GRAM feb 2014

Composteren en milieubelasting

NVRD voorzitter Han Noten: "Er is te veel restafval omdat er te veel verkeerde

producten op de markt worden gebracht"

Sittard-Geleen maakt werk van de Participatiewet

GRAM

Deze maand in ‘Hoe doen zij dat’: materieel leasen of in eigen beheer?

100%

JAA

RGA

NG

105 | NU

MM

ER Februari 2014

VAkblAd VAN dE 1

HANDMACHINES OPBOUWMACHINES

WAVE dringt onkruid écht terug dankzij de inwerking van het bijna kokende water. Daarom heeft heetwater-onkruidbestrijding een lage behandelfrequentie, een hoge ef� ciëntie en is energiezuinig. WAVE biedt zowel handmachines voor kleinere oppervlakten en bijwerk als opbouwmachines met een hoge capaciteit.

WAVE onkruidbestrijding met 100% heet water!

www.waveonkruidbestrijding.nl

WAVE Europe B.V. | Matendijk 7, 6733 JD Wekerom (Ede) | tel. +31 (0) 318 469 799 | [email protected]

MID SERIES 22/822 ha per seizoen, 8 liter per minuutHandlans, max. 45 meter slang, 16-20 cm heetwaterschoffel

HIGH SERIES 65/2665 ha per seizoen, 26 liter per minuutWerken met 2 personen mogelijk tot max. 60 meter

XL SERIES 120/34120 ha per seizoen, 34 liter per minuutHandmatig selectief

SENSOR SERIES 2.0 400/34400 ha per seizoen, 34 liter per minuut Altijd de juiste hoeveelheid op de juiste plaats

SENSOR SERIES 2.0 400/34400 ha per seizoen, 34 liter per minuut Altijd de juiste hoeveelheid op de juiste plaats

HIGH SERIES 65/2665 ha per seizoen, 26 liter per minuutWerken met 2 personen mogelijk tot max. 60 meter

XL SERIES 120/34120 ha per seizoen, 34 liter per minuutHandmatig selectief

MID SERIES 22/822 ha per seizoen, 8 liter per minuutHandlans, max. 45 meter slang, 16-20 cm heetwaterschoffel

H e e t w a t e r o n k r u i d b e s t r i j d i n g

GRAM | februari 2014 3

Vakblad van de NVRD

inhoudsopgave

6

12

16

Participeren in wijkteamsIn 2011 startte de gemeente Sittard-Geleen een project met wijkteams, waarin

de gemeente, afdeling Sociale Zaken (SZ) en het Sociale Werkvoorzieningbedrijf

samenwerken. De wijkteams onderhouden sindsdien de openbare ruimte. Met het

project loopt de gemeente vooruit op de Participatiewet die in 2015 wordt ingevoerd.

Interview met NVRD-voorzitter Han Noten“Onze kerntaak is die van kennisverzamelaar, kennisleverancier en verbinder van

onze leden. Wij zijn de schakel tussen alle partijen die verantwoordelijk zijn voor de

uitvoering van de afvaltaak in alle facetten.”

Hoe doen zij dat? Deze maand: beheer van het materiaal

In dit artikel vertellen drie medewerkers of zij materieel in eigendom hebben of dat

zij dit leasen, welke rol duurzaamheid speelt bij de keuze voor materieel en hoe het

onderhoud geregeld is.

Invoering Euro 6 – richtlijn, dé echt grote nieuwe stapAnno 2014 is er aanzienlijk veel verbeterd op het gebied van veiligheid en moeten

afvalbedrijven zich strak houden aan de Arbowet. Veiligheid, ergonomie én

duurzaamheid spelen een belangrijke rol bij afvaltransport.

Foto voorplaat: Sunny Gardeur Fotografie

5 Bezem

9 Het nieuwe aanbesteden

15 NVRD Nieuws

18 Vakwerk

23 Belastingplicht voor publieke bedrijven

nog steeds onduidelijk

25 Colombia: Kansen in een snel

moderniserende afvalsector

27 Communicatieproject voor kinderen

in Tilburg en Goirle

29 Nieuws op de markt

34 Agenda

20

Kansen in Columbia, lees verder op pag. 25

4 GRAM | februari 2014

De oerdegelijke strooimachines van Epoke uit Scandinavië. Maar ook sneeuwploegen, zoutoplossers en sproeimachines: Voor de winterdienst in de volle breedte, leidt de weg naar Schuitemaker. Bovendien is Schuitemaker voor u continu op zoek naar innovatieve oplossingen, zoals onze nieuwe houten opslagsilo’s. Want alleen Schuitemaker biedt kwaliteitsmerken, een gevarieerd en compleet programma, doortimmerd advies en uitstekende service. Zegt u winterdienst, denk dan aan Schuitemaker!

Schuitemaker B.V. | Morsweg 18 - 7461 AG Rijssen - Holland Tel.: +31 (0)548 - 51 41 25 | www.sr-schuitemaker.nl

Schuitemaker. Winterdienst in de volle breedte

RKGV-specialist sinds 1988

Meerdere locaties in Nederland

Snelle dienstverlening

Diverse transportmogelijkheden

ISO- en VCA-gecertifi ceerd

Gratis afvalstroomnummer

Bij Zandrecycling Nederlandreinigen we uw RKGV opmaar één manier. De juiste!

Wilt u af van uw riool-, kolk-, gemaalslib of veegzand? Zandrecycling

Nederland laat u graag zien hoe het kán en hoe het hóórt. We zijn im-

mers de enige afvalverwerker in Nederland die volledig is toegespitst

op het verwerken van RKGV. Ofwel het reinigen en recyclen tot schone

(bouw)materialen, en het verwerken van restfracties volgens de kleinste

paragrafen van de Milieuwet. Kijk op www.zandrecycling.nl, of bel

0174-24 39 50 voor meer info, een vrijblijvende afspraak of een offerte.

Zandrecycling Nederland BV • ABC Westland 227, 2685 DC Poeldijk • T 0174-243950 • F 0174-291148 • www.zandrecycling.nl • [email protected]

Af van uw RKGV-afval? Zó hoort ‘t.

RKGV-specialist sinds 1988

Bezoek ons tijdens de Rioleringsvakdagen18 t/m 20 maartEvenementenhal Gorinchem

BEZEM

voertuigen op aardgas/groengas. Europese regelgeving bepaalt dat alleen nog maar mag worden aanbesteed op voertuigen met Euro 6 motoren. Voor voertuigen op aard- of groengas is dat volstrekt overbodig. Bovendien zijn aardgasmotoren Euro 6 nog niet ontwikkeld en zo worden we dus gedwongen dieselvoertuigen aan te schaffen. Hoezo duurzaam en groen? Hoezo zuinig met primaire grondstoffen?

Wellicht kunnen we deze gemiste kans om indirect min-der CO2 uit te stoten compenseren door juist niet meer te gaan sporten, maar te stoppen met roken? Enfin, het wordt vanzelf wel weer zomer 2014, dan kijken we weer achterom.

De bezem wenst u een groen en duurzaam 2014.

Goede voornemens

Kent u ze nog? De grootse plannen voor 2013. We worden groener, duur-zamer, gaan meer samenwerken, bezuinigen en dan natuurlijk nog de persoonlijke voornemens, zoals afvallen, sportiever worden, stoppen met roken. Wat is daar in de zomer van 2013 van overgebleven?

Gelukkig is daar dan weer een nieuw jaar. Tijd om alles van je af te gooien en weer met nieuwe voornemens van start te gaan. Het voornemen om groener te worden, lijkt door de overheid flink te worden ondersteund. Er is immers de Duurzaamheidsagenda, Groene Groei, Circulaire Economie Van afval naar grondstoffen (Vang)… En zo zijn er nog tal van prachtige kreten en initiatieven om ons er van te overtuigen dat het roer nu écht om gaat.

Natuurlijk moeten deze plannen ook ondersteund worden en gaan be-drijven en lagere overheden voortvarend aan de slag om duurzaam be-drijf te voeren. Maar dan blijkt duurzaam ondernemen ineens te worden geblokkeerd door Europa. Neem bijvoorbeeld de investering in huisvuil-



dat iemand zijn heftruckdiploma haalt en vervolgens

uitstroomt naar een baan bij een commercieel bedrijf.”

Social returnMet haar aanpak loopt Sittard-Geleen vooruit op de

Participatiewet die in 2015 wordt ingevoerd en die

bepaalt dat gemeenten mensen met een arbeidsbeper-

king moeten ondersteunen bij het vinden van regulier

werk. Ratering: “Uiteraard is het belangrijk dat er poli-

tiek draagvlak is.” Hoewel het aantal medewerkers in

de openbare ruimte meer dan verdubbelde, was de

insteek dat het onderhoud voor hetzelfde bedrag als

voorheen zou plaatsvinden. SZ draagt bij in de kosten.

Lisette van de Gazelle, beleidsmedewerker gemeente

Sittard-Geleen: “De wijkteams bieden werkervarings-

plaatsen waarin mensen de kans krijgen om zich te

ontwikkelen. Hiermee vergroten ze hun kansen op de

arbeidsmarkt. We investeren veel in begeleiding en zet-

ten middelen in om mensen verder te krijgen in hun

re-integratieproces, zoals trainingen om met bepaalde

machines te werken. We gaan er van uit dat deze in-

vesteringen zich terugbetalen, doordat mensen uitstro-

men naar regulier werk.” Het principe van social return

is onderdeel van de aanpak. Ratering: “We hebben de

social return zodanig ingericht dat jaarlijks tien men-

sen die goed functioneren, doorstromen naar een baan

bij de aannemer waarmee we werken. Dat is zo opge-

nomen in de bestekken.”

De wijkteams hebben ieder een eigen wijk onder hun

hoede. Een team bestaat uit een voorman of – vrouw,

twee of drie mensen vanuit Vixia en twee of drie men-

sen vanuit SZ. De ervaringen met deze gemengde

teams zijn goed, hoewel er wat kinderziektes moes-

ten worden overwonnen. Van de Gazelle: “In eerste in-

stantie was het lastig om een goede selectie te maken

van mensen die geschikt zijn voor dit soort werk. In

welke mate mogen ze beperkt zijn of hoe groot moet

het arbeidsvermogen zijn? Je hebt bovendien te maken

met het absorptievermogen van zo’n team. Er moet een

goede verhouding zijn tussen de voorman of –vrouw

en de mensen die van Vixia en SZ komen. Als er te veel

mensen met een bepaalde problematiek zijn, kan dat

zijn weerslag hebben op het team. Inmiddels hebben

we de selectieprocedure goed in de vingers.” De men-

sen die vanuit SZ deel uitmaken van het team, krijgen

een bonus bovenop hun uitkering. De mensen van Vixia

verdienen meer. Zoiets kan wrijving veroorzaken. Van

de Gazelle: “Het zijn collega’s voor de volle 100 procent

In drie wijken startte Sittard-Geleen in 2011 een proef-

project met wijkteams voor het integrale beheer van

het groen, het grijs en de reiniging van de openbare

ruimte. Een wijkteam bestaat uit medewerkers van

team Wijkbeheer van de gemeente, cliënten van Sociale

Zaken (SZ) en medewerkers afkomstig van SW-bedrijf

Vixia. Het team wordt aangestuurd door een voorman,

of –vrouw. Meestal is dit een medewerker van het ge-

meentelijk team Wijkbeheer. De teams worden ingezet

voor een diversiteit aan werk: van het opknappen van

straatmeubilair tot het opruimen van zwerfvuil en van

het schoffelen van plantsoenen tot het schilderen van

lantaarnpalen.

Theo Ratering, teammanager Wijkbeheer bij de ge-

meente: “Het proefproject in de drie wijken was zo’n

succes, dat we het in 2012 hebben opgeschaald naar

de hele gemeente.” Via job carving werden bepaalde

werkzaamheden uitgesplitst, waardoor nieuwe func-

ties ontstonden voor mensen met een afstand tot de

arbeidsmarkt. Zo gebeurt het snoeien van de bomen

in Sittard-Geleen als vanouds door een vakman. Maar

het opruimen en versnipperen van de takken is nu een

taak van de wijkteams. Er werken flink meer mensen in

de openbare ruimte dan voorheen. “We helpen op deze

manier een maximaal aantal mensen aan de slag”, ver-

telt Ratering. Op dit moment zijn er ongeveer honderd

mensen vanuit Vixia en honderd cliënten van SZ aan het

werk. De insteek is dat deze medewerkers op den duur

doorstromen naar een reguliere baan. In 2013 was dat

voor twintig mensen het geval. Zo kreeg bijvoorbeeld

een medewerker een baan bij een schildersbedrijf. Ra-

tering: “Het is belangrijk om daarbij zo breed mogelijk

te kijken. Het gaat niet alleen om uitstroom in het ho-

veniers- of stratenmakersvak. Het kan ook voorkomen

SAMEN DE OPENBARE RUIMTE BEHEREN

Participeren in wijkteamsIn 2011 startte de gemeente Sittard-Geleen een project met wijkteams, waarin de gemeente, afdeling

Sociale Zaken (SZ) en het Sociale Werkvoorzieningbedrijf samenwerken. De wijkteams onderhouden

sindsdien de openbare ruimte. Met het project loopt de gemeente vooruit op de Participatiewet die in

2015 wordt ingevoerd.

Wijkteams worden ingezet voor het

opknappen van straatmeubilair, het

opruimen van zwerfvuil, het schoffelen

van plantsoenen tot het schilderen van

lantaarnpalen.


op gericht dat medewerkers het gevoel hebben dat ze

gezien en gewaardeerd worden. Ze krijgen bovendien

goede ondersteuning bij het vinden van regulier werk.”

CohesieNiet iedere cliënt van SZ is meteen enthousiast over het

werken in een wijkteam. Van de Gazelle: “Het gaat om

mensen die soms al de hoop hadden opgegeven dat ze

ooit nog mee zouden doen in de samenleving. Motive-

ren en stimuleren is dus belangrijk.” Dit gebeurt niet

en toch is de financiële beloning verschillend. Het is

belangrijk dat mensen zich serieus genomen voelen.

Enerzijds dragen we hier zorg voor door te streven

naar uniformiteit op de werkplek. Zo draagt iedereen

dezelfde werkkleding en rijdt in dezelfde auto’s. Daar-

bij gaat het ook om dingen die misschien triviaal lijken,

zoals het geven van dezelfde kerstpakketten. Ander-

zijds ontvangen de voormannen en –vrouwen een in-

tensieve training. Zij werken met een andere doelgroep

dan ze gewend zijn. De trainingen zijn er onder meer

Een van de wijkteams van Sittard-Geleen met medewerkers vanuit Sociale Zaken (SZ) en het Sociale Werkvoorzieningbedrijf Vixia.

NVRD-positionpaper Participatiewet: verbinden fysieke en sociale domein biedt kansen

De taken in het afvalbeheer en het beheer van de buitenruimte bieden volop mogelijkheden om invulling te geven aan de

gemeentelijke opgave in het sociaal domein die voortkomt uit de Participatiewet. De NVRD heeft een positionpaper opgesteld

waarin inzichtelijk is gemaakt wat de sector kan én wil betekenen als het gaat om de inzet van mensen met afstand tot de

arbeidsmarkt.

Gemeenten staan met de decentralisatie en integrale aanpak van het sociale domein voor een grote uitdaging. Ze moeten actief

werk gaan maken van het begeleiden van mensen naar regulier werk. Wettelijke taken in afvalbeheer en het beheer van de

openbare ruimte zijn bij uitstek geschikt voor de inzet van mensen met afstand tot de reguliere arbeidsmarkt. De afval- en

reinigingsbranche kent een grote variatie aan plaatsgebonden uitvoerend werk. Taken binnen afvalbeheer en beheer van de

buitenruimte lenen zich prima voor het realiseren van werken ontwikkelplekken. De combinatie van type en aard van het

werk, vakinhoudelijke ondersteuning, bedrijfsmatige omgeving en lokale verbondenheid maakt deze gemeentelijke diensten en

bedrijven uitermate geschikt. Zeker als deze kennis en ervaring wordt aangevuld met de specifieke kennis uit SW-bedrijven en

gemeentelijke sociale diensten op het gebied van onder andere mensontwikkeling.

Tenslotte kunnen deze gemeentelijke diensten en bedrijven via aanbestedingen aan de markt een bijdrage leveren aan de

noodzakelijke door- en uitstroom. Het koppelen van participatiedoelen aan de uitvoering van beheertaken biedt vele voordelen.

Deze worden in het positionpaper verwoord. Verder worden er enkele succesvolle voorbeelden omschreven.

NVRD-voorzitter Han Noten heeft het positionpaper op 29 januari tijdens het congres ‘Participatie is samenwerken’ aangeboden

aan René Paas, voorzitter van Divosa, Vereniging van managers van sociale diensten.


door te dreigen met sancties, zoals het verlagen van de

uitkering als ze afwijzend reageren, maar door ze juist

op een positieve manier te benaderen. “Dat lukt goed.

Soms verloopt het gesprek om iemand over de streep te

trekken moeizaam. Maar als iemand vervolgens daad-

werkelijk mee gaat doen, zien we dat dit een omslag

veroorzaakt. Ze moeten het eerst zelf ervaren”, licht

Van de Gazelle toe. Bewoners zijn inmiddels gewend

aan de wijkteams in Sittard-Geleen en reageren hier po-

sitief op. Ratering: “We steken veel tijd en energie in het

kweken van een groeps- en wijkgevoel, zodat de teams

iets met hun wijk krijgen en zich er verantwoordelijk

voor voelen.” De gemeente kiest er voor om mensen te

laten werken in de wijk waar ze wonen. “Ons motto is:

Van de wijk en voor de wijk. Het sociaal draagvlak voor

de wijkteams wordt daardoor groter”, zegt Ratering.

Van de Gazelle vult aan: “De medewerkers van het team

zijn een bekend gezicht in de wijk. Dat heeft als effect

dat andere inwoners ook een bijdrage gaan leveren en

meewerken aan cohesie. De een heeft er meer moeite-

mee dan de ander om in de eigen wijk te werken. Als ie-

May 5–9, 2014World’s Leading Trade Fair for Water, Sewage,

Waste and Raw Materials Management

Be a part of this get-together of the worldwide environmental technology sector—at IFAT 2014 in Munich. Come and experience innovative new products and learn

about successful strategies for the future. And benefi t from the exclusive supporting program at IFAT and the opportunity for international networking.

Welcome to the future of environmental technology

Visit IFAT’s sister events around the world:

May 20–22, 2014 October 9–11, 2014www.ie-expo.com www.ifat-india.com

www.ifat.de

Information: Van Ekeris Expo Service B.V. | HaarlemTel. +31 (0) 23 525 8500 | [email protected]

Register now online! Save up to 30% and gain time at the venue!www.ifat.de/tickets/en

Participeren in wijkteamsmand dit echt niet wil, dwingen we hem daar niet toe.”

Een belangrijke reden voor het succes van het project

is volgens Ratering het feit dat Sittard-Geleen op kleine

schaal is gestart. “We hebben er anderhalf jaar over

gedaan om door te groeien en al doende kunnen le-

ren.” Van de Gazelle: “Goede begeleiding is ontzettend

belangrijk. Zo zijn er trajectbegeleiders van SZ dicht

bij de werkvloer aanwezig en steeds in gesprek met

de voormannen en -vrouwen. Ze houden de vinger aan

de pols en kunnen daardoor direct reageren als zich

iets voordoet. Ook monitoren ze de ontwikkeling van

medewerkers, zodat ze door kunnen stromen naar re-

gulier werk.”

Van de Gazelle’s boodschap voor andere gemeenten is

kort en bondig: “Doen! Dit schept echt kansen. Zorg

wel voor goede begeleiding en voorbereiding voor de

voormannen en –vrouwen en voor draagvlak op de

werkvloer.”

Tekst: Ans Aerts


Aanbestedende diensten, zoals gemeenten, provincies en waterschappen, hebben veel te winnen bij

professionalisering van hun inkoopactiviteiten. Omwille van de rechtmatigheid moet de publieke sec-

tor sinds april 2013 voldoen aan Europese aanbestedingsregels. Bovendien kan zij met een slimmere

inkoop ook de doelmatigheid verbeteren. Met een goed plan van aanpak en een uitgekiende inkoop-

strategie kunnen doelen op het gebied van, prijs, kwaliteit, duurzaamheid en innovatie gerealiseerd

worden.

Het nieuwe aanbesteden

Sinds vorig jaar geldt de nieuwe aanbestedingswet, die

-vreemd genoeg- Aanbestedingswet 2012 is gedoopt.

Dit merkwaardige jaartal heeft te maken met het feit dat

er ongeveer acht jaar aan de nieuwe aanbestedingswet

is gewerkt, ook omdat de weerbarstige materie in

de nieuwe regelgeving helemaal ‘EU-proof’ is. Het

belangrijkste mantra uit de nieuwe aanbestedingsregels

is dat aanbestedingen inzichtelijker worden voor

(potentiële) inschrijvers, zegt Edwin Bergman. Bergman

is zelfstandig inkoopadviseur en met zijn bedrijf

ViaBergman Inkoopdiensten bekommert hij zich bij

menig publiek opdrachtgever om de professionalisering

van het inkoopbeleid. “Inschrijvers op aanbestedingen

moeten gelijke kansen krijgen”, aldus de uitleg van

Bergman.

ProportionaliteitsbeginselDe nadruk ligt binnen de nieuwe aanbestedingswet

meer op het proportionaliteitsbeginsel. Er is zelfs

een gids voor geschreven om aanbestedende partijen

meer houvast te bieden op dit gebied. Dit beginsel,

dat in veel Europese regels leidend is, betekent bij

aanbestedingen dat de eisen die een aanbestedende

partij stelt aan bijvoorbeeld de geschiktheid van

een inschrijver (certicering, referentie of omzet) in

verhouding moeten staan tot de aard en omvang

van het aan te besteden werk, dienst of levering.

Bergman geeft een voorbeeld: “Er is in Noordwijk een

aannemer die al tientallen jaren het 13 kilometer lange

strand tussen Katwijk en Zandvoort schoonhoudt

en het afval van de horecapaviljoens afvoert. Deze

dienst werd in 2011 Europees aanbesteed. Hoewel de

nieuwe aanbestedingwet toen nog niet van kracht was,

werd al wel rekening gehouden met het stellen van

proportionele geschiktheideisen. Zo werd gevraagd

te kunnen aantonen dat inschrijvers ervaring hadden

met minimaal 50 procent van de omvang van de

dienstverlening qua oppervlakte werkgebied, zeg

maar 6,5 kilometer strand.” Een ander voorbeeld van

het proportionaliteitsbeginsel is dat een architect die

wil inschrijven voor het ontwerp van een brede school,

niet perse hoeft te bewijzen dat hij eerder een brede

school heeft ontworpen. “Het kunnen aantonen dat

hij eerder een soortgelijk gebouw (kinderdagverblijf,

multifunctioneel gebouw) heeft ontworpen, is voortaan

voldoende”, aldus Bergman.

Emvi-tenzijEen belangrijk verschil van de nieuwe aanbestedings-

wet met zijn voorganger is het ‘Emvi tenzij’ beginsel.

Emvi staat voor economisch meest voordelige inschrij-

Het proportionaliteitsbeginsel houdt in

dat bij aanbestedingen de eisen die een

aanbestedende partij stelt aan bijvoorbeeld

de geschiktheid van een inschrijver

(certicering, referentie of omzet) in

verhouding moeten staan tot de aard en

omvang van het aan te besteden werk,

dienst of levering.

Foto: Leo de Kort / Nationale Beeldbank


ving en is voortaan verplicht in aanbestedingen. “Gunnen op de laagste

prijs mag alleen bij wijze van uitzondering. Een dergelijke beslissing

moet gepaard gaan met een deugdelijke motivering”. Anders dan de

afkorting doet vermoeden, betekent emvi juist dat een werk, dienst

of levering niet langer alleen op de laagste prijs wordt gegund. “In-

schrijvers kunnen bij een emvi-aanbesteding naast punten voor de

prijs ook punten verdienen met hun plan van aanpak op criteria voor

duurzaamheid, kwaliteitsborging en beschikbaarheid”, zegt Bergman.

Een voorbeeld hiervan is de ‘meervoudig onderhandse aanbesteding

tuinenonderhoud’ van woningcorporatie Dunavie. Bergman: “Door het

emvi-gunningcriterium hebben hoveniers naast de prijs extra punten

gescoord met een duidelijk plan van aanpak op het gebied van commu-

nicatie met huurders, proactiviteit naar opdrachtgever en de beperking

van de overlast voor huurders tijdens het werk. Voorwaarde hierbij is

wel dat de elementen uit het plan van aanpak duidelijk en meetbaar

in de overeenkomst staan en in de praktijk gemeten worden door de

opdrachtgever. Overigens zal de emvi-methode in 2014 meer worden

gestroomlijnd", stelt Bergman. “Nu zijn het allemaal verschillende me-

thoden. Zonder duidelijke uitleg over de beoordelingmethodiek kan dat

voor de inschrijvers soms verwarrend werken.”

Minder administratieve lastenEen van de beoogde effecten van de nieuwe aanbestedingswet is dat de

administratieve lasten van de inschrijvers minder hoog worden. Door

een nieuwe type eigen verklaring kan de aanbestedende partij voor-

taan aankruisen welke documenten hij vraagt, zoals een ISO-9001 cer-

tificaat, VCA-certificaat en uiteraard de inschrijving bij de Kamer van

Koophandel. De inschrijver tekent de eigen verklaring bij inschrijving,

maar de inschrijver hoeft die documenten pas daadwerkelijk te over-

leggen als hem de opdracht wordt gegund, legt Bergman uit. Juist op

het punt van de administratieve lastendruk rijzen soms bedenkingen

tegen de nieuwe wet bij de aanbestedende partij. Het zal namelijk de

nodige handelingen vergen, die uiteindelijk de belastingbetaler moet

opbrengen. Bergman denkt dat dit wel mee zal vallen. “Wie altijd al op

een open en transparante manier werkte, ziet dat het

niet bijster ingewikkeld hoeft te zijn de nieuwe regel-

geving voor aanbestedingen in het inkoopbeleid op te

nemen. Motiveringsplicht, proportionaliteit, Emvi, ARW

2012 (aanbestedingreglement werken 2012), de toe

te passen drempelbedragen; bij een goed, actueel in-

koopbeleid is het allemaal vermeld in de protocollen.”

ProfessionaliseringDe specialist vindt het dan ook een goede zaak dat

gemeenten, gemeentelijke diensten of andere over-

heidsgedomineerde instellingen hoe dan ook ervaring

opdoen met de nieuwe manier van aanbesteden. De

procedure voor het aanbesteden mag op het eerste

gezicht dan meer werk lijken, volgens Bergman is het

voordeel dat de gemeente het inkoopbeleid profes-

sionaliseert en aan de voorkant beter gaat nadenken

over de aanpak van een inkoopcategorie. Bijvoorbeeld

door vragen te stellen als: welke eisen stellen we aan

de inschrijvers, wie zijn de potentiële leveranciers, wat

heeft de markt te bieden, is wat wij vragen überhaupt

leverbaar en welke procedure hanteren we? Bergman:

“Zo blijkt maar al te vaak dat verschillende afdelingen

binnen één organisatie er voor dezelfde producten

veel verschillende leveranciers op nahouden. Daardoor

loopt de gemeente niet alleen inkoopvoordeel mis, ook

de administratie is enorm. Je moet je namelijk beden-

ken dat er duizenden facturen omgaan en elke factuur

zo’n 50 euro aan afhandeling kost.”

Markt verkennenOok voor veranderende situaties in het overheidsbeleid

kan het geen kwaad alvast de horizon te verbreden, be-

toogt Bergman. “Neem de bestrijding van onkruid op

verhard oppervlak. Daarvoor gaat eind 2015 de wetge-

ving veranderen. Er mag dan zeer waarschijnlijk geen

glyfosaat meer worden toegepast.” Bergman vindt het

raadzaam nu alvast de markt te verkennen. “Welke aan-

nemers werken al met andere middelen of methoden

die qua prijs/kwaliteitverhouding mee kunnen met de

huidige manier van onkruidbestrijding op het trottoir?

Vraag eens via een vrijblijvende marktconsultatie een

aantal verschillende aannemers naar de mogelijkhe-

den. Kijk hoe ze reageren en welke informatie het ople-

vert. De meeste kennis zit immers bij de aannemers en

leveranciers en niet bij de aanbestedende dienst.” Der-

gelijke aspecten kunnen het beste gewoon in de prak-

tijk worden getest, zegt Bergman, die tegenwoordig

betrokken is bij Meerlanden, een bedrijf met activitei-

ten in afvalinzameling, openbare ruimte en bio-energie

Bergman: “De procedure voor het aanbesteden mag op het eerste gezicht

dan meer werk lijken, het voordeel is dat de gemeente het inkoopbeleid

professionaliseert en aan de voorkant beter gaat nadenken over de

aanpak van een inkoopcategorie.”


in Rijsenhout. “De informatie uit de marktconsultatie

moet wel eenduidig worden opgenomen in een aanbe-

steding die eventueel volgt om alle inschrijvers gelijke

toegang tot informatie te geven.”

Past performanceRecent nam een aantal gemeenten in Noord-Holland

het initiatief de prestaties van aannemers voor gelever-

de diensten en werken bij te houden in een database,

de zogeheten past performance (voor meer informa-

tie: www.past-performance.nl). Een goede zaak, vindt

Bergman. “De deelnemende organisaties kunnen uit

de gegevens putten zodat ze snel zien wat een aanne-

mer heeft gepresteerd tijdens een afgerond werk. Wat

hebben ze gedaan op het gebied van kwalitatief goed

werken, planmatig werken en omgevingsmanagement.

Overheden kunnen op die manier aanbieders van dien-

sten en werken vinden waarvan ze denken dat ze het

beste aansluiten bij een nieuw aan te besteden werk of

dienst. Dit komt de motivering voor het selecteren van

partijen bij een onderhandse aanbesteding ten goede.”

Daarnaast kunnen aannemers/leveranciers hun beoor-

deling gebruiken als referentie.

DrempelbedragenDrempels Europees aanbesteden per 2014:

207.000 euro excl. BTW voor leveringen en diensten,

5.186.000 euro excl. BTW voor werken. Daarboven

geldt dat aanbesteden Europees moet verlopen. Dat

betekent dat het werk of dienst via de website Ten-

derned wordt gepubliceerd en er inschrijvingen van

bedrijven ook uit bijvoorbeeld Roemenie verwacht

kunnen worden, vertelt Edwin Bergman van ViaBerg-

man Inkoopdiensten. Onder deze drempelbedragen

mag onderhands worden aanbesteed. Zit het bedrag

bij diensten en leveringen in de range van 50 dui-

zend tot 207.000 euro, dan zijn dat meestal meer-

voudige onderhandse aanbestedingen. Dat wil zeg-

gen dat partij a, b, c en d worden uitgenodigd en

partij e, f en g niet. Dat laatste moet gemotiveerd

kunnen worden. Is het bedrag onder de 50 duizend

euro, dan kan zelfs een enkelvoudige onderhandse

aanbesteding volstaan. Een opdrachtgever vraagt

dan alleen bijvoorbeeld partij a.

Tekst: René Didde

Containerwielen van Haco...

Protempo bvPostbus 21, 6500 AA NIJMEGEN NederlandTel. +31(0)24-3711711. Fax +31(0)[email protected] www.protempo.eu

103

Bel voor informatie:

... besparen u mankracht!Haco wielen maken uw containers écht mobiel.De garantie voor uitstekende rijeigenschappen.

adv. 103 190x130 mm.indd 1 11-02-2010 13:55:19


NVRD-VOORZITTER HAN NOTEN

de NVRd hoeft als verbindingsschakel niet zo nodig op de voorgrond te treden"

De in het Limburgse Swalmen geboren Noten (1958)

studeerde arbeids- en organisatiepsychologie aan de

Katholieke Universiteit Nijmegen. Hij werkte daarna

ondermeer als vakbondsbestuurder bij de FNV, als

directielid bij Centraal Beheer en bij de Nederlandse

Spoorwegen. Noten is ook commissaris bij diverse pu-

blieke en private bedrijven. Landelijk werd hij bekend

doordat hij van 2003 tot begin 2013 voor de PvdA zit-

ting had in de Eerste Kamer. Zegt nu met een glimlach:

"De hectiek van de landelijke politiek mis ik niet. Op

lokaal niveau voel ik mij echt lekker, omdat ik zo veel

directer met de mensen te maken heb. De impact van

de landelijke politiek is groter, maar gelijktijdig is zij

voor burgers vaak een ver-van-mijn-bed-show. Zelf ben

ik vooral geïnteresseerd in de manier waarop burgers

en overheid zich tot elkaar verhouden. Dat is nog best

een moeizame relatie, zoals de praktijk menigmaal

aantoont. Verwonderlijk eigenlijk, omdat de burger in

feite de eigenaar is van de samenleving. In een ster-

ke overheid geloof ik niet. Sterker nog: een krachtige

overheid is vaak een overheersende overheid en die

is per definitie reactionair. Enig wantrouwen tegenover

de overheid is daarom altijd zinvol. Ja, ook op lokaal

niveau. Daarin ben ik een klassieke sociaal democraat."

Geen lobbypartij en geen fusies Noten is sinds 2012 voorzitter van de NVRD. Over

opmerkingen dat de al ruim honderd jaar bestaande

NVRD weinig op de voorgrond treedt in het publieke

debat over afval en milieu, zegt Noten met grote stel-

ligheid: "Als NVRD hoeven wij niet zo nodig op de voor-

grond te treden. Wij zijn geen politieke belangenbehar-

tiger of lobbyist. De NVRD is weliswaar een vereniging

Het gesprek met drs. Han Noten over zijn rol als voorzitter van de NVRD vindt plaats in de mooie

gemeente Dalfsen, waar hij sinds 2011 een 'zeer happy' burgemeester is. "Anders dan als lid van de

Eerste Kamer heb ik hier rechtstreeks met het wel en wee van de burgers te maken."

van organisaties in het publieke domein, maar verte-

genwoordigt niet het publieke belang als zodanig. Die

vertegenwoordigende rol ligt primair bij gemeenten,

wethouders en raadsleden. Zij worden door de bur-

gers gekozen en spreken namens de burgers. De NVRD

moet géén politieke rol willen spelen of de politiek op

een directe manier willen beïnvloeden. Onze kerntaak

is die van kennisverzamelaar, kennisleverancier en ver-

binder van onze leden. Wij zijn de schakel tussen alle

partijen die verantwoordelijk zijn voor de uitvoering

van de afvaltaak in alle facetten. Als wij het niet eens

zijn met landelijk beleid, hoeven wij dat niet zo nodig

zelf met harde stem breed uit te dragen. Wij brengen

onze visie en kennis primair in bij de Vereniging van

Nederlandse Gemeenten (VNG) en het ministerie. Pre-

cies in die volgorde. Zo hoort het!”

Noten vervolgt: “Ik weet overigens donders goed dat

de relatie tussen de VNG en de NVRD langere tijd wat

verstoord is geweest. Dat is jammer en dat hoort ook

niet. Daarom investeert de NVRD er veel tijd in om de

relatie te verbeteren. Ik heb het gevoel dat wij daar-

mee op het goede spoor zitten. Dat is belangrijk, want

wij zijn met elkaar verbonden door onze achterban en

door onze publieke taak in de afvalsector."

De vraag of de Vereniging Afvalbedrijven (VA) tot de-

zelfde kring hoort, beantwoordt Noten met een na-

drukkelijk nee. "De VA is een deskundige en belang-

rijke speler waar wij graag mee samenwerken in de zin

van kennisuitwisseling, maar de VA vertegenwoordigt

vooral de private bedrijven én belangen. Ik voeg hier

overigens graag aan toe dat ik blij ben dat ook diverse

private bedrijven lid zijn van de NVRD. Het moet echter

duidelijk zijn dat wij - anders dan de VA - géén lobby-

partij zijn of willen zijn. Wat ik denk over een fusie tus-

sen VA en NVRD? In ieder geval niet onder mijn voorzit-

terschap! Ik ben namelijk nadrukkelijk van mening dat

afval een publieke verantwoordelijkheid is. Dat moet

je niet aan de markt overlaten. Uiteraard kan en mag

de markt een rol spelen bij het inzamelen en verwer-

ken van afval. Maar altijd onder regie en sturing van

de overheid."

“Als wij het niet eens zijn met landelijk

beleid, hoeven wij dat niet zo nodig zelf

met harde stem breed uit te dragen.”

"


Huiselijke kringOp de vraag hoe hij als voorzitter van de NVRD met z'n

afval omgaat, antwoordt Noten: "Laat ik eerst nog dit

zeggen. Afval is lokaal een zeer belangrijk onderwerp.

Het heeft namelijk alles te maken met leefbaarheid en

duurzaamheid en daarmee met de vraag wat wij met

z'n allen nalaten voor volgende generaties. Voor de

NVRD en haar leden ligt daar een belangrijke uitvoe-

rende taak. Overigens voeg ik hier aan toe dat ik van

de techniek binnen deze sector geen enkel benul heb.

Gelukkig is dat mijn rol ook niet. Mijn taak ligt vooral

op bestuurlijk gebied, zeg maar op het helpen verbin-

den van de organisatie met de achterban. En ja… in de

huiselijke kring zijn wij best groen. Thuis scheiden wij

ons afval keurig. We hebben zonnecellen op het dak en

we stoken grotendeels op hout. Ook gebruik ik zoveel

mogelijk de fiets. Als dat onverhoopt niet mogelijk is,

pak ik de elektrische auto en als ik bijvoorbeeld in Den

Haag moet zijn, reis ik zoveel mogelijk met de trein. De

trein heeft als voordeel dat je er rustig kunt doorwer-

ken. Al met al zijn wij thuis behoorlijk CO2 -neutraal."

Teveel restafvalNoten neemt z'n tijd bij de vraag wat anno 2014 de

belangrijkste uitdaging is in afvalland. "De ketens bin-

nen productie en consumptie moeten nog veel meer

worden gesloten. Het gaat de goede kant op, maar er

is nog steeds te veel restafval, omdat de verkeerde pro-

ducten op de markt worden gebracht. Dat komt door-

dat de overheid nog te afwezig is bij het richting geven

daaraan. Ik vind dat de overheid een meer sturende rol

moet spelen op productieprocessen. Vrijheid van pro-

ductie - en dan doel ik uiteraard op de productie van

rotzooi - staat immers nergens in de Grondwet als een

recht. Je zou ook kunnen denken aan het belonen van

goed gedrag en het bestraffen van slecht gedrag. Ove-

rigens kunnen consumenten via hun koopgedrag zelf

ook een belangrijke rol spelen bij het stimuleren van

duurzame productie."

"De ketens binnen productie en

consumptie moeten nog veel meer

worden gesloten. Het gaat de goede

kant op, maar er is nog steeds te

veel restafval, omdat de verkeerde

producten op de markt worden

gebracht.”

foto

: M. van

Saltbom

mel (w

ww

.foto

bom

mel.n

l)


Menselijke maatMet zijn oproep aan de overheid om meer te sturen op

duurzaamheid staat Noten beslist niet alleen. Zo stelde

Carla Dik (lid van de Tweede Kamer voor de Christen-

Unie) onlangs in het vakblad 'BEwerken' dat de over-

heid 'een duidelijke stip op de horizon moet zetten

waar het bedrijfsleven naar toe kan werken'. Over de

discussie rond schaalvergroting, zowel bij het inzame-

len als verwerken van afval, zegt Noten: "Ik ben daar

niet principieel tegen, maar ik verzet mij wel tegen het

verabsoluteren van schaalvergroting als de zaligma-

kende oplossing. Regionale inzameling en regionale

verwerking bieden immers grote voordelen. Zeker als

je denkt aan constructies van regionale energievoor-

ziening uit regionaal ingezameld afval. Neem bijvoor-

beeld de productie van lokaal te gebruiken groengas

bij het vergisten van gft-afval en aan warmtevoorzie-

ning van bijvoorbeeld woningen door restwarmte van

verbrandingsinstallaties. Als die nuttige en duurzame

toepassingen goed worden gecommuniceerd, kan dat

de burgers stimuleren afval nog beter gescheiden aan

te bieden. Maar vergeet niet: duurzaamheid gaat niet

alleen over techniek, het gaat in de eerste plaats over

gedrag van mensen en daarbij is de menselijke maat

een belangrijke voorwaarde."

Vennootschapsbelasting Vrijwel in alle stilte werkt het ministerie van Financiën

al enige tijd aan plannen om overheidsbedrijven, die

economische activiteiten verrichten, vanaf 1 januari

2016 onder het regiem van de vennootschapsbelas-

ting te laten vallen. Dit kan grote negatieve gevolgen

hebben voor de bedrijven - en daarmee voor de in die

bedrijven deelnemende gemeenten - die zich bijvoor-

beeld bezighouden met inzameling en verwerking van

afval. De aanzet tot deze maatregel werd gegeven door

de Europese Commissie. De Commissie vindt het on-

eerlijk dat Nederland selectief een belastingvoordeel

- 'staatssteun' volgens Brussel - toekent aan overheids-

bedrijven die concurreren met commerciële bedrijven,

die gelijksoortig werk verrichten. Overigens is het

nog niet duidelijk of naast de belasting op het resul-

taat, ook nog eens wordt gedacht aan invoering van

een omzetbelasting. Bovendien is het niet uitgesloten

dat voor taken die als concurrentieverstorend worden

aangemerkt, zelfs zal worden besloten dat deze taken

in een privaatrechtelijke rechtsvorm moeten worden

ondergebracht. De NVRD volgt samen met VNG de

discussie nauwgezet en heeft al eerder gesteld dat de

plannen van de rijksoverheid direct van invloed zijn op

het grondrecht van gemeenten om zelf te bepalen in

welke vorm zij een bepaalde activiteit uitvoeren. Zeker

als dit een wettelijke taak is, zoals bij het gemeente-

lijk afvalbeheer en het beheer van de openbare ruimte.

Wijziging van de bestaande regelgeving kan leiden tot

lastenverzwaring, terwijl gemeenten de afgelopen ja-

ren uit oogpunt van efficiency juist veelvuldig hebben

gekozen om te gaan samenwerken binnen een publiek

bedrijf. De nieuwe belasting zal volgens de VNG leiden

tot hogere lasten, die dan weer via de afvalstoffenhef-

fing bij de burger terechtkomen.

Noten volgt de ontwikkelingen rond deze kwestie

nauwgezet. "Ik deel de zorgen van de VNG en de ge-

meenten en daarom werken wij op dit onderwerp ook

nauw met de VNG samen. Wij bouwen op dit moment

aan een inhoudelijk dossier dat straks in de besluitvor-

ming een rol moet gaan spelen. Daarmee voeden wij de

VNG met alle relevante informatie om zo sterk mogelijk

te staan in de discussie met de rijksoverheid. Dat is be-

langrijk om er voor te helpen zorgen dat gemeenten en

uiteindelijk de inwoners geen nadelige gevolgen onder-

vinden van een wijziging van belastingregels. Ik denk

dat het laatste woord hierover nog niet is gesproken."

tekst: Laurent Chevalier

NVRD-VOORZITTER HAN NOTEN

"De NVRD hoeft als verbindingsschakel niet zo nodig op de voorgrond te treden"


NVRD-agenda

februari

6 Commissie Gladheidbestrijding

11 Comissie Internationaal

12 Regio Zuid-Holland

13 Commissie Afvalpreventie

20 NVRD-werkgroep Participatiewet

25 Redactiecommissie GRAM

maart

6 Bestuursvergadering

11 Commissie Communicatie

13 Gemeentelijk Afvalcongres

20 Commissie KAM

Stage-onderzoek beschikbaar

De masterthesis van Niels Ratering die

de afgelopen periode een afstudeerstage

heeft uitgevoerd, is beschikbaar. De thesis

getiteld ‘Samenwerken binnen het beheer

van de openbare ruimte, een onderzoek

naar de samenwerkingsconstructies tus-

sen gemeenten, SW-bedrijven en afval- en

reinigingsbedrijven door de introductie

van de participatiewet’ is te vinden op

www.nvrd.nl

In Memoriam Piet Zwart

Op 19 december 2013 is Piet Zwart over-

leden. Piet was van 1990-1996 direc-

teur van de Grondstoffen en Afvalstof-

fen Dienst (GAD) en in die jaren ook lid

van het bestuur van de NVRD. Hij heeft

meegewerkt aan GRAM en aan het ten-

toonstellingsbeleid van de NVRD. Ook

leverde hij inspanningen aan de visieont-

wikkeling van de toenmalige Vuil Afvoer

Maatschappij, VAM, in Wijster.

Wij zullen Piet herinneren als een inne-

mende en charismatische persoonlijk-

heid en wensen zijn vrouw Nan en de

overige familieleden veel kracht toe de

komende tijd.

Eric Bodar,

directeur GAD en bestuurslid NVRD

nieuwsTekst: Bas Peeters

Gemeente Schoon gaat door

Ook in 2014 kunnen gemeenten gebruik

blijven maken van Gemeente Schoon. Het

programma heeft groen licht gekregen

van een groot aantal gemeenten. Circa

tweehonderd gemeenten kozen voor Ge-

meente Schoon en gaan de komende jaren

gebruik maken van de diensten van het

Kenniscentrum Zwerfafval van Rijkswater-

staat. Net als in de afgelopen jaren blijft

de NVRD Rijkswaterstaat ondersteunen bij

Gemeente Schoon.

Zie www.gemeenteschoon.nl

Onderzoek aanbestedingen en

social return

De NVRD-commissie BOR onderzoekt de

mogelijkheden en beperkingen voor het

stimuleren van sociale werkgelegenheid

bij aanbestedingen in afvalbeheer en be-

heer van de openbare ruimte. Het onder-

zoek zal een informatieve en inspireren-

de publicatie opleveren die aantoont hoe

je de gewenste inzet van social return,

contractueel vastlegt. Naast juridische

informatie over wat wel en niet kan, zal

veel gewerkt worden met praktijkvoor-

beelden en best-practices. K+V en Inter-

pactum voeren het onderzoek dit voor-

jaar uit.

Voor meer informatie:

Bas Peeters, [email protected]

Studiereis naar Malmö - Zweden

In vervolg op de succesvolle studiereizen

naar België en Duitsland, organiseert de

NVRD dit jaar op 3 en 4 april een studie-

reis naar Zweden in samenwerking met de

Zweedse zusterorganisatie Avfall Sverige.

De reis gaat naar Malmö en omgeving voor

een 2-daags programma met presentaties,

uitwisseling van kennis- en ervaringen en

locatiebezoeken. Bezocht worden Malmö

(gescheiden inzameling gft-afval), Lund

(gescheiden inzameling papier en verpak-

kingen, waaronder het quatro-select sys-

teem waarmee maar liefst 8 verschillende

stromen aan huis worden ingezameld) en

Sysav (regionale faciliteit voor hergebruik,

recycling en nuttige toepassing). Reser-

veer 3 en 4 april dus alvast in uw agenda.

Definitieve uitnodiging en programma vol-

gen binnenkort.

Voor meer informatie: Maarten Goorhuis;

[email protected]

NVRD-positionpaper participatiewet

Tijdens het congres ‘Participatie is samen-

werken’ dat 29 januari plaatsvond, over-

handigde voorzitter Han Noten de NVRD-

positionpaper Participatiewet aan Renee

Paas, voorzitter van Divosa. De taken in

het afvalbeheer en het beheer van de bui-

tenruimte bieden volop mogelijkheden

om invulling te geven aan de gemeente-

lijke opgave in het sociaal domein. In het

Positionpaper heeft de NVRD inzichtelijk

gemaakt wat de sector kan én wil beteke-

nen als het gaat om de inzet van mensen

met afstand tot de arbeidsmarkt. Het posi-

tionpaper is beschikbaar via www.nvrd.nl

Nieuwe medewerker

Begin dit jaar is een nieuwe medewerker

evenementen in dienst getreden bij bu-

reau NVRD. Deborah van Eijck gaat zich

bezighouden met de organisatie van de

themadagen, excursies, het NVRD-jaar-

congres, de Afvalconferentie en overige

bijeenkomsten en evenementen. Debo-

rah heeft de afgelopen 14 jaar gelijk-

soortig werk gedaan bij de Kamer van

Koophandel Gelderland.


▼Deze maand:

beheer van het materiaalIn dit artikel vertellen drie medewerkers of zij materieel in eigendom hebben of dat zij dit leasen, welke rol duurzaamheid speelt bij de keuze voor materieel en hoe het onderhoud geregeld is.

Hoe doen zij dat?

Heeft u het materieel in eigendom of

geleased en waarom?

De voertuigen staan op naam van Ro-

teb Lease. Wij verleasen deze aan de

gemeentelijke dienstenonderdelen van

Rotterdam, maar ook aan private par-

tijen, gemeenschappelijke regelingen en

andere bedrijven. We hebben veel speci-

alistische vracht- en bestelauto’s in ons

wagenpark, waaronder huisvuilwagens,

veegmachines, brandweerwagens en

ambulances. Voor de leaseconstructie is

gekozen omdat dat voor kostenspreiding

zorgt. Je hebt dan als gebruiker een con-

stant kostenpatroon. Veel gemeentelijke

diensten en bedrijven werken daarom

met een leaseconstructie. Wij zorgen als

Roteb Lease ook voor keuring, onder-

houd, reparatie en wagenparkbeheer.

▼

Peter WitvlietHoofd Roteb Lease

Wagenpark: 4300 voertuigen

Contact: [email protected]

Tekst: Hetty d

ekkers

Wat gebeurt er met het materieel als

het afgeschreven is?

Dan wordt het te koop aangeboden op

een autoveiling. Handelaren kopen de

voertuigen daar op en gunnen ze daar-

mee een tweede leven. Dat is mooi, want

die auto’s kunnen vaak nog jaren mee. Bij

bijvoorbeeld een bestelbus halen wij ui-

teraard de inrichting eruit en verwijderen

we de belettering.

Welke rol speelt duurzaamheid in de

keuze voor materieel?

In de aanbesteding gaan we voor de

schoonste voertuigen die er op dat mo-

ment te krijgen zijn en kijken we naar de

laatst geldende Europese normen. Bij de

diesels zijn we nu toe aan Euro 6, andere

voertuigen zijn, waar het kan, hybride

of elektrisch. We streven altijd naar de

schoonst mogelijke combinatie die ge-

schikt is voor het werk.

Welke rol speelt de mening/wens van

de chauffeurs in de aanschafkeuze?

In elke aanbesteding zitten technische ei-

sen maar ook een paragraaf comfort. We

luisteren goed naar wat onze chauffeurs

wel en niet willen.

Hoe heeft u het onderhoud geregeld?

In de regio Rijnmond hebben we zeven

eigen werkplaatsen voor het onderhoud.

Buiten de regio hebben we contracten

gesloten met dealers, die we zelf gese-

lecteerd hebben volgens strenge kwali-

teitsnormen. Het heeft natuurlijk geen

zin een auto die in Groningen rondrijdt

en daar uitvalt naar Rotterdam te halen

voor een reparatie.


geleased en waarom?

Wij hebben vrijwel alles in eigendom.

We denken dat we daarmee goedkoper

uit zijn dan wanneer we leasen. Boven-

dien kunnen we, nu we zelf de baas zijn

over het materieel, flexibeler schuiven en

schakelen. Je kunt een voertuig eerder af-

stoten of juist langer gebruiken als dat

zo uitkomt. Bij lease zit je vast aan een

contact.



Het meeste wordt verkocht op twee auto-

veilingen. Wanneer het om concurrentie-

gevoelige voertuigen gaat, zoals kolken-

zuigers, vragen we of de auto naar het

buitenland kan. We willen uiteraard niet

onze eigen concurrentie organiseren.

▼ Henk Meijerink

Manager materieelbeheer en

werkplaatsen Twente Milieu

Wagenpark (inclusief machines)

140 eenheden.


▼


▼Welke rol speelt duurzaamheid in de


Duurzaamheid staat bij ons hoog in het

vaandel. Een groot deel van ons wagen-

park rijdt al op CNG, ook wel groengas

of aardgas genoemd. Wij noemen het

biogas, omdat het van onze eigen vergis-

ting komt. Bij aanschaf kijken we eerst

of de wagen op groengas geleverd kan

worden. In 90 procent van de gevallen

is dat zo. Alleen heel zware voertuigen,

zoals transport- en kraanwagens, zijn er

nog niet geschikt voor. Ze zijn vaak ook

niet verkrijgbaar op CNG.



We proberen rekening te houden met de

wensen van de chauffeur. Bij aanschaf

vraag ik offerte op bij meerdere dealers,

het management beslist uiteindelijk wie

het wordt. Ik vermeld de wensen van de

chauffeur in mijn aanbevelingen, die wor-

den meegenomen in een puntentelling.


Dat hebben we volledig uitbesteed. Alle

dealers van chassis en opbouw zitten in

een straal van 10 tot 15 kilometer bij ons

vandaan, dus dat is goed te doen. We

krijgen meestal ook een beetje voorrang,

omdat het om grote aantallen gaat. We

hebben geen ruimte voor een eigen ga-

rage op ons terrein. Bovendien gaan de

technische ontwikkelingen zo snel, dat

je dat beter aan anderen over kunt laten.


Negentig procent doen we zelf in onze

eigen werkplaatsen. Die overige tien pro-

cent betreft bijvoorbeeld het inregelen

van software of afstellen van motoren.

Dat besteden we uit, omdat de dealer of

leverancier dat veel beter kan dan wij.

ben Hogerwerfwagenparkbeheerder Meerlanden,

wagenpark 300 eenheden.



geleased en waarom?

Wij hebben alles in eigendom. Dat is een

besluit van de directie geweest. Voordeel

is dat je meer grip hebt op de zaak en

zelf beslissingen kunt nemen, bijvoor-

beeld over hoe lang je een voertuig aan-

houdt. Als je leaset, moet je je aan de

regels in het contract houden.



Dan bekijken we hoe de staat van het

voertuig is. Meestal houden we het nog

een paar maanden achter de hand voor

de zekerheid. Uiteindelijk bieden we het

voertuig aan bij een aantal opkopers en

gaat het naar de hoogste bieder.

Welke rol speelt duurzaamheid in de


Een grote rol, maar we gaan er niet on-

eindig ver in. Het moet wel rendabel zijn.

Als je met een elektrische huisvuilauto

gaat rijden, keert de wal het schip. Dat

doen we dus niet. De terugverdienfactor

is ook belangrijk voor ons.

We doen mee aan het programma Lean

and Green, waarin we afgesproken heb-

ben binnen vijf jaar de CO2-uitstoot met

twintig procent te verminderen. Dat

doel bereiken we vooral door het terug-

dringen van het brandstofverbruik. Een

elektrische opbouw op een huisvuilwa-

gen kan bijvoorbeeld een goede optie

zijn, omdat je daarmee minder diesel

gebruikt. Als afvalinzamelbedrijf ben je

steeds meer bezig met herwinning van

grondstoffen, een duurzaam wagenpark

hoort daarbij.



Een grote rol, mits het om functionele

dingen gaat. Extra lampen, meer chroom

of andere toeters en bellen scharen we

onder emotionele wensen. We hebben

een materieelcommissie samengesteld

met daarin chauffeurs van verschillende

voertuigen. Zij stellen een lijst samen

met technische en functionele specifica-

ties. Die lijst is onze leidraad bij de aan-

schaf van nieuw materieel.

▼

Foto: Jan de Vries


VAKWERK

Thuis in het wereldje van olie en vetten

Wat houdt uw functie in?

Ik coördineer het onderhoud, reparaties en keuringen

van het wagenpark van GAD. Dat park bestaat uit 32

voertuigen, waarvan 27 wagens waarvoor groot rijbe-

wijs vereist is. Dat zijn voornamelijk kraakperswagens.

Daarnaast hebben we nog wat autootjes voor de hand-

havers, serviceauto’s en dergelijke. Mijn taak is ervoor

te zorgen dat alles in goede staat verkeert. We hebben

geen eigen werkplaats, dus moet ik alle reparaties in-

plannen bij garages en dealers. Ik zoek en regel de juiste

adressen, waar ze voldoende kennis in huis hebben. Dat

gaat tegenwoordig wat makkelijker. Vroeger moest je

met een DAF echt bij een DAF-garage zijn, nu zijn de

garages universeler geworden. Voor de opbouw van de

vrachtwagens heb je wel specifieke garages en als het

om computerelektronica gaat, kun je vaak alleen bij de

dealer terecht. Het moeilijkste aan dit werk is het plan-

nen. Je wil het zodanig regelen dat het niet te veel pijn

kost bij de dagelijkse gang van zaken. Dat is een heel

gepuzzel, want eigenlijk kan geen enkele wagen gemist

worden. Wat ook lastig is, is het personeel gemotiveerd

houden als er storingen zijn. Stel, je hebt een vervelen-

de storing in de opbouw van een Volvo, waarvan de oor-

zaak moeilijk te vinden is. Dan roepen de chauffeurs al

snel dat het een rotvolvo is, terwijl het chassis daar toch

echt niets aan kan doen. Het is gewoon een goede auto,

maar het personeel krijgt er dan toch een hekel aan.

Hoe lang doet u dit werk al?

Ik ben veertig jaar geleden begonnen als opzichter voor

de gemeente Hilversum. Dat werk heb ik twaalf jaar ge-

daan en daar hield ik ook al toezicht op de veeg- en bak-

wagens. Daarna ben ik mee overgegaan naar de GAD.

Eerst als wagenparkbeheerder én leidinggevende bui-

tendienst. Nu doe ik alleen nog het wagenparkbeheer.

Dat vind ik toch het leukste werk. Ik ben van huis uit

een techneut en voel me thuis in het wereldje van olie

en vetten. Ik heb een opleiding gehad als automonteur.

Ook heb ik destijds de hogere zeevaartschool gedaan. In

mijn privéleven zeil ik graag, met mijn eigen boot.

Evert In de Betouw (60) is wagenparkbe-

heerder bij GAD. Hij heeft de zorg over ruim

dertig voertuigen, waarvan het merendeel

kraakperswagens voor de inzameling van

huishoudelijk afval. In de Betouw doet deze

functie ‘in zijn uppie’, zonder directe col-

lega’s.


De rubriek Vakwerk gaat over het vakmanschap en de bevlogenheid in de branche. In afval- en beheer van de openbare ruimte werken vele professionals, die hart hebben voor de ‘schone zaak’. Wat drijft hen in hun werk? En waarom doen zij dit werk graag en goed?

Wat vindt u het leukste aan uw functie?

De omgang met de monteurs. Als er hier op de werf een-

tje bezig is, dan neem ik een bakje koffie mee voor hem

en ga ik eens kijken hoe het vordert. Samen proberen

we dan een oplossing te bedenken voor het probleem.

Ook het voeden van het management met adviezen ge-

gevens en oplossingen doe ik graag. Zo produceer ik elk

kwartaal een overzicht met schades: waar vonden de

meeste schades plaats en waarom, door wie zijn ze ver-

oorzaakt. Daar kun je wat positiefs mee doen, met zo’n

overzicht. Ook denk ik mee over optimaal gebruik van

aandrijflijnen, zoals het differentieel en de soort versnel-

lingsvak. Door voor de juiste aandrijflijn te kiezen, kun

je enorm veel brandstof besparen. Geen mooiere motor

dan de dieselmotor voor dit werk, maar één liter diesel

betekent wel 2,6 gram CO2. Wij hebben 357.000 liter

diesel gebruikt het afgelopen jaar, dus reken maar uit.

Als het gaat om gezondheid en milieu zul je naar al-

ternatieven moeten zoeken. We hebben al wel enkele

autootjes op aardgas lopen en kijken naar elektrische

voertuigen, maar de actieradius en het vermogen

schieten vaak nog tekort. Onze stalling ligt midden in

de stad, daar kregen we geen toestemming voor een

laadplatform voor aardgas. Tegen dat soort problemen

loop je aan in de praktijk. Maar het milieuaspect boeit

me heel erg en ik blijf naar oplossingen zoeken om de

schade te beperken.

Waar bent u trots op, als u terugkijkt op uw

loopbaan?

Ik heb een aantal handige vindingen gedaan, op grond

van ervaring en inzicht. Een paar jaar terug hadden we

veel ongevallen bij de beladers van minicontainers.

Het bleek dat ze twee containers in één keer pakten.

Door het gewichtsverschil struikelden ze vaak of kregen

een container op hun lijf. We hadden mensen met een

hersenschudding, gebroken ellepijp, verstuikte enkels.

Om dat dubbel aanbieden te ontmoedigen, heb ik een

liftdifferentiatie bedacht. Als je rechts een minicontai-

ner aanbiedt, pakt hij de linker pas als de rechter hele-

maal boven is. Die liftdifferentiatie is inmiddels op alle

auto’s aangebracht en dat werkt goed. Dat heeft veel

minder ongevallen opgeleverd. Een ander voorbeeld: ik

merkte dat bedieners van de ondergrondse containers

opvallend vaak last hadden van nekklachten. Dat komt

doordat de afstandsbediening, die om de nek hangt, een

zwaar geval is. Toen heb ik een soort harnasje bedacht

en laten maken waarmee het gewicht door de hele torso

gedragen wordt. Dat systeem wordt nu ook door andere

gemeenten gebruikt, daar ben ik best trots op.

Wat zijn de mindere kanten van uw werk?

Het systeem van aanbestedingen vind ik vreselijk. Een geldverslindende en

nutteloze bezigheid, vind ik persoonlijk. Je weet als wagenparkbeheerder

niet meer wat je krijgen gaat en je moet enorme magazijnvoorraden aan-

leggen. Want een spiegel van een Daf past nu eenmaal niet op een Volvo.

Voorheen hadden we een tweemerkenbeleid. Nu hebben we drie merken

chassis, vijf merken opbouw en ga zo maar door. Waar ik ook een hekel

aan heb, zijn de vele verkeersdrempels in het straatbeeld. Die veroorza-

ken enorme schade aan de wielophangingen. In België en Denemarken pak-

ken ze dat anders aan. Daar leggen ze gewoon kinderkopjes neer in een

30km/u straat. Dan laat je het wel uit je hoofd om harder te rijden.

Wat zult u nooit meer vergeten?

Een paar jaar terug is een gft-inzamelauto van ons van de IJsselmeerdijk

afgerold. Hij was verkeerd beladen. Het uitdrukschot stond verkeerd afge-

steld, waardoor al het gewicht op de achterste assen kwam. De auto bleef

net op het randje van de sloot hangen en de chauffeur zat bekneld. Het

is maar nét goed afgelopen. Een schokkende ervaring was dat, voor ons

allemaal. En de dodelijke ongevallen natuurlijk, dat zijn er ook een paar

geweest in de veertig jaar dat ik hier werk. Vaak met jonge mensen op een

brommertje als slachtoffer. Zulke gebeurtenissen zijn trauma’s voor het hele

bedrijf, dat raak je nooit meer kwijt.

Welke verschillen met vroeger vallen u het meest op?

Chauffeurs pakten vroeger een zeem en spons om spiegels en ruiten schoon

te boenen. Het was een competitie wie de schoonste auto had. Nu zetten ze

de auto in de stalling en zijn ze weg. De betrokkenheid is veel minder ge-

worden. Dat komt van twee kanten natuurlijk. Het is geen baan meer voor

het leven, de vastigheid is verdwenen. Verder heeft de techniek een enorme

vlucht genomen, de voertuigen zijn veel comfortabeler en krachtiger dan

vroeger. Ze rijden alsof het een Porsche is. Monteurs staan met een laptop

in hun hand te repareren, in plaats van met een moersleutel.

Toen ik bij de GAD begon, in 1990, deden we met drie man de leiding bui-

tendienst. Samen kregen we één computertje met een tekstverwerking- en

een rekenprogramma erop. Nu kom ik niet meer weg achter die computer.

Berekeningen en begrotingen maken, overleggen met het management.

Toen ik laatst een paar dagen vrij was geweest, zaten er 230 e-mails in mijn

box. Die moet je toch allemaal beoordelen en beantwoorden.

Kruipt u zelf nog wel eens achter het stuur?

Zelden tot nooit. Ik heb last van mijn heupen en mijn rug gekregen. Het is

voor mij een hele toer om in zo’n kar te kruipen en vooral om er weer uit te

komen. Zelf proefrijden na een reparatie is er dus niet meer bij.

Wat geeft u de meeste voldoening?

Als ik ’s ochtends die hele colonne uit zie rijden. Al die grote auto’s achter

elkaar, ook nog eens in vrolijke kleuren, met zonnebloemen als opdruk. Dat

is en blijft een magnifiek gezicht!

Tekst: Hetty Dekkers


honderden transportmiddelen voor afvalinzameling-

en transport. Herlaar is aan gebruikerskant dan ook dé

objectieve deskundige om zijn licht te laten schijnen

op de diverse ontwikkelingen in afvalvoertuigenland.

Veiligheid en ergonomie

Anders dan ruim honderd jaar geleden maken afvalin-

zamelbedrijven- zowel in de private als in de publieke

sfeer - er thans serieus werk van het personeel een zo

veilig mogelijke werkomgeving te bieden in en rond de

mobiele werkplek. Zo won GP Groot in Alkmaar (actief

in onder meer inzameling en recycling) eind vorig jaar

de Gezond Transportprijs, die in het leven is geroepen

door de organisatie 'Gezond Transport' (te vinden op

www.gezondtransport.nl). Deze organisatie is opge-

richt en wordt bestuurd door diverse sociale partners

met als doel bedrijven in de hele logistieke sector in-

zicht te geven in trends en ontwikkelingen op het ge-

bied van veilig en gezond werken.

GP Groot werd geprezen om de inbedding van veilig-

heid binnen de gehele organisatie. Een treffend citaat

uit het juryrapport: "Het is een zeer mensen ontwik-

kelgericht bedrijf. Zo rijdt een stagiair van de Hoge-

school Utrecht mee met chauffeurs om de veiligheid

onderweg in kaart te brengen en op een hoger niveau

te krijgen."

Herlaar tekent met nadruk aan dat alle bedrijven in de

afvalsector de afgelopen jaren mede door aanscher-

ping van de wettelijke normen en richtlijnen op het

gebied van veiligheid bij de logistieke activiteiten veel

verbeterstappen hebben gezet. Op het gebied van er-

gonomie is volgens Herlaar geen revolutionair nieuws

te melden. "Het is overigens wel een constant punt

van zorg en aandacht. Zelf ga ik er sowieso van uit dat

het altijd beter kan. Een belangrijk punt blijft het uit

de grond halen van ondergrondse containers. Daarbij

moeten de chauffeurs steeds met behulp van de hoog

op de wagen aangebrachte handgreep via de eveneens

hoge instaptrede in en uit de wagen stappen. Dat leidt

nogal eens tot schouderklachten. Het is helaas niet

praktisch om de instaptrede dan maar te verlagen. Dit

gaat dan namelijk weer sterk ten koste van de wend-

baarheid van de wagen.”

VEILIGHEID, ERGONOMIE éN DUURZAAMHEID BIJ AFVALTRANSPORT

Deze geschiedenis staat beschreven in het (in 2007

bij het honderdjarig bestaan van de NVRD) uitgege-

ven boek Honderd jaar heren van de reiniging. Anno

2014 is er aanzienlijk veel verbeterd op het gebied van

veiligheid en moeten afvalbedrijven zich strak houden

aan de Arbowet.

Zo heeft Transport en Logistiek Nederland al eens uit-

gerekend dat 'we in Nederland jaarlijks een file vuilnis-

wagens vullen van ongeveer zesduizend kilometer; een

afstand van Groningen tot aan Lissabon en ook weer

terug.' Leveranciers van voertuigen hebben de afge-

lopen decennia scherp ingespeeld op de toegenomen

behoefte aan veiligheid op de mobiele werkplek. Op

vakbeurzen als de Reinigingsdemodagen, de Bedrijfs-

autoRAI en de Carrosserie Vakdagen zijn ze haantje de

voorste om hun glimmende voertuigen aan te prijzen

als de veiligste, maar uiteraard ook als de duurzaamste

en ergonomisch gezien de beste.

Deskundige

Hieronder volgt een globaal overzicht van de stand

van zaken rond de drie belangrijke thema's veiligheid,

ergonomie en duurzaamheid. Aangevuld met reacties

van René Herlaar (33 jaar, HTS Autotechniek en de be-

kende IVA-opleiding in Driebergen). Als manager is hij

bij Roteb Lease verantwoordelijk voor inkoop, lease

en het beheer van alle (reinigings) voertuigen van de

gemeente Rotterdam én het wagenpark van reinigings-

bedrijven als Irado, Avalex en HMS. In totaal gaat het

om een vloot van bijna vijfduizend voertuigen in alle

soorten, maten en uitvoeringen, waaronder enkele

Invoering Euro 6 - richtlijn, dé echt grote nieuwe stap

In de vijftiger jaren vielen gemeentelijke reinigingsdiensten nog niet onder het toezicht van de

Arbeidsinspectie. Dat veranderde toen in 1957 twee werknemers van de Haagse reinigingsdienst over-

leden door ongevallen met een 'vuilnisauto en een veegauto'. De Hoofdinspecteur-Directeur van de

Arbeid bemoeide zich er persoonlijk mee door het Haagse gemeentebestuur dringend aan te spreken

op het treffen van veiligheidsvoorzieningen.

René Herlaar: “Op het gebied van

ergonomie is geen revolutionair nieuws

te melden. Dit blijft een punt van zorg

en aandacht. Zelf ga ik er sowieso van

uit dat het altijd beter kan.”


inzamelvoertuigen. Herlaar: “De Amsterdamse trucks

zijn uniek, omdat er nog geen smalle vuilniswagens

bestonden die volledig op groengas rijden." Een ander

mooi voorbeeld is Rotterdam. Daar rijdt al enige tijd

een kleine volledig elektrische vuilniswagen op ener-

gie uit afval. Deze wagen verzamelt bedrijfsafval in de

binnenstad. Dit afval wordt via verbranding omgezet

in elektriciteit om vervolgens te worden gebruikt als

brandstof voor de elektrische inzamelwagen. Het voer-

tuig is gemaakt van recyclebaar staal en maakt gebruik

van plantaardige hydrauliekolie. Tot slot nog drie an-

dere mooie voorbeelden van groen transport. De Af-

valstoffendienst in Den Bosch schafte in 2013 een in-

zamelwagen aan voor huishoudelijk- en bedrijfsafval,

die rijdt op CNG (gecomprimeerd aardgas of groengas).

Deze achterlader heeft een capaciteit van 20 m3. Afval-

bedrijf De Meerlanden maakt van zelf ingezameld én

zelf verwerkt gft-afval onder meer groengas, waarop

een deel van het wagenpark onder het motto Polderpo-

wer inmiddels de inzamelrondjes rijdt door het verzor-

gingsgebied. Ook ROVA, de publieke dienstverlener op

het gebied van grondstoffen, afval, openbare ruimte en

duurzame energie in de regio’s IJssel-Vecht, Achterhoek

en Eemland gebruikt groengas uit gft-afval als duurza-

me brandstof voor de eigen (inzamel)voertuigen. Eind

2013 maakte ROVA ook bekend dat het bedrijf als eer-

ste afvalbedrijf in Nederland een Euro 6 kolkenzuiger

in gebruik had genomen.

Herlaar vervolgt: “Een goede ontwikkeling, maar dan

op een ander punt, is de introductie van de zogeheten

'roofcrane'. Dat is een nieuw type kraan die op de bo-

venzijde van de kraakpersopbouw wordt bevestigd in

plaats van tussen de cabine en de opbouw. Dit heeft

als voordeel dat de wagen korter wordt en daarmee

wendbaarder." Over het comfort (en daarmee ook de

ergonomische omstandigheden) in de hedendaagse ca-

bines is Herlaar duidelijk: "Dat ligt op hoog niveau en

is gelijkwaardig aan het comfort van personenwagens.

Veiligheid in en rond de wagen blijft daarentegen wel

een punt van voortdurende aandacht. Dat speelt extra

in stedelijke gebieden, waar van alles gebeurt rondom

de wagen. Bij het lossen en laden is de veiligheid de

afgelopen jaren trouwens sterk verbeterd door het

aanbrengen van sensoren, die de laad- en losbeweging

stopzetten als iemand in de gevarenzone komt."

Duurzaamheid

Op het gebied van duurzaamheid hebben diverse af-

valbedrijven het afgelopen jaar tal van interessante

initiatieven ontwikkeld. Enkele voorbeelden. SITA breid-

de haar wagenpark in Arnhem uit met een kleinere en

schone inzamelwagen voor het bezorgen en ophalen

van afvalcontainers en een kleine kraakperswagen voor

het ophalen van afval in de binnenstad. Deze kraak-

perswagen is veel smaller dan de traditionele inzamel-

wagen en is daardoor eenvoudig te manoeuvreren in de

smallere straten en stegen van de binnenstad. De duur-

zame voertuigen werden officieel in gebruik genomen

door de Arnhemse wethouder Margreet van Gastel, ook

lid van het bestuur van de NVRD. Bij die gelegenheid zei

Van Gastel: "Wij zijn trots op deze groene voertuigen in

Arnhem. Daarmee leveren wij een mooie bijdrage aan

de vermindering van de uitstoot van voor het milieu

schadelijke stoffen als stikstofoxiden en CO2."

Polderpower

Afvalservice West (ASW) zette vorig jaar in Amsterdam

speciale smalle voertuigen in voor het ophalen van afval

in de kleine straatjes van de hoofdstad. Deze wagens

rijden op het CO2-neutrale groengas (CNG), waardoor

ze ook veel schoner en stiller zijn dan de traditionele

“De hele inzamelsector kijkt

gespannen uit naar de toepassing

van de Euro 6- richtlijn, omdat de

uitvoering in technisch opzicht best

ingewikkeld is.”


Gespannen

Over werkelijk grootschalige duurzaamheid bij het

transport van afval binnen de hele afvalsector zegt

Herlaar: "Dan denk ik toch vooral aan de invoering van

de Euro 6 - richtlijn, waarmee de uitstoot van schade-

lijke stoffen bij het transport aanzienlijk moet worden

teruggedrongen. Dat is een echt grote stap. De hele

inzamelsector kijkt gespannen uit naar de toepassing

van die richtlijn, omdat de uitvoering in technisch op-

zicht best ingewikkeld is. Per auto praat je over ruim

veertig sensoren voor het continu regelen en meten

van de emissies. Met het oog op de stedelijke inzet

van de inzamelvoertuigen, waarbij de belasting relatief

laag is, is het de vraag hoe onder meer het verplicht

regenereren van het roetfilter zich in de praktijk gaat

houden. De grote vraag is: Gaat zo'n systeem zonder al

te veel storingen de gebruikelijke levensduur van acht

tot tien jaar mee?"

Hybride voertuigen

Voor de verdere toekomst kijkt Herlaar met belangstel-

ling uit naar de opkomst van alternatieve brandstoffen

zoals LNG (vloeibaar aardgas). "Het vraagt een wat ho-

gere investering in de transportmiddelen, maar de ope-

rationele voordelen kunnen groot zijn. Voorlopig staat

LNG ten opzichte van diesel nog wel in de kinderschoe-

nen." In de sector personenwagens laten leveranciers

van hybride (schone) wagens steeds luider van zich ho-

ren. Herlaar kent die geluiden. Een massale doorbraak

van het toepassen van hybride trucks in de afvalinza-

meling verwacht hij echter nog niet. "Het is bij de lage

productieaantallen nu simpelweg nog veel te duur. De

investering in een hybride huisvuilwagen is ongeveer

het dubbele van die voor een standaard voertuig. Volvo

heeft de afgelopen drie jaar in heel Europa circa 50 tot

60 hybride trucks gebouwd." Het antwoord op de slot-

vraag naar het grootste actuele aandachtspunt bij het

transport van afval heeft Herlaar niet direct paraat. Na

enig aarzelen zegt hij: "Ik kom dan toch op veiligheid

in de brede zin van het woord en het toepassen van

alternatieve brandstoffen, die emissies van schadelijke

stoffen nog verder reduceren."

Truck van de Toekomst

De overheid en de transportsector werken sinds

2012 onder de naam 'Truck van de toekomst' geza-

menlijk aan de transitie naar een duurzame sector

verkeer en vervoer. Dit project is onderdeel van het

sectorakkoord Mobiliteit, logistiek en infrastructuur

2008-2020. De gedachte achter Truck van de toe-

komst is dat er richting 2050 behoefte zal zijn aan

geheel nieuwe vervoersconcepten om de noodzake-

lijke reductie van CO2 in de transportsector daad-

werkelijk te realiseren. Daarom richtte dit project

zich de afgelopen twee jaar op het onderzoeken,

ontwikkelen en stimuleren van maatregelen op

het gebied van brandstofbesparing, CO2-reductie

en het onafhankelijker worden van fossiele brand-

stoffen. Dit gebeurde in samenwerking met TNO,

Rijkswaterstaat, Agentschap NL en het ministerie

van Infrastructuur en Milieu. De resultaten van het

programma - waaraan veel vervoerders daadwerke-

lijk hebben meegedaan - en de huidige stand van

zaken staan op: www.truckvandetoekomst.nl Truck

van de Toekomst moet ertoe leiden dat bewezen

kansen en best practices brede bekendheid krijgen

binnen de hele transportsector en bij overheden.

Daarbij kan worden gedacht aan onderwerpen als:

Hoe kan op brandstof worden bespaard? Onder

welke omstandigheden en met welk effect? Wat is

de betrouwbaarheid? En wat is de terugverdientijd

van alternatieven? Volgens de initiatiefnemers zijn

er op dit gebied veel mogelijkheden, die nog lang

niet massaal worden verzilverd. Dat komt vooral

door de onbekendheid van bedrijven met de poten-

tiële kansen, het in de praktijk nog onduidelijk en

onbewezen zijn van kansen op het gebied van ef-

fectiviteit, betrouwbaarheid en bedrijfseconomische

winst. Bedrijven die waardevolle informatie zoeken

of hun kennis op het gebied van duurzaam trans-

port willen delen, kunnen terecht op www.truck-

vandetoekomst.nl.

Tekst: Laurent Chevalier

VEILIGHEID, ERGONOMIE éN DUURZAAMHEID BIJ AFVALTRANSPORT


Achtergrond

De afgelopen jaren vond in de Tweede Kamer meerdere

malen discussie plaats over de invoering van een be-

lastingplicht voor overheidsbedrijven. Tot midden 2012

kwamen er geen concrete voorstellen om de geldende

regels rond de vennootschapsbelasting uit 1956 te

wijzigen. Hierin zijn de regels vastgelegd waaronder

overheidsbedrijven zijn vrijgesteld van vennootschaps-

belasting. Uiteindelijk bood de staatssecretaris in mei

2012, onder druk van Europa, de notitie Belastingplicht

Overheidsbedrijven aan de vaste Kamercommissie voor

Financiën aan. Hierin werd voorgesteld om de indirecte

Belastingplicht voor publieke afvalbedrijven nog steeds onduidelijkOp dit moment denkt staatssecretaris Weekers van Financiën na over de manier waarop hij de belastingplicht voor

overheidsbedrijven gaat invoeren en voor wie deze gaat gelden. Hoogste tijd dus om de leden van de NVRD te infor-

meren over de mogelijke gevolgen voor (de kosten van) het gemeentelijk afvalbeheer en het beheer van de openbare

ruimte. Uit het interview met voorzitter Han Noten in deze GRAM kwam al naar voren dat dit jaar duidelijk moet wor-

den welke gevolgen de invoering van de belastingplicht voor overheidsbedrijven voor de regie- en bedrijfsvoering

door NVRD-leden zal hebben. In dit artikel worden de feiten en mogelijke gevolgen op een rij gezet, zodat gemeenten

zich kunnen voorbereiden en waar mogelijk acties kunnen ondernemen om de koers nog bij te sturen.

ondernemingsvariant in te voeren waarbij directe overheden niet en indi-

recte overheidsbedrijven zoals NV’s en BV’s wel onder de belastingplicht

vallen. De directe ondernemingsvariant zou tot teveel extra administra-

tieve lasten leiden.

Indirecte ondernemingsvariant

Concreet betekent de indirecte ondernemingsvariant dat eigen dien-

sten en Gemeenschappelijk Regelingen niet en overheids NV’s en BV’s

wél onder de belastingplicht komen te vallen. Als voorwaarde stelt de

staatssecretaris dat concurrentieverstorende activiteiten door overheden

verplicht in een privaatrechtelijke rechtsvorm moeten worden onderge-

bracht. Het Ministerie heeft onderzoek gedaan naar al deze activiteiten

Foto: Elle Mol / Nationale Beeldbank


en de resultaten van dit onderzoek zijn aan de staatssecretaris voorge-

legd. Ook het gemeentelijk afvalbeheer en het beheer van de openbare

ruimte zijn in dit onderzoek meegenomen. Wat hierover in het rapport

staat, is niet bekend. VNG en NVRD hebben zich ingezet om de uitzon-

derlijke positie van deze wettelijke, publieke taken over het voetlicht te

brengen en zij zullen dit blijven doen.

Keuzevrijheid gemeenten

Als de belastingplannen doorgaan, raakt dat direct het grondrecht van

gemeenten om zelf te bepalen hoe ze de wettelijk opgelegde taken uit-

voeren. Er geldt immers een specifiek juridisch regime bij de inzameling

van huishoudelijk afval en de inrichting en het beheer van de openbare

ruimte. En zolang een gemeente zelf haar wettelijke taak (laat) uitvoeren,

kan er dus nooit sprake zijn van concurrentieverstoring. Het streven van

gemeenten is de kosten voor het gemeentelijk afvalbeheer en het beheer

van de openbare ruimte zo laag mogelijk te houden. Het Ministerie streeft

naar een level playing field. Bij het uitvoeren van de wettelijke taken is er

echter geen sprake van een markt en dus ook niet van marktverstoring.

Dit is anders als overheidsbedrijven in volledige concurrentie treden op

de commerciële markt. Zo zijn afvalenergiecentrales al belastingplichtig

over de opbrengsten die zij met hun energieopwekking genereren.

Gevolgen voor NVRD-leden

•Zoalsdeplannennuliggenindeindirecteondernemingsvariant,gaan

publieke bedrijven met een privaatrechtelijke rechtsvorm onder de

belastingplicht vallen. Hiermee wordt niet het gelijke speelveld ge-

creëerd maar worden er meer bedrijven in de vennootschapsbelasting

betrokken.

•Alsvoorwaardevandeinvoeringvandeindirecteondernemingsvari-

ant is voorgesteld dat taken die als concurrentieverstorend worden

aangemerkt, verplicht verzelfstandigd moeten worden. Als één of

meerdere taken binnen de gemeente verplicht verzelfstandigd wor-

den, vraagt dit op een aantal terreinen een reorganisatie. Efficiency-

voordelen zoals een shared service centrum of het flexibel inzetten

van personeel of materieel op de verschillende taken, zullen dan een

stuk moeilijker worden en veel extra administratieve lasten met zich

meebrengen.

•Deafgelopen jarenhebbengemeentenkeuzesgemaaktomuitoog-

punt van efficiency te gaan samenwerken. Het resultaat is gebruikt om

de afvalstoffenheffing zo laag mogelijk te houden. Een belastingplicht

zal leiden tot hogere lasten die vervolgens via de afvalstoffenheffing

bij de burger terecht komt. Het is daarnaast nog niet uitgesloten dat

er naast een belasting over het resultaat een omzetbelasting geheven

gaat worden.

•Hetdoelvandeinvoeringvandezebelastingplichtiseenlevelplaying

field en het voorkomen van staatssteun. Gemeentelijke afval- en be-

heertaken worden gefinancierd vanuit de lokale belastingen. Als ge-

meenten hierover belasting moeten betalen, zou dat moeten worden

gecompenseerd vanuit de Rijksbegroting. Dit leidt tot onnodig rond-

pompen van belastinggeld.

•Publieke bedrijvenmaken eigenlijk geenwinst. Positieve resultaten

worden per definitie teruggeven aan de gemeentelijke aandeelhouders

of rechtstreeks via de afvalstoffenheffing aan de burger. Een belasting-

plicht leidt tot lagere resultaten en dus een hogere heffing.

Europees kader

Door druk vanuit de Europese Commissie om een einde

te maken aan de selectieve belastingvrijstelling voor

overheidsbedrijven, wordt nu vaart gemaakt met de

belastingplicht voor overheidsbedrijven. Planning is dat

op Prinsjesdag 2014 een wetsvoorstel aan de Kamer

wordt voorgelegd om dit te regelen. Een eerste lezing

van de stukken van het Ministerie van Financiën leert

dat er in andere Europese landen, zoals België, Engeland

en Frankrijk, wel een belastingplicht is, maar dat er vrij-

stelling geldt voor een aantal wettelijke en/of publieke

taken. In Nederland geldt op dit moment nog een gene-

rieke vrijstelling (nee, tenzij). De vraag is nu in hoeverre

Nederland bij invoering van de belastingplicht ook een

vrijstelling voor een aantal taken zal definiëren en zo ja,

voor welke activiteiten.

Aanverwante regelgeving

In de afgelopen jaren is er al een aantal wetten ingevoerd

waarin is vastgelegd op welke manier een overheids-

bedrijf zich op de markt mag begeven. Voorbeelden

hiervan zijn de Mededingingswet, het Besluit Markt en

Overheid en de Aanbestedingswet. De belastingplannen

komen hier nog bovenop en hebben als gevolg dat er

verdere beperkingen en lasten komen vanuit de fiscale

kant. Dit alles gaat ervan uit dat overheidsbedrijven een

onderneming voeren waarbij de marktverhoudingen of

de Europese handel verstoord worden. Dit is in het ge-

val van gemeentelijk afvalbeheer en het beheer van de

openbare ruimte zeker niet het geval.

Hoe verder?

Het is afwachten hoe de Staatssecretaris met dit dossier

omgaat en op welke wijze hij het aan de Kamer gaat

voorleggen. Wel heeft hij in een algemeen overleg op 17

april 2013 aangegeven “dat het overigens niet betekent

dat echte publieke taken van overheden gedwongen uit-

besteed moeten worden. Als bijvoorbeeld een gemeente

een vuilophaaldienst heeft, vervult die gemeente daar-

mee een publieke taak. De gemeente kan beslissen om

die taak uit te besteden en het is dan niet mijn bedoeling

dat dit onderdeel van de overheid belasting zou moeten

gaan betalen”.

Het is dus zaak om hem bij het formuleren van het de-

finitieve beleid hieraan te houden. De NVRD volgt dit

dossier uiteraard op de voet en trekt hierin samen op

met de VNG. Via de website en de nieuwsbrief worden

de leden van de NVRD op de hoogte gehouden van de

laatste ontwikkelingen op dit dossier.

Tekst: Ilse van der Grift, senior beleidsmedewerker

NVRD, contact [email protected]

Belastingplicht voor publieke afvalbedrijven nog steeds onduidelijk


StortplaatsenColombia produceert ongeveer 32.000 ton afval per dag, ofwel 0,68 kg

per persoon. Dit afval bestaat voornamelijk uit een organische fractie

(59%) en verder papier (5%), karton (4%), kunststof (13%), glas (2%),

metalen (1%) en overige materialen (16%). 76% van het afval wordt ge-

stort, 20% gerecycled en 4% komt terecht op illegale stortplaatsen. De

hoeveelheid afval groeit harder dan de economie en dit wordt een groot

probleem in Colombia. Stortplaatsen raken vol en de bevolking is fel

gekant tegen de ontwikkeling van nieuwe stortlocaties. De overheid

zet in op hergebruik en recycling, waarbij de vele waste pickers een

belangrijke rol vervullen.

De formulering van afvalbeleid in Colombia is de verantwoordelijkheid

van het ministerie van Milieu en Duurzame Ontwikkeling (MADS). Het

Ministerie van Volkshuisvesting (MinVivienda) ondersteunt gemeenten

en regio’s bij de realisatie van infrastructuur voor afvalverwerking. On-

der het motto ‘Basura Cero’ (nul afval) zetten MADS en MinVivienda

de komende jaren in op de verdere professionalisering van het afval-

management. Dat betekent: een meer integrale benadering, minder

Colombia telt 46 miljoen inwoners en is 27 maal zo

groot als Nederland. De economische groei ligt rond 4%

per jaar. Van de mondiale crisis is dus weinig te mer-

ken. Voor de Nederlandse overheid is Colombia één

van de zogeheten transitielanden. Met deze landen wil

Nederland in de komende jaren evolueren van een ont-

wikkelingsrelatie naar handel. In Colombia focussen

we daarbij op duurzaamheid en afvalmanagement is

hierbij één van de aandachtsgebieden. Binnen de tran-

sitie faciliteit, gezamenlijk uitgevoerd door Agentschap

NL en de Ambassade in Bogotá, zijn tot en met 2014

fondsen beschikbaar. Er is ondersteuning voor kennis-

verwerving, haalbaarheidsstudies en demonstratiepro-

jecten en ook investeringsondersteuning via de PSI re-

geling. Het programma wordt uitgebreid ondersteund

door de Nederlandse Ambassade in Bogotá en de con-

sulaten in Medellín en Cali. Het recentelijk geopende

Holland House kan een nuttige vooruitgeschoven post

zijn voor geïnteresseerde Nederlandse bedrijven.

Colombia: kansen in een snel moderniserende afvalsectorAfgelopen december schafte EAAB, het nutsbedrijf van Bogotá, 278 afval-inzamelvoertuigen aan van het Koreaanse

merk Daewoo. Deze order had Nederland graag binnengehaald. Binnenkort lukt dat misschien in de herkansing in

Medellín. En gezien de grote dynamiek van de Colombiaanse afvalsector zullen meer steden volgen. In de komende

jaren gaat Nederland zich positioneren op de Colombiaanse afvalmarkt door samenwerking met de overheid en via

rechtstreekse contacten met het plaatselijke bedrijfsleven.

De realiteit van de informele sector waarin nog gebruik wordt gemaakt

van paard en wagens.


met kruiwagens. Integratie van dit informele systeem

in het formele afvalsysteem is in Colombia een belang-

rijk sociaal thema. Het is daarom aan te raden bij het

ontwerp van scheidings- en recyclinglijnen in samen-

werking met lokale bedrijven ook handwerk (hand pic-

king) in te bouwen. De Nederlandse organisatie WASTE

heeft 30 jaar ervaring in het werken met de informele

sector wereldwijd. WASTE gaat samenwerken met CEM-

PRE (het Colombiaanse Nedvang) en andere spelers in

Colombia om dit proces in goede banen te leiden.

Om de enorme hoeveelheden afval in de toekomst het

hoofd te kunnen bieden, denkt men in de grote ste-

den van Colombia inmiddels ook aan de ontwikkeling

van verbrandingsinstallaties met energieterugwinning.

Voor het milieu zou dit een grote vooruitgang beteke-

nen. Economisch gezien kunnen deze installaties mo-

gelijk nog niet uit, gezien de lage plaatselijke kosten

van storten en ook van energie. Nederland kan op dit

gebied een nuttige rol als onafhankelijk adviseur ver-

vullen.

Afvalcongres in BogotáDe aftrap van de positionering van het Nederlandse

bedrijfsleven vond in juni 2013 plaats tijdens het

congres en de beurs van de Colombiaanse Associa-

tie van Publieke Dienstverleners ANDESCO in Medel-

lín. Tien Nederlandse bedrijven, waaronder Decistor,

Geesinknorba, Gicom, TNO CBOT, WAVIN en Trans-

lift namen deel aan een matchmaking evenement

met 50 Colombiaanse bedrijven en organisaties. In

de komende jaren zullen Geesinknorba, Translift en

WAVIN zich verder positioneren in een Partners for

International Business project. Nederlandse bedrij-

ven en organisaties actief rond afvalmanagement en

afvalwaterzuivering zijn van harte welkom om zich

aan te sluiten. Aanvullend zal ook de Colombiaanse

overheid worden ondersteund om op alle niveaus

het afvalbeleid te moderniseren. Dit project wordt

uitgevoerd door Herman Huisman van RWS Leefom-

geving, met ondersteuning van Bert Keesman van

het bedrijf MetaSus en in samenwerking met de

Vereniging van Leveranciers van Milieutechnologie

(VLM). De eerstvolgende mijlpaal is gepland tijdens

het afvalcongres/beurs Exporesiduos van 9 tot en

met 11 juli 2014 in Bogotá, waar Nederland een

speciaal geïnviteerd land is. Ook dan zijn er weer

presentaties van Nederlandse experts, een Holland

Stand en een matchmaking evenement.

Voor meer informatie www.b2match.eu/holanda of

Bert Keesman van MetaSus, [email protected]

Tekst: Bert Keesman (MetaSus), Herman Huisman

(RWS Leefomgeving) en Sophie van den Berg (WASTE)

storten en meer recyclen. Dat levert kansen op voor Nederlandse toe-

leveranciers van technologie, diensten en expertise aan de afvalsector.

AdviesbureausDe iets meer dan 1.100 Colombiaanse gemeenten moeten allemaal

een Integraal Afvalmanagement Plan opstellen en uitvoeren. Dat be-

tekent nog niet dat de gekozen oplossingen te beschouwen zijn als

lokaal afgewogen combinaties van preventie, hergebruik, recycling,

verbranding en storten. Het is pas recentelijk dat grote steden als Bo-

gotá, Medellín en Pereira interesse tonen voor werkelijk integrale op-

lossingen. Nederlandse adviesbureaus kunnen hierin op basis van de

rijk geschakeerde Nederlandse afvalwereld veel betekenen. In kleinere

gemeenten is de uitdaging om tot regionale afvaldiensten te komen.

Duurzaam afvalmanagement begint bij een milieubewuste bevolking.

De eerste schreden op dit pad zijn gezet met de wijdverbreide weerzin

tegen stortplaatsen en de ontwikkeling van nieuwe locaties. De slogan

‘Basura Cero’ (vergelijkbaar met Van Gansewinkels ‘Afval bestaat niet’)

is breed bekend, maar bergt het gevaar in zich dat de verwachtingen

niet worden waargemaakt. Immers, het merendeel van het afval wordt

nog gestort. De uitdaging is om slimme en attractieve campagnes te

lanceren met doelstellingen die daadwerkelijk haalbaar zijn en gericht

op specifieke afvalstromen (papier, plastic, glas). Nederlandse reclame-

bureaus kunnen hierin veel betekenen.

StortplaatsenStortplaatsen spelen voorlopig nog een sleutelrol in Colombia. Het

ministerie van Volkshuisvesting heeft 17 projecten in uitvoering om

stortplaatsen te ontwikkelen, uit te breiden of te sluiten, met een geza-

menlijke waarde van 16 miljoen euro. Daarmee is het werk nog niet af.

In de provinciehoofdsteden Arauca, Bucaramanga, Quibdó, Riohacha

en San José del Guaviare voldoen de stortplaatsen niet aan de normen.

Vooral in Bucaramanga is de situatie nijpend. Hier wordt 390 ton afval

per dag gestort in een noodvoorziening. Op veel stortplaatsen in Co-

lombia doen zich bovendien problemen voor met gevaarlijke stoffen,

de afdichting, percolaat water en de afvang en benutting van stortgas.

Nederlandse bedrijven hebben hier veel te bieden. Datzelfde geldt voor

scheidings- en recycling technologie. Eén van de meest prangende pro-

blemen rond afval in Colombia is het (illegaal) storten van bouwen

sloopafval (BSA). In Bogotá alleen al gaat het om 6 miljoen m3 per

jaar. Bob Leeftink van het bedrijf Decistor heeft de milieuautoriteit van

Bogotá geadviseerd om de verschillende soorten BSA beter te scheiden

en om nuttige toepassingen te ontwikkelen. Daarvoor zijn technologie

en kennis nodig, die vanuit Nederland geleverd kunnen worden. Het-

zelfde geldt voor andere fracties zoals autobanden, gebruikte auto’s en

verpakkingen.

Waste pickersHet is van belang om bij de toepassing van scheiding- en recyclingtech-

nologie de rol van de informele sector (de waste pickers) in het oog te

houden. Door het hoogste rechtsorgaan in het land is verplicht gesteld

dat de waste pickers ook in de toekomst hun rol in afvalinzameling

en –recycling behouden. Alleen al in de hoofdstad Bogotá gaat het om

14.000 mensen die in hun levensonderhoud voorzien door ’s-morgens

de straat op te gaan en uit het afval de waardevolle materialen te selec-

teren. Dit gebeurt vaak nog met handkarren, paard en wagens en zelfs


Rotary Club Tilburg Triborch (RTT) organiseert jaarlijks

diverse projecten voor leerlingen van basisscholen

onder de naam ‘Kids maken de blits’. RTT koos begin

2013 voor het thema ‘Sorteren kun je leren’ waarmee

aandacht gevraagd wordt voor het goed sorteren van

afval thuis (en op school). Hiermee wordt ingespeeld op

initiatieven van de gemeente Tilburg en het Brabants

Afval Team (BAT) om het percentage huishoudelijk af-

val dat gesorteerd wordt aangeboden te verhogen van

45 procent in 2012 tot tenminste 50 procent in 2015.

Tilburg heeft recent nieuwe inzamelmiddelen ingezet

om inwoners beter te laten scheiden aan de bron, on-

dermeer via de nieuwe duocontainer voor plastic ver-

pakkingen en papier. RTT stelde voor een bijdrage te

leveren in de communicatie over gescheiden afval door

een project voor kinderen te organiseren. Via de kinde-

ren kunnen ook ouders meer bewust gemaakt worden

van het belang van terugwinnen van grondstoffen uit

COMMUNICATIEPROJECT VOOR KINDEREN IN TILBURG EN GOIRLE

Sorteren kun je lerenIn het najaar startte Rotary Club Tilburg Triborch een communicatieproject voor basisschoolleerlingen

in de gemeenten Tilburg en Goirle. De kinderen worden op een luchtige en creatieve manier bewust

gemaakt van het feit dat je meer grondstoffen uit huishoudelijk afval terug kunt winnen als je thuis je

afval beter sorteert.

huishoudelijk afval. Bewustwording en gedragsveran-

dering zijn even belangrijk als het bieden van geschik-

te hulpmiddelen.

CommunicatiepakketRTT heeft met steun van een aantal sponsoren een

communicatieproject opgezet en vanaf oktober 2013

gerealiseerd. Alle basisscholen van Tilburg en Goirle

werden uitgenodigd en uiteindelijk hebben 62 scholen

meegedaan; 95 procent van alle basisscholen. De Ro-

tary Club ontwikkelde een communicatiepakket dat be-

stond uit een informatieve folder, een korte videofilm

die afval sorteren specifiek voor de situatie in Tilburg

en Goirle laat zien en een presentatiepakket voor ge-

bruik in de klassen van de bovenbouw. Daarbij wordt

aandacht besteed aan het belang van goed sorteren

aan de bron in alle relevante stromen: gft, papier en

karton, plastic verpakkingen, glas, textiel, elektr(on)


isch afval etc. Alles wordt ondersteund door een speciale website. Ook

verzorgden vrijwilligers van RTT gastlessen over afval sorteren in de bo-

venbouwklassen. In totaal zijn 100 lessen gegeven in november en decem-

ber door 20 daarvoor speciaal getrainde RTT leden. Deze lessen zijn met

groot enthousiasme ontvangen. De kinderen brachten hun eigen stukje

afval mee, waarmee op een ludieke wijze is geëxperimenteerd om te laten

zien hoe sorteren van afval werkt.

VlaggenparkOp 12 november was er in het gebouw van BAT in Tilburg een officiële

kickoff bijeenkomst in aanwezigheid van de wethouders van Tilburg en

Goirle. Met een afvalquiz toetste een groep kinderen bij beide wethouders

of deze wel wisten om te gaan met hun eigen afval. Daarbij bleek duidelijk

dat ‘Sorteren kun je leren’ ook van toepassing is op volwassenen. Na de

kickoff zijn de kinderen met grote creativiteit aan het werk gegaan om,

aansluitend bij het thema, een ontwerp te maken voor een banier. Elke

school heeft er één uitverkoren als het winnende ontwerp en de in totaal

62 ontwerpen zijn door RTT in ontvangst genomen. De kleurrijke ontwer-

pen worden op banieren van 3 bij 1 meter gedrukt en komen van 17 maart

tot half juni in een groot vlaggenpark te hangen op een centraal plein in

Tilburg. Op 17 maart wordt daar een spectaculair evenement georgani-

seerd, waarbij de deelnemende kinderen zelf hun banier onthullen. Een

kleiner vlaggenpark zal overigens ook in de gemeente

Goirle te zien zijn.

De deelnemende scholen kunnen een uitstapje winnen

voor kinderen die het ontwerp maakten. Zij bezoeken

diverse afvalverwerking- en recyclinglocaties, waar te

zien is wat er met het gesorteerde afval in de praktijk

gedaan wordt om er weer een grondstof van te maken,

bijvoorbeeld papier, plastic en glas.

Website met filmpjesDe vorderingen in dit project zijn te volgen via de web-

site www.kidsmakendeblits.nl. Daar zijn ook links te

vinden naar de video voor Tilburg en Goirle en diverse

andere nuttige korte filmpjes over het belang van sor-

teren en terugwinnen van grondstoffen. Hoofdsponso-

ren van dit project zijn de gemeente Tilburg/ Brabants

Afval Team (BAT), Nedvang, Wecycle, Knapzak Benelux

BV en de gemeente Goirle.

Tekst: Jan Manders, Rotary Club Tilburg Triborch,

e-mail: [email protected]

www.vdknederland.nl

VDK NederlandIndustrieweg 50c6541 TW NijmegenT. 024 372 30 40


In dit project is Afvalservice West samen-

werkingsverbanden aangegaan. Truck-

land is hoofdleverancier, Ginaf de pro-

ducent van het smalspoor chassis en

Geesinknorba heeft de opbouw speciaal

voor Afvalservice West ontworpen. Oran-

gegas is de leverancier van Groengas.

De bron hiervan is de rioolzuivering van

Waternet. Het slib van de zuivering zet

Waternet om in biogas, wat vervolgens

wordt verrijkt tot Groengas.

Ervaringen

Wagenparkbeheerder Bert Hagens:

“Het voertuig is zuiniger en schoner,

doordat het rijdt op Groengas en tijdens

het rijden elektriciteit wordt opgeladen

voor de bovenbouw. Daarnaast merken

we dat de CNG-motor stiller en ook min-

der onderhoudsgevoelig is dan dieselmo-

toren. Ook uit onze eerdere ervaringen

met Groengasvoeruigen is gebleken dat

de CNG-motoren nauwelijks onderhoud

nodig hebben. Alles wijst erop dat de ho-

gere kostprijs van dit voertuig binnen de

looptijd van het leasecontract zeker te-

rugverdiend kan worden.”

Chauffeur Jan de Vries:

“In het begin was ik wel een beetje scep-

tisch, maar dat is helemaal verdwenen.

Het voertuig is weliswaar iets minder fel,

maar functioneert in mijn beleving net zo

goed als een dieselvoertuig.”

Belader Andrew Kapel:

“Het is een heel fijn en stil voertuig om

mee te werken. Het kraakpers-mecha-

nisme is iets trager dan van een diesel,

maar dat merk ik al niet meer.”

Voor meer informatie:

www.aswprojecten.com

Tekst: Vitaly Bidrosyan, Communicatie-

medewerker Afvalservice West

NIEUWTJES VAN DE ZAKELIJKE MARKT NIEUWS

Tijdens het inzamelen van afval functio-

neert de monstertruck van ruim 20.000

kg geheel op alternatieve brandstoffen.

De hybride-vuilniswagen is geschikt

voor zwaar werk en rijdt op Groengas.

De kraakpers van de truck functioneert

op elektriciteit en is in staat om ruim

6800 kg aan afval fijn te persen. De truck

stoot fors minder schadelijke stoffen uit

en produceert ook minder geluid dan de

reguliere dieseltrucks. Ter illustratie: uit

analyse is gebleken dat drie Groengas-

voertuigen evenveel CO2 uitstoten dan

één vergelijkbaar dieselvoertuig.

De truck genereert zelf elektriciteit. De

generator, die de kraakpers van elektri-

citeit voorziet, wordt tijdens het rijden

opgeladen. Alleen in het weekend, als

de truck niet operationeel is, gaat de

truck voor de zekerheid aan de stek-

ker. Bovendien is deze truck, net als de

rest van het wagenpark van Afvalservice

West, een smalspoorvoertuig. De truck is

2,20m breed in vergelijking met regulie-

re trucks, die 2,50m breed zijn. Hierdoor

kunnen de chauffeurs gemakkelijker in

de smalle straatjes van Amsterdam ma-

noeuvreren.

Naast eerder aangeschafte afvalinzamelingtrucks die volledig op Groengas

rijden, zamelt Afvalservice West nu in Amsterdam West sinds een maand of

vier in afval in met een Groengas/elektrische hybride ‘Go 2 Zero’ voertuig.

Afvalservice West naar nul met ‘Go 2 Zero’ voertuig Gft-afval Avalex

naar IndaverAvalex heeft na een Europese aanbe-

steding Indaver het contract gegund

voor de verwerking van gft-afval. Het

gaat hierbij om gft uit de gemeen-

ten Rijswijk, Leidschendam-Voorburg,

Pijnacker-Nootdorp, Wassenaar en Voor-

schoten. Het contract loopt van 1 janu-

ari 2014 tot 1 januari 2018. Ook de

gemeente Voorschoten deed mee aan

deze gezamenlijke aanbesteding. Het

gaat om circa 16.000 ton gft-afval op

jaarbasis.

Op dit moment wordt het gft-afval nog

gecomposteerd op de locatie in Alphen

aan de Rijn. In loop van het contract

zal worden overgegaan op vergisting

in plaats van compostering. Vergisting

levert naast een bodemverbeteraar ook

energie op. Dit is goed voor een emis-

siereductie van 3.240 ton CO2 per jaar.

Het nieuwe contract zal voor de Avalex

gemeenten een financieel voordeel op-

leveren. De duurzame partner voor de

verwerking van gft is hiermee, in ieder

geval voor de komende vier jaren, ge-

vonden.

De gemiddelde inhoud van een mini-

container restafval in het Avalex verzor-

gingsgebied.



adres Nieuwe Stationsstraat 10 (WTC) postbus 1218, 6801 BE Arnhem telefoon 088 377 00 00 e-mail [email protected] internet www.nvrd.nl LinkedIn Koninklijke NVRD twitter @NVRD

BELANGENBEHARTIGINGKENNISPLATFORMNETWERKIMAGOVERBETERING

WERK

PROFESSIONALISERING

VERENIGING

PUBLIEKE BEDRIJVEN AFVALBEHEER & IBOROOK TOEGANG TOT NETWERK: DIENSTVERLENERS AAN DE BRANCHE

VOOR LEDEN DEELNAME THEMADAGEN, CONGRESSEN, EVENEMENTEN

TOEGANG TOT NETWERK

KENNIS DELEN STEM IN POLITIEK DEN HAAG EN BRUSSEL HELPDESK AFVALBEHEER EN IBOR

TOEGANG TOT (PRAKTISCHE) KENNIS

MEEPRATEN & MEEDOENIEDERE MAAND VAKBLAD GRAM

CIRCA 500 LEDENREGIEVOERENDE GEMEENTEN

UW ORGANISATIE

LID WORDEN?WWW.NVRD.NL

BELEIDSBEÏNVLOEDING

KO

NIN

KLI

JKE

VER

ENIG

ING

VO

OR

AFV

AL-

EN

REI

NIG

ING

SMA

NA

GEM

ENT

VOOR EEN DUURZAME

GEMEENTE

De NVRD, actief in het hele land

publiek bedrijf publiek bedrijf én regievoerende gemeente regievoerende gemeente nog geen lid NVRD

12057 RVD NVRD Corp Folder.indd 1 16-05-12 13:40

Zonne-energiecentrale voor Rd4Op de hoofdlocatie van Reinigingsdien-

sten Rd4 te Heerlen komt een van de

grootste zonne-energiecentrales van

Nederland. De firma Cofely, gevestigd

bij Maastricht-Airport, heeft de opdracht

verworven om ca. 1.000 zonnepanelen

te plaatsen. Deze panelen leveren jaar-

lijks zo’n 200.000 kWh aan duurzame

elektriciteit op. Voor Nederlandse begrip-

pen is dit een groot project.

Het initiatief sluit aan bij de klimaatbe-

leidsplannen van de Rd4-gemeenten,

waarbij maat-schappelijke partijen ge-

stimuleerd worden om een bijdrage te

leveren aan het terugdringen van de

CO2-uitstoot in de regio door het inzet-

ten van duurzame energiebronnen. De

investering in dit zonne-energiesysteem

kan door Rd4 budgetneutraal worden

gerealiseerd. Dit is mogelijk doordat de

jaarlijkse exploitatiekosten worden af-

gedekt door lagere elektriciteitskosten

in combinatie met een door het Rijk ver-

strekte SDE subsidiebijdrage. Hiermee

komt de terugverdientijd van deze zon-

ne-energiecentrale onder de 10 jaar. Na

deze periode levert het systeem jaarlijks

geld op.

Afhankelijk van de winterse omstandig-

heden is de planning om het zonne-ener-

giesysteem in het voorjaar van 2014 in

gebruik te nemen. Een mooie mijlpaal in

het 15-jarig bestaan van de Reinigings-

diensten Rd4. Met dit initiatief levert

RD4 een belangrijke bijdrage aan het

verduurzamen van de eigen energiebe-

hoefte. Ook sluit het perfect aan bij de

maatschappelijk breed gedragen opvat-

ting om het verbruik van fossiele brand-

stoffen zoveel mogelijk te beperken.

Pon is met ingang van 1 juni de Nederlandse importeur van VDK Waste Sys-

tems. VDK produceert zogeheten kraakpersopbouwen, ofwel de opbouwen

voor vuilniswagens en andere afvalophalers, inclusief hun beladingssyste-

men. De importeursactiviteiten hebben de naam VDK Nederland gekregen.

VDK biedt kraakpersopbouwen om huisvuil, grofvuil, papier, karton, glas, GFT of

industrieel afval in te zamelen, maar ook voor het gelijktijdig gescheiden ophalen

van deze verschillende afvalsoorten. De producten van VDK staan bekend om hun

betrouwbaarheid en gunstige total cost of ownership. Het Nederlandse gamma

bestaat uit vijf opbouwen: PUSHER 4000, MAX 3000, ECOMAX 4000, PUSHER IIK,

de ECO 22 én de bijhorende beladingsystemen. Deze opbouwen zijn te monteren

op alle truckmerken. VDK Nederland biedt verkoopadvies, maar faciliteert daar-

naast ook reparatie en onderhoud aan de producten. Ervaren en gespecialiseerde

technici hebben kennis van alle soorten en merken reinigingsauto’s, zodat de

kwaliteit van het onderhoud volledig kan worden gegarandeerd. VDK Nederland

concentreert zich op het leveren van maatwerk en korte responstijden (ook in

de onderdelenvoorziening), transparantie, lage kosten en voorspelbaarheid. Voor

Pon betekent het VDK-importeurschap een logische aanvulling op het bestaande

portfolio. Pon is actief in import, verkoop en onderhoud aan A-merkproducten in

Nederland en daarbuiten. Pon is één van Nederlands grootste familiebedrijven met

zo’n 13.000 medewerkers en 250 vestigingen in ruim 20 landen. Meer contactin-

formatie over VDK Nederland is te vinden op:

www.vdknederland.nl enwww.wastepartners.nl



Dit najaar is het assortiment van Uitenha-

ge Verhuur BV uitgebreid met twee nieu-

we DAF CF75 vuilniswagens met split-

belading. Deze DAF CF75 is af fabriek

geoptimaliseerd voor het opbouwen van

een huisvuil opbouw in alle denkbare

uitvoeringen. De voertuigen hebben een

extra robuuste achteras en as-ophanging

om de krachten van het vele optrekken

en afremmen goed op te kunnen vangen.

Ook is het chassis van voor tot achter

verstevigd. Dit wordt gedaan omdat het

beladen van een huisvuilauto een ander

krachtenverloop heeft dan een gewone

distributie truck.

De milieuvriendelijke en betrouwbare

250 pk sterke DAF PR motor (EEV) is

gekoppeld aan een volautomatische Al-

lison versnellingsbak. In combinatie met

de zeer korte draaicirkel – de kortste in

zijn klasse – maakt dit de DAF tot een

wendbaar en daarmee gemakkelijk in te

zetten voertuig voor in de krappe stads-

centra. Bij chauffeurs en bijrijders is de

DAF CF75 een gewilde auto. Dit is mede

te danken aan de ruime en ergonomisch

ingerichte cabine met een lage instap.

Uitbreiding assortiment Uitenhage Verhuur

De opbouw van deze twee voertuigen is

een Geesinknorba GPMIII 20 m³ laadbak.

Deze is voorzien van een achterlader met

Geesink persmechanisme en een Geesink-

norba automatische splitbelading. Dit

type belading is eenvoudig aan te pas-

sen aan de specifieke wensen en behoef-

ten van een inzameldienst. Wanneer de

emmerstoelen onafhankelijk van elkaar

gebruikt worden, kunnen twee-wielcon-

tainers van 120 tot en met 360 liter auto-

matisch geledigd worden. In gekoppelde

stand is deze belading geschikt voor het

ledigen van containers tot en met 1600

liter. Om de verwerking van zakken en

grofvuil eenvoudig mogelijk te maken,

kan de opzetklep handmatig verlaagd

worden. Hierdoor ontstaat een inwor-

phoogte van één meter. Dit voldoet vol-

ledig aan de gestelde ARBO eisen.

Engels Group breidt minicon-tainerrange uitEngels Group levert al jaren 2- en

4-wiel containers van het fabricaat We-

ber aan de Nederlandse en Belgische

markt. Sinds kort is het programma

uitgebreid met een minicontainer met

een inhoudsmaat van 180 liter.

Qua maatvoering zit deze nieuwe con-

tainer tussen de twee gebruikelijke

container maten in. De samenstelling

van het huishoudelijk afval is sterk aan

het veranderen is, onder meer door

het apart inzamelen van kunststoffen.

Hierdoor is de inhoud van de huidige

containers niet meer optimaal afge-

stemd op het afval aanbod. De 180 li-

ter container sluit aan bij de behoefte

van de burger en de gemeente of in-

zamelaar kan met deze bredere con-

tainerrange de inzamelingsfrequentie

perfect afstemmen op de hoeveelheid

afval.

De 180 liter container is door Weber

zo ontwikkeld dat bij gelijkblijvende

hoogte drie containers van 180 liter

nagenoeg op de ruimte van twee con-

tainers van 240 liter te plaatsen zijn.

Hierdoor nemen de containers niet

meer ruimte in beslag bij de burger,

maar is wel een betere afvalscheiding

mogelijk. Door bijvoorbeeld drie apar-

te afvalstromen altenerend in te zame-

len, is er een optimale vullingsgraad.

Dit resulteert in minder logistieke be-

wegingen, betere scheiding, beter mi-

lieu en dus minder kosten.

Kijk voor meer informatie op

www.engels.eu


producten, diensten en technieken op het

gebied van onderzoek en innovatie in alle

domeinen van duurzame ontwikkeling.

Bijzonder trots was de organisatie op het

thema ‘duurzame ontwikkeling in het zie-

kenhuis’. Ecologisch beheer, verantwoord

inkopen, welzijn van medewerkers en de

omgevingsbewustzijn van het ziekenhuis

waren dit jaar toonaangevend.

Pollutec Horizons mag terecht gezien

worden als een bron van advies en exper-

tise. Dit maakt de beurs tot hét netwerk

evenement voor professionals uit allerlei

sectoren.

Daar waar de dag ervoor nog de indruk

bestond van een bouwput, bezochten

van 3 t/m 6 december 2013 bijna 29.000

bezoekers de goed gevulde beursvloer

Pollutec Horizons 2013. Voor welk vakge-

bied men ook kwam, afval en recycling,

waterzuivering, hernieuwbare energie,

efficiënt energiegebruik, luchtkwaliteit of

risicopreventie, alles stond in het teken

van de circulaire economie.

Verpakt in de thema’s duurzame stad,

duurzame industrie en duurzame ontwik-

keling in zorginstellingen, presenteerden

internationale 1194 exposanten nieuwe

NIEUWTJES VAN DE ZAKELIJKE MARKT NIEUWSPollutec Horizons 2013 Nieuwe winter-

dienstvoertuigen Den HaagVeeg- en Straatbedrijf Den Haag heeft 15

nieuwe wintervoertuigen aangeschaft.

Het gaat hier om de Fuso Canter 3S die

voor het reguliere werk en specifiek

voor de gladheidsbestrijding op fietspa-

den aangeschaft zijn. De voertuigen zijn

slechts 1.70m breed en worden ingezet

op de 13 fietspadstrooiroutes in de ge-

meente Den Haag.

Tegelijkertijd met de oplevering van de

voertuigen, heeft leverancier Schuite-

maker 15 nieuwe sneeuwborstels, type

HF1700MF aangedreven door een Po-

werPack met dieselmotor opgeleverd. Het

Veeg- en Straatbedrijf Den Haag beschikte

al over 13 strooiers en 13 sneeuwploe-

gen. Nu heeft men een compleet pakket

winterdienstmaterieel, om zo de gladheid

op fietspaden adequaat te bestrijden.

Afhankelijk van de sneeuwhoogte, wordt

tijdens het strooien nu eerst geploegd en

een laatste ronde gestrooid en geborsteld

of direct gestrooid en geborsteld. Door

de inzet van de sneeuwborstels kan bij

sneeuwval een beter resultaat bereikt

worden dan voorheen met alleen ploegen

en strooien. Het nieuwe materieel, samen

met het in hoog tempo vervangen van

tegelfietspaden door asfaltfietspaden,

maakt dat het Veeg- en Straatbedrijf Den

Haag de fietsers nog beter de winter door

kan loodsen.

De Nieuwe Jenz BA 725 verkleiningsmachine van Van Bemmel voor de verwerking van

groen afval.


Bi-speed

De trekker is wendbaar, ook als de vier-

wielaandrijving is ingeschakeld. Vaak

gaat dat ten koste van de draaicirkel,

maar niet bij het ‘Bi-speed-turn’ systeem

van Kubota. Als de wielen een stuurhoek

van 30 graden overschrijden, neemt de

snelheid van de vooras ten opzichte van

de achteras toe. Zo trekken de voorwie-

len als het ware in scherpe bochten de

trekker door de bocht. Inl. www.devor.nl

voerd met standaard een luchtgeveerde

stoel en een vlakke vloer, dit is ideaal

voor lange personen. De standaard airco

is uiteraard in de zomer zeer aangenaam

en voorkomt tijdens de koude dagen

condens vorming.

Transmissie

De versnellingshandel zit rechts op het

zijconsole. Deze hoofdschakelaar telt vijf

versnellingen, die worden gecombineerd

met drie groepen. Met behulp van de

hydraulische omkeerschakelaar bij het

stuur zijn de 15 versnellingsmogelijk-

heden zowel voor- als achteruit beschik-

baar, aangevuld met een kruipgroep.

Daarbij varieert de snelheid van 380

m/u tot 40 kilometer per uur. Het kop-

pelingspedaal hangt en bedient indirect

de hydraulische hoofdkoppeling.

De smalspoor serie van Kubota is uitge-

breid. De serie bestond uit drie typen,

M6040 M7040 en M8540. Nu is er een

M9540 smalspoor aan toegevoegd.

Zoals het type nummer al aan geeft, is

dit een trekker met 95PK. De trekker is

voorzien van een viercilinder motor met

turbo en voldoet aan de strengste Euro-

pese emissie-eisen, de Tier III. De trek-

ker is eenvoudig in de uitvoering, maar

veelzijdig in de mogelijkheden. Het is

bovendien een degelijke trekker die vol-

ledig door Kubota is ontwikkeld en ge-

produceerd.

Kenmerken

De trekker heeft een zeer korte neus.

Hierdoor is het zicht op eventuele front-

werktuigen vanuit de zeer ruimte cabine

optimaal. De grote cabine is ook uitge-

13 maart 2014DeFabriqueUtrecht

GEMEENTELIJKAFVALCONGRES

INFORMEREN

INSPIREREN

ONTMOETEN

WORKSHOPS

DISCUSSIES

LEZINGENOp de inspirerende locatie DeFabrique in Utrecht wordt u verrast met de vele mogelijkheden die de veranderingen op het gebied van afvalbeheer met zich meebrengen.

Binnen de rollen van bestuurders en burgers is een omwenteling

gaande, technische vooruitgang biedt nieuwe mogelijkheden, en

ook de kijk op waarde van afval is aan het veranderen.

Alle reden dus om op 13 maart de Afvalmarkt op te gaan en tijdens

het congres inspiratie op te doen voor uw eigen gemeente.

Info: www.cs-vng.nl

Het Gemeentelijk Afvalbeheer in transitie: nieuwe kansen!

MIS HET NIET!

Een Kubota smalspoor met 95PK


Agenda6 februari

Rioneddag, Beatrixtheater Jaarbeurs Utrecht

Inl. www.riool.info

13 maart

Gemeentelijk Afvalcongres 2014, DeFabrique Utrecht

Organisatie: VNG en NVRD

5-9 mei

IFAT, wereldbeurs voor afval-, water- en grondstoffenmanagement

München

Inl. www.ifat.de

21-23 mei

NVRD Jaarcongres ‘De toekomst ligt buiten’

Organisatie: AVRI en NVRD

Inl. www.detoekomstligtbuiten.nl

26 juni

NVRD themadag Beheer Openbare Ruimte

ColofonUitgeverNVRD, WTC ArnhemNieuwe Stationsstraat 106811 KS ARNHEMTelefoon 088 - 3770000E-mail [email protected] www.nvrd.nl

RedactiecommissieRob Schram, RMN (hoofdredacteur)Marc Maassen, GADBas Peeters, NVRDRiny de Jonge, stadsdeel Amsterdam-OostMarc Veenhuizen, gemeente ApeldoornWilly Brinkbäumer, Twente MilieuMartin van Nieuwenhoven, Agentschap NLDiederik Notenboom, De Meerlanden

EindredactieKarin Hegeman en Karin Giesen Postbus 1218, 6801 BE Arnhemtel. 088 - 3770000e-mail: [email protected]

Advertentie-exploitatieBureau Van VlietPostbus 20, 2040 AA Zandvoorttel. 023 - 5714745e-mail: [email protected]

Opmaak en drukWeevers Grafimedia, www.weevers.nl

Gemeentereiniging en Afvalmanagementis het officiële vakblad van de

AbonnementenadministratieNVRD, Postbus 1218, 6801 BE ArnhemJaarabonnement ad € 98,– excl. BTW. België € 122,50 (Europa en buiten Europa op aanvraag). Los: € 11,50.

Beëindiging abonnementAbonnementen moeten schriftelijk bij de NVRD en uiterlijk op 15 november worden opgezegd. Bij niet tijdige opzegging wordt het abonnement automatisch verlengd.

ISSN 1569-0458

© NVRD

GRAM wordt gedrukt op papier met het FSC®-keurmerk en verschijnt 10x per jaar.

Hoewel door de uitgever de uiterste zorgvuldigheid is betracht, wordt voor de inhoud geen aansprakelijkheid aanvaard.

Samen zorgen voor de natuur

De natuur staat steeds meer onder druk. Natuurmonumenten stelt de natuur veilig. Uw steun is hard nodig. Word lid, dat kan al vanaf € 2,– per maand. Kijk voor meer informatie op www.natuurmonumenten.nl

Natuurmonumenten. Als je van Nederland houdt.

Uitenhage Verhuur 20 jaar !

gram-uitenhage 140113.indd 1 13-01-14 13:18

■

www.vanschijndel.euVan Schijndel BV • Stationsweg 78 • 6051 KL Maasbracht • Nederland

T +31 (0)475 465636 • F +31 (0)475 466540 • E [email protected] www.vanschijndel.eu

Eenvoudig, betrouwbaar. Beproefd concept voorzien van de nieuwste technieken. Ongecompliceerde moderne hydrauliek & elektronica.

Langere levensduur door toepassing van slijtvast staal voor achterlader en opbouw. Standaard met verzwaard juk en persschot. Twee jaar garantie. Vraag naar onze fi nancierings- mogelijkheden.

Waarom voor van Schijndel kiezen:

OND

ERDELEN

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

Van Schijndel Afvalinzamelsystemen“iets anders, veel beter”.

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

VSAII + ACB Archiefbelading Onderdelenservice

VSAIII + SCB1700 Eurocontainer

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

euVSAII + SCB1700 Eurocontainer

GRAM feb 2014

Documents

Transcript of GRAM feb 2014