Whiplash Magazine, editie 3

WHIPLASH MAGAZINE

HÉT WHIPLASH LIJFBLAD

26e jaargang | nummer 3 | december 2014

25 jaar WSN: succesvol, leuk en leerzaam

Jubileumcongres

3 WHIPLASH MAGAZINE | 2014 nummer 32

Het nummer dat u nu in handen heeft is een

gedenkwaardig nummer. Want we blikken uit-

gebreid terug op het Whiplash Congres, ter ere

van het 25 jarig bestaan van ‘onze’ WSN. Wat

ooit begon als een ‘telefooncirkel’, is inmiddels

uitgegroeid tot een heus instituut. Met meer dan

honderd mensen reisde u af naar Ede, nam u

deel aan lezingen, ontmoette u elkaar en deel-

de u ervaringen. Nog meer? Ongetwijfeld. Een

uitgebreid fotoverslag van deze gedenkwaar-

dige dag, vindt u verderop in dit nummer.

Natuurlijk blikken we ook terug met de sprekers

en vrijwilligers van de WSN. Zo beschrijft col-

lega Katy de lezing van André Weel. Hij gaat

in op de vraag ‘waarom zelfredzaamheid zo

belangrijk is’. En dat thema wordt de komende

tijd steeds actueler, met alle wetten en bezuini-

gingen van dien. Vrijwilliger Ilona van den Dob-

belsteen blikt terug op de periode vanaf 2005.

Een periode die gekenmerkt wordt door digitale

media en door veel samenwerking op het ge-

bied van zelfmanagement.

Nog een gedenkwaardig moment: tijdens het

congres lanceerde ondergetekende Whiplash-

magazine.nl. Als eerste — aan een patiënten-

organisatie gelieerd — patiëntentijdschrift, be-

wandelen we nu ook de digitale weg. Het is nog

pril, moet nog groeien en kan inmiddels tegen

een stootje. Maar Whiplashmagazine.nl is net

als een kind, dat wíl je zien groeien. De lance-

ring was een mijlpaal in de geschiedenis van dit

prachtige magazine.

Op naar het volgende gedenkwaardige

moment...

Chris de Boer, hoofdredacteur

[email protected]

‘Het Feest der Zelfredzaamheid’

Voorwoord

4

Bestuur

In elk nummer van Whiplash Magazine blikte het bestuur terug op de afgelopen periode. Deze keer doen we het anders: hoofdredacteur Chris interviewde bestuurslid Herman Kalfsterman. Hij blikte onder andere terug op het congres en het afgelopen jaar.

CongresHet bestuur concludeerde dat het congres een goed jubile-

umcongres was, aldus Kalfsterman. ‘Er was een informa-

tieve sfeer en mensen die je normaal niet ziet, waren naar

Ede gekomen. Sommigen van hen waren donateur van het

eerste uur, en uiteraard waren er veel vrijwilligers. Toch was

er ook een punt van kritiek: het was schipperen met de tijd.

Ook was het jammer dat niet iedereen vragen kon stellen.’

Samenwerking in Hilversum‘Al geruime tijd werkt Whiplash Stichting Nederland samen

met ME/CVS en met FES’, vervolgt Kalfsterman. ‘Wij zijn

hierin gestapt, want we zijn vanuit de huisvesting en de kos-

ten daarvan gaan denken. Toen deed zich de mogelijkheid

voor om samen met de twee organisaties huisvesting te

delen.’ Niet alleen op het gebied van huisvesting, maar ook

organisatorisch staan er plannen op stapel. In de prakti-

sche uitvoering is daar al wat van zichtbaar. ‘Op dit moment

werken we bijvoorbeeld aan een gezamenlijke backoffice’,

vertelt Kalfsterman, ‘Daarin zit een stuk secretariaat en de

telefoondiensten. Dit komt bijvoorbeeld de bereikbaarheid

ten goede.’ De medewerkers in één gezamenlijke backoffi-

ce-organisatie onderbrengen ziet Kalfsterman niet snel ge-

beuren.

‘Voordelen combineren’De drie organisaties hebben gezamenlijk een deskundige

van buitenaf aangetrokken om te kijken waar voordeel te

behalen is. ‘Ook wij hebben een gesprek gehad met deze

deskundige, Esther de Groot van La Luce. Zij staat ons

belangeloos bij’, vervolgt Kalfsterman. ‘Vragen die we ons

stellen zijn bijvoorbeeld hoe we over de toekomst denken.

En waar kunnen we voordelen op korte en lange termijn ha-

len?’ Volgens Kalfsterman vinden de verkennende gesprek-

ken voorlopig alleen op bestuurs- cq. directieniveau plaats.

En 2014?Kalfsterman blikt ten slotte terug op het afgelopen jaar: ‘Het

jaar 2014 was een rommelig en moeilijk jaar’, zo vertelt hij.

‘Het bestuur is geruime tijd niet op volle sterkte geweest en

de stichting heeft een andere organisatievorm aangenomen.

Veel taken die eerst door betaalde krachten verricht werden,

worden nu door vrijwilligers gedaan. Dat is het gevolg van

het teruglopen van subsidies, en het effectueren daarvan

was lastiger doordat het bestuur – maar ook de organisatie

– niet op volle sterkte was.’

Door Chris de Boer

Ondertussen bij het bestuur

Het bestuur in de oude samenstelling tijdens het congres.

Foto: Nico Groen


24

9 Jubileumcongres 25 jaar WSN Een uitgebreid overzicht van het jubileumcongres dat op 7 november

in Ede werd gehouden. In tekst en beeld komen de hoogtepunten van

deze feestelijke dag voorbij.

12 Lezing Jacques van Eijk Beschouwing over complexe chronische gezondheidsproblemen, zoals

whiplash, vanuit medisch-sociologisch perspectief.

14 Lezing André Weel Waarom is zelfredzaamheid in de huidige tijd zo belangrijk? Wat is het

eigenlijk en hoe geef je er in de praktijk vorm aan?

16 Lezing Arjan Rittersma De juridische ontwikkelingen van de afgelopen 25 jaar. Gaat het de goede

kant op of moet de nadruk meer op herstel en minder op compensatie

liggen?

18 Ilona van den Dobbelsteen: Zelf de regie voeren De WSN bestaat dit jaar 25 jaar. In dit laatste deel van een drieluik,

vertelt Ilona over de ontwikkeling van de WSN sinds 2005. De periode

die gekenmerkt wordt door de grote rol van de digitale media en door

veel samenwerking met als centraal thema ‘zelfmanagement’.

20 Grenzen stellen Dit jaar komt in ieder nummer van het Whiplash Magazine (WM) het

onderwerp ‘Grenzen stellen’ aan bod. Iedereen heeft zijn eigen grenzen,

gevoelens en manieren om daarmee om te gaan. In dit nummer

staan ideeën en tips van José van Erp, coach, traumabegeleider en

ervaringsdeskundige.

En verder:Voorwoord ......................................................................................3Ondertussen bij het bestuur ..........................................................4Aan het werk met mijnreintegratie.nl ..........................................6Lancering Whiplashmagazine.nl ....................................................8Column ‘Samen met Anna’ ..........................................................23Hobby ............................................................................................24Koken met whippies ....................................................................28Contact en colofon........................................................................30

Inhoud

12

Medisch en zorg

Werk en inkomen

Letselschade

Leven en welzijn

Diensten van WSN

Handige kleurcodes

9

6

Re-integratie

In deze via het internet toegankelijke ‘cursus’ hebben de

drie patiëntenorganisaties al hun kennis en ervaring uit de

praktijk gestopt. ‘Mijn re-integratieplan’ helpt om inzicht te

krijgen in de problemen die je tegen kunt komen op je werk

en welke maatregelen en aanpassingen mogelijk zijn. De

module bevat oefeningen hoe je je wensen en beperkingen

kun bespreken met je werkgever of bedrijfsarts. Daarnaast

vind je er de belangrijkste informatie over wat er van jou

en je werkgever verwacht wordt in een re-integratietraject.

Met een korte momentopname kun je snel inzicht krijgen

waar je zelf staat in je re-integratietraject en welke onder-

delen van de module nuttig voor je zijn. Voordeel is dat de

module online te gebruiken is, dus dat je op je eigen plek in

je eigen tijd met de module aan de slag kan.

Uiteraard is deze module niet zomaar uit de lucht komen

vallen. Na een lange voorbereiding is in september ge-

start met het testen van de module en het gladstrijken van

eventuele plooien. Natuurlijk zaten er wat foutjes en ondui-

delijkheden in, maar de testers waren positief. Zo merkte

een van de testers op: ‘Het heeft mij veel sterker gemaakt,

zeker wat mijn rechten en plichten zijn.’

Hoe werkt het?Omdat er geen verplichte onderdelen zijn kun je zelf begin-

nen waar je wil en wanneer je wil. Na het inloggen kom je

in het hoofdmenu terecht. Daar kun je kiezen uit vijf opties:

Zelfportret, Re-integratie, In gesprek, Aanpak en Biblio-

theek. We raden wel aan de eerste keer het zelfportret te

doorlopen. Ook is het handig om het programma te leren

kennen door de ‘help’-functie door te nemen.

De optie Zelfportret helpt je om te zien waar je staat in het

re-integratietraject. Door tien stellingen te beantwoorden

zie je hoe ver je bent en krijg je advies welke andere on-

Aan het werk met mijnreintegratieplan.nlIn 2011 startten de Whiplash Stichting Nederland, de Steungroep ME en Arbeidsongeschiktheid en de Prikkelbare Darm Syndroom Belangenvereniging het project ‘dialooggestuurde re-integratie’, kortweg Project DIA. In dit project worden handvatten geboden om een constructieve dialoog aan te gaan met de werkgever en de (bedrijfs)arts. Er wordt niet meer óver je maar mét je ge-praat. Project DIA heeft een nieuwe mijlpaal bereikt: de lancering van de e-learning module ‘Mijn re-integratieplan’ voor zieke werknemers.


Re-integratie

derdelen van Mijn re-integratieplan je kunnen helpen. Je

kunt ook na verloop van tijd de stellingen opnieuw invullen

zodat je je vorderingen kunt zien.

De knop Re-integratie geeft een overzicht van alle prakti-

sche zaken waar je tegenaan loopt, van je rechten en plich-

ten en met wie je allemaal te maken krijgt. Ook zitten er

vragenlijsten in om je een beeld te geven van wat er ‘in het

echt’ aan je gevraagd kan worden.

Het blok In gesprek geeft tips, adviezen en voorbeelden

van lastige gesprekken die je misschien krijgt met bijvoor-

beeld je leidinggevende of de bedrijfsarts. Aan de hand van

video’s zie je hoe zo’n gesprek kan verlopen. Ook staan er

handige lijstjes om je voor te bereiden op gesprekken.

Onder Aanpak komen de praktische belemmeringen aan

bod waar je tegenaan loopt. De reistijd naar je werk bij-

voorbeeld, je werkomgeving en de balans tussen werk en

privé. Aan de hand van vragen wordt duidelijk wat voor jou

het grootste probleem is en hoe je daar iets aan kunt doen.

De Bibliotheek ten slotte is, zoals de naam al zegt, een

verzameling van informatie en achtergrondkennis over re-

integratie, maar ook over je aandoening. Vanuit de andere

blokken wordt regelmatig naar de Bibliotheek verwezen

voor meer informatie. Ook staat in de Bibliotheek een aan-

tal oefeningen en vragenlijsten.

Ingewikkeld?Dat klinkt ingewikkeld. Maar er is alles aan gedaan om de

site zo overzichtelijk mogelijk te maken. Bij de vormgeving is

gekozen voor rustige kleuren, een logische opbouw en niet

te veel tekst op een pagina. Ook is er een voorleesfunctie

ingebouwd zodat je niet al te veel op het scherm hoeft te

turen. Verder kun je tips en notities die voor jou relevant zijn

opslaan zodat je niet alle schermen door hoeft te klikken: je

kunt meteen naar jouw tips springen als je ze nodig hebt.

KostenMijn Re-integratieplan is ontwikkeld met een subsidie van

het ministerie van VWS. Om Mijn Re-integratieplan tech-

nisch goed te laten draaien en inhoudelijk actueel te houden

is geld nodig. Hierdoor zijn de organisaties genoodzaakt

een bijdrage te vragen voor het gebruik van Mijn Re-inte-

gratieplan. Je betaalt voor een jaar gebruik van Mijn Re-in-

tegratieplan € 34,95. Ben je lid van een aangesloten patiën-

tenorganisatie dan krijg je korting,en betaal je voor een jaar

€ 19,95.

Het is zeker de moeite waard om navraag te doen of een

van de volgende partijen bereid is om (een deel van) de

kosten aan jou te vergoeden: je werkgever, je zorgverzeke-

ring of, in geval van letselschade, je tegenpartij.

De hele module is te vinden op www.mijnreintegratieplan.

nl. Daar kun je een account aanmaken of, als je die al hebt

inloggen, met je eigen gekozen inlognaam en wachtwoord.

Voor vragen over de module kun je terecht bij

[email protected].

8

Whiplashmagazine.nl

Met een eigen site maakt de redactie een grote stap voor-

uit. De overheid bezuinigt op patiëntenorganisaties, waar-

door het voor patiëntenbladen steeds moeilijker wordt om

te overleven. Als tijdschrift moet je dan creatief zijn en de

digitale snelweg niet uitsluiten! En zo is Whiplashmaga-

zine.nl ontstaan. Waar je vroeger voor het nieuws altijd de

‘Actueel-pagina’ op Whiplashstichting.nl in de gaten hield,

verhuist de bulk van het nieuws naar Whiplashmagazine.nl.

Maar er is meer!Whiplashmagazine.nl gaat naast nieuws ook blogs, co-

lumns en andere inhoud aanbieden. Daarmee wordt Whip-

lash Magazine nog meer het journalistieke platform van én

voor whiplashers. Eén van hen is Verena Huitema, die mo-

menteel blogt voor de blog Whiplash in de Praktijk. Ze biedt

je een kijkje in haar leven met een whiplash.

Betere afstemming tussenblad en siteVanaf 2015 zullen blad en site nog beter op elkaar afge-

stemd worden: ‘Waar de website ophoudt, gaat het blad

door en andersom’, vertelt de hoofdredacteur, ‘soms heb

je een ijzersterk artikel in je blad, en ga je online verder

met een video. Maar je kunt ook in je blad dieper ingaan op

nieuws dat je online hebt gebracht’.

Laat je horenReageren op Whiplashmagazine.nl is voor iedereen mo-

gelijk. Daarvoor maken we gebruik van het laagdrempe-

lige ‘Disqus’. Zo kan iedereen toch bijvoorbeeld onder een

nickname reageren en spam tegenhouden. Het enige dat

je hiervoor nodig hebt, is een Disqus-, Facebook- of Twit-

teraccount waarmee je kunt inloggen. Verder zoeken we

naast redacteuren ook nog bloggers en columnisten – vas-

te medewerkers – die voor ons willen schrijven, bloggen of

misschien wel video-items wil maken. Interesse? Stuur een

e-mail naar [email protected].

Tijd om eens te kijken!Benieuwd? Surf naar www.whiplashmagazine.nl. Als je tips

hebt of vragen, weet je ons te vinden! Of maak een af-

spraak en kom langs, de koffie staat klaar!

Whiplash Magazine lanceert

Whiplashmagazine.nlYes, het is waar! Sinds 7 november 2014 heeft Whiplash Magazine een volwaardig, eigen digitaal kanaal naast het tijdschrift: Whiplashmagazine.nl. Whiplashers en hun direct betrokkenen vinden er nieuws, en binnenkort ook columns, blogs en rubrieken. Whiplashmagazine.nl verschijnt naast het papieren blad. En stiekem zijn we best trots, want wij zijn het eerste patiëntenblad dat bij een organisatie hoort die een eigen site heeft!


Whiplash jubileumcongres

Op 7 november jl. werd het grote jubileumcon-

gres van de Whiplash Stichting Nederland ge-

houden. Het motto ‘25 jaar WSN, daar plukt u

de vruchten van’ lokte bijna 150 mensen naar

het congrescentrum 5050-Belmont in Ede. De

aanwezigen konden lezingen bijwonen en ken-

nismaken met elkaar en de vrijwilligers van de

WSN. Bedrijven presenteerden hun produc-

ten en diensten en er was uiteraard ruimte om

even bij te komen. Verder was er gelegenheid

vragen te stellen en ervaringen uit te wisselen.

Ook werd de website www.whiplashmagazine.nl

officieel gelanceerd. De dag werd afgesloten

met een spetterende dansshow. Op de komen-

de pagina’s vindt u foto’s en verslagen van dit

zeer geslaagde jubileumcongres.

10




Het motto ‘al 25 jaar plukt u de vruchten’ lokte meer dan 100

bezoekers naar het congres: mensen met een whiplash, part-

ners, deskundigen en vrijwilligers van de WSN. In een ont-

spannen sfeer, onder het genot van een hapje en een drankje,

werd gezellig gepraat, geluisterd en af en toe ook gediscus-

sieerd. De bezoekers konden wensen en suggesties achter-

laten op de ‘wensboom’. Het programma werd afgesloten met

een wervelende dansshow en de belofte dat WSN zich ook de

komende 25 jaar blijft inzetten voor mensen met een whiplash.

12

Van Eijk begint met een beschouwing vanuit de medische

wereld. Whiplash is een hardnekkig, complex gezondheids-

probleem waar medici het lastig mee hebben. Artsen hante-

ren graag het medisch denkmodel met een heldere oorzaak

en diagnose: het probleem is duidelijk, heeft een erkende

plek en de oorzaak kan aangepakt worden. Bij complexe

aandoeningen, zoals whiplash, schiet dit model zichtbaar te-

kort. De oorzaak is onduidelijk en daarom moeilijk te bestrij-

den. Je bent aangewezen op behandeling van de gevolgen

in de vorm van de klachten. Worden de klachten niet goed

aangepakt, dan heeft dat weer effect op het gezondheids-

probleem. Van Eijk noemt dit circulaire causaliteit.

Je onbegrepen voelenBinnen de medische wereld lopen whiplashpatiënten gere-

geld tegen problemen aan. Sommige artsen houden vast

aan het principe ‘geen oorzaak = geen ziekte’. Blijft een

medische verklaring uit, dan is het etiket ‘psychisch’ snel

geplakt. Het gaat dan van kwaad tot erger. Daarnaast blij-

ven artsen geneigd om oplossingen te bieden in plaats van

te luisteren naar de ervaringsdeskundige, de patiënt.

Van Eijk vertelt dat in de zorg te weinig rekening gehouden

wordt met de verschillen in gevoeligheid voor pijn. De ho-

gere pijngevoeligheid wordt ook wel sensitisatie genoemd.

Mensen met een lage pijndrempel worden al gauw afge-

schilderd als ‘zeurpiet’. Ook dat draagt natuurlijk niet bij

aan de oplossing en het brengt mensen in een negatieve

spiraal. Negatieve gedachten kunnen dan de overhand krij-

gen en er is een goede kans dat je in de put raakt waardoor

het dagelijks functioneren ook weer moeilijker wordt

De negatieve spiraal doorbrekenMet een chronische aandoening moet je zelf maar uitvin-

den waar je staat: Waar wil je, rekening houdend met jouw

beperkingen, naartoe? De kunst is om de samenhang te

ontdekken tussen gevoel, gedachten en je feitelijke ge-

drag. Vervolgens kun je proberen je gedachten te verande-

ren. Van Eijk noemt dit ‘reattributie’. Vaak denken mensen

negatief over hun mogelijkheden om activiteiten te blijven


Integraal zelfmanagement Professor Dr. Jacques van Eijk (zie kader) verzorgt de eerste lezing van het congres. Hij geeft een beschouwing over complexe chronische gezondheidsproblemen, zoals whiplash, vanuit medisch-sociologisch perspectief. Een leerzaam verhaal, waaruit de redactie een aantal opvallende opvat-tingen en ideeën heeft gekozen.

‘Give a man a fish and he eats for a day. Teach a man how to fish

and he’ll be eating the rest of his life’


ondernemen, zeker als de praktijk uitwijst dat het niet lukt

of de problemen niet gezien worden. Kijk je wel goed ge-

noeg, vraagt Van Eijk zich af. Vaak is de ene dag beter dan

de ander. Van belang is om te achterhalen hoe dit komt.

Van Eijk raadt aan om te experimenteren: maak een plan

om iets te gaan doen dat je graag doet, maar tot nu toe ver-

meden hebt. Kijk vervolgens hoe het uitpakt: Goede kans

dat het meevalt. Je creëert een succesje en een positieve

gedachte. Mocht het tegenvallen, zie het leermoment: Wat

was de relatie tussen emotie, gedachten en gedrag? Deze

kennis komt mogelijk een volgende keer van pas.

Van Eijk pleit voor ‘integraal zelfmanagement’: regie pak-

ken op alle terreinen. Medisch, emotioneel, sociaal, werk.

Meer grip ontwikkelen op je stemming, het dagelijks func-

tioneren en controle krijgen over je gezondheid en zorg.

Een hele klus!

OndersteuningVeel mensen met chronische en complexe gezondheids-

problemen hebben baat bij ondersteuning om de neer-

waartse spiraal te doorbreken. De reguliere hulpverleners

schieten steeds weer in de ‘hulpverlenersreflex’, zegt van

Eijk. Oplossingen bieden, in plaats van de patiënten helpen

om zelf oplossingen te vinden vanuit hun eigen ervaring

en kennis. Jij hebt het meeste verstand van je klachten

en waardoor deze toe- of afnemen. Je moet alleen leren

om die kennis toe te passen. Van Eijk is nu bezig met het

ontwikkelen van een trainingsprogramma voor vrijwilligers,

gericht op het aanbieden van integrale zelfmanagementon-

dersteuning.

Herma van Hierden


Prof. Dr. J.Th.M. van Eijk (socioloog) is onder meer gespecialiseerd op het gebied van adaptieve opgaven van

chronisch zieken, de consequenties van ziekte voor het dagelijks leven en zelfmanagement. Van 1999 tot 2010 was

hij hoogleraar Medische Sociologie aan de Universiteit van Maastricht (faculteit Geneeskunde). In die periode volgde

hij de opleiding tot Master Trainer ‘Zelfmanagement’ aan de Stanford University te Palo Alto. Na zijn studie

werkte hij bij de Vakgroep Huisartsgeneeskunde van de Katholieke Universiteit Nijmegen en was hij hoogleraar

Huisartsgeneeskunde aan de Vrije Universiteit te Amsterdam. Hij volgde de opleidingen voor gezinstherapie en

gedragstherapie.

14

Weel vertelt dat zelfredzaamheid in

de samenleving steeds belangrijker

wordt. Het is waardevol om onszelf zo

goed mogelijk te redden, zeker in een

tijd waarin de verzorgingsmaatschap-

pij langzaam verdwijnt en er onzeker-

heden opdoemen in de (arbeidsgere-

lateerde) zorg. Dit is niet alleen een

Nederlands fenomeen. In 1948 defi-

nieerde de World Health Organisation

gezondheid nog als ‘fysiek, sociaal en

geestelijk welbevinden en de afwe-

zigheid van ziekte’. Hoeveel mensen

kunnen zich gezond noemen op ba-

sis van deze definitie? In 2011 wordt

in het gerenommeerde tijdschrift ‘Bri-

tish Medical Journal’ een hele andere

definitie gegeven: ‘Gezondheid is het

vermogen om onszelf aan te passen

en zelf sturing te geven aan uitdagin-

gen op sociaal, fysiek en emotioneel

gebied.’ Zelfredzaamheid dus.

Patiënten-verenigingen, zoals

de WSN, moetenzich laten zien!

De specifieke ontwikkelingen in de

arbeidsgerelateerde vragen om zelf-

redzaamheid. Weel schetst in zijn pre-

sentatie hoe ons stelsel zich heeft ont-

wikkeld. Lange tijd bepaalde de arts de

agenda en stelde de zieke werknemer

zich passief op. ‘De dokter zal het wel

weten’ was het adagium. Vanaf 2000

is dat gaan veranderen. Door de Wet

Poortwachter (2001) kwam de regie

voor de arbozorg en verzuimbegelei-

ding bij de werkgevers te liggen. Min-

der onafhankelijkheid van bedrijfsart-

sen en meer spelers, bijvoorbeeld in

de vorm van re-integratieconsulenten

en case-managers. ‘Goedkoper, maar

ook minder deskundig en soms minder

zorgvuldig,’ zegt Weel. Een commis-

sie van de Sociaal Economische Raad

(SER) , waarin de overheid, werkge-

vers en werknemers vertegenwoordigd

zijn, heeft onlangs advies uitgebracht

over verbetering van de arbeidsgere-

lateerde zorg. Helaas, geen eenslui-

dend advies, omdat werkgevers en

vakbonden het niet eens konden wor-

den. De werkgevers willen een beslis-

sende stem houden onder het motto:

‘Wie betaalt, bepaalt.’. De bonden wil-

len een meer onafhankelijke zorg. En

de bedrijfsartsen proberen het verlo-

ren vertrouwen terug te winnen. Een


Werk en re-integratieAndré Weel, bedrijfsgeneeskundige bij Yellow Factory, houdt een boeiende lezing over het thema ‘Zelfredzaamheid, als je door ziekte je werk niet meer kunt doen’. Hij maakt duidelijk waarom zelfredzaamheid in de huidige tijd zo belangrijk is. Vervolgens legt hij uit wat zelfredzaamheid betekent en wat nodig is om daar in de praktijk vorm aan te geven.


verwarrende situatie, waarin de zieke

werknemer zich actief moet opstellen.

Hoe red je jezelf?Zelfredzaamheid betekent dat je zelf

de regie neemt over je herstel en re-

integratie. Je neemt het stuur in han-

den en de artsen en deskundigen on-

dersteunen je. Vanuit dat perspectief

vindt Weel het een goede zaak als de

werknemer het eigen arbeidsmedi-

sche dossier gaat beheren.

Om de regie te kunnen voeren, heb je

wel het één en ander nodig:

Kennis van de wet en regels, van

de rollen van de verschillende spe-

lers en van de eigen aandoening.

Vaardigheden op het gebied van

communicatie en zelfredzaamheid.

Vertrouwen in jezelf. Bepaal je ei-

gen koers en kom op voor je belan-

gen.

Vertrouwen in de andere spelers,

zoals bedrijfsarts en hulpverleners.

Maar geen blind vertrouwen. Zoek

indien nodig een andere bedrijfs-

arts of hulpverlener en schroom

niet om desnoods een klacht in te

dienen.

Ondersteuning en advies op de

punten, waar je zelf niet voldoende

in huis hebt.

Aanbevelingen voor beleid Weel vindt dat de ondersteuning en

advies voor de mensen die re-integre-

ren veel toegankelijker moet worden.

Er is een infrastructuur nodig, met be-

hulp waarvan mensen zich de beno-

digde kennis en vaardigheden eigen

kunnen maken. Hij vraagt zich af of de

overheid daar een rol in heeft, maar

beantwoordt deze vraag niet. Patiën-

tenverenigingen kunnen een actieve

rol spelen. Weel vindt het project ‘Ziek

zijn en werken’ (DIAlooggestuurde re-

integratie), waarvan de WSN één van

de trekkers is, een goed voorbeeld op

dit gebied. Meer over dit project op

pagina 6 van dit Whiplash Magazine.

Weel besluit met een oproep aan pati-

entenverenigingen om zich te roeren:

Ga in discussie met de beroepsver-

eniging van bedrijfsartsen.

Katy van der Sluis


Dr. André Weel is bedrijfsgeneeskundige. Op dit moment werkt hij bij Yel-

low Factory, een bedrijf dat projecten en opleidingen uitvoert op het gebied

van arbeid en gezondheid. Ook is hij actief bij het Instituut voor Klinische

Arbeidsgeneeskunde. Daar beoordeelt hij mensen met een complexe pro-

blematiek, waaronder whiplash, bijvoorbeeld voor deskundigheidrappor-

ten. Sinds 2010 is hij hoofdredacteur van het Tijdschrift voor Bedrijfs- en

Verzekeringsgeneeskunde.

Weel is goed ingevoerd in de whiplashproblematiek. Hij leverde een be-

langrijke bijdrage aan een gemeenschappelijke richtlijn van betrokken

beroepsverengingen over ‘re-integratie met een whiplash’. In dat kader

overlegde hij ook met de WSN. Weel is voorzitter van de adviesraad voor

het project ‘Ziek zijn en werken’.

16

Het grootste probleem is dat in het

hele proces van het verhalen van let-

selschade het herstel een onderge-

schoven kindje is. De nadruk ligt op

(financiële) compensatie, wat in de

praktijk vaak leidt tot discussies met

de verzekeraars. Het herstellen naar

de oude toestand komt er in die dis-

cussie bekaaid af. Daar zit ruimte voor

verbetering, volgens Rittersma. Het

slachtoffer heeft behoefte aan erken-

ning en ondersteuning, pas daarna

aan geld.

OndersteuningVoor die ondersteuning ziet Rittersma

verschillende middelen. Zo kun je een

arbeidsdeskundige inschakelen, ge-

bruik maken van coaching, behande-

ling uiteraard en het inzetten van een

steunnetwerk. Maar ook op het gebied

van onderzoek kan meer gebeuren.

Bijvoorbeeld onderzoek naar herstel

op de lange(re) termijn. Stilzwijgend

wordt er nu van uitgegaan dat na 5 tot

10 jaar het slachtoffer helemaal her-

steld is. Maar klopt dit wel?

Ook de verschillende manieren om

(whiplash)letsel te behandelen kun-

nen verder onderzocht worden. Welke

behandeling werkt, en voor wie? Hier

ziet Rittersma een rol weggelegd voor

de WSN voor de komende jaren.

Ten slotte ziet hij heil in verder weten-

schappelijk onderzoek. Zo zijn de mo-

gelijkheden voor een ‘precisie scan’

de afgelopen jaren sterk verbeterd in

de vorm van een fMRI. Dit staat voor

Functionele MRI, een scan waarbij

hersenactiviteit in een driedimensio-

naal model wordt weergegeven.


‘Niet focussen op compensatie, maar op herstel’‘Moet het roer niet om? Minder nadruk op compensatie, meer op herstel. Doen we dat genoeg?’ Dat was de vraag die Arjan Rittersma van Balans Advocaten en lid van de ASP, de zaal voorhield tijdens zijn lezing. In vogelvlucht legde hij de geschiedenis van 25 jaar Whiplash Stichting Neder-land (WSN) naast de juridische ontwikkelingen op het gebied van letselschade. Hoewel er nog steeds veel strijd is tussen letselslachtoffers en (sommige) verzekeringsmaatschappijen is het niet allemaal slecht nieuws. Met name het bewijzen van letsel is makkelijker geworden. Maar er valt nog genoeg te verbeteren volgens Rittersma.


Een andere optie om meer te weten te

komen over (verborgen) letselschade

is post mortem onderzoek. In Neder-

land niet gebruikelijk, maar wel een

methode die nuttige informatie kan

opleveren.

PlausibelGelukkig ziet hij de afgelopen paar

jaar, vanaf 2010, een bemoedigende

ontwikkeling. De strijd over de vraag

of hard wetenschappelijk bewijs voor

het letsel geleverd moet worden is

beslecht. Mensen met letsel hoeven

geen keihard wetenschappelijk bewijs

te leveren in de rechtszaal. Belangrij-

ker is de vraag: is er letsel? Zo ja, is

het dan plausibel dat dat door het on-

geval is ontstaan? Vanwege de aard

van de klachten stellen rechters geen

hoge eisen meer aan dat oorzakelij-

ke verband. Rapporten van medisch

deskundigen zijn nog steeds belang-

rijk, maar niet meer doorslaggevend.

Dat wil niet zeggen dat verzekeraars

meewerken. Nog steeds verschuilen

ze zich achter medisch adviseurs en

willen ze af van ‘niet-objectiveerbare

letsels’. Daarbij worden de verzeke-

ringsmaatschappijen gesteund door

de houding van de Nederlandse

Vereniging van Neurologen. Deze

kwamen in 2007 met een Richtlijn

Whiplash die er op neerkomt dat

een whiplash ‘niet objectiveerbaar’

is. Met andere woorden: wat we niet

zien, bestaat niet. In de praktijk leidt

dat nog steeds tot procedures tussen

letselslachtoffers en verzekerings-

maatschappijen. Vervelend voor het

slachtoffer, die behalve veel tijd en

frustratie ook geconfronteerd wordt

met de kosten van een eventuele pro-

cedure. In de praktijk leidt dat ertoe

dat veel mensen geen advocaat in de

arm nemen, of slechts beperkte mid-

delen hebben en de slag daarom niet

kunnen winnen. De kans op een (te)

lage schikking is daarom groot. De

Resultaatsafhankelijke Urenbeloning

(‘no cure, no pay’, sinds dit jaar toe-

gestaan voor bepaalde letselschade-

zaken) is daarvoor misschien een nog

oplossing in de gevallen waarin het

om een aanzienlijk financieel belang

gaat. De ervaringen hiermee zijn nog

beperkt.

Kortom: er valt nog veel te verbete-

ren in de letselschadepraktijk. Maar

dat daarbij meer aandacht aan her-

stel moet worden besteed is duide-

lijk, volgens Arjan Rittersma. Vóór

het toekennen van een compensatie

zou eerst ingezet moeten worden

op herstel en hulp bij de dingen die

niet meer lukken. Dat is een veel

positievere benadering en geeft de

benadeelde tijd om het vertrouwen

in eigen kunnen weer op te bouwen,

met een goede kans op lagere scha-

desommen (inclusief de kosten van

afhandeling). Er is dus ook de ko-

mende 25 jaar nog genoeg te doen

voor de betrokkenen, waarbij de

Whiplash Stichting Nederland zeker

haar steentje kan bijdragen.


‘Ik koos bewust voor de letselschadepraktijk uit interesse voor verkeer, on-

gevallen en medische aspecten (mijn vader is arts). Toen ik eenmaal bezig

was in dit vakgebied zag ik al snel dat het me erg veel plezier geeft op te

treden voor de underdog en mijn kennis, betrokkenheid en lange adem

daarvoor in te zetten. Het onderwerp whiplash heeft mijn belangstelling

vanwege mijn inspanningen binnen de samenwerking ASP-WSN én mijn

ergernis over de domheid van de stelling dat we de wereld kunnen ver-

klaren door wetenschappelijk onderzoek c.q. de maakbaarheid van ons

bestaan. Er is nog veel meer niet bekend over ons bestaan dan wel.’

18

‘De laatste tien jaar is het thema ‘zelfmanagement’ steeds

belangrijker geworden,’ vertelt Ilona. ‘Zelf het stuur in han-

den nemen na een whiplashongeval, op alle gebieden: be-

handeling en revalidatie, werk, sociaal en in een eventuele

letselschadezaak.’ Niet voor niets is zelfredzaamheid ook

het thema van het jubileumcongres op 7 november 2014.

Kennis geeft krachtDe belangrijkste taak van de WSN is om whiplashpatiënten

goede informatie en adviezen te bieden. Uiteraard via de

persoonlijke hulpverlening door de WSN-contactpersonen,

maar ook door samenwerking met andere organisaties.

‘Je hoeft niet alles zelf te weten en te kunnen, zolang je

maar de goede partners vindt,’ legt Ilona uit. Sinds 2009

kunnen whiplashpatiënten terecht bij het Advies- en Meld-

punt Ziekteverzuim en Arbeidsongeschiktheid (AMZA) voor

informatie en advies over het hele traject van het eerste

ziekteverzuim tot en met keuring door het UWV. Het AMZA

is een gezamenlijk project van de WSN en de patiënten-

vereniging voor ME / CVS. Samen met de ASP (Advoca-

ten voor Slachtoffers van Personenschade) is in 2009 ook

de letselschadehelpdesk opgezet. Hier kunnen donateurs

een vrijblijvend en kosteloos advies krijgen van een ASP-

advocaat over de letselschadeprocedure.

Belangenbehartiging‘Belangenbehartiging is enorm belangrijk, maar ook een

lastig onderwerp. Hoe zorg je voor meer erkenning voor

whiplashpatiënten in de samenleving, maar ook bij verschil-

lende beroepsgroepen als artsen, verzekeraars en UWV?

‘De leden van de Medische Adviesraad van de WSN zijn

belangrijke ambassadeurs,’ zegt Ilona. ‘Maar het is voor

hen niet gemakkelijk om echt gehoor te vinden binnen hun

beroepsgroep.’ Ze is trots is op het project POM (Pati-

entenperspectief op mediprudentie), waarin de WSN,

samen met de verenigingen voor nier- en ME/CVS-pati-

enten, kwaliteitscriteria hebben ontwikkeld voor keuringen

vanuit het patiëntenperspectief. Mede als gevolg van dit

project wordt de WSN nu betrokken bij het opstellen van

nieuwe richtlijn voor verzekeringsartsen.

Het digitale tijdperkVandaag de dag zoeken mensen steeds meer informatie

via internet, e-mail en chatfora. Ze willen niet meer wach-

ten op antwoorden totdat er een inloopbijeenkomst of

cursus is. In 2002 startte de WSN met de website, die in-

middels sterk uitgebreid en geprofessionaliseerd is. En in

2004 begon de hulpverlening via e-mail. Sinds 2012 roert

de WSN zich ook op Facebook en Twitter.

Het digitale tijdperk biedt veel voordelen: snelheid, meer-

dere informatiebronnen en snel contact met lotgenoten.

Een nadeel is dat whiplashpatiënten minder een band ont-

wikkelen met de WSN. Vermoedelijk is dit de belangrijkste

reden waarom het aantal donateurs sinds het begin van

deze eeuw is gedaald.

25 jaar vol verhalen

In 2003 kwam Ilona als vrijwilliger bij de Whiplash Stichting Nederland (WSN). Zoals velen begon ze als contactpersoon bij de telefonische hulpdienst. Al snel hield ze zich ook bezig met onder-werpen zoals zelfmanagement en belangenbehartiging voor whiplashpatiënten. Sinds 2010 is zij bestuurslid van de WSN met onder meer de portefeuille ‘Vrijwilligers’. Ze vertelt enthousiast over de afgelopen tien jaar en de plannen en mogelijke obstakels voor de nabije toekomst.

Ilona van den Dobbelsteen

Zelf de regie voeren


Samenwerking is de toekomstAlle patiëntenverenigingen leiden onder de drastische be-

zuinigingen van de overheid. In vier jaar tijd is de subsidie

van de overheid met 70% gedaald. De regering vindt dat er

teveel verschillende patiëntenorganisaties zijn en zet in op

fusie en samenwerking. ‘We hebben besloten om zelf het

heft in handen te nemen,’ zegt Ilona. ‘We kunnen beter zelf

onze partners zoeken, dan straks gedwongen te worden.’

Sinds 2013 deelt de WSN een kantoor en ondersteunende

faciliteiten met de FES (fibromyalgie) en de ME/ CVS-or-

ganisatie. Samen met verschillende patiëntenverenigingen

organiseert de WSN regelmatig themabijeenkomsten en

start projecten door gezamenlijke subsidieaanvragen. Op

dit moment wordt hard gewerkt aan twee projecten: een

digitaal leerprogramma dat ondersteuning biedt tijdens het

re-integratieproces (‘Dialooggestuurde re-integratie’) en

een digitale kennisbank over participatie met beperkingen

(‘Ervaringsdeskundigheid werkt’).

UitdagingenDe uitdaging voor de toekomst is om de kwaliteit van onze

dienstverlening te behouden en te vergroten. Samen met

andere patiëntenorganisaties, maar met behoud van onze

eigen identiteit en specifieke whiplashkennis. De organisa-

tie zal voor bijna honderd procent op vrijwilligers draaien.

‘Gelukkig hebben we een heel enthousiaste groep vrijwilli-

gers en een fijne en warme sfeer,’ besluit Ilona. ‘We zijn blij

dat zich steeds weer nieuwe mensen melden. Ook mensen

die niet zelf een whiplash hebben, maar toch bereid zijn

hun kennis en energie in te zetten.’

Katy van der Sluis

25 jaar vol verhalen

20

Grenzen bewaken

José begeleidt onder meer mensen die een ongeval gehad

hebben en die vastlopen in het ‘nee zeggen’. Kort gesteld is

haar aanpak gebaseerd op twee peilers: inzicht en oefening.

InzichtInzicht, begrijpen hoe jij omgaat met situaties die (te) veel van

je vragen en waarom je dat zo doet, is het halve werk. Inzicht,

niet om jezelf te bekritiseren, maar om oplossingen te vinden.

‘Vind geen gebrek, vind een remedie’, is de slogan van José.

Neem de case, die we in WM 2 bespraken:

Je krijgt een mail van een oud-klasgenote. Ze wil graag

met haar zes oude schoolvrienden afspreken in een res-

taurant in het midden van het land. De bedoeling is om met

elkaar te eten en bij te praten. Aansluitend volgt nog een

gezellig afzakkertje in een nabijgelegen café.

Waarom is het zo moeilijk om nee te zeggen?Op de eerste plaats is het natuurlijk vervelend en verdrietig

om een dergelijke leuke uitnodiging aan je voorbij te moeten

laten gaan. Maar meestal spelen er op een meer onbewust

niveau ook andere gevoelens mee: de angst voor afwijzing

en kritiek van je oud-klasgenoten of een (innerlijk) conflict.

Wellicht een gevoel van verantwoordelijkheid om de reünie te

laten slagen en een schuldgevoel omdat jij spelbreker bent.

Of je vindt dat je dit wel moet kunnen, omdat je (te) hoge ei-

sen aan jezelf stelt of jezelf wilt bewijzen.

Dit jaar komt in ieder nummer van het Whiplash Magazine (WM) het onderwerp ‘Grenzen stellen’ aan bod. In WM 1 en 2 las u hoe verschillend mensen reageren op een situatie die voor whiplash-patiënten lastig is. Iedereen heeft zijn eigen grenzen, gevoelens en manieren om daarmee om te gaan. In dit laatste nummer van 2014 ideeën en tips van José van Erp, coach, traumabegeleider en ervaringsdeskundige (zie kader).

Grenzen stellen (3) – Inzicht en Oefenen


Je hebt het recht je mening te uiten.

Je hebt het recht om fouten te maken.

Je hebt het recht om ‘nee’ te zeggen,

om een verzoek te weigeren.

Je hebt het recht om van mening te veranderen.

Je hebt het recht om voor jezelf op te komen.

Je hebt het recht om met respect

behandeld te worden.

Grenzen bewaken

Het is boeiend en leerzaam om te onderzoeken wat deze

gevoelens zeggen over je zelfbeeld. Is de goedkeuring van

anderen belangrijk voor je en is deze bepalend voor jouw

keuzes? Voel jij je verantwoordelijk voor het geluk van an-

deren? Moet je bewijzen dat je een goed of flink of sterk

mens bent? Of ben je iemand die alles aan moet kunnen

en alles uit het leven wil halen? Dit zijn indringende vragen,

die zeer de moeite waard zijn om te verkennen, eventueel

met steun van een vriend(-in) of coach. Door te kijken naar

je levensgeschiedenis en je gezin van afkomst kun je je ei-

gen thema en de bron daarvan ontdekken. Dit inzicht geeft

ruimte om andere en nieuwe keuzes te maken.

Nee zeggen levert positieve zaken op!Grenzen stellen, een medaille met twee kanten. Het is vaak

moeilijk om nee te zeggen, maar grenzen stellen levert ook

veel op voor je zelfbeeld en gevoelens. Door grenzen te

stellen zorg je dat je niet steeds verder uitgeput raakt. Dat

geeft op zich al een goed gevoel. Maar door nee te zeggen

doe je meer: Je geeft aan dat jij jezelf de moeite waard

vindt en je maakt je niet afhankelijk van het oordeel van de

ander; je toont zelfrespect en krijgt zelfvertrouwen. Men-

sen merken regelmatig dat het nemen van verantwoorde-

lijkheid voor het eigen welzijn een goed gevoel geeft, een

positiever zelfbeeld. En je ontdekt en straalt uit wat voor

jou belangrijk is.

Oefening Assertiviteit is een tijdlang ‘mode’ geweest, maar in de

basis is het een universeel en fundamenteel begrip: Je

hebt het recht om voor jezelf op te komen. Dat getuigt van

zorg voor jezelf, waarbij je ook rekening houdt met de an-

der. José heeft dit recht samengevat in een aantal basis-

principes. Een inspiratiebron om te staan voor je eigen

behoeften en gevoelens.

22

Grenzen bewaken

En als je weer voor een moeilijk dilemma komt te staan:

1. Bedenk dan dat je altijd tijd kunt vragen om een goede

beslissing te nemen.

2. Stel de volgende vragen aan jezelf:

Wil ik ja zeggen, omdat ik het wil of omdat ik me

anders schuldig of gespannen ga voelen?

Word ik blij van het verzoek of voelt het als een last?

Wat levert het op als ik ja zeg?

Wat levert het op als ik nee zeg?

3. Je mag altijd op een eerder genomen besluit terug

komen.

Je kunt hiermee oefenen door deze principes toe te pas-

sen of bij jezelf na te gaan waarom je er in een bepaalde

situatie geen gebruik van maakt.

Katy van der Sluis en Herma van Hierden

José van ErpIn 1994 kreeg José (54 jaar) een whiplashletsel na een kop-staartbotsing. Ze kwam terecht in een traject van

revalidatie en re-integratie. Maar het bleek dat ze haar werk als juridisch assistent niet meer kon doen. Ontslag en

WAO volgde. ‘Het waren moeilijke en pijnlijke jaren,’ vertelt José. ‘Uiteindelijk leverde het ook veel op. Door deze

levenservaring ben ik mijn hart gaan volgen. Met de combinatie van mijn ervaringsdeskundigheid en onder meer

een opleiding tot coach, kon ik in 2006 mijn droom realiseren: een eigen coachingspraktijk.’

In haar praktijk ‘Consulash’ begeleidt José mensen die een ongeval overleefd hebben. ‘Ik werk met een holistische

aanpak, een proces dat gericht is op lichamelijke, geestelijke en spirituele heling’, vertelt José. ‘Iedere cliënt is

anders en daarom werk ik met een op persoonlijke doelen toegesneden stappenplan. Ik ondersteun ook letsel-

schadetrajecten.’ Daarnaast werkt José, samen met een gezondheidskliniek, als coach welzijn met kankerpatiën-

ten. En ze is al 20 jaar actief als vrijwilliger voor de WSN.

José ziet veel cliënten worstelen met het thema grenzen stellen.

‘Zelf ben ik ook door schade en schande wijzer geworden,’ vertelt

José. ‘Ik zei te vaak JA en stond graag voor anderen klaar. Ik

worstelde vooral met een schuldgevoel. Nee zeggen voelde als

afwijzen. Dit alles ging ten koste van mijn eigen behoeften met het

gevolg dat het herstel niet echt vlotte. In de loop van de tijd leerde

ik assertief worden en ging oefenen. Ik ontdekte waar ik plezier

aan had en wilde genieten van leuke dingen. Dat betekent keuzes

maken en vaker mensen in je omgeving teleurstellen. Een hele

uitdaging! Maar het levert heel veel op: vitaliteit, makkelijker leven

en een positiever zelfbeeld.’


De dagen worden steeds korter en de

kaarsjes staan weer te fonkelen op

tafel. Genesteld op de bank, met een

goed wijntje en uitzicht op mijn part-

ner, overdenk ik onze relatie. Terwijl

de vlammetjes sierlijk omhoog gaan,

stel ik mijzelf een vraag: Hoe gelijk-

waardig is onze relatie momenteel?

Verliefd worden is één van de mooi-

ste gevoelsbelevingen die er bestaat!

Heerlijk, die onbevangen vlinders, het

verlangen om de ander weer te zien.

Samen beleven en zoveel mogelijk

van elkaar willen weten. Je wilt opti-

maal genieten van elkaar! Verliefd op

een karakter, het hart én het omhul-

sel. Uiteindelijk zijn het de eerste twee

waarvan je het meest gaat houden en

dat kan een heel mensenleven mee:

Zolang de gevoelens diep geworteld

zitten en je blijft openstaan voor die-

gene die deze gevoelens voor jou

koestert.

Vroeger zou ik niet getwijfeld hebben

aan de gelijkwaardigheid tussen ons.

Ik vond het een must dat je in de ba-

sis goed bent met jezelf: zelfredzaam,

zelfstandig, zelfverzekerd, houden

van jezelf. Een partner is als een aan-

vulling op dat eigen geluk, een win/

win situatie: je versterkt elkaar, kent

elkaar, gelijkwaardigheid! Ondertus-

sen ben ik die onbevangen vrouw van

toen niet meer. Zou het betekenen

dat, nu het fysiek niet meer aan die

norm voldoet, het evenwicht weg is?

Ik nip aan mijn glas en ontdek dat mijn

beeld niet geheel correct was. Het

gaat niet om hoeveel de één doet of

de ander zich excuseert: Hoe vaak ik

denk tekort te schieten, hoe verdrietig

het is dat hij mijn last meedraagt: al-

lemaal voorbeelden van mijn schuld-

gevoel en zonder te communiceren is

er geen ruimte om dit te laten gaan.

Doordat ik me schuldig blijf voelen om

wat me overkomen is en mijn eerder

zo geliefde leven een andere wending

heeft moeten nemen, betekent niet

dat ik diep in mijn karakter zoveel ver-

andert ben. In de basis blijf ik dezelfde

persoon met wat extra littekens, man-

kementen. Mijn partner voelt mijn on-

macht, erkent het. Hij ziet mijn kwets-

baarheid en strijd. Hij kent het verdriet

en ik erken hem in zijn onvermogen. Ik

zie hoe hij mij aanvult en ik hem: bin-

nen mijn relatie ben ik geen slachtof-

fer. Mijn partner houdt van me om wie

ik ben, niet om wat ons overkomen is

Samen 100%. Zo zijn we ooit begon-

nen en zo groeien we samen verder:

We komen er wel en hoe de verdeling

is? Maakt dat echt zo uit?

Anna

Column

In haar columns neemt Anna ons mee

op een reis die dankzij haar whiplash

een hele andere bestemming heeft

dan ze wilde. Ze laat ons zien wat ze

in het dagelijks leven tegenkomt en

maakt ons deelgenoot van haar suc-

cessen en tegenslagen.

Samen met Anna

24

Hobby

Aan het woord is Nina Montero. Zes jaar geleden viel zij

van de vlizotrap en kwam hard op haar hoofd terecht. ‘Voor

mijn ongeluk schilderde ik al. Grote doeken. Ik heb er een

van 2 x 3 meter gemaakt. Een uitvergrote rode rozenknop

met de titel: ‘Wie is er niet bang voor rood’. Als antwoord

op het schilderij van Barnet Newmann: ‘Who is afraid of

red, yellow and blue’.

‘Na het ongeluk was het finito. Kon ook mijn werk als fysio-

therapeute niet meer uitoefenen. Ik had veel concentratie-

problemen en heel veel hoofdpijn. Voor het ongeluk had ik

een enorm fotografisch geheugen, maar dat was weg. Ik

kon niet meer in lagen denken. Omdat ik zo weinig ener-

gie had kon ik alleen tekeningen maken. Vier jaar na het

ongeluk was ik weer in staat om te schilderen. Ik werd ‘s

morgens wakker met een beeld voor ogen van een vlinder,

die uit een ei een onbegrensd blauwe hemel invliegt. Ik had

een relatief goede periode in die tijd en het was mogelijk

om de kwast weer ter hand te nemen. Ik moest wel oefe-

nen om de goede penseelslag in de vingers krijgen.’

Nina:‘Als ik in de kamer naar mijn schilderijeni

kijk, zie ik wat ik weer bereikt heb’


Hobby

‘Er kwam eens een vriend

langs die nog nooit iets van

mijn schilderijen gezien had.

‘Wauw, jij kan echt schilde-

ren’, was zijn commentaar.

Net nadat ik zelf het gevoel

had dat ik weer kon schilde-

ren, was dit een mooie be-

vestiging van buiten. Dat gaf

zoveel voldoening. Lang-

zaamaan heb ik toen het

schilderen weer opgepakt.

Ik voel me zo verbonden met

mijn werk. Ik krijg er zoveel

energie van.’

‘Later heb ik een drieluik ge-

maakt. Op de manier zoals

de Aboriginals dat doen. Dit

schilderij heeft zichzelf ge-

maakt. Ik hoefde alleen maar

te volgen wat zich aan dien-

de. Ik ging zo in mijn werk op

dat ik het liefst de hele dag

schilderde. Ook als ik ge-

zellig bezoek had dacht ik:

wanneer gaan ze weer weg,

zodat ik weer verder kan met

stippen. Het schilderij be-

staat uit allemaal stippen.’

‘Vroeger schilderde ik op de

grond, op mijn knieën. Dat

gaat niet meer. Ik heb een

tekentafel aangeschaft, die

kan ik verstellen op de juiste

hoogte. Ik was ook gewend

met olieverf te werken, maar

dat duurt te lang om te dro-

26

Hobby

gen. Ik werk nu met acrylverf, dat droogt wat sneller en dat

kan ik eventueel met de föhn bewerken zodat het sneller

droogt en ik door kan gaan als ik mij goed voel.’

‘Ik heb onscherp gezien, mijn motoriek was gestoord, dat

waren lastige obstakels. Maar mijn hart ligt bij het schil-

deren. Dat ik dat weer kan, dat is zo geweldig. Het schil-

deren heeft me veel gebracht. Als ik schilder, voel ik me

in mijn element en verbonden met het leven. Dat gevoel

geeft zin aan mijn bestaan. Op momenten dat ik niet goed

te pas ben kan ik genieten van mijn schilderijen. Het biedt

troost en perspectief. Want ik zie erin dat mijn mogelijkhe-

den enorm toegenomen zijn. En dat ik na deze dip weer

verder ga op deze weg.’

Door José Kocx-Perquin

Foto’s: Nina Montero en René Fokkink

26 En w

ij m

aar d

enke

n da

t sus

hi u

it Ja

pan

kom

t. N

ou, m

ooi

niet

. Chi

na d

us. E

n oo

k ge

love

n da

t een

Sus

hi T

rain

een

zeg

maa

r sto

ut v

olks

verm

aak

is d

at z

ich

in e

en la

nge

trein

afs

peel

t en

waa

r je

volo

p su

shi k

unt e

ten.

Ook

nie

t. E

en k

lein

behu

isde

rest

aura

ntei

gena

ar b

e-

dach

t een

sys

teem

om

z’n

kla

nten

te k

unne

n be

dien

en:

een

rond

draa

iend

e lo

pend

e ba

nd w

aar j

e ze

lf je

bes

tel-

ling

af k

on p

akke

n. H

oe d

e m

an o

oit a

an z

’n g

eld

is

geko

men

ver

mel

dt d

e hi

stor

ie n

iet.

Voor

de

aard

ighe

id z

ou u

een

s op

inte

rnet

moe

ten

zoek

op “g

esch

iede

nis

sush

i”. E

n la

at u

ver

baze

n...

Sus

hi’s

zijn

hip

. Zo

hip

zelfs

dat

ik z

e vo

orst

el a

ls fe

est-

maa

ltijd

in d

eze

donk

ere

maa

nden

. Sus

hi is

mee

stal

met

een

zw

eem

om

geve

n va

n: v

eel w

erk,

kan

ik n

iet,

moe

ilijk

zeke

r…. O

m s

ushi

’s te

mak

en h

eb je

maa

r tw

ee

ding

en n

odig

: een

bee

tje g

edul

d en

wat

cre

ativ

iteit.

Sus

hi’s

zijn

er i

n al

lerle

i soo

rten

en m

aten

; de

beke

nd-

ste

is e

chte

r de

“Mak

i Sus

hi”.

Een

gev

uld

rolle

tje ri

jst

met

een

zee

wie

ren

jasj

e. D

ie d

oen

we

hier

. Sus

hi is

niet

geb

onde

n aa

n re

gels

. Nou

ja, é

én. D

e rij

st m

oet

goed

zijn

. Je

gebr

uikt

“sus

hi-r

ijst”.

Dat

klin

kt w

at s

im-

plis

tisch

maa

r gew

one

rijst

pla

kt n

iet z

o le

kker

als

sus

hi-

rijst

en

smaa

kt to

taal

and

ers.

Je

koop

t het

gew

oon

in d

e

supe

rmar

kt. H

ou je

abs

oluu

t aan

de

kook

voor

schr

iften

die

op d

e ve

rpak

king

sta

an a

nder

s lo

opt h

et h

elem

aal

mis

. Als

de

rijst

kla

ar is

sch

ep je

haa

r ove

r in

een

glaz

en

kom

; nie

t in

de p

an la

ten

zitte

n w

ant d

at v

erm

inde

rt de

smaa

k. L

aat h

aar a

fkoe

len

onde

r een

thee

doek

.

Maa

k ee

n m

engs

eltje

van

Miri

n-Fu

, rijs

tazi

jn, v

erse

zwar

te p

eper

en

wat

zou

t. La

at d

it ev

en s

taan

, bee

tje

omro

eren

en

aan

de k

ook

bren

gen

in d

e m

agne

tron

(1 ½

min

uut o

fzo)

. Als

je h

et d

eurtj

e op

en d

oet h

eb je

gelij

k he

el J

apan

te g

ast,

wan

t dit

ruik

t god

delij

k en

clea

n. H

et s

ausj

e sc

hep

je v

oorz

icht

ig d

oor d

e rij

st;

voor

zich

tig o

mda

t je

de k

orre

ls h

eel w

ilt h

oude

n. H

ou

de ri

jst v

oorlo

pig

onde

r de

doek

en

op k

amer

tem

pera

-

tuur

. Ove

r de

vulli

ng v

an je

sus

hi’s

had

je n

atuu

rlijk

al

nage

dach

t. Ik

gee

f hie

r sle

chts

sug

gest

ies.

Hou

één

ding

in d

e ga

ten:

Alle

s M

ag. V

lees

, vis

, veg

a, z

oet,

snoe

p, fr

uit…

van

alle

s ku

n je

sus

his

mak

en.

Je h

ebt i

n ie

der g

eval

, voo

r dez

e M

aki S

ushi

, Nor

i vel

-

len

nodi

g. N

ori i

s ge

droo

gd z

eew

ier.

Ach

tero

p he

t pak

je

staa

t ove

r het

alg

emee

n ee

n st

ripve

rhaa

ltje

hoe

je d

e

sush

i rol

t; le

t daa

r op

als

je n

ori k

oopt

. Je

hebt

een

spec

iaal

mat

je n

odig

om

te ro

llen.

Net

als

de

rijst

en

de

nori

koop

je d

it in

de

supe

rmar

kt.

Koke

n m

et W

hip

pies

Su

shi..

. uit

Ch

ina!

Ber

eidi

ng v

raag

t lic

hte

insp

anni

ng

HA

! Su

shi!

Boodsch

appenlijstje

Sushi... uit Ch

ina!

Voor de rijst: 3 el M

irin-Fu (Japanse smaakm

aker, super/toko)

5 el Rijstazijn (lekker zacht, super/toko)

3 tl versgemalen zw

arte peper

2 tl versgemalen zeezout

Voor vullingen: 1 halve banaan, in de lengte en kleine partjes.

(Even inkwasten m

et wat rijstazijn tegen het oxyderen.)

Sprieten bieslook naar inzicht en smaak

kleingesneden stukjes mango (diepvries super)

superdun reepje wasabi

hier en daar een kleine roze garnaal

½ el picalilly

½ el sushi gem

ber

3 partjes handsinaasappel, in stukjes en zonder wit vel

1 el gestampte am

andel

8 hele kersen (ontpit)

roze garnaaltjes (ca 1 grote el) 4 tl (kruize)m

unt (gehakt en droog)

2 el gedroogde cokos gemengd m

et

3 el sinaasappelsap en een beetje limoensap

spaarzaam streepje w

asabi-mayonaise (toko,super)

flinterdunne reepjes rode peper hier en daar een verdw

aald peterselieblaadje

Traditioneel is om sushi te m

aken met rauw

e vis. Da’s

heel lekker en beslist een aanrader om in je gerecht

te verwerken. Vul de rol bijvoorbeeld m

et rauwe zalm

(flinterdunne reepjes) verse basilicumsprietjes, dun

gesneden sushigember en dunne sprietjes w

ortel.

De sushi’s die ik hier voorstel zijn op basis van fruit.

Volg het stripverhaaltje. Je hebt per sushirol ongeveer

125 gram gekookte rijst nodig. Verdeel dit netjes op de

juiste plaats van het nori-vel; dat doe je gewoon m

et

je vingertjes die je nu en dan een beetje natmaakt in

een komm

etje water w

aardoor je een scheutje rijstazijn

hebt geroerd.

De vulling leg je zorgvuldig in het m

idden van de rijst;

neem niet m

eer dan ongeveer ¼ van de rijst (qua om

-

vang), anders krijg je het vel niet dichtgerold.

De ingrediënten snij je vooraf heel dun en altijd, of zo-

veel mogelijk, in de lengterichting. In die richting kom

en

ze ook in de rol te zitten. Als je de vulling een beetje

secuur opbouwt krijg je na het snijden van de afzon-

derlijke “plakjes” kleine kunstwerkjes op je presenteer-

blaadje te liggen. Alleen dàt al ziet er feestelijk uit.

“Plak” de rol dicht m

et wat w

ater uit het bakje dat voor

je staat en zorg ervoor dat de rol stevig aanvoelt. De rol

gaat dan een kwartiertje in de koelkast.

Uit één rol snij je 8 sushis. D

at doe je niet zomaar uit

het handje. De plakjes zijn dan allem

aal verschillend

van grootte. Met een breed en vlijm

scherp (nat) mes

snij je de rol precies doormidden, doe dat ook m

et de

twee helften die overblijven. D

e rest laat zich raden:

ieder stuk dat je hebt gaat doormidden tot je 8 parten

hebt. Snij m

aar duw niet, anders m

aak je de rol stuk.

Als je zo een aantal sushi’s hebt gem

aakt, serveer ze

dan op een mooie schaal of op am

use-schaaltjes.

Zorg ervoor een aantal dipsausjes te hebben en

vergeet vooral niet een paar toefjes Wasabi m

ee te

serveren. Wasabi is een apart verhaal, lees dat ook

terug op het net. In ieder geval dien je nieuwkom

ers

in sushi-land er op te wijzen dat dit een bijzonder, zeg

maar heftig, pittige toevoeging is. M

aar onmisbaar!

Voor de sausjes geef ik hieronder nog wat suggesties.

Ook hier geldt: laat je creativiteit z’n gang gaan w

ant

alles mag.

Serveer uit m

et wat er nog is blijven liggen op je w

erk-

blad; dat maakt je sushi bijzonder. E

ventueel frituur je

nog wat vis, vlees of fruit als tem

pura. Ik denk dat je

een maaltijd als deze zo gek kunt m

aken als je wilt.

Voor wat dip-sausjes:

3 el sushi ketjap 1 el geraspte cokos 2 tl sam

bal udang (toko)

Bereiding vraagt lichte inspanning

4 el teryaki saus 2 el ketjep m

anis

2 el hot chilly sauce

© H

enk Brejaart, Koken in eigen Tijd 2014

LetselschadehelpdeskElke donderdagmiddag van 15.00-17.00 uur

Voor een deskundig en vrijblijvend advies over uw letselschadetraject kunt u als lid van de Whiplash Stichting bellen met de letselschadehelpdesk

van de Whiplash Stichting en de ASP. Advocaten van de ASP, die alleen voor slachtoffers werken, zijn wekelijks 2 uur bereikbaar om met u mee te den-

ken over de zaken waar u tegenaan loopt in het toch vaak complexe letselschadetraject. Via T. 030-6565000, menukeuze 2, kunt u medewerkers van

de WSN vragen om het telefoonnummer van de ASP-advocaat die bereikbaar is op donderdagmiddag van 15.00-17.00 uur.

Het spreekuur wordt mogelijk gemaakt door de onderstaande advocaten en hun kantoren die daarvoor hun tijd en expertise inzetten:

advertenties

Tim BuetersVijverlaan 21A

6602 CK Wijchen

024-6487240

Arjan RittersmaHummeloseweg 6

6998 AD Laag-Keppel

085-2733350

Léon HanssenJulianalaan 1

4819 AB Breda

076-5253535

Rob VermeerenWillemstraat 6

4811 AK Breda

076-5302535

Ted GersjesBilderdijklaan 13

5611 NG Eindhoven

040-2129245

Monique SnijderEuropalaan 16

2408 BG Alphen aan de Rijn

0172-447070

Gabriella BigeCronjestraat 8

6814 AH Arnhem

026-4450088

Thomas van DijkBredewater 6

2715 CA Zoetermeer

079-3239558

Arthur van DokPatersstraat 15-17

5801 AT Venray

0478-556677

Helene van HoutBoomberglaan 12

1217 RR Hilversum

035-6218673

Cornelis Visser en Steef TopPrinsengracht 1103

1017 JJ Amsterdam

020-6164252

Arnoud FuchsJan van Nassaustraat 55

2596 BP ’s-Gravenhage

070-3141900

Jolanda van der WindenEcholaan 6a

1399 GT Muiderberg

0294-262710

Corinne JeekelSchrevenweg 5

8024 HB Zwolle

038-8504171

John RothStadsring 189

3817 BA Amersfoort

033-4613048

Frans JanseKapteijnstraat 19

3771 CA Barneveld

0342-425642

Coen de KoningMontaubanstraat 2B

3701 HP Zeist

030-6980690

Herman ZandijkWilhelminapark 30 A

3581 NH Utrecht

030-2380799

Maya SpetterZandbergenlaan 10

3817 GN Amersfoort

033-2100112

Ruijzendaal-advocatuur1e Hogeweg 2D

3701 HK Zeist

030-6939001

Advocaten voor Slachtoffers van Personenschade

Whiplash Magazine is het tijdschrift voor whiplashpatiënten, uitgegeven door de Whiplash Stichting Nederland. Whiplash Magazine wordt drie keer jaar gedrukt, bijna dagelijks maakt de redactie Whiplashmagazine.nl. De redactie werkt op journalis-tieke basis volgens een redactiestatuut.

Hoofdredacteur:Chris de Boer

Redactie:Fleur van LeeuwenHerma van HierdenHerman Kalfsterman

Beeldredactie:Edine Opdam

RedactieadresWhiplash Stichting Nederlandt.a.v. Whiplash MagazineNoordse Bosje 16, 1211 BG HilversumE. [email protected] I. www.whiplashmagazine.nl

Vormgeving tijdschrift:WEES Kreatief, Streefkerk

Verspreiding:Sandd

Medische Adviesraad:Dr K. Vos, huisarts en wetenschapper (voorzitter)mw. Q. van Veen-Trappenberg, revalidatieartsdhr. Prof. Dr R. van Geenen, psycholoogdhr. R. Blaauw, chiropractormw. Dr J.F. de Rijk - van Andel, neuroloogDr L.M.G. Geeraedts, arts, anatoom, neurowetenschapper (np)dhr. F.J.K. Kramer, orthopedisch chirurgdhr. K. Lanser, stress- en reintergratiedeskundigedhr. R. Groenink, optometristmw. P. van Genugten, osteopaatdhr. J. Rondhuis, orthopeedmw. M. van Hoffen, bedrijfsarts

Bijdragen voor het volgende nummer moeten uiterlijk 15 maart 2015 in het bezit van de redactie zijn.

© Niets uit deze uitgave mag zonder schriftelijke toestemming van de Whiplash Stichting Nederland worden overgenomen of gekopiëerd.

.

Eindredacteur:Michiel van Zaane

José KockxKaty van der SluisSimon Kelati (webredacteur)

Vaste medewerker:Henk Brejaart (kookrubriek)

Druk:Kick Marketing

Oplage:3500

Colofon

Algemene gegevens

Whiplash Stichting Nederland,

Noordse Bosje 16, 1211 BG Hilversum

T: 088 - 656 57 00 (maandag t/m donderdag van

10.00 tot 13.00 uur)

E: [email protected]

E: [email protected] (voor uw inhoudelijke vragen)

I: www.whiplashstichting.nl

Whiplash Stichting Nederland

@whiplash_wsn

Whiplash Stichting Nederland

Betaalrekening WSN: ABN Amrobank

rek.nr: NL82ABNA0437131815 BIC: ABNANL2A

Informatie, advies of een luisterend oor

Gedurende het gehele jaar kunt u, of mensen uit uw naaste

omgeving, contact opnemen met onze contactpersonen via

onze e-mail of telefonische hulpdienst. Of het nu gaat om

vragen, advies, iemand die even met u meedenkt of naar u

luistert. Bijvoorbeeld om zich te informeren over whiplash en

wat het betekent om te leven met de gevolgen ervan.

1. Telefonisch contact

Met vragen over whiplash belt u 088-6565700. Onze

contactpersonen zijn zo rechtstreeks bereikbaar op maandag

t/m vrijdag van 11.00 uur tot 12.30 uur. En op maandag t/m

donderdag van 19.00 uur tot 20.30 uur.

2. Secretariaat

Onze medewerkers op het secretariaat kunnen u met andere

vragen van dienst zijn, zoals administratieve vragen of

aanmelding voor de helpdesk letselschade. Het secretariaat

van de Whiplash Stichting Nederland te Hilversum is

telefonisch bereikbaar van maandag t/m donderdag van

10.00 tot 13.00 uur op 088-6565701.

3. Contact per e-mail

Heeft u liever contact per mail, dan kan u bij ons terecht

via [email protected]

Contact

Van Hout Tribecca

al uw problemen bij:

U kunt gratis parkeren.

advertenties

Advocaten voor Slachtoffers van Personenschade

Op 6 februari 2006 is een convenant gesloten tussen de WSN en ASP. Doel van dit convenant is om de juridische dienstverlening aan

whiplashpatiënten te optimaliseren. Door de ervaringsdeskundigheid van de WSN te combineren met de juridische expertise van de

leden van de ASP kunnen beide organisaties elkaar op een hoger niveau brengen.

Wat doet de ASP advocaat?

De ASP advocaat behartigt de belangen van het slachtoffer in

diens letselschade dossier. Bij deze belangenbehartiging staan

een optimaal resultaat, betrokkenheid, voortvarendheid en

goede communicatie hoog in het vaandel.

De ASP advocaat is specialist op het gebied van letselschade en

beschikt over ruime ervaring. De ASP advocaat treedt in letsel-

schade zaken uitsluitend op voor slachtoffers en behartigt dus

niet (tevens) de belangen van aansprakelijkheidsverzekeraars.

ASP Advocaten voor Slachtoffers van Personenschade

•ASPisdelandelijkeverenigingvangespecialiseerde

letselschade advocaten die uitsluitend voor slachtoffers

optreden

•ASPondersteuntdebelangenvanwhiplashslachtoffers

•ASPbevordertdekwaliteitvanhaarleden

•ASPisdejuridischepartnervandeWhiplashStichting

Nederland

Landelijke dekking

ASP advocaten verdeeld over heel Nederland nemen deel aan

het samenwerkingsconvenant. Dankzij deze landelijke dekking

zullen leden van de WSN in voorkomende gevallen dus altijd

een beroep kunnen doen op een ASP advocaat in de buurt.

Unieke samenwerking

Met het convenant tussen de WSN en ASP is een unieke samen-

werking tot stand gekomen tussen ervaringsdeskundigheid en

betrokken juridische dienstverlening waarvan de resultaten aan

de leden van de WSN ten goede zullen komen.

Contact

Wanneer u als lid contact opneemt met de Whiplash Stichting

Nederland, tel. 030 - 656 50 00 wordt u doorverwezen naar een

ASP advocaat bij u in de buurt.

Voor meer informatie:

www.asp-advocaten.nlPostbus 15755, 1001 NG Amsterdam

tel. (020) 67 321 99 fax (020) 67 581 [email protected]

advertenties

Whiplash Magazine, editie 3

Documents

Transcript of Whiplash Magazine, editie 3