Whiplash Magazine 1

WHIPLASH MAGAZINE

HÉT WHIPLASH LIJFBLAD

26e jaargang | nummer 1 | april 2014

Sterker door 25 jaar ervaring1989-201411

Anna:

‘Ik zal weer tot tot 10 moeten tellen’

3 WHIPLASHMAGAZINE | 2014 nummer 12

Mijn werk voor de Whiplash Stichting gaat

niet veel verder dan 10 jaar terug. Maar door

de levendige verhalen heeft zich in mijn hoofd

wel een beeld gevormd van die eerdere jaren.

Verhalen van pioniers zoals Rina (p. 16). De

verhalen uit de beginperiode schetsen vooral

de enorme opluchting van de ontdekking dat er

veel meer mensen zijn die een ongeval gehad

hebben, niet wetende wat er met ze aan de

hand is. Whiplash was nog niet erg bekend, en

de medische onduidelijkheid groot. Iedereen

was zoekende. In die hectische beginperiode

was het contact met lotgenoten dan ook het al-

lerbelangrijkst. Er werd herkenning en steun bij

elkaar gevonden.

Maar de wens om meer over whiplash te weten

was groot, de honger naar kennis een drijvende

kracht. Daar gingen ze zelf mee aan de slag!

Het was in de tijd dat patiënten zich meer be-

wust werden van hun mogelijkheden om zelf

mee te denken en beslissen over hun eigen

gezondheid. En dat werd bij de Whiplash Stich-

ting serieus opgepakt. De samenwerking werd

gezocht met geïnteresseerde hulpverleners zo-

als medici, fysiotherapeuten en advocaten. En

er ontwikkelde zich langzaam maar zeker een

grote ervaringsdeskundigheid: door het delen

van ervaringen ontstond het besef dat er veel

overeenkomsten zijn. Er ontstond een groter

plaatje. Een beeld van gezamenlijke knelpunten

en van belangrijke stappen om weer regie over

het eigen leven te krijgen, grip op whiplash. Met

voortschrijdende inzichten. Het verhaal over de

halskraag (p. 17) is een mooi voorbeeld.

Anno 2014 wordt een actieve inbreng van pati-

enten gevraagd. Het biedt ons kansen, omdat

hulp dan beter toegespitst kan worden op de

eigen situatie. En het vaak beter voelt als je zelf

meer aan het roer kan staan. Het heft in eigen

hand nemen is niet eenvoudig of altijd mogelijk,

maar we kunnen hierin wel profiteren van 25

jaar ervaringskennis.

Dit Whiplash Magazine draait om – 25 jaar –

gedeelde ervaringen! Het gaat over Anna Ray-

mann die via een route van ‘aha-erlebnissen’

een praktisch hulpboek schrijft voor het krij-

gen en geven van steun. Redactieleden Katy

en Herma pakken een herkenbaar en steeds

terugkerend dilemma bij de kop: het bewaken

van je grenzen. Dit nummer gaat ook over emo-

ties en het vinden van je eigen manier om daar

mee om te gaan. En het gaat over projecten die

laten zien dat de inbreng van patiëntenervaring

vruchten afwerpt.

Een jubileum van 25 jaar ervaringsdeskundig-

heid. Mijn dank gaat uit naar alle mensen die

hier hun steentje aan bijgedragen hebben, en

onze ‘steun in de rug’ zijn voor morgen.

Danielle van Eden,

Hoofdredactie, [email protected]

De kracht van 25 jaar ervaring

Voorwoord

4

Bestuur

In het eerste kwartaal van dit jaar was het wennen: nieuwe

locatie, andere rol van onze staf, afscheid van voorzitter

Louk de Both, overgang naar een nieuw ledenadministra-

tiesysteem en het zoeken naar een nieuw vorm voor de sa-

menwerking tussen medewerkers, vrijwilligers, commissies

en bestuur.

De locatie in Hilversum is klein maar voldoet tot op dit

moment aan onze wensen. De samenwerking met FES en

ME/CVS-stichting komt stukje bij beetje op gang.

De samenstelling en rolverdeling van het bestuur is door

het vertrek van Louk de Both veranderd. Wim Lorjé heeft de

taak van voorzitter a.i. op zich genomen en is bereid deze

tijdelijke functie om te zetten in een definitieve. Dat bete-

kent dat we op zoek zijn naar een nieuwe penningmeester.

Gezien de taken die op ons, als participerend bestuur, af

komen hebben we onlangs besloten dat het wenselijk is het

bestuur uit te breiden. Er wordt gedacht aan een ervaren

bestuurder die zich onder andere met ICT, social media etc.

zal bezig houden. Hopelijk kunnen we deze nieuwe collegae

in het eerste deel van dit jaar verwelkomen.

2014 is ook het jaar dat de WSN 25 jaar bestaat. Dat

willen we niet zo maar voorbij laten gaan. Als thema voor

een jubileumcongres hebben we ’zelfredzaamheid‘ gekozen.

Wat is dat, hoe heeft zich dat in 25 jaar ontwikkeld, wat zijn

best practises etc. Een klein team werkt aan de voorberei-

ding. Het leidt geen twijfel dat er meer handjes en voetjes

voor de uitvoering van het congres nodig zijn. Wij zoeken

daarvoor nog kandidaten! Als datum hebben we vrijdag

7 november vastgesteld. Noteren dus allemaal!

Hopelijk zorgen de activiteiten van de diverse commissies

en het congres weer voor extra aandacht. Daarbij is het goed

te melden dat de WSN de enige ANBI geregistreerde ‘club’

is voor whiplashpatiënten en hun achterban. Giften aan

een ANBI instelling zijn zonder meer aftrekbaar als gift van

de inkomstenbelasting. Via een notaris kun je een schen-

kingsakte laten opstellen om gedurende een periode van 5

jaar een vast bedrag te schenken aan een ANBI-instelling.

Deze giften zijn dan, zonder drempel, direct aftrekbaar van

de inkomstenbelasting. De ANBI-status verplicht ons als

organisatie ook om helder en transparant zijn over hoe wij

de ontvangen donaties besteden. De WSN verantwoordt

dat onder andere op de website. En steun is iets dat de

whiplashpatiënt maar ook de WSN hard nodig heeft. Want

dankzij dit soort donaties kunnen wij als WSN net een beetje

meer voor onze donateurs en anderen doen!

Door Herman Kalfsterman, Jan van den Dorpel

en Wim Lorjé

Nieuw gezicht, nieuwe locatie en meer...

Het bestuur met van links naar rechts: Jan van den Dorpel (voor),

Leo Geeraedts, Ilona van den Dobbelsteen-Kegels, Wim Lorjé,

Herman Kalfsterman (voor)


24

6 Lieve help! Boosheid, eenzaamheid, onuitgesproken verwachtingen, de zo gewen-

ste arm om de schouder. Anna Raymann kent deze en andere emotio-

nele en relationele aspecten van het ziekzijn zelf maar al te goed. Ze

komt met een praktisch hulpboek dat volstaat met makkelijk toepasbare

adviezen, valkuilen en tips.

10 Grenzen stellen Grenzen stellen – makkelijk gezegd, maar moeilijker om te doen. Hoe

pakken andere mensen dat aan?

25 jaar vol verhalen

14 Een waslijntje 25 jaar whiplashgeschiedenis in beeld.

16 Pionieren Vrijwillgers bundelen de krachten.

17 De halskraag De visie op de voor- en nadelen wisselt sterk door de jaren heen.

18 Een overzicht vanuit medisch perspectief Het begrip whiplash wordt al in 1928 geïntroduceerd. De afgelopen 25

jaar zijn de nodige stukjes van de ‘whiplashpuzzel’ gevonden, maar de

puzzel is nog lang niet compleet.

En verder:Voorwoord ......................................................................................3Van het bestuur: Nieuw gezicht, nieuwe locatie en meer ..........4Column ‘Samen met Anna’ ..........................................................13Vooraankondiging congres ..........................................................20Nieuws ..........................................................................................21Hobby ............................................................................................24Project DIA: in gesprek over werk...............................................26Project kwaliteit keuringen .........................................................28Proef met digitale nieuwskiosk ...................................................29Aanbieding: creatieve coaching ..................................................30Koken met whippies ....................................................................31Contact en colofon........................................................................34

Inhoud

14

Medisch en zorg

Werk en inkomen

Letselschade

Leven en welzijn

Diensten van WSN

Handige kleurcodes

10

6

Emoties en gevoelens bij chronisch pijnpatiën-

ten kunnen behoorlijk heftig zijn, heftiger zijn

dan bij gezonde mensen. Boosheid is een van

de negatieve emoties die bij mensen met lang-

durige pijn de kop op kan steken. Boos op de

pijn, op je lichaam dat je in de steek laat, om

de onrechtvaardigheid dat dit nu net jou treft,

om al die dingen die je niet meer doen kunt, en

op al die andere mensen die je gewoon lekker

verder ziet gaan met hun leventje...

Ik heb een aantal goede vriendinnen, die het

beste met mij voor hebben. Toch was ik bijna,

toen ik in de zwaarste periode van mijn ziekte

zat, een groot deel van hen kwijt geweest!

Ook ik ben chronisch pijnpatiënt. Op dit mo-

ment zit ik in een relatief ‘goede’ periode, maar

twee jaar geleden lag ik er een jaar lang heel

wat slechter bij. En volgende week zou het zo-

maar weer opnieuw mis kunnen zijn. Ik hoef

jullie, lezers van dit magazine, niks uit te leg-

gen over de onregelmatigheid en onvoorspel-

baarheid van chronische pijn.

Ook ik trapte in die valkuil waar zoveel chro-

nische patiënten intrappen. Net als de mees-

ten wilde ik me goed houden voor de buiten-

wereld en op de weinige contactmomenten

met mijn vriendinnen zeker niet zeuren of

klagen. Dat ze daardoor niet begrepen wat

er eigenlijk aan de hand was, niet zagen

dat ik behoefte had aan aandacht, steun en

af en toe wat praktische hulp, zag ik totaal niet in. Erger nog, ik was

teleurgesteld en boos. Ik voelde me eenzaam en in de steek gelaten. Ik

snapte er niks van; zelf was ik toch altijd een goede vriendin geweest,

waarom konden zij er dan niet voor mij zijn in goede én slechte tijden?

Alle ellende kwam op een kwade dag samen in een dieptepunt dat ik

nooit meer opnieuw hoop te ervaren. Op een kwaad moment schreef ik

een mail vol beschuldigingen en stuurde die naar die vriendinnen die in

mijn ogen gefaald hadden. Onnodig te vertellen dat dit niet zo’n goed

idee was. Sterker nog, dit heeft me bijna een paar vriendschappen ge-

kost, waarvan sommige al tientallen jaren bestaan.

ComplimentjesToen het weer wat beter ging ben ik eens heel goed naar mezelf gaan

kijken. Hoe had het zover kunnen komen? Ik begon steeds meer in te

Hulpboek

Lieve help!‘Probeer wel positief te blijven’ zeggen ze dan. Wát positief? Hoezó positief? Flikker op met je positief mens, ik lig hier te verrekken van de pijn!’

Anna Raymann, auteur van het boek ‘Lieve Help!’


zien dat ik het zelf ook niet zo handig

had aangepakt met het aangeven van

wat ik nodig had. Ik had mijn pijn en

verdriet alleen proberen te verwerken,

maar verlangde stiekem wel naar die

arm op mijn schouder en was teleur-

gesteld toen die niet kwam. Ik ver-

wachtte op zijn minst complimentjes

omdat ik me zo flink gedroeg, maar

ook die bleven uit. Mijn tranen duwde

ik weg, en ik deed me stoerder voor

dan ik was. Totdat een kleine druppel

de emmer liet overlopen, en ik de hele

emmer over mijn verbouwereerde

vriendinnen heb leeggestort.

Op zoek naar meer informatie over dit

sociale aspect van onzichtbare pijn

kwam ik in eerste instantie bedrogen

uit. In de vele boeken die er in Ne-

derland op de markt zijn verschenen

over (chronische) pijn wordt er weinig

Hulpboek

aandacht aan besteed. Mede vanuit

mijn achtergrond als fysiotherapeute

begon het onderwerp me steeds meer

te intrigeren. Zeker omdat ik inmiddels

van zoveel andere chronische pijnpa-

tiënten hoorde dat zij er net zoveel

problemen mee hadden als ik.

Ik heb een jaar lang fulltime heel veel

onderzoeken, boeken en websites uit

binnen-, maar voornamelijk buiten-

land doorgespit. Ik heb met psycho-

logen gepraat. En ik heb ruim vijftig

chronische pijnpatiënten én mensen

om hen heen ondervraagd over dit

specifieke aspect van chronische pijn.

Deze hebben hun ervaringen en bes-

te tips met mij gedeeld. In de loop van

het proces kreeg ik steeds meer ‘aha-

erlebnissen’. Ik denk nu te weten hoe

het zit en hoe het moet, en heb dat

op papier gezet. Het is echt een boek

voor én door chronisch pijnpatiënten

geworden. Het boek dat ik zelf al heel

lang had willen hebben!

Graag wil ik dit met zoveel mogelijk be-

trokkenen delen. Door de mensen met

pijn uit te leggen hoe ze meer begrip,

en daardoor ook meer steun en hulp

kunnen krijgen. De eerste helft van het

boek is voor hen, over hun relatie met

respectievelijk hun partner, hun kinde-

ren, en hun buitenkring. Het tweede

deel is voor de mensen om hen heen.

Voor de partner, de kinderen, en ten-

slotte voor de buitenkring. Waarbij ook

aan hen uitgelegd wordt wat er alle-

maal anders is geworden in het leven

van de pijnpatiënt en hoe ze warme

aandacht, steun en hulp kunnen geven.

Het is helemaal niet zo moeilijk. Als

beide partijen van goede wil zijn, en

dat is meestal heus wel het geval, dan

is het gewoon een kwestie van een

keer lezen, snappen en toepassen. De

winst kan behoorlijk groot zijn, omdat

het leven voor de personen met pijn

waardevoller wordt door die goede,

warme relaties met de mensen om hen

heen. Daarnaast is ook nog eens be-

wezen dat een goed sociaal netwerk

ervoor kan zorgen dat degene met pijn

minder pijn ervaart en daardoor ook

minder medicijnen en therapie nodig

heeft.

door Anna Raymann

‘Lieve Help!

Steunen en gesteund

worden bij chronische

pijn en ander onzicht-

baar leed’, te koop via

www.boek-en-steun.nl

en bol.com

8

Hulpboek

Afreageren, voor de persoon met pijn*(Uit deel I van ‘Lieve Help!’)

Het is in de psychologie een bekend gegeven dat een

mens zijn frustratie en boosheid vaak afreageert op de-

gene die het dichtstbij staat. Het is dan ook bijna onver-

mijdelijk dat je je negatieve emoties, die nu eenmaal af en

toe de kop opsteken – hoezeer je ook je best doet – soms

botviert op de ander. Je partner moet daarom beseffen dat

het in het algemeen niet persoonlijk bedoeld is, wanneer

je je op hem afreageert. Dat er waarschijnlijk niks verkeerd

gedaan of gezegd is, maar dat jij je juist bij hem veilig ge-

noeg voelt om je negatieve gevoelens van dat moment te

uiten. Praat hierover met elkaar en zorg dat je allebei je

zegje kunt doen. Als je er samen over kunt praten en goed

naar elkaar luistert, kan dat erg bevrijdend werken en je

relatie versterken.

Afreageren, voor de partner*(Uit deel II van ‘Lieve Help!’)

Als je partner ondankbaar is, zich onredelijk opstelt of ster-

ker nog: haar angsten en boosheid op jou afreageert, dan

kun je geneigd zijn om te denken: ‘zoek het effe lekker zelf

uit!’, om haar vervolgens maar eens gewoon een flinke

poos te negeren.

Realiseer je dat je partner zeer waarschijnlijk niet opzet-

telijk zo lastig, veeleisend, kritisch of agressief is.

Het is het pijnmonster dat haar hiertoe aanzet en ze viert

haar frustraties bot op jou omdat ze zich bij jou het allervei-

ligst voelt. Word niet boos, daar los je niks mee op, en het

maakt haar alleen maar verdrietiger. Hoe meer negatieve

emoties ze heeft, des te hoger haar pijnniveau is. Reali-

seer je dat jouw vriendelijke, lieve steun als een pijnstiller

kan werken.

Uiteraard moet het ook niet te gek worden: als ze voort-

durend tegen je uitvalt hoef je dat natuurlijk niet te accep-

teren. Ga dan niet lopen mokken of op jouw beurt boos

worden, maar praat er samen over.

* Om de tekst leesbaar te houden is er voor een ‘zij’-pijnpersoon gekozen en een ‘hij’-partner. Ieder kan zelf invullen wat van toepassing is.


Hulpboek

Do’s patiënt

Accepteren dat je oude leven nooit meer terugkomt en op

zoek gaan naar alternatieven voor een nieuwe waarde-

volle invulling. Focus je op alle dingen die je wel nog kunt.

Samen met je partner bekijken welke taken en activitei-

ten je niet meer kunt doen en wat daarvoor in de plaats

kan komen.

Accepteren dat het voor anderen moeilijk is te begrijpen

hoe het is om chronische pijn te hebben.

Praten over je frustraties, je angsten en je onzekerhe-

den. Dit natuurlijk niet elke dag, maar dit echt wel af en

toe delen met je partner!

Jezelf na een baaldag bij elkaar pakken en er weer

tegenaan gaan, hoe moeilijk dat soms ook is.

Do’s partner

Haar af en toe vertellen dat zij nog steeds dezelfde is,

ondanks haar pijn en dat je van haar houdt Je partner

laten voelen dat je haar mening nog steeds belangrijk

vindt en haar om raad en adviezen vragen.

Regelmatig bespreken hoe je vindt dat je partner en

jijzelf met de pijn omgaan en hoe jullie dat eventueel

kunnen verbeteren.

Gebruikmaken van afleiding om de patiënt wat minder

pijn te laten voelen.

Dont’s patiënt

Niet vrolijk durven zijn omdat anderen dan zouden kun-

nen denken dat je geen pijn meer hebt.

Je schuldig voelen over je ziekte, en de gevolgen daar-

van voor je gezin.

Een muurtje om je heen optrekken en je opsluiten in je

eigen pijnwereldje.

Verwachten dat de ander wel aanvoelt wat je nodig hebt

(tenzij je man Derek Ogilvie is).

Alle hulp die wordt aangeboden afslaan en er van uit-

gaan dat je partner het allemaal wel opknapt.

Don’ts partner

Jezelf wegcijferen, activiteiten afzeggen en niet meer

afspreken met je vrienden.

Denken dat het tussen de oren zit, omdat het soms zo

veel beter lijkt te gaan als er leuke afleiding is.

Pijngedrag zoals kreunen en zuchten belonen door met-

een aandacht te geven, te reageren, toe te snellen en te

helpen.

Alle hindernissen en uitdagingen voor haar uit de weg

ruimen.

10

Grenzen bewaken

Case 1Een goede vriend stuurt een uitnodi-

ging voor een feest ter gelegenheid

van zijn vijftigste verjaardag. Vanaf

half vier staat er koffie, thee en gebak

klaar op een locatie in een authen-

tiek dorp, anderhalf uur rijden van

jouw woonplaats. In de middag is er

gelegenheid om samen te praten, te

wandelen of een expositie te bezoe-

ken. Vanaf zes uur start het buffet,

dat opgeluisterd wordt met muziek

van het combo ‘Goud voor oud’. Om

negen uur wordt er koffie geschonken

om de thuisreis weer veilig te kunnen

aanvaarden. Op het kaartje heeft je

vriend een persoonlijke boodschap

geschreven: ‘Ik zou het fijn vinden als

je op deze, voor mij speciale, dag kunt

komen’.

Helene gaat ervoor. Met autorijden

heeft ze geen moeite. Bij aankomst

zoekt ze een goede stoel en als deze

niet voorhanden is, gebruikt zij haar

tas voor een zo comfortabel mogelijke

zithouding. De wandeling laat ze aan

‘Je moet je grenzen stellen!’ Vijf simpele woorden die voor iedere whiplashpatiënt zoveel meer betekenen. Naarmate de tijd verstrijkt, leer je steeds beter waar jouw grens ligt en wat de gevolgen van overschrijden zijn. Maar hoe stel je in lastige situaties nu concreet je grenzen? De redactie heeft een case aan de vrijwilligers van de WSN voorgelegd en de volgende reacties gekregen.

Grenzen stellen

Bedenk wat haalbaar is...


haar voorbij gaan. ‘Ik gebruik deze

tijd om rust te pakken, zodat ik tijdens

het buffet nog wat gesprekken kan

voeren’, vertelt ze. Ze vermijdt onno-

dige geluidprikkels door op gepaste

afstand van de luidsprekerboxen te

blijven. Ze zal het feestje vroegtijdig

verlaten omdat de avond haar veel

energie kost.

Zo’n leuk evenement wil Ria niet aan

zich voorbij laten gaan! Ze vraagt de

gastheer of hij een overnachtingsplek

weet. De reis onderneemt ze met het

openbaar vervoer. ‘Bij aankomst kan

ik me opfrissen en nog wat uitrusten

voordat ik naar het feest ga’, aldus

Ria. Wanneer ze afknapt, gaat ze

terug naar de slaapplaats en de vol-

gende dag weer naar huis.

Ook Lies kiest voor een slaapplek en

arriveert de dag ervoor. ‘Zo start ik de

dag fris en heb meer energie op het

feest,’ schrijft zij. Van tevoren maakt

ze een plan waarbij ze afweegt wat

haalbaar is en waar rustmomenten

ingebouwd kunnen worden. Na de

begroeting laat ze zich het gebak en

de koffie goed smaken. Van de natuur

geniet ze met volle teugen. Buiten

ervaart ze minder last van prikkels.

Na de wandeling blijft ze even alleen

voordat ze de drukte bij het buffet op-

zoekt. Op afstand aanschouwt ze het

feestgedruis en vertrekt naar haar

slaapplek. Ze heeft van alles genoten,

met voldoende rustmomenten. De

dag erna keert ze huiswaarts.

Tiny belt haar vriend op. Ze bedankt

voor de geweldige uitnodiging. ‘Weet

je nog dat ik jaren geleden een onge-

val heb gehad? Ik ervaar nog dage-

lijks beperkingen hiervan’, verklaart

ze. Ze stelt voor om zich later bij het

feestgebeuren te voegen. Zo kan ze,

op haar manier en wat binnen haar

mogelijkheden ligt, genieten.

Grenzen bewaken

... ga ervoor!

12

Erica wil graag komen maar of dit

lukt, hangt af van hoe ze zich die dag

voelt. Ze twijfelt nog of ze zal kiezen

voor een overnachting of het feest zal

beperken tot één dagdeel. Ze laat zich

rijden door haar partner. Het openbaar

vervoer of zelf rijden geven veel prik-

kels. Daarnaast houdt ze er rekening

mee dat ze geen activiteiten plant in

de week erna. ‘Mocht blijken dat ik

door de klachten niet kan komen, dan

stuur ik een mooie bos ruikers met

een kaartje. Ik stel hem dan voor om

het feest in een ander jasje, op een

later tijdstip, nog eens over te doen’,

zegt Erica.

Silvie is blij verrast met de uitnodi-

ging! Ze reageert naar de gastheer

dat ze er zin in heeft maar, door haar

klachten niet deel zal kunnen nemen

aan het gehele programma. Mocht

de gastheer hier geen heil in zien, zal

zij de moeilijke keuze maken om niet

naar het feest te gaan.

Door Herma van Hierden &

Katy van der Sluis

Oproep case 2Leuk en leerzaam deze verschillen-

de reacties. Hoe stel jij je grenzen?

Durf jij voor jezelf op te komen of

zwijg je met alle gevolgen van dien?

Wat levert het op, zowel in positieve

als wel negatieve zin? Hoe kijkt u

aan tegen deze nieuwe case?!

‘Je krijgt een mail van een oud-klas-

genote. Ze wil graag met haar zes

oude schoolvrienden afspreken in

een restaurant in het midden van het

land. De bedoeling is om met elkaar

te eten en bij te praten. Aansluitend

volgt nog een gezellig afzakkertje in

een nabijgelegen café.’

Grenzen bewaken

... en geniet!

Uw reactie kunt u sturen naar

[email protected].

We komen hier in het volgende

magazine graag op terug.


‘Kijk mama, een kerstboom!’ Enthou-

siast komt de kleine aanrennen met

zijn nieuwste duplo-creatie. Ik reageer

op een vlakke toon ‘oohw, wat mooi!’

en laat mijn gedachten weer gaan.

Ik denk aan een zovéélste schaam-

teloze brief van de tegenpartij. Hoe

kan het dat ze zo blijven frustreren?

De optelsom van alle teleurstellingen

die ik de laatste jaren voor mijn kiezen

heb gehad, is weer gemaakt en... het

maakt me boos!

Mensen kunnen mij zo raken door hun

houding of opmerkingen. Wat dacht je

van de bedrijfsarts die zich voorstelt

met de woorden: ‘whiplash vind ik

nogal zweverig’. De keuringsarts die

zegt ‘dat ik sowieso te jong bent om

afgekeurd te worden’. De werkvloer

snapt niet dat ik na een uur aanwezig-

heid op ben voor deze dag. De tegen-

partij blijft de boot afhouden en weet

iedere keer weer een nieuw konijn uit

de hoed te toveren. Familie en vrien-

den die ik op een verjaardag zie, reali-

seren zich niet dat ik hiervan een paar

dagen herstellen moet.

Soms ben ik het geleuter zat en merk

dat mijn ‘ik zal wel weer vaak tot tien

gaan tellen-gevoel’ weer opborrelt.

Gelukkig ken ik de cijfers erg goed. Ik

durf zelfs te wedden dat, als ik ze ach-

terstevoren opzeg, het me nog lukt!

De emmer raakt voller en het punt is,

dat ik de inhoud uit mijn hoofd ken en

steeds weer naar boven weet te ha-

len. Uiteindelijk kan één klein ding ge-

noeg zijn om me negatief te voeden.

Als ik naar de onbevangenheid van

mijn zoon kijk, kan ik daar veel van le-

ren! Wil dat ene blokje nou nét niet ge-

stapeld worden zoals hij dat wil, heeft

hij er even onvrede mee. Toch zal hij

snel getriggerd worden door iets an-

ders en is zijn baalmomentje voorbij!

Hij blijft openstaan om het nogmaals

te proberen. En ik? Ik kan opzien te-

gen gesprekken omdat ik bang ben

voor wéér een negatieve ervaring.

Ik zou net als hij moeten doen: Ieder

‘blokje’ is er één op zich.

Na een tijd in gedachten verzonken te

zijn, realiseer ik me dat ik mijn energie

verdoe. Die brief loopt niet weg, nu is

er wat belangrijkers. Ik keer me met

een liefhebbende glimlach om naar

mijn kleine kanjer. ‘Kom lieverd, we

gaan samen naar Legoland, de groot-

ste kerstboom aller tijden maken!’

Anna

Column

In haar columns neemt Anna ons mee

op een reis die dankzij haar whiplash

een hele andere bestemming heeft

dan ze wilde. Ze laat ons zien wat ze

in het dagelijks leven tegenkomt en

maakt ons deelgenoot van haar suc-

cessen en tegenslagen.

Samen met Anna

14


Voor ons 25-jarig jubileum doken we in fotoalbums, schoenendozen en stoffige lades op zoek naar opvallende, belangrijke of grappige momenten. In de komende magazines laten we u telkens een greep zien uit de bonte verzameling om een waslijn met 25 jaar roerige whiplashgeschiedenis te vullen.

Whiplash Rapport, 1e jaargang nr. 1 (1989): Stickers Bijgesloten treft u een sticker aan die wij hebben laten

maken. Vriendelijk verzoeken wij u deze sticker, zo mo-

gelijk op uw auto, uw fiets, bromfiets, desnoods op het

bureau van uw behandelend arts te plakken. Wij hebben

voor ogen de term ‘whiplash’ net zo ingeburgerd te laten

worden als bijvoorbeeld ‘hernia’. Zodat u niet steeds hoeft

uit te leggen wat whiplash is. Dat hoeven herniapatiënten

uiteindelijk ook niet.

Whiplash Rapport 63 jaargang, nr. 2 (1994):

Mr. Pieter van Vollenhoven Beschermheer NSWP

1 juni 1994 heeft Mr. Pieter van Vollenhoven het Beschermheerschap van de

Nederlandse Stichting voor Whiplashpatiënten (NSWP) aanvaard. Onnodig

te melden dat wij hierover bijzonder verheugd zijn en dit als een zeer groot

compliment voor de stichting beschouwen. In het voorwoord dat Mr. Pieter van

Vollenhoven schreef, voor de vierde druk van het informatieblad van de NSWP,

komt zijn grote betrokkenheid bij het whiplashtrauma en de whiplashpatiënt

duidelijk naar voren.

Een kwart eeuw WSN, op naar de toekomst!



Whiplash Rapport december 1995: ‘Whiplash is in beweging’Voorzitter Hanna Smit Filarski: ‘De NSWP gaat haar achtste jaar in. Zeven magere jaren liggen achter ons! Erkenning en herkenning zijn niet meer ongewoon’.

Expert Meeting, maart 2000: WhiplashrichtlijnEen van de belangrijkste aanbe-velingen uit de Expert Meeting: ter verbetering van de diagnostiek en behandeling van het whiplashsyn-droom moeten breed gedragen richtlijnen worden opgesteld.

In december 2000 heeft de Medi-sche Advies Raad van de Whip-lash Stichting de eerste stap gezet en een eigen richtlijn uitgebracht: ‘Beleid Eerste Opvang Whiplash-patiënten’.

Een kwart eeuw WSN, op naar de toekomst!

25 JAAR ACTIEF EN BETROKKEN

1616


Rina Vonk is vanaf de oprichting actief bij de Whiplash Stichting Nederland, een echte pionier. Zij is nog steeds vrijwilliger en één van de weinigen die 25 jaar van binnenuit heeft meegemaakt. Niet voor niets is zij erevrijwilliger. Zij vertelt de redactie graag over de eerste woelige fase.

Pionier Rina Vonk

In 1986 kreeg Rina een whiplash als gevolg van een aanrijding.

De term whiplash was in die tijd slechts vaag bekend in het

medisch circuit, richtlijnen over de beste aanpak ontbraken.

De fysiotherapeut begon direct met duwen en trekken aan de

nek, waardoor de klachten verergerden. De artsen stuurden

haar van het kastje naar de muur. De ene behandelaar advi-

seerde een halskraag van gips, de andere raadde een zelfge-

knutselde halskraag van schuimrubber en touw aan.

In maart 1989 las Rina in de Telegraaf over een dame uit

Vinkeveen met whiplash. Ze zocht contact met haar en

hoorde dat op 9 mei 1989 een bijeenkomst voor whiplash-

patiënten zou plaats vinden. Honderden mensen meldden

zich die dag. De eerste patiëntenvereniging voor whiplash-

patiënten werd opgericht, de NSWP (Nederlandse Stichting

voor Whiplashpatiënten).

Rina werd direct vrijwilliger en herinnert zich die eerste peri-

ode levendig: één kamer in Maarssenbroek, twee betaalde

krachten (Marleen en Joan), een bestuur onder leiding van

Hanna Filarski en een handjevol vrijwilligers. Het bieden van

een luisterend oor was de belangrijkste missie en daar bleek

veel behoefte aan te bestaan. De telefoondienst werd dage-

lijks bemenst door twee of drie vrijwilligers, die gezamenlijk

hun werk deden aan een grote tafel in die ene kamer. Rina

herinnert zich een ochtend waarop zij 29 mensen te woord

stond. Het eerste informatieblad verscheen, een paar geko-

pieerde A-4tjes met een gekleurd kaftje. En natuurlijk zelf

de post vouwen, in enveloppen stoppen en naar het post-

kantoor brengen. Voor dit laatste was door de snelle leden-

aanwas al gauw een supermarktkarretje nodig.

De stichting moest snel professionaliseren. Er kwam een

telefonische hulpdienst met duidelijke openingstijden en

roosters. De vrijwilligers werden getoetst op geschiktheid en

kregen later ook een opleiding. Door het hele land startte

inloopbijeenkomsten voor whiplashpatiënten. Eén maal per

jaar organiseerde de stichting een congres, waar neuro-

logen en advocaten als sprekers optraden. Het aantal leden

groeiden enorm, tot vijfduizend rond de eeuwwisseling.

Uiteraard kwam er een echt kantoor en meer ondersteuning.

Daarover meer in het volgende WM.

Door Katy van der Sluis



In de periode tot de eeuwwisseling adviseerden artsen en

therapeuten vaak om een halskraag te dragen na een whip-

lashongeval. De Medische Adviesraad van de WSN raadde

het dragen van een halskraag toen aan, zeker tijdens de

eerste weken, om de nek steun te bieden in die zo moeilijke

eerste fase. Bij een WSN-congres in die jaren zag je dan

ook de helft van de zaal met zo’n kraag zitten.

In het begin van deze eeuw wijzigde het beleid mede onder

invloed van het onderzoek van de Quebec Task Force on

Whiplash-Associated Disorders (zie p. 18) en het interna-

tionale whiplashcongres in Bern in 2001. De reden voor dit

nieuwe beleid was de ervaring dat het dragen van een hals-

kraag geen genezende werking heeft. Integendeel, de spie-

ren verslappen en de patiënt kan afhankelijk worden van de

halskraag. De nekkraag werd nu sterk ontraden.

Maar toch… de kraag beleeft een revival. In omstandig-

heden die de nek belasten, wordt een nekkraag meer en

meer gebruikt. Denk hierbij aan een autoreis (als bijrijder,

niet als chauffeur), een lange fietstocht of wandeling, een

vliegreis, een bezoek aan de tandarts of tijdens een opera-

tie. De ervaring leert dat een nekkraag in dit soort specifieke

situaties ondersteuning kan bieden. Ook ’s avonds na een

vermoeiende dag kan een halskraag extra rust geven en de

pijn verminderen. Tegenwoordig zijn halskragen in allerlei

soorten en maten te koop. De beste keuze is een goed steu-

nende, maar toch comfortabele halskraag. Maar een stevige

sjaal kan eventueel ook voor ondersteuning zorgen.

De conclusie is: De halskraag mag ouder zijn dan de WSN

maar is zeker nog niet afgeschreven.

Dr. Kees Vos, voorzitter Medische Adviesraad WSN

Jopie Lambregts en Petra Hendrickx,

Werkgroep Deskundigheidsbevordering WSN

Redactie: Katy van der Sluis

25 jaar halskraag

18

25 jaar whiplash vanuit medisch perspectief


Tot 1988: Veel onderzoek, weinig resultaatDe periode 1928-1988 wordt gekenmerkt door eindeloze

(semi-)wetenschappelijke discussies over de aard van

whiplashklachten. Worden de klachten veroorzaakt door

een aantoonbare lichamelijke aandoening of zijn ze het ge-

volg zijn van een psychologische aandoening, die zich uit

in lichamelijke klachten?

Steeds meer wetenschappers bestuderen het whiplashme-

chanisme en de daaruit voortvloeiende letsels en klachten.

Niet alleen medici, maar ook deskundigen vanuit de neuro-

psychologie, biomechanica en diverse vormen van manu-

ele therapie. De hoeveelheid literatuur groeit enorm, maar

veel van de gepubliceerde literatuur voldoet niet aan de

gangbare medisch-wetenschappelijke criteria. Dit blijkt on-

der meer uit een onderzoek van Foreman en Croft in 1988.

De wetenschap kan geen lichamelijke oorzaak voor

whiplashklachten vaststellen. Met de gewone medische

diagnostiek kan geen of nauwelijks letsel aangetoond

worden en zeker geen chronisch letsel. Veel medici

menen dan ook dat whiplash beschouwd moet worden als

een pijnsyndroom van onbekende oorsprong. Door gebrek

aan inzicht in oorzaak van de whiplashklachten worden

er veel therapieën ontwikkeld, die niet werken.

1995: De Quebec Task ForceIn 1995 wordt een groot literatuuronderzoek uitgevoerd

door de Quebec Task Force on Whiplash-Associated Dis-

orders in opdracht van de Canadese Quebec autoverzeke-

ringmaatschappij. Meer dan 10.000 publicaties over whip-

lash worden getoetst. Slechts 346 studies blijken de toets

der wetenschappelijke kritiek te kunnen doorstaan.

De Quebec Task Force probeert vooral een antwoord te

vinden op een aantal medische vraagstukken zoals de di-

agnose van whiplash, verloop en risicofactoren. De groep

geeft een reeks aanbevelingen voor de behandeling van

whiplashpatiënten. Zo wordt onder andere aanbevolen om

een zachte halskraag niet langer dan drie dagen te dra-

gen. De belangrijkste boodschap aan de whiplashpatiënt

luidt: ‘De pijn is niet schadelijk, gewoonlijk van korte duur,

en controleerbaar.’ Nu, anno 2014 blijkt deze stelling niet

houdbaar meer te zijn!

‘Is het niet zo, dat kennis begint met de ontdekking van iets dat

we niet begrijpen?’

Frank Herbert (1920-1986),

Amerikaanse sciencefictionschrijver

De Quebec Task Force introduceert de term ‘Whiplash-As-

sociated Disorders’ (WAD) en presenteert een nog steeds

veel gebruikte klinische classificatie van de symptomen.

De ernst van de symptomen wordt weergegeven in vier

In 1928 introduceert de Amerikaanse orthopeed H.E. Crowe de term ‘whiplash’. Hij beschrijft het effect van plotselinge versnellende en vertragende krachten op de nek. Een plotselinge, zweep-slagachtige beweging van het hoofd, bijvoorbeeld door een aanrijding van achteren, kan leiden tot een overrekking van de nek. Pas zestig jaar later, in 1988, verschijnt het eerste medische tekstboek over whiplash, geschreven door de Amerikaanse chiropractors Foreman en Croft.



graden (WAD graden I, II, III, IV), waarbij graad I het minst

ernstig is en graad IV het meest. Helaas zegt deze classifi-

catie niets over diagnose, therapie of prognose. Bovendien

blijkt het overgrote merendeel van de whiplashpatiënten te

behoren tot de categorie WAD II.

Het onderzoek geeft een goede samenvatting van de weten-

schappelijke kennis anno 1995. Maar een compleet beeld

van de aandoening whiplash is nog steeds niet voorhanden,

daarvoor ontbreken nog te veel stukjes in de puzzel.

De periode 1995 tot 2014: Meer puzzelstuk-jes ingevuldVanaf 1995 groeit de kennis over whiplash aanzienlijk en

kan een aantal ontbrekende puzzelstukjes ingevuld wor-

den. Maar zelfs met die nieuwe kennis is het beeld van de

aandoening whiplash nog steeds niet compleet. Dit blijkt

onder andere uit het feit dat de behandeling van whiplash-

patiënten nog verre van optimaal is.

Whiplash wordt anno 2014 beschouwd als een controver-

siële, pijnlijke aandoening van de structuren in de nek, zo-

als spieren, pezen, gewrichten en zenuwen. Toch kunnen

tegenwoordig fysieke en functionele afwijkingen bij whip-

lashpatiënten gediagnosticeerd worden. Deze afwijkingen

zijn zeer divers. Een paar voorbeelden: chronische ontste-

kingshaarden in de nek, pijnlijke triggerpoints of facetge-

wrichten, afwijkende oog-hals reflex, vervetting van diepe

nekspieren en een vertraagde productie van melatonine

met als gevolg slaapproblemen en een toenemende ge-

voeligheid voor pijn. Het probleem is dat deze afwijkingen

bij sommige whiplashpatiënten wel en bij andere niet ge-

vonden worden. Het beeld is niet consistent. Het vermoe-

den bestaat daarom, dat whiplash een aandoening is die

zich in verschillende vormen voordoet.

De toekomstToekomstig onderzoek zal ongetwijfeld nog meer afwijkin-

gen en pijnbronnen op het spoor komen. Belangrijk is dat

oorzaak en gevolg ‘bewezen’ gaan worden. Bewijs dat de

gevonden afwijkingen direct of indirect gevolg zijn van het

whiplashmechanisme en bewijs dat de gevonden afwijkin-

gen verantwoordelijk zijn voor de klachten van de patiënt.

De wetenschap moet meer inzicht krijgen in het mechanis-

me dat de overgang van acute naar chronische whiplash

bewerkstelligt.

Op www.whiplashstichting.nl is een uitgebreidere versie

van dit artikel lezen, inclusief de literatuurverwijzingen.

Dr Leo M.G. Geeraedts sr, lid Medische Adviesraad WSN

Redactie: Katy van der Sluis

20

Jubileumcongres

25 jaar Whiplash Stichting Nederland!

Het congres zal in het teken staan van ‘zelfredzaamheid’

en ‘proactief omgaan met beperkingen’. Deze dag is be-

stemd voor iedereen die geïnteresseerd is in whiplash of

mee wil denken over wat nodig is om meer grip te krijgen

op het leven met whiplash. Kennis, inzicht, vaardigheden,

familie, professionele ondersteuning, gesprekspartners, …

In het volgende nummer van het Whiplash Magazine

(nr. 2) volgt meer informatie over het programma van deze

dag. Op onze website (www.whiplashstichting.nl) kunt u

binnenkort alle actuele informatie over het congres vinden.

Houd u in uw agenda vast plaats vrij?

Dit jaar bestaat de Whiplash Stichting Nederland alweer 25 jaar. Binnen de mogelijkheden die we hebben, willen we dat niet geruisloos voorbij laten gaan. Uit de achterbanraadpleging van 2013 kwam als grote wens naar voren dat de WSN weer eens een congres zou organiseren. Als ontmoe-tingspunt, maar ook om van zich te laten horen, aandacht te vragen.

Patiëntencongres Whiplash Stichting Nederland Vrijdag 7 november 2014

Daarom organiseert de WSN op 7 november a.s. een congres

20

Vragen en contact?

Heeft u een wens, idee of vraag? Wilt u

per mail op de hoogte gehouden worden?

Wilt u zich nu vast aanmelden?

Mail dan naar [email protected]

25 JAAR ACTIEF EN BETROKKEN


Nieuws

20

Het tv-programma Nieuwsuur besteedde 15 januari jl. aan-

dacht aan smartengeld (terug te zien via nieuwsuur.nl).

Aanleiding was de nieuwe uitgave van het ANWB Smar-

tengeldboek, waarin honderden rechterlijke uitspraken

staan over het toekennen van smartengeld. De ANWB

concludeert dat de hoogte steeds vaker afwijkt van verge-

lijkbare gevallen in het buitenland en noemt ons land in ver-

houding met omringende landen krenterig. De ANWB blijft

zich inzetten voor een ruimhartigere uitkering van smar-

tengeld in Nederland aan slachtoffers en dat deze ver-

goeding, net als in andere landen, mee gaat met zijn tijd.

In 2010 heeft de Nederlandse Vereniging van Advocaten

voor Slachtoffers van Personenschade (ASP) de verhoging

van smartengeld al tot een van haar speerpunten gemaakt.

Om de discussie over de vaststelling van smartengeld naar

een hoger plan te tillen, werd eind 2010 samen met de stich-

ting PIV (Personenschade Instituut van Verzekeraars) een

eerste expert meeting georganiseerd. Marco Zwagerman

(voorzitter ASP) zei hierover toen: ‘Wanneer je de hoogte

van smartengeld in Europees perspectief plaatst, zit ons

land aan de onderkant; opmerkelijk voor één van de meest

welvarende landen van Europa. … Smartengeld is voor ver-

zekeraars eerder een sluitpost dan een zwaar onderhande-

lingspunt. Slachtoffers daarentegen ervaren het als erken-

ning van het leed dat hen overkomen is.’ Marco Zwagerman

zag ‘Smartengeld in ons land als stilstaand water.’ Het the-

manummer van Verkeersrecht 2013/7 zegt hierover ook:

‘Sinds 1992 heeft bij de ernstigste letsels de hoogte van het

smartengeld geen enkele ontwikkeling doorgemaakt.’

De Letselschaderaad sprak zich recent in hun nieuwsbrief

over dit onderwerp uit:

‘De huidige raming van smartengeld doet geen recht aan het

leed van slachtoffers. Het systeem is ondoorzichtig en de be-

dragen zijn laag in vergelijking met omringende landen. Een

nieuwe methode voor de berekening van smartengeld is in

de maak. De Letselschade Raad werkt daarbij samen met de

vereniging van letselschadeadvocaten ASP en het PIV. Naar

verwachting leiden de activiteiten nog dit jaar tot een definitief

voorstel voor een nieuwe Letselschade Richtlijn’.

>>> meer lezen: zie www.whiplashstichting.nl

(onder Whiplash Magazine)

Smartengeld in Nederland laag

Feestdagen bij de WSNHet voorjaar verrast ons met vele feestdagen. Goed om te

weten dat de WSN gesloten is op goede vrijdag 18 april,

tweede paasdag 21 april, Bevrijdingsdag 5 mei, Hemel-

vaartsdag 29 mei, en tweede pinksterdag 9 juni.

22

Nieuws

Van de heer Cor Akkersdijk ontvingen wij een mail over de

toeslagenwet. Een gedeelte van deze mail publiceren wij

hierbij, omdat wij ons, net als hij, afvragen of deze mogelijk-

heid bij onze achterban bekend is. Met dank aan de heer

Akkersdijk voor het melden:

‘Mijn situatie is dat ik een gedeeltelijke WAO-uitkering ont-

vang i.v.m. een arbeidsongeschiktheid van 15-25%. Tegen

een keuring door UWV ben ik in beroep gegaan en vervol-

gens in hoger beroep. Mijn advocaat vertelde mij enige tijd

geleden dat ik recht had op de toeslagenwet welke door

UWV uitgekeerd wordt. En na mijn aanvraag bleek ik inder-

daad naast het stukje WAO recht te hebben op een toeslag

tot het bijstandsniveau. Ik kon deze toeslag met terugwer-

kende kracht ontvangen, zelfs tot een jaar terug. Bij deze

toeslagenwet wordt niet gekeken naar eigen vermogen en

de toeslagenwet is enkel geldig voor mensen die een ge-

deeltelijke uitkering hebben. Dit lijkt me nuttige informatie

voor mensen die in eenzelfde situatie als ik terecht komen’.

Meer informatie is te vinden op www.uwv.nl (particulieren)

onder toeslagenwet. Op www.whiplashstichting.nl (Whip-

lash Magazine) treft u een link naar de speciale UWV-fol-

der ‘Daarvan kan ik niet rondkomen: kan ik een toeslag

krijgen?’. In deze folder staat onder meer dat u een toeslag

kunt krijgen als u 18 jaar of ouder bent en een van de vol-

gende uitkeringen van UWV heeft: WW, Ziektewet, WAO,

WIA, WAZ, Wajong of IOW. Ook als u langer dan een jaar

ziek bent en uw werkgever betaalt u een lager loon, dan

kunt u in aanmerking komen voor een toeslag. U kunt geen

toeslag aanvragen als u een TRI-tegemoetkoming heeft. U

krijgt de toeslag als het totale inkomen van u en uw gezins-

leden onder het sociaal minimum ligt. Het sociaal minimum

is niet voor iedereen hetzelfde. Hoe hoog het sociaal mini-

mum voor u is, hangt af van uw leeftijd en uw gezinssitu-

atie. Het bedrag varieert van ongeveer 70% tot 100% van

het minimumloon.

Ook de Belastingdienst (www.toeslagen.nl) heeft regelin-

gen, waarmee u mogelijk uw inkomen kunt aanvullen. Net

als de gemeente: vraag hier naar bij uw gemeente.

Toeslagenwet biedt mogelijkheden

advertenties

Expertisecentrum voor Arbeid en Gezondheid

whiplashexpertise

multidisciplinaire reïntegratieprogramma’s

cursus ergonomie

reïntegratiecoaching

INC Centrum Arbeid & Gezondheid Contactpersoon: Kees Lanser MHD Bezoekadres: Schapedrift 85, 3371 JJ Hardinxveld-Giessendam T: (0184) 63 01 60, E: [email protected], I: www.inc-centrum.nl


Nieuws

Onderzoekers aan de Vrije Universiteit Brussel hebben

bevestigd dat de problemen van mensen met een chroni-

sche whiplash reëel zijn. Bovendien wordt de natuurlijke

pijnstilling van het eigen lichaam al vanaf de eerste maand

na het ongeluk steeds minder. Deze bevindingen werden

recentelijk gepubliceerd in wetenschappelijke bladen als

Lancet en Clinical Rheumatology.

De meerderheid van de mensen met een chronische

whiplash heeft een overprikkeld centraal zenuwstelsel.

Dat verklaart de groeiende pijnklachten en de overge-

voeligheid voor verschillende prikkels, zoals daglicht

en stress. Onderzoek van de Vrije Universiteit Brussel,

onder leiding van professor Jo Nijs, heeft recent aange-

toond dat het lichaam zelf niet meer haar eigen pijnstil-

ling kan activeren. Al in de eerste maand na het ongeluk

begint het lichaam problemen te krijgen om haar natuur-

lijke pijnstilling op gang te krijgen.

Daarnaast heeft ongeveer 40% van de Belgische patiën-

ten met een chronische whiplash ook te kampen met post-

traumatische stress. Dit sluit aan bij observaties dat de

biologische stresssystemen in het lichaam van mensen

met chronische whiplash vaak niet meer in staat zijn om

gepast te reageren op (dagelijkse) stressoren.

De verminderde concentratie, korte-termijn geheugen-

problemen en tragere reactietijden zijn andere ‘breinpro-

blemen’ die kenmerkend zijn voor whiplash, en die in dit

recente onderzoek geobjectiveerd zijn.

Samenvatting gebaseerd op een artikel van Guy Leysen

op ENGINEERINGNET.BE van 20/02/2014

Aangetoond: whiplash remtnatuurlijke pijnstilling lichaam slachtoffer

De pijnzorg kan beter, natuurlijk met inbreng van de pa-

tiënten zelf. Daarom heeft het Samenwerkingsverband

Pijnpatiënten naar één stem (SWP) een digitale vragen-

lijst ontwikkeld. Deze gaat over de ervaringen rondom de

totale pijnzorg en aandacht voor chronische pijnbehande-

ling en/of -beleving van pijnpatiënten.

Het doel van het onderzoek op basis van deze vragenlijst

is zicht te krijgen op de behandelingen van chronische

pijnpatiënten. Hoe ervaart u het contact met uw huis-

arts? Bent u al dan niet tevreden over de doorverwijzing

naar een behandelaar? Heeft u wel of geen baat bij de

pijnbehandeling? Wat zijn volgens u verbeterpunten voor

(nog) betere pijnzorg?

De vragenlijst staat in mei, juni en juli 2014 op

www.pijnpatientennaar1stem.nl. Met de uitkomsten kun-

nen wij een beeld schetsen van hoe u als chronische

pijnpatiënt uw behandeling ervaart. Dit kan belangrijke

handvatten bieden voor huisartsen, pijnbehandelaars

en farmaceuten. Alleen als we samen de handen ineen

slaan, kunnen we succes boeken!

Onderzoek voor (nog) betere chronische pijnzorg

24

Hobby

In die tijd leerde ik mijn man kennen en ik ging hem achterna

naar het westen van het land. In Den Haag ging ik weer

de wijkverpleging in. Naast mijn werk ben ik een opleiding

voor schoonheidsspecialiste gaan volgen. Wij woonden in

een huis waar wij de mogelijkheid hadden om van de bene-

denverdieping een schoonheidssalon te maken. Zo kon ik

werk en privé gescheiden houden. Ik genoot van het werken

aan huis maar daarnaast was ik ook blij dat ik nog contact

had met collega’s in de wijk. Het had van mij altijd zo mogen

blijven door gaan, maar het lot besliste anders.

‘Ik had niet veel tijd voor een hobby. Mijn werk en mijn paard waren mijn hobby’s. Ik was wijk-verpleegkundige in Friesland en genoot van het contact dat ik had met mensen die zorg nodig hadden. Vaak woonden ze op afgelegen boerderijen. Wat waren ze blij als ‘de zuster’ kwam om hen te verzorgen. Als dank kreeg ik koffie die al uren op de kachel had gestaan. Soms was het griezelen als er ook nog een dik vel room op dreef. In het weekend had ik tijd voor mijn paard, waar ik regelmatig wedstrijden mee reed.’

Lukie:‘Mijn leven in beeld!’


Hobby

Op weg van Amsterdam naar Zoetermeer kwam ik in een

file terecht. Het ‘goot van de lucht’, iedereen wilde snel naar

huis. Het was optrekken en stilstaan. Toen eindelijk de file

opgelost leek te zijn, trok iedereen flink op om vaart te ma-

ken. Maar plotseling stond alles weer stil. Iedereen remde

op tijd, behalve de man achter mij. Dat deze klap, die een

whiplash tot gevolg had, mijn leven zo zou veranderen wist

ik op dat moment nog niet. Ik kwam in een diep dal terecht.

Ineens was ik geen verpleegkundige meer die zorg gaf,

maar had ik zelf zorg nodig.

Het heeft jaren geduurd voor ik mijn leven weer aardig op

de rails had. Dit mede dankzij mijn teckel, mijn eerste hond

na mijn ongeluk. Ik moest haar uitlaten ook al kostte het mij

vaak moeite. Lash, zo noemde ik mijn hond, troostte mij als

ik het even niet zag zitten. Langzaam kreeg ik weer energie

om een hobby te zoeken, iets om met mijn handen te doen.

Via buren kwam ik in contact met een vrouw die keramiekles

gaf. Ik raakte geïnspireerd door hetgeen zij maakte en vroeg

of ze nog een plekje voor mij had op de cursus. Ik had nog

nooit met klei gewerkt, behalve op de kleuterschool. Daar

was ik niet verder gekomen dan een asbak voor mijn vader

voor Vaderdag. Ik kwam in een leuke groep mensen terecht

die net als ik enthousiast waren om creatief bezig te zijn. Ik

merkte dat ik er van genoot, het werken met mijn handen.

Een brok klei waar je iets van maakt. Wat was ik trots op mijn

eerste werkstuk, een blauwe bol met dansende voelsprie-

ten. Ik kreeg er leuke reacties op en dat motiveerde mij om

op les te blijven, ook al gaf de inspanning soms veel pijn. Het

werkte als een medicijn en ik kreeg steeds meer energie.

Het wroeten met je handen in de natte klei en dan ontdek-

ken dat er iets moois uit ontstaat. Alles wat je maakt is zo

van jezelf, je eigen creatie. Je legt er als het ware je ziel in.

Het is dan ook heel moeilijk om een werkstuk weg te geven.

Ik ben nu zover dat ik ook opdrachten voor een ander maak.

Ik weet dat dan vanaf het begin dat ik er mee bezig ben. Dan

is het niet zo moeilijk om er afstand van te doen. Ik ben nu

bezig met een beeld voor een vriendin. Het is een vrouwen-

torso, haar hoofd omwikkeld met repen klei. Als het klaar is

gaat het de oven in. Heel spannend. Het is altijd de vraag of

het er heel uit komt. Ook met dit beeld geef ik een stukje van

mezelf weg, maar met heel veel plezier.

Door José Kocx-Perquin

26

Mickey Manders en Saphira Polhuijs, twee vierdejaars stu-

denten aan de Hogeschool Rotterdam, hebben van sep-

tember 2013 tot en met januari 2014 een nameting gedaan

van de pilot van Project DIA.

Het onderzoekMickey en Saphira: ‘We hebben onderzocht in hoeverre de

pilot na meer dan zes maanden invloed heeft op zowel ar-

beidsparticipatie als partici-patie in het dagelijks leven van

de deelnemers.

De pilot bestond uit een zelfmanagementtraining van drie

dagdelen waarin onder andere gesprekstechnieken werden

behandeld en door middel van rollenspellen werd geoe-

fend. Op die manier konden de deelnemers zich voorberei-

den op de gesprekken met de bedrijfsarts. De deelnemers

ontvingen daarnaast een werkwijzer. Dit is een boekje

waarin de rechten en plichten van zowel de werkgever als

de werknemer gedurende het re-integratietraject staan be-

schreven. Daarnaast staan er tips in om belemmeringen in

het re-integratieproces tegen te gaan. Vervolgens werden

de deelnemers zes maanden door ervaringsdeskundigen

gecoacht tijdens het re-integratietraject. Door middel van

het houden van interviews bij toenmalige deelnemers heb-

ben wij naar de invloed van de pilot op het werk en het

dagelijks leven op de lange termijn gevraagd.’

Bijzondere resultatenMickey en Saphira: ‘Alle geïnterviewden waren erg en-

thousiast over de pilot. De handvatten die tijdens de pilot

zijn aangereikt worden nog dagelijks toegepast. De deel-

nemers geven aan door de pilot te zijn gesterkt. Het heeft

de geïnterviewden niet alleen verbaal sterker gemaakt,

maar ook effect gehad op het dagelijks functioneren. De

manier van denken van de geïnterviewden is veranderd,

de geïnterviewden hebben geleerd positief en oplossend

te gaan denken en vooral te denken aan wat ze wel kun-

nen, in plaats van wat ze niet kunnen. Alle geïnterviewden

zijn ook dusdanig positief over Project DIA dat ze dit zouden

aanbevelen aan andere personen die te maken hebben met

langdurig verzuim.’

‘Het gesprek over werk kan ik beter aan’

Projecten

In het project ‘Dialooggestuurde re-integratie’ ontwikkelen we instrumenten om zieke werkne-mers te helpen meer grip te krijgen op hun re-integratie. Een aantal zieke werknemers ontving van ons informatiemateriaal, een training en coaching. Twee studenten onderzochten of de zieke werknemers hier na 6 maanden nog baat bij hadden. De resultaten zijn positief: de onder-vraagde werknemers geven onder meer aan dat ze makkelijker het gesprek aangaan met be-drijfsarts en werkgever, en dat zij oplossingsgerichter denken.

Mickey studeert Human Resource Management en Saphira studeert

Ergotherapie. Beiden kozen in hun vierde jaar voor de minor Arbeid

en Gezondheid. Tijdens dit onderzoek kregen zij begeleiding vanuit

het Kenniscentrum Zorginnovatie aan de Hogeschool Rotterdam.


Projecten

‘De deelnemers hebben geleerd

positief en oplossend te gaan denken’

Veel geïnterviewden zijn door het vol-

gen van de pilot assertiever geworden

in zowel het dagelijks leven als op de

werkvloer. De geïnterviewden gaan

na de pilot makkelijker in gesprek met

hun bedrijfsarts of werkgever. Waar

de deelnemers daarvoor met angst en

nervositeit de gesprekken ingingen,

komen ze nu zelf met een vooropge-

steld plan. De werkwijzer heeft ervoor

gezorgd dat de deelnemers bekend

zijn met het re-integratietraject. De

werkwijzer heeft ook aan de asserti-

viteit bijgedragen. Werknemers ken-

nen hun rechten en plichten beter en

nemen sneller de controle over hun

eigen regie tijdens de re-integratie.

‘Ze gaan het gesprek in met een vooropgesteld plan’

Enkele geïnterviewden geven aan

dat het uitleggen van een situatie nu

korter en bondiger gebeurt. De deel-

nemers kunnen duidelijker commu-

niceren over hun aandoening en de

klachten, met familie, vrienden en op

het werk. Dit zorgt voor meer begrip.

De deelnemers komen ook meer voor

zichzelf op, hierdoor kunnen ze de ei-

gen regie in handen houden. De deel-

nemers kunnen aangeven aan welke

verwachtingen ze kunnen voldoen,

voorheen werd aan deze verwachtin-

gen toegegeven zonder dat de deel-

nemer daartoe in staat was. Hierdoor

raakten ze sneller overbelast.

‘En kunnen aangeven aan welke

verwachtingen ze kunnen voldoen’

De pilot heeft er ook voor gezorgd dat

de deelnemers in contact kwamen

met andere lotgenoten. Bijna alle ge-

interviewden hebben hier heel veel

aan gehad. Ze voelden zich minder

eenzaam en zagen dat zij niet de eni-

gen waren met deze klachten. Een

aantal geïnterviewden heeft tot op he-

den nog contact met lotgenoten die zij

gedurende de pilot hebben ontmoet.

Via social media vinden deze deel-

nemers steun bij elkaar en delen tips

over het omgaan met bepaalde situ-

aties. Uit ons onderzoek kwam naar

voren dat lotgenotencontact als heel

waardevol wordt gezien.

Persoonlijke nootMickey en Saphira: ‘Het is fijn om een

bijdrage te leveren aan een project dat

een behoorlijke impact kan hebben op

iemands leven en op de maatschap-

En dat wordt in een e-learning aangeboden!De informatie, training en coaching worden nu omgezet in een e-learning-

module. Vanuit huis,

op elk gewenst tijdstip

kan een hele grote

groep zieke werknemers

hier gebruik van maken.

Wie wil testen?Naar verwachting is rond de zomervakantie de eerste versie van de

e-learning-module klaar en daarvoor zijn wij op zoek naar ‘testers’. Zit u

momenteel in de ziektewet/een re-integratietraject? Vindt u het leuk om

de e-learning module uit te proberen en te kijken of deze voldoet aan uw

wensen en verwachtingen? Neem dan contact op met Karin van der Maas:

[email protected]. Het testen kan in uw eigen tijd en

vanuit uw eigen huis gedaan worden.

28

Projecten

Patiënten hebben belang bij een goede kwaliteit van arbeidsongeschiktheidskeuringen. In een drie jaar du-rend project (2011-2013) heeft de Whiplash Stichting zich daar intensief voor ingespannen, samen met de Nederlandse Vereniging van Nierpatiënten (NVN) en de Steungroep ME en Arbeidsongeschiktheid.

Leerzame gevalsbeschrijvingen voor verzekeringsartsen –

Op basis van dossiers van patiënten hebben wij daadwerke-

lijke arbeidsongeschiktheidsbeoordelingen beschreven en

die voorzien van leerzaam commentaar voor verzekerings-

artsen. Deze ‘gevalsbeschrijvingen’ worden opgenomen in

een grote database, die verzekeringsartsen kunnen raad-

plegen.

Kwaliteitscriteria – Een ander belangrijk projectresultaat

zijn de kwaliteitscriteria die we vanuit patiëntenperspectief

opgesteld hebben voor de arbeidsongeschiktheidskeuring.

Daarbij kunt u in grote lijnen bijvoorbeeld denken aan ‘be-

grijpelijke informatie’, ‘respectvolle bejegening’, het ‘be-

trekken van de inbreng van de cliënt’ of ‘een betrouwbare

beoordeling’. We kunnen die criteria gebruiken in gesprek

met instanties en (verzekerings)artsen en op die manier

bijdragen aan het bevorderen van de kwaliteit van hun

praktijk. Daarbij kunnen we met deze criteria de uitvoe-

ringspraktijk en het beleid ook beter toetsen.

Samenwerking in de toekomst – Het project is nu afgelo-

pen, maar zal een vervolg krijgen. De beroepsvereniging

van verzekeringsartsen NVVG heeft toegezegd om met

een voorstel te komen om patiëntenorganisaties voort-

aan direct bij hun kwaliteitsbevordering te betrekken. De

grote koepelorganisaties in de patiëntenbeweging NPCF

en Ieder(in) nemen de projectresultaten onder hun hoede,

en andere patiëntenorganisaties zijn welkom om met de

resultaten aan de slag te gaan.

De projectresultaten komen zeker op dit moment van pas,

nu er door wetswijzigingen weer een aanscherping van de

regels op stapel staat: de voorgenomen herkeuring van de

Wajongers. De massale herkeuring van arbeidsongeschik-

ten, zo’n tien jaar geleden, ligt nog vers in het geheugen.

Meer informatie is te vinden op www.pom2013.nl.

pij als geheel. Wij hebben gezien dat

Project DIA niet alleen invloed heeft

op het re-integratietraject, maar ook

op het dagelijks leven van mensen.

Wij wensen de patiëntenorganisaties

veel succes met de ontwikkeling van

de e-learning-module. We hopen dat

dit in de toekomst grootschalig geïm-

plementeerd wordt, zodat veel men-

sen hiervan kunnen profiteren. Wij

denken dat de mensen die door een

moeilijke re-integratie gaan en die

een lastige dialoog ervaren met de

bedrijfsarts of werkgever veel profijt

kunnen hebben van de aankomende

e-learning module.’

>>> Het gehele onderzoeksverslag is

te lezen via www.whiplashstichting.nl

(Projecten)

Door Mickey Manders en Saphira

Polhuijs i.s.m. het projectteam

Patiënten dragen bij aan betere kwaliteit WIA-keuringen


Nieuw bij de WSN

De Whiplash Stichting neemt deel aan een proef met een

digitale kiosk, samen met de Bijniervereniging (NAVCP) en

SF (Cystic Fibrosis). Daarmee spelen de 3 patiëntenorga-

nisaties in op de populariteit van tablets, besparen ze in de

toekomst kosten en kunnen ze u een interessant informa-

tieplatform bieden.

Wat is een digitale kiosk?In een digitale kiosk zijn, net als in een papieren kiosk,

meerdere uitgaves van magazines aanwezig. Er zijn niet

alleen magazines te vinden, maar ook nieuwsbrieven, bro-

chures, documenten en korte actuele artikelen en berich-

ten, tweets van Twitter of de website.

De voordelen! Alle informatie is op een adres beschikbaar. Te raadple-

gen wanneer en waar u wilt.

Die informatie kan niet alleen gezien, maar ook bewaard

worden. Ook kunt u zelf zoeken via trefwoorden.

Extra informatie, of uitgebreidere artikelen die niet in het

Whiplash Magazine passen, kunnen in de vorm van een

digitale uitgave in de kiosk worden geplaatst.

Milieu- en kostenbesparing door minder drukwerk en

porti.

Interessante informatie, waarvoor niet-leden interesse

hebben en voor willen betalen, zorgt voor een grotere

lezersgroep en extra inkomsten.

Ervaar het zelfIn de proeffase willen we de digitale kiosk met u testen.

Uw ervaringen lezen we graag via h.kalfsterman@whip-

lashstichting.nl. Het project wordt begeleid door de initia

tiefnemer NewsStandPlus.com die de proef ook sponsort.

Minder gedrukte Whiplash Magazines?Het Whiplash Magazine blijft de komende tijd gewoon op

papier beschikbaar. De WSN ziet in de ontwikkeling van de

digitale kiosk een uitstekend middel om een stap in de rich-

ting van een moderne vorm van communicatie naar leden

en anderen te zetten.

ToekomstAls het aantal samenwerkende patiëntenorganisaties zich

verder uitbreidt, kan de digitale kiosk zich in de toekomst

ontwikkelen tot een digitaal platform waar heel veel rele-

vante, interessante en gevalideerde informatie over ziek-

tes, aandoeningen en beperkingen te vinden is.

Patiëntwijzer: De digitale kiosk

Onze kiosk bereikt u door op uw PC, laptop of tablet

www.patientwijzer.nl in te tikken. De kiosk draait zowel

onder Android, Windows als IOS (Apple).

30

Miriam: ‘Sinds ik mensen begeleid met creatieve coaching

blijkt dat mensen altijd potentieel hebben om problemen

te lijf te gaan en om – nieuwe – talenten in te zetten. Vaak

zie ik dat mensen nieuwe terreinen gaan ontdekken waar

ze zinvol en bevredigend bezig kunnen zijn, of dat nu in

betaald werk is of in vrijwilligerswerk of op het thuisfront.

Gaan voor het mooist mogelijke is de uitdaging, dan blijft je

kwaliteit van leven hoogwaardig.’

‘Om bij de tijd te blijven en in balans te leven is het bijvoor-

beeld belangrijk om het krachtveld ‘Structuur in de tijd’ te

onderzoeken. In hoeverre volg je je eigen ritme, maat en

tempo? Door minder achter jezelf aan te hollen schep je

ruimte voor oplossingen in plaats van problematische si-

tuaties en conflicten in je leven te herhalen, en ervaar je

meer rust en ruimte, ook in je relaties met anderen.’

Aanbieding

Miriam van Zweeden biedt Creatieve coaching

Aanbieding: 1 uur Creatieve Coaching uitproberen

Gebruik jij je volle potentieel in je leven? Waar wil jij in

deze tijd je creativiteit voor inzetten om nog meer tot je

recht te komen? Heb je in je werk, privé of anderszins

vragen, wensen, dromen of zie je problemen waarvoor

je creativiteit belangrijk is?

Je bent van harte welkom om een uur creatieve coa-

ching uit te proberen op wba-basis; waardebepaling

achteraf. Je bent dus echt vrij om na de ontmoeting te

bepalen wat het je waard was. Ruilen van diensten of

goederen behoort ook tot de mogelijkheden.

Je kunt ook per mail of telefoon even met me over-

leggen. Mirjam van Zweeden: tel. (0343) 51 41 06 of

per mail: [email protected].

Zie ook: www.krokuscreatie.nl

FlexiDesk

Nog steeds de absolute top in verstelbare bureaulessenaars

Wanneer het omlaag kijkenu moeite kost, dan is deFlexiDesk een uitkomst.Het werkblad is eenvoudigonder iedere gewenstehellingshoek in te stellen.Lezen wordt weer een feest!Wilt u de FlexiDesk eerstproberen?...... wij sturen umet alle plezier een modelop zicht.

www.easyproducts.nltel. : 035 - 543 1966mob.: 06 - 5362 3737

Nog steeds de absolute top inverstelbare bureaulessenaars

FlexiDesk

Wanneer het omlaag kijkenu moeite kost, dan is deFlexiDesk een uitkomst.Het werkblad is eenvoudigonder iedere gewenstehellingshoek in te stellen.Lezen wordt weer een feest!Wilt u de FlexiDesk eerstproberen?...... wij sturen ugraag een model op zicht.

www.easyproducts.nl tel.: 035 - 543 1966 mob.: 06 - 5362 3737

advertenties

Hoe gaat een creatieve coachings-ontmoeting in zijn werk?Stap 1: Het schetsen van een tweeluik van waar je nu staat

en waar je naartoe wilt. Reflectie hierop geeft je inzicht in wat

er speelt in het krachtenveld waar de vraag uit voortkomt.

Stap 2: Op basis van je vragen kies je beelden, dat kan aan

de hand van inspiratie- en reflectiekaarten op het gebied

van zelfmanagement en waarden of zen tarot en natuur.

De kaarten spiegelen wat er in je leeft, waardoor duidelijk

wordt wat je aan wilt gaan en wat je nodig hebt onderweg.

Stap 3: Stilstaan bij wat dit je heeft gebracht en hoe je er in

de praktijk mee verder kan.

30 Kijk,

we

gaan

hie

r nat

uurli

jk ge

en g

ewoo

nte

van

mak

en. D

it

soor

t cul

inai

re u

itsta

pjes

zijn

bud

getta

ir ni

et a

ltijd

even

ver

-

antw

oord

. Maa

r ja,

ik b

edac

ht e

en v

oorja

arsf

eest

je, e

n da

n

moe

t je

toch

een

s w

at u

itpro

bere

n, n

ietw

aar?

Ik b

edoe

l: je

wilt

iets

lekk

ers

op ta

fel z

ette

n.

Zo is

er a

ltijd

wel

een

exc

uus

te b

eden

ken,

wan

t we

kun-

nen

natu

urlijk

nie

t alle

maa

l zal

m e

ten,

het

en, o

f de

bank

ier

uith

ange

n. Z

alm

dus

. Daa

r gaa

n w

e.

Wat

gaa

n w

e do

en?

Voor

dit

voor

jaar

smaa

l in w

ordi

ng la

at

ik ni

ets

aan

het t

oeva

l ove

r en

zoek

ik e

erst

een

s de

zak

en

uit.

Het

gaa

t om

de

grat

ins.

Als

je d

e re

cept

enru

brie

ken

op

inte

rnet

afs

truin

t op

‘aar

dapp

elgr

atin

’, da

n sc

hijn

t het

mak

en

erva

n ni

et z

o’n

heks

ento

er te

zijn

. Toc

h kie

s ik

in d

it ge

val

voor

de

veilig

e -o

nbel

aste

- weg

en

haal

ik z

e ka

nt-e

n-kla

ar

uit d

e di

epvr

ies

van

de g

rote

re s

uper

mar

kt. I

k ve

rzek

er

u da

t de

smaa

k er

nie

t voo

r ond

er d

oet.

De

filets

kom

en

uite

raar

d ve

rs v

an d

e vis

boer

. De

aspe

rges

haa

l je u

it he

t

vers

vak

van

de s

uper

. Maa

r als

je b

oft,

heef

t de

echt

e

groe

nteb

oer z

e oo

k. O

f kijk

een

s op

de

mar

kt, d

an w

ordt

shop

pen

nam

elijk

inee

ns w

eer l

euk.

Nee

m e

en p

aar fl

inke

file

ts, r

eken

op

onge

veer

2-2

½ o

ns

per p

erso

on. L

ekke

r dec

aden

t.

Dep

de

zalm

dro

og m

et k

euke

npap

ier e

n kw

ast z

e in

met

wat

olijf

olie

. Stro

oi e

r de

vers

gem

alen

zw

arte

pep

er o

ver e

n

laat

dit

even

intre

kken

. Ik

kies

er v

oor d

e za

lm v

erde

r zo

te

late

n; p

eper

is a

l vee

l, w

ant d

eze

vis is

zo

lief v

an s

maa

k.

Dat

moe

t je

inta

ct la

ten.

De

com

bina

tie v

an d

e za

chte

zal

m

en a

sper

ges

is ge

wel

dig.

De

oven

heb

je in

tuss

en v

oorv

erw

arm

d op

200

ºC. O

p ee

n

vel b

akpa

pier

gaa

n da

ar d

e gr

atin

s in

, zó

uit d

e di

epvr

ies.

Je b

akt z

e in

ong

evee

r 20

min

uten

rond

om g

oudb

ruin

. Kijk

even

op

het p

akje

, voo

r de

zeke

rhei

d.

Zalm

file

ts m

et a

sper

geti

ps

en a

arda

ppel

grat

ins

Koke

n m

et W

hip

pies

Za

lmfi

lets

met

asp

erge

tips

en

aar

dapp

elgr

atin

s

Ber

eidi

ng v

raag

t lic

ht/m

atig

e in

span

ning

Boodsch

appenlijstje

Zalmfi

lets met aspergetips en

aardappelgratins

Boodschappenlijstje:

ca. 450 gram zalm

filets (voor 2 personen)

1 pakje aardappelgratins (die gaan per 4,

gekruid met rozem

arijn en tijm)

1 pakje groene aspergetips (is ongeveer 2 ons) een paar eetlepels olijfolie ½

dessertlepel versgemalen zw

arte peper

½ dessertlepel versgeraspte

nootmuskaat

1 (kruiden)bouillonblokje

voor de borden:

tuinkers, bieslook, dille, citroen, komkom

mer

(van alles een paar eetlepels)

en ernaast:

wat m

osterd, peper, zout

© 2014 H

enk Brejaart, KokenineigenTijd.nl

Bereiding vraagt licht/m

atige inspanning

(Nu m

oet je even opletten met dat bakpapier, ik ben

ervaringsdeskundige, dat heeft namelijk de neiging in de

fik te vliegen. En geloof me, het laatste w

at je wilt is een

keukenbrand...)

De w

achttijd kun je mooi gebruiken om

de borden op te

leuken, zoals we dat tegenw

oordig in goed Nederlands

zeggen. We hebben er ‘opleuken’ bij gekregen en ‘die huis’

en ‘die meisje’. Ik bedoel m

aar, taal in beweging.

Voor de garnering gebruik je wat tuinkers, takjes dille,

strootjes bieslook en wat geschaafde citroenschil. U

iteraard

ontbreekt ook het onvermijdelijke citroenschijfje niet.

Je hebt ook een ruime pan w

ater aan de kook gebracht

met daarin een bouillonblokje (kruiden). H

ierin dompel je de

aspergetips. Hooguit één m

inuut, haal ze er dan weer uit en

laat ze goed uitlekken. Bestrijk ze met w

at olijfolie en grill of

bak ze rondom gaar in vier m

inuten. Strooi er wat nootm

us-

kaat over. Intussen zijn de gratins zo goed als klaar en kun

je de oven dimm

en.

Dan gaat de zalm

op of onder de grill, de vis is klaar binnen

een minuut of vijf. H

alverwege de grilltijd keer je de filets

voorzichtig om; ze m

oeten heel blijven.

Tijd om te serveren en het voorjaar te om

helzen

LetselschadehelpdeskElke donderdagmiddag van 15.00-17.00 uur

Voor een deskundig en vrijblijvend advies over uw letselschadetraject kunt u als lid van de Whiplash Stichting bellen met de letselschadehelpdesk

van de Whiplash Stichting en de ASP. Advocaten van de ASP, die alleen voor slachtoffers werken, zijn wekelijks 2 uur bereikbaar om met u mee te den-

ken over de zaken waar u tegenaan loopt in het toch vaak complexe letselschadetraject. Via T. 030-6565000, menukeuze 2, kunt u medewerkers van

de WSN vragen om het telefoonnummer van de ASP-advocaat die bereikbaar is op donderdagmiddag van 15.00-17.00 uur.

Het spreekuur wordt mogelijk gemaakt door de onderstaande advocaten en hun kantoren die daarvoor hun tijd en expertise inzetten:

advertenties

Tim BuetersVijverlaan 21A

6602 CK Wijchen

024-6487240

Arjan RittersmaHummeloseweg 6

6998 AD Laag-Keppel

085-2733350

Léon HanssenJulianalaan 1

4819 AB Breda

076-5253535

Rob VermeerenWillemstraat 6

4811 AK Breda

076-5302535

Ted GersjesBilderdijklaan 13

5611 NG Eindhoven

040-2129245

Monique SnijderEuropalaan 16

2408 BG Alphen aan de Rijn

0172-447070

Gabriella BigeCronjestraat 8

6814 AH Arnhem

026-4450088

Thomas van DijkBredewater 6

2715 CA Zoetermeer

079-3239558

Arthur van DokPatersstraat 15-17

5801 AT Venray

0478-556677

Helene van HoutBoomberglaan 12

1217 RR Hilversum

035-6218673

Cornelis Visser en Steef TopPrinsengracht 1103

1017 JJ Amsterdam

020-6164252

Arnoud FuchsJan van Nassaustraat 55

2596 BP ’s-Gravenhage

070-3141900

Jolanda van der WindenEcholaan 6a

1399 GT Muiderberg

0294-262710

Corinne JeekelSchrevenweg 5

8024 HB Zwolle

038-8504171

John RothStadsring 189

3817 BA Amersfoort

033-4613048

Frans JanseKapteijnstraat 19

3771 CA Barneveld

0342-425642

Coen de KoningMontaubanstraat 2B

3701 HP Zeist

030-6980690

Herman ZandijkWilhelminapark 30 A

3581 NH Utrecht

030-2380799

Maya SpetterZandbergenlaan 10

3817 GN Amersfoort

033-2100112

Peter RuijzendaalBergweg 25 A

3701 JJ Zeist

030-6939001

Advocaten voor Slachtoffers van Personenschade

De Whiplash Stichting Nederland streeft naar contact, voorlich-ting en ondersteuning ten behoeve van mensen met whiplash.

BeschermheerProf. mr. Pieter van Vollenhoven

Bestuurdhr. J. van den Dorpel, dhr. L. Geeraedts, dhr. W. Lorjé, dhr. H. Kalfsterman, mw. I. van den Dobbelsteen-Kegels

Medische Advies RaadDe Medische Advies Raad bestaat uit een huisarts/wetenschapper, chiropractor, anaesthesioloog, neuroloog, anatoom, neurowetenschap-per, stress en re-integratiedeskundige, revalidatiearts, optometrist, osteopaat, orthopeed, psycholoog en bedrijfsarts.

Uitgifte en oplageHet Whiplash Magazine verschijnt 3 keer per jaar. Dit nummer verschijnt in een oplage van 3.500 exemplaren. ISSN nummer: 1878-898X

RedactieMw. Daniëlle van Eden (hoofdredactie), Mw. Herma van Hierden,Mw. José Kocx-Perquin, Mw. Fleur van Leeuwen (tekst/beeld), Mw. Katy van der Sluis, Mw. Edine Opdam (beeld), Dhr. Herman Kalfsterman, Dhr. Michiel van Zaane (eindredactie)

RedactieadresNoordse Bosje 16, 1211 BG Hilversum, T: 088 - 656 57 00E: [email protected]

Opmaak WEES Kreatief, Streefkerk

Ingezonden kopijBijdragen kunnen gezonden worden naar het redactieadres. De redac-tie behoudt zich het recht voor bijdragen te redigeren, in te korten of niet te plaatsen. De verantwoordelijkheid voor de inhoud van externe bijdragen ligt bij de inzenders. Het bestuur van de Whiplash Stichting Nederland draagt geen enkele verantwoording voor op- of aanmerkin-gen en suggesties betreffende behandelingen, medicijnen etc.

Bijdragen voor het volgende nummer moeten uiterlijk 7 juli 2014 in het bezit zijn van de redactie.

© Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen of gekopieerd, zonder schriftelijke toestemming van de Whiplash Stichting Nederland.

* De Whiplash Stichting Nederland is niet aansprakelijk voor even-tuele gevolgen van de producten of diensten die in de advertenties worden aangeboden.

Colofon

Algemene gegevens

Whiplash Stichting Nederland,

Noordse Bosje 16, 1211 BG Hilversum

T: 088 - 656 57 00 (maandag t/m donderdag van

10.00 tot 13.00 uur)

E: [email protected]

E: [email protected] (voor uw inhoudelijke vragen)

I: www.whiplashstichting.nl

Whiplash Stichting Nederland

@whiplash_wsn

Whiplash Stichting Nederland

Betaalrekening WSN: ABN Amrobank

rek.nr: NL82ABNA0437131815

BIC: ABNANL2A

Menukeuze 1: vragen over whiplash

Met vragen over whiplash en een persoonlijk gesprek met

onze contactpersonen, kiest u via het keuzemenu voor ‘optie

1’. Onze contactpersonen zijn zo rechtstreeks bereikbaar

op maandag t/m vrijdag van 11.00 uur tot 12.30 uur. En op

maandag t/m donderdag van 19.00 uur tot 20.30 uur.

Menukeuze 2:

administratieve inlichtingen en helpdesk letselschade

Via keuze 2 komt u in contact met ons kantoor. Daar kunt u

terecht voor administratieve zaken, zoals adreswijzigingen,

bestellingen enzovoorts. Als u geen inhoudelijke

vragen heeft, en u alleen wilt aanmelden voor het

letselschadespreekuur, dan kan dat ook via menukeuze 2.

Onmisbaar: onze contactpersonen en vrijwilligers

Contactpersonen van de Whiplash Stichting Nederland

bieden informatie, advies en een luisterend oor. Dit

doen zij onder meer via de telefonische hulpdienst,

e-mailhulpverlening, informatiebijeenkomsten, trainingen

en lezingen. Een aantal vrijwilligers ondersteunt de WSN in

onder meer administratie, organisatie, belangenbehartiging

en websitebeheer.

Contact

Technische realisatie PDGS Reclame, Groningen

advertenties

Is veel draaien in bed gezond?

Nee, veel draaien verstoort de diepe slaap, met als gevolg,veel minder energie voor de volgende dag.

Dat mensen ‘s nachts veel draaien heeft als reden:

• Datmennietlekkerligt. Hoe komt dat? Tijdens de diepe slaap verslappen de spieren en banden, die de wervels in stand houden. Daardoor zoeken de wervels een stabiele positie en komt de mens in een verkeerde houding te slapen zoals de buikligging en de ¾ houding. Door deze langdurige spanningen ontstaat druk op de zenuwen, met als gevolg; “veel draaien in bed”.

• Datmenopdebuikslaapt,hetgeeneenverkeerdeslaaphoudingis. DE OPLOSSING (Leer slapen met de “Anti Nekpijn Pillow” en de “Sleepmate”. Een rolvormig kussen gevuld met gekaarde kapok, (ook wel goeling genoemd), die ervoor zorgt, dat het lichaam niet naar de buikligging kantelt.

Onder [P] LangstraatArnhem - Centrum

Telefoon 026 - 44 22 777

Voormeerinfozie www.nekpijn.nl www.topslapen.nl

Advocaten voor Slachtoffers van Personenschade

Op 6 februari 2006 is een convenant gesloten tussen de WSN en ASP. Doel van dit convenant is om de juridische dienstverlening aan

whiplashpatiënten te optimaliseren. Door de ervaringsdeskundigheid van de WSN te combineren met de juridische expertise van de

leden van de ASP kunnen beide organisaties elkaar op een hoger niveau brengen.

Wat doet de ASP advocaat?

De ASP advocaat behartigt de belangen van het slachtoffer in

diens letselschade dossier. Bij deze belangenbehartiging staan

een optimaal resultaat, betrokkenheid, voortvarendheid en

goede communicatie hoog in het vaandel.

De ASP advocaat is specialist op het gebied van letselschade en

beschikt over ruime ervaring. De ASP advocaat treedt in letsel-

schade zaken uitsluitend op voor slachtoffers en behartigt dus

niet (tevens) de belangen van aansprakelijkheidsverzekeraars.

ASP Advocaten voor Slachtoffers van Personenschade

• ASP is de landelijke vereniging van gespecialiseerde

letselschade advocaten die uitsluitend voor slachtoffers

optreden

• ASP ondersteunt de belangen van whiplashslachtoffers

• ASP bevordert de kwaliteit van haar leden

• ASP is de juridische partner van de Whiplash Stichting

Nederland

Landelijke dekking

ASP advocaten verdeeld over heel Nederland nemen deel aan

het samenwerkingsconvenant. Dankzij deze landelijke dekking

zullen leden van de WSN in voorkomende gevallen dus altijd

een beroep kunnen doen op een ASP advocaat in de buurt.

Unieke samenwerking

Met het convenant tussen de WSN en ASP is een unieke samen-

werking tot stand gekomen tussen ervaringsdeskundigheid en

betrokken juridische dienstverlening waarvan de resultaten aan

de leden van de WSN ten goede zullen komen.

Contact

Wanneer u als lid contact opneemt met de Whiplash Stichting

Nederland, tel. 030 - 656 50 00 wordt u doorverwezen naar een

ASP advocaat bij u in de buurt.

Voor meer informatie:

www.asp-advocaten.nlPostbus 15755, 1001 NG Amsterdam

tel. (020) 67 321 99 fax (020) 67 581 [email protected]

advertenties

Whiplash Magazine 1

Documents

Transcript of Whiplash Magazine 1