deze uitgave

is verrijkt met layar

magazineachtergronden

& concertagendamrt.aPr.mei. jun.jul.2013

virtuozen: Patricia Kopatchinskaja 'Ik aanbid de vioolconcerten van Mozart.’Cross-linx 2013 rondreizend muziekfestival met met o.a. Patrick Watson en Lamb

The Lord of the Rings The Return of the King LIVE

de doelen sinds 1697De geschiedenis van de Doelen wortelt in de Middeleeuwen. Toen was ‘de Doele(n)’ een plek binnen de stad waar het Schuttersgilde oefende in het schieten met pijl en boog op een doel. Na verloop van tijd kwamen de Schutters niet alleen meer om te schieten, maar ook om te drinken, om vrienden en kennissen te ontmoeten en om een spelletje te spelen. In 1697 kreeg de toen­malige Doele toestemming om ook muzikale activiteiten te ondernemen. Daarmee kunnen we de lijn doortrekken tot nu. In het huidige gebouw gaan concerten hand in hand met de congresfunctie, en komen mensen samen om te genieten en te leren van muziek.

Toen ik voor het eerst een vertoning van The Lord of the Rings met symfonieorkest meemaakte, was het einde van de film voor mij het moment van de waarheid. Of beter: de aftiteling. De film is dan weliswaar afgelopen, maar het orkest speelt door. Filmpubliek is gewend en masse op te staan zodra de eerste credits voorbij komen, en zoekt snel de weg naar buiten. En dit publiek was filmpubliek, niet het klassieke muziekpubliek. Of zouden ze toch ook voor de muziek gekomen zijn?

De aftiteling duurde zeker vijf minuten en het publiek bleef muisstil. Pas toen de laatste noot was afgeslagen door dirigent Ludwig Wicki barstte het overweldigende applaus los. Solisten en het orkest werden hartstochtelijk toegejuicht en alle aanwezigen wisten: we klappen hier vandaag voor de muziekuitvoering, niet zozeer voor de film zelf – hoe geweldig die ook is. Dát was het moment dat we met de ploeg van het Rotterdams Philharmonisch en de Doelen, die naar deze voorstelling in de Royal Albert Hall in Londen was afgereisd, besloten: dit moeten we doen!

Natuurlijk, het is uitstekende muziek, goed geschreven en uitdagend voor het orkest om te spelen. En de film is letterlijk en figuurlijk een sprookje – goede redenen voor uitvoeringen in Rotterdam. Maar de belangrijkste reden is dat publiek dat niet gewend is aan klassieke muziek, kennismaakt met een live orkest in volle omvang en in volle glorie in de best mogelijke akoestische omstandigheden.

We hebben nu twee van de drie films uit de cyclus vertoond. Beide keren was het een enorm succes, omdat film en muziek ontzag bij het publiek wekten, de energie van het orkest de zaal betoverde (ook door de uitmuntende directie van Wicki), en iedereen, van de doorgewinterde klassieke muziekliefhebber tot de fans die de film al vele keren gezien hadden, onder de indruk raakte van deze overweldigende collectieve ervaring. En dáár doen we het voor.

In april sluiten we de The Lord of the Rings-cyclus af met The Return of the King. Maar liefst 11 Academy Awards behaalde deze film, onder meer voor beste film én beste muziek! Mis het niet. Ondertussen denken wij met Ludwig Wicki na over nieuwe projecten.

Gabriël Oostvogeldirecteur-voorzitter

Beste Lezers

tip van irmazondag 3 maart 2013 Cross-linx met o.a. Patrick Watson en Nils Frahm

kijk voor meer informatie over dit concert in de concert agenda p. 64

tip van margotzaterdag 27 apriL 2013Een experiment waarbij 600 trappelende Codarts-studenten geven in vulling aan elk hoekje van het gebouw.

kijk voor meer informatie over dit concert in de concert agenda p. 81

tip van BartDe Red Sofa Bankpas is, ook al zijn er al verschillende concerten achter de rug, de goedkoopste manier om Red Sofa-concerten te bezoeken.

Kijk op www.dedoelen.nl/redsofa

tip van miradinsdag 25 juni 2013Mahlers Tweede Symfonie door het Boston Philharmonic Youth Orchestra onder leiding van Benjamin ZanderKijk voor meer informatie over dit concert in de concertagenda p. 90. De masterclass vindt u op p. 89.

2 de doelen tipt

mira van BaaLencoördinator communicatie de DoelenMijn tip voor de lente- en zomermaanden? Ik moest er lang over nadenken, want er zijn veel concerten deze maanden die ik graag zou bezoeken. Maar de keuze bleek gemakkelijker toen onze programmeur vertelde dat Benjamin Zander naar de Doelen komt. Ik moet eerlijk bekennen dat ik Zander niet kende. ‘Bekijk dan zijn Ted Talk even en ik garandeer je dat je om bent’, werd me gezegd. En inderdaad, na het bekijken van zijn voordracht op ted.com stond het buiten kijf welk concert ik u wilde tippen. Zander raakte me met zijn passie, bevlogenheid, energie en humor. Hij is een man met een boodschap, met een prachtig verhaal, met een missie. Zijn orkest bestaat uit jonge musici met wie hij de passie deelt om meer mensen in aanraking te brengen met klassieke muziek. Ik ga zeker naar zijn concert met het Boston Philharmonic Youth Orchestra en wil zijn masterclass een dag eerder trouwens ook niet missen.

tips om niet te missen

Bart dieLstekstschrijverMijn tip: koop een Red Sofa Bankpas voor de rest van dit seizoen. Dat had u natuurlijk al veel eerder moeten doen, want de meeste concerten van 2012/13 zijn al achter de rug. Maar voor 79 euro is dat passe-partout zelfs nu nog steeds een voordelige koop. Ruim het weekend van 2 en 3 maart in voor Schönbergs bedwelmende Tweede strijk-kwartet en het briljante Piano trio van Ravel. Laad 7 april uw batte rijen op met het elek triserende Dubbel sextet van Steve Reich. Raak op 11 mei in de ban van klank tovenaar Tristan Murail en zijn leer-meester Olivier Messiaen, en besluit het concert seizoen op 25 mei met maar liefst drie wereld premières door het Doelen Kwartet. Koop daarna meteen een Red Sofa Bankpas voor 2013/14, dan zit u het volgende seizoen echt voor een dubbeltje op de eerste rang.

irma van Lieroprelatiemanager de DoelenTwee jaar geleden was ik bij Cross-Linx in de Doelen. Het was zo’n avond die je nog lang bijblijft. Geweldig onderdeel van het festival is Music Mining. Dan kom je op plekken in het gebouw die normaal gesproken niet voor het publiek toegankelijk zijn. En daar zijn dan intieme concertjes van musici uit het zalenprogramma. Sindsdien ben ik ook fan van The National. Ik had nog nooit van ze gehoord! En nu kijk ik dus echt uit naar Cross-Linx 2013. Het festival staat garant voor avontuurlijke cross-over muziek van het hoogste niveau. Kom maar op!

margot woLtersdesign manager Studio Lonne WennekendonkBij de eerste redactie-vergadering van dit magazine, hoorde ik voor het eerst van The Big Day. Dat belooft wat moois dacht ik. Bij het ontvangen van het materiaal voor het artikel werd mijn gevoel bevestigd. Prachtige beelden en een tekst waardoor ik geïnspireerd werd. ‘Kennis maken met podiumkunsten van de toekomst.’ Ik laat me graag inspireren door nieuwe kunst, op welk vlak dan ook. Een dag me laten verrassen door de energie van Codarts studenten, ik kijk er naar uit!

3inhoud

concertagendamaart 2013kijk voor aLLe concerten in maart in de concert agenda vanaf pagina 63

apriL 2013kijk voor aLLe concerten in apriL in de concert agenda vanaf pagina 73

mei 2013kijk voor aLLe concerten in mei in de concert agenda vanaf pagina 82

juni 2013kijk voor aLLe concerten in juni in de concert agenda vanaf pagina 88

juLi 2013kijk voor aLLe concerten in juLi in de concert agenda op pagina 90

33 kunst in de doeLen

34 kindermuziekweek juBiLeumeditie van het spektakeL

37 de doeLen reLaties terugBLik donateursevenement

38 de doeLen op Bezoek Bij Bezoekers aan het woord

44 concert in BeeLd medea

46 kLassieke muziek voor iedereen interview met Benjamin zander

49 cross-LinX 2013 interview met niLs frahm

53 de doeLen historie

54 100 jaar Le sacre du printemps rotterdams phiLharmonisch orkest

61 de doeLen actie BesteL en win!

2 de doeLen tipt tips om niet te missen

4 instrument in BeeLd de zorg voor een vLeugeL

6 de doeLen reacties

7 the Big daY de taLenten van morgen presenteren zich vandaag

14 Bach en het getaL Bachs matthÄus passion

16 doeLencampus marLies jansen over fLamenco

21 de doeLen onLine

22 concert in BeeLd Lord of the rings the return of the king Live

25 patricia kopatchinskaja reikt naar de sterren interview patricia kopatchinskaja

instrument in beeld

door Elsbeth Grievink foto’s Sanne Donders

Gerben Bisschop is kind aan huis bij de Doelen. Minstens drie keer per week komt hij langs om de vleugels te stemmen en te onderhouden. ‘Het is meditatief werk.’

de zorg voor een vleugel

4

‘De Steinway is de allermooiste vleugel die er is. Dit is er een uit 2007, een jong hondje nog. Dat hoor je. Hij moet nog ingespeeld worden. Toppianisten spelen graag op nieuwere instrumenten, omdat die beter op hun wensen afgestemd kunnen worden. Na 12 jaar klinkt een piano gerijpter, dan is hij meer geschikt voor kamermuziek.’

‘Tijdens het concert krijgt een vleugel het flink voor z’n kiezen. De felle lampen, de airconditioning, tweeduizend man die ademend en zwetend de zaal in en uit lopen, de tocht van de openstaande deuren: het heeft allemaal invloed op de piano.’

‘Als ik binnenkom, neem ik plaats achter de piano, begin met spelen en luister. Naar de kwaliteit en de kleur van de klanken, naar de kracht van de tonen, naar de snelheid van zwevingen. Vervolgens ga ik kijken en voelen om te ontdekken waar de mankementen zitten. Ongelijke hamerkoppen, krakende pedalen, verkeerde knikjes in de toetsen, een toon die te zwaar loopt, of juist te licht: ze kunnen het spel van een pianist verwoesten.’

‘Het is mijn taak om alle onderdelen in de piano zorgvuldig op elkaar af te regelen. Aan de ene kant is het heel technisch, maar het is ook een kwestie van smaak. Het klankideaal van de pianist staat voorop.’

‘Je moet een bepaalde rust hebben om dit werk te kunnen doen. Het behandelen van de asjes kost soms al een half uur. Het is bijna meditatief.’

‘Met gewichtjes controleer ik het aanslag-gewicht van een toets. Als een toets van 50 naar 52 gram gegaan is, ga ik kijken waar het probleem zit. Het gaat soms om tiende of zelfs honderste millimeters. Goede pianisten hebben zúlke delicate spieren in hun vingers, die merken het allerkleinste verschil meteen op. De echte toppianisten, onthouden hun hele spel lang dat die ene toets iets zwaarder gaat dan normaal, en houden daar rekening mee.’

de zorg voor een vleugel

5

‘In mijn koffer zit in een notendop wat ik nodig heb om de vleugel te onderhouden. Stemhamer, stemkeiltjes, stemvork, poets doekjes, hamerkop ver-harder, een pincet, viltjes voor onder de toetsen, micrometer, schuurlatjes, een intoneernaaldhouder, tangetjes, een complete chemicaliënapotheek en nog veel meer… Het is een ware survivalkit. En alles heeft een vaste plek. Als er iets ontbreekt, raak ik lichtelijk in paniek: dan is het misschien in de piano achter-gebleven. Dat kan desastreus zijn.’

‘Tijdens een concert krijgt een piano het flink voor z’n

kiezen.’

Ook iets te melden? Graag! Mail naar communicatie@dedoelen.nl of volg ons op twitter.com/dedoelen en facebook.com/dedoelen

de doelen reacties

de heer van BerkeL

Ik ontving vandaag mijn toegangskaarten, helaas op de verkeerde naam. Wij zijn niet Cees en Inge de Bruin.

Een reactie die wij vaker krijgen. Het gaat hier om een plaatsaanduiding. De zaalvakken aan de zijkant van de Grote Zaal zijn gesponsord door Cees en Inge de Bruin. Wij zijn hen daar erg dankbaar voor – niet alleen voor de geldelijke steun ten behoeve van de vernieuwing van de Grote Zaal, maar ook omdat deze zichtbare ondersteuning een voorbeeld is van betrokkenheid en modern mecenaat dat navolging verdient. Als u aan de zijkanten van de zaal uw stoel heeft geboekt is de plaatsaanduiding op de kaarten dus ‘Cees en Inge de Bruin RING’. Uw naam staat elders op het ticket aangegeven.

Bart vriens

@dedoelen dank voor mooie avond, en dank voor

meedenken voor een geweldig huwelijkskado voor mijn vrouw!

De Doelen regelde een meet & greet met Tito Paris tijdens Noite Cabo Verde, als huwelijkscadeau van de heer Vriens.

gonja van den Braak

Toen ik mijn 5 of 6-jarige dochter voor het eerst meenam naar een concert zei ze, omhoog kijkend naar de plafonds en de lampen; ‘o mam, ik wist niet dat de wereld zó mooi was...’

na het verzenden van een e-mail met persrecensies over De Beethoven Belevenis:

j.f. scheenstra Hartelijk dank voor het plaatsen van recensies

naar aanleiding van de Beethoven Belevenis en de vertolking door Kristian Bezuidenhout. Ik had het

al willen vragen, maar nu werd ik op mijn wenken bediend! Graag na iedere uitvoering zo’n recensie.

Hartelijk dank daarvoor.

d. kLootwijkIk onderschrijf deze recensies van harte. Ook dit jaar weer genoten van de Beethoven Belevenis.

Volgend jaar de Beethoven Belevenis III?

Dank voor alle hartverwarmende reacties die we na De Beethoven Belevenis II mochten ontvangen. En

ja: er komt een vervolg met De Beethoven Belevenis III. Meer daarover in de Abonnementenbrochure die in de

laatste week van februari verschijnt.

daan d@daandirfover de 6+ familievoorstelling Vinni Puh van Insomnio:

@deDoelen Vinni Puh was erg leuk. Mooi gedaan.

Prachtige muziek. We kenden de filmpjes al. Live muziek en Nederlandse taal gaven

mooie extra dimensie.

6

the big dayde talenten van morgen presenteren zich vandaagdoor Elsbeth Grievink foto’s Joke Schot, Jan Hordijk. Arthur Hofmeester, Konrad Szymanski

Op zaterdag 27 april nemen 600 studenten van Codarts de Doelen helemaal over, tijdens The Big Day. Uw kans om kennis te maken met de podium kunsten van de toekomst. »

Ze zijn gretig, onbevangen, open-minded, experimenteel, grens verleggend en wars van hokjes.

7

‘Laat zien wat je in huis hebt, toon je pracht en praal.’

8

Op The Big Day gaan de deuren van de Doelen ’s ochtends om 12 uur open, om pas diep in de nacht weer te sluiten. Tussen die twee tijdstippen is ons gebouw in handen van 600 trappelende Codarts-studenten. Zij geven invulling aan elk hoekje van ons gebouw. Dans, muziektheater, circus, jazz, klassieke muziek, wereldmuziek, popmuziek en educatie: alle afdelingen zijn vertegenwoordigd in een programma dat bol staat van de crossovers. U bent meer dan welkom om te komen kijken, het talent van morgen te ontmoeten en een inkijkje te krijgen in de podium-kunsten van de toekomst. Want dit zijn de mensen die het de komende jaren gaan doen!

carte BLancheTalentontwikkeling is een van de belangrijkste aandachtspunten van de Doelen. De samenwerking met onze directe buren, hbo-kunstopleiding Codarts, is daarom de laatste jaren alleen maar geïntensiveerd. The Big Day is de climax van die samen-werking. Een avontuurlijk experiment waarin alles samenkomt. Neil Wallace, Hoofd programmering van de Doelen: ‘Er wordt op dit moment zo denigrerend gesproken over podiumkunstenaars. Het is tijd voor een tegengeluid. Om te laten zien waar kunst-vakonderwijs voor staat en om het maatschappelijk belang ervan te duiden, organiseren we The Big Day. We zeggen tegen de studenten: laat zien wat je in huis hebt, toon je pracht en praal. Laat niet alleen zien welke vaardigheden je beheerst, maar maak vooral ook duidelijk wat de waarde is van wat je doet. Verder krijgen ze carte blanche.’

Buiten de LijntjesDe concerten, workshops (u kunt zelf ook meedoen!) en demonstraties die op het programma staan, zijn niet wat u gewend bent. Deze studenten beheersen hun techniek, maar kleuren graag buiten de lijntjes.

Hans de Lange is als programmeur van de Doelen nauw betrokken bij de organisatie van The Big Day: ‘Neil en ik zijn elke keer weer verrast over het enorme talent dat er rondloopt bij Codarts. De studenten van nu gaan verder dan het zo goed mogelijk beheersen van hun vaardigheden. Ze slaan nieuwe wegen in, waardoor nieuwe muziek ontstaat. Of nieuwe dans. Er gebeurt nu zo veel, dat we wellicht aan het begin staan van een nieuwe stroming. Wie naar The Big Day komt, krijgt daar een voorproefje van’. »

Nuttelozen van de Nacht (Jacques Brel), Showcase 2012

9

op het programmaDenk aan een koor dat wordt gevormd door veertig zangtalenten van Codarts, waarbinnen elk individu een andere nationaliteit heeft. Studenten dans die, begeleid door Conny Janssen, laten zien wat ze in huis hebben. Circusstudenten die u in een tot circuspaleis omgetoverde Arcadis Zaal versteld doen staan van hun acrobatische kunsten. Een van dé hoogtepunten wordt The Big Food: een foyer wordt tot culinair plein getransformeerd,

waar u geniet van lekkere hapjes uit de vele culturen die Rotterdam rijk is. Tijdens het eten trekt een bom bastische, veelkleurige optocht voorbij waarin alle kunstdisciplines van Codarts samenkomen: van jongleurs tot dansers, van strijkkwartet tot tango-duo: ze komen allemaal langs uw tafeltje gewandeld en gedanst. De kans dat het bij u als bezoeker ook gaat kriebelen, is groot. »

Studio-avond Docent Dans

10

speeLt u een instrument?Doe dan mee aan The Big Talent Bang, een orkest dat ter plekke wordt samengesteld en een concert geeft dat door alle genres heen fietst.

Codarts Big Band

Take Off 2011, eindexamenvoorstelling Circus Arts

Showcase 2012

Band met de stadPaul van Brugge is hoofddocent jazzcompositie op Codarts: ‘The Big Day geeft ons de kans te onderstrepen hoe belangrijk onze hbo-opleiding is, en tegelijk de banden met de stad aan te halen. Er zijn in Rotterdam heel veel etnische groeperingen die heel actief muziek maken, maar nog nooit in het conservatorium zijn geweest. The Big Day maakt het mogelijk die groepen actief te betrekken. Dat is voor ons én onze studenten een fantastische uitdaging’.

Een mooi voorbeeld van zo’n samenwerking is The Big Smile. Een genre-overstijgend project waarin studenten van Codarts én jongeren uit achterstandswijken in Rotterdam-Zuid met dans bijdragen aan een positieve sfeer op straat. Neil Wallace vindt dat tekenend voor de studenten van dit moment: ‘Ze hebben het zelfvertrouwen en de vaardigheden om samen te werken met non-professionals’.

De avond eindigt met een Big Bye Bye: een film met beelden van de stad Rotterdam, waarop de studenten op muzikale en theatrale manier reageren. Daarna is de vloer vrij voor Codarts’ weergaloze Salsa-band, en gaan studenten, hun families en vrienden, en alle andere bezoekers, samen de dansvloer op, tijdens The Big Afterparty. Komt dat zien. •

‘The Big Day geeft ons de kans te onderstrepen hoe belangrijk onze opleiding is, en tegelijk de banden met de stad aan te halen.’

Backstage bij de dansvoorstelling Talent On The Move. Backstage bij de dansvoorstelling Talent On The Move.

12

Take Off 2011, eindexamenvoorstelling Circus Arts.

the Big daY wordt mede mogeLijk gemaakt door:

G.Ph. Verhagen-Stichting Stichting Bevordering van Volkskracht Stichting Swart-Van Essen Stichting Verzameling van Wijngaarden-Boot Van Cappellen Stichting Van Ommeren – de Voogt Stichting Stichting Vrienden van CodartsStichting Vrienden van Vijverberg

wat hoogtepunten op een rijtje

Het programma van The Big Day duurt van 12 uur in de middag tot 2 uur ’s nachts. Het is zo omvangrijk en zo dynamisch, dat het nauwelijks mogelijk is alle acts in een schema op te nemen. Daarom hier een overzicht van de hoogtepunten die u niet wilt missen…

denderend dansdrieLuikEen denderend drieluik door drie topchoreografen: Ed Wubbe, Conny Jansen en Jens Van Daele.

the Big daY Big groove The Houdini’s ontmoeten de Codarts Big band voor een flinke dosis high energy speed-bop.

workshops Voor wie zelf ook zijn energie kwijt wil zijn er gedurende de dag en avond tal loze workshops te volgen: van circus tot dans en muziek.

codarts sYmfonie orkest Op het programma werken van Stravinsky, Prokofjev en Satie.

Big food Een foyer wordt omgetoverd tot foodplaza en terwijl u eet trekt een

bonte stoet van musici, jongleurs en dansers aan u voorbij (meedoen mag!).

Big BYe BYe Álle disciplines komen samen in een spectaculaire slotmanifestatie. Er klinkt muziek uit alle hoeken van de wereld, circusstudenten vliegen door de lucht en dansers wervelen over het podium.

… en verder zijn er: workshops en voorstellingen voor kinderen, spet-terende afterparty, jazzconcerten, Commedia dell’ Arte, muziektheater-voorstellingen, Schönbergs ‘Pierrot Lunaire’ door het Codarts kamerorkest en nog tientallen andere acts.

BesteL nu uw kaartenzaterdag 27 apriL 201312.00 tot 02.00 uurThe Big Day

kaarten sLechts ¤ 10,- kijk voor meer informatie over dit concert in de concert agenda p. 81

Twee kleuren inktToen Johann Sebastian Bach zijn Matthäus-Passion op papier zette, kon hij onmogelijk weten dat het werk nog eeuwen later de tongen zou roeren. En zeker niet dat het ‘het evangelie volgens Bach’ genoemd zou worden. Dat hij een groots project onder handen had wist hij zeker. Ook dat zijn Matthäus-Passion alle eerdere kerkmuziek van hemzelf en van anderen overschaduwde qua omvang, opzet, techniek, expressie en moeilijkheidsgraad. Toen zijn vrouw Anna Magdalena Bach op een basso-continuopartij van de Matthäus schreef ‘zur groß Bassion’ (= behoort bij de grote passie), wist iedereen in de familie wat ze bedoelde. Ook voor hen was er maar één ‘grote passie’. Dat Bach deze passie koesterde als zijn beste meesterwerk blijkt uit de nette kopie hij die zo’n negen jaar na de eerste uitvoering (op Goede Vrijdag 1727) vervaardigde. Met uiterste precisie calligrafeerde hij zijn partituur, niet met een willekeurige inkt, nee, in twee kleuren. Donkerbruine inkt gebruikte hij voor het grootste deel van de noten, rode

inkt alleen voor de bijbelteksten van de evangelist en voor de koraalmelodie ‘O Lamm Gottes unschuldig’ in het eerste koor. Toen de partituur later beschadigd raakte, herstelde Bach haar met nieuwe stroken papier waarop hij de verdwenen muziek opnieuw noteerde.

Twee delen van het kruisBach moet aan zijn Matthäus hebben gewerkt als aan een architectonisch bouwplan, als aan een muzikale reuzenpreek voor Goede Vrijdag. Hij legde het avondvullende werk aan in twee delen, in twee ongelijke helften. De in totaal 68 gedeelten verdeelde hij als volgt: 35 nummers (= 1322 maten) voor deel 1 en 43 nummers (=1499 maten) voor deel 2. Zoals destijds gebruikelijk was, werd het eerste deel vóór de preek uitgevoerd en het tweede deel erna. Zo weerspiegelde de Matthäus-Passion de bifocale structuur van een lutherse preek, namelijk de explicatio en applicatio, de bijbeluitleg en de toepassing ervan, een praktisch en moreel advies dus.

bachs matthäus-passion

componeren met passer, calculator en verborgen boodschappen

‘Bach moet aan zijn Matthäus hebben gewerkt als aan een architectonisch bouw-plan, als aan een muzikale reuzenpreek voor Goede Vrijdag.’

14

door Clemens RomijnPartituur van Bach in twee kleuren inkt. Onderaan het salvo van 190 noten.

de 14 koralen 27 passages waarin uit het evangelie van Matteüs wordt gereciteerd, en 27 overige stukken. Het getal 27 zou bij Bach staan voor de drieëenheid van God (3×3×3). De 27 stukken evangelietekst bestaan uit in totaal 729 maten, wat het kwadraat is van 27. En als men 2 en 7 met elkaar vermenigvuldigt is het resultaat opnieuw 14.

Een frappant geval van mogelijke getals-symboliek is te vinden in het koor over het aanstaande verraad van Jezus ‘Herr, bin ich’s?’ Dit is het moment dat Jezus met zijn 12 apostelen bijeen is voor het laatste avondmaal. De woorden ‘Herr, bin ich’s?’ worden 11 keer herhaald en geen 12 keer. Judas (de verrader) zingt immers niet mee. Wanneer Jezus de beker met wijn met zijn leerlingen deelt, worden zijn woorden begeleid door een basso continuolijn van precies 116 noten lang. Merkwaardig genoeg onderbreekt Bach de basso continuo na de dertiende noot. Is het toeval dat in psalm 116 vers 13 luidt: ‘Ik zal de beker des heils nemen en de naam van de verlosser aanroepen’? Dit soort verborgen verwijzingen en symbolieken behoorden tot een goed gevestigde kerkelijke traditie, maar bezigde Bach die ook? Of berusten veel van de gevonden ‘boodschappen’ op toeval? Smend ‘ontdekte’ nog andere verwijzingen in het aantal noten van bepaalde passages en gedeelten. Zo telde hij alle noten van de basso continuo in de recitatieven van de Christuspartij en kwam tot een totaal van 365 noten, hetgeen overeenkomt met het aantal dagen in het jaar. Zo zou Bach hebben willen aangeven dat Jezus de basis van alle dagen van het jaar vormt.

Aardbeving in de notenEen zeer angstaanjagend tafereel is het tenorrecitatief nummer 63a, waar na het overlijden van Jezus de tekst luidt: ‘der Vorhang im Tempel zerriss in zwei Stück

von oben an bis unten aus’. Hier heeft Bach met groot gevoel voor theater de retorische figuren van de anabasis en katabasis kunnen inzetten, de stijgende en dalende melodische lijn. Deze laatste suist zelfs in een peilloze diepte van twee octaven, tot de laagste noot van de basso continuo. Ook als men de tekst niet verstaat is het pijn-lijk duidelijk: onder een levensgevaarlijke chromatiek stuwen immense krachten de wereld en zijn noten omhoog. In zijn onmetelijke toorn laat God de aarde beven. Rotsen splijten, graven scheuren open en de heiligen die daarin rusten staan op. De basso continuo lost hier een enorm salvo 32ste noten om de aardbeving kracht bij te zetten... Honderdnegentig noten om precies te zijn. Ooit telde iemand ze na. •

15

‘…verborgen ver wij zingen en sym bolieken behoorden tot een goed gevestigde kerkelijke traditie, maar bezigde Bach die ook?’

Diverse commentatoren zien in die twee ongelijke helften van de passie de vorm van een kruis, het kortere eerste deel stelt het horizontale deel voor en het langere tweede deel het verticale deel van het kruis. Bach zou zich bij zijn macro- en microplanning van de Matthäus-Passion hebben laten leiden door verhoudingen, getallen en symboliek, zoals traditie was in de muziek van de zeventiende en achttiende eeuw.

In veel muziekboeken uit Bachs tijd wordt immers verwezen naar een tekst uit het apocriefe bijbelboek De wijsheden van Salomo: ‘Alles hebt gij naar maat, getal en gewicht geordend.’ Zo zou een componist zijn muziek moeten baseren op een van tevoren bepaald patroon gebaseerd op getallen en verhoudingen, precies zoals God het heelal zou hebben ‘geconstrueerd’. De in dit verband vaak geciteerde Duitse mathematicus en filosoof Gottfried Wilhelm Leibniz (1646-1716) beschreef muziek als ‘verborgen sommen van een geest die zich er niet van bewust is dat hij aan het rekenen is.’

Bach en het getal?Hoewel er geen enkele uitlating van Bach bestaat over het constructief en symbolisch gebruik van getallen, is er toch een aparte tak in de Bach-wetenschap gegroeid die zich daarmee bezighoudt. Vooral sinds de artikelen van de Duitse musicoloog en theoloog Friedrich Smend uit 1947. Hij beweerde dat Bach in zijn composities een code heeft gebruikt die berust op de rangnummers van de letters uit het alfabet. Volgens die methode is A=1, B=2 enz. Zo is de getalswaarde van de naam Bach gelijk aan 14 (B=2, A=1, C=3, H=8; totaal=14). Is het toeval dat het getal 14 veelvuldig voorkomt in de Matthäus-Passion? Zo telt het werk bijvoorbeeld 14 koralen. De in totaal 68 gedeelten van de passie vormen eveneens het getal 14 (6+8=14). Bovendien bevat de Matthäus-Passion naast

Manuscript van Bach met de melodie van koraal ‘O Lamm Gottes unschuldig’ in rode inkt

uitvoeringen matthÄus-passionAl meer dan 90 jaar zijn de uitvoeringen van de Matthäus-Passion doorDe Nederlandse Bachvereni-ging een begrip in binnen- en buitenland. Mis de uitvoering op 18 maart in de Doelen niet! Ook het Rotterdams Philharmonisch Orkest voert Bachs meesterwerk uit, op 27, 28 en 29 maart.

Kijk voor meer informatie over deze concerten in de concertagenda achterin dit magazine

doelencampus16

Alberto Sellés Asunción Pérez ‘Choni’

marlies jansen over

Flamenco in de doelen

door Marlies Jansen

Liefhebbers van flamenco komen al jarenlang trouw naar de flamencovoorstellingen in de Doelen. Vanaf het seizoen 2012/2013 is dat helemaal de moeite waard. Elke flamencovoorstelling wordt omkleed met een avond­vullend programma: een inleiding vooraf, een meet & greet met de artiesten, een miniworkshop met een echte flamencodanseres en een optreden in de foyer van flamenco­artiesten in opleiding. Flamencojournaliste Marlies Jansen vertelt er meer over.

Het begon tijdens de derde Nederlandse Flamencobiënnale, in januari 2011. De organisatoren vroegen danseres Mirjam Bloem en ondergetekende om na afloop van de openingsvoorstelling een meet & greet te verzorgen met de artiesten. Nu is het Nederlandse flamencowereldje klein en knus, dus Mirjam en ik kennen elkaar al jaren. Ooit stonden we samen in de dansles. Zij heeft zich sindsdien ontplooid tot een professionele flamencodanseres, met een bloeiende dansschool in Rotterdam. Ikzelf ben een andere richting ingeslagen. Min of meer toevallig kwam ik in 1995 terecht bij het Nederlandse flamencotijdschrift Aficionao.

Eigenlijk alleen als eindredacteur, om de ergste taalfouten eruit te halen. Maar van lieverlee ging ik mij steeds meer verdiepen in de flamenco, reisde ik naar Spanje om festivals bij te wonen en cd- en boekwinkels af te struinen en leerde ik Spaans zodat ik artiesten kon interviewen. Zo ontwikkelde ik mij tot iets wat ze in Spanje gewichtig ‘flamencoloog’ noemen, maar waar ik liever de term ‘flamencokenner’ op plak. Nog steeds schrijf ik voor het flamencoblad, dat inmiddels Mundo Flamenco heet, maar ook houd ik lezingen en inleidingen bij voorstellingen in diverse theaters.

geen diva’sMaar we hadden het over die meet & greet tijdens de Flamencobiënnale, in de foyer van de Rotterdamse Schouwburg. We hadden de artiesten feestelijk op een trap gedrapeerd, met het publiek er in een wijde kring omheen. Van tevoren hadden we de taken verdeeld: Mirjam zou met een microfoon door het publiek lopen om vragen te sprokkelen en ik zat met een tweede microfoon tussen de artiesten om heen en weer te vertalen tussen Nederlands en Spaans. Het werd een leuk gesprek. Wat ik na vele jaren interviewen allang ontdekt had – dat flamenco-artiesten geen over het paard getilde diva’s zijn, maar leuke, communicatieve mensen die ontzettend graag over hun kunst vertellen, zolang het maar in het Spaans mag – dat werd het Rotterdamse publiek ook al snel duidelijk. Er kwamen steeds meer vragen los. ‘Waarom was er geen gitaar bij?’, vroeg iemand aan pianist Dorantes, die inderdaad voor zijn voorstelling wel een zanger, een contrabassist, een fluitist, een percussionist en een danser had uitgenodigd, maar het meest voor de hand liggende instrument, de gitaar, had weggelaten.

over doeLencampus:

De laatste jaren heeft de Doelen zijn activiteiten op het gebied van educatie sterk uitgebreid met inleidingen, nabesprekingen, debatten en openbare masterclasses. Deze activiteiten vallen sinds dit jaar onder de term DoelenCampus. De flamenco-avonden in de Doelen – met een breed scala aan activiteiten op één avond – verdienen dan ook zonder twijfel het predikaat DoelenCampus.

17

‘Wat weten mensen eigenlijk over flamenco en – nog belangrijker – wat willen ze weten?’

»

Marlies Jansen in gesprek met Mariana Cornejo

flamenco-ensemble van Codarts

doelencampus18

‘Het was niet nodig’, antwoordde de pianist, enigszins in het defensief gedrongen. Zanger José Valencia nam het ridderlijk voor hem op: ‘Als er goede muziek is en goede muzikanten, dan maakt het instrument niet uit!’

Toen Hans de Lange, de programmeur wereldmuziek van de Doelen, met Mirjam Bloem overlegde hoe ze de flamenco-voorstellingen in de Doelen wat meer konden aankleden, belde zij mij of ik er voor voelde om inleidingen te verzorgen en of we dan ook weer na elke voorstelling zo’n meet & greet konden doen. Daar hoefde ik niet lang over na te denken. Ik vind het een vreugde om over flamenco te schrijven, maar soms zijn de lezers wel erg anoniem. Af en toe een verhaal houden, met aan het slot een welgemeend ‘Zijn er nog vragen?’ houdt mij bij de les: Wat weten mensen eigenlijk over flamenco en – nog belangrijker – wat willen ze weten?

een manier van LevenHet mooiste is natuurlijk om de artiesten zelf aan het woord te laten. Het is tenslotte hún kunst, hún creativiteit, hún leven. Want voor flamenco-artiesten is flamenco meer dan iets wat ze op het podium doen en in hun oefenstudio. Flamenco is voor

‘En toen zong Mariana, zomaar op de knalrode sofa in de foyer van de Doelen, een prachtige tanguillo. Omdat ze die Rotterdammers zo’n aardig publiek vond.’

doelencampus activiteiten

doelencampus activiteiten > doelencampus activiteiten > doelencampus activiteiten > doelencampus activiteiten > doelencampus activiteiten > doelencampus activiteiten > doelencampus activiteiten > doelencampus activiteiten > doelencampus activiteiten >

een gouden zondagOok meet & greets vallen onder DoelenCampus. Ze stellen u in staat om de musici zélf te vragen naar hun visie en drijfveren. Die kans heeft u bijvoorbeeld na afloop van het kamermuziekconcert van Torleif Thedéen en Itamar Golan. We schenken er ook nog een glaasje champagne bij. zondag 3 maart Gouden zondag met Torleif Thedéen (cello) en Itamar Golan (piano)

fLamenco-avonden zoaLs in dit artikeL Beschreven, vaLLen onder wat wij doeLen campus noemen. een Breed scaLa aan activiteiten gericht op verdieping en educatie met aLs doeL een intensere muziek BeLeving. op deze pagina’s vindt u een greep uit de doeLencampus-activiteiten in de maanden maart t/m juni. in de concertagenda achterin deze agenda herkent u aLLe activiteiten aan dit sYmBooL.

zondag 3 maart

Itamar Golan

mirjam BLoem Als flamencodansdocent heb ik altijd de drang gehad de cursisten van mijn dansschool Flamenco Rosa de Compás en de bezoekers van de voorstelling meer te betrekken bij wat er gebeurt als je flamenco ervaart. Een gesprek met Hans de Lange resulteerde in het houden van een meet & greet met de artiesten. Na dit twee keer alleen te hebben gedaan was ik toe aan versterking. Ik vind het meer mijn plek om vragen te ontfutselen aan toeschouwers. Toen ik met Marlies een interview met flamencopianist Dorantes had afgenomen tijdens de Flamencobiënnale van 2011, was ik ervan overtuigd dat wij in onze samenwerking elkaar versterken. Ik houd zeer van het interactieve, dus de cursisten, of in dit geval het publiek, zelf de vragen laten stellen. In deze setting is daar veel gelegenheid voor. Het doel, de bezoekers meer bieden na de voor - stelling, is zeker bereikt. Een nieuw item tijdens deze avond is een interactieve (dans)workshop met het publiek tijdens de pauze of na de voorstelling. Het gaat erom de mensen de energie te laten voelen die bijvoorbeeld het klappen alleen al oplevert. Mochten we bovendien aan dansen toekomen, dan is dit een zeer behapbaar stukje, zodat iedereen kan deelnemen. Laagdrempelig dus. Daarom verheug ik mij ook op de samenwerking met studenten van Codarts die de flamenco-avonden ondersteunen met muziek voor en na de voorstelling.

hen een manier van leven. Hoe vaak ik niet gezang en geklap heb horen klinken uit de kleedkamer, als ik de mensen na een voorstelling even ging begroeten? Of uit het busje, wanneer dat met artiesten volgeladen naar het hotel vertrok? Flamenco is voor de meesten niet zomaar een kunstje dat ze hebben aangeleerd, maar iets waarmee ze zijn opgegroeid, dat net zo vanzelfsprekend bij hun leven hoort als eten, drinken en slapen. En dat ze graag met anderen delen.

Het heeft al mooie momenten opgeleverd. Zoals die keer dat zangeres Mariana Cornejo tijdens de voorstelling geen tanguillo had gezongen, terwijl die vrolijke flamencostijl uit haar moeder-stad Cádiz zo’n beetje haar handelsmerk is. Die had ze toch gemist, verzuchtte een dame uit het publiek. En toen zong Mariana, zomaar op de knalrode sofa in de foyer van de Doelen, zonder gitaarbegeleiding, een prachtige tanguillo. Omdat ze die Rotterdammers zo’n aardig publiek vond.

Voor het seizoen 2012-2013 zijn de flamencovoorstellingen, in het kader van de DoelenCampus, uitgebreid tot een avondvullend programma. Het begint om half acht met een half uur inleiding. Ik vertel wat over flamenco in het algemeen – natuurlijk snijd ik daarbij iedere keer een ander thema aan – en ga dan in op de artiest(en) van die avond en de voorstelling die zij gaan brengen. Dan is er een kwartier voor een versnapering, waarna het tijd is voor de voorstelling, meestal in de Jurriaanse Zaal. Dat is voor flamenco de ideale plek: met een hoog podium en een oplopende tribune, zodat iedereen de danser(s) goed kan zien, en klein genoeg om de voor flamenco zo bevorderlijke intimiteit te bieden. Daarna is het nog lang gezellig in de foyer: een kleine flamencoworkshop van Mirjam Bloem voor absolute beginners, een meet & greet met de artiesten en een optreden door de flamencoleerlingen van Codarts - Rotterdams Conservatorium. »

doelencampus activiteiten > doelencampus activiteiten > doelencampus activiteiten > doelencampus activiteiten > doelencampus activiteiten > doelencampus activiteiten > doelencampus activiteiten > doelencampus activiteiten > doelencampus activiteiten >

kindermuziekweek Wij hechten er zeer veel belang aan om kinderen al zo jong mogelijk in contact te brengen met live muziek en instrumenten. Eigenlijk valt de hele Kindermuziekweek daarmee onder DoelenCampus. Er zijn onder meer workshops voor kinderen, samenspeelconcerten voor jonge muzikantjes en ook voor scholen en bso’s hebben wij in deze periode een uitgebreid activiteitenprogramma. Zie het hele programma op pagina 34 t/m 36

virusVirus is een radioprogramma dat in samenwerking met Radio 4, AVRO, de Doelen en de Rotterdamse Schouwburg wordt geproduceerd. De opnames vinden vanaf 7 maart iedere donderdag plaats in de Rotterdamse Schouwburg en zijn geheel gratis bij te wonen. In iedere uitzending veel live muziek en interviews met musici die u toegang geven tot hun wereld.Virus, vanaf 7 maart iedere donder­dag om 22.00 uur in de Rotterdamse Schouwburg

concertinLeidingenVoorafgaand aan steeds meer concerten kunt u deze inleidingen gratis bezoeken*. In de periode maart t/m juni zijn er onder meer de volgende inleidingen:20 maart inleiding op The Martial Arts Trilogy van Tan Dun door Neil Wallace30 maart laat u meevoeren naar het Wenen van de negentiende eeuw door inleider Huib Ramaer25 mei maar liefst drie wereld­premières in één concert, dat verdient toelichting: inleiding door Hans Woudenberg en Frank de Groot

* inleidingen op concerten van het Rotterdams Philharmonisch zijn tegen betaling te bezoeken

5 t/m 14 apriL 2013 vanaf 7 maart 2013 20 & 30 maart en 25 mei

19

Virus

vrouweLijke gratie en manneLijke krachtIn oktober 2012 zijn we van start gegaan met danser Marco Flores. In het voorjaar van 2013 staan nog twee flamenco-avonden op het programma. Op vrijdag 15 april toont danseres Asunción Pérez ‘Choni’ de elegantie van de Sevillaanse school: de hoofse flamencostijl waarbij de vrouwelijke gratie centraal staat. Het zinnebeeld van deze stijl is de bata de cola, de flamencojurk met een lange sleep, die de danseres met allerlei draaien en vloeiende bewegingen om zich heen drapeert. En op 10 mei toont de jonge danser Alberto Sellés de kracht van de mannelijke flamencodans, met energieke bewegingen en explosief voetenwerk.

Ik hoop alle flamencofans – de trouwe oude garde, maar ook nieuwe gegadigden – op die avonden te mogen begroeten. En bedenk alvast een goede vraag, niet alleen voor mij, maar vooral voor de artiesten. •

ricardo mendeviLLe, fLamencodocent codartsDe studierichting flamencogitaar binnen de afdeling Wereldmuziek van Codarts bestaat al sinds 1985. In de eerste jaren was iedere studierich-ting heel erg gefocust op zijn eigen ontwikkeling. Tegenwoordig is de samenwerking tussen de verschillende studierichtingen van de school steeds intensiever. Er is een aantal verschillende ensembles waar de studenten van de hele school aan kunnen deelnemen, waaronder een flamenco-ensemble. Leerlingen flamencogitaar worden geacht om in hun derde of vierde jaar deel te nemen aan het ensemble. Voor leerlingen uit de andere studie-richtingen is het niet verplicht, maar ze krijgen er wel studiepunten voor. Zo telt het ensemble dit jaar bijvoorbeeld een klassieke violist, fluitist en klarinettist, een bassist en een latin percussionist. Het ensemble is iedere keer anders van samenstelling. Het is flexibel en geeft zo inhoud aan onze filosofie: om verschillende muzikale tradities bij elkaar te brengen. Flamencogitarist Alexander Preuss, een van onze docenten, geeft leiding aan de groep en maakt de arrangementen. Wat betreft het repertoire staan we open voor alle mogelijke instrumen-tale combinaties, maar we zijn wel veeleisend: je moet de traditie leren. Dat beweert onze hoofddocent Paco Peña ook: een technische basis en een kennis van stijlen zijn nodig om daarna vrij te zijn in wat je ermee doet. En dat spreekt aan, want we trekken studenten uit heel Europa.

BesteL nu uw kaartenvrijdag 15 maart Flamencodanseres Asunción Pérez ‘Choni’

vrijdag 10 meiFlamencodanser Alberte Sellés

kijk voor meer informatie over deze concerten in de agenda op p.67 en p.83

aan dit icoon herkent u in de agenda vanaf pagina 62 aLLe activiteiten die in het kader van doeLencampus pLaatsvinden.

zondagfestivaL met Liza ferschtman Wie ooit een Zondagfestival heeft meegemaakt, weet dat deze middagen een kans bieden tot een bijzondere verdieping in de muziek. In april staat Liza Ferschtman in de schijnwerpers tijdens ‘haar’ zondagfestival. ‘Met wie wil je spelen’, vroegen wij haar, ‘wát wil je spelen’ en, ‘wat wil je vertellen’. Deze dag is daarvan het resultaat en biedt naast heel veel muziek ook onder meer een meet & greet met de musici. zondag 28 april Zondagfestival Ferschtman spiritueel

20

Alberto Sellés

doelencampus activiteiten > doelencampus activiteiten > doelencampus activiteiten >

zondag 28 apriL

© M

arco

Bor

ggre

ve

de doelen online

muziek van nuOp muziekvan.nu bloggen diverse musicologen, publicisten, redacteuren en componisten over – de naam zegt het al – 20e en 21ste eeuwse muziek. Een website met leuke concerttips, maar vooral met veel, heel veel boeiende artikelen.

spruitagenda Uktuktuk.nl is een online agenda voor ouders van kindjes vanaf 0 jaar in Rotterdam. Mét natuurlijk ook veel leuke tips voor culturele activiteiten in de stad.

virus VIRUS is een wervelend muziekprogramma op Radio4 met live optredens dat gepresenteerd wordt door Giel Beelen, Art Rooijakkers, Vivienne van den Assem, Jan-Willem Roodbeen en Marike Jager. De afleveringen worden iedere donderdagavond vanaf 22.00 uur in de Rotterdamse Schouwburg opgenomen en zijn gratis toegankelijk. Op de website van VIRUS zijn alle afleveringen terug te zien: virus.radio4.nl. Omdat VIRUS ook met medewerking van de Doelen wordt gemaakt, zijn hier ook bijzondere ‘Doelengasten’ terug te vinden zoals Kristian Bezuidenhout, Emanuel Ax en Moya Brennan.

veeL Luisteren, heeL veeL Leren

Muziekweb.nl is de website van de Centrale Discotheek Rotterdam. Ook als je hier

geen cd’s leent een uitstekende website om eens te bezoeken. De website biedt oneindig veel

muziekfragmenten, goed te vinden op bijvoorbeeld thema, muziekstijl of uitvoerenden. U kunt er

muziekadvies inwinnen en nieuwsberichten uit de muziekwereld lezen en vindt er boeiende

muziekwijzers. Korte introductiecursussen over allerlei muziekstijlen. Van klassiek tot jazz,

van country tot balletmuziek, van pop tot Celtic en van zigeunermuziek tot kindermuziek.

kindermuziekweekDe Doelen en het Rotterdams Philharmonisch Orkest presenteren van 5 tot en met 14 april de jubileumeditie van de Kindermuziek-week. Alle ins en outs over dit bijzondere festival en de laatste informatie over de wereldrecordpoging die we ondernemen staat op kindermuziekweek.nl.

21

concert in beeld

Na de Nederlandse premières van de live-filmbegeleiding The Lord of the Rings I – The Fellowship of the Ring en deel II – The Two Towers presenteren de Doelen en het Rotterdams Philharmonisch Orkest het laatste deel van deze indrukwekkende trilogie. Mis het niet!

toLkien en rotterdamThe Lord of the Rings-auteur Tolkien had een speciale band met Rotterdam. Hoewel de karakters in zijn boeken de grootste reizen maakte, was hij zelf helemaal niet reislustig. Slechts één keer in zijn leven heeft hij een verzoek aanvaard om in het buitenland een lezing te houden. Die lezing vond plaats in Rotterdam, op 28 maart 1958.

‘Middle Earth’ komt nog meer tot leven

LEES VIA LAyAR EEN LEUK VERSLAG OVER DIE LEZING.

22

The Lord of the Rings - The Return of the King won niet minder dan 11 Academy Awards, 4 Golden Globes en nog vele andere prijzen. De bejubelde film wordt in de Doelen op groot scherm vertoond terwijl het Rotterdams Philharmonisch Orkest en koren de muziek tot leven brengen. Dat dit voor een veel intensere beleving zorgt dan het bekijken van de film in de bioscoopzaal, ontdekte ook componist Howard Shore toen hij Lord of the Rings LIVE voor het eerst meemaakte. ‘From the very first time I sat in the audience watching and listening, I felt that I was seeing the music with more clarity and hearing the image in an entirely new way. It became a completely new experience.’ Na grote successen in onder meer Londen en New York, brengen het Rotterdams Philharmonisch Orkest en de Doelen dit grootschalige project voor het eerst in Nederland. Met The Return of The King sluiten we de trilogie af, maar we kijken samen met dirigent Ludwig Wicki al naar de mogelijkheid om in 2014 een mooie opvolging te presenteren.

the Lord of the rings - the return of the king Livevrijdag 19 t/m zondag 21 apriLThe Return of the King wordt in high definition gepro jecteerd op een groot scherm in de Grote Zaal van de Doelen. Op het podium brengen musici van het Rotterdams Philharmonisch en koren onder leiding van dirigent Ludwig Wicki de gebeurtenissen van ‘Middle Earth’ nóg meer tot leven door de uitvoering van de met een Academy Award® bekroonde filmmuziek van Howard Shore.

kijk voor meer informatie over dit concert in de concert agenda p. 78-80

Mede mogelijk gemaakt door CAMI en

23

24 advertentie

patricia KopatchinsKaja reiKt naar de sterren door Wenneke Savenije foto’s Sanne Donders

De website van violiste Patricia Kopatchinskaja – snel te vinden via www.patkop.com – heeft een aantal pagina’s die haar karaktervolle temperament goed representeren. Achter het menu My Kitchen schuilt een wereld waarin zij het geven van een concert vergelijkt met het koken voor vrienden. In de Trashbin bewaart zij slechte kritieken, veelal voorzien van een persoonlijke repliek.

Het zou kunnen dat de soliste in Mozarts Vierde Vioolconcert blootsvoets het podium betreedt. Patricia Kopatchinskaja doet dat met een reden: ‘Alleen in een stabiele houding kun je reiken naar de sterren’. Met die ambitie heeft de Moldavische een wervelende carrière opgebouwd. In Mozarts Vierde Vioolconcert bundelt ze haar krachten met een andere gepassioneerde musicus: de Israëlische dirigent Ilan Volkov, tot 2009 chef-dirigent van het BBC Scottish Symphony Orchestra, het befaamde omroeporkest uit Glasgow, dat ook Schumann en Brahms gaat spelen. Op 2 juni dirigeert Volkov nogmaals ‘zijn’ orkest, koor en drie vocale solisten in het op de folklore geïnspireerde muziek voor strijkers en blazers van Grainger, A Spring Symphony van Britten, die de wederopbouw na de oorlog verklankt, en Uit joodse volkspoëzie van Sjostakovitsj, waarin ‘vrolijke melodieën en droevige intonaties hand in hand gaan’.

MOZART IS OPERA‘I know who you are - I heard your music!’, zeggen de gypsies. Voor de Moldavische violiste Patricia Kopatchinskaja (1977), die tegenwoordig met haar 6-jarige dochtertje, man en hond in Bern woont (als ze tenminste niet op tournee is…), raakt die uitspraak de kern van haar wezen. Zodra ze het concertpodium oploopt en de eerste noten aan haar viool ontlokt, levert ze zich volledig uit aan de muziek en het publiek. Geen poses, geen holle virtuositeit, geen steriele perfectie. Maar wel passie, oprechtheid, vrije bewegingen, intensiteit en bezieling, om de essentie uit te kunnen drukken van een taal die alle woorden te boven gaat: muziek.

Dát is waar Patricia Kopatchinskaja, die doorgaat voor de meest wilde en ongeremde onder de jonge topviolisten, voor wil staan. Of het nu is tijdens een introverte uitvoering van Bach, een opzwepend concert met volksmuziek uit de Balkan, de meditatieve zoektocht naar schoonheid en waarheid in Beethoven, vrolijk dansende barokmuziek, vlijmscherpe en woeste muziek van Ligeti en Oestvolskaja, of tijdens haar vertolking van Mozarts Vierde Vioolconcert in de Doelen. Kopatchinskaja: ‘Ik heb nog niet eerder bij het BBC Scottish Symphony Orchestra gesoleerd, maar ik speelde al wel het Vioolconcert van Schönberg met Ilan Volkov, een prachtige dirigent. Dat was enkele jaren geleden in Helsinki. Dus ik ben erg blij om hem nu opnieuw te ontmoeten om samen onze weg te vinden in de muziek van Mozart. Ik speel een aantal van Mozarts vioolconcerten en ik aanbid ze allemaal! Mozart is uniek in die zin dat veel van het steeds veranderende materiaal is verpakt in hele kleine muzikale ruimtes. Soms verandert de sfeer al binnen één enkele maat. Het thematische materiaal bestaat

uit zeer contrasterende karakters, het geheel doet denken aan een opera. De uitdaging is om al deze razend snel veranderende ‘personages’ zo helder mogelijk en tot de verbeelding sprekend te karakteriseren, met behoud van de flow en de architectonische eenheid. Bij Mozart ruik ik opera. Over het algemeen zie ik tijdens het uitvoeren van muziek heel vaak beelden of scènes voor me. Dit is mijn manier van één worden met de muziek.’

KOPATCHINSKAJA OVER DE KuNST VAN HET MuSICERENIn het Vierde Vioolconcert van Mozart soleert Kopatchinskaja op een ‘moderne’ viool met een ‘moderne’ Tourte stok. Hoewel ze open staat voor de theoretische ontdekkingen van de authentieke muziekpraktijk, zijn historisch verantwoorde interpretaties niet helemaal ‘haar ding.’

Hebben authentieke uitvoeringen uw spel beïnvloed?‘Natuurlijk ben ik er door beïnvloed. Sir Roger Norrington bijvoorbeeld ontdekte dat de snelle tempo-aanwijzingen van Beethoven niet alleen speelbaar zijn, maar ook heel overtuigend en opwindend klinken. Het is absoluut fascinerend om te repeteren met Philippe Herreweghe en dan te luisteren naar zijn erudiete uitleg over articulaties en muzikale retorica. In februari speel ik met hem een aantal werken van Beethoven, waaronder zijn Vioolconcert, met zijn Orchestre des Champs-Elysées. Ik hou veel van dat orkest. Wat barokmuziek betreft is Bach voor mij de god. Maar ik ben ook verzot op de muziek van Buxtehude, Vivaldi, Marin Marais of Pisendel. Ik vind het heerlijk om hun muziek te spelen.’

26

Speelt u zelf wel eens op historische instrumenten?‘Ik speel met een stok van Tourte, de uitvinder van de moderne strijkstok. Zijn stokken zijn al meer dan 200 jaar oud. Ik bezit ook nog een historisch verantwoorde barokstok, maar als je een-maal aan een Tourte gewend bent wil je niet meer met andere stokken spelen. Als het nodig is speel ik wel eens op darmsnaren, om mijn viooltoon beter te laten mengen met de klank van het orkest. Maar ik speel nooit op een barokviool. Mijn handen zijn zo gewend geraakt aan een modern instrument, dat ik dat niet zo gemakkelijk kan veranderen. In Rotterdam speel ik Mozarts Vierde Vioolconcert dan ook gewoon op de ‘moderne’ manier.’

Gelooft u dat authentieke uitvoeringen een illusie zijn? ‘Ik denk dat het idee van historische uitvoeringen vaak tegenstrijdig in zichzelf is. In de barokke en de klassieke periode werden bijna nooit muziekstukken uit het verleden gespeeld. Mensen waren nieuwsgierig naar het heden, ze wilden nieuwe muziek horen. Dat tegenwoordig zo weinig mensen geïnteresseerd zijn in moderne muziek, is volgens mij een verontrustend teken van teloorgang van onze cultuur en beschaving. Het jongere publiek is ook niet meer zo geïnteresseerd in de klassieke muziek uit het verleden. Ze zijn opgegroeid met Oscar Peterson, Glenn Gould, Elvis Presley, Gianna Nannini, de Stones en de Smashing Pumpkins. uit iPhones schallen wereldberoemde klassieke muziek, pop, jazz en muzak door elkaar heen. Ervaren concertgangers kennen klassieke muziek al op voorhand, vooral door toedoen van de platenindustrie. Door de gepolijste, perfecte, altijd keurige en voorspelbare mechanische reproducties, die de platenindustrie ons wil verkopen als muziek, kunnen onze moderne oren en verbeelding nooit werkelijk aangesproken worden. Na de beroemde uitspraak van Diaghilev ‘étonnez-moi!’ (‘Verbaas me!’) hebben musici in mijn ogen dan ook de plicht om uit te vinden waar het écht om gaat, om met concerten in het hier en nu weer echte ‘sensaties’ te creëren. Alles wat kan helpen om een componist beter te kunnen begrijpen is belangrijk en kan een verrijking zijn. Zoals boeken lezen over een componist of een bepaalde stijlperiode. Zolang die theoretische kennis

‘Wat barokmuziek betreft is Bach voor mij de god. Maar ik ben ook verzot op de muziek van Buxtehude, Vivaldi, Marin Marais of Pisendel.’

»

27

tenminste maar niet alle intuïtie doodt. Bij Bach of Mozart is hun levensverhaal misschien niet zo essentieel. Maar bij Schumann, Brahms, Sjostakovitsj of Oestvolskaja helpt kennis van hun leven en de moeizame omstandigheden waaronder ze componeerden enorm om hun muziek beter te begrijpen.’

Hoe kunt u bijdragen aan het levendig houden van de muziek?‘Werken uit het verleden werden anders begrepen in hun tijd. Getuigen van Vivaldi’s optredens waren verbaasd door zijn gedurfde virtuositeit. Voor geschokte tijdgenoten was Beethovens Kreutzer-Sonate ‘esthetisch en artistiek terrorisme’. Brahms schreef zijn Pianokwartet in c met Goethes Werther en zijn eigen ongelukkige liefde in het achterhoofd. Hartmanns Concerto funèbre was een protest tegen de barbarij van de nazi’s. Werkelijk ‘historisch verantwoorde’ concerten moeten ook nu laten horen hoe gedurfd Vivaldi en hoe terroristisch Beethoven kon klinken, hoe erg Brahms leed en hoe aangrijpend het protest van Hartmanns Concerto is. Hedendaagse muziek helpt mij enorm bij het herscheppen van oudere muziek. Hoogleraren doceren klassieke lesstof van Newton, Darwin en Einstein. Maar ze worden ook geacht vooruit te kijken, onderzoek te doen en hun studenten les te geven in een hedendaagse context. Zo zou het ook moeten zijn met klassieke muziek. Zonder actualiteitswaarde zijn concerten niet meer dan een betekenisloze herhaling. Interpretaties mogen nooit meer van hetzelfde zijn. Altijd zijn er nieuwe invloeden, zoals bijvoorbeeld de akoestiek van de zaal, de stemming van de solist en het weer, de ‘Zeitgeist’ of de genius loci. Mozart bijvoorbeeld kan veel vrijer gespeeld worden in Amsterdam dan in Salzburg. En Mozart klinkt weer heel anders van sfeer tijdens de Witte Nachten in het Finse Kuhmo. Om mijn horizon te verruimen heb ik ook wel eens jamsessies gedaan, met bassist Barry Guy en de Libanese luitspeler Mahmoud Turkmani. Als ik het voor het zeggen had, zou ik alleen maar moderne muziek spelen: Xenakis, Bartók, Scelsi, Oestvolskaja, Sciarrino, Ligeti, Kurtág, Mansurian, Boris Yoffe… Maar veel organisatoren gaan paniekerig doen zodra ik ze dat voorstel.’

Welke grote artiesten uit het verleden bewondert u het meest?‘Grote musici uit het verleden waren vaak zeer individualistische persoonlijkheden. We kunnen hun spel nog steeds beluisteren, dankzij de bestaande opnames van het spel van violisten als Eugène Ysaÿe of Bronislav Huberman. Misschien is Ivry Gitlis de laatste van deze oude vioolreuzen. Waar is hun muzikale vrijheid gebleven? Vandaag de dag is de ene violist niet meer van de andere te onderscheiden. Ze hebben allemaal dezelfde internationaal gewaardeerde ‘high quality-sound’, dezelfde foutloze techniek. Ze nemen geen risico’s en de persoonlijke expressie ontbreekt vaak. Er zijn zeldzame uitzonderingen, zoals Isabelle Faust, Pekka Kuusisto, Thomas Zehetmair en natuurlijk

‘Ik speel nooit bewust lelijk. Er zijn echter wel componisten en composities die vragen om scherpe of gewelddadige accenten.’

Gidon Kremer. De legendarische Spaanse cellist Pablo Casals heeft eens gezegd dat iedere interpretatie een persoonlijke ontmoeting moet zijn van de vertolker met een compositie. Die ontmoeting is uiteindelijk voor iedere musicus een privézaak, niemand kan je vertellen hoe je het moet aanpakken. Musici moeten eerst bij zichzelf naar binnen kijken om hun eigen persoonlijke visie te kunnen ontwikkelen. Al het andere komt neer op een muzikale leugen. Daarin ben ik het helemaal eens met Casals.’

Hoe belangrijk is voor u de cerebrale kant van muziek maken? ‘Dat is echt heel ingewikkeld. Want we hebben het dan in feite over drie verschillende functies van de hersenen. Om te beginnen ontstaat muziek in het hoofd van de componist. Hij denkt, voelt, verandert, verteert en krijgt uiteindelijk een afgewerkt product dat in feite nog niet meer is dan een ingebeelde fantasie. Dan probeert hij dit product op papier te zetten, met behulp van een zeer onvolmaakte notatie die een millennium geleden in Italië is uitgevonden. Daarna komt de vertolker aan de beurt. Hij kijkt naar deze primitieve notatie, stelt zich voor wat al deze noten zouden kunnen betekenen in het hoofd en het hart van de componist, probeert het stuk te reconstrueren in zijn hoofd en hart, om het vervolgens te vertalen in een hoorbare interpretatie. Maar dit is nog steeds niet genoeg, want muziek is pas een reële ervaring als óók de hersenen van het publiek worden aangesproken. Anders is de hele onderneming voor niets geweest. Natuurlijk moet de vertolker een stuk analyseren en hoe meer hij

ontdekt, hoe beter. Omdat de muzikale notatie zo onvolmaakt is, geniet ik ervan om samen te werken met levende componisten. Dan kan je tenminste rechtstreeks aan henzelf vragen wat ze bedoelen met die en die passages. En ook of ze blij zijn met je interpretatie.’

Waarom bent u de muziek ingegaan?‘Mijn vader, moeder en oudere zus zijn allemaal muzikanten. Mijn oma zong achter de naaimachine. Mijn grootvader – een veearts – speelde op een kleine Moldavische fluit. Dat was het laatste wat hij deed voordat hij enkele maanden geleden op 94-jarige leeftijd overleed. Mijn moeder is violiste en mijn vader, van huis uit een boerenzoon, ontwikkelde zich tot de beste cimbalist van heel Moldavië. Muziek is onze manier van leven.’

En waarom koos u voor de viool?‘Al vanaf mijn vroegste kinderjaren was ik gefascineerd door het vibrato van violisten. Toen ik op mijn zesde zelf viool ging spelen, schudde ik met mijn beide handen vanaf de eerste dag. Vioolspelen leek mij het mooiste dat op deze wereld bestaat. Ik kreeg ook al heel jong speciale lessen in ritmische beweging voor kinderen. Op deze euritmie oefenden we een soort dansen, om met ons hele lichaam het ritme en het karakter van de muziek te leren begrijpen. Ik heb veel buitengewoon goede vioolleraren gehad, elk van hen totaal verschillend. Zo leerde ik dat er niet één manier bestaat om te kijken naar een stuk of een probleem, maar dat er altijd verschillende manieren zijn om

‘Ik hoop dat mensen naar concerten gaan voor de bijzondere ervaring. Om aangeraakt te worden, tot in hun ziel ontroerd, geschokt tot in hun wortels.’

»

iets op te lossen. Het meest leerde ik van leraren die niet alleen maar wilden ‘babysitten’, maar die me steunden om mijn eigen plannen te ontwikkelen, eigen beslissingen te nemen en zelf te experimenteren, zodat ik een persoonlijke autonomie kon opbouwen.’ Speet u wel eens opzettelijk met een lelijke toon? ‘Ik speel nooit bewust lelijk. Er zijn echter wel componisten en composities die vragen om scherpe of gewelddadige accenten. Neem Beethoven, Schumann, Sjostakovitsj, Ligeti of Oestvolskaja. Bij hen heb je twee keuzes: je kunt alle scherpe randjes in hun muziek sussen totdat het een homogene, aan-gename en zoete saus wordt, die de slaperigheid van het publiek niet zal verstoren. Na afloop van het concert zal iedereen zeggen dat het ‘mooi’ was. Als alternatief kun je ook de nadruk leggen op deze randjes en ze zo nodig aanscherpen totdat het pijn doet. Nou, een deel van de luisteraars en sommige recensenten voelen zich dan gestoord in hun vreedzame onverschilligheid en zeggen dat het niet ‘mooi’ was. Zelf kan ik schoonheid herkennen in de meest onwaarschijnlijke geluiden van componisten als Kurtág of Ligeti. Er is schoonheid in stiltes en ook een pauze kan ont-zettend mooi zijn.’

Kent u de theorie dat je emoties kunt uitdrukken door een klein beetje vals te spelen? Of door niet te vibreren?‘Absoluut. De intonatie van een piano is zogenaamd ‘goed gehumeurd’, dat betekent dat alles een heel klein beetje onzuiver is. Wanneer je als violist streeft naar een intonatie die strikt overeenstemt met de piano, zit je er meestal toch net een beetje naast. Je kunt ook gebruik maken van de intonatie om je toon te kleuren. Als je iets depressiefs wil uitdrukken intoneer je een beetje laag, als je briljant wil klinken speel je een beetje ‘te’ hoog. Dat gebeurt de hele tijd intuïtief en is niet echt merkbaar voor het publiek. Natuurlijk heb ik ook wel eens zonder vibrato gespeeld. Een relevantere vraag zou zijn: Waarom spelen sommige violisten altijd met vibrato? Dat heb ik nooit kunnen begrijpen.

Als alles goed gaat, lukt het me uit te drukken wat de componist geschreven heeft.’

Hoe belangrijk is het om perfect te spelen?‘Waarom zou dat belangrijk zijn? Als je luistert naar een preek in de kerk, of een toespraak van een Nobelprijswinnaar, is je aandacht dan gefocust op diens uitspraak? Is zijn boodschap minder waardevol als hij een slip of the tongue maakt of een zin twee keer opnieuw moet beginnen? Onzin. Precies hetzelfde geldt voor muziek. Een musicus moet over de techniek beschikken de betekenis te vertalen in klanken. Daar draait het om. Veel beroemde musici speelden niet perfect: Brahms was een uitstekende pianist, maar hij stond erom bekend dat hij veel noten wegliet. De pianist Alfred Cortot was iemand die altijd foutjes maakte, maar wie heeft hem ooit geëvenaard in Chopin? Ik heb opnames van alle solowerken van Bach voor viool, gespeeld door Enescu, de geniale violist, pianist en componist. Enescu speelt regelmatig onzuiver, maar wat een muzikaal overzicht, wat een gezag straalt hij uit. Zijn Bach-spel is aangrijpender en overtuigender dan de meeste andere opnamen. Om de grote violist Ivry Gitlis te citeren: ‘Ik geef de voorkeur aan één verkeerde noot van Fritz Kreisler boven alle juiste noten van alle andere violisten’. Zo denk ik er ook over.’

Waarom bent u geen componist geworden?‘Ik begon te componeren toen ik 8 of 9 jaar oud was. Daarna heb ik compositie gestudeerd in Wenen. Nog steeds schrijf ik wel eens een stuk. Vanavond ga ik naar de Zwitserse première van een toegift, die ik schreef voor het strijkorkest Camerata Bern. Maar voor mij is het ook belangrijk om daadwerkelijk op het podium te staan. Als componist heb je geen invloed meer op de interpretatie van je stuk. In mijn ogen maakt dat componisten volledig hulpeloos.’

Is muziek – zoals Beethoven ooit zei – hoge filosofie zonder woorden?‘Goede muziek is veel méér dan filosofie. Filosofie kan aspecten van ons bestaan alleen maar beschrijven. Maar muziek is het bestaan. Muziek leert mensen hun hart en hun oren te openen. Muziek doorbreekt de maskers die we opzetten om ons de hele dag overeind te houden. Veel mensen zijn doof voor alle emoties die hen uit balans zouden kunnen brengen of hen in een onzekere positie kunnen plaatsen. Muziek voert ons mee naar andere werelden, andere sferen, waarin alle leegte en alles wat niet noodzakelijk is wordt getransformeerd tot vrijheid, fantasieën, wonderen... Ik hoop dat mensen naar concerten gaan voor de bijzondere ervaring. Om aangeraakt te worden, tot in hun ziel ontroerd, geschokt tot in hun wortels.’ •

mozartMozarts Vierde Vioolconcert heeft Patricia Kopatchinskaja in januari 2013 uitgevoerd met Camerata Bern, dat zij daarbij zelf leidde. In de Berner Zeitung zegt zij over dit werk: ‘Ik hoor hier opera, kindertrompetten, grappen, dronken doedelzakspelers, gladde vloeren, slecht dansende aristocraten, maar ook engelen en verliefden’.

30

Bezoek de concerten van het BBc scottish sYmphonY orchestra in de doeLen

zaterdag 1 juni 2013BBC Scottish Symphony Orchestra Schumann Ouverture, scherzo en finale op.52Mozart Vioolconcert nr.4 in D KV218Brahms Symfonie nr.4 in e op.98

zondag 2 juni 2013 BBC Scottish Symhony Orchestra Rebecca Evans sopraanChristine Rice mezzosopraanAndrew Staples tenorLaurens Cantorij RotterdamLaurens Collegium Rotterdam

Britten An American Overture / Ballad of Heroes Bridge Enter SpringBritten Spring Symphony Kijk voor meer informatie over deze concerten in de concertagenda op pagina’s 88 en 89.

32 advertentie

3333

De Italiaan Arnaldo Pomodoro begon zijn loopbaan als decorontwerper en stapte in de jaren vijftig over op het maken van gouden sierraden en beeldhouwen. Hij woont en werkt sinds 1954 in Milaan. Werk van Pomodoro is wereldwijd te bewonderen, onder meer in het Guggenheim in New York, het Trinity College in Dublin en de Vaticaanse musea. Over het bronzen object Scatola II, in de Doelen te zien in de Port of Rotterdam Foyer, zei hij zelf: ‘Het is een ontkenning en vernietiging van de vorm, wat neerkomt op de vervorming van de oppervlakken en voortdurend doorboren met tekens. Ik wilde breken met traditionele opvattingen’. Ook in dit werk is de voor Pomodoro kenmerkende beheersing van het detail overduidelijk. De uitermate fijne maar ge spannen reliëfs in dit beeld bestaan binnen een monumentale gladde, geometrische vorm.

In de Doelen staat een aantal bijzondere en waardevolle kunstwerken. In ieder magazine lichten we een van de kunstwerken uit. Binnenkort verschijnt er zelfs een kunstroute door de Doelen die u rondom uw concertbezoek door het gebouw kunt afleggen. In deze editie aandacht voor Scatola II van de beeldhouwer Arnaldo Pomodoro.

scatoLa ii van arnaLdo pomodoro

ANTON VERHEyHan Brehm

ZONDER TITELTomonori Toyofuku

EDuARD FLIpSENJan Sluyters

CuRVED FORMBarbara Hepworth

SCATOLA IIArnaldo Pomodoro

Kunst in de doelen

VERDER ONDER MEER Op DE KuNSTROuTE IN DE DOELEN:

© T

om G

osse

laar

© T

om G

osse

laar

Het kunstwerk van Pomodoro staat sinds de opening van de Doelen (1966) in de Port of Rotterdam Foyer. Het is destijds door de gemeente Rotterdam aangeschaft via een regeling die voorschreef dat 1% van de bouwkosten van overheidsgebouwen aan kunst moet worden besteed.

33

Van 5 tot en met 14 april organiseren de Doelen en het Rotterdams Philharmonisch Orkest de Kindermuziekweek. En deze editie is érg bijzonder, omdat het de vijfde editie van het festival is, een jubileum dus. Dat vieren we met een spectaculaire opening waarmee we een wereldrecord willen vestigen en in het Guiness Book of Records hopen te komen. Iedereen is welkom om mee te doen. Nou ja, iedereen tot 12 jaar in ieder geval. Papa’s en mama’s tellen we niet mee in de recordpoging. Hieronder vindt u meer informatie over de opening en de rest van het programma.

jubileumeditie van hét muzieK speKtaKel voor iedereen vanaF 0 jaar

KindermuzieKweeK 201334

vrijdag 5 apriL 2013 ensemble van het Rotterdams Philharmonisch Orkest. Ze voeren een speciaal voor ons geschreven compositie van Toek Numan uit. Iedereen is welkom om te komen kijken! Na het openingsconcert lopen we met z’n allen naar het Schouwburgplein voor de wereld-recordpoging Grootste Kinderkoor. Alle kinderen in de basisschoolleef-tijd mogen meedoen, dus zorg dat je voor 11.30 uur op het Schouwburg-plein bent!

zaterdag 6 apriL 2013 en uiteindelijk het hoogtepunt van de dag: het jubileumconcert waar de muzikantjes die eerder op de dag heb-ben meegedaan aan workshops zelf mogen meespelen. Er is te veel om op te noemen, dus kijk snel op kinder-muziekweek.nl voor een overzicht van alle concerten en workshops op deze dag.

het complete programma

met schooL of Bso naar de kindermuziekweek?Ook voor bezoek met schoolklassen of BSO-groepen biedt de Kinder-muziekweek een zeer uitgebreid programma met concerten en workshops. Er is bijna iedere dag wat te beleven. Onze educatie-medewerker Madelène Roovers informeert u graag. Neem contact op via m.roovers@dedoelen.nl of kijk op kindermuziekweek.nl.

openingsconcert (4+) en wereLdrecordpogingHet Samenspeel Orkest opent de Kindermuziekweek met 150 Rotterdamse basisschoolkinderen die de Music Box bespelen en een

kindermuziekweek juBiLeumdagEen héle dag waarop er voor ieder wat wils is in de Doelen. Samenspeelworkshops voor kleine muzikantjes, familieworkshops accordeon voor het hele gezin, een open podium om je kunsten te vertonen, Mini Verhalenreizen van het Rotterdams Philharmo-nisch, een familieconcert door het Nederlands Jeugd Accordeon Orkest

KindermuzieKweeK > KindermuzieKweeK > KindermuzieKweeK > KindermuzieKweeK > KindermuzieKweeK > KindermuzieKweeK > KindermuzieKweeK > KindermuzieKweeK > KindermuzieKweeK > KindermuzieKweeK > KindermuzieKweeK > KindermuzieKweeK > KindermuzieK

35

zo 7 apriL en wo 10 apriL zondag 7 apriL 2013 zondag 7 apriL 2013 zaterdag 13 apriL 2013

stap 1 Knip de figuren op deze pagina uit.

stap 2 Maak gaatjes op de aangegeven plekken.

stap 3 Verbindt de mobiel met touwtjes aan elkaar zoals op het tekening. Hang hem daarna op een leuke plek op.

maak je eigen moBieL!

concertino pannoLinoEen ontroerend mooi concert, uitsluitend toegankelijk voor baby’s van 6 tot 12 maanden en hun ouders. De beste plaatsen voor dit concert zijn gereserveerd voor de baby’s: het grote kleed, middenin de zaal waar de musici spelen. Dé plek om alles te voelen wat er te horen is. Wees er snel bij, want eerdere babyconcerten, waren snel uitverkocht.

La BaLLe rouge & Quatuor (5+)NEDERLANDSE PREMIÈRE In deze bijzondere Franse voorstel-ling, zonder gesproken tekst, komen vormen van schuim magisch tot leven. Het is een intense visuele ervaring, vol subtiele emoties die worden gedragen door de prachtige muziek van strijkkwartet en de bandoneon.

compagnie iota met detskaYa (2,5+)De kinderkameropera Detskaya gaat over drie zussen en twee broers die elkaar weerzien in het huis waar ze als kinderen met hun ouders hebben gewoond. Een opera voor groot en klein op basis van de liedcyclus De Kinderkamer van Modest Moesorgski.

famiLieworkshop music BoX (6+)De Music Box is een houten kist waar je op kan zitten, trommelen, spelen, tikken, kloppen en nog veel meer. Kinderen en hun ouders leren allerlei ritmes spelen en uiteindelijk eindigt de workshop in een swingend samenspel van alle deelnemers.

KindermuzieKweeK > KindermuzieKweeK > KindermuzieKweeK > KindermuzieKweeK > KindermuzieKweeK > KindermuzieKweeK > KindermuzieKweeK > KindermuzieKweeK > KindermuzieKweeK > KindermuzieKweeK > KindermuzieKweeK > KindermuzieKweeK > KindermuzieK

36

zondag 14 apriL 2013 in je eentje op zolder, dat is best wel eenzaam. Dan hoort Casper muziek die zo mooi is dat hij niet kan blijven zitten. Hij gaat op onderzoek en ontdekt een wereld vol muziek. De muzikanten worden zijn nieuwe vrienden. Samen nemen ze het op tegen alles waar Casper zo bang voor is. muzikaaL verhaaL (4+)

Rotterdams Philharmonisch Orkesto.l.v. Jussi Jaatinen, met Remko Vrijdag Casper zit op zolder te lezen. Hij denkt erover om er voor eeuwig te blijven wonen, dan kan hij ook niet meer gepest worden. Maar ja,

Rondom de voorstellingen en workshops is er in de Doelen van alles te beleven voor kinderen. Van een echte babyspeeltuin tot knutselen met Villa Zebra.

eXtra!

Remko Vrijdag © Hélène van Domburg

KindermuzieKweeK > KindermuzieKweeK > KindermuzieKweeK > KindermuzieKweeK >

kindermuziekweek 2013In de Concertagenda achterin dit magazine zijn alle aanvangstijden en toegangsprijzen te vinden.

kijk voor meer informatie over deze concerten in de concertagenda achterin dit magazine

de doelen relaties

Zaterdag 15 december 2012 ontving de Doelen zijn eerste lichting particuliere begunstigers bij een ontvangst voorafgaand aan het prachtige Weihnachts-Oratorium, uitgevoerd door Amsterdam Baroque Orchestra o.l.v. Ton Koopman.

steun de muzieksteun de doeLenfoto’s Hélène van Domburg

Directeur-voorzitter Gabriël Oostvogel en relatiemanager Irma van Lierop van de Doelen heetten zo’n 350 gasten welkom in de Arcadis Zaal voor een gezellig samenzijn. Onder hen waren bijna 200 Donateurs, 16 Schutters en nog eens 130 introducees. Gabriël Oostvogel sprak het gezelschap kort toe: ‘We zijn ontzettend blij dat u gehoor hebt gegeven aan onze oproep om ons te steunen in een tijd dat de overheid zich terugtrekt als investeringspartner en het bedrijfsleven ook terughoudend is met sponsoring. Het doet ons goed dat u uw betrokkenheid als fervent concertbezoeker extra kracht bij zet door ons ook nog eens te steunen met een financiële bijdrage aan onze ambities’.

37

Geeft u ook om muziek? Steun dan de Doelen! De Doelen kent twee typen particuliere begunstigers: Donateurs en Schutters. Als u maandelijks of jaarlijks via automatische incasso een bedrag doneert aan de Doelen bent u Donateur. U bepaalt zelf het bedrag dat u wilt geven en u kunt ten alle tijde ook weer stoppen met deze donaties. Schutters van de Doelen schenken minstens € 500 per jaar gedurende vijf jaar en genieten van fiscaal voordeel én enkele privileges bij de Doelen zoals voorrang bij de abonnementenverkoop.

donateur of schutter van de doeLen worden? Wilt u meer informatie over deze moge lijk heden? Kijk dan op onze website www.dedoelen.nl onder het menu ‘steun ons’ of vraag de folder aan door een e-mail te sturen naar Irma van Lierop, relatiemanager van de Doelen. Zij is bereikbaar via: t 010 217 79 07 e i.vanlierop@dedoelen.nl

sinds 1697 De geschiedenis van de Doelen wortelt in de Middeleeuwen. Toen was ‘de Doele(n)’ een plek binnen de stad waar het Schuttersgilde oefende in het schieten. Na verloop van tijd kwamen de Schutters niet alleen meer om te schieten, maar ook om te drinken en om vrienden en kennissen te ontmoeten. In 1697 kreeg de toen malige Doele toestemming om ook muzikale activiteiten te ondernemen. Daarmee kunnen we de lijn doortrekken tot nu.

KindermuzieKweeK > KindermuzieKweeK > KindermuzieKweeK > KindermuzieKweeK >

Zij waren er vroeg bij. Als pasgeborene bij een pianoconcert. Als aanwezige bij het allereerste Kaapverdische concert in de Doelen. Of als bezoeker van het eerste uur. Vier Doelen­bezoekers over hún eerste keer.

door Elsbeth Grievink foto’s Sanne Donders

de doelen op bezoeK bij

‘Het was het begin van Kaap verdische cultuur in de Doelen.’

38

CARLOS GONçALVES46 jaar, voorzitter deelgemeente Delfshaven

‘Het was het begin van Kaap verdische cultuur in de Doelen.’

39

40

‘Als ik langs de Doelen loop, gaan mijn gedachten terug in de tijd.’MEVROuW BRuINS gepensioneerd, levensgenieter

‘Baby’tjes hebben geen masker. Ze reageren heel puur op muziek.’

FREDERIquE & MIRJAM VAN RIJN2 jaar en 33 jaar, projectleider bij de gemeente Rotterdam

41

42

‘Ik dank mijn leven aan de pianola.’MENEER CuRVERS 84 jaar, gepensioneerd meteoroloog

Heeft u zelf een bijzonder verhaal dat u ons wilt vertellen? Of wilt u reageren op deze rubriek? Mail ons: communicatie@dedoelen.nl

‘Ik wil mijn dochter van zo veel mogelijk cultuur laten proeven, zodat ze zelf kan ontdekken waar haar interesses en talenten liggen.’

FREDERIquE VAN RIJN(nu 2 jaar) was de jongste bezoeker van het babyconcert tijdens de Kindermuziekweek. Haar moeder, Mirjam van Rijn (33 jaar, projectleider bij de gemeente Rotterdam): ‘Frederique was 4 maan-den oud, toen ik met haar naar een babyconcert in de Doelen ging. Het was Kindermuziekweek, en er was een spe-ciaal pianoconcert voor de ‘kruipertjes’ van 3 tot 18 maanden. Het leek me leuk om erheen te gaan. Ik wil mijn dochter van zo veel mogelijk cultuur laten proe-ven, zodat ze zelf kan ontdekken waar haar interesses en talenten liggen. De setting was heel knus: een vleugel in het midden en daaromheen kussens voor de ouders. De kindjes werden helemaal vrijgelaten. Ze mochten rondkruipen, aan de piano zitten, bij hun moeder op schoot, muziek maken, zelfs als er één begon te huilen was dat niet erg. Het mooie met zulke kleine baby’tjes is dat ze geen masker hebben. Ze reageren heel puur. Als de muziek ineens heel hard werd, dan zag je hun hele houding veranderen. Op een bepaald moment mochten we de baby’s op de vleugel leggen, zodat ze de tril-ling konden voelen. De meesten begon-nen helemaal te kirren! Na afloop werd er limonade geschonken en na gekletst. Wat een bijzondere ervaring was dat. Ik dacht bij mezelf: dit moeten meer jonge ouders weten! Het was voor mij de aanleiding om Uktuktuk.nl te beginnen, een website vol uitgaanstips met kleine kinderen.’

CARLOS GONçALVES(46 jaar, voorzitter deelgemeente Delfshaven) was bij het eerste concert in Nederland van de wereld-beroemde Kaapverdische zangeres Césaria Evora. ‘James Brown, Prince, Dina Medina, Lenny Kravitz: ik luister naar van alles. Maar Césaria Evora, dat is een verhaal apart. Als geen ander bracht zij het ge-voel over dat heel veel Kaapverdianen in Nederland hebben: de liefde voor het land dat je hebt moeten achter-laten, om een beter leven te krijgen. De heimwee naar je moeder, je familie, je jeugd. In haar stem klinkt een zwaar leven door. Dat is voor velen van ons herkenbaar. Toen Césaria opkwam, in de jaren negentig, zat ik bij de Cabo jongerengroep. We kregen er lucht van dat de Doelen meer wereldmu-ziek wilde programmeren en hebben toen gezegd: haal Césaria Evora naar Rotterdam. En zo geschiedde. Voor mij was het een onvergetelijk concert. Niet alleen omdat ik er een rol in heb gespeeld haar naar Nederland te halen. Vooral ook omdat het het begin was van Kaapverdische cultuur in de Doe-len, wat ontzettend veel Kaapverdianen goed deed en nog steeds doet.’

MEVROuW BRuINS (gepensioneerd, levensgenieter) stond letterlijk aan het fundament van het Doelengebouw, dat in 1966 werd geopend. ‘Mijn man en ik hadden een aan-nemersbedrijf en hebben de keitjes geleverd voor de bestrating rondom de Doelen. Kinderkopjes van 10 bij 10 centimeter, ze liggen er nog steeds. Als ik eroverheen wandel, gaan mijn gedachten automatisch terug in de tijd. Dan denk ik aan mijn eerste concerten. Ik ging niet zo vaak hoor, de kinderen waren nog klein. Inmiddels zijn zelfs mijn kleinkinderen volwassen. Ik heb steeds meer tijd voor mezelf. Nu de abonnementen wat flexibeler zijn geworden, en je allerlei verschillende genres kunt bezoeken, ga ik vaker naar de Doelen. In 2012 zelfs meer dan ooit. Deze week staan er twee concerten op het programma. Heerlijk vind ik dat, echt genieten. Mooi vind ik het moment dat de dirigent opkomt, even knikt en dat daarna het gehele orkest tegelijk een stuk inzet. Fascinerend. Aan al-lerlei achtergrondinformatie heb ik niet zo’n behoefte. Ik laat de muziek gewoon binnenkomen.’

MENEER CuRVERS (84 jaar, gepensioneerd meteoroloog) is Doelen-bezoeker van het eerste uur. ‘Muziek is erg belangrijk voor me, daar staat of valt alles mee. Sterker nog, ik dank mijn leven aan de pianola, een soort automatische piano! In de jaren twintig woonde mijn vader tegenover het huis van mijn moeder. Hij vond dat er aan de overkant zo mooi Chopin gespeeld werd, dus belde hij eens aan. Het bleek mijn moeder te zijn, op de pianola. Nou ja, de rest is geschiedenis… U begrijpt dat muziek er bij ons thuis bij hoorde. Er werd veel muziek geluisterd, piano gespeeld en we gingen regelmatig naar concerten. Ik ben dat altijd blijven doen. Ik hoor bij de eerste bezoekers van de Doelen in Rotterdam en nog steeds kom ik er tien, vijftien keer per jaar. Ik ga zo vaak ik kan naar de Red Sofa concerten, omdat ik liefhebber ben van hedendaagse muziek. Tijdens die avonden hoor je componisten als Peter-Jan Wagemans, Hans Koolmees en Joey Roukens vertellen over hun werk. Dat geeft extra verdieping en maakt dat je het concert nog intenser beleeft. Ik hou het niet altijd droog. Andere keren kom ik juist helemaal blij de zaal uit. Omdat ik het zo belangrijk vind dat dit soort programma’s kunnen blijven bestaan, ben ik Schutter gewor-den van de Doelen.’

43

concert in beeld

Medea: ‘een klankenstroom van grote schoonheid’.

Slagwerker, regisseur, bedenker en artistiek leider van de Veenfabriek Paul koek is dit jaar Red Sofa artist in residence in de Doelen. Met deze eigentijdse bewerking van de Griekse tragedie Medea presenteert hij zijn derde voorstelling van dit seizoen in de Doelen. De première in 2011 van het aangrijpende werk leverde lovende kritieken op. ‘…een bedwelmend mooie voorstelling…’

44

Medea: ‘een klankenstroom van grote schoonheid’.

De Griekse mythe over Medea en de dramatische wijze waarop zij haar man Jason wreekt, is het onderwerp van de beroemde tragedie van Euripides. Vanuit het perspectief van koning Kreon heeft Peter Verhelst een eigentijdse Medea geschreven. Deze tekst vervlecht zich met muziek van Wim Henderickx. Paul Koek, regisseur van de voorstelling: ‘In de mythe van Medea zijn er enkel verliezers en is het lijden voor iedereen even groot. Daarom is de keuze van Wim Henderickx goed om

voor zangeres Selva Erdener een lamento te componeren dat gedurende de hele voorstelling klinkt en zo prachtig kwetsbaar door het HERMESensemble wordt gespeeld. Een smekende, jammerlijke melodie die uiteindelijk boven alles zweeft en de onmacht van de kleine mens voor het grote onrecht indringend voelbaar maakt; maar ook een melodie die er in slaagt ons allen op te tillen en mee te voeren naar een ander gebied, hoog boven de ellende uit; ons meevoert naar een gebied van troost en liefde. De tekst voor onze

medeamaandag 11 maart 2013 door Veenfabriek, Muziek-theater Transparant en HERMESensemble o.l.v. Wim Henderickx, Paul Koek, regie Peter Verhelst, tekst en met o.a.Selva Erdener, zang

kijk voor meer informatie over dit concert in de concert agenda p. 66

voorstelling is allereerst de ‘Medea’ van Peter Verhelst. Hij schrijft vier monologen waarin de gedachten en de gevoelens van elk hoofdpersonage gelijkelijk aan bod komen; waarin inzichtelijk gemaakt wordt wat hen drijft tot daden waarvan de consequenties niet te overzien zijn. Vier monologen, vier verhalen uit liefde voortgekomen, uit liefde gestuurd en uit liefde gehandeld.’

45

‘Ik kan heel goed achtentachtig aardappelen zeggen’, begint dirigent Benjamin Zander ongevraagd. En meteen lacht hij zijn uitbundige lach die nog veel vaker zal klinken. Hij zegt het accentloos met een Hollands vloeiende ‘g’. ‘Ik ben eigenlijk Nederlander’, verklaart hij, nog uitbundiger lachend. ‘Mijn moeder is de dochter van de wetenschapper Rudolf Magnus, de grondlegger van het Rudolf Magnus Instituut in Utrecht. Daarom voelt het als thuiskomen dat ik nu met het Boston Philharmonic Youth Orchestra naar Nederland kom. Ik wilde altijd al graag naar Nederland met mijn vorige orkest, het New England Conservatory Youth Philharmonic Orchestra, maar dat is er helaas nooit van gekomen. Bovendien is Nederland het enige

land waar Mahler gedurende zijn hele carrière gewaardeerd werd en terecht kon, en het werk van Mahler is naast mijn inzet voor de jeugd en de muziekeducatie een doorlopende reis in mijn leven.’

De Amerikaanse dirigent, docent en componist Benjamin Zander werd geboren in Engeland en groeide op om cellist en componist te worden. Hij werd min of meer ontdekt en opgeleid door Benjamin Britten, maar het lot besliste uiteindelijk voor hem. Door een blessure aan zijn hand moest hij de ambitie opgeven om een groot cellist te worden en hij ging lesgeven aan het New England Conservatory. Daar kreeg hij vijfenveertig jaar geleden het jeugdorkest onder zijn hoede

KlassieKe muzieK voor iedereeneen interview met de ‘dr. phil with a baton’door Paul Janssen

46

en daar vond Zander zijn bestemming. Hij verrichtte wonderen met de jongeren en met het orkest en werd het boegbeeld van de klassieke muziek en de muziekeducatie in Engeland. Begin 2012 stopte de relatie en vertrok Zander naar Boston. Daar stampte hij in het najaar van 2012 het Boston Philharmonic Youth Orchestra uit de grond en in een paar maanden tijd bracht hij ook daar de jeugd van twaalf tot twintig jaar naar een ongekend niveau en vooral naar een ongecompliceerd enthousiasme.

Alsof het geen moeite kost spelen de jonge musici in Nederland vol overgave uitdagende orkestpartituren als Mahlers Tweede Symfonie en Ein Heldenleben van Richard Strauss. ‘Het verbaast mij niet dat het orkest zo snel op niveau is’, zegt Zander zonder een spoortje arrogantie. ‘Ik wist wat ik wilde, ik heb al mijn kennis en ervaring uit Engeland toegepast en we maken nu eenmaal niet alleen muziek. Ik praat ook heel veel over leiderschap met de musici. Persoonlijke ontwikkeling en muziek zijn niet gescheiden. Muziek is de meest krachtige vorm van communicatie. Er is geen intellect voor nodig, het spreekt direct de menselijke emoties aan.

Iedereen houdt van klassieke muziek, iedereen snapt klassieke muziek. Veel mensen wéten het alleen niet. Dirigent en ‘rasonderwijzer’ Benjamin Zander is daar heel duidelijk over. En hij heeft het bewijs niet alleen geleverd met het Boston Philharmonic Youth Orchestra, maar ook met zijn vele voor-drachten. In juni komt hij met zijn orkest naar Rotterdam om het vuur van zijn op het Venezolaanse muziekeducatieprogramma El sistema gebaseerde werkwijze vol hartstocht te verspreiden.

BEKIJK VIA LAyAR DE ZEER AANSTEKELIJKE TED-TALK THE TRANSFORMATIVE POWER OF CLASSICAL MUSIC VAN BENJAMIN ZANDER. GEEN LAyAR? KIJK DAN OP WWW.TED.COM EN VUL BENJAMIN ZANDER IN HET ZOEKVELD IN.

Daarom is muziek in staat mensen samen te brengen. Ik kan mij geen leven voorstellen zonder klassieke muziek. Het is overal in ons leven. Klassieke muziek is in staat om de menselijke geest tot het hoogste niveau te verheffen, net als de grote wereldliteratuur en beroemde kunstwerken. Muziek doet dit alleen op een meer instinctief emotioneel niveau. Klassieke muziek is daarom de meest krachtige vorm van communicatie en een geweldig gereedschap voor persoonlijke ontwikkeling.’

Persoonlijke ontwikkeling. Het is de andere passie van Zander. Op www.ted.com staat onder de titel The transformative power of classical music een aanstekelijke voordracht van hem die inmiddels meer dan drie miljoen keer bekeken is. De dr. Phil with a baton wordt hij wel genoemd. ‘Klassieke muziek is essentieel voor leiderschap, want uiteindelijk is leiderschap niets anders dan communicatie.’Daarom is zijn definitie van de taak van een dirigent ook heel eenvoudig. ‘Op een dag realiseerde ik mij terwijl ik voor het orkest stond dat ik de enige was die geen instrument had. Het enige wat ik kan doen, is het beste uit andere mensen halen. Daarom hangt het slagen van een dirigent af van zijn vaardigheid om andere mensen krachtig te maken. En als de mensen in het orkest stralen weet je dat je daarin slaagt, dat iedereen betrokken is.’ En dat is wat hij doet: mensen laten stralen. Het is het ‘model’ dat hij gebruikt bij zijn orkest in Boston en het is de boodschap die hij waar ook ter wereld overbrengt. ‘Ook in Nederland willen we dat verschil maken. We geven niet alleen concerten op verschillende plaatsen, we gaan de interactie aan met de jeugd, geven masterclasses aan dirigenten en andere betrokkenen en zo meer. Ik werk nauw samen met Mark Churchill, de directeur van El sistema USA. Hij is veel naar Venezuela geweest en heeft daar de kunst van El sistema afgekeken. Wij zijn geheel doordrongen van El sistema.’

Het geheim van Zander en zijn orkest is ook het geheim van El sistema, zegt hij. ‘Geen grenzen, dat is alles. Dat is ook de kern van mijn voordrachten: iedereen houdt van klassieke muziek, alleen niet iedereen weet dat. En als iemand dat echt oppakt en een

instrument gaat bespelen, dan is ergens een uurtje in het weekeinde niet genoeg. Daar is meer voor nodig. Het moet geïntegreerd worden in het dagelijks leven en dan komt de vreugde van het beheersen en van het overbrengen van het plezier vanzelf. Ik ben er van overtuigd dat we dit ook in Rotterdam over kunnen brengen. Daar is men toch al uitstekend aan het werk met Ieder Kind Een Instrument. Zo’n educatieproject is de basis voor een succesvol en enthousiast jeugdorkest. En enthousiasme is aanstekelijk voor mensen die denken dat ze niet muzikaal zijn. Zo worden nieuwe ervaringsniveaus geactiveerd en krijgen mensen een rijker leven. Jonge mensen met zoveel passie aan het werk zien is een ongelooflijk krachtig middel. En dat weten de musici van het Boston Philharmonic Youth Orchestra ook. Zij komen ook niet naar Nederland als toerist, ze komen met de grote wens om te delen in het volste geloof dat ze een bijdrage leveren aan de wereld als geheel. Ze voelen dat ze een verschil maken. Het zijn stuk voor stuk fantastische mensen en ik kan niet wachten deze mensen in Nederland te introduceren zodat ze hun passie en enthousiasme over kunnen brengen. Uiteindelijk ben ik tenslotte een Hollander.’ •

47

ieder kind een instrumentHet concert van Benjamin Zander en zijn Boston Philharmonic youth Orchestra sluit mooi aan bij het educatieproject Ieder Kind een Instrument, eveneens in juni in de Doelen. Dit project van SKVR en het Rotterdams Philharmonisch Orkest biedt kinderen van de Rotterdamse basisscholen de kans om onder schooltijd een instrument te leren bespelen en met de hele klas samen muziek te maken. Het talent voor muziek wordt op school ontdekt en ontwikkeld, en het enthousiasme groeit spelenderwijs.

WOENSDAG 26 JUNI EN DONDERDAG 27 JUNI

Aanvang: 11.30 en 14.30 uur

Rotterdamse basisschoolleerlingen geven samen een concert met musici van het Rot-terdams Philharmonisch Orkest in de Grote Zaal van de Doelen.

Kijk voor meer informatie over deze gratis toegankelijke concerten in de concertagenda op pagina 90.

‘Muziek is de meest krachtige vorm van communicatie. Er is geen intellect voor nodig, het spreekt direct de menselijke emoties aan.’

BesteL nu kaartendinsdag 25 juni 2013grote zaaL 19.30 uurBoston philharmonic youth OrchestraBenjamin Zander dirigentSarah­Jane Brandon sopraanyvonne Naef mezzosopraanKoorbiënnale Summer School Choir Mahler Symfonie nr.2

dinsdag 25 juni 2013grote zaaL 14.00-15.30 uurBezoek ook de gratis toe-gankelijke masterclass van Benjamin Zander

Openbare masterclass voor jonge dirigenten met het Boston Philharmonic youth Orchestra o.l.v. Benjamin Zander

kijk voor meer informatie over het concert en de masterclass op pagina’s 89 en 90

48 advertentie

49

cross-linx 2013 rondreizend muzieKFestival met topbezetting!

met o.a.patricK watson lamb nils Frahm, the dodos brandt brauer FricK music mining

49

Aan stilte valt veel meer te horen dan de meeste muziek­liefhebbers denken, meent Nils Frahm. ‘Alles is al gezegd met harde muziek. Door de volumeknop de andere kant op te draaien maak je van luisteren weer een opwindende gebeurtenis. Experimenteren in muziek is goed, dat heb ik altijd gedaan, maar het verbaast me dat muzikanten het experiment en de uitersten altijd zoeken in het opvoeren van het volume. Juist aan de andere kant valt nog zo veel te ontdekken.’

Aldus Frahm (30) aan de telefoon thuis in Berlijn, waar hij behalve woonruimte ook zijn eigen opnameplek gecreëerd heeft, de Durton Studio. Er staat, zo vertelt Frahm, net een nieuwe piano die hij aan het inspelen is. Hij heeft al een idee over een nieuw album, maar eerst staan er optredens op het programma zoals in maart tijdens Cross­linx.

geBroken duimOver wat hij gaat spelen heeft hij nog geen helder beeld. De vier albums, diverse EP’s en vele samenwerkingsverbanden waaraan Frahm meewerkte bieden mogelijkheden genoeg. ‘Diverse

Cross-linx is een rondreizend muziekfestival dat Indie-classical combineert met avantgarde popmuziek. In 2011 streek het festival voor het eerst neer in de Doelen. Het festival, met hoofdact The National, was binnen de kortste keren uit verkocht en was een van de hoogtepunten van het seizoen. In maart keert Cross-linx terug naar Rotterdam. Op het programma staan onder meer Patrick Watson, Lamb en de Duitse pianist Nils Frahm.

nils Frahm

door Gijsbert Kamer

De gebroken duim van Frahm

50

dromerige, ijLe muziekNils Frahm wilde eigenlijk vooral vastleggen hoe het spelen met negen vingers klonk. ‘Als een soort herinnering’. Dus componeerde hij improviserend korte stukken die hij ‘heel voorzichtig’ inspeelde. ‘Het was een vreemde ervaring, want in mijn achterhoofd klonk steeds de angst door dat ik misschien wel nooit meer echt zou kunnen spelen. Dat dit het laatste zou zijn wat ik muzikaal achterliet.’

Dat is het album Screws gelukkig niet. De duim van Frahm herstelde goed, en het tastbare resultaat van zijn ‘klunzige ongeval’ is nu in elk geval een mooie cd met negen prachtige solominiatuurtjes, gespeeld aan de piano in een stijl die sinds een paar jaar ambient-pop of neo-klassiek wordt genoemd. Een genre waarbinnen ook Frahms vriend Peter Broderick zich begeeft, dankzij dromerige, ijle muziek die raakt aan de muziek van de Canadese Chilly Gonzales en de IJslandse band Sigur Rós. Ook vergelijkingen met grootmeesters van de minimale muziek Steve Reich en Philip Glass liggen voor de hand, net als die met Harold Budd of Brian Eno, een tweetal waar je onmiddellijk aan moet denken als je Screws of de intens fraaie voorganger Felt beluistert.

projecten, zoals het door Nederlanders geïnitieerde Seeljocht, waar ik met onder anderen Peter Broderick aan mee mocht werken, vallen af. Ook denk ik niet dat ik iets van mijn laatste plaat ga spelen, dat is ook typisch een gelegenheidsalbum.’ Screws, dat eind 2012 verscheen, had Frahm liever niet gemaakt, zegt hij zelfs. ‘Ik was van de trap gevallen en had mijn duim gebroken. Het breken van vingers is voor pianisten het ergste wat er is. Ik kon eigenlijk niet spelen, maar probeerde het toch. Grappig hoe de vier vingers van mijn linkerhand probeerden weg te komen van die slome duim.’

‘Het was een vreemde ervaring, want in mijn achterhoofd klonk steeds de angst door dat ik misschien wel nooit meer echt zou kunnen spelen.’

brandt brauer FricK

»

‘Ja, Budd en Eno, ik hoor ze al een paar jaar vallen in gesprekken met mij’, lacht Frahm. ‘Maar ik ken hun muziek pas een paar jaar. Ik ben klassiek geschoold en zocht als afleiding mijn toevlucht bij muziek van het jazzlabel ECM, waar ook componisten als Arvo Pärt aan verbonden waren. Dat waren mijn invloeden die, gevoegd bij bijvoorbeeld de fuga’s van Bach, de basis hebben gelegd voor mijn muziek.’

gedempte schoonheidMuziek die vaak nogal pragmatisch tot stand komt, erkent Frahm. ‘Ja, er is altijd een gebeurtenis of een omstandigheid die bepalend is voor hoe een plaat klinkt. Wintermusik (2009) was bedoeld als kerstkado voor mijn ouders, daar klinkt ook een soort kerstgevoel in door. Screws had ik niet gemaakt zonder die gebroken duim, en ook achter Felt zit een verhaal. ‘De titel verwijst naar het vilt tussen de hamertjes en de snaren in de piano. Ik speelde vooral ’s nachts en wilde de buren niet te veel storen, dus bracht ik extra viltlagen aan tussen snaar en hamertjes, plaatste door de hele piano gevoelige microfoontjes en zette de koptelefoon op. Er openbaarde zich een heel universum, zo mooi. Daar moest ik iets mee doen.’

Felt is van een intense schoonheid. De combinatie van hele lichte pianomuziek met elektronisch bewerkte omgevingsgeluiden levert een spannend geheel op, waarbij de overrompeling juist ontstaat door hele kleine, zachte verschuivingen die je naar de speakers toetrekken. ‘Ja, dat is precies het tegenovergestelde van wat veel noise- en ook dance-producers willen: overrompelen door je van de speakers weg te blazen.’

de mYstiek van de stiLteWat Frahm, Broderick, het duo A Winged Victory For The Sullen en andere artiesten op Frahms label Erased Tapes gemeen hebben, is dat ze stilte interessanter vinden dan noise. Frahm, die in bands heeft gespeeld die muziek maakten van Krautrock tot zelfs punkrock, is ook gewoon een beetje klaar met harde muziek. ‘Daarmee kon je ooit provoceren, maar nu toch al lang niet meer. Iedereen is gewend aan herrie om zich heen. Ons leven is hectisch, in de stad hoor je geen moment echte stilte meer. Dat is allemaal prima, maar waarom zou je als muzikant daar nog een extra dimensie op willen leggen? De uitdaging zit juist in de andere kant op te gaan. Dat is heel confronterend in het begin. Mensen schrikken nu net zo veel van stilte als ze

cross-LinXmaandag 18 zondag 3 maart 2013Met Patrick Watson, Lamb, Nils Frahm, The Dodos, Hauschka, Rachel Grimes, Katharin Gross, Alvaret Ensemble, Aart Strootman, Onno Govaert, Kate Moore, Cecilia Moisio & Marlon Penn

Kijk voor meer informatie over Cross-linx in de concertagenda op pagina 64

‘Er is altijd een gebeurtenis of een omstandigheid die bepalend is voor hoe een plaat klinkt.’

dodosvroeger deden van een harde gitaar. (geel gemarkeerde tekst mag er uit springen) Maar uiteindelijk is de beloning groot. Als ik nu Felt terughoor, dan raakt het me echt wat ik hoor. Soms kunnen heel minimale verschuivingen in klankkleur kunnen mij echt hevig ontroeren. Ik begrijp dat dat een gevoel is dat veel mensen hebben die voor het eerst lang mijn muziek ondergaan.’

Hoe verleidelijk ook, noem het wat Frahm betreft toch maar geen ambient wat hij maakt. ‘Veel van wat ambient heet is echt heel saai. Het misverstand is dat als je zacht speelt en weinig aanslagen doet op je piano, dat je dan dus ambient maakt. Maar het is vooral een kwestie van omschakelen. Door goed te luisteren hoor je echt dat er veel meer gebeurt. Veel ambient is er alleen op gericht rustgevend te zijn, dat vind ik niet boeiend en zelfs irritant. Ik ga ook nooit ergens met mijn piano en computer ergens staan en spelen. Ik ben echt uren bezig instrumenten en omgeving op elkaar af te stemmen, vaak tot ergernis van de organisatie. Maar het duurt nu eenmaal even voordat volume en klankkleur precies zijn zoals ik het wil, en zoals ik het wil is ook nog eens iedere dag anders. Maar als het goed gaat, dan hoor je ook muziek zoals je die niet eerder hoorde, dat beloof ik. Daar sta ik voor in.’ •

52

Elke dag komen er honderden mensen door de ingang van ons gebouw. De meesten zijn met hun gedachten bij het concert of congres waar ze naartoe gaan en lopen vlug door. Maar zij die oog hebben voor detail laten hun blik éven rusten op de deur.

De Rotterdamse ontwerpster Marly Weemen is zo iemand, die even stilstond voor ze de Doelen binnenging. Die deurgrepen aan de deur, dat waren niet zomaar deurgrepen. Ze maakte er zelfs een foto van. ‘Het zijn dit soort sprekende details – gemaakt met zo veel aandacht en vakmanschap – waardoor ik na-oorlogse Rotterdamse gebouwen zo bijzonder vind’, schreef ze op haar blog, waar ze de foto op zette. Wie de grepen gemaakt had, kon ze niet achterhalen. Hoe heette deze ‘vergeten vakman’?

Het antwoord liet niet lang op zich wachten. Caro Rambonnet nam contact op. Zij had haar vader, Henri Louis (‘Hans’) Rambonnet,

de ornamentele grepen zelf zien maken in zijn atelier, toen zij nog een klein meisje was. Het moet najaar ’65 geweest zijn. Rambonnet maakte vijftig grepen van wengé (een don kere houtsoort) en verwerkte het logo van de Doelen erin met roestvrijstaal. Hij had hier een eigen techniek voor ontwikkeld, die hij ook gebruikte voor het maken van sieraden van zilver en perspex. Hans Rambonnet kan het verhaal zelf helaas niet meer vertellen. Hij is in 2000 gestorven. De herinnering die Caro Rambonnet aan haar vader heeft is echter nog springlevend: ‘Hij was een indrukwekkende verschijning. Bijna twee meter lang, niet al te dun en een mooie kop. Een enorm aardige, maar ook eigenwijze man met humor. Een echte heer.’

Een makkelijk leven had de kunstenaar niet. Het werk was zwaar en bracht weinig geld in het laatje. Maar de geestelijke vrijheid en de onafhankelijkheid die hij als zelfstandige ‘handvaardige’ ervoer, was hem alles waard.

de doelen historie

hans ramBonnetHans Rambonnet werd in 1923 geboren. Al van jongs af aan maakte hij dingen met zijn handen. Hij droomde ervan een opleiding tot goudsmid of de kunstacademie volgen, maar toen het oorlog werd, kwam het daar niet meer van. Hij nam ‘gewone’ banen aan, tot hij in de jaren vijftig alsnog zijn hart volgde en zichzelf hout- en metaalbewerkingstechnieken aan-leerde, evenals inlegwerk, antiek-restauratie en edelsmederij. Hij maakte voornamelijk unica in opdracht van particulieren en gaf daarnaast cursussen pottenbakken en sieradenmaken.

een gouden greepmaar dan van houtdoor Elsbeth Grievink

53

wie was de vergeten vakman achter de doeLen-deurgreep?

Honderd jaar geleden beleefde Parijs een van de grootste kunstschandalen ooit: de première van Stravinsky’s ballet Le sacre du printemps. Even verrassend als het werk zelf keerde het tij: een paar voorstellingen later werd er niet meer gevochten, maar werd Stravinsky op de schouders genomen.

100 jaar le sacre du printemps

door Michiel Cleij

Hij had het niet zien aankomen, zei Igor Stravinsky achteraf over het première-schandaal van zijn ballet Le sacre du printemps. ‘Er was niets dat daarop wees – noch de reacties van de musici tijdens de repetities, noch wat er op het toneel te zien was. De dansers hadden maanden gerepeteerd en wisten waarmee ze bezig waren.’ En tóch brak er op 29 mei 1913 in het Théâtre des Champs-Elysées een pandemonium uit: de concertzaal veranderde in een arena. De ergste onruststokers werden door de politie afgevoerd. Pas decennia later zou zo’n rel geëvenaard worden, in voetbalstadia.

voortekenenAchteraf gezien waren er wel degelijk voortekenen – misschien niet van de schermutselingen die zich in de zaal afspeel-den, maar wel van de verbijstering die de voorstelling zou wekken. Zo had Stravinsky bijna een jaar eerder een uittreksel voor piano-vierhandig voorgelegd aan zijn vriend en collega Claude Debussy. Samen hadden ze de eerste helft doorgespeeld, in huiselijke kring, voor een paar aanwezigen. Na afloop was iedereen letterlijk met stomheid geslagen. Die uitvoering bleef Debussy achtervolgen als ‘een prachtige nachtmerrie’, zoals hij later aan Stravinsky schreef. Een typisch Debussyaanse formulering: onder de milde oppervlakte

54

kan een winterse storm woeden. Vanaf dat moment volgde Debussy zijn Russische kompaan met evenveel fascinatie als vrees. Hij vermoedde dat het met zijn eigen inge-togen esthetiek spoedig afgelopen zou zijn, en kreeg gelijk. Dat Le sacre een keerpunt in de muziekgeschiedenis zou worden kon juist een buitengewoon sensitief kunstenaar als Debussy niet ontgaan.

Ook Sergej Diaghilev, Stravinsky’s opdracht-gever, rook lont. Die was in 1909 naar Parijs gekomen met de zelfverkozen missie Russische kunst te promoten en Russisch ballet in het bijzonder. Hij introduceerde de jonge, nog onbekende Stravinsky bij het »

55

In het midden achter de zittende dame met hoed staat Igor Stravinsky. In zijn gezelschap o.a de ballet-danser Nijinsky, impresario Diaghilev en de decor- en kostuumontwerper Benois, 1912.

Vele beroemde choreografen brachten Le sacre du printemps op de planken.

Dit is een Italiaanse uitvoering door Sirolo.

Artikel in The New York Times

Het Théâtre des Champs-Elysées waar Le sacre du printemps werd opgevoerd.

Die uitvoering bleef Debussy achtervolgen als ‘een prachtige nachtmerrie’.Uit een brief van Debussy aan Stravinsky

publiek. Na hun beider balletsuccessen De vuurvogel en Petroesjka kende Diaghilev de Parijse beau monde van binnen en van buiten. Bij zijn eerste kennismaking met de Sacre-muziek – Stravinsky speelde het zojuist voltooide fragment Les augures printaniers voor op piano – had hij zich bezorgd afgevraagd of het hele stuk zo door zou gaan. Uiteindelijk zag hij de première vol vertrouwen tegemoet. Op de vooravond overspeelde hij bijna zijn hand door in een persbericht het nieuwe ballet aan te kondigen als ‘een spannende gebeurtenis die ongetwijfeld verhitte debatten zal oproepen’. Gelukkig voor hem, en alle betrokkenen, was dat mild uitgedrukt.

Nog specifieker: Jean Cocteau, toen nog een piepjonge schrijver (spoedig zou hij de inspirator van een hele generatie musici worden, en Stravinsky’s tekstdichter) was die bewuste avond aanwezig. Al bij de ingang, noteerde hij, kon je de spanning voelen: ‘Voor een geoefend oog was het duidelijk dat hier een schandaal in voorbereiding was. Naast de modieuze schouwburgbezoekers met decolletés, parelsnoeren, pluimhoeden en struisveren verzamelden zich de informeel geklede artistiekelingen die elke noviteit toejuichten om zich af te zetten tegen het chique logepubliek. Er waren ontelbare nuances van snobisme, super-snobisme en contra-snobisme […] Het publiek speelde de rol die voor hen was uitgeschreven.’

primitief vruchtBaarheidsritueeL Parijs wist al dat Stravinsky een oorspronkelijk en verrassend componist was. Met zijn twee eerdere balletten had hij – op Diaghilevs instigatie – een sprookjesachtig, kleurrijk beeld van Rusland gegeven. Maar Le sacre legde een wereld bloot die niemand in de concertzaal verwachtte: een visioen van een primitief vruchtbaarheidsritueel, zonder de romantische sprookjeselementen van het eerdere ballet De vuurvogel, en zonder het kermisgehalte van Petroesjka. Achteraf vertelde Stravinsky dat het idee voor Le sacre tot hem was gekomen in een droom: ‘Ik zag een heidens ritueel voor me waarin een tot offer gewijde maagd danste tot ze er dood bij neerviel.’

Het najagen van die droom was teamwork. Diaghilev beïnvloedde het eindresultaat door een veel grotere orkestbezetting te eisen dan de componist aanvankelijk voor ogen stond. Folklorist Nikolaj Roeritsj schetste een scenario (in feite een aaneenschakeling van zelfstandige scènes), schilderde een deliriaal achterdoek en ontwierp onsensuele, dekbedovertrekachtige kostuums met punthoeden; een groter verschil met de gangbare balletpakjes en tutu’s was niet denkbaar. Diaghilevs jonge sterdanser Vaslav Nijinski kreeg de helsmoeilijke taak Stravinsky’s partituur van een choreografie te voorzien: dansmuziek met zulke onregelmatige, grillig geaccentueerde maatsoorten was nog nooit afgeleverd. Uitgedaagd door die tegendraadsheid liet Nijinski de dansers het tegendeel doen van wat ze gewend waren: dansen met de voeten naar binnen gedraaid, de armen gevouwen, het hoofd schuin – en met sprongen die de zwaartekracht niet tartten maar juist bevestigden, verticaal, landend op dezelfde plek.

56

‘Bij zijn eerste kennismaking met de Sacre-muziek had hij zich bezorgd afgevraagd of het hele stuk zo door zou gaan.’Diaghilevs kennismaking met Stravinsky.

‘Dit is niet de gebruikelijke lente van de dichters, met hun vogelzang, blauwe luchten en zachte groen. Hier prevaleert ruwe groeikracht, de pijn van de hernieuwde sapstroom, de genadeloze celdeling. Het is lente van binnenuit gezien, vol geweld, splitsing en stuiptrekking.’Jacques Rivière (redacteur van La Nouvelle Revue française) over Le sacre du printemps.

puLserende ritmes en rauwe samenkLankenEn dan was daar uiteraard de muziek zelf: een maalstroom van pulserende ritmes en rauwe samenklanken, zonder een melodische structuur die de luisteraar houvast biedt. Stravinsky’s muzikale verteltrant was totaal nieuw. Het hele werk bestaat uit korte, veelal herhaalde motieven, maar hun ritmische onregelmatigheid maakt ze ongrijpbaar. Even desoriënterend was de instrumentatie: instrumenten spelen vaak in ongebruikelijke liggingen; de extreem hoge fagotsolo aan het begin is er slechts één voorbeeld van. Dezelfde openingsmaten, trouwens, illustreren fraai hoezeer ouderwets Debussy’s suggestieve, gestileerde klanktaal was geworden. Diens beroemde Prélude à l’après-midi d’un faune,

bijna twintig jaar eerder gecomponeerd, begint met een lieflijke en dromerige fluitsolo; Stravinsky’s bizarre fagotmelodie lijkt een antwoord daarop, even eigentijds als onheilspellend. En terecht. In een bos waar meisjes door dorpsoudsten tot zelfmoord worden gedwongen wonen geen fluitspelende faunen meer.

muziek overstemd door tumuLt Men was evenwel niet naar de schouwburg gekomen om zo’n paradise lost te aan-schouwen. En helaas schreef Jacques Rivière, redacteur van La Nouvelle Revue française, pas maanden later woorden die als duiding én als waarschuwing hadden kunnen dienen: ‘[…] Dit is niet de gebruikelijke lente van de dichters, met hun vogelzang, blauwe

57

Le sacre en het rotterdams phiLharmonisch De eerste Rotterdamse uitvoering van Le sacre du printemps vond plaats in 1934 o.l.v. Eduard Flipse. Pers en publiek waren lyrisch. De eerste uitvoering na de oorlog vond plaats in 1961. Het orkest was letterlijk uit de as herrezen: tijdens het mei-bombardement in 1940 werden orkestleden dakloos en ging het repetitielokaal inclusief instrumentarium in vlammen op. Reprises volgden onder andere in 1972 (onder de grote Franse dirigent Jean Fournet), in 1976 en in 1979 (onder Simon Rattle, wiens vertolking mede leidde tot zijn benoeming als vaste gastdirigent). Sinds 2010 is het Rotterdams Philharmonisch vast gastorkest van het Théatre des Champs-Élysées, waar Le sacre in 1913 in première ging.

© H

ans

van

der W

oerd

»

luchten en zachte groen. Hier prevaleert ruwe groeikracht, de pijn van de hernieuwde sapstroom, de genadeloze celdeling. Het is lente van binnenuit gezien, vol geweld, splitsing en stuiptrekking […]’. Maar alle voortekenen en eventuele waarschuwingen ten spijt: een combinatie van beukende ritmes en dissonantie laat niemand onberoerd, domweg vanwege fysische eigenschappen die geluid nu eenmaal heeft. ‘Geluid is trillende lucht en die raakt zowel het lichaam als de geest’, zoals muziekcriticus Alex Ross schrijft in The rest is noise – Listening to the twentieth century. Ook wijst hij er terecht op dat de reactie van een solitaire luisteraar op heftige auditieve prikkels anders is dan die van een hele groep luisteraars tegelijkertijd; de gestiek van een groep is anders dan die van een eenling, ‘en groepen zijn geneigd te nivelleren’.

Die mei-avond in 1913 verzamelde zich niet één, maar twee groepen in het Théâtre des Champs-Elysées. En, zoals Cocteau observeerde, ze waren a priori al elkaars tegenvoeters.

De instrumentale Introductie van het Eerste Deel was nog goed voor gelach en ongemakkelijk geschuifel, maar het ware tumult brak los toen de dansers arriveerden. Hun groteske bewegingen en de wildheid werkte als een ontstekingsmechanisme. Voor- en tegenstanders schreeuwden elkaar toe en er vielen een paar rake klappen. De muziek werd spoedig totaal overstemd door het tumult in de zaal. Tegelijkertijd was het ook op het podium een chaos, want de dansers konden de voortdurende maatwisselingen en de hoge tempi niet bijbenen en kregen van choreograaf Nijinski vanuit de coulissen instructies toegeschreeuwd.

triomf De schaal van de commotie was onge-ëvenaard. Maar er was er een precedent: twee maanden eerder was in de Weense Musikverein vergelijkbare heibel uitgebroken, met politiecharges en al, tijdens een door Arnold Schönberg geleid concert met premières van Alban Berg en Anton Webern. Dat was een kleinere zaal en dus waren er minder aanwezigen; maar je kunt zeggen dat

58

het ontbreken van ballet de uitslag enigszins compenseert. Wenen – Parijs: 1-1.

De aanleiding voor het Weense gekrakeel was echter van andere aard. Daar sluimerde al jaren een politiek-economisch geïnspireerd conflict tussen de avant-garde (intellectuelen en kunstenaars) en de conservatieve bourgeoisie. In Parijs echter was vernieuwing, inclusief provocatie, een onderdeel van de traditie geworden. Al decennia laafde de culturele bovenlaag zich aan exotiek uit toenmalige koloniën en uit het Verre Oosten. Gretig onthaalde men kunstenaars uit Rusland en Spanje, landen waar het volks eigene en het primitief-pure nog bestond – de waarden, kortom, die het hyper-gecultiveerde West-Europa allang verloren had. Geen wonder, dus, dat Diaghilev juist dáár met zijn Ballets Russes neerstreek. Beide partijen hadden er belang bij, en samen verfijnden ze de kunst het tegendraadse ‘sexy’ te maken. Een jaar eerder had Nijinski Debussy’s faun-Prélude voorzien van een naar masturbatie neigende choreografie; de verbijstering daarover rees, piekte even, en sluimerde meteen weg. Hoe manipuleerbaar het Parijse publiek was bleek – eens temeer – bij de reprises van Le sacre in dezelfde week. Al bij de tweede voorstelling klonk nauwelijks nog protest. De derde was afgeladen vol. En bij een concertante uitvoering, een jaar later, werd Stravinsky op handen de zaal uitgedragen.Elders duurde de acceptatie van het werk langer. Engeland, bijvoorbeeld, kon er moeilijk aan wennen. In 1929, een maand voor zijn dood, schreef Diaghilev vanuit Londen: ‘Gisteren beleefde Le sacre du printemps een ware triomf. Die sukkels gaan het nu begrijpen. The Times schrijft dat Le sacre voor de twintigste eeuw is wat Beethovens Negende Symfonie voor de negentiende was. Eindelijk!’ •

59

Le sacre door het rotterdams phiL-harmonisch orkestdonderdag 16 en vrijdag 17 mei 2013Le sacre du printemps door het Rotterdams Philharmo-nisch Orkest onder leiding van Yannick Nézet-Séguin. Op het programma staan verder de wereldpremière van het Celloconcert van Robin de Raaff en Ravels La Valse. Bestel nu kaarten!

Kijk voor informatie op pagina’s 85 en 86 in de concertagenda. Igor Stravinsky

‘Gisteren beleefde Le sacre du printemps een ware triomf. Die sukkels gaan het nu begrijpen.’Diaghilev over het ontvangst van Le sacre du printemps in Engeland.

60 advertentie

BesteL en win!met het heLe gezin naar museum viLLa zeBraVilla Zebra (Rotterdam) maakt vernieuwende tentoon-stellingen en workshops met beeldende kunst voor kinderen van 3 tot en met 12 jaar. En tijdens de Kindermuziekweek is Villa Zebra ook in de Doelen met leuke knutselworkshops rondom de concerten. Bestel een passe-partout voor de Kindermuziekweek jubileumdag op zaterdag 6 april en je maakt automatisch kans op toegangskaarten voor het hele gezin voor Villa Zebra!

the music of the Lord of the rings fiLmsOp 19, 20 en 21 april presenteren de Doelen en het Rotterdams

Philharmonisch Orkest The Lord of The Rings, The Return of The King Live. Over de muziek die Howard Shore voor deze

filmtrilogie componeerde, schreef de Amerikaanse musicoloog Doug Adams het boek The Music of the Lord Of The Rings

Films. Voor de liefhebber niet alleen een geweldig boek om te lezen, maar ook een prachtig boek om door te bladeren, boordevol foto’s uit de films, illustraties en een bonus-cd.

Interesse? Onder alle bestellers van The Return of the King verloten wij het boek. Niet gewonnen? Het boek is ook te koop

tijdens de voorstellingen van The Lord of The Rings.

maak kans op de dvd crouching tiger, hidden dragon Op woensdag 20 maart dirigeert de Chinese componist Tan Dun zijn bekroonde Martial Arts Trilogy, met onder meer de filmmuziek voor Crouching Tiger, Hidden Dragon. Onder alle bezoekers van dit concert verloten wij de dvd van deze film. De film, een internationaal kassucces, won onder meer de Academy Award voor beste niet-Engelstalige film en Tan Dun mocht de Oscar in ontvangst nemen voor beste filmmuziek. Verder heeft de film vier British Academy Film Awards gewonnen en twee Golden Globes. Vandaag de dag wordt Crouching Tiger nog steeds gezien als een van de beste en invloedrijkste niet-Engelstalige films.

Alle prijzen worden verloot onder alle kaartkopers van een concert. Ook bestaande kaartkopers maken kans. Over de uitslag wordt niet gecorrespondeerd.

61de doelen actie

62 agenda maart

Mr Clash met o.a. Postman en Rilan & The Bombardiers 9 maart

Jubileumeditie van de Kindermuziekweek5 t/m 14 april

Matthäus-Passion van Bach doorDe Nederlandse Bachvereniging 18 maart

The Big Day 27 april

Meesterpianist Severin von Eckardstein en de broers Arthur en Lucas Jussen

6 maart

In deze editie van het doelen magazine een overvolle concert­agenda. met heel veel kakelverse programmering waaronder veel jazzconcerten en festivals zoals Cross­linx, de Kindermuziek week (met muziek voor kindjes vanaf 6 maanden jong!), het festival met nieuwe muziek red ear en Slide Factory. Ook veel grote namen op het programma, onder wie arcadi Volodos, Keith Jarrett, tan dun, Severin von eckardstein, Benjamin Zander en Julien Clerc. Kaarten bestellen? dat kan gemakkelijk en snel via dedoelen.nl. Wordt u liever persoonlijk geholpen, bel dan met onze kassa via 010 2171717.

maartapril mei juni juli

concertagenda de doelen 2012-2013

bestel kaarten onlinewww.dedoelen.nl

red soFa bankpas zie p. 91

doelencampus zie p. 91

doelenprogrammering zie p. 91

jongerentarieF zie p. 91

pauZedrankje inbegrepen zie p. 91

koFFie inbegrepen zie p. 91

© Ju

rria

an H

oefs

mit

© S

hane

Shu

& M

iche

l Cup

ido

Keith Jarrett, Gary Peacock

& Jack DeJohnette4 juli

agenda maart 63

maart vr 1 maart duiZend-en-één betoverde merenRotterdams Philharmonisch

klassiek - symfonisch - romantiek

© M

arco

Bor

ggre

ve

vrijdag 1 maartGrote Zaal 20.15 uurOm 19.15 uur inleiding door Kees Wisse (entree € 4)

Rotterdams Philharmonisch OrkestRobin Ticciati dirigentm.m.v. Lise de la Salle piano

Ljadov Het betoverde meerRachmaninov Pianoconcert nr.2Sibelius Symfonie nr.7

De onmetelijke ruimte, de weidse schoonheid en het magische licht: de Finse natuur was voor Jean Sibelius een levenslange bron van inspiratie. In zijn majestueuze symfonieën weerspiegelen zich de duizend meren van zijn vader-land. Dat landschap strekt zich uit tot voorbij de overkant van de Finse golf, waar het Ilmen ligt: de watervlakte die door Anatoli Ljadov werd vereeuwigd in zijn symfonisch gedicht Het betoverde meer.

rang top 1e 2e 3e € 52 47 37 21cjp € 9 t/m 26 jaar € 9

toon roos kwartet & Floriaan wempe kwartetDubbelconcert jazz/neobop

jazz

Flor

iaan

Wem

pe (l

) © T

on D

elfo

sTo

on R

oos

© Jo

s L.

Kna

epen

vrijdag 1 maartEduard Flipse Zaal 20.30 uur

Floriaan Wempe tenorsaxToon Roos tenorsax m.m.v. Karel Boehlee pianoJos Machtel contrabasJoost van Schaik drums

Dubbelconcert met een kwartet onder leiding van de jonge, getalenteerde en ‘upcoming’ tenorsaxofonist Floriaan Wempe (1989) en na de pauze de voor-aanstaande tenorsaxofonist Toon Roos.‘Als er in Nederland een auditie-tele-visieprogramma zou bestaan met de naam ‘The Jazz Musician Of Holland’ zouden de vier stoelen van de juryleden direct omdraaien bij het horen van saxo-fonist Floriaan Wempe’. (JazzFlits, december 2012).De tenor- en sopraansaxofonist Toon Roos behoort met zijn intuïtieve, lyrische en evenwichtige stijl tot de jazztop van Nederland. Hij speelt met zijn kwartet een programma met standards & origi-nals van zijn cd’s Love Revisited en Angel Dance.

Entree € 19 R’pas/65+ € 17 cjp € 13 t/m 16 jaar € 9

Za 2 maart duiZend-en-één betoverde merenRotterdams Philharmonisch

klassiek - symfonisch - romantiek

© M

arco

Bor

ggre

ve

zaterdag 2 maartGrote Zaal 20.15 uurOm 19.15 uur inleiding door Kees Wisse (entree € 4)

Rotterdams Philharmonisch OrkestRobin Ticciati dirigentm.m.v. Lise de la Salle piano

zie vrijdag 1 maart

kwartetten met mcFaddenWebern, rihm en Schönberg

red sofa - modern

© S

acha

de

Boe

r

zaterdag 2 maartJurriaanse Zaal 20.30 uurOm 19.45 uur inleiding door Hans Woudenberg en Frank de Groot

DoelenKwartetm.m.v. Claron McFadden sopraan

Webern Langsamer SatzRihm Akt und TagSchönberg Strijkkwartet nr.2

Schönberg bleef als componist met een been stevig in de laat-romantische traditie staan, maar veranderde onder-tussen wel definitief de muziekgeschie-denis, zeker met zijn aangrijpende Tweede Strijkkwartet uit 1907-08. Hij schreef het in de periode dat zijn vrouw een affaire had en bij het derde deel vertolkt een sopraan in de laatste twee delen Schönbergs pijn. In 2006, bijna een eeuw later, pakte Rihm het idee van een sopraan met strijkkwartet op en schreef hij voor Claron McFadden Akt und Tag, gebaseerd op het gedicht Day van William Blake. Ongebruikelijke klanken, duistere sferen en uiteindelijk stralende melodielijnen.

Entree € 24 R’pas/65+ € 22cjp € 17 t/m 16 jaar € 9

Zo 3 maart bill baker’s big bandZondagochtendconcert Hanson

populair

zondag 3 maartGrote Zaal 11.00 uur

Salute to the ’40sBill Baker’s Big Band heeft opgetreden met alle grootheden uit de swing-geschiedenis en is herhaalde malen uitgenodigd op te treden op de Glenn Miller Festivals in de VS en in Engeland. Met groot enthousiasme brengt deze band de muziek en sfeer van de jaren dertig en veertig voor het voetlicht. Met de originele arrangementen komt het gevoel van vroeger weer naar boven.De muzikale leiding is in handen van Egbert Kemner en de vocale bijdragen komen van Annelies Bouterse en Mar-greet Groenendijk.

Entree € 13,60

torleiF thedéen - cello itamar golan - pianoSchumann, Brahms & Britten

kamermuziek - romantiek

Torl

eif T

hedé

en

zondag 3 maartJurriaanse Zaal 11.00 uur

Torleif Thedéen celloItamar Golan piano

Schumann Fantasiestücke op.73Britten Cellosonate in C op.65Brahms Cellosonate in e op.38

De Zweedse cellist Torleif Thedéen ontlokt buitengewoon mooie klanken aan zijn instrument, gebouwd in 1711. Hij soleert bij ’s werelds beste orkesten en is winnaar van onder meer de Ham-mer-Rostropovich Prize. Aan de vriend-schap tussen Benjamin Britten en de Russische cellist Mstislav Rostropovitsj, naar wie deze prijs is vernoemd, hebben we de mooiste Britse cellomuziek van de vorige eeuw te danken. Schumann opent het concert met de tedere Fan-tasiestücke. Schumanns goede vriend Brahms noemde zijn eigen cellosonate ‘Sonate für Klavier und Violoncello’. Dat wijst op de minstens zo belangrijke rol van ‘begeleider’ Itamar Golan.

Na afloop meet & greet met de musici en een glaasje champagne.

Entree € 21R’pas/65+ € 19 cjp € 15t/m 16 jaar € 9

64 agenda maart

Quasi sonatedoelenensemble speelt Chausson, ravel, Wagemans en Sjostakovitsj

red sofa - romantiek - eigentijds

© F

rank

Han

swijk

zondag 3 maartEduard Flipse Zaal 14.30 uurOm 13.45 uur inleiding doorPeter-Jan Wagemans

DoelenEnsemble

Chausson LarghettoRavel Pianotrio in aWagemans Quasi SonateSjostakovitsj Pianotrio nr.1

Ravels Pianotrio is zonder twijfel een van de grootste meesterwerken in het genre. Dit werk uit 1914 staat nog altijd model voor de manier waarop de piano, de viool en de cello het best met elkaar in evenwicht gebracht kunnen worden. Bovendien zijn de noten buitengewoon suggestief en vereisen ze een hoge graad van virtuositeit. Ook Chaussons Larghetto en het Eerste Pianotrio van Sjostakovitsj zijn kleurrijke werken. Quasi Sonate, de cellosonate die Peter-Jan Wagemans voor Pieter Wispelwey schreef, fungeert als brug tussen de Franse slag en het uitvergrote Russische drama. Het is een ‘herpremière’. Na de eerste uitvoering reviseerde Wagemans het werk, een versobering die het effect van het werk alleen maar vergroot.

Entree € 24 R’pas/65+ € 22 cjp € 17 t/m 16 jaar € 9

cross-linx met patrick watson & lamb

singer/songwriter - crossover - festival

Lam

b

zondag 3 maartGrote Zaal 20.15-01.00 uur

Het indie-classical festival Cross-linx 2013 doet Rotterdam aan met een topbezetting! Medewerking verlenen Patrick Watson, Lamb, Nils Frahm, Brandt Bauer Frick, The Dodos, Hauschka, Rachel Grimes, Katharin Gross, Alvaret Ensemble, Aart Stroot-man, Onno Govaert, Kate Moore, Cecilia Moisio & Marlon Penn. Ook is er een flink aantal Music Mining acts: intieme, verrassende optredens op onverwachte plaatsen.

Zie ook het interview met Nils Frahm op pagina 49.

Kijk op www.cross-linx.nl voor het laatste nieuws.

Entree € 32,50

wo 6 maart severin von eckardstein & de broers jussenSchumann, rachmaninov en Wagner

pianorecital - romantiek

© M

iche

l Cup

ido

woensdag 6 maartGrote Zaal 20.15 uur

Severin von Eckardstein pianoArthur Jussen pianoLucas Jussen piano

zie kader hiernaast

do 7 maart moZart en dvorákrotterdams Philharmonisch

klassiek - symfonisch - romantiek

© B

enja

min

Eal

oveg

a

donderdag 7 maartGrote Zaal 20.15 uurOm 19.15 uur inleiding door Gijsbert Kok (entree € 4)

Grote Zaal 20.15 uur

Severin von Eckardstein pianoArthur Jussen piano *Lucas Jussen piano **

Schumann Delen uit ‘Bunte Blätter’Schumann 3 Romances op.28Wagner ‘Siegmunds Liebesgesang’ en ‘Feuerzauber’ uit Der Ring des Nibelungen (bew. Brassin)Wagner ‘Isoldens Liebestod’ voor linkerhand (bew. Liszt/Wittgenstein) Schumann Papillons *Schubert Impromptu op.142 nr.3 **Ravel Ma mère l’oye * **

Severin von Eckardstein weet hoe je toetsen en snaren kunt laten neuriën. Hij kent de formule die

severin von eckardstein &broers jussen Schumann, rachmaninov en Wagner

pianorecital - romantiek

wo 6 maart

noten omsmelt tot glinsterend goud. En in het vrijleggen van blozende middenstemmen is hij een meester. Het zijn zeldzame vermogens, waarmee Eckardstein in 2003 de jury van de Brusselse Elizabethwed-strijd wist te overtuigen. Vol lof kenden ze hem de eerste prijs toe. De jonge Hilversumse pianobroers Lucas en Arthur Jussen zijn bij de Duitse meesterpianist te gast en laten horen dat we ons voorlopig geen zorgen hoeven maken over de aanvoer van jonge, soepele en supergetalenteerde vingers.

Entree € 36 R’pas/65+ € 34 cjp € 25 t/m 16 jaar € 9

www.dedoelen.nl de snelste en met ‘print at home’ goedkoopste manier om kaarten te kopen

© A

lek

agenda maart 65

Rotterdams Philharmonisch OrkestLudovic Morlot dirigentm.m.v. Imogen Cooper piano

Fauré Pelléas et MélisandeMozart Pianoconcert nr.21Dvorák Symfonie nr.8

‘Mijn hoofd zit vol ideeën’, schreef Antonín Dvorák in de zomer van 1889, ‘als een mens dat allemaal eens direct zou kunnen noteren!’ Veel van die invallen wist hij datzelfde jaar nog te vangen in zijn Achtste Symfonie, waar natuurgeluiden, volksmelodieën en een lichtvoetige wals uitmonden in een stralende fanfare. Pure zonneschijn, al was dat een kwalificatie die Dvorák zelf alleen voor Mozarts muziek reserveerde.

rang top 1e 2e 3e € 52 € 47 € 37 € 21cjp €9 t/m 26 jaar € 9

ensemble shield oF harmony‘the Whyte rose’

vocaal - renaissance authentiek

Kare

l de

Stou

te d

oor

Rogi

er v

an d

er W

eyde

n (1

400-

1464

)

donderdag 7 maartJurriaanse Zaal 20.15 uur

Ensemble Shield of HarmonyPatrizia Bovi zang en harpMauro Borgioni zangMarc Lewon zang en vedelCrawford Young luit

Werken van o.a. Ockeghem, Frye, Busnois t.g.v. de bruiloft van Karel de Stoute en Margaretha van York (1468)

Anglo-Bourgondische poëzie ten tijde van Karel de StouteIn 1468 trouwt Karel de Stoute met Mar-garetha van York. Het huwelijk wordt voltrokken in de West-Vlaamse plaats Damme en er volgt een groot feest in Brugge. Het Koorboek van de Bourgon-dische Hofkapel is vermoedelijk ge-schreven en gebruikt in Brugge. Rijk versierd met miniaturen en met de wapenschilden van de Bourgondische hertogen Philips de Goede en Karel de Stoute geldt dit boek als een van de be-langrijkste handschriften van de 15de

eeuw. Ensemble Shield of Harmony brengt deze rijke cultuur op de grens van Middeleeuwen en Renaissance tot leven.

Entree € 31 R’pas/65+ € 29 cjp € 22 t/m 16 jaar € 9

viruseen besmettelijk klassiekmuziekprogramma

populair - jong talent

donderdag 7 maartR’damse Schouwburg 22.00-23.00 uur

Een wervelend muziek programma, afwisselend gepresenteerd door Giel Beelen, Art Rooijakkers, Vivienne van den Assem, Jan-Willem Roodbeen en Marike Jager. VIRUS breekt klassieke muziek en alle muziek daarbuiten open voor een nieuwe generatie. Oude parels, gloednieuwe composities, spannende cross-overs: in VIRUS strijden ouder-wetse conventies tegen gewaagde experimenten!

Vrij entree

vr 8 maart moZart en dvorákrotterdams Philharmonisch

klassiek - symfonisch - romantiek

© B

enja

min

Eal

oveg

a

vrijdag 8 maartGrote Zaal 20.15 uurOm 19.15 uur inleiding door Gijsbert Kok (entree € 4)

Rotterdams Philharmonisch OrkestLudovic Morlot dirigentm.m.v. Imogen Cooper piano

zie donderdag 7 maart

christoph stieFel inner language trio

moderne jazz

© M

arco

Zan

oni

vrijdag 8 maartEduard Flipse Zaal 20.30 uur

Christoph Stiefel Inner Language TrioChristoph Stiefel pianoArne Huber basKevin Chesham drums

Het Zwitserse Christoph Stiefel Inner Language Trio komt naar Nederland voor een korte tournee. Dit trio produ-ceert onweerstaanbare ritmische energie, geïnspireerd op isoritmes, een compo-sitietechniek ontstaan in de Middel-eeuwen. De muziek van het trio is zowel complex als eenvoudig, intellectueel als emotioneel, abstract als sensueel!

The Guardian (UK): **** ‘Rhythmic Revolutionary - Christoph Stiefel is a rhythmically adventurous performer fascinated by the interplay of grooves. Slow episodes have a gentleness that reveal Stiefel’s nuanced touch is equal to his up-tempo fluency.’

Entree € 16 R’pas/65+ € 14 cjp € 11 t/m 16 jaar € 9

Za 9 maart mr. clash 2013met o.a. rilan & the Bombardiers

populair - eigentijds - crossover

© Ju

rria

an H

oefs

mit

zaterdag 9 maartJurriaanse Zaal + Foyer 20.30-01.00 uur Aanvang 20.30 uur met DJ Swoolish

Mr. Clash 2013met o.a. Rilan & The BombardiersBram Stadhouders Trio en het Nederlands KamerkoorRe:Freshed Orchestra met Postman en Rass MotivatedZanillya hostDJ Swoolish

Een programma om vrolijk van te wor-den. Host Zanillya neemt het publiek mee naar een verrassende mix van rock & soul, met een vleugje hiphop en funk en niet te vergeten de karakteris-tieke rauwe stem van Rilan & The Bom-bardiers. Bram Stadhouders maakte Henosis voor zijn eigen trio en het Nederlands Kamerkoor. Musici uit ver-schillende disciplines zijn ook te vinden bij de speciaal voor Mr. Clash georga-niseerde ontmoeting tussen reggae-zanger Rass Motivated, de Rotterdamse rapper Postman en het Re:Freshed Orchestra.Daarnaast lekker eten door Theater Kunst Catering en onweerstaanbare cocktails. Tijdens de uitvoering van Henosis in de Jurriaanse Zaal zijn visuals te zien van Foss Collective.De foyer wordt uitgelicht door lichtkunstenaar Co2RO.

Volg Mr. Clash via www.facebook.com/MrClashSays en www.twitter.com/MrClashSays.

Mr. Clash wordt mede mogelijk gemaakt door

VSBfonds, Stichting Bevordering van

Volkskracht, Stichting Swart-van Essen, G.Ph.

Verhagen-Stichting, Erasmusstichting, Stichting

Elise Mathilde Fonds, Van Cappellen Stichting,

Stichting Fonds voor de Geld- en Effectenhandel.

Entree € 16 cjp € 12

Zie voor de verklaring van de symbolen bij de concertenpagina 91

66 agenda maart

Toegang vanaf 1 kwartier voor aanvang.

rotterdams Philharmonisch Orkesttugan Sokhiev dirigentm.m.v. Stephan Dohr hoorn

R. Strauss Hoornconcert nr.2Tsjaikovski Symfonie nr.4 (Finale)

Vrij entree

do 14 maart viruseen besmettelijk klassiek muziekprogramma

populair - jong talent

donderdag 14 maartR’damse Schouwburg 22.00-23.00 uur

Een wervelend muziek programma, afwisselend gepresenteerd door Giel Beelen, Art Rooijakkers, Vivienne van den Assem, Jan-Willem Roodbeen en Marike Jager. VIRUS breekt klassieke muziek en alle muziek daarbuiten open voor een nieuwe generatie. Oude parels, gloednieuwe composities, spannende cross-overs: in VIRUS strijden ouder-wetse conventies tegen gewaagde experimenten!

Vrij entree

vr 15 maart tsjaikovski’s vierderotterdams Philharmonisch

klassiek - symfonisch - romantiek

Tuga

n So

khie

v ©

Gre

bille

vrijdag 15 maartGrote Zaal 20.15 uurOm 19.15 uur inleiding door Patrick van Deurzen (entree € 4)

Rotterdams Philharmonisch OrkestTugan Sokhiev dirigentm.m.v. Stefan Dohr hoorn

di 12 maart pavel haas QuartetBeethoven, Sjostakovitsj & Schnittke

kamermuziek - romantiek - modern

© M

arco

Bor

ggre

ve

dinsdag 12 maartJurriaanse Zaal 20.15 uur

Pavel Haas Quartet

Schnittke Strijkkwartet nr.3Sjostakovitsj Strijkkwartet nr.8 op.110Beethoven Strijkkwartet in Bes op.130Beethoven Strijkkwartet in Bes op.133 ‘Große Fuge’

Alle kennis en kunde die de Tsjechische altviolist Milan Skampa in ruim een halve eeuw vergaarde, droeg hij over op het Pavel Haas Quartet. Voor Skampa’s jeugdige landgenoten pakte die leer-school zo goed uit, dat het ensemble inmiddels in de race is voor de positie van ’s wereld meest opwindende strijk-kwartet. De recensies zijn doordrenkt met lovende woorden als ‘spontaan’ en ‘bedwelmend’. Met de zeldzame combi-natie van precisie en passie schoppen de cd’s van het Pavel Haas Quartet het geregeld tot ‘plaat van het jaar’. De Doelen is dan ook trots op het Rotter-damse debuut van deze uitzonderlijke musici.

Toprang € 43 € 38 € 35

wo 13 maart lunchconcertrotterdams Philharmonisch

klassiek - symfonisch - romantiek

Tuga

n So

khie

v ©

Gre

bille

woensdag 13 maartGrote Zaal 12.45-13.15 uur

rang top 1e 2e 3e € 26 23 20 11cjp € 9 t/m 26 jaar € 9

ma 11 maart medeaVeenfabriek, muziektheatertransparant en HermeSensemble

red sofa - muziektheater©

Fel

ix K

inde

rman

nmaandag 11 maartGrote Zaal 20.15 uurOm 19.30 uur voorbespreking

Veenfabriek, Muziektheater Transparant en HERMESensembleo.l.v. Wim HenderickxPaul Koek regie Peter Verhelst tekstSelva Erdener zangReinout Bussemaker, Joep van der Geest, Yonina Spijker en Lizzy Timmers spelJorrit Tamminga klankbeeldDorothee Curio decor en kostuumsPaul Slangen dramaturgie

Henderickx Medea

‘…een bedwelmend mooie voorstel-ling…’ en ‘…een zelden vertoond kunst-stuk: een klankenstroom van een grote schoonheid.’ Dit schreef de pers na de première van Medea, naar de beroemde Griekse tragedie van Euripides. Na zo’n tien jaar huwelijk en twee kinderen wordt Medea’s man Jason verliefd op de dochter van Kreon, koning van Corinthe. Medea is furieus en neemt op gruwelijke wijze wraak op de Corinthische prinses en vermoordt daarna haar beide zonen.Vanuit het perspectief van koning Kreon heeft Peter Verhelst een eigentijdse Medea geschreven. Deze tekst vervlecht zich met muziek van Wim Henderickx, uitgevoerd door het HERMESensemble en de Turkse zangeres Selva Erdener. Haar aangrijpende klaagzang vormt een rode draad in deze voorstelling.

Zie ook het concert in beeld op p.44

Entree € 31 R’pas/65+ € 29 cjp € 22 t/m 16 jaar € 9

Zo 10 maart keltische ochtend met rapaljeZondagochtend concert Hanson

populair - volksmuziek

zondag 10 maartGrote Zaal 11.00 uur

Rapalje presenteert Keltische muziek in een opzwepende show. Op onstuimige melodieën bewegen dansers met vurig voetenwerk. ‘Hearts of Steel’ is een nieuwe voorstelling met nieuwe num-mers, aankleding en uitvoeringen. Na-tuurlijk ontbreken de klassieke combi-naties niet. Rapalje vertolkt de Keltische folkmuziek met driestemmige zang, begeleid door vele instrumenten.

Entree € 13,60

het grote toverboek (4+)rotterdams Philharmonisch

familieconcert - symfonisch - romantiek

Mik

e B

oddé

© H

este

r Doo

ve

zondag 10 maartGrote Zaal 14.15 uur

Rotterdams Philharmonisch OrkestBenjamin Levy dirigentm.m.v. Mike Boddé verteller

Muziek van Dukas, Saint-Saëns en Mozart

Casper heeft een hekel aan de jongens uit zijn klas. Ze zijn onaardig en gemeen. O, als hij kon toveren dan zou hij het wel weten. Dan veranderde hij ze in salamanders. Of hij hakte ze met zijn magische zwaard in de pan. Maar ja, hoe leer je toveren? Wacht eens even, had hij niet van Sinterklaas een boek over toveren gekregen? Als hij dat nu eens heel goed leest, wie weet wordt hij dan een heel knappe tovenaar.

agenda maart 67

ma 18 maart matthäus-passionde nederlands Bachvereniging

oratorium - barok authentiek - passieconcert

maandag 18 maartGrote Zaal 19.30 uur

De Nederlandse Bachvereniging orkest en ripiënistenPeter Dijkstra dirigentMarcel Beekman tenor (Evangelist)Monika Mauch sopraanHeleen Koele sopraanMaarten Engeltjes altusAlex Potter altusRobert Getchell tenorMikael Stenbaek tenorAndreas Wolf basJelle Draijer basm.m.v. Kampen Boys Choir

Bach Matthäus-Passion

Al meer dan 90 jaar zijn de uitvoeringen van de Matthäus-Passion door De Ne-derlandse Bachvereniging een begrip in binnen- en buitenland. Voor velen is ook het bijwonen en meebeleven van een uitvoering van Bachs bekendste werk een traditie geworden die niet zelden van generatie naar generatie wordt doorgegeven. De uitvoeringen van 2013 staan onder leiding van de jonge Nederlandse dirigent Peter Dijkstra. Hij is onder meer vaste gastdirigent van het Nederlands Kamerkoor, artistiek leider van het Chor des Bayerische Rundfunks en chef-dirigent van het Zweeds Radio-koor.

Zie ook het artikel over Bach en het getal op pagina 14.

rang top 1e 2e 3e € 48 46 40 36R’pas/65+ € 46 44 38 34cjp € 34 32 28 25 t/m 16 jaar € 9

Entree € 34 R’pas/65+ € 32 cjp € 24 t/m 16 jaar € 9

tsjaikovski’s vierderotterdams Philharmonisch

klassiek - symfonisch - romantiek

Tuga

n So

khie

v ©

Gre

bille

zondag 17 maartGrote Zaal 14.15 uurOm 13.15 uur inleiding door Huib Ramaer (entree € 4)

Rotterdams Philharmonisch OrkestTugan Sokhiev dirigentm.m.v. Stefan Dohr hoorn

zie vrijdag 15 maart

Finale erasmus jaZZ prijs

jazz - jong talent

© C

arel

van

Hee

s

zondag 17 maartEduard Flipse Zaal 14.30 uur

De Erasmus Jazz Prijs, de prijs voor de beste jazzstudent van Codarts Rotter-dam, beleeft dit jaar zijn 18de editie. Drie jazzstudenten van Codarts, tijdens een voorronde op 10 februari door een vakjury geselecteerd, zullen in deze finale strijden om de hoofdprijs. De winnaar van de Erasmus Jazz Prijs 2013 ontvangt een geldbedrag van € 3.000. Daarnaast wordt er een publieksprijs uitgereikt ter waarde van € 500 door sponsor Univé Zuid-Holland UA.

Entree € 12 R’pas/65+ € 10 cjp € 8,50

Zo 17 maart john adams & FriendsZondagochtend concert

populair - popmuziek

zondag 17 maartGrote Zaal 11.00 uur

Tribute to the Legendary John DenverJohn Adams vertolkt al meer dan 35 jaar de muziek van Amerika’s Rocky Moun-tain Legend en heeft zelfs met John Denver voor de Nederlandse televisie opgetreden. Na het winnen van KRO’s Soundmixshow in 1988 werd John Adams in datzelfde jaar uitgenodigd om in de Doelen te komen optreden tijdens de Zondagochtendconcerten.In 2009 en 2011 kwam de in Colorado (VS) woonachtige John Adams weer even naar zijn geboorteland om een Zondagochtendconcert in het teken te zetten van zijn muzikale held. Vandaag is hij weer bij ons te gast!

Entree € 13,60

de dag van het debuutVriendenkrans Finalistendag

kamermuziek - jong talent

Rem

y va

n Ke

ster

en

zondag 17 maartJurriaanse Zaal 14.00 uur

Remy van Kesteren harpRosanne Philippens vioolYuri van Nieuwkerk pianoDimitar Dimitrov pianoBerlage Saxophone Quartet

Indeling van de dag wordt nader be-kendgemaakt. Op het programma werken van o.a. Brahms, Schubert, Ravel, Stravinsky, Micháns, Smetana, Sjostakovitsj, De Leeuw, Farkas en Pierné.

Na afloop meet & greet met de musici.

Franck Le chasseur mauditStrauss Hoornconcert nr.2Tsjaikovski Symfonie nr.4

Met zijn 35 jaar is Tugan Sokhiev al een van de grootste maestro’s van deze tijd. Hij is kind aan huis bij de meest voor-aanstaande orkesten en wordt wereld-wijd geroemd om de kracht én de ver-fijning van zijn interpretaties. ‘Gripping… thrilling… sizzling…blistering… whir-ling’, rijmde het gezaghebbende Britse dagblad The Independent over zijn uit-voering van Tsjaikovski’s Vierde Symfo-nie: ‘Terrific performance. Great stuff.’

rang top 1e 2e 3e € 52 47 37 21cjp € 9 t/m 26 jaar € 9

asunción péreZ ‘choni’flamencomuziek en ­dans

wereldmuziek - flamenco - meet & greet

© F

elix

Vaz

quez

vrijdag 15 maartJurriaanse Zaal 20.15 uurOm 19.30 uur inleiding door Marlies Jansen

Als telg van de Sevillaanse school wordt de dans van Asunción Pérez ‘Choni’ ge-kenmerkt door vrouwelijkheid, elegan-tie, beheersing, en een meesterlijke behendigheid met de bata de cola, de staart van de jurk. De populaire Choni leidt sinds 2007 haar eigen gezelschap. Ze trad veel op in de VS, won diverse prijzen en is met haar grensverleggen-de voorstellingen een belangrijke spil in het Spaanse flamencolandschap.

Een boordevolle avond met inleiding door flamencojournalist Marlies Jansen, dansworkshop door Rosa de Compás, meet & greet met artiesten, plus muziek in de foyer van het Flamenco Ensemble van Codarts. Een hele avond flamenco, van 19.30 uur tot middernacht!

i.s.m. Flamencoschool Rosa de Compás

Zie ook het artikel op pagina 16.

Entree € 21 R’pas/65+ € 19 cjp € 14 t/m 16 jaar € 9

68 agenda maart

woensdag 20 maartGrote Zaal 21.00 uurOm 20.15 uur inleiding door Neil Wallace

Nederlands SymfonieorkestTan Dun dirigentm.m.v. Eldbjørg Hemsing vioolTan Wei erhu (Chinese cello)Ralph van Raat piano

zie kader hiernaast

Dit concert wordt mede mogelijk gemaakt door

do 21 maart dvorák in wenenrotterdams Philharmonisch

klassiek - symfonisch - romantiek

Jam

es E

hnes

© B

enja

min

Eal

oveg

a

donderdag 21 maartGrote Zaal 20.15 uurOm 19.15 uur inleiding door Frank Kouwenhoven (entree € 4)

Rotterdams Philharmonisch OrkestJakub Hr°usa dirigentm.m.v. James Ehnes viool

Skrjabin RêverieKorngold VioolconcertDvorák Symfonie nr.6

Dvorák schreef zijn Zesde Symfonie voor de Wiener Philharmoniker, maar toen puntje bij paaltje kwam, bliezen de musici de première af: ze vonden de muziek te uitgesproken Tsjechisch. Pas zestig jaar later kwam het tot een eerste uitvoering door het Weense orkest, maar toen had Dvoráks symfonie met haar smeltende Moravische melodieën en vurige Boheemse ritmes de wereld via een andere weg al lang veroverd.

rang top 1e 2e 3e € 52 47 37 21cjp € 9 t/m 26 jaar € 9

di 19 maart johannes-passionC.O.V. Sursum Corda rotterdam

oratorium - passieconcert

dinsdag 19 maartGrote Zaal 20.15 uur

C.O.V. Sursum Corda RotterdamJohan Sonneveld dirigentJan Van Elsacker tenor (Evangelist)Bert van de Wetering bas (Christus)Nienke Otten sopraan Dave ten Kate altus Leon van Liere tenor Hans Christian Hinz bas RBO SinfoniaEric Koevoets continuoIvanka Neeleman viola da gamba

Bach Johannes-Passion

De Johannes-Passion behoort tot de meest monumentale werken die Bach heeft gecomponeerd. Op 7 april 1724 klonk deze passie voor het eerst in Leipzig. Bach heeft in dit werk het Johannes-evangelie getoonzet, waarin loven en lijden zijn vervlochten. De Johannes-Passion is verhalender en daardoor (soms) dramatischer dan de Matthäus-Passion. C.O.V. Sursum Corda, onder leiding van Johan Sonneveld, zingt de Johannes vanuit de beleving van de tekst.

rang 1e 2e 3eEntree € 2950 2750 25cjp € 27 25 22,50Entree inclusief programmaboekje en koffie/thee.

wo 20 maart martial arts trilogygedirigeerd door componist tan dun

red sofa - symfonisch - eigentijds

Grote Zaal 21.00 uur

Nederlands SymfonieorkestTan Dun dirigentm.m.v. Eldbjørg Hemsing vioolTan Wei erhu (Chinese cello)Ralph van Raat piano

Tan Dun Martial Arts Trilogy I. Hero Concerto voor viool en orkest II. Crouching Tiger Concerto voor cello en orkest III. Banquet Concerto voor piano, koor en orkest

Tan Dun (1957) geldt als de belang-rijkste Chinese componist van zijn generatie. Een status die hij bevestig-de met drie filmscores van Chinese films die hem internationale faam brachten: Crouching Tiger, Hidden Dragon en de met een Oscar bekroonde muziek voor Hero en The Banquet,

the martial arts trilogytan dun dirigeert nederlands Symfonieorkest

red sofa - symfonisch - eigentijds

wo 20 maart

dat een spectaculair pianoconcert voor pianist Lang Lang bevatte. De films verbinden zich door de aandacht voor de Chinese vechtkunst en thema’s als eer, geweten, plicht en verboden liefde. Dat spreekt ook uit de muziek. De Martial Arts Trilogy die het Neder-lands Symfonieorkest onder leiding van de componist uitvoert heeft daarom de allure van een Chinese Ring des Nibelungen. Bovendien klinkt het Crouching Tiger Concerto op het instrument waarvoor het geschreven is: de Chinese erhu.

Dit concert wordt mede mogelijk gemaakt door

Entree € 24 R’pas/65+ € 22 cjp € 17 t/m 16 jaar € 9

www.dedoelen.nl de snelste en met ‘print at home’ goedkoopste manier om kaarten te kopen

agenda maart 69

Werken voor voor 2 piano’sSchumann Andante en variaties op.46Brahms Haydn-variationen op.56bLutoslawski Paganini-variaties Liszt Concerto pathétique Rachmaninov Suite nr.2 op.17

Igor Roma en Enrico Pace studeerden beiden aan de beroemde pianoacademie van Imola. Zij danken hun artistieke ontmoeting vooral aan de muziek van Liszt. In 1989 won Enrico Pace de eerste prijs van het Internationaal Franz Liszt Pianoconcours in Utrecht. Zeven jaar later trad Igor Roma in zijn voetspoor. Ook als duo ontlokken zij jubelkreten aan pers en publiek. Eén adem, humane warmte, verbluffende precisie: een op-treden van Roma en Pace overstijgt het alledaagse. Naast Liszt profiteren ook Schumann, Brahms, Rachmaninov en Lutoslawski van de mediterrane gloed die deze Italianen over hun muziek laten schijnen.

Entree € 28 R’pas/65+ € 26 cjp € 20 t/m 16 jaar € 9

Zo 24 maart igor romageeft openbare pianomasterclass

klassiek - masterclass - codarts

Igor

Rom

a

zondag 24 maartEduard Flipse Zaal 10.00-12.30 uur

Daags na zijn recital met Enrico Pace geeft Igor Roma een openbare masterclass aan drie piano-studenten van Codarts. Deze masterclass wordt mede mogelijk gemaakt door Stichting Vrienden van het Rotterdams Conservatorium.

Vrij entree

reerden. Ook de cd is een ontmoetings-plaats tussen musici uit verschillende culturen, tussen latin en jazz en tussen tradities en innovatie. ‘Acosta heeft een warme stem en een zonnige en onge-dwongen podiumuitstraling. Ze beheerst zowel het vocale aspect van de latin als de jazz.’ (Jazzpodium.nl)

Entree € 16 R’pas/65+ € 14 cjp € 11 t/m 16 jaar € 9

Za 23 maart Zing de sterren van de hemel (6+)workshop voor het hele gezin

vocaal - workshop

© B

arba

ra M

ulde

rink

zaterdag 23 maartEduard Flipse Zaal 10.30-12.30 uur

Zingen is iets dat iedereen kan en samen zingen is nog leuker. Leer liedjes voor groot en klein samen zingen. Na het instuderen zingen we als in een echte musical. Vrolijke en droevige deuntjes, liedjes in alle sferen horen erbij en maken het muzikale en theatrale verhaal compleet.

Entree € 12 t/m 16 jaar € 9

igor roma & enrico pacegrootse werken voor 2 piano’s

klassiek - pianorecital - romantiek

Enri

co P

ace

zaterdag 23 maartJurriaanse Zaal 20.15 uur

Igor Roma pianoEnrico Pace piano

Een wervelend muziek programma, afwisselend gepresenteerd door Giel Beelen, Art Rooijakkers, Vivienne van den Assem, Jan-Willem Roodbeen en Marike Jager. VIRUS breekt klassieke muziek en alle muziek daarbuiten open voor een nieuwe generatie. Oude parels, gloednieuwe composities, spannende cross-overs: in VIRUS strijden ouder-wetse conventies tegen gewaagde experimenten!

Vrij entree

vr 22 maart dvorák in wenenrotterdams Philharmonisch

klassiek - symfonisch - romantiek

Jam

es E

hnes

© B

enja

min

Eal

oveg

a

vrijdag 22 maartGrote Zaal 20.15 uurOm 19.15 uur inleiding door Frank Kouwenhoven (entree € 4)

Rotterdams Philharmonisch OrkestJakub Hr°usa dirigentm.m.v. James Ehnes viool

zie donderdag 21 maart

estrella acosta - esQuina 25

latin jazz

© R

on Je

nner

vrijdag 22 maartEduard Flipse Zaal 20.30 uur

Estrella Acosta zangEfraim Trujillo saxen en fluitMarc Bischoff piano Reno Steba basArmando Vidal drums en percussie Gerardo Rosales percussie

De Cubaanse zangeres Estrella Acosta presenteert dit voorjaar haar nieuwe cd Esquina 25. Esquina 25 ontleent zijn naam aan een straathoek in Havana, een plek waar vroeger veel kunstenaars woonden, elkaar ontmoetten en inspi-

de passie van pärtnederlands Kamerkoor en asko | Schönberg

oratorium - eigentijds - passieconcert

Ned

erla

nds

Kam

erko

or©

Gee

k Zw

etsl

oot

donderdag 21 maartLaurenskerk 20.30 uur

Nederlands KamerkoorAsko | SchönbergRisto Joost dirigentAndré Morsch bariton (Christus)Olivier Dumait tenor (Pilatus)Evangelisten: Heleen Koele sopraanKarin van der Poel altAlbert van Ommen tenorJasper Schweppe bas

Pärt Passio Domini Nostri Jesu Christi Secundo Joannum

De passietraditie wordt meestal gevierd met uitvoeringen van de passies van Bach. Een enkele keer is een passie van een tijdgenoot of voorganger van Bach te horen, bijvoorbeeld van De Rore, Mattheson of Händel, maar na Bach werd het lijdensverhaal maar zelden als onderwerp genomen voor een com-positie. Grote uitzondering daarop is Arvo Pärt. Hij schreef een in al zijn een-voud intense Johannespassie, vol van de voor deze componist zo kenmerkende emotionele geladenheid en spirituele zeggingskracht. Een aansprekend alternatief voor Bach.

Entree € 28 R’pas/65+ € 26 cjp € 20 t/m 16 jaar € 9

viruseen besmettelijk klassiek muziek­programma

populair - jong talent

donderdag 21 maartR’damse Schouwburg 22.00-23.00 uur

70 agenda maart

vr 29 maart slide Factoryaanstormend talent (lunchconcert)

kamermuziek voor blazers - festival

© H

ans

Spee

kenb

rink

vrijdag 29 maartJurriaanse Zaal 12.15-13.15 uur

Na een hele week masterclasses pre-senteren de studenten zich per klas (Codarts Rotterdam, Koninklijk Conser-vatorium Den Haag en het Conservato-rium van Amsterdam), maar ook als één groot trombone-ensemble. Maak kennis met de nieuwe generatie trombonisten!

Entree € 7,50

slide FactoryJonge Honden op trombone

kamermuziek voor blazers - festival

Seba

stia

an K

emne

r©

Han

s Sp

eeke

nbri

nk

vrijdag 29 maartJurriaanse Zaal 13.30-14.30 uur

Karol Gajda tromboneSebastiaan Kemner trombone

De Pool Karol Gajda is 21 en heeft prijzen behaald op alle grote tromboneconcour-sen. Sebastiaan Kemner is net cum laude afgestudeerd aan het Amsterdams Con-servatorium, studeert dit seizoen aan de Karajan Akademie van de Berliner Philharmoniker. Twee van Europa’s grootste talenten zullen het publiek voor zich weten te winnen.

Entree € 10

rang top 1e 2e 3e € 56 49 40 24cjp € 9 t/m 26 jaar € 9

do 28 maart matthäus-passionrotterdams Philharmonisch

oratorium - passieconcert

Dan

iel R

euss

© M

arco

Bor

ggre

ve

donderdag 28 maartGrote Zaal 19.30 uurOm 18.30 uur inleiding door Marijke Schouten (entree € 4)

Rotterdams Philharmonisch OrkestDaniel Reuss dirigent

zie woensdag 27 maart

viruseen besmettelijk klassiek muziek­programma

populair - jong talent

donderdag 28 maartR’damse Schouwburg 22.00-23.00 uur

Een wervelend muziek programma, afwisselend gepresenteerd door Giel Beelen, Art Rooijakkers, Vivienne van den Assem, Jan-Willem Roodbeen en Marike Jager. VIRUS breekt klassieke muziek en alle muziek daarbuiten open voor een nieuwe generatie. Oude parels, gloednieuwe composities, spannende cross-overs: in VIRUS strijden ouder-wetse conventies tegen gewaagde experimenten!

Vrij entree

dvorák in wenenrotterdams Philharmonisch

klassiek - symfonisch - romantiek

Jam

es E

hnes

© B

enja

min

Eal

oveg

a

zondag 24 maartGrote Zaal 14.15 uurOm 13.15 uur inleiding door Frank Kouwenhoven (entree € 4)

Rotterdams Philharmonisch OrkestJakub Hr°usa dirigentm.m.v. James Ehnes viool

zie donderdag 21 maart

wo 27 maart matthäus-passionrotterdams Philharmonisch

oratorium - passieconcert

Dan

iel R

euss

© M

arco

Bor

ggre

ve

woensdag 27 maartGrote Zaal 19.30 uurOm 18.30 uur inleiding door Marijke Schouten (entree € 4)

Rotterdams Philharmonisch OrkestDaniel Reuss dirigentm.m.v. Werner Güra tenor (evangelist)Christian Immler bas (Christus)Carolyn Sampson sopraanChristine Rice mezzosopraanRobin Tritschler tenorMarkus Werba basCappella Amsterdam

Bach Matthäus-Passion

In Bachs Matthäus-Passion vond Hermann Hesse de essentie van alle poëzie. ‘De donkere, machtige gloed van het lijden in deze geheimzinnige wereld vulde me met een mystiek gevoel van huivering.’ Dat gevoel is in goede handen bij Daniel Reuss, die dit jaar onze Matthäus-Passion dirigeert: ‘Reuss bezorgt je de rillingen als zijn zangers schreeuwen om kruisiging’, aldus The Classical Review.

prinses christina concours 2013Finale regio West I

concours - jong talent

Eva

de V

ries

zondag 24 maartJurriaanse Zaal 19.00-22.30 uur

In de regiofinale van het Prinses Chris-tina Concours (West I) schitteren acht jonge muziektalenten (12 t/m 19 jaar). Aan het einde van de avond maakt de jury bekend wie er in de prijzen vallen en welke finalisten gaan door naar de halve finale, de Dag van de Genomineerden?

Kijk ook op www.christinaconcours.nl

Entree € 14 R’pas/65+/cjp € 10

van smartlap tot operaZondagochtend concert Hanson

populair - levenslied

Wal

din

Roes

zondag 24 maartGrote Zaal 11.00 uur

Spectaculair meezingconcertHeeft u altijd al eens willen zingen in de Grote Zaal van de Rotterdamse Doelen? Die kans krijgt u deze ochtend! Medewerking verlenen verder de meer dan 250 zangers en zangeressen van het Rotterdams Operakoor, Operette-vereniging Irene, de Hoekse Tranen-trekkers en het Rotterdams Opera- en Operette Gezelschap, begeleid door het Politie Harmonieorkest ‘Hermandad’ en De Plengers. Zij zullen tonen dat opera-aria’s en smartlappen dichter bij elkaar liggen dan u denkt!

Entree € 13,60

agenda maart 71

zaterdag 30 maartJurriaanse Zaal 10.00-11.00 uur

De derde lichting van het Jong Trombone Collectief speelt een spetterend pro-gramma en laat zien dat leeftijd er niet toe doet als het om muziek maken gaat.

Entree € 7,50

Za 30 maart slide FactoryJong trombone Collectief

muziek voor blazers - festival

matthäus-passionrotterdams Philharmonisch

oratorium - passieconcert

Dan

iel R

euss

© M

arco

Bor

ggre

ve

vrijdag 29 maartGrote Zaal 19.30 uurOm 18.30 uur inleiding door Marijke Schouten (entree € 4)

Rotterdams Philharmonisch OrkestDaniel Reuss dirigent

zie woensdag 27 maart

slide Factorynew, Cool & Jazz: Compositiewedstrijd, new Cool Collective & ray anderson

muziek voor blazers - eigentijds - festival

New

Coo

l Col

lect

ive

vrijdag 29 maartJurriaanse Zaal 20.00-23.00 uurCompositiewedstrijd 2013Een spannende finale met de vijf meest interessante composities, geselecteerd door de vakjury in combinatie met de leden van het Collective. De einduitslag wordt bepaald aan de hand van deze uitvoeringen door een jury, maar ook door het aanwezige publiek!

New Cool Collective & Ray Anderson Ray Andersons roots liggen in New Orleans. Hij heeft zijn eigen stijl ontwik-keld: funk, rock, jazz, multiphonics, alles komt langs en wordt samengevoegd tot een geheel. Ook de New Cool Collective heeft zijn eigen stijl en legt de link tus-sen dance- en jazz-clubs. Voor dit concert gaat het New Trombone Collective op zoek naar de hipste, coolste, jongste jazztrombonist van dit moment om Anderson en de New Cool Collective aan te vullen.

Entree € 17,50

slide Factorymike Svoboda Quartet

kamermuziek voor blazers - festival

Mik

e Sv

obod

a

vrijdag 29 maartJurriaanse Zaal 15.30-16.30 uur

Mike Svoboda QuartetWolfgang Fernow bas, zang, melodicaMichael Kiedaisch drums, zang, accordeon, elektrische gitaarScott Roller cello, zang, melodicaMike Svoboda trombone, megafoons, zang, arrangementen en composities

De geboorte van Wagner 200 jaar ge-leden viert componist/trombonist Mike Svoboda met zijn ’14 attempts to love Richard Wagner’. Nieuwe composities van Svoboda en ‘co-composities’ van Svoboda en Wagner zelf, met invloeden uit muziekstijlen van funk tot vrije improvisatie.

Entree € 10

slide Factorynew trombone Collective presenteert

muziek voor blazers - eigentijds - festival

Bra

ndt A

ttem

a©

Han

s Sp

eeke

nbri

nk

vrijdag 29 maartJurriaanse Zaal 17.30-18.30 uur

New Trombone Collectivemet gasten Anna voor de Wind klarinetAstrid Haring harp

Nieuwe composities, combinaties, pre-mières, stijlen en technieken aan de hand van intrigerende muziek en ont-roerende stiltes van o.a. Gerard Grisey, Diego Soifer en Florian Maier.

Entree € 10

Slide Factory 2013Op 29, 30 en 31 maart 2013 vindt in Rotterdam voor de vijfde keer het bruisende Slide Factory Trombone-festival plaats. Een spannende mix van meer dan 45 internationale en Nederlandse toptrombonisten, ge-vestigde namen of aanstormend talent, komt samen in de Doelen. Op het programma staan klassieke muziek, jazz, nieuw gecomponeerde werken, oude muziek en vele cross-overs.

Een greep uit de indrukwekkende line-up: Ray Anderson, Blair Bollinger, Ian Bousfield, Stefan Schulz, New Cool Collective, Maniacal4, Sacqueboutiers de Toulouse, Dutch Trombone Ensem-ble en natuurlijk de organisator van het festival het New Trombone Collective.

slide FactoryInternationaal trombonefeest in rotterdam

red sofa - symfonisch - eigentijds

vr 29 t/m Zo 31 maart

Drie dagen drie thema's:NEW, TROMBONE en COLLECTIVEOp vrijdag 29 maart staan vooral nieuwe ontwikkelingen en aanstor-mend talent in de schijnwerpers, met onder meer de finale van de compo-sitiewedstrijd. Op zaterdag 30 maart hebben de gast-solisten van het festival de hoofdrol en is er een enorm trombonespektakel op het Schouwburgplein met minimaal 100 trombonisten en vele circus-artiesten. Op zondag 31 maart maken de gast-solisten er samen een groot feest van.

Voor entreeprijzen zie voorstellingen, dagkaarten voor vrijdag 29, zaterdag 30 of zondag 31 maart à € 42,50.

Pier

re V

olde

rs ©

Han

s Sp

eeke

nbri

nk

72 agenda aPrIl72 agenda maart

Denis Leloup gaan zij op zoek naar de overeenkomst tussen jazz en hun specialisme, oude muziek. Muziek van Ortiz dient als basis voor een impro-visatie van de jazzmusici en andersom nemen de historische instrumenten het stokje over van het jazzensemble.

Entree € 15

slide Factorymaniacal4 trombone Quartet

populair - blazers - festival

zondag 31 maartJurriaanse Zaal 13.30-14.30 uur

De Maniacal4 bestaat uit vier toptrom-bonisten afgestudeerd in Texas. Zij schuwen geen enkel genre, spelen klassiek, jazz en wereldmuziek. Maar vandaag brengen ze ook een aantal nummers van hun eerste album rondom pophits uit de jaren ’70. Trombones klinken als elektrische gitaren en grooven als een basgitaar.

Entree € 10

slide Factorymasters Connect & Final Jazz Spectacle

kamermuziek voor blazers - jazz - festival

Bla

ir B

olln

ger

zondag 31 maartJurriaanse Zaal 16.00-17.30 uur

De vier klassieke ‘masters’, trombonis-ten van de beste orkesten ter wereld, bereiden ter plekke een programma van een half uur voor! Zij geven zich bloot en geven wellicht voor de eerste en laatste keer samen een kort recital. Na de pauze een jazzspektakel waarin Denis Leloup optreedt. Hij speelt muziek met klezmer-invloeden en ander opzwepend repertoire.

Entree € 17,50

dens dit concert. Verder worden nieuwe opnamen van het New Trombone Collec-tive op een unieke manier gepresenteerd. Daarnaast is het galaconcert de ont-knoping van een Krimi die in de loop naar dit festival is ontstaan... Een concert dat je moet zien en horen!

Entree € 17,50

Zo 31 maart slide Factorydutch trombone ensemble

muziek voor blazers - festival

zondag 31 maartJurriaanse Zaal 10.00-10.45 uur

Een aantal ‘ex-Jong Trombone Collectief’ leden hebben met enkele Nederlandse trombonestudenten het Dutch Trombone Ensemble opgericht. Zij verzorgden onder meer de opening van het Grach-tenfestival 2012. Zij presenteren een spectaculair programma.

Entree € 7,50

slide FactoryJazz & la Pavane; Sacqueboutiers de toulouse & denis leloup

kamermuziek voor blazers - barok - festival

zondag 31 maartJurriaanse Zaal 11.00-12.00 uur

4 sacqueboutiers cornetto, trombone, orgel/clavecimbel en percussie5 jazzmusici trompet, trombone, piano, bas en drums

Werken van Diego Ortiz, Juan Vasquez, Michelangelo Rossi, Tarquinio Merulo, Andrea Falconiero en Mateo Flecha.

Na hun succes in 2009 zijn de Sacque-boutiers de Toulouse terug in een heel andere setting. Met jazztrombonist

le concert olympiQueWeense wandeling

symfonisch - classicisme

Till

Felln

er ©

Ben

Eal

oveg

a

zaterdag 30 maartGrote Zaal 19.30 uurOm 18.45u inleiding door Huib Ramaer

Le Concert OlympiqueJan Caeyers dirigentm.m.v. Till Fellner piano

Haydn Symfonie nr.96 in D ‘Miracle’Beethoven Pianoconcert nr.3 in c op.37Schubert Symfonie nr.6 in C D589

In 1803 speelde Beethoven zelf de we-reldpremière van zijn Derde Pianocon-cert. Dat deed de meester half impro-viserend, veel notenbalken waren leeg of toonden hooguit een paar ‘Egyptische hiërogliefen’. Gelukkig heeft Beethoven de partituur later alsnog voltooid, zodat de jonge Oostenrijkse meesterpianist Till Fellner kan laten horen hoeveel spiritualiteit erin schuilt. In hetzelfde Wenen componeerde Schubert zijn weergaloze Zesde Symfonie. Le Concert Olympique, het jonge orkest van de Vlaamse dirigent en Beethovenbiograaf Jan Caeyers, opent met Haydns ‘Miracle’.

rang top 1e 2e 3e € 36 34 32 30 R’pas/65+ € 34 32 30 28cjp € 25 24 22 21t/m 16 jaar € 9

slide Factorynew trombone Collective galaconcert

muziek voor blazers - festival

© R

onal

d Kn

app

zaterdag 30 maartJurriaanse Zaal 20.15-22.30 uur

Enkele internationale solisten van Slide Factory spelen een belangrijke rol tij-

slide FactoryUSa meets europe

kamermuziek voor blazers - festival

Stef

an S

chul

z ©

Ste

fan

Mic

hael

zaterdag 30 maartJurriaanse Zaal 12.00-13.00 uur

De Duitse Stefan Schulz weet met zijn perfecte beheersing van de bastrombone te ontroeren. Zijn muziek klinkt zo vrij als een vogel. Samen met een Ameri-kaanse trombonevirtuoos laat hij de verschillen en overeenkomsten tussen de twee continenten horen.

Entree € 10

slide Factoryeurope meets USa: Ian Bousfield en Blair Bollinger

kamermuziek voor blazers - festival

Ian

Bou

sfiel

d

zaterdag 30 maartJurriaanse Zaal 14.00-15.00 uur

Ian Bousfield vertegenwoordigt de ‘Europese’ stijl. Na zijn baan bij het London Symphony Orchestra staat hij nu midden in de ‘Weense’ traditie door zijn positie van solotrombonist bij de Wiener Philharmoniker. Hij combineert het beste van beide stijlen. Blair Bollin-ger is de enige bastrombonesolist in de historie van het Philadelphia Orchestra. Hij verrast bastrombonisten wereldwijd met zijn repertoire en spel.

Entree € 10

agenda aPrIl 73

Brahms Tragische OuvertureSibelius VioolconcertRavel Ma mère l’oyeStravinsky Suite uit De vuurvogel

‘Het orkest vlamt met kleur en licht’, schreef de San Francisco Classical Voice over de vertolking van Ma mère l’oye door het Rotterdams Philharmonisch. Ravels sprookjesmuziek vormt in dit concert de inleiding op het gloedvolle Vioolconcert van Sibelius en Stravinsky’s fonkelende Vuurvogelsuite: een werk over een magische vogel die een prins te hulp schiet om zijn geliefde te redden uit een betoverde wereld.

rang top 1e 2e 3e € 41 35 29 18 cjp € 9 t/m 26 jaar € 9

Za 6 april kindermuZiekweek 2013 Familieworkshops accordeon (6+)

familieworkshop

zaterdag 6 aprilEduard Flipse Zaal 10.30-11.30 en 12.00-13.00 uur

Met het hele gezin muziek maken, dat kan tijdens deze familieworkshops waarbij we de accordeon gaan leren (ver)kennen en bespelen. Dit instrument staat centraal op deze Jubileumdag en is heel toegankelijk. Probeer er maar eens op te spelen, dat valt reuze mee... Onder begeleiding van docenten van de SKVR Muziekschool spelen we samen echte liedjes en stukjes en vormen zo een groot familieorkest.

Entree € 5Toegangskaart geldt als passe-partout voor Jubileumdag Kindermuziekweek, zaterdag 6 april 12.30-17.00 uur.

lingen van andere scholen mee aan het orkest. Elke uitvoering is uniek!Inloop vanaf 10.10 uur.

Vrij entree

kindermuZiekweek 2013 Wereldrecordpoging grootste Kinderkoor Ooit (4+)

familieconcert - koormuziek

vrijdag 5 aprilSchouwburgplein 11.30-11.45 uur

In het kader van het jubileum van de Kindermuziekweek wordt aansluitend aan het Openingsconcert een wereld-recordpoging Grootste Kinderkoor ge-organiseerd op het Schouwburgplein aan de voorzijde van de Doelen. Zo veel mogelijk kinderen (4-12 jaar) met hun ouders/leerkrachten of begeleiders wor-den gemobiliseerd om met z’n allen het lied van de Kindermuziekweek te zingen op het Schouwburgplein. Voor de telling is het fijn wanneer scholen zich aanmelden via het contactformulier op www.kindermuziekweek.nl.Inloop vanaf 11.00 uur.

Vrij entree

vuurvogelrotterdams Philharmonisch

klassiek - symfonisch - romantiek

Leon

idas

Kav

akos

©

Yan

nis

Bou

rnia

s

vrijdag 5 aprilGrote Zaal 20.15 uurOm 19.15 uur inleiding door Emanuel Overbeeke (entree € 4)

Rotterdams Philharmonisch OrkestJukka-Pekka Saraste dirigentm.m.v. Leonidas Kavakos viool

viruseen besmettelijk klassiek muziek­programma

populair - jong talent

donderdag 4 aprilR’damse Schouwburg 22.00-23.00 uur

Een wervelend muziek programma, afwisselend gepresenteerd door Giel Beelen, Art Rooijakkers, Vivienne van den Assem, Jan-Willem Roodbeen en Marike Jager. VIRUS breekt klassieke muziek en alle muziek daarbuiten open voor een nieuwe generatie. Oude parels, gloednieuwe composities, spannende cross-overs: in VIRUS strijden ouder-wetse conventies tegen gewaagde experimenten!

Vrij entree

vr 5 april kindermuZiekweek 2013Opening door Samenspeel Orkest (4+)

familieconcert

© R

ick

Mes

sem

aker

vrijdag 5 aprilGrote Zaal 10.30-11.15 uur

Het Samenspeel Orkest opent de Kinder-muziekweek. Dit orkest bestaat uit 150 leerlingen van basisscholen in Rotter-dam Centrum en enkele leden van het Rotterdams Philharmonisch. Alle leer-lingen bespelen de Music Box, een houten kistje van 25x25x25 cm. Met twee professionele slagwerkers en en-kele blazers van het Rotterdams Phil-harmonisch vormen ze het Samenspeel Orkest. Ze voeren een compositie uit van Toek Numan.De instrumenten en de compositie zijn ontwikkeld voor de Kindermuziekweek 2011. Voortbouwend op het succes van toen is deze formule verder uitgewerkt. Natuurlijk doen ieder jaar andere leer-

april do 4 april schwedersky & piaZZollade passie van Pablo neruda

kamermuziek - liedrecital - tango

Eke

sim

ons

en Q

uiri

jn d

e La

ngg

donderdag 4 aprilJurriaanse Zaal 20.15 uur

Schwedersky ensemblem.m.v. eke Simons pianoQuirijn de Lang baritonJérôme Fruchart celloemlyn Stam altvioolmartin de deugd viool

Schwedersky A little story of grief; Thoughts; Caprice; 5 Canciones sobre poemas de Pablo Nerudagardel 2 Tango’sSchwedersky Ziganette; The unfaithfulPiazzolla Le Grand Tango

Liederen op sensuele teksten van de Chileense dichter Pablo Neruda beschrij-ven verdriet, verlangen, verliefdheid en vervoering: ‘In het net van mijn muziek zit je gevangen, mijn geliefde, en mijn netten van muziek zijn hemelsbreed’. Schwedersky weet de teksten te vertalen naar muziek die het bloed sneller doet stromen. Argentinië komt aan bod met tangoliederen van Gardel en met Le Grand Tango van Piazzolla. (Na afloop is de cd verkrijgbaar met alle muziek en is er een borrel met Schwedersky & musici.)

Entree € 22,50 R’pas/65+ € 2050

jp € 18 t/m 16 jaar € 9

74 agenda aPrIl

Benjamin Eppe fluit en percussieFabienne Van Den Driessche celloCharlotte Fallon regie

Kietelende tenen, tintels in je benen, een warm bromgevoel in je buik... Muziek hoor je niet alleen met je oren, maar met je hele lijf. Zeker bij dit con-cert. Je hoort gemurmel en gebrabbel, terwijl een celliste en een fluitist/per-cussionist de ruimte vullen met de mooiste klanken. De beste plaatsen voor dit concert zijn gereserveerd voor baby’s: het grote kleed, middenin de zaal. Dé plek om alles te voelen wat er te horen is. De rest van het publiek zit er omheen.

Entree € 15 t/m 16 jaar € 9

kindermuZiekweek 2013 detskaya (2,5+)

familieconcert - muziektheater

Yves

Gab

riel

zondag 7 aprilEduard Flipse Zaal 14.00 en 16.00 uur

Compagnie Iota: Noémie Schellens en Isabelle Roeland sopraan Hanna Bárdos Féltoronyi mezzo Kobe Baeyens bariton Philippe Liénart piano Lieven Baeyens concept Diane Batens regie

Speciaal voor de Kindermuziekweek presenteert de Doelen de kinderkamer-opera Detskaya. Drie zussen en twee broers zien elkaar weer in het huis waar ze als kinderen met hun ouders hebben gewoond. Er klinken romanti-sche Russische wiegeliederen. Hun kindertijd komt weer helemaal naar boven. Ze dromen weg bij hun vervlo-gen jeugd en halen herinneringen op. Een opera voor groot en klein op basis van de liedcyclus De Kinderkamer van Modest Moesorgski.Een productie van Compagnie Iota.

Entree € 15 t/m 16 jaar € 9

rotterdam philharmonic strings& daria van den Bercken

kamerorkest - romantiek

zaterdag 6 aprilJurriaanse Zaal 20.15 uur

rotterdam Philharmonic Stringsm.m.v. daria van den Bercken piano

Dvorák Strijkkwintet nr.2Chopin Pianoconcert nr.1

Rotterdam Philharmonic Strings is het ensemble-in-residence van het Rotter -dams Philharmonisch, waarin de solis-tische kwaliteiten van de strijkers zeer goed tot hun recht komen. Rotterdam Philharmonic Strings opereert als zelf-standig gezelschap met een eigen con-certserie. Yannick Nézet-Séguin draagt het initiatief een warm hart toe: ‘Een rijke ensemblecultuur binnen een orkest stimuleert de orkestklank en de verbondenheid. Het enthousiasme waarmee dit opgepakt wordt vind ik geweldig!’Soliste is de Nederlands-Russische pianiste Daria van den Bercken, die sinds 2005 diverse belangrijke prijzen heeft gewonnen. Voor haar recente project Handel At The Piano kreeg zij in 2012 de Amsterdamprijs.

Entree € 25 R’pas/65+ € 2250 cjp € 17,50

Zo 7 april kindermuZiekweek 2013Concertino Pannolino (6­12 mnd)

familieconcert

zondag 7 aprilArcadis Zaal 13.00, 14.00 en 15.00 uur

Jurriaanse Zaal 14.00-15.00 uurnederlands jeugd accordeon orkest (6+)Marc Belder dirigentVincent van Amsterdam accordeonJeanine van Amsterdam viool

Gerie Daanen Drie Bagatellenen muziek van o.a. Richard Galliano en Astor Piazzolla

Iedereen kent de accordeon van tango-muziek vol passie, dansende zigeuner-klanken en onstuimige walsen... Het is een geliefd instrument en favoriet in het muziekverenigingsleven. Het Neder-lands Jeugd Accordeon Orkest neemt je mee op een muzikale reis over de we-reldzeeën. Laat je door de klanken mee-voeren! Ook speelt het orkest de wereldpremière van Drie Bagatellen, speciaal voor het NJAO componeerd door Gerie Daanen. In dit werk worden de jonge, talentvolle musici Vincent van Amsterdam (accor-deon) en zijn zus Jeanine (viool) bege-leid door het accordeonorkest.

Hal grote Zaal 16.30-17.00 uurjubileumdag Finaleconcertm.m.v. Nederlands Jeugd Accordeon Orkest

Tijdens dit Jubileumconcert spelen jeugdige muzikantjes in het gelegen-heidsorkest samen met het NJAO. Elke instrumentgroep heeft het speciaal geschreven muziekstuk op deze dag ingestudeerd en nu gaan ze dit samen ten gehore brengen. De Samenspeelworkshops (6-12 jaar) worden gegeven tussen 9.30 en 16.00 uur aan vijf instrumentengroepen, on-der leiding van musici van het Rotter-dams Philharmonisch en docenten van de SKVR Muziekschool. Aanmelding via www.kindermuziek week.nl

Entree € 5Toegangskaart geldt als passe-partout voor Jubileumdag Kindermuziekweek(voor samenspeelworkshops is aanmelding vooraf vereist)

kindermuZiekweek 2013 jubileumdag

familieconcerten - workshops - open podium

zaterdag 6 april 12.30-17.00 uur (doorlopend programma)

12.30u Open Podium13.00u Miniverhalenreis 14.00u Familieconcert door NJAO 15.00u Miniverhalenreis 16.30u Jubileum-Finale-Concert

Hal Grote Zaal 12.30-13.30 uuropen podium (alle leeftijden)Tijdens het Open Podium beleef je je eigen ‘moment of fame’ in een echt concertgebouw! Schrijf je in en speel op je eigen muziekinstrument de sterren van de hemel op een heus podium. Er is beperkt plaats, dus geef je op tijd op! Inschrijven aan balie vanaf 10.30 uur.

Diverse zalen 13.00-14.00 en 15.00-16.00 uurmini verhalenreis (6+)Leden Rotterdams PhilharmonischMuziek kan een verhaal vertellen. Droe-vige verhalen met trieste tonen uit de viool of een blij verhaal met vrolijke klanken van de klarinet. Hoe dat alle-maal kan, hoor je vanmiddag als musici van het Rotterdams Philharmonisch Orkest je meenemen op drie mini muzi-kale verhalenreizen. Dus zet je oren op steeltjes en kom samen met je (groot-)ouders luisteren en kijken!Er is beperkt ruimte, inschrijven aan de balie vanaf 10.30 uur.

Zie voor de verklaring van de symbolen bij de concertenpagina 91

agenda aPrIl 75

double sextet van steve reicheighth blackbird & lunapark

red sofa - eigentijds - minimal

eig

hth

blac

kbir

d ©

Luk

e Ra

tray

zondag 7 aprilJurriaanse Zaal 21.00 uurOm 22.30u Neil Wallace in gesprek met leden van eighth blackbird en gasten

eighth blackbird (VS)lunapark

o.a. Reich Double SextetDessner O Shut Your EyesNas Nieuw werk

zie kader hiernaast

ma 8 april angelika kirchschlager & roger vignolesFrauenliebe und ­leben

liedrecital - romantiek - DoelenCampus

maandag 8 aprilJurriaanse Zaal 20.15 uurOm 19.30 uur inleiding door Huib Ramaer

Angelika Kirchschlager mezzosopraanRoger Vignoles piano

o.a. Schumann Frauenliebe und -leben

De Oostenrijkse mezzosopraan Angelika Kirchschlager is een van de meest ge-liefde opera- en liedzangeressen. Zij geeft recitals op de grootste podia van Europa, Noord-Amerika en het Verre Oosten. Het is een buitenkans haar te kunnen beluisteren in de intieme Jur-riaanse Zaal, die speciaal voor liedreci-tals lijkt te zijn gebouwd. Met pianist Roger Vignoles presenteert zij een programma met onder meer Schumanns Frauenliebe und -leben, een liedcyclus over de liefde, bezien door de ogen van een vrouw.

kindermuZiekweek 2013 la balle rouge & quatuor (5+)

familieconcert - muziektheater

zondag 7 aprilJurriaanse Zaal 14.00 uur

Denis Garénaux en Franck Jublotscenario en poppenspel Franck Jublot mise en scène Denis Garénaux decor en objecten Jacques Trupin muziekMarc-Emmanuel Mouton lichtontwerpJacques Trupin bandoneon Murielle Raynaud en Pauline Dhuisme vioolOlivier Dams altviool Marie-Ange Wachter cello

In deze bijzondere Franse voorstelling zonder gesproken woord worden geo-metrische vormen van schuim tot leven gebracht. La balle rouge & quatuor ver-haalt over de stadia van het liefdesleven, over de eerste ontmoeting tot de geboor-te van een kind en later de scheiding van de ouders. Een intense visuele er-varing, vol subtiele emoties die worden gedragen door de prachtige muziek van het strijkkwartet en de bandoneon.

Entree € 15 t/m 16 jaar € 9

vuurvogelrotterdams Philharmonisch

klassiek - symfonisch - romantiek

Leon

idas

Kav

akos

©

Yan

nis

Bou

rnia

s

zondag 7 aprilGrote Zaal 14.15 uurOm 13.15 uur inleiding door Emanuel Overbeeke (entree € 4)

Rotterdams Philharmonisch OrkestJukka-Pekka Saraste dirigentm.m.v. Leonidas Kavakos viool

zie vrijdag 5 april

Jurriaanse Zaal 21.00 uurOm 22.30u Neil Wallace in gesprek met leden van eighth blackbird en gasten

eighth blackbird (VS)Lunapark

o.a. Reich Double SextetDessner O Shut Your EyesNas Nieuw werk

Na de première van Steve Reichs Double Sextet (2008) was iedereen er direct van overtuigd: hier klonk een meesterwerk! Die indruk werd in 2009 bevestigd met de toekenning van de Pulitzer Prize. Het werk voor twee sextetten (bestaande uit fluit, klarinet, viool, cello, vibrafoon en piano) kan op twee manieren uitgevoerd worden:

double sextetsteve reicheighth blackbird & lunapark

red sofa - eigentijds - minimal

vr 7 april

door een sextet dat in duet gaat met een eigen opname op tape, of geheel live door twee sextetten. Dat is wel-licht de spectaculairste vorm en zo zullen eighth blackbird, het ensemble waarvoor Reich zijn Double Sextet schreef, en het Nederlandse Lunapark de uitdaging aangaan. Reichs ener-verende partituur krijgt een warme omlijsting door een nieuw werk van Mayke Nas en de ronkende gitaren van de Amerikaanse voorman van The National, Bryce Dessner.

De compositieopdracht aan Bryce Dessner is mede mogelijk gemaakt door een bijdrage van de Eduard Van Beinum Stichting.

Entree € 24 R’pas/65+ € 22 cjp € 17 t/m 16 jaar € 9

e

ight

h bl

ackb

ird

© L

uke

Ratr

ay

www.dedoelen.nl de snelste en met ‘print at home’ goedkoopste manier om kaarten te kopen

76 agenda aPrIl

vr 12 april sousou & maher cissokomali­blues en westerse pop

wereldmuziek - Afrika

vrijdag 12 aprilJurriaanse Zaal 20.15 uur

Op reis in Senegal leerde de in Zweden geboren zangeres Sousou haar kora-leraar en latere echtgenoot Maher Cissoko kennen. Sindsdien creëert het Zweeds-Senegalese echtpaar een me-lange van westerse popmelodieën, een vleugje Mali-blues en andere Afrikaanse elementen, zoals de instrumentatie van traditionele percussie en kora, de West-Afrikaanse harpluit. Sousou en Maher schrijven hun liedjes in maar liefst vier talen: het Wolof, Mandinka, Zweeds en Engels. Hun cd Dakar-Stockholm bezorg-de hen in 2011 een showcase op de pres-tigieuze wereldmuziekbeurs Womex.

Meet the artistBij dit concert een korte film, interview met de artiesten en na afloop meet & greet.i.s.m. World Sessions

Entree € 21 R’pas/65+ € 19 cjp € 14 t/m 16 jaar € 9

Za 13 april kindermuZiekweek 2013 Familieworkshop music Box (6+)

familieconcert - workshop

© R

ick

Mes

sem

aker

zaterdag 13 aprilEduard Flipse Zaal 10.30-12.30 uur

Onder leiding van een workshopdocent van de SKVR Muziekschool gaan kinde-ren en hun ouders spelen op de Music Box, een trommel die lijkt op een cajon, een percussie-instrument. De Music

Mozart Fantasie in f KV608Dupré Symphonie-passion op.23Boerema Improvisatie

Hayo Boerema, organist van de Grote of St. Laurenskerk, brengt een program-ma waarin de orgelfantasie centraal staat. Een vrije vorm die alle ruimte geeft aan de kwaliteiten van componist, organist en instrument. Mozarts Fan-tasie wordt geflankeerd door muziek van de Franse orgelschool, een rijke traditie waarmee Boerema zich sterk verbonden voelt. In 2009 ontving hij in Parijs de zilveren medaille vanwege zijn verdiensten voor de Franse orgel-kunst. Boerema’s eigen fantasie krijgt alle ruimte in zijn orgelimprovisaties, een bijzondere tak van de ‘orgelsport’. Wees getuige van Boerema’s veelzijdige spel op het grootse Doelenorgel, in 1967 als concertorgel gebouwd naar neo-barokke uitgangspunten en enkele jaren geleden geoptimaliseerd.

Entree € 22 R’pas/65+ € 20 cjp € 15 t/m 16 jaar € 9

viruseen besmettelijk klassiek muziek­programma

populair - jong talent

donderdag 11 aprilR’damse Schouwburg 22.00-23.00 uur

Een wervelend muziek programma, afwisselend gepresenteerd door Giel Beelen, Art Rooijakkers, Vivienne van den Assem, Jan-Willem Roodbeen en Marike Jager. VIRUS breekt klassieke muziek en alle muziek daarbuiten open voor een nieuwe generatie. Oude parels, gloednieuwe composities, spannende cross-overs: in VIRUS strijden ouder-wetse conventies tegen gewaagde experimenten!

Vrij entree

bach sololeden van het r’dams Philharmonisch

kamermuziek - barok

Koen

Pla

etin

ck

woensdag 10 aprilJurriaanse Zaal 20.30 uur

Leden Rotterdams PhilharmonischIgor Gruppman vioolFloris Mijnders celloBram van Sambeek fagotKoen Plaetinck marimba

Bach Partita nr.2 voor viool solo; Suite nr.1 voor viool solo, gespeeld op marim-ba; Suite nr.1 voor cello solo, gespeeld op fagot; Suite nr.6 voor cello solo

‘Je hoeft alleen maar op het juiste mo-ment de juiste toetsen te raken’, moet Bach ooit gezegd hebben over zijn orgel-spel, ‘het instrument doet de rest.’ Marimbaspeler Koen Plaetinck is al net zo bescheiden over zijn eigen virtuosi-teit. ‘Je moet er niet te moeilijk over doen. Het mooie is de eenvoud.’ Die eenvoud is de essentie van dit concert: muziek van Bach voor één enkele musicus, solo in de meest letterlijke zin.

Entree € 27 cjp € 9 t/m 26 jaar € 9

do 11 april hayo boerema, doelenorgell’Orgue à la française

orgelrecital - improvisatie

donderdag 11 aprilGrote Zaal 20.15 uur

Hayo Boerema Doelenorgel

Marchand Grand dialogueAlain Deuxième fantaisieFranck Fantasie in A

rang 1e 2e 3e € 36 32 29 R’pas/65+ € 34 31 27 cjp € 25 23 20 t/m 16 jaar € 9

wo 10 april kindermuZiekweek 2013Concertino Pannolino (6­12 mnd)

familieconcert - muziektheater

woensdag 10 aprilEduard Flipse Zaal 10.00, 11.00 en 12.00 uur

Benjamin Eppe fluit en percussieFabienne Van Den Driessche celloCharlotte Fallon regie

Kietelende tenen, tintels in je benen, een warm bromgevoel in je buik... Muziek hoor je niet alleen met je oren, maar met je hele lijf. Zeker bij dit con-cert. Je hoort gemurmel en gebrabbel, terwijl een celliste en een fluitist/per-cussionist de ruimte vullen met de mooiste klanken. De beste plaatsen voor dit concert zijn gereserveerd voor baby’s: het grote kleed, middenin de zaal. Dé plek om alles te voelen wat er te horen is. De rest van het publiek zit er omheen.

Entree € 15 t/m 16 jaar € 9

agenda aPrIl 77

‘Zigeunertrio’ de gedachten onvermijde-lijk naar de Hongaarse poesta. Maurice Ravel schreef zijn enige pianotrio in zijn geboortestreek, met een Baskisch gekleurd openingsdeel als gevolg. Het Atos Trio rondt zijn Rotterdamse debuut af met Schumanns Derde Pianotrio, een veeleisend werk waarin de romantische melodieën zich plooien als guirlandes. Sinds de oprichting in 2003 is het Duitse Atos Trio bedolven onder prijzen. Een recensent roemde de ‘perfecte eenheid van frasering, klank, gevoel en interpre-tatie’. Zijn conclusie: ‘Drie stemmen, één klank’!

rang 1e 2e 3e entree € 43 38 35

do 18 april viruseen besmettelijk klassiek muziek­programma

populair - jong talent

donderdag 18 aprilR’damse Schouwburg 22.00-23.00 uur

Een wervelend muziek programma, afwisselend gepresenteerd door Giel Beelen, Art Rooijakkers, Vivienne van den Assem, Jan-Willem Roodbeen en Marike Jager. VIRUS breekt klassieke muziek en alle muziek daarbuiten open voor een nieuwe generatie. Oude parels, gloednieuwe composities, spannende cross-overs: in VIRUS strijden ouder-wetse conventies tegen gewaagde experimenten!

Vrij entree

Casper muziek die zo mooi is dat hij niet kan blijven zitten. Hij gaat op onderzoek en ontdekt een wereld vol muziek. De muzikanten worden zijn nieuwe vrien-den. Samen nemen ze het op tegen alles waar Casper zo bang voor is.

rang top 1e 2e 3e € 26 23 20 11 cjp € 9 t/m 26 jaar € 9

di 16 april lunchconcertCodarts Symphony Orchestra

symfonisch - modern

© Jo

ke S

chot

dinsdag 16 aprilJurriaanse Zaal 12.45-13.15 uur

Codarts Symphony OrchestraArie Van Beek dirigentm.m.v. Matthijs van Wijhe pianoJoséphine Poncelin de Raucourt fluit

Britten Young Apollo voor piano en strijkers op.16Ibert Concert voor fluit en orkest

Vrij entree

atos trioHaydn, Schumann & ravel

kamermuziek - classicisme - romantiek

© S

teve

n H

aber

land

dinsdag 16 aprilJurriaanse Zaal 20.15 uur

atos trio

Haydn Pianotrio nr.25 in G ‘Zigeunertrio’ravel Pianotrio in aSchumann Pianotrio nr.3 in g op.110

Volksmuziek dringt geregeld door tot de schrijftafel van ‘serieuze’ componisten, op het platteland wemelt het nu een-maal van de unieke melodieën en karak-teristieke ritmes. Zo voert Haydns

la orQuesta típica misteriosatienkoppig tango­orkest

wereldmuziek - Latijns-Amerika - tango

zaterdag 13 aprilJurriaanse Zaal 20.15 uur

Literatuur, muziek en dans: volgens op-richter, pianist en arrangeur Javier Arias steunt het werk van zijn tienkoppige Típica Misteriosa – voluit La Orquesta Típica Misteriosa Buenos Aires – op die drie pilaren van de tango. In de dans-bare tangocomposities van deze groep keert de romantiek terug, met een pro-minente rol voor de violen en zang, ge-heel in de stijl van de 20ste-eeuwse Argentijnse tangomeester Carlos di Sarli.

Na afloop een korte tangodansworkshop en tangosalon met o.a. OTRA, in samen-werking met de Argentijnse tangodans-school Cuartito Azul Rotterdam.

Entree € 24 R’pas/65+ € 23 cjp € 17 t/m 16 jaar € 9

Zo 14 april kindermuZiekweek 2013 r’dams philharmonisch de heldendaden (4+)

familieconcert - symfonisch

Rem

co V

rijd

ag

© H

élèn

e va

n D

ombu

rg

zondag 14 aprilGrote Zaal 14.15 uur

Rotterdams Philharmonisch Orkestm.m.v. Remko Vrijdag verteller

Muziek van Prokofjev en Kodály

Casper zit op zolder te lezen. Hij denkt erover om er voor eeuwig te blijven wonen, dan kan hij ook niet meer gepest worden. Maar ja, in je eentje op zolder, dat is best wel eenzaam. Dan hoort

Box is een houten kist waar je op kan zitten, trommelen, spelen, tikken, kloppen en veel meer. Ze leren allerlei muzikale ritmes spelen en uiteindelijk eindigt de workshop in een swingend samenspel van alle deelnemers.

Entree € 12

nederlands symFonieorkestBrahms & Brautigam

klassiek - symfonisch

Rona

ld B

raut

igam

©

Mar

co B

orgg

reve

zaterdag 13 aprilGrote Zaal 19.30 uurOm 18.45 uur inleiding door Guido van Oorschot

nederlands SymfonieorkestJan Willem de Vriend dirigentm.m.v. ronald Brautigam fortepiano (J.B. Streicher - Wenen, 1847)

Brahms Pianoconcert nr.1mendelssohn Symfonie nr.4 ‘Italiaanse’

Het was een flop, dat gaf Brahms grif toe na de première van zijn Eerste Piano-concert. Pers en publiek sabelden zijn nieuwe stuk ongenadig neer. Maar Brahms was kunstenaar genoeg om te weten dat de opinie bij zou draaien. En hij kreeg gelijk: het concert werd wereld-beroemd. Ronald Brautigam speelt het op een Weense piano uit 1847, dat de klankkleuren laat horen die Brahms bij het componeren in zijn hoofd had. Daarnaast belicht Jan Willem de Vriend met zijn orkest de zonnige kant van Mendelssohn. Reizend door Italië ving de componist het mediterrane levens-gevoel in de montere tonen van zijn Vierde Symfonie.

rang top 1e 2e 3e € 36 34 32 30 R’pas/65+ € 34 32 30 28 cjp € 25 24 22 21 t/m 16 jaar € 9

78 agenda aPrIl

red ear FestivalSteve Coleman & Five elements (VS)

jazz

vrijdag 19 aprilLantarenVenster 20.00 uur

Steve Coleman heeft als architect van M-Base een belangrijke plaats in de muziekgeschiedenis. M-Base staat niet voor een muziekgenre, maar voor een manier van denken over het scheppen van muziek als kunstvorm. Met uiterst complexe wiskundige funkritmes ge-combineerd met vrije solo’s wordt een onvermijdbare en meeslepende trance teweeggebracht. Muziek als holistisch onderdeel van het gehele trillingsspec-trum, van micro tot macro! Coleman noemt zijn muziek: ‘Spontaneous Com-position’ in tegenstelling tot de term ‘jazz’ of ‘geïmproviseerde muziek’. (zie ook het kader hiernaast)

Entree € 20 Kaartverkoop via www.redear.nl

red ear Festival Bureau Of atomic tourism (Be)

jazz

vrijdag 19 aprilLantarenVenster 21.45 uur

Het door Teun Verbruggen (Flat Earth Society) bij elkaar gebrachte Bureau Of Atomic Tourism is een sextet dat zich te buiten gaat aan vrije improvisatie en de luisteraar even later blootstelt aan strak samenspel van een perfect geoliede band. Een explosieve Atlantische ont-moeting tussen Europese en Ameri-kaanse musici!(zie ook het kader hiernaast)

Entree € 15 Kaartverkoop via www.redear.nl

vr 19 april the lord oF the rings iii the return oF the kinglive filmbegeleiding door rotterdams Philharmonisch

populair - symfonisch - filmmuziek

vrijdag 19 aprilGrote Zaal 19.00 uur

Rotterdams Philharmonisch OrkestLudwig Wicki dirigent

Na de Nederlandse premières van de live-filmbegeleiding The Lord of the Rings I - The Fellowship of the Ring (juni 2011) en deel II - The Two Towers (juni 2012) presenteren Concert- en congresgebouw de Doelen en het Rotterdams Philharmonisch Orkest het laatste deel van deze indrukwek-kende trilogie. The Lord of the Rings III - The Return of the King won 11 Academy Awards®, 4 Golden Globes en nog vele andere prijzen.The Return of the King wordt in high definition geprojecteerd op een groot scherm in de Grote Zaal van de Doelen. Op het podium brengen musici van het Rotterdams Philharmo-nisch en koren onder leiding van dirigent Ludwig Wicki de gebeurtenis-sen van ‘Middle Earth’ nóg meer tot leven door de uitvoering van de met een Academy Award® bekroonde filmmuziek van Howard Shore.

Zie ook concert en beeld op pagina 22.

Met Nederlandse ondertiteling - leeftijdsadvies 12+

rang top 1e 2e 3eentree € 99 79 69 39Rang 3 is uitverkocht

Deze productie wordt mede mogelijk gemaakt door CAMI en

Derde editie van festival voor nieuwe muziek: 19 t/m 21 april, Wilhelminapier in Rotterdam

Van 19 t/m 21 april 2013 organiseren de Rotterdamse muziekpodia geza-menlijk Red Ear, hét festival voor gedurfde muziek. Red Ear is een drie-daags muziekfestival met muziek voor nieuwsgierige oren en avontuurlijke geesten. Eigentijds, nieuw, maar ook met een aantal pioniers van weleer. Spannend, maar ook ontspannend. Soms simpel, soms moeilijk, maar gegarandeerd verrijkend.

Secrets of the PierDeze derde editie strijkt het festival neer op de Wilhelminapier op de Rotterdamse Kop van Zuid. Onder het motto ‘Secrets of the Pier’ wordt een programma geboden op zowel de bestaande concertpodia als diverse verrassende locaties; een ontdek-

red ear Festival 2013 ‘Secrets of the Pier’

nieuwe muziek - festival

19 t/m 21 april

kings reis langs muzikale vernieuwers uit de werelden van jazz, klassiek en elektronische muziek. Met een ge-waagde programmering trakteert Red Ear u op een avontuurlijke muziek-belevenis ofwel: op rode oortjes. Nieuw bij Red Ear zijn de kleinschalige concerten op locatie. Op zondagmiddag kunnen bezoekers hun eigen program-ma samenstellen en een middag over de Wilhelminapier dwalen, van con-cert naar concert. Het punt waarop iedereen samenkomt, is het slotconcert in LantarenVenster. De Secrets of the Pier beloven een unieke luisterervaring te worden.

Kijk voor actuele informatie op www.redear.nl

Red Ear is een initiatief van Concert- en con-gresgebouw de Doelen, Codarts Rotterdam, Jazz International Rotterdam, DoelenEnsemble, LantarenVenster en WORM.

www.dedoelen.nl de snelste en met ‘print at home’ goedkoopste manier om kaarten te kopen

agenda aPrIl 79

pier met ‘Secrets of the Pier’ in diverse routes met een grote variëteit aan con-certen op bekende en verrassende loca-ties: een oud pakhuis, het penthouse van een moderne wolkenkrabber, een metrotunnel, een hotelkamer in Hotel New York, of de krochten van de parkeer-garage onder het World Port Centre. Op elke locatie wordt u getrakteerd op een op maat gesneden muzikale verras-sing. U kunt uw eigen route samenstel-len of bijvoorbeeld aanhaken bij een thematische route door het programma. Een programma omvat vier concerten. Heeft u maar een uurtje tijd? U kunt de concerten ook afzonderlijk bezoeken.Kijk op www.redear.nl voor actuele informatie (zie ook het kader op p.78)

Entree € 20 entree geldt voor 4 concertenper concert € 6 (alleen aan de deur)Kaartverkoop via www.redear.nl

red ear FestivalHemelse somberheid

red sofa - romantiek - eigentijds

© F

rank

Han

swijk

zondag 21 aprillocatie op Wilhelminapier 14.30 uurOm 13.45 uur inleiding door Peter-Jan Wagemans

DoelenEnsemble

Liszt La lugubre gondolaBerio LiedLiszt Nuages grisSciarrino Let Me Die Before I WakeLiszt AbschiedDenisov SonateMaxwell Davies Hymnos Ymnos EsperinosPoulenc Sonate

Afscheid, angst en verlangen zijn emoties waarbij woorden vaak tekort schieten. Gelukkig is er dan muziek. Muziek zoals Liszt schreef met La lugubre gondola. Het stuk kreeg werkelijk gestalte nadat Wagner, Liszts schoonvader, in 1883 overleed en de componist het begin van de processie in een gondel in Venetië in muziek wist te vangen. Ook in Abschied en Nuages gris uit dezelfde

red ear Festivalnils Petter molvaer group

jazz

© M

orte

n An

ders

en

zaterdag 20 aprilLantarenVenster (aanvang n.t.b.)

Nils Petter Molvaer wordt beschouwd als een pionier in de fusie van jazz en elektronische muziek. De Noorse trom-pettist, componist en producer scoorde een wereldwijd commercieel succes met het album Khmer, zijn solodebuut bij ECM 1997. Molvaer verbindt jazz, am-bient, house, elektronische muziek en break beats, maar ook hip hop, rock en pop en versmelt al deze stijlen moeite-loos in overrompelende soundscapes met een diepe intensiteit. In de band speelt ook de Noorse gitarist Stian Westerhus, bekend van Noorse bands voor nieuwe elektronische muziek als JagaJazzist en Puma.(zie ook het kader op pagina 78)

Entree € 20 Kaartverkoop via www.redear.nl

Zo 21 april red ear FestivalSecrets of the Pier

nieuwe muziek - bigband - jazz

Anna

Mik

hailo

va

zondag 21 aprildiverse locaties op de Wilhelminapier 12.00-16.30 uur

Stian Westerhus solo / Dimitar Bodurov Trio en Theodosii Spassov / LAMA / Michel Banabila & Geert Mul / Reinier van Houdt met Francisco López / DoelenKwartet / Laurens de Boer met Percussive Piano / Atelier Rotterdam i.s.m. Codarts

Optredens op verrassende locatiesOntdek de geheimen van de Wilhelmina-

onder meer Six Parts For an Imaginary Movie. Bo Koek componeerde voor het Sirene Orkest filmmuziek voor zes denk-beeldige filmscènes, geïnspireerd op het werk van Theo van Doesburg, Dada en De Stijl. Met Paul Koek, Bo Koek, Ton van der Meer, Rik Elstgeest, Johan van Kreij, Hans van der Meer, John van Oostrum, Joep van der Geest en Reinout Bussemaker. (zie ook kader op p.78)

Entree € 24 R’pas/65+ € 22 cjp € 17 t/m 16 jaar € 9

combattimento consort amsterdamde veelkleurige Händel

kamerorkest - barok

© M

ichi

el N

ieuw

kerk

zaterdag 20 aprilJurriaanse Zaal 20.15 uurOm 19.30 uur inleiding

Combattimento Consort Amsterdamo.l.v. Jan Willem de Vriend viool

Händel Concerti grossi in g op.6 nr.6; in G op.3 nr.3; in F op.6 nr.2; in C ‘Alexander’s Feast’; Concert voor hobo en strijkers nr.3 in gStanley Concert voor orgel en strijkers in Bes op.2 nr.6

Händel publiceerde zijn twaalf concerti grossi in 1739. Exemplaren kon je aan-schaffen in de Londense Brook Street, thuis bij de componist, in het pand dat nu dienst doet als Händelmuseum. Hij schreef de concerten in een maand tijd, in een uitbarsting van creativiteit die voor Händel niet ongewoon was. Sporen van een haastklus vertonen de stukken nergens. De inventiviteit en kleurenrijk-dom van Händels concerti grossi zijn aan dirigent Jan Willem de Vriend en het Combattimento welbesteed. Händel? Die kennen ze als hun broekzak.

rang 1e 2e 3e € 38 36 34 R’pas/65+ € 36 34 32 cjp € 27 25 24 t/m 16 jaar € 9

Za 20 april the lord oF the rings iii the return oF the kinglive filmbegeleiding door rotterdams Philharmonisch

populair - symfonisch - filmmuziek

zaterdag 20 aprilGrote Zaal 19.00 uur

Rotterdams Philharmonisch OrkestLudwig Wicki dirigent

zie vrijdag 19 aprilRang 3 is uitverkocht

Deze productie wordt mede mogelijk gemaakt door CAMI en

red ear FestivalVeenfabriek ­ Sirene Orkest

red sofa - eigentijds

Sire

ne O

rkes

t

zaterdag 20 aprillocatie op Wilhelminapier 20.00 uur

Als de sirene gaat…Paul Koek, artistiek leider van de Veen-fabriek, is dit seizoen Red Sofa artist in residence in de Doelen. Voor het Red Ear Festival programmeert Koek een avond met het Sirene Orkest. Begin twintigste eeuw speelde een aantal natuurkundigen en denkers met de idee om de sirene om te bouwen tot een muziekinstrument. Op papier zijn hiervoor hele plannen bedacht, maar het ontbrak deze personen aan de materia-len en mogelijkheden om deze plannen te realiseren. Meer dan honderd jaar later heeft de Veenfabriek deze plannen opgepakt en is erin geslaagd om een vol-tallig sirene-orkest met zowel bas- als sopraansirenes te ontwikkelen.

Tijdens het Red Ear Festival spelen ac-teurs en muzikanten van de Veenfabriek samen met een aantal gastmuzikanten

80 agenda aPrIl

deo cantemusVoorjaarsconcert ‘rotterdam zingt van Hem’

koormuziek - religieus

woensdag 24 aprilGrote Zaal 20.00 uur

Deo Cantemus Cor de Haan dirigentm.m.v. Chr. Mannenkoor Prins Alexander o.l.v. Arjan BreukhovenEline Harbers alt André de Jager orgelKees de Bruin piano l’Orchestra Particolare

wo 24 april lunchconcertrotterdams Philharmonisch

klassiek - symfonisch

© H

ans

van

der W

oerd

woensdag 24 aprilGrote Zaal 12.45-13.15 uur

rotterdams Philharmonisch OrkestYannick nézet­Séguin dirigent

SjostakovitsjSymfonie nr.7 ‘Leningrad’ (Deel I)

Vrij entree

the lord oF the rings iii the return oF the kinglive filmbegeleiding door rotterdams Philharmonisch

populair - symfonisch - filmmuziek

zondag 21 aprilGrote Zaal 19.00 uur

Rotterdams Philharmonisch OrkestLudwig Wicki dirigent

zie vrijdag 19 aprilRang 3 is uitverkocht

Deze productie wordt mede mogelijk gemaakt door CAMI en

ma 22 april julien clercPianistic tour

populair - chanson

© B

enoi

t Pev

erel

li

maandag 22 aprilGrote Zaal 20.15 uur. Toegang via entree Grote Zaal vanaf een kwartier voor aanvang.

Julien Clerc komt voor drie concerten naar Nederland. Hij opent deze bijzon-dere reeks in de Doelen, daarna zal hij een bezoek brengen aan Amsterdam (23 april) en Groningen (26 april). Het boegbeeld van de Franse chansons in de jaren ‘70 trakteert het publiek op een programma in intieme bezetting. Met twee piano’s en een marimba klinken zijn chansons in hun puurste vorm. Hits als ‘Hélène’, ‘This melody’, ‘Si on chantait’ en ‘Ce n’est rien’ beloven een onvergetelijke avond.

rang 1e 2e 3eentree € 49 46 43Voorverkoop uitsluitend via www.livenation.nl, www.ticketmaster.nl of via tel.nr. 0900 300 1250 (45 cpm).

periode zingt Liszt van een even zwaarmoedige als hemels mooie somberheid. Deze late Liszt wordt omlijst door een ingetogen ‘lied’ (Berio), fluisterzachte en vreemde klarinettonen (Sciarrino) en uitbundige en slopende virtuositeit (Maxwell Davies en Denisov). Dit alles om uitdrukking te geven aan diepe menselijke emoties die zich zo lastig laten vertalen.

Entree € 24 R’pas/65+ € 22 cjp € 17 t/m 16 jaar € 9

red ear Festival - slotdavid Kweksilber Big Band

eigentijds - bigband

© P

iete

r Boe

rsm

a

zondag 21 aprilLantarenVenster 16.30 uur

Feestelijk Slotconcert door david Kweksilber Big BandDe 26-koppige David Kweksilber Big Band brengt een feestelijk, zinderend, grensverleggend muzikaal avontuur. De bezetting – pionierende musici uit de geïmproviseerde en moderne klassieke muziek, eigenheimers, allen virtuoze specialisten – inspireert componisten uit de meest uiteenlopende muzikale klankwerelden om speciaal voor de DKBB te schrijven. Speciaal en in opdracht van Red Ear vinden er twee wereldpremières plaats. Ned McGowan schrijft een nieuwe com-positie voor de David Kweksilber Big Band, samen met geprojecteerde beel-den van de Wilhelminapier die door het Fotomuseum ter beschikking worden gesteld. De Rotterdammer Florian Magnus Maier componeert een nieuw werk met het thema ‘antenne naar de wereld’. Hij gebruikt daarbij de gecontro-leerde aleatoriek van Lutoslawski in combinatie met de improvisatorische kwaliteiten van de bigband.(zie ook het kader op pagina 78)

Entree € 20 Kaartverkoop via www.redear.nl

vrijdag 26 aprilJurriaanse Zaal 20.15 uur

CarminhoVanaf het moment dat Carminho het podium betreedt laat ze het publiek snakken naar adem: haar rauwe talent en intense stem eisen alle aandacht op. De 25-jarige ‘fadista’ uit Lissabon zong in 2011 al op een evenement van het Britse magazine Songlines en de prestigieuze wereldmuziekbeurs WOMEX.

carminho toont de ziel van de Portugese fado

wereldmuziek - fado

vr 26 april

Carminho, die opgroeide in het fadohuis van haar moeder, bracht in datzelfde jaar haar debuutalbum uit, dat ze simpelweg ‘Fado’ noemde. En niet onterecht: op de plaat ontbloot ze met verve de ziel van deze Portugese muziekstijl.

Entree € 21 € 19R’pas/65+ € 19 cjp € 14 t/m 16 jaar € 9

x

agenda aPrIl 81

Za 27 april the big day

klassiek - pop - wereld - dans -circus

© Ja

n H

ordi

jk

zaterdag 27 april12.00-02.00 uur ’s nachts

De Doelen werkt al jarenlang samen met Codarts. Programmeurs en bezoekers van de Doelen zijn telkens weer verrast over het enorme talent dat er bij Codarts rondloopt. De studenten gaan verder dan het beheersen van hun vaardigheden, ze verleggen grenzen en slaan nieuwe wegen in waardoor nieuwe muziek ont-staat, of nieuwe dans. Alle aanleiding om in een voor de kunsten weerbarstige periode een nieuwe lente te tonen in een festival waarbij jazz, klassieke muziek, wereldmuziek, popmuziek, dans, muziek-theater en circus te zien en te beluis-teren zijn.De jonge kunstenaars worden uitge-daagd iets uitzonderlijks, overweldi-gends of verrassends te laten zien en horen. Zij krijgen carte blanche om een inkijkje te geven in de podiumkunsten van de toekomst.

• Nooit eerder waren er in de Doelen op één dag zo veel verschillende genres muziek, muziektheater, circus arts en dans te zien en te beluisteren.• Ruim 600 studenten, docenten en topmusici in 7 zalen van de Doelen• Luisteren, zien, leren en zelf meedoen in één festival.• Vol van nieuwe composities, arrange-menten en nieuwe combinaties

Kijk op www.dedoelen.nl voor het schema van deze dag.

The Big Day wordt mede mogelijk gemaakt door G.Ph. Verhagen-Stichting, Stichting Bevordering van Volkskracht, Stichting Swart-Van Essen, Stichting Verzameling van Wijngaarden-Boot, Van Cappellen Stichting, Van Ommeren - de Voogt Stichting, Stichting Vrienden van Codarts, Stichting Vrienden van Vijverberg

Entree € 10t/m 18 jaar vrij entree

den Assem, Jan-Willem Roodbeen en Marike Jager. VIRUS breekt klassieke muziek en alle muziek daarbuiten open voor een nieuwe generatie. Oude parels, gloednieuwe composities, spannende cross-overs: in VIRUS strijden ouder-wetse conventies tegen gewaagde experimenten!

Vrij entree

vr 26 april yannick dirigeert sjostakovitsjrotterdams Philharmonisch

klassiek - symfonisch - modern

© H

ans

van

der W

oerd

vrijdag 26 aprilGrote Zaal 20.15 uurOm 19.15 uur inleiding door Alexander Verbeek (entree € 4)

Rotterdams Philharmonisch OrkestYannick Nézet-Séguin dirigentm.m.v. Jean-Guihen Queyras cello

zie donderdag 25 april

carminhotoont de ziel van de Portugese fado

wereldmuziek - fado

vrijdag 26 aprilJurriaanse Zaal 20.15 uur

Carminho

zie kader op pagina 80

do 25 april yannick dirigeert sjostakovitsjrotterdams Philharmonisch

klassiek - symfonisch - modern

© H

ans

van

der W

oerd

donderdag 25 aprilGrote Zaal 20.15 uurOm 19.15 uur inleiding door Alexander Verbeek (entree € 4)

Rotterdams Philharmonisch OrkestYannick Nézet-Séguin dirigentm.m.v. Jean-Guihen Queyras cello

Sjostakovitsj Celloconcert nr.1Sjostakovitsj Symfonie nr.7 ‘Leningrad’

Vier jaar geleden trad Yannick Nézet-Séguin aan bij het Rotterdams Philhar-monisch met uitgerekend een Sjosta-kovitsj-symfonie, repertoire dat tot dan toe synoniem was geweest met zijn illustere voorganger. De nieuwe chef maakte indruk met de ‘grandioze kleu-renpracht’ (NRC Handelsblad) van zijn ‘spetterende en vlammende uitvoering’ (Trouw) en bewees zich in één klap als een Sjostakovitsj-dirigent van het zuiverste water.

rang top 1e 2e 3e € 52 47 37 21 cjp € 9 t/m 26 jaar € 9

viruseen besmettelijk klassiek muziek­programma

populair - jong talent

donderdag 25 aprilR’damse Schouwburg 22.00-23.00 uur

Een wervelend muziek programma, afwisselend gepresenteerd door Giel Beelen, Art Rooijakkers, Vivienne van

Entree € 29 € 25Voorverkoop uitsluitend via www.deocantemus.nl

yundi - pianospeelt Chopin en Beethoven

pianorecital - classicisme - romantiek

woensdag 24 aprilJurriaanse Zaal 20.15 uur

Yundi - piano

Chopin Nocturne in bes op.9 nr.1Chopin Nocturne in Es op.9 nr.2Beethoven Sonate nr.23 in f op.57 ‘Appassionata’Sonate nr.8 in c op.13 ‘Pathétique’Sonate nr.14 in cis op.27/2 ‘Mondschein’

In China gaat hij door het leven als ‘de prins van de piano’. Die eretitel draagt Yundi sinds hij op z’n achttiende het prestigieuze Chopinconcours van War-schau won. Dat lukte hem als jongste pianist ooit. Illustere voorgangers luis-teren naar namen als Pollini, Argerich en Zimerman. Yundi’s weg naar de top begon in Sichuan, een miljoenenstad waar zijn ouders ploeterden in de staalindustrie.Yundi wordt vaak vergeleken met zijn briljante leeftijdgenoot Lang Lang. Ver-tegenwoordigt Lang Lang de flitsende, exuberante kanten van het vak, Yundi is de geduldige graver die opduikt met minstens zo mooie schatten. Hij popelt om het met Nocturnes van Chopin en sonates van Beethoven te bewijzen.

Entree € 28 R’pas/65+ € 26 cjp € 20 t/m 16 jaar € 9

82 agenda meI

richt zich op vroeg-romantische muziek en bespeelt historische instrumenten, waaronder een prachtige, transparant klinkende fortepiano. Op het programma het Pianokwintet van Hummel, hofkapel-meester in Weimar. ‘Als je deze stad be-zoekt moet je Goethe gezien en Hummel gehoord hebben’, zo groot was de roem van deze componist/pianist destijds. Wat betreft zijn Pianokwintet zeker terecht, luister maar. Daarnaast Schu-berts vermaarde Forellenkwintet. ‘Dit ensemble levert een grote bijdrage aan het creëren van interesse voor belang-rijk repertoire’, aldus de Early Music Review in 2011.

Na afloop meet & greet met de musici en een glaasje champagne.

Entree € 21 R’pas/65+ € 19 cjp € 15 t/m 16 jaar € 9

di 7 mei Quatuor ebèneHaydn ­ mendelssohn ­ Bartók

kamermuziek

© Ju

lien

Mig

not

dinsdag 7 meiJurriaanse Zaal 20.15 uur

Quatuor Ebène

Haydn Strijkkwartet in C op.76 nr.3 ‘Kaiser’Bartók Strijkkwartet nr.4Mendelssohn Strijkkwartet nr.6 in f op.80

Sinds de oprichting in 1999 heeft het Quatuor Ebène de grenzen tussen de genres laten vervagen. Nu eens speelt het de filmmuziek van Pulp Fiction, dan weer wordt er geïmproviseerd op een thema van Chick Corea. Maar ook een ‘ouderwets’ strijkkwartet spelen de Fransen alsof de noten kakelvers zijn. Hier duiken ze in het hart van het klas-sieke repertoire. Haydns ‘Keizerkwartet’ komt met de tonen van het Duitse volks-lied. Mendelssohn schrijft zijn Zesde Strijkkwartet enkele maanden na de dood van zijn geliefde zus Fanny en toont hiermee zijn diepste emoties. En in het Vierde Strijkkwartet van Bartók

mei do 2 mei viruseen besmettelijk klassiek muziek­programma

populair - jong talent

donderdag 2 meiR’damse Schouwburg 22.00-23.00 uur

Een wervelend muziek programma, afwisselend gepresenteerd door Giel Beelen, Art Rooijakkers, Vivienne van den Assem, Jan-Willem Roodbeen en Marike Jager. VIRUS breekt klassieke muziek en alle muziek daarbuiten open voor een nieuwe generatie. Oude parels, gloednieuwe composities, spannende cross-overs: in VIRUS strijden ouder-wetse conventies tegen gewaagde experimenten!

Vrij entree

Zo 5 mei den haag piano QuintetWeense kwintetten

kamermuziek - classicisme authentiek

zondag 5 meiJurriaanse Zaal 11.00 uur

Den Haag Piano QuintetKae Ogawa fortepianoTomoe Mihara vioolSonoko Asabuki altvioolToru Yamamoto celloTomoki Sumiya contrabas

Hummel Pianokwintet in Es op.87 Schubert Pianokwintet in A D667 ‘Forellenkwintet’

Het Den Haag Piano Quintet, winnaar van het Van Wassenaer Concours 2011,

zondag 28 aprilJurriaanse Zaal 14.00-17.30 uur

Liza Ferschtman vioolEnrico Pace pianoPascal Moragues klarinetChristian Poltéra cello

14.00-14.45 uur: Solo Deo GloriaBach Werken voor viool soloMessiaen Delen uit Vingt regards sur l’Enfant-Jésus

15.15-16.00 uur: VerbeeldingProkofjev Sonate nr.1 in f op.80Prokofjev Sonate in D op.94

16.30-17.30 uur: GeloofMessiaen Quatuor pour la fin du temps

Met muzikale vrienden als pianovirtuoos Enrico Pace verkent Liza Ferschtman de spirituele diepten van Bach, Prokofjev en Messiaen, de componist die zijn kwartet voor ‘het einde der tijden’ schreef in een Duits concentratiekamp.

Na afloop meet & greet met Liza Ferschtman en gasten.

Entree € 34 R’pas/65+ € 32 cjp € 24 t/m 16 jaar € 9

yannick dirigeert sjostakovitsjrotterdams Philharmonisch

klassiek - symfonisch - modern

© H

ans

van

der W

oerd

zondag 28 aprilGrote Zaal 14.15 uurOm 13.15 uur inleiding door Alexander Verbeek (entree € 4)

Rotterdams Philharmonisch OrkestYannick Nézet-Séguin dirigentm.m.v. Jean-Guihen Queyras cello

zie donderdag 25 april

caleFax & cora burggraaF‘the roaring twenties’

kamermuziek - modern

zaterdag 27 aprilJurriaanse Zaal 20.15 uur

Calefax Rietkwintetm.m.v. Cora Burggraaf mezzosopraan

Weill Dreigroschen-suite 1

Ravel Menuet antique 2

Copland Sentimental Melody 2

Tak / Van Dijk Onder de bomen van het plein 2

Bosmans Le diable dans la nuit 2

Janácek Strijkkwartet nr.1 ‘Kreutzer’ 1

1 arr. R. Hekkema 2 arr. J. Althuis

Na de onthutsende Eerste Wereldoor-log braken ‘The Roaring Twenties’ aan, een tijd van geluk, voorspoed en een zucht naar vrijheid in de kunsten. Voor sommigen voelde het als dansen op een vulkaan. Waren alle demonen wel verdreven? Zij hadden behoefte aan reflectie, aan het verwerken van de tragedies die velen hadden getroffen. Beide komen aan bod in dit programma: serieuze composities van Janácek en Ravel worden afgewisseld met theater-liederen uit Duitsland, Frankrijk en Nederland. Calefax en Cora Burggraaf schetsen een muzikaal beeld van deze bijzondere periode.

Entree € 24 R’pas/65+ € 22 cjp € 17 t/m 16 jaa € 9

Zo 28 april Ferschtman spiritueelliza Ferschtman ­ viool en enrico Pace ­ piano

kamermuziek - festival

© M

arco

Bor

ggre

ve

82 agenda aPrIl

agenda meI 83

alberto selléseen avond vol flamenco

wereldmuziek - flamenco - meet & greet

vrijdag 10 meiJurriaanse Zaal 20.15 uurOm 19.30 uur inleiding door Marlies Jansen

Theatraal en krachtig, zo is de stijl van de twintigjarige ‘bailaor’ het beste te omschrijven. Alberto Sellés werd geboren in San Fernando. Al op achtjarige leeftijd nam Sellés lessen bij Antonio el Pipa, een figuur die altijd belangrijk voor hem is gebleven. Met energie, inspiratie en technische controle weet deze elegante flamencodanser elk publiek te beroeren. Alberto Sellés is voor het eerst in Nederland: mis hem niet!

Boordevolle avondVerdieping, intimiteit, interactie, amusement: dat is de meerwaarde van dit flamencoconcert. Met een inleiding door flamencojour-nalist Marlies Jansen, een workshop dans door Rosa de Compás, een meet & greet met de artiesten, plus muziek in de foyer van het Flamenco Ensemble van CodartsEen hele avond flamenco, van 19.30 uur tot middernacht!i.s.m. Flamencoschool Rosa de Compás

Zie ook het artikel op pagina 16.

Entree € 21 R’pas/65+ € 19cjp € 14 t/m 16 jaar € 9

do 9 mei viruseen besmettelijk klassiek muziek­programma

populair - jong talent

donderdag 9 meiR’damse Schouwburg 22.00-23.00 uur

Een wervelend muziek programma, afwisselend gepresenteerd door Giel Beelen, Art Rooijakkers, Vivienne van den Assem, Jan-Willem Roodbeen en Marike Jager. VIRUS breekt klassieke muziek en alle muziek daarbuiten open voor een nieuwe generatie. Oude parels, gloednieuwe composities, spannende cross-overs: in VIRUS strijden ouder-wetse conventies tegen gewaagde experimenten!

Vrij entree

vr 10 mei mahlers eersterotterdams Philharmonisch

symfonisch - romantiek

Jam

es G

affig

an ©

Mat

Hen

nek

vrijdag 10 meiGrote Zaal 20.15 uurOm 19.15 uur inleiding door Patrick van Deurzen (entree € 4)

Rotterdams Philharmonisch OrkestJames Gaffigan dirigentm.m.v. Matthew Midgley contrabas

zie kader hiernaast

bewijst Quatuor Ebène hun grip op recenter repertoire.

rang top 1e 2e entree € 43 38 35

vrijdag 10 meizaterdag 11 meiGrote Zaal 20.15 uur

Om 19.15 uur inleiding door Patrick van Deurzen (entree € 4)

Rotterdams Philharmonisch OrkestJames Gaffigan dirigentm.m.v. Matthew Midgley contrabas

Mahler/Helder Pianokwartet (wereldpremière)Van Bruggen Contrabasconcert (wereldpremière)Mahler Symfonie nr.1 ‘Titan’

mahlers eerste rotterdams Philharmonisch o.l.v. James gaffigan

symfonisch - romantiek

vr 10 en Za 11 mei

Direct met zijn Eerste schiep Mahler al een monumentale symfonie waarin vogelgeluiden, flarden van zijn eigen liederen, Boheemse volksmuziek, melodieën uit de joodse liturgie en het ‘Vader Jacob’ samenvloeien tot een klinkend universum. Een intri-gerende opmaat is het Pianokwartet dat Mahler als zestienjarige schreef: hartstochtelijke muziek die nu haar wereldpremière beleeft in de symfo-nische versie van Marlijn Helder.

rang top 1e 2e 3eToprang € 52 47 37 21 cjp € 9 t/m 26 jaar € 9

Jam

es G

affig

an ©

Mat

Hen

nek

Zie voor de verklaring van de symbolen bij de concertenpagina 91

84 agenda meI

couleurs de la cité célèstemurail, de raaff en messiaen

red sofa - eigentijds

© F

rank

Han

swijk

zaterdag 11 meiJurriaanse Zaal 20.30 uurOm 19.45 uur inleiding door Peter-Jan Wagemans

DoelenEnsembleArie van Beek dirigent m.m.v. Marieke Franssen fluitMaarten van Veen piano

Murail l’Esprit des DunesDe Raaff Concert voor fluitMurail Winter FragmentsMessiaen Couleurs de la Cité célèste

Als Franse componisten van de 20ste en 21ste eeuw in één woord te vatten zijn, dan is het wel ‘kleur’. Messiaen bracht in zijn werk, vaak ter meerdere eer en glorie van God en de hemel, ongekende instrumentale kleuren aan. Ook zijn leerling Tristan Murail weet met zijn boventoonharmonieën de meest won-derlijke klanklandschappen op te roe-pen. Robin de Raaff houdt de eer van het nuchtere Nederland hoog met een minstens zo kleurrijk Fluitconcert.

Entree € 24 R’pas/65+ € 22 cjp € 17 t/m 16 jaar € 9

Zo 12 mei rjso moederdag-concerttsjaikovski’s Zwanenmeer met ballet

familieconcert - symfonisch - dans - romantiek

zondag 12 meiGrote Zaal 14.00 uur

Rotterdams JeugdOrkest Jim Roodnat dirigent

Amerikaanse jazz swing van de vroege jaren ’50.Maria Mendes won onder meer het Nederlands Jazz Vocalisten Concours en de prestigieuze Montreux Jazz Voice Competition. Quincy Jones verklaarde bij die gelegenheid: ‘I see a promising and shining future for this young talented singer’.

Entree € 16 R’pas/65+ € 14 cjp € 11 t/m 16 jaar € 9

Za 11 mei laurens collegium, ribattuta ensemble en the gentsdriekorendag

klassiek - koormuziek - Doelenprogrammering

The

Gen

tszaterdag 11 meiLaurenskerk 14.30-22.00 uurI. 14.30-17.00 uurII. 19.30-22.00 uur(eindtijden bij benadering)

Laurens Collegium Rotterdam, Ribattuta Ensemble en The Gents

zie kader hiernaast

mahlers eersterotterdams Philharmonisch

symfonisch - romantiek - eigentijds

Jam

es G

affig

an ©

Mat

Hen

nek

zaterdag 11 meiGrote Zaal 20.15 uurOm 19.15 uur inleiding door Patrick van Deurzen (entree € 4)

Rotterdams Philharmonisch OrkestJames Gaffigan dirigentm.m.v. Matthew Midgley contrabas

zie kader op pagina 83

Maria Mendes zangWim Dijkgraaf harmonicaKarel Boehlee pianoClemens van der Fee contrabasJoost van Schaik drums

De Portugese zangeres Maria Mendes staat bekend om haar kristalheldere stem, creatieve en spannende frasering en vocale virtuositeit. Al deze eigenschappen maken haar zang buitengewoon elegant, charmant en geven haar een levendige uitstraling. Haar stijl is sterk beïnvloed door haar culturele achtergrond, met elementen van zwoele bossa nova, de melancho-lie van de Portugese fado en de

maria mendes & bandvermengt zwoele bossa nova met jazz swing

jazz - Latijns-Amerika

vrijdag 10 meiEduard Flipse Zaal 20.30 uur

zaterdag 11 meiLaurenskerk 14.30-22.00 uurI. 14.30-17.00 uurII. 19.30-22.00 uur(eindtijden bij benadering)

Laurens Collegium RotterdamWiecher Mandemaker dirigentRibattuta Ensemble Dick Duijst dirigent The GentsBéni Csillag dirigent

Jaarlijks vindt bij in een van de Engelse kathedrale steden Gloucester, Hereford en Worcester het vermaarde Three Choirs Festival plaats, een van de vele uitingen van de rijke Engelse koorcultuur. In de prachtige sfeer en akoestiek van de

driekorendag laurens Collegium rotterdam, ribattuta ensemble en the gents

koormuziek - festival

Za 11 mei

Laurenskerk vormt ook deze dag een driekorenfestival, bescheidener qua omvang, maar van grote kwaliteit!Het jonge, professionele Laurens Collegium Rotterdam is gastheer van twee andere vocale topensembles, het Ribattuta Ensemble en The Gents. Een interessante presentatie van drie ensembles met elk een eigen geluid en repertoire. Aan het eind van deze dag wordt minstens één compositie in gezamenlijkheid uitgevoerd.

Entree € 28 R’pas/65+ € 26cjp € 20 t/m 16 jaar € 9

(entreekaart geldig voor middag- en avondgedeelte)

Laur

ensk

erk

agenda meI 85

donderdag 16 meiGrote Zaal 20.15 uurOm 19.15 uur inleiding door Patrick van Deurzen (entree € 4)

Rotterdams Philharmonisch OrkestYannick Nézet-Séguin dirigentm.m.v. Marien van Staalen cello

zie kader hierboven

do 16 mei le sacre du printempsrotterdams Philharmonisch

symfonisch - modern - eigentijds

Mar

ien

van

Staa

len

©

Mar

co B

orgg

reve

de nederlandse bachvereniging‘a universal sorrow’

koormuziek - authentiek barok - eigentijds

Que

en M

ary

II

zondag 12 meiGrote Zaal 20.15 uurOm 19.30 uur inleiding door Neil Wallace

de nederlandse Bachvereniging, koor en instrumentaal ensembleJos van Veldhoven dirigentm.m.v. diverse solisten

Purcell Music for the funeral of Queen Mary (1694); Remember not, Lord, our offences; Hear my prayerSandström/Purcell Hear my prayerTavener Song for Athene (1997)Tavener Funeral Canticle (1996)J. Bach Unser Leben ist ein SchattenJ.Chr. Bach Lieber Herr Gott, wecke uns aufJ.M. Bach Herr, ich warte auf dein HeilJ.S. Bach Komm, Jesu, komm BWV229

Queen Mary II van Engeland was pas 33 jaar oud toen zij eind 1694 stierf. De begrafenisplechtigheid vond plaats op 5 maart 1695. Londen was voor de gelegenheid in zwarte stoffen gehuld. In Westminster Abbey klonk Purcells afscheidsmuziek, sober, maar van een verbazingwekkende expressiviteit.Song for Athene van de hedendaagse componist John Tavener zal voor velen verbonden blijven met de begrafenis in 1997 van Prinses Diana. Het werk klonk toen de kist met haar lichaam West-minster Abbey werd uitgedragen. Ook toen was het land in rouw gedompeld.Een jaar eerder klonk in aanzienlijk kleinere kring Funeral Canticle, de mu-ziek die Tavener schreef voor de uitvaart van zijn vader. Daarnaast klinken dub-belkorige motetten uit de nalatenschap van de familie Bach, veel uitgevoerd tijdens begrafenissen.

rang top 1e 2e 3eentree € 40 38 36 34 R’pas/65+ € 38 36 34 32 cjp € 28 27 25 24 t/m 16 jaar € 9

Rotterdams Studenten OrkestJeppe Moulijn dirigent m.m.v. dansleerlingen van de SKVR

Tsjaikovski Delen uit ‘Het Zwanenmeer’

Moederdag 2013 staat niet alleen in het teken van prachtige klassieke muziek, maar ook van dans. Het Rotterdams JeugdOrkest en het Rotter-dams Studenten Orkest spelen (delen uit) het ballet Het Zwanenmeer van Tsjaikovski en leerlingen van de SKVR verzorgen de dansen. Het belooft weer een lust te worden om te horen en om te zien. Neem dus allemaal je moeder en oma mee en vergeet natuurlijk niet om ook vaders, opa’s, broertjes en zusjes uit te nodigen. Dit wordt een moederdag om nooit te vergeten en bovendien… de toegang is gratis, dus zet het vast in je agenda!

Vrij entree

seQuentia / benjamin bagby‘the lost Songs Project’

vocaal - authentiek middeleeuwen

© Ja

n G

ates

zondag 12 meiLaurenskerk 15.00 uur

Sequentia Benjamin Bagby zang en harpNorbert Rodenkirchen fluiten, citharaWolodymyr Smishkewych zang en harp

Echo’s uit een Carolingisch verledenKeizer Karel de Grote bereisde na zijn kroning in 800 rusteloos zijn enorme rijk om eenheid te creëren. Uit zijn streven naar één universele liturgie ontstond het gregoriaans, maar frag-mentarisch bewijsmateriaal getuigt ook van veel andere muzikale vormen. Sequentia reconstrueerde deze ‘verlo-ren liederen’ en brengt de Carolingische Renaissance opnieuw tot leven.(i.s.m. Organisatie Oude Muziek Utrecht en Laurenskerk)

Entree € 31 R’pas/65+ € 29 cjp € 22 t/m 16 jaar € 9

donderdag 16 meivrijdag 17 meiGrote Zaal 20.15 uur

Om 19.15 uur inleiding door Patrick van Deurzen (entree € 4)

Rotterdams Philharmonisch OrkestYannick Nézet-Séguin dirigentm.m.v. Marien van Staalen cello

Ravel La valseDe Raaff Celloconcert (wereldpremière)Stravinsky Le sacre du printemps

Mei 1913. De première van Le sacre du printemps loopt uit op een enorme rel.

le sacre du printemps rotterdams Philharmonisch

symfonisch - modern - eigentijds

do 16 en vr 17 mei

Als een van de weinige aanwezigen herkent Maurice Ravel in Stravinsky’s overdonderende muziek een meester-werk van de moderne tijd. Mei 2013: precies honderd jaar na de eerste uitvoering combineert het Rot-terdams Philharmonisch de Sacre – inmiddels een klassieker – met een nieuwe wereldpremière: het Cello-concert van Robin de Raaff.

rang top 1e 2e 3eentree € 52 47 37 21 cjp € 9 t/m 26 jaar € 9

Igor

Str

avin

sky

86 agenda meI

donderdag 23 meiGrote Zaal 20.15 uurOm 19.15 uur inleiding door Elmer Schönberger (entree € 4)

Rotterdams Philharmonisch OrkestJames Gaffigan dirigentm.m.v. Julien Hervé klarinetGabriela Montero piano

Stravinsky Scherzo à la russeBernstein Prelude, Fugue and RiffsStravinsky Ebony ConcertoBernstein On the Town - Three Dance EpisodesStravinsky Symfonie in Drie DelenGershwin Rhapsody in Blue

In dwarse dansmuziek was Stravinsky op zijn best. Scherzo à la russe, oorspron-kelijk voor jazzorkest, zingt een hinke-potend lied over een meisje met een houten been. In de Symfonie in Drie Delen klinkt een schots en scheve rumba. En de onregelmatige swing van het Ebony Concerto zette de jazzband die de première zou spelen collectief op het verkeerde been. Het stuk werd daarna alsnog een groot succes: struikelen tot kunst verheven.

rang top 1e 2e 3eentree € 52 47 37 21 cjp € 9 t/m 26 jaar 9

viruseen besmettelijk klassiek muziek­programma

populair - jong talent

donderdag 23 meiR’damse Schouwburg 22.00-23.00 uur

Een wervelend muziek programma, afwisselend gepresenteerd door Giel Beelen, Art Rooijakkers, Vivienne van den Assem, Jan-Willem Roodbeen en Marike Jager. VIRUS breekt klassieke muziek en alle muziek daarbuiten open voor een nieuwe generatie. Oude parels, gloednieuwe composities, spannende cross-overs: in VIRUS strijden ouder-wetse conventies tegen gewaagde experimenten!

Vrij entree

Za 18 mei re:trore:orchestra speelt volksmuziek, klas­siek en hedendaags

kamerorkest - barok - eigentijds - volksmuziek

©

Val

eria

Cos

i

zaterdag 18 meiJurriaanse Zaal 20.15 uur

re:orchestraRoberto Beltrán-Zavala dirigentm.m.v. Loortje van den Brink vioolHelma van den Brink fagot

Italiaanse volksmuziek (bewerkt voor kamerorkest) Vivaldi Vioolconcert RV171Martinu Toccata e due canzoniVivaldi Fagotconcert RV466Marlijn Helder Dubbelconcert voor viool en fagot (wereldpremière)

Een geweldige combinatie van volks-muziek, klassiek en hedendaags reper-toire. Naast Italiaanse volksmuziek en concerten van Vivaldi brengt het re:orchestra het nieuwe Dubbelconcert van de jonge Nederlandse componiste Marlijn Helder in wereldpremière (haar Mahler-orkestratie gaat op 10 mei 2013 in première bij het Rotterdams Philhar-monisch). Het Dubbelconcert wordt uit-gevoerd door de tweelingzussen Loortje en Helma van den Brink, topsolisten en beiden lid van de beste Nederlandse orkesten.

Entree € 20 R’pas/65+ € 15t/m 16 jaar € 9

do 23 mei stravinsky’s jaZZrotterdams Philharmonisch

symfonisch - modern

Julie

n H

ervé

© S

imon

e Po

ltron

ieri

oooo & the nordanians met Fraser FiField (schotland)een avond rondom Oene van geel

jazz

Oen

e va

n G

eel

vrijdag 17 meiEduard Flipse Zaal 20.30 uur

OOOO Oene van Geel altvioolTony Roe pianoOguz Büyükberber (bas)klarinetKenzo Kusuda dans

The Nordanians ft. Fraser FifieldOene van Geel altvioolMark Tuinstra gitaarNiti Ranjan Biswas tablaFraser Fifield low whistles, pipes en sopraansax

Een concert in het teken van altviolist/componist Oene van Geel, die met twee van zijn groepen het podium betreedt. Oene geniet in Nederland bekendheid als lid van Zapp4 en heeft als leader een grote reputatie. Hij speelt voor de pauze met OOOO, een nieuwe groep met dans, en na de pauze met zijn trio The Nordanians met special guest Fraser Fifield uit Schotland. Fraser is specialist op de low whistles, pipes (typische Schotse instrumenten) en sopraansax. Hij is geworteld in de Schotse traditio-nele muziek, maar is ook thuis in de jazz en geïmproviseerde muziek.

Entree € 19 R’pas/65+ € 17 cjp € 13 t/m 16 jaar € 9

viruseen besmettelijk klassiek muziek­programma

populair - jong talent

donderdag 16 meiR’damse Schouwburg 22.00-23.00 uur

Een wervelend muziek programma, afwisselend gepresenteerd door Giel Beelen, Art Rooijakkers, Vivienne van den Assem, Jan-Willem Roodbeen en Marike Jager. VIRUS breekt klassieke muziek en alle muziek daarbuiten open voor een nieuwe generatie. Oude parels, gloednieuwe composities, spannende cross-overs: in VIRUS strijden ouder-wetse conventies tegen gewaagde experimenten!

Vrij entree

vr 17 mei le sacre du printempsrotterdams Philharmonisch

symfonisch - modern - eigentijds

Mar

ien

van

Staa

len

©

Mar

co B

orgg

reve

vrijdag 17 meiGrote Zaal 20.15 uurOm 19.15 uur inleiding door Patrick van Deurzen (entree € 4)

Rotterdams Philharmonisch OrkestYannick Nézet-Séguin dirigentm.m.v. Marien van Staalen cello

zie kader op pagina 85

www.dedoelen.nl de snelste en met ‘print at home’ goedkoopste manier om kaarten te kopen

agenda meI 87

drie wereldpremières!doelenKwartet speelt mukarno, tsoupaki en Zuidam

red sofa - eigentijds

© L

ouis

Haa

gman

zaterdag 25 meiEduard Flipse Zaal 20.30 uurOm 19.45 uur inleiding door Hans Woudenberg en Frank de Groot

DoelenKwartetFrank de Groot vioolMaartje Kraan vioolKarin Dolman altvioolHans Woudenberg cello

Mukarno Strijkkwartet (wereld-première)Tsoupaki Strijkkwartet ‘Groeibriljant’Zuidam Strijkkwartet

Het DoelenKwartet brengt drie werken van eigenzinnige Nederlandse compo-nisten samen. De oorspronkelijk uit Indonesië afkomstige Philemon Mukarno is vooral gericht op klank, hij noemt zichzelf naast componist dan ook ‘soundartist’. Caliope Tsoupaki laat haar Griekse achtergrond in haar eigen werk een grote rol spelen. Haar nieuwe strijkkwartet is ontstaan doordat zij steeds voor andere kwartetten twee minuten aan het werk toevoegt. Het DoelenKwartet brengt de volledige versie. Ook het strijkkwartet van Rob Zuidam is een grote verrassing. Nooit eerder schreef hij voor deze bezetting...

Entree € 24 R’pas/65+ € 22 cjp € 17 t/m 16 jaar € 9

jasper blom Quartet & marco tamburini (it)moderne jazz

jazz

Mar

co T

ambu

rini

vrijdag 24 meiEduard Flipse Zaal 20.30 uur

Jasper Blom Quartet Jasper Blom saxofoons, elektronicaJesse van Ruller gitarenFrans van der Hoeven basMartijn Vink drumsSpecial guest: Marco Tamburini trompet

Jasper Blom (1965) geldt als een harmo-nische en vernieuwende tenorsaxofonist binnen de Nederlandse jazzscene. Als bandleider heeft hij zes cd’s op zijn naam staan, variërend van energieke hardbop tot geïmproviseerde muziek. Op hetzelf-de niveau als zijn avontuurlijke spel bevindt zich zijn compositietalent. Als special guest de Italiaanse trompet-tist/componist/arrangeur Marco Tam-burini. Hij speelde met grootheden als de Mingus Bigband tot Luciano Pava-rotti, George Michael en Grace Jones!

Entree € 16 R’pas/65+ € 14 cjp € 11 t/m 16 jaar € 9

Za 25 mei arcadi volodos Schubert, Schumann en Brahms

klassiek - pianorecital - classicisme - romantiek

zaterdag 25 meiGrote Zaal 20.15 uur

Arcadi Volodos piano

zie kader hiernaast

Om 19.15 uur inleiding door Elmer Schönberger (entree € 4)

Rotterdams Philharmonisch OrkestJames Gaffigan dirigentm.m.v. Julien Hervé klarinetGabriela Montero piano

zie donderdag 23 mei

vr 24 mei stravinsky’s jaZZrotterdams Philharmonisch

symfonisch - modern

Julie

n H

ervé

© S

imon

e Po

ltron

ieri

vrijdag 24 meiGrote Zaal 20.15 uur

zaterdag 25 meiGrote Zaal 20.15 uur

Arcadi Volodos piano

Schubert Sonate in C D279Brahms 3 Intermezzi op.117Schumann KinderszenenSchumann Fantasie in C

Kruiwagens en concoursen had de Russische pianist Arcadi Volodos niet nodig. Zijn speelse benadering riep vanaf het begin van zijn carrière oude pianohelden in herinnering als Rubinstein en Horowitz. Ook Volodos

arcadi volodos Schubert, Schumann en Brahms

klassiek - pianorecital - classicisme - romantiek

Za 25 mei

is een virtuoos die weet hoe je een publiek in katzwijm brengt. Natuur-lijk horen bij die kunst moeilijke en snelle noten. Volodos schudt ze uit zijn mouw en maakt er nog muziek van ook. Maar zoals hij in een Duits-romantisch programma zal laten horen, schuilt zijn kracht misschien nog wel meer in het bespelen van de zachte, subtiele registers.

Entree € 36 R’pas/65+ € 34 cjp € 25 t/m 16 jaar € 9

Zie voor de verklaring van de symbolen bij de concertenpagina 91

88 agenda JUnI

juni Za 1 juni de nationale scrap-band (6+)workshop voor het hele gezin

familieconcert - slagwerk - workshop

© B

arba

ra M

ulde

rink

zaterdag 1 juniEduard Flipse Zaal 10.30-12.30 uur

Een slagwerkworkshop met allerlei (soms ongewone) slaginstrumenten. We gaan muziek maken met alles wat binnen handbereik is. Thuis trommel je er vast ook vaak op los, bijvoorbeeld met een pan, een deksel, een fles, met lepels of emmers. Met z’n allen klinkt het nog veel mooier.

Entree € 12 t/m 16 jaar € 9

bbc scottish symphony orchestramozart & Kopatchinskaja

symfonisch - classicisme - romantiek

© M

arco

Bor

ggre

ve

zaterdag 1 juniGrote Zaal 19.30 uurOm 18.45u inleiding door Neil Wallace

BBC Scottish Symphony OrchestraIlan Volkov dirigentm.m.v. Patricia Kopatchinskaja viool

Schumann Ouverture, scherzo en finaleMozart Vioolconcert nr.4 in D KV218Brahms Symfonie nr.4 in e op.98

De jonge Moldavische violiste Patricia Kopatchinskaja heeft een wervelende carrière opgebouwd. In Mozarts Viool-concert bundelt ze haar krachten met een andere gepassioneerde musicus: de Israëlische dirigent Ilan Volkov. Hij

muziek en alle muziek daarbuiten open voor een nieuwe generatie. Oude parels, gloednieuwe composities, spannende cross-overs: in VIRUS strijden ouder-wetse conventies tegen gewaagde experimenten!

Vrij entree

Zo 26 mei de superster (4+)rotterdams Philharmonisch

familieconcert - symfonisch

zondag 26 meiGrote Zaal 14.15 uur

Rotterdams Philharmonisch OrkestJames Gaffigan dirigentm.m.v. Halina Reijn verteller

Muziek van Bernstein en Gershwin

Casper is een grote held. Iedereen vindt hem geweldig. Als hij met zijn cape over straat loopt in de stad beginnen de men-sen te klappen. Iedereen maakt foto’s van hem. Meisjes gillen zijn naam.Casper vindt het eigenlijk wel logisch: want hij is toch ook geweldig? Hij is dapper, sterk, slim, stoer, snel, grappig, en niet te vergeten heel erg bijzonder. Maar waarom vindt Lisa, het mooiste meisje van de wereld, hem niet leuk? Houdt zij soms niet van helden?

rang top 1e 2e 3eentree € 26 23 20 11 cjp € 9 t/m 26 jaar 9

do 30 mei viruseen besmettelijk klassiek muziek­programma

populair - jong talent

donderdag 30 meiR’damse Schouwburg 22.00-23.00 uur

Een wervelend muziek programma, afwisselend gepresenteerd door Giel Beelen, Art Rooijakkers, Vivienne van den Assem, Jan-Willem Roodbeen en Marike Jager. VIRUS breekt klassieke

88 agenda meI

Traditiegetrouw de feestelijke af-sluiting van het concertseizoen.

Dit jaar is een van de hoogtepunten SONGS OF WAR met Dietrich Henschel en Claron McFadden. Een aanklacht tegen de absurditeit van geweld en extremisme, met muziek van Monte-verdi en Heiner Goebbels, uitgevoerd door barokensemble B’Rock (Gent).

Op de tweede en derde festivaldag komt naar Rotterdam Théâtre des Bouffes du Nord (Parijs), gesticht door van Peter Brook. Zij brengen onder regie van André Engel een interpretatie van Janáceks KATIA KABANOVA.

operadagen rotterdam

opera - muziektheater - festival

Za 25 mei - Zo 2 juni

Het muziektheaterensemble Veen-fabriek van Paul Koek is een van de meest toonaangevende muziekthea-ter groepen in Europa en krijgt een vaste stek bij Operadagen Rotterdam. Deze editie verzorgen zij MOBY DICK.

Op zaterdag 1 juni speelt The Stolz Quartet EXIL IN HALBE in de Doelen.

Een eigentijdse visie op repertoire-keuze en samenwerkingen met nieuwe talenten en prestigieuze internationale festivals en ensembles: dat is wat Operadagen Rotterdam presenteert. Ga voor het complete programma op diverse locaties in de stad naar www.operadagenrotterdam.nl.

agenda meI 89

Zo 16 juni Finale nat. concours voor Jeugdsymfonieorkesten

klassiek - symfonisch - concours - jong talent

zondag 16 juniGrote Zaal 13.30 uur

Uit de twee spannende voorronden in maart 2013, in Zutphen en Leiden, zijn de drie beste jeugdorkesten geselecteerd voor deze finale. Naast een speciaal voor dit concours gecomponeerd werk spelen de orkesten klassieke en minder klas-sieke werken. Het Euregio Jeugdorkest presenteert zich als groot symfonisch jeugdorkest, met onder meer de Ouver-ture De Getemde Feeks van Wagenaar.Een vakjury maakt de uitslag aan het einde van de middag bekend. Op www.jijspeelttochook.nl is te volgen hoe het de orkesten in de voorronden vergaat en wie er in de finale zullen verschijnen.

Entree € 1250 t/m 15 jaar € 5

di 25 juni masterclass Benjamin Zander & BPYO

symfonisch - jong talent - masterclass

Ben

jam

in Z

ande

r © E

ric

Char

lton

dinsdag 25 juniGrote Zaal 14.00-15.30 uur

Openbare Masterclass voor jonge dirigenten o.l.v. Benjamin Zander m.m.v. Boston Philharmonic Youth Orchestra

Een masterclass voor jonge dirigenten door de uitzonderlijk inspirerende dirigent Benjamin Zander, dirigent van het Boston Symphony Orchestra en het Boston Symphony Youth Orchestra.

Vrij entree

do 6 juni viruseen besmettelijk klassiek muziek­programma

populair - jong talent

donderdag 6 juniR’damse Schouwburg 22.00-23.00 uur

Een wervelend muziek programma, afwisselend gepresenteerd door Giel Beelen, Art Rooijakkers, Vivienne van den Assem, Jan-Willem Roodbeen en Marike Jager. VIRUS breekt klassieke muziek en alle muziek daarbuiten open voor een nieuwe generatie. Oude parels, gloednieuwe composities, spannende cross-overs: in VIRUS strijden ouder-wetse conventies tegen gewaagde experimenten!

Vrij entree

do 13 juni viruseen besmettelijk klassiek muziek­programma

populair - jong talent

donderdag 13 juniR’damse Schouwburg 22.00-23.00 uur

Een wervelend muziek programma, afwisselend gepresenteerd door Giel Beelen, Art Rooijakkers, Vivienne van den Assem, Jan-Willem Roodbeen en Marike Jager. VIRUS breekt klassieke muziek en alle muziek daarbuiten open voor een nieuwe generatie. Oude parels, gloednieuwe composities, spannende cross-overs: in VIRUS strijden ouder-wetse conventies tegen gewaagde experimenten!

Vrij entree

Zo 2 juni bbc scottish symphony orchestrarice, evans & Staples

klassiek - symfonisch - vocaal - modern

Chri

stin

e R

ice

© R

ob M

oore

zondag 2 juniGrote Zaal 20.15 uurOm 19.30 uur inleiding door Neil Wallace

BBC Scottish Symphony OrchestraIlan Volkov dirigentm.m.v. Rebecca Evans sopraanChristine Rice mezzosopraanAndrew Staples tenorLaurens Collegium Rotterdam en LaurenscantorijWiecher Mandemaker koordirigent

Britten An American OvertureBritten Ballad of Heroes voor tenor, koor en orkestBridge Enter SpringBritten Spring Symphony

Brittens Spring Symphony beleefde in 1949 z’n wereldpremière in Amsterdam, gedirigeerd door Eduard van Beinum. Behalve aan een orkest biedt de sym-fonie emplooi aan een koor en drie vocale solisten. Het werk, geschreven met de herinnering aan de Tweede Wereldoorlog nog vers in het geheugen, verklankt volgens Britten ‘de voortgang van de winter naar het voorjaar en het herontwaken van de aarde en het leven dat daarmee gepaard gaat’.

rang top 1e 2e 3eEntree € 40 38 36 34 R’pas/65+ € 38 36 34 32 cjp € 28 27 25 24 t/m 16 jaar € 9

voert in zijn kielzog het BBC Scottish Symphony Orchestra mee, het gerenom-meerde omroeporkest uit Glasgow waarvan Volkov tot 2009 chef-dirigent was. Dat belooft veel goeds voor de Vierde van Brahms. Na de première kreeg de componist een paar vervelende reacties, maar gelukkig mocht Brahms voor zijn overlijden alsnog bijval voor het meesterwerk incasseren.

Zie ook het interview met Patricia Kopatchinskaja vanaf pagina 25.

rang top 1e 2e 3eentree € 36 34 32 30 R’pas/65 € 34 32 30 28 cjp € 25 24 22 21 t/m 16 jaar € 9

exil in halbethe Stolz Quartet

muziektheater - festival

zaterdag 1 juniJurriaanse Zaal 20.30 uur

The Stolz QuartetMarieke Schut hobo Jellantsje de Vries viool Liesbeth Steffens altvioolDoris Hochscheid cellomet Diego Soifer muziek Kees Stolze regie Jan Boiten enscenering Robert Weelinck video

‘Exil in Halbe’ is een theatrale en muzi-kale verkenning van ontheemd zijn: de kunstenaar die een taal spreekt die de maatschappij maar niet wil begrijpen... Maar is dat wel zo? Of doen we te weinig moeite om begrip te kweken voor elkaars standpunten?Met ‘Exil in Halbe’ wil The Stolz hier verandering in brengen. Geen aanklacht van de onbegrepen kunste-naar, maar een pleidooi voor passie. The Stolz Quartet is ontstaan uit vanuit de overtuiging dat het mogelijk is klas-sieke muziek en hedendaags muziek-theater zo te presenteren dat het voor luisteraar, toeschouwer én muzikant een mooie en rijke ervaring oplevert.

Entree n.t.b.

agenda JUnI 89

juli do 4 juli keith jarrett gary peacock jack dejohnette‘30th anniversary tour’

jazz

© S

ven

Thie

lman

n / E

CM R

ecor

ds

donderdag 4 juli Grote Zaal 20.00 uur

Voor het eerst in zeven jaar doet deze jazzformatie Nederland aan voor een optreden. Keith Jarrett, Gary Peacock en Jack DeJohnette kwamen in 1983 samen voor de opnamen van drie releases met jazz standards. Er volgden maar liefst vijftien concertregistraties. In de afge-lopen drie decennia is het trio genomi-neerd voor onder meer vijf Grammy’s en heeft het talloze publieksprijzen in ontvangst mogen nemen.Keith Jarrett geldt nog altijd als de be-langrijkste en een van de meest creatieve pianisten van onze tijd. Hij heeft ge-speeld met grote jazzartiesten als Miles Davis, Art Blakey en Charles Lloyd. Het vrije spel van de creatieve bassist Gary Peacock heeft meerdere generaties bassisten geïnspireerd. Hij werkte met onder anderen Bill Evans, Miles Davis, Archie Shepp, Sonny Rollins, Sarah Vaughan, Chick Corea en Bill Frisell. Jack DeJohnette is een van de meest inventieve en bekende jazzdrummers. Zijn muzikale loopbaan begon in de avant-garde scene van Chicago. Na zijn verhuizing naar New York in 1966 trad hij op met onder anderen Bill Evans, John Coltrane, Thelonious Monk, Miles Davis, Betty Carter en Abbey Lincoln.

rang 1e 2e 3e Entree € 84 69 54

i.s.m.

boston philharmonic youth orchestra

symfonisch - romantiek - jong talent

Ben

jam

in Z

ande

r ©

Pet

er S

chw

eitz

er

dinsdag 25 juniGrote Zaal 19.30 uurOm 18.30 uur inleiding

Boston Philharmonic Youth OrchestraBenjamin Zander dirigent m.m.v. Sarah-Jane Brandon sopraanYvonne Naef mezzosopraanKoorbiënnale Summer School Choir

Mahler Symfonie nr.2 ‘Auferstehung’

Benjamin Zander formeerde in 2012 het Boston Philharmonic Youth Orchestra, dat bestaat uit jongeren van 12 tot 21 jaar. Hiermee heeft hij in korte tijd ge-weldige prestaties behaald. Behalve dirigent is Benjamin Zander een zeer gewild spreker die zijn publiek wereld-wijd weet te inspireren. Met Rosamund Stone Zander is hij de auteur van ‘The Art of Possibility’, waarin zij hun filo-sofie uiteenzetten. Op Ted.com staat een bijzondere lezing die Benjamin Zander heeft gehouden over muziek en passie.

Entree € 10

agenda JUlI

wo 26 juni ikei orkestmeer dan 100 basisschoolleerlingen en musici r’dams Philharmonisch

symfonisch - workshop

woensdag 26 juniGrote Zaal 11.30 uur

IKEI Orkest (Ieder Kind een Instrument)Keimpe de Jong dirigenti.s.m. musici van het Rotterdams Philharmonisch Orkest

m.m.v. Gabby Bakker presentatie

Rotterdamse basisschoolleerlingen die voor het tweede jaar instrumenten be-spelen bij het project ‘Ieder Kind een Instrument’ (IKEI) van de SKVR mogen met musici van het Rotterdams Philhar-monisch en de IKEI-docenten samen spelen in het groot IKEI Orkest. Op het programma een speciaal voor dit doel geschreven compositie van Toek Numan.Met meer dan 100 kinderen op het po-dium, professionele musici en presen-tatrice Gabby Bakker wordt het een grote belevenis voor de musicerende kinderen én het publiek!

Vrij entree

do 27 juni ikei orkestmeer dan 100 basisschoolleerlingen en musici r’dams Philharmonisch

symfonisch - workshop

donderdag 27 juniGrote Zaal 11.30 uur

IKEI Orkest (Ieder Kind een Instrument)Keimpe de Jong dirigent

m.m.v. Gabby Bakker presentatie

zie woensdag 26 juni

90 agenda JUnI

www.dedoelen.nl de snelste en met ‘print at home’ de goedkoopste manier om kaarten te kopen

agenda JUnI 91

red soFa bankpas Voor € 79 per seizoen beschikt u over de Red Sofa Bankpas, waar-mee u gedurende het seizoen voor alle Red Sofa-concerten met dit icoon een gratis kaart kunt reserveren. Zie ook www.dedoelen.nl/redsofa

koFFie/thee inbegrepenBij concerten met dit icoon zijn koffie en thee bij de prijs van uw concertkaart inbegrepen, zowel voorafgaand aan het concert als in de pauze.

pauZedrankje inbegrepenAlle consumpties in de pauze van het concert zijn bij de prijs van uw concertkaart inbegrepen, zodat u in alle rust kunt genieten van uw drankje. Voorafgaand aan het con-cert zijn de consumpties uiteraard ook verkrijgbaar, tegen betaling.

doelencampus DoelenCampus is het nieuwe platform van de Doelen voor verdieping in de muziek. Evenementen met dit icoon bieden deze verdieping in de vorm van een inleiding, master-class, workshop, nabespreking, cursus of meet & greet.

jongerenkorting Vanaf een uur voor aanvang kunnen houders van een CJP, studenten t/m 29 jaar en studen-ten van Codarts Hogeschool voor de Kunsten en van Theater Hofplein voor de meeste concer-ten één toegangskaart per pas kopen voor € 9,- (indien beschik-baar). De pas of collegekaart moet getoond worden en de plaatsen worden toegewezen door de kassamedewerker.

doelenprogrammeringDit icoon geeft aan dat het concert door de Doelen is geprogrammeerd. Bij deze concerten geldt bovendien de regeling ‘kaarten ruilen’ (tot 2 werkdagen voor het betreffende concert). U vindt de voorwaarden op www.dedoelen.nl onder het menu 'Informatie'.

layarArtikelen in dit magazine

worden regelmatig ondersteund door online video’s, muziek-fragmenten en verhalen. Deze informatie kunt u rechtstreeks op uw smartphone of tablet activeren via de Layar-app. Download de Layar-app in de app store en scan de pagina waar u dit Layar symbool ziet staan. Een uitgebreidere handleiding voor het gebruik van Layar vindt u op www.dedoelen.nl/layar

kaartverkoop1. www.dedoelen.nlDe gemakkelijkste en snelste manier om concertkaarten te bestellen. Kies zelf uw stoel uit en betaal geen extra administratiekosten wanneer u uw tickets zelf thuis print.

2. teleFonischBij de kassa van de Doelen via 010 2171717. Van maandag tot en met zaterdag bereikbaar van 14.00 tot 18.00 uur.

3. kassabalieDe kassabalie aan Schouw-burgplein 50, Rotterdam is van maandag tot en met zaterdag geopend van 14.00 tot 18.00 uur en voorafgaand aan concerten. U kunt hier terecht om kaarten te kopen en zelf uw stoelen uit te kiezen.

legenda

algemene InFOrmatIe 91

coLofonDe Doelen is een uitgave van Concert- en congresgebouw de Doelen en verschijnt drie maal per seizoen.

programmeringMiriam DuikerHans de LangeMadelène RooversNeil Wallace (Hoofd programmering)Frank van Berkel (Jazz International Rotterdam)Helinth Boks-Keller (Kamermuziekvereeniging)

redactie en tekstMira van Baalen, Mathijs Bouwman, Michiel Cleij, Elsbeth Grievink, Gijsbert Kamer, Marlies Jansen, Paul Janssen, Philip Leussink, Clemens Romijn, Wenneke Savenije

Begunstigers van de doeLen in seizoen 2012–2013

concept en ontwerpStudio Lonne Wennekendonk

dtp agendaPhilip LeussinkDorine Verharen

coverfotoPatricia Kopatchinskaja © Sanne Donders

iLLustratiesBarbara Mulderink (p.32-34)

advertentiesAfdeling Marketing en Communicatie de Doelen, Femke Meeuwissen, 010 2171744, f.meeuwissen@dedoelen.nl

drukMediaCenter Rotterdam

opLage 36.000

Drukfouten en prijswijzigingen voorbehouden. De Doelen heeft getracht alle rechthebbenden te achterhalen.

Ypma Piano’s is exclusief lever ancier van Steinway & Sons piano’s en vleugels in de Doelen

De Doelen maakt uitsluitend gebruik van FSC-papier

92

de Doelen Blue en Red Sofa is ter beschikking gesteld door:Alexandrium Woonmall ‘de mooiste woonbelevenis’

alexandriumwoonmall.nl

'Mozart is uniek in die zin dat veel van het steeds veranderende materiaal is

verpakt in hele kleine muzikale ruimtes. Soms verandert de sfeer al binnen

één enkele maat.'– Patricia Kopatchinskaja www.dedoelen.nl