Smaakmakend mei 2011

40
gezond eten | natuurlijk | biologisch | lekkere recepten nº 2 | mei 2011 De boer & De kok Piepgroene voorjaarsrecepten Demeter: biologischer dan biologisch Aardse heerlijkheden

description

Smaakmakend mei 2011

Transcript of Smaakmakend mei 2011

Page 1: Smaakmakend mei 2011

gezond eten | natuurlijk | biologisch | lekkere recepten nº 2 | mei 2011

De boer & De kokPiepgroene voorjaarsrecepten

Demeter: biologischer dan biologisch

Aardse heerlijkheden

smaakmakend 2-2011.indd 1 20-04-11 14:52

Page 2: Smaakmakend mei 2011

Kwark zoals kwark bedoeld is!Rijk en vol van smaak.

Verkrijgbaar in de biologische speciaalzaak!

NIEUW!

kwark

smaakmakend 2-2011.indd 2 18-04-11 12:38

Page 3: Smaakmakend mei 2011

Kwark zoals kwark bedoeld is!Rijk en vol van smaak.

Verkrijgbaar in de biologische speciaalzaak!

NIEUW!

kwark

smaakmakend 2-2011.indd 2 18-04-11 12:38

inhoud

Mei 2011

recepten in dit nummer

13Spinazie penne met zalm en pangrattato | Salade van nieuwe aardappeltjes met tuinkers en ei | Cappuccino van waterkers | Stamppot van jonge snijbiet en tuinbonen | Jonge sla met koolrabi en gepofte quinoa-dressing

28Gestoomde asperges met eierdressing | Aspergepakketje met ham | Pasta met asperges en zalm | Oosterse asperges met peultjes | Aspergefrittata | Lentesalade met geroosterde radijsjes en lamskoteletjes | Witte pizza met venkel, bospeen en rode ui

6 Kok in de tuinEen goede buur is beter dan een verre leverancier: hoe een sterrenkok en een biologisch-dynamische tuinder elkaar vonden in Schoorl

13 MeismaakKnapperige lente-uitjes, malse spinazieblaadjes en versgeknipte tuinkers. Proef de frisse voorjaarssmaken!

20 WereldtheeOoit geweten dat er meer dan drieduizend theesoorten zijn? Alles over witte, groene en zwarte thee. Plus: verse kruidenthee

24 Beter DemeterRob teelt vrucht- en bladgewassen, Jan houdt koeien en schapen. Waarom maakten ze de omslag van biologisch naar biologisch-dynamisch?

en verder in dit nummer 28 Elke dag lekker36 Winkelwaar39 Een frisse kijk: Erik van Gangelen

13

24

Cov

erfo

togr

afi e

Sve

n B

enja

min

s |

Sty

ling

Ulr

ika

Gu

stav

sson

| K

oken

Ingm

ar N

ieze

n |

taf

elkl

eed

Sh

ird

ak

6

Voor deelnemende boerderijen zie

smaakmakend 2-2011.indd 3 20-04-11 14:52

Page 4: Smaakmakend mei 2011

De natuur. Niet meer, niet minder.

In 1957 ontmoet een Belgische kunstenaar een Japanse fi losoof, de vader van de macrobiotiek. Uit hun unieke visie ontluikt Lima, pionier van de biovoeding in Europa. Vandaag is onze fi losofi e nog steeds dezelfde: een goede voeding met een goede smaak voor een goede levensstijl. Niet meer, niet minder. www.limafood.com

IN 1957 KIEMDE DE GEDACHTE VAN BIO AL.EN DAAR PLUKT U NOG ALTIJD DE VRUCHTEN VAN.

IN 1957 KIEMDE DE GEDACHTE VAN BIO AL. EN DAAR PLUKT U NOG ALTIJD DE VRUCHTEN VAN.

smaakmakend 2-2011.indd 4 18-04-11 12:38

Page 5: Smaakmakend mei 2011

De natuur. Niet meer, niet minder.

In 1957 ontmoet een Belgische kunstenaar een Japanse fi losoof, de vader van de macrobiotiek. Uit hun unieke visie ontluikt Lima, pionier van de biovoeding in Europa. Vandaag is onze fi losofi e nog steeds dezelfde: een goede voeding met een goede smaak voor een goede levensstijl. Niet meer, niet minder. www.limafood.com

IN 1957 KIEMDE DE GEDACHTE VAN BIO AL.EN DAAR PLUKT U NOG ALTIJD DE VRUCHTEN VAN.

IN 1957 KIEMDE DE GEDACHTE VAN BIO AL. EN DAAR PLUKT U NOG ALTIJD DE VRUCHTEN VAN.

smaakmakend 2-2011.indd 4 18-04-11 12:38

s m a a k m a k e n d 2 | mei 2011 5

HET WAS DE AMERIKAANSE onderzoeksjournalist en schrijver Michael Pollan (o.a. de Omnivore’s dilemma en Pleidooi voor echt eten) die Mac van Dinther, eetjournalist van de Volkskrant, inspireerde voor het onderzoeksproject ‘Ons Eten’. Hij begon met een journalistiek onderzoek naar het meest gegeten vlees in Nederland: varkensvlees. Daarvoor volgde hij twee varkens van geboorte tot slacht: Ada en Eva, een biologisch en een regulier varken. Voor zijn vervolgonder-zoek nam hij een oer-Hollandse maaltijd als basis. Met tomatensoep vooraf, aardappelen, sla en varkensvlees als hoofdgerecht en yoghurt toe. Ook hier zette hij weer regulier en bio naast elkaar. Hij bezocht zowel de biologische boer als de reguliere. Keek binnen bij Unox én bij de KleinsteSoepFabriek. En realiseerde zich dat wij als consumenten heel ver van de oorsprong van ons eten afstaan. Over zijn bevindingen, fascinaties en soms ook dilemma’s deed hij verslag in de Volks-krant, op zijn weblog (www.vkblog.nl/blog/125093/EteninNederland) en nu in een prachtig boek, getiteld Ons Eten (ISBN:978-94-90028-32-9). De producenten spelen hierin terecht de hoofdrol en er zijn vijftig span-nende recepten in opgenomen. Tien variaties op elk

uitgekozen ingrediënt. Ook mijn recept met pro-cureur staat erin. Daar ben ik trots op.

Mac vindt dat het tijd is om verant-woordelijkheid te nemen voor wat we eten. Dat ben ik volkomen met hem eens. En u waarschijnlijk ook, want biologische kopers voelen zich veel meer betrokken bij wat ze eten. Willen weten wat de oorsprong is van dat wat er op het bord ligt. In onze verhalen gaan we op zoek naar de oorsprong. We laten zien hoe samenwerking tot bijzondere verbintenissen kan leiden. Lees hoe de tuinder van De Noorderhoeve de menukaart van ster-renrestaurant Merlet in Schoorl bepaalt, en hoe de kok de tuinder weer inspireert met de vraag naar bijzon-

dere producten. En lees hoe in de biologisch-dynami-sche landbouw wordt samengewerkt tussen tuinder en boer. Hoe op een volkomen natuurlijke manier het beste gebeurt voor grond en milieu waardoor de heerlijkste producten kunnen groeien. En waarom Demeter, godin van de landbouw en vruchtbaarheid, niet voor niets het keurmerk is voor biologisch-dynamisch.

Wie wil zien wat er gebeurt op het biologisch-dyna-mische bedrijf, kan tijdens het ‘Lekker naar de Boer’-weekend van 18 en 19 juni een aantal bedrijven bezoe-ken. Kijk voor meer informatie en adressen van deelne-

mende bedrijven op www.lekkernaardeboer.nl Een pakkende filosofi-sche tekst tot slot van de Amerikaanse boer-dichter-schrijver Wendell Berry. In de inleiding van het boek Ons Eten schrijft hij: “Eating is an agricultural act.” Ofwel: “Eten is een landbouwdaad.” Mooi.

Anneke Ammerlaan, hoofdredacteur

[column Anneke][ ]

Het begon met Ada & Eva

nendde ee receceptptenenn iin n uiuitgtggekekozozenen inn

cuc

MMwweteteeeeekokopeteteeereer oonanaaaatooot tt btutuuinreerenrnredededd ttuuu

dddddscscchhbobobobooeeegegegprprrp ooovavavvkekkekeke

WWWWWmmmwwwkekekeke

memememem ndndnddn e e e e bebebeebedrdrdrdrdrd ijijijjveveveve

ddddd

yy ggkkkkkaaaar.r. H Hijij b bezezocochtht eeen n bibib j j UnUnoxox

ss --/dldd

een nnaan-n-eeeelklkk

ppproro- o op.p.p

rranannt-t-t-atattt w wwwee eee

hehemm

Dit ligt straks op ons bordWelk verhaal zit erachter?

smaakmakend 2-2011.indd 5 20-04-11 14:52

Page 6: Smaakmakend mei 2011

6 s m a a k m a k e n d 2 | mei 2011

Groenten van de buren!

Ze werken ruim een jaar samen, biologisch-dynamische

boerderij De Noorderhoeve en sterrenrestaurant Merlet

even verderop. Het resultaat: minikomkommertjes met

bloemetjes, miniworteltjes en ragfijne bietenblaadjes op

bestelling. Vers, mooi en origineel. �

smaakmakend 2-2011.indd 6 20-04-11 14:53

Page 7: Smaakmakend mei 2011

6 s m a a k m a k e n d 2 | mei 2011

Groenten van de buren!

Ze werken ruim een jaar samen, biologisch-dynamische

boerderij De Noorderhoeve en sterrenrestaurant Merlet

even verderop. Het resultaat: minikomkommertjes met

bloemetjes, miniworteltjes en ragfijne bietenblaadjes op

bestelling. Vers, mooi en origineel. �

smaakmakend 2-2011.indd 6 20-04-11 14:53

s m a a k m a k e n d 2 | mei 2011 7

smaakmakend 2-2011.indd 7 20-04-11 14:53

Page 8: Smaakmakend mei 2011

8 s m a a k m a k e n d 2 | mei 2011

VORIG JAAR MAART STONDEN ZE OPEENS OP het erf,’ vertelt Jeroen Hak, tuinder op biologisch-dynamische zorgboerderij De Noorderhoeve in Schoorl. ‘Ze’ dat waren Timo Munts, Frank van Enter en Martin van Bourgonje, respectievelijk chef-kok, souschef en eigenaar van sterrenres-taurant Merlet, een paar kilometer verderop. Sinds die dag bloeit er iets moois tussen de twee.

Special deliveryOp De Noorderhoeve worden meer dan vijftig biologisch-dynamische groenten en kruiden geteeld – de verschillende soorten niet eens mee-gerekend. Het overgrote deel van die producten vindt z’n weg naar vier natuurvoedingswinkels plus enkele instellingen in de regio. En sinds afgelopen seizoen gaat er vrijwel dagelijks ook een ‘special delivery’ naar restaurant Merlet. Chef-kok Timo Munts: ‘Het is niet zo dat ze bij De Noorderhoeve vijftien kilo peulen oogsten en dat wij daar twee of drie kilo van afnemen. Jeroen teelt speciale wensen voor Merlet, hij oogst let-terlijk op maat.’

Zoektocht voor JeroenJeroen: ‘Met onze samenwerking begon voor mij ook af en toe een zoektocht. Veel specifieke groenten ken ik wel, op een enkele na. Maar het formaat, of de bepaalde rassen waar de koks van Merlet om vroegen, dat was voor mij nieuw. Miniblaadjes bietenblad bijvoorbeeld. Timo kwam met het verzoek om bulls blood met knal-paarse bietenblaadjes. Ik kende het ras niet. Toen ben ik gaan zoeken naar zaad om dat biologisch-dynamisch te kunnen telen.’ Timo: ‘Op een dag kwam ’ie met een klein plastic bakje aan. Een van zijn mensen had tweeënhalf uur op haar knietjes gezeten om met een nagelschaartje de ragfijne bietenblaadjes te knippen.’

… en voor Timo‘Op mijn beurt doe ik suggesties die ze bij Merlet niet kennen,’ vertelt Jeroen. ‘Een van de eerste dingen waar we mee begonnen waren mini-komkommertjes met bloemetjes: vruchtjes van 3-4 centimeter lang en een halve millimeter dik, waar dan een klein geel bloemetje aan zit.

De Noorderhoeve is al 25 jaar een biologisch-dyna-mische boerderij. Op stro, krachtvoer en een deel van het poot- en zaaigoed na, is de boerderij volledig zelfvoorzienend. Naast tuinbouw zijn er koeien, schapen en een erfwinkel waar eigen groenten, zuivel (proef de boter!) en vlees te koop zijn. Tip: op 2 juli 2011 organiseert De Noorderhoeve een Landgoed Fair, met o.a. een rondleiding door de tuin.

De Noorderhoeve, Duinweg 125 Schoorl, tel. 072 509 17 38, www.noorderhoeve.nl

smaakmakend 2-2011.indd 8 18-04-11 12:39

Page 9: Smaakmakend mei 2011

8 s m a a k m a k e n d 2 | mei 2011

VORIG JAAR MAART STONDEN ZE OPEENS OP het erf,’ vertelt Jeroen Hak, tuinder op biologisch-dynamische zorgboerderij De Noorderhoeve in Schoorl. ‘Ze’ dat waren Timo Munts, Frank van Enter en Martin van Bourgonje, respectievelijk chef-kok, souschef en eigenaar van sterrenres-taurant Merlet, een paar kilometer verderop. Sinds die dag bloeit er iets moois tussen de twee.

Special deliveryOp De Noorderhoeve worden meer dan vijftig biologisch-dynamische groenten en kruiden geteeld – de verschillende soorten niet eens mee-gerekend. Het overgrote deel van die producten vindt z’n weg naar vier natuurvoedingswinkels plus enkele instellingen in de regio. En sinds afgelopen seizoen gaat er vrijwel dagelijks ook een ‘special delivery’ naar restaurant Merlet. Chef-kok Timo Munts: ‘Het is niet zo dat ze bij De Noorderhoeve vijftien kilo peulen oogsten en dat wij daar twee of drie kilo van afnemen. Jeroen teelt speciale wensen voor Merlet, hij oogst let-terlijk op maat.’

Zoektocht voor JeroenJeroen: ‘Met onze samenwerking begon voor mij ook af en toe een zoektocht. Veel specifieke groenten ken ik wel, op een enkele na. Maar het formaat, of de bepaalde rassen waar de koks van Merlet om vroegen, dat was voor mij nieuw. Miniblaadjes bietenblad bijvoorbeeld. Timo kwam met het verzoek om bulls blood met knal-paarse bietenblaadjes. Ik kende het ras niet. Toen ben ik gaan zoeken naar zaad om dat biologisch-dynamisch te kunnen telen.’ Timo: ‘Op een dag kwam ’ie met een klein plastic bakje aan. Een van zijn mensen had tweeënhalf uur op haar knietjes gezeten om met een nagelschaartje de ragfijne bietenblaadjes te knippen.’

… en voor Timo‘Op mijn beurt doe ik suggesties die ze bij Merlet niet kennen,’ vertelt Jeroen. ‘Een van de eerste dingen waar we mee begonnen waren mini-komkommertjes met bloemetjes: vruchtjes van 3-4 centimeter lang en een halve millimeter dik, waar dan een klein geel bloemetje aan zit.

De Noorderhoeve is al 25 jaar een biologisch-dyna-mische boerderij. Op stro, krachtvoer en een deel van het poot- en zaaigoed na, is de boerderij volledig zelfvoorzienend. Naast tuinbouw zijn er koeien, schapen en een erfwinkel waar eigen groenten, zuivel (proef de boter!) en vlees te koop zijn. Tip: op 2 juli 2011 organiseert De Noorderhoeve een Landgoed Fair, met o.a. een rondleiding door de tuin.

De Noorderhoeve, Duinweg 125 Schoorl, tel. 072 509 17 38, www.noorderhoeve.nl

smaakmakend 2-2011.indd 8 18-04-11 12:39

s m a a k m a k e n d 2 | mei 2011 9

Daar waren ze helemaal weg van; ze bestelden er drie- tot vierhonderd per week. Algauw kwam de vraag om minibietjes en miniworteltjes. En of ik peultjes in miniformaat kon leveren, en minicour-gettes met bloem. Van de courgettes kon ik nog honderd planten extra poten, maar die peultjes lukten niet meer. Ik kon moeilijk de klanten van de natuurvoedingswinkels teleurstellen om Mer-let te kunnen voorzien. Wat ik aan Merlet lever, vind je overigens doorgaans niet in de winkel. Wel het soort, maar niet het formaat, de vorm, of de kleur. Een natuurvoedingswinkel wil geen minicourgette, maar stevige courgettes. Als ik er veel van heb, dan gaan ze voor weinig per kilo naar de winkel zodat zij kunnen stunten met de prijs. Merlet stunt niet.’

Kun je die eten?!Wat leren jullie van elkaar? Timo: ‘Wat wij over groente weten is hoe je het klaarmaakt, niet hoe het groeit. Omgekeerd geldt voor Jeroen dat hij niet weet wat wij hier in die pannen doen.’ Jeroen: ‘Je kent de oranje pompoen uit de natuur-voedingswinkel wel, de hokkaido. Kom ik ermee in de keuken, dan is het eerste wat Timo vraagt: “Kun je die eten?” Vervolgens gaat hij ermee aan de slag. Later moest ik proeven. Van die pompoen had hij een gladde puree gemaakt, met sinaasap-pelrasp en vanille. Het kwam als een soort gelei op tafel, geserveerd met coquille en buikspek. Als je hem met zijn collega’s aan de slag ziet in de keuken, de toewijding, het vakmanschap, alles zelfgemaakt… dat is heel erg leuk.’ En is het ook lekker? ‘Ik heb er nu een paar keer gegeten. Bij ieder gerecht dat ik krijg, herken ik meteen wat er van De Noorderhoeve komt. Het is heel bijzonder en eervol als je eigen groenten in zo’n restaurant zó formidabel zijn klaargemaakt.’

Verfijnd en vergetenVanwaar die omarming van minigroenten? Timo: ‘Dat heeft vooral te maken met het restau-rantsegment: het past bij onze verfijnde keuken. Het overgrote deel van de mensen dat hier komt eten heeft nog nooit zo’n komkommertje met bloemetje op het bord gezien. Als we minispek-boontjes van een halve potlooddikte serveren, of

kervelknolletjes, gele snijbiet en Bloemendaalse gele kool, allemaal vergeten groenten, dan is men aangenaam verrast. We proberen op een bepaalde manier te koken: eerlijk en lekker. De smaak blijft daarbij het allerbelangrijkst. De ene wortel is de andere niet. Mensen weten niet dat er honderden soorten wortels bestaan. Ik kan bij de groenteboer wel minibospeentjes bestellen maar ik weet van tevoren niet of ze wel lekker zijn. Daarin ver-schilt de ene groenteboer ook nog van de ander, via Jeroen krijgen we de meeste smaakgarantie. Samen stellen we een specifiek teeltplan op zodat ik straks een aantal weken bijvoorbeeld mini-peultjes in het menu kan verwerken. Of verse kapucijners. Als een ander daar niet meer aan kan komen, heeft Jeroen ze speciaal voor ons iedere week of om de zoveel tijd in de grond gezet, waar-door hij de oogsttijd iets verlengt en zo aan mijn vraag kan voldoen. Dat is natuurlijk een unieke samenwerking. En Jeroen is zo enthousiast, hij is eigenlijk overal voor te porren, mits het biolo-gisch-dynamisch haalbaar is.’

Miniformaat, maxi smaak?Is klein ook lekkerder, smaakvoller omdat de smaak geconcentreerd is? ‘Dat dacht ik, maar ik heb geleerd dat het niet altijd zo is.’ Jeroen: ‘Het heeft alles te maken met rijping. Voor mini-worteltjes moest ik op zoek naar een ras dat in een vroeg stadium zoet wordt, anders zit er nog geen smaak aan als je ze klein oogst.’ Is ‘mini’ een kwestie van eerder oogsten? Jeroen: ‘Voor de peulen geldt dat wel. Bieten kun je dichter op elkaar planten, dan worden ze vanzelf niet groot. Maar dat geldt niet voor alle groenten. Het is ook een kwestie van uitproberen. Pastinaken kun je, net als peultjes, eerder oogsten en dan hebben ze ook smaak. Als je normaal in april pastinaak zaait, komt er in augustus minipastinaak uit de grond. Daar hebben ze bij Merlet alleen helemaal niks aan, in de zomer serveren ze geen pastinaak. Dit seizoen ga ik uitvogelen wanneer ik moet zaaien om ze in oktober en november als volwaardige minigroente op de menukaart te kunnen zet-ten. Het blijft pionieren. Bovendien blijf je altijd afhankelijk van zon en weer.’ Timo: ‘Neem afge-lopen najaar: je kunt schorseneren uit eigen dorp �

‘Een bord groentjes van Jeroen met zeebaars door een lokaal vissertje gevangen, een goed

glas wijn erbij en je zit hier als God in Frankrijk’

smaakmakend 2-2011.indd 9 18-04-11 12:39

Page 10: Smaakmakend mei 2011

10 s m a a k m a k e n d 2 | mei 201110 s m a a k m a k e n d 1 | lente 2010

smaakmakend 2-2011.indd 10 18-04-11 13:12

Page 11: Smaakmakend mei 2011

10 s m a a k m a k e n d 2 | mei 201110 s m a a k m a k e n d 1 | lente 2010

smaakmakend 2-2011.indd 10 18-04-11 13:12

s m a a k m a k e n d 2 | mei 2011 11

willen klaarmaken, de beste die er zijn misschien wel, maar de oogst was totaal verregend. Dat is inherent aan het vak. Je kunt wel de mooiste vis willen hebben, maar als die niet wordt gevangen kan ik als kok hoog en laag springen in m’n keu-ken: ik krijg ’m niet binnen. Dan is het mijn beurt om op zoek te gaan naar alternatieven.’

De prijs van romantiekJeroen: ‘In het najaar zijn we begonnen met spruitjes voor Merlet. Of beter: spruiten ter grootte van pingpongballen, de blaadjes dienden als bedje voor de hazenpeper. En met minispruit-jes, er gingen er duizend in een kilo! Toen ik ermee de keuken in kwam, ging Timo bijna uit z’n dak.’ Timo grijnst: ‘Ree met spruitknikkers, dat had ik nog nooit ergens op een menukaart gezien.’ Jeroen, serieuzer: ‘Los van de romantiek is de prijs natuurlijk ook belangrijk. Als Merlet het geld ervoor betaalt dat ik nodig heb om al het werk te verrichten, is het goed. Normale spruitjes zijn heel

makkelijk te plukken; je kunt ze zo van de stam af drukken, met handenvol tegelijk de emmer in. Kleine spruitjes moet je boven de kop plukken, tussen de nog verse bladen vandaan halen. Dat is arbeidsintensief.’

Geweldig verhaal ‘Ik ben me er zeer van bewust dat we eigenlijk heel erg verwend zijn,’ vindt Timo. ‘In ons vijf-gangenmenu dat met de seizoenen wisselt, zijn altijd wel groenten, takjes groen of een bloemetje van De Noorderhoeve verwerkt. We zijn echt niet de eerste of enige met een “eigen” tuin en teler tot onze beschikking maar het is wel een enorme luxe dat we van zo dichtbij dagelijks zulke verse en mooie producten krijgen. Dankzij Jeroen en De Noorderhoeve kunnen we allerlei originele gerechten op de kaart zetten. Onze bediening heeft een geweldig verhaal voor de gasten aan tafel: streekproducten die gewoon hier uit de grond komen. Het blijkt dat mensen die hier eten dat fantastisch vinden. Een bord groentjes van Jeroen met zeebaars door een lokaal vissertje gevangen, een goed glas wijn erbij en je zit hier op het terras als God in Frankrijk.’

Primeur!Afgesproken was: het eerste jaar aftasten en uit-proberen. Het oefenseizoen zit erop en smaakt naar meer, vinden beide partijen. Het is inmiddels weer begin maart. Er staat van alles op het teelt-plan voor Merlet. Minivoorjaarsbietjes, eetbare viooltjes, bladsla, winterpostelein, kleine bosui-tjes en er wordt verlangend uitgekeken naar de eerste minipeultjes eind maart, begin april. Jeroen heeft een rij peulen in de grond gezet, in de hoop op een primeur op het bord. Want ook al komen ze uit de vollegrond en groeien ze in onverwarmde tunnels, hij kan ze eerder oogsten dan het nor-male formaat peulen. En met een beetje weers-geluk komen vanaf half april ook de eerste gele, oranje en witte miniworteltjes uit de grond. �Te

kst

Nic

ole

Will

emse

| B

eeld

Sve

n B

enja

min

s

Merlet mag zich volgens tijdschrift Lekker tot de twin-tig beste restaurants van het land rekenen. Chef-kok is Timo Munts, die voordat hij jaren geleden in dienst trad bij Merlet, carrière maakte bij Inter Scaldes in Kruiningen. Frank van Enter is zijn souschef, hiervoor werkzaam in Restaurant Savelberg en bij Cees Helder in restaurant Parkheuvel. Wie een glimp van de koks wil opvangen, werpt een blik in de open keuken. En wie de groenten van De Noorderhoeve bij Merlet wil proeven, bestelt het steeds wisselende seizoensmenu.

Merlet, Duinweg 15 Schoorl, tel. 072 509 36 44, www.merlet.nl

smaakmakend 2-2011.indd 11 18-04-11 12:40

Page 12: Smaakmakend mei 2011

12 s m a a k m a k e n d 2 | mei 2011

Totale mondhygiëne voor een schitterende lachBij tandenpoetsen wordt slechts 60% van het tandoppervlak bereikt en 10% van de hele mondholte. In onze mond leven 10 miljard micro-organismen (bacteriën, virussen, schimmels en protozoa). Ze kunnen het tandvlees doen ontsteken en zijn medeverantwoordelijk voor tandplak en gaatjes in de tanden.

Gezondheid voor lichaam en geestSlechte mondhygiëne geeft deze micro-organismen de gele-genheid om via tandabcessen, gaatjes, tandvleesontstekin-gen in de bloedbaan te komen. Daar kunnen ze schade ver-oorzaken in elk orgaan en elke cel (focale infecties). Zeker bij lage immuniteit, moeheid, ongezonde voeding en stress. Zo stelde Hippocrates reeds dat arthritis kan genezen worden door een slechte tand te trekkken. Als streptokokken (bacte-riën) de hartkleppen bestormen, noemt men dit endocarditis. Als bacteriën een liefde hebben voor gewrichten, wordt dit artritis en bij de nieren nefritis genoemd. Goede mondhygiëne zal de kans op focale infecties drastisch verminderen en zo ernstige gevolgen van infecties tegengaan. De relatie tussen ontstoken tanden en tandvlees en infecties aan de longen en luchtwegen is uitvoerig aangetoond. Zwangere vrouwen met tandvleesontsteking hebben 7,5 keer meer kans om pre-maturen of baby’s met ondergewicht op de wereld te zetten. Tandvleesontsteking kan darmproblemen veroorzaken. Meer dan 200 studies hebben de relatie aangetoond tussen diabetes en tandvleesontsteking. Tan-denpoetsen is niet voldoende.

Amanprana mondolie is antiseptischMondhygiëne wordt optimaal gegarandeerd door het gebruik van Amanprana mondolie. De essentiële olie van kruidnagel, kaneel en oregano en de kokosolie zorgen voor een voldoende anticeptische werking met als doel overwoekering voorkomen. Er zijn 2 soorten mondolie: de ‘Menta’ met munt en de ‘Foeni-culum’ met venkel. Die geven een langdurige smaak en frisse adem. Spoel en gorgel met 1 koffielepel (5ml) olie gedurende 2 tot 5 minu-ten. Telkens na het tandenpoetsen voor een volledige mondhygiëne.

‘Olietrekken’: detoxen via de tongReeds 2000 jaar geleden staat in Ayrurvedische medische teksten ‘Charaka Samhita’ en ‘Sushrutha’s Arthashastra’ olie trekken beschreven. De Ayurvedische beoefenaars reinigden hun mond door met plantaardige olie te gorgelen. Niet alleen voor mondhygiëne maar ook om hun lichaam terug gezond te maken. Meer dan 30 verschillende kwalen konden ermee verholpen worden. Dankzij Dr. Karach is olietrekken terug uit de vergeethoek gehaald. In Oekraïne tijdens een congres kreeg hij een groep kankerspecialisten en bacteriologen achter zich.

Witte tong? Slechte adem? Tijd om te ontgiften!Olietrekken is een ayurvedische detox-techniek waarbij je de olie trekt en duwt in je mondholte en tussen je tanden. Daarbij haalt het olietrekken gifstoffen en micro-oganismen uit je lichaam. Het lichaam krijgt de kans zichzelf te herstellen. Olietrekken brengt meridianen (energiestromen) in het lichaam in bewe-ging en kan blokkages oplossen. De tong is een ontgiftings-orgaan. Een wit aangeslagen tong duidt erop dat het lichaam wil ontgiften. Olietrekken versnelt en activeert het ontgiften. Eenvoudig detoxen met Amanprana mondolie1 eetlepel (15ml) olie spoel je gedurende 20 tot 30 minu-ten doorheen je mond. Zuigen, persen, suizen, kauwen,

spoelen, trekken en gorgelen. Van links naar rechts, van boven naar onder. Niet inslikken, maar uitspuwen. Olietrekken doe je wekelijks en tijdens een detoxkuur dagelijks. Bij voor-keur ‘s ochtends op de nuchtere maag, na het tandenpoetsen. Als je meermaals per dag olietrekt, dan best voor de maaltijd. Verkrijg-baar in de natuurwinkel of thuis geleverd via www.amanvida.eu. Info: Tel 00 32 3 653 25 41, www.noble-house.tk. 100% Bio, 100% actief, 100% natuuurlijk, 100% liefde.

Amanprana mondolie voor mondhygiëne en detox

Ayurveda

smaakmakend 2-2011.indd 12 20-04-11 14:54

Page 13: Smaakmakend mei 2011

12 s m a a k m a k e n d 2 | mei 2011

Totale mondhygiëne voor een schitterende lachBij tandenpoetsen wordt slechts 60% van het tandoppervlak bereikt en 10% van de hele mondholte. In onze mond leven 10 miljard micro-organismen (bacteriën, virussen, schimmels en protozoa). Ze kunnen het tandvlees doen ontsteken en zijn medeverantwoordelijk voor tandplak en gaatjes in de tanden.

Gezondheid voor lichaam en geestSlechte mondhygiëne geeft deze micro-organismen de gele-genheid om via tandabcessen, gaatjes, tandvleesontstekin-gen in de bloedbaan te komen. Daar kunnen ze schade ver-oorzaken in elk orgaan en elke cel (focale infecties). Zeker bij lage immuniteit, moeheid, ongezonde voeding en stress. Zo stelde Hippocrates reeds dat arthritis kan genezen worden door een slechte tand te trekkken. Als streptokokken (bacte-riën) de hartkleppen bestormen, noemt men dit endocarditis. Als bacteriën een liefde hebben voor gewrichten, wordt dit artritis en bij de nieren nefritis genoemd. Goede mondhygiëne zal de kans op focale infecties drastisch verminderen en zo ernstige gevolgen van infecties tegengaan. De relatie tussen ontstoken tanden en tandvlees en infecties aan de longen en luchtwegen is uitvoerig aangetoond. Zwangere vrouwen met tandvleesontsteking hebben 7,5 keer meer kans om pre-maturen of baby’s met ondergewicht op de wereld te zetten. Tandvleesontsteking kan darmproblemen veroorzaken. Meer dan 200 studies hebben de relatie aangetoond tussen diabetes en tandvleesontsteking. Tan-denpoetsen is niet voldoende.

Amanprana mondolie is antiseptischMondhygiëne wordt optimaal gegarandeerd door het gebruik van Amanprana mondolie. De essentiële olie van kruidnagel, kaneel en oregano en de kokosolie zorgen voor een voldoende anticeptische werking met als doel overwoekering voorkomen. Er zijn 2 soorten mondolie: de ‘Menta’ met munt en de ‘Foeni-culum’ met venkel. Die geven een langdurige smaak en frisse adem. Spoel en gorgel met 1 koffielepel (5ml) olie gedurende 2 tot 5 minu-ten. Telkens na het tandenpoetsen voor een volledige mondhygiëne.

‘Olietrekken’: detoxen via de tongReeds 2000 jaar geleden staat in Ayrurvedische medische teksten ‘Charaka Samhita’ en ‘Sushrutha’s Arthashastra’ olie trekken beschreven. De Ayurvedische beoefenaars reinigden hun mond door met plantaardige olie te gorgelen. Niet alleen voor mondhygiëne maar ook om hun lichaam terug gezond te maken. Meer dan 30 verschillende kwalen konden ermee verholpen worden. Dankzij Dr. Karach is olietrekken terug uit de vergeethoek gehaald. In Oekraïne tijdens een congres kreeg hij een groep kankerspecialisten en bacteriologen achter zich.

Witte tong? Slechte adem? Tijd om te ontgiften!Olietrekken is een ayurvedische detox-techniek waarbij je de olie trekt en duwt in je mondholte en tussen je tanden. Daarbij haalt het olietrekken gifstoffen en micro-oganismen uit je lichaam. Het lichaam krijgt de kans zichzelf te herstellen. Olietrekken brengt meridianen (energiestromen) in het lichaam in bewe-ging en kan blokkages oplossen. De tong is een ontgiftings-orgaan. Een wit aangeslagen tong duidt erop dat het lichaam wil ontgiften. Olietrekken versnelt en activeert het ontgiften. Eenvoudig detoxen met Amanprana mondolie1 eetlepel (15ml) olie spoel je gedurende 20 tot 30 minu-ten doorheen je mond. Zuigen, persen, suizen, kauwen,

spoelen, trekken en gorgelen. Van links naar rechts, van boven naar onder. Niet inslikken, maar uitspuwen. Olietrekken doe je wekelijks en tijdens een detoxkuur dagelijks. Bij voor-keur ‘s ochtends op de nuchtere maag, na het tandenpoetsen. Als je meermaals per dag olietrekt, dan best voor de maaltijd. Verkrijg-baar in de natuurwinkel of thuis geleverd via www.amanvida.eu. Info: Tel 00 32 3 653 25 41, www.noble-house.tk. 100% Bio, 100% actief, 100% natuuurlijk, 100% liefde.

Amanprana mondolie voor mondhygiëne en detox

Ayurveda

smaakmakend 2-2011.indd 12 20-04-11 14:54

s m a a k m a k e n d 2 | mei 2011 13

Mei is de maand van het prille, malse, knisperende groen. De frisheid en versheid spat ervan af. De smaak van verse tuinboontjes, lente-uitjes en tuinkers willen we natuurlijk graag proeven. En daarom: vijf kersverse voorjaarsrecepten!

PIEPGROEN

smaakmakend 2-2011.indd 13 18-04-11 12:40

Page 14: Smaakmakend mei 2011

14 s m a a k m a k e n d 2 | mei 2011

lunch- of bijgerecht, 4 personen

De tuinkers geeft de aardappelsalade een fris voorjaarsuiterlijk en een heerlijk pittige smaak.

750 g vastkokende nieuwe aardappeltjes, geschild | 3 eetlepels mayonaise | 1 eetlepel grove mosterd | ½ eetlepel witte wijnazijn | 2 lente-uitjes, fijngesneden | 4 eieren, hardgekookt | 1 doosje tuinkers

Snijd de aardappeltjes in dikke plakken en kook ze in ruim water met zout in ca. 8 minuten gaar. Giet de aardappelplakken af en laat ze uitstomen.Schep in een kom de nog warme aardappelplakken met de mayonaise, mosterd, azijn en lente-ui door elkaar. Breng op smaak met zout en peper. Hak de eieren in grove stukken en verdeel ze over de aardappelsalade. Knip de tuinkers boven de

eieren van het matje.

salade van

NIEUWE AARDAPPELTJESmet tuinkers en ei

smaakmakend 2-2011.indd 14 18-04-11 12:40

Page 15: Smaakmakend mei 2011

14 s m a a k m a k e n d 2 | mei 2011

lunch- of bijgerecht, 4 personen

De tuinkers geeft de aardappelsalade een fris voorjaarsuiterlijk en een heerlijk pittige smaak.

750 g vastkokende nieuwe aardappeltjes, geschild | 3 eetlepels mayonaise | 1 eetlepel grove mosterd | ½ eetlepel witte wijnazijn | 2 lente-uitjes, fijngesneden | 4 eieren, hardgekookt | 1 doosje tuinkers

Snijd de aardappeltjes in dikke plakken en kook ze in ruim water met zout in ca. 8 minuten gaar. Giet de aardappelplakken af en laat ze uitstomen.Schep in een kom de nog warme aardappelplakken met de mayonaise, mosterd, azijn en lente-ui door elkaar. Breng op smaak met zout en peper. Hak de eieren in grove stukken en verdeel ze over de aardappelsalade. Knip de tuinkers boven de

eieren van het matje.

salade van

NIEUWE AARDAPPELTJESmet tuinkers en ei

smaakmakend 2-2011.indd 14 18-04-11 12:40

s m a a k m a k e n d 2 | mei 2011 15

soep, 4-8 personen

1 eetlepel boter | 1 ui, fijngesnipperd | 3 stengels bleekselderij, fijngesneden | 300 g kruimige aardappels, in kleine stukjes | 1 liter groente- of kippenbouillon (instant) | 125 ml crème fraîche | 150 g waterkers | 200 ml volle melk

Verhit in een soeppan de boter en fruit hierin de ui en bleekselderij heel zachtjes 10 minuten zonder dat ze kleuren. Schep de aardappels erdoor. Voeg de bouillon toe en breng aan de kook. Kook de soep heel zachtjes 10 minuten. Roer de crème fraîche door de soep.

Verwijder de dikke stelen van de waterkers. Houd een paar mooie toppen waterkers achter voor garnering en voeg de rest toe aan de soep. Pureer de soep met de staafmixer. Klop de melk in de melkschuimer. Verdeel de soep over de glaasjes en schep het melkschuim erop. Garneer met de waterkerstoppen. �

CAPPUCCINOvan waterkers

TipDe soep kan van tevoren

worden gemaakt, maar dan moet de pan met soep direct

na het pureren in een bak met ijswater worden gezet.

Zo blijft de mooie diepgroene kleur behouden.

Deze soep is ook heerlijk als amusehapje voor het diner begint. De hoeveelheid is dan ruim voldoende voor 8 personen.

smaakmakend 2-2011.indd 15 18-04-11 12:41

Page 16: Smaakmakend mei 2011

16

JONGE SLA MET KOOLRABIen gepofte quinoa-dressing

Een heerlijke voorjaarssalade. Perfect als voorgerecht, eventueel met wat jonge geitenkaas of als bijgerecht, bijvoorbeeld bij een gegrilde burger.

ReceptenYolandavanderJagt

|FotografieSven

Benjamins|Stylin

gUlrikaGustavsson

|Koken

Ingm

arNiezen

smaakmakend 2-2011.indd 16 18-04-11 12:41

Page 17: Smaakmakend mei 2011

16

JONGE SLA MET KOOLRABIen gepofte quinoa-dressing

Een heerlijke voorjaarssalade. Perfect als voorgerecht, eventueel met wat jonge geitenkaas of als bijgerecht, bijvoorbeeld bij een gegrilde burger.

ReceptenYolandavanderJagt

|FotografieSven

Benjamins|Stylin

gUlrikaGustavsson

|Koken

Ingm

arNiezen

smaakmakend 2-2011.indd 16 18-04-11 12:41

s m a a k m a k e n d 2 | mei 2011 17 s m a a k m a k e n d 2 | mei 2011 17

TipSlappe slablaadjes worden weer lekker

krokant als ze vlak voor gebruik 15 minuten in een bakje water met wat ijsblokjes

worden gelegd. Sla de blaadjes daarna droog in een slacentrifuge.

voor- of bijgerecht, 4 personen

4 jonge rode bietjes, schoon-geboend | 4 eetlepels olijfolie extra vierge | 1 laurierblaadje | 300 g jonge slablaadjes, gewassen | 2 sjalotten, fijngesnipperd | 1 eetlepel rode wijnazijn | 4 eetlepels quinoa | 1 koolrabi, in kleine blokjes

Verwarm de oven voor op

225 °C. Schep in een ovenvaste

pan de bietjes om met 1

eetlepel olie, zout, peper en het

laurierblaadje. Zet de pan op

het rooster in het midden van

de oven en rooster de bietjes in

ca. 1 uur gaar. Snijd de bietjes

in partjes.Schenk de azijn in een ruime kom, roer de sjalotten erdoor en marineer ze 5 minuten. Roer de olie erdoor en breng het op smaak met zout en peper.

Verwarm een koekenpan zonder vet. Pof hierin de quinoa enkele minuten op middelhoog vuur. Schep de quinoa door de dressing.Schep de koolrabi en sla-blaadjes luchtig door de dressing. Verdeel de salade over 4 borden en leg de

bietenpartjes eromheen. �

Rec

epte

n Y

olan

da

van

der

Jagt

| F

otog

rafi

e Sv

en B

enja

min

s |

Styl

ing

Ulr

ika

Gu

stav

sson

| K

oken

Ingm

ar N

ieze

n

smaakmakend 2-2011.indd 17 18-04-11 12:41

Page 18: Smaakmakend mei 2011

18 s m a a k m a k e n d 2 | mei 2011

stamppot van

JONGE SNIJBIETen tuinbonen

Kook in een ruime pan de aardappels met de knoflook in een laagje water met wat zout in 25 minuten gaar. Giet het vocht af. Stamp de aardappels tot een grove puree. Voeg de melk, boter en sinaasappel-schil toe. Breng de puree op smaak met zout en peper.

Kook de tuinbonen in enkele minuten gaar. Schep ze door de aardappelpuree. Schep vervolgens op een laag vuur deel voor deel de jonge snijbietblaadjes door de puree. Warm de stamppot nog even door.

hoofdgerecht, 4 personen

1 kg kruimige aardappels, geschild | 3 jonge knoflook-stengels of 2 tenen knoflook, fijngesneden | 200 ml melk | 1 eetlepel roomboter | 1 thee-lepel geraspte sinaasappelschil | 300 g tuinbonen (gedopt gewogen) | 250 g jonge snijbietblaadjes, gewassen

Het lekkerst is deze stamppot met de eerste jonge tuinboontjes. Zijn die er niet, dan zijn diepvries tuinbonen een goed alternatief.

smaakmakend 2-2011.indd 18 22-04-11 13:04

Page 19: Smaakmakend mei 2011

18 s m a a k m a k e n d 2 | mei 2011

stamppot van

JONGE SNIJBIETen tuinbonen

Kook in een ruime pan de aardappels met de knoflook in een laagje water met wat zout in 25 minuten gaar. Giet het vocht af. Stamp de aardappels tot een grove puree. Voeg de melk, boter en sinaasappel-schil toe. Breng de puree op smaak met zout en peper.

Kook de tuinbonen in enkele minuten gaar. Schep ze door de aardappelpuree. Schep vervolgens op een laag vuur deel voor deel de jonge snijbietblaadjes door de puree. Warm de stamppot nog even door.

hoofdgerecht, 4 personen

1 kg kruimige aardappels, geschild | 3 jonge knoflook-stengels of 2 tenen knoflook, fijngesneden | 200 ml melk | 1 eetlepel roomboter | 1 thee-lepel geraspte sinaasappelschil | 300 g tuinbonen (gedopt gewogen) | 250 g jonge snijbietblaadjes, gewassen

Het lekkerst is deze stamppot met de eerste jonge tuinboontjes. Zijn die er niet, dan zijn diepvries tuinbonen een goed alternatief.

smaakmakend 2-2011.indd 18 22-04-11 13:04

s m a a k m a k e n d 2 | mei 2011 19

TipLekker met gepofte kerstomaatjes. Schep hiervoor

in een braadslede 500 g kerstomaatjes om met een scheutje olijfolie. Rooster ze vervolgens 20 minuten in

een op 200 °C voorverwarmde oven.

SPINAZIE PENNEmet zalm en pangrattato

hoofdgerecht, 4 personen

sneetjes oud witbrood, fijngemalen |3 eetlepels peterselie, fijngehakt | 2 tenen knoflook, fijn-gehakt | 400 g spinazie, gewassen | 300 g penne pasta | 500 g verse zalmfilet

Maak eerste de pangrattato. Verhit in een koekenpan 2 eetlepels olie en rooster het broodkruim op middelmatig hoog vuur goudbruin en krokant. Laat dit afkoelen. Schep de peterselie door het afgekoelde brood. Verhit in een hapjespan 1 eetlepel olie en fruit hierin de knoflook zachtjes 1 minuut. Voeg de spinazie toe (houd een paar jonge blaadjes achter) en stoof de groente op middelhoog vuur in ca. 5 minuten gaar. Giet het vocht af en pureer de spinazie in de keukenmachine. Voeg 2 eetlepels olie en naar smaak zout en peper toe. Kook de pasta volgens de gebruiksaanwijzing. Bestrooi de zalm met zout en peper en bestrijk met de resterende olie. Verhit de grillpan en gril de zalm aan beide kanten goudbruin, maar nog rosé van binnen. Schep de spinaziepuree door de warme pasta, roer op het laatste moment de jonge blaadjes spinazie erdoor. Verdeel de pasta over 4 diepe borden. Breek de zalm in grote stukken en verdeel ze over de pasta. Verdeel de

pangrattato erover. �

Italië is de inspiratiebron voor deze groene voorjaarspasta van heerlijk malse spinazieblaadjes.

smaakmakend 2-2011.indd 19 18-04-11 12:42

Page 20: Smaakmakend mei 2011

20 s m a a k m a k e n d 2 | mei 2011

Een keuze uit Thee drinken is in. En vooral bij de

natuurvoedingswinkel is er volop keuze

aan theesoorten. Of het nu echte thee

is van de theestruik, een geurige thee

van kruiden, of een mix ervan. witte thee

Wereldwijd bestaan er meer

dan drieduizend theesoorten. En

allemaal komen ze van dezelfde,

altijd groene struik, de camelia

sinensis. Maar verder zijn er ein-

deloos veel verschillen.

De blaadjesHet zijn de blaadjes die de kwa-

liteit van de thee bepalen. Hoe

langzamer die (mogen) groeien,

hoe hoger de kwaliteit. Lees:

hoe hoger de ligging van de

plantage, des te beter de kwa-

liteit van de thee, want de

temperatuur en daarmee

de groeisnelheid zijn daar

lager. Van de allerbeste

kwaliteit zijn de

bovenste, nog dichtgekrulde

blaadjes en de knoppen. Hoewel

de wijze van plukken, de bodem,

de ligging van de theeplantage

en het klimaat een rol spelen,

wordt de diversiteit in thee vooral

bepaald door de manier waarop

de zojuist genoemde theeblaad-

jes worden verwerkt. Grofweg

begint het maken van thee met

wat ‘verflensen’ wordt genoemd:

het laten verwelken van de

geplukte theebladeren. Dit duurt

zo’n 10 tot 18 uur, waarbij een

flink deel van het water uit de

blaadjes verdampt. Dat maakt

ze zacht en soepel genoeg om

te worden ‘gerold’ tussen twee

schurende vlakken waarbij de

etherische olie vrijkomt die de

kleur en het aroma bepalen. �

20 s m a a k m a k e n d 2 | mei 2011

smaakmakend 2-2011.indd 20 27-04-11 18:24

Page 21: Smaakmakend mei 2011

20 s m a a k m a k e n d 2 | mei 2011

Een keuze uit Thee drinken is in. En vooral bij de

natuurvoedingswinkel is er volop keuze

aan theesoorten. Of het nu echte thee

is van de theestruik, een geurige thee

van kruiden, of een mix ervan. witte thee

Wereldwijd bestaan er meer

dan drieduizend theesoorten. En

allemaal komen ze van dezelfde,

altijd groene struik, de camelia

sinensis. Maar verder zijn er ein-

deloos veel verschillen.

De blaadjesHet zijn de blaadjes die de kwa-

liteit van de thee bepalen. Hoe

langzamer die (mogen) groeien,

hoe hoger de kwaliteit. Lees:

hoe hoger de ligging van de

plantage, des te beter de kwa-

liteit van de thee, want de

temperatuur en daarmee

de groeisnelheid zijn daar

lager. Van de allerbeste

kwaliteit zijn de

bovenste, nog dichtgekrulde

blaadjes en de knoppen. Hoewel

de wijze van plukken, de bodem,

de ligging van de theeplantage

en het klimaat een rol spelen,

wordt de diversiteit in thee vooral

bepaald door de manier waarop

de zojuist genoemde theeblaad-

jes worden verwerkt. Grofweg

begint het maken van thee met

wat ‘verflensen’ wordt genoemd:

het laten verwelken van de

geplukte theebladeren. Dit duurt

zo’n 10 tot 18 uur, waarbij een

flink deel van het water uit de

blaadjes verdampt. Dat maakt

ze zacht en soepel genoeg om

te worden ‘gerold’ tussen twee

schurende vlakken waarbij de

etherische olie vrijkomt die de

kleur en het aroma bepalen. �

20 s m a a k m a k e n d 2 | mei 2011

smaakmakend 2-2011.indd 20 27-04-11 18:24

s m a a k m a k e n d 2 | mei 2011 21

duizenden

s m a a k m a k e n d 2 | mei 2011 21

kruidentheegroene thee

zwarte thee

smaakmakend 2-2011.indd 21 18-04-11 12:42

Page 22: Smaakmakend mei 2011

Gula Java Cacao van Amanprana:

gezonde prestatiedrank met kokosbloesem suiker

De nieuwe gezonde sportdrankMichael Phelps, 8-voudig Olympisch zwemkampioen, dronk chocalademelk tijdens de Olympische Spelen. Geen steroï-den of supplementen. Nieuw onderzoek bevestigt dat je met magere chocoladedrank sneller herstelt van zware fysieke inspan-

ningen en deze ook langer volhoudt dan met sportdrank. Gula Java Cacao beant-woordt perfect aan die nieuwe sportdrank-definitie: verschillende suikers, eiwitten en electrolyten (mineralen). M.a.w. bestaande sportdranken zijn achterhaald. De nieu-we chocoladedrank heet Gula Java Cacao.

De nieuwe gezonde familiedrankChocoladedrank Gula Java Cacao is lekker zowel met melk, water of graandrank. Warm, lauw of koud. Voor jong en oud. Boordevol gezonde energie. Als goede start bij het ontbijt, als energierijk tussendoortje, bij recreatie, sport, spelen, studeren, uitgaan en andere ogenblikken waarop je lichamelijk en gees-telijk moet presteren. Bij burnout of winter bleus. Gula Java Cacao is je batterijen gezond opladen en genieten. Waarom is Gula Java Cacao de nieuwe gezonde familie- en presta-tiedrank? Dankzij de kokosbloesem suiker heeft Gula Java Cacao van nature een lage glycemische index (GI 30), een hoge antioxidatieve waarde (ORAC 19.152 per 100g*), veel mineralen en electrolyten. De kokosbloesem suiker is Fair World en helpt 2000 Javaanse gezinnen aan een extra inkomen. De Cacao en vanille zijn Fair Trade.

AMANPRANA

SERENE LEVENSKRACHT

Gula Java Matcha von AmanPrana:

je dagelijkse portie anti-oxidanten

Wat is Gula Java Matcha?De voedingsspecialisten bij Amanprana combineren Gula Java met matcha. Matcha is een Japanse ceremoniële groene thee. Amanprana kiest voor de Kotobuki kwaliteit. Deze wordt door kenners geprezen om zijn pure smaak en hoge voedingswaarde. Kotobuki is sterk en bevat meer gezonde tanines. De Kotobuki matcha bestaat uit het gemalen blad van de Camellia Sinensis. Met een granietmolen worden de jonge, hele blaadjes traag vermalen tot een groen poeder, de Matcha. Slechts 40 gram per uur. De Gula Java kokosbloe-sem suiker zorgt ervoor dat de Gula Java Matcha zijn energie langzaam afgeeft.

Je dagelijkse portie anti-oxidanten in 1 kopje Gula Javan matcha‘Kotobuki’ betekent in het Japans ‘lang leven’. En dat is niet toevallig. 1 koffielepel (8,5g) Gula Java Matcha bevat de anti-oxidanten die je dagelijks nodig hebt (ORAC 3500). De 4 catechinen en de taninen helpen veroudering tegengaan en geven het lichaam de kracht om aanvallen van oxidanten af te slaan. Het eiwit L-Theanine, de caffeïne en de Gula Java geven je een ‘zachte alertheid’. De gezondheidswaarde van Gula

Java Matcha ligt 10 tot 15 keer hoger dan bij groene thee. Je drinkt bij Gula Java Matcha het hele blad. Bij thee werp je de blaadjes weg. De anti-oxidatieve kracht van de polyfe-nolen (catechinen en taninen) ligt vele malen hoger dan vitamine C of E. Verkrijgbaar in je natuurwinkel. Pro-ductinfo: Tel 00 32 3 653 25 41 www.noble-house.tk

ORAC geeft de antioxidatieve waarde weer van voeding.

3.000 tot 5.000 ORAC wordtminimaal dagelijks aanbevolen

info www.noble-house.tkFAIR TRADE

info www.noble-house.tkFAIR WORLD

ORAC 19.152 ORAC 35.460

smaakmakend 2-2011.indd 22 27-04-11 18:24

Page 23: Smaakmakend mei 2011

Gula Java Cacao van Amanprana:

gezonde prestatiedrank met kokosbloesem suiker

De nieuwe gezonde sportdrankMichael Phelps, 8-voudig Olympisch zwemkampioen, dronk chocalademelk tijdens de Olympische Spelen. Geen steroï-den of supplementen. Nieuw onderzoek bevestigt dat je met magere chocoladedrank sneller herstelt van zware fysieke inspan-

ningen en deze ook langer volhoudt dan met sportdrank. Gula Java Cacao beant-woordt perfect aan die nieuwe sportdrank-definitie: verschillende suikers, eiwitten en electrolyten (mineralen). M.a.w. bestaande sportdranken zijn achterhaald. De nieu-we chocoladedrank heet Gula Java Cacao.

De nieuwe gezonde familiedrankChocoladedrank Gula Java Cacao is lekker zowel met melk, water of graandrank. Warm, lauw of koud. Voor jong en oud. Boordevol gezonde energie. Als goede start bij het ontbijt, als energierijk tussendoortje, bij recreatie, sport, spelen, studeren, uitgaan en andere ogenblikken waarop je lichamelijk en gees-telijk moet presteren. Bij burnout of winter bleus. Gula Java Cacao is je batterijen gezond opladen en genieten. Waarom is Gula Java Cacao de nieuwe gezonde familie- en presta-tiedrank? Dankzij de kokosbloesem suiker heeft Gula Java Cacao van nature een lage glycemische index (GI 30), een hoge antioxidatieve waarde (ORAC 19.152 per 100g*), veel mineralen en electrolyten. De kokosbloesem suiker is Fair World en helpt 2000 Javaanse gezinnen aan een extra inkomen. De Cacao en vanille zijn Fair Trade.

AMANPRANA

SERENE LEVENSKRACHT

Gula Java Matcha von AmanPrana:

je dagelijkse portie anti-oxidanten

Wat is Gula Java Matcha?De voedingsspecialisten bij Amanprana combineren Gula Java met matcha. Matcha is een Japanse ceremoniële groene thee. Amanprana kiest voor de Kotobuki kwaliteit. Deze wordt door kenners geprezen om zijn pure smaak en hoge voedingswaarde. Kotobuki is sterk en bevat meer gezonde tanines. De Kotobuki matcha bestaat uit het gemalen blad van de Camellia Sinensis. Met een granietmolen worden de jonge, hele blaadjes traag vermalen tot een groen poeder, de Matcha. Slechts 40 gram per uur. De Gula Java kokosbloe-sem suiker zorgt ervoor dat de Gula Java Matcha zijn energie langzaam afgeeft.

Je dagelijkse portie anti-oxidanten in 1 kopje Gula Javan matcha‘Kotobuki’ betekent in het Japans ‘lang leven’. En dat is niet toevallig. 1 koffielepel (8,5g) Gula Java Matcha bevat de anti-oxidanten die je dagelijks nodig hebt (ORAC 3500). De 4 catechinen en de taninen helpen veroudering tegengaan en geven het lichaam de kracht om aanvallen van oxidanten af te slaan. Het eiwit L-Theanine, de caffeïne en de Gula Java geven je een ‘zachte alertheid’. De gezondheidswaarde van Gula

Java Matcha ligt 10 tot 15 keer hoger dan bij groene thee. Je drinkt bij Gula Java Matcha het hele blad. Bij thee werp je de blaadjes weg. De anti-oxidatieve kracht van de polyfe-nolen (catechinen en taninen) ligt vele malen hoger dan vitamine C of E. Verkrijgbaar in je natuurwinkel. Pro-ductinfo: Tel 00 32 3 653 25 41 www.noble-house.tk

ORAC geeft de antioxidatieve waarde weer van voeding.

3.000 tot 5.000 ORAC wordtminimaal dagelijks aanbevolen

info www.noble-house.tkFAIR TRADE

info www.noble-house.tkFAIR WORLD

ORAC 19.152 ORAC 35.460

smaakmakend 2-2011.indd 22 27-04-11 18:24

s m a a k m a k e n d 2 | mei 2011 23

Witte theeDit is van oudsher de zeld-

zaamste theesoort – en ook

meteen de duurste. Niet zo

gek als je weet dat alleen de

ongeopende zilveren knopjes

en de buitenste, zeer jonge

blaadjes in aanmerking

komen voor de pluk. Het

plukseizoen is maar kort en

er wordt alleen op droge en

zonnige dagen geplukt. De

oogst vergt uiterste zorg-

vuldigheid en wordt zo min

mogelijk bewerkt. Witte thee

is nauwelijks gefermenteerd

en bevat daardoor weinig

theïne. De delicate thee geeft

een bijna kleurloos aftreksel,

dat lichter en zoeter smaakt

dan groene thee.

Zwarte thee Zodra de gekneusde blaadjes

in aanraking komen met

zuurstof, start het fermen-

tatieproces: de groene kleur

verandert binnen een paar

uur van koper naar zwart.

Zwarte thee is dus gefermen-

teerd. Door warmte, vocht

en enzymen kan het aroma

zich ontwikkelen. Zodra

het genoeg is, worden de

blaadjes gedroogd in hete

lucht en stopt de fermentatie.

Aan zwarte (maar ook aan

groene) thee kan een aroma

worden toegevoegd in de

vorm van kruiden, bloemen

of specerijen. Earl grey thee

is de populairste aromathee,

verrijkt met bergamotolie:

olie van de bergamot, een

citrusvrucht.

Groene theeDeze thee is niet gefer-

menteerd. Na het plukken

en verflensen worden de

theeblaadjes verhit, en zo

behouden ze hun groene

kleur. Groene thee heeft

in vergelijking tot zwarte

thee een zoetere, soms licht

bittere smaak maar kan

ook neigen naar kruidig en

grassig. De verschillen in

groene thee ontstaan door

de manier waarop het blad

wordt gerold en gedroogd.

Sencha is de zuiverste van alle

groene theesoorten en wordt

geproduceerd in Japan. Een

bekende groene gearomati-

seerde thee is jasmijnthee:

tijdens het bewerken wordt

jasmijnbloesem op de thee-

blaadjes gelegd zodat ze de

bloemengeur opnemen. Een

ander verhaal is oolongthee,

die tussen zwarte en groene

thee in zit. De blaadjes zijn

deels gefermenteerd, maar

korter dan bij zwarte thee. De

smaak is zachter dan zwarte

thee, haast nootachtig. Tai-

wan is expert op dit gebied,

nergens ter wereld lukt het

om deze kwaliteit te evena-

ren. Dat weet ook de lokale

bevolking; slechts 2 procent

van de opbrengst wordt bui-

ten het land opgedronken.

KruidentheePure kruidenthee is strikt

genomen geen thee,

omdat hij niet getrokken

wordt van blaadjes van

de theestruik, maar van

allerlei anders. Van kruiden

bijvoorbeeld, zoals munt,

bonenkruid, brandnetel,

rozemarijn, salie, tijm of

verveine. Van bloemen:

kamille, rozenblaadjes,

jasmijnbloesem en lavendel.

Of van zaden, zoals anijs,

kardemom of venkelzaad.

Maar ook van plantwortels,

waaronder gember, of

specerijen, zoals kaneel. Soms

wordt er een mix van kruiden

en consorten getrokken, de

combinaties zijn eindeloos.

Kruidenthee of tisane, zoals

de Fransen het noemen, kun

je maken van gedroogde en

verse kruiden. Kruidenthee

bevat geen theïne. Een van

de bekendste in zijn soort,

rooibosthee, wordt gemaakt

van de blaadjes van een

manshoge struik die in

Zuid-Afrika groeit en bevat

evenmin theïne maar wordt

wel bewerkt zoals zwarte

thee. Door de fermentatie

ontstaat de kenmerkende,

vurige rossige kleur. En

ten slotte worden kruiden

ook gemengd met thee,

de zogenaamde kruidige

theemelanges. Er is slechts

één conclusie: thee, een

werelddrank. �

Teks

t N

icol

e W

illem

se |

foto

grafi

e S

ven

Ben

jam

ins

| St

ylin

g U

lrik

a G

ust

avss

on

Een keuze uit duizenden

Keuze voor bioConventionele thee kan resten van bestrijdingsmiddelen en schimmel-verdelger bevatten. Weliswaar in zeer verdunde vorm en daarmee rela-tief onschadelijk voor de theedrinker, maar des te schadelijker voor de theeplukkers die er de hele dag mee in aanraking komen. Bij biologische thee worden alleen natuurlijke bestrijdingsmiddelen ingezet. Er wordt gewerkt met compost van koemest, boombladeren en snoeisel. Ook worden er andere gewassen gezaaid die als ‘verdelgers’ dienen; onge-dierte wordt bijvoorbeeld geweerd door insect afstotende planten als citroengras, of door andere, voor de theeplant niet-schadelijke insecten. Bodembedekkers moeten het onkruid binnen de perken houden. Onkruid dat de kop opsteekt wordt handmatig verwijderd. Dit stimuleert bodem-vruchtbaarheid en houdt erosie van de berghellingen tegen. Volgens fijn-proevers is biologische thee aromatischer. Dat laatste is een kwestie van smaak. Van duurzame smaak.

smaakmakend 2-2011.indd 23 18-04-11 12:44

Page 24: Smaakmakend mei 2011

24 s m a a k m a k e n d 2 | mei 2011

Teks

t N

icol

e W

illem

se |

Fot

ogra

fi e

du

tch

ph

otog

rap

hy.

nl

ROB VAN PAASSEN teelt vrucht- en bladgewassen in Oude Leede, op het groentebedrijf dat zijn vader ooit begon. Van groene-paprikateelt

op steenwol werden zijn twee kas-sen eerst biologisch en sinds 2010

biologisch-dynamisch. Tegenwoordig staan er behalve paprika’s ook komkom-

mer, paksoi en andere bladgewassen in. ‘In de zomer staat in de ene kas paprika, in de andere komkommer en dat wisselt jaarlijks. Na de komkommeroogst komt er paksoi in de kas, en daarnaast sla, andijvie en veldsla.’ Een maand later, als ook alle paprika’s zijn geoogst, zet hij ook de tweede kas vol met paksoi en andere bladgroenten. Rob: ‘Die bladgewas-sen vergroten het aanbod in onze webwinkel en het is gunstig voor de bodem. De ruimere vruchtwisseling verkleint de kans op ziekten en onkruid. Met de warme teelt in de zomer van vruchtgewassen en de koude, en daarmee ener-giezuinige, winterteelt van bladgewassen volg ik de seizoenen, wat goed past in de biologisch-dynamische gedachte.’

Streekkoe In 1983 nam Jan Duijndam de boerderij van zijn vader over: 17 hectare land, 35 koeien en 25 schapen. Inmiddels lopen er 130 melkkoeien en 170 stuks jongvee rond, plus 35 Texelaars: ‘De schapen passen perfect

naast de koeien omdat zij wèl eten wat de koeien niet lusten.’ Vanaf 1996 begon de omslag naar biologisch en sinds 2010 is ook hij biologisch-dynamisch gecertificeerd. Van het koeienras Montbeliarde is hij overgestapt naar het gelijkwaardige maar hoornloze ras Flechvieh. ‘Een ras dat het goed doet onder eenvoudige omstandigheden, melk geeft maar ook uitstekend geschikt is voor vleesproductie. Elk jaar worden er ongeveer 65 koeien geslacht – dat moet omdat we het bedrijf niet verder willen laten groeien. Die koeien worden afgemest, krijgen extra voer voor de juiste vleeskwaliteit. De geslachte dieren verwerken we op eigen boerderij, we gebruiken zo veel mogelijk alle delen. Daar zijn we best trots op: ons vlees is een volwaardig streekproduct dat in een nog steeds groeiend aantal restaurants, via onze website en in de natuurwinkel van Delft te koop is.’

Echtheid Rob: ‘Demeter staat voor mij voor “iets biologischer dan biologisch”, voor degelijkheid en kwaliteit. Mijn groenten komen terecht bij de natuurvoedingswinkel, daar komen bewuste consumenten. De eisen van Demeter zijn streng, maar wel duidelijk. Het gaat om echtheid, ik wil zo dicht mogelijk bij de bedoeling van moeder natuur blijven.’ Jan is er al net zo duidelijk over: ‘Biologisch-dynamische

Biologischer dan biologisch

Ze kenden elkaar wel, maar het was toeval dat Rob van Paassen zich op dezelfde dag aanmeldde als Jan Duijndam bij de stichting Demeter voor een certificeringscursus. De teler en melkveehouder zijn nu beiden biologisch-dynamisch gecertificeerd en werken samen. ‘Als ik overtollige of afgekeurde groenten heb, lever ik ze aan Jan als veevoer.’

smaakmakend 2-2011.indd 24 18-04-11 12:56

Page 25: Smaakmakend mei 2011

24 s m a a k m a k e n d 2 | mei 2011

Teks

t N

icol

e W

illem

se |

Fot

ogra

fi e

du

tch

ph

otog

rap

hy.

nl

ROB VAN PAASSEN teelt vrucht- en bladgewassen in Oude Leede, op het groentebedrijf dat zijn vader ooit begon. Van groene-paprikateelt

op steenwol werden zijn twee kas-sen eerst biologisch en sinds 2010

biologisch-dynamisch. Tegenwoordig staan er behalve paprika’s ook komkom-

mer, paksoi en andere bladgewassen in. ‘In de zomer staat in de ene kas paprika, in de andere komkommer en dat wisselt jaarlijks. Na de komkommeroogst komt er paksoi in de kas, en daarnaast sla, andijvie en veldsla.’ Een maand later, als ook alle paprika’s zijn geoogst, zet hij ook de tweede kas vol met paksoi en andere bladgroenten. Rob: ‘Die bladgewas-sen vergroten het aanbod in onze webwinkel en het is gunstig voor de bodem. De ruimere vruchtwisseling verkleint de kans op ziekten en onkruid. Met de warme teelt in de zomer van vruchtgewassen en de koude, en daarmee ener-giezuinige, winterteelt van bladgewassen volg ik de seizoenen, wat goed past in de biologisch-dynamische gedachte.’

Streekkoe In 1983 nam Jan Duijndam de boerderij van zijn vader over: 17 hectare land, 35 koeien en 25 schapen. Inmiddels lopen er 130 melkkoeien en 170 stuks jongvee rond, plus 35 Texelaars: ‘De schapen passen perfect

naast de koeien omdat zij wèl eten wat de koeien niet lusten.’ Vanaf 1996 begon de omslag naar biologisch en sinds 2010 is ook hij biologisch-dynamisch gecertificeerd. Van het koeienras Montbeliarde is hij overgestapt naar het gelijkwaardige maar hoornloze ras Flechvieh. ‘Een ras dat het goed doet onder eenvoudige omstandigheden, melk geeft maar ook uitstekend geschikt is voor vleesproductie. Elk jaar worden er ongeveer 65 koeien geslacht – dat moet omdat we het bedrijf niet verder willen laten groeien. Die koeien worden afgemest, krijgen extra voer voor de juiste vleeskwaliteit. De geslachte dieren verwerken we op eigen boerderij, we gebruiken zo veel mogelijk alle delen. Daar zijn we best trots op: ons vlees is een volwaardig streekproduct dat in een nog steeds groeiend aantal restaurants, via onze website en in de natuurwinkel van Delft te koop is.’

Echtheid Rob: ‘Demeter staat voor mij voor “iets biologischer dan biologisch”, voor degelijkheid en kwaliteit. Mijn groenten komen terecht bij de natuurvoedingswinkel, daar komen bewuste consumenten. De eisen van Demeter zijn streng, maar wel duidelijk. Het gaat om echtheid, ik wil zo dicht mogelijk bij de bedoeling van moeder natuur blijven.’ Jan is er al net zo duidelijk over: ‘Biologisch-dynamische

Biologischer dan biologisch

Ze kenden elkaar wel, maar het was toeval dat Rob van Paassen zich op dezelfde dag aanmeldde als Jan Duijndam bij de stichting Demeter voor een certificeringscursus. De teler en melkveehouder zijn nu beiden biologisch-dynamisch gecertificeerd en werken samen. ‘Als ik overtollige of afgekeurde groenten heb, lever ik ze aan Jan als veevoer.’

smaakmakend 2-2011.indd 24 18-04-11 12:56

Rob van Paassen en

Jan Duijndam (rechts)

smaakmakend 2-2011.indd 25 20-04-11 14:54

Page 26: Smaakmakend mei 2011

26 s m a a k m a k e n d 2 | mei 2011

www.limafood.com

Al meer dan vijftig jaar hebben Japan en

Lima veel gemeen. De recente ramp die het

eiland trof heeft ons dan ook diep geraakt.

Dus leek het ons vanzelfsprekend om voor

onze Japanse leveranciers in de bres te

springen. Lima engageert zich om een be-

drag van € 50.000 te schenken aan de her-

opbouw van een school in het dorp van een

van onze leveranciers.

Ook u kan helpen. Blijf de Japanse produc-

ten kopen of doe een gift op het rekening-

nummer IBAN: BE 7310 1715 4726 – SWIFT/

BIC: KREDBEBB (Mededeling: HELP JA-

PAN). Het zal hen niet alles teruggeven wat

ze verloren hebben, maar het is een begin

in de heropbouw. En het zal hen vooral veel

hoop geven.

Intussen verstrengt Lima Expert haar con-

troles op de Japanse producten om zo de

onberispelijke kwaliteit, waar Lima voor

staat, blijvend te garanderen. Onze fi losofi e

blijft dezelfde.

Niet meer, niet minder.

Dank u

De natuur. Niet meer, niet minder.

www.stichtingdemeter.nl Ambachtelijk en puur

Demeter-grondstoffen zijn geteeld met liefde en passie. De molenaar, de bakker en de kaasmaker zorgen ervoor om de pure kwaliteit van de oogst van biologisch-dynamischwerkende boeren te behouden. Daarom zijn veel bewerkin-gen of additieven taboe. Melk wordt niet gehomogeniseerden behoudt haar specifieke vetstructuur en smaak. In plaats van toegevoegde enzymen kiest de bakker voor intensief kneden en rijzen. Zo blijft brood puur brood.

smaakmakend 2-2011.indd 26 18-04-11 12:45

Page 27: Smaakmakend mei 2011

26 s m a a k m a k e n d 2 | mei 2011

www.limafood.com

Al meer dan vijftig jaar hebben Japan en

Lima veel gemeen. De recente ramp die het

eiland trof heeft ons dan ook diep geraakt.

Dus leek het ons vanzelfsprekend om voor

onze Japanse leveranciers in de bres te

springen. Lima engageert zich om een be-

drag van € 50.000 te schenken aan de her-

opbouw van een school in het dorp van een

van onze leveranciers.

Ook u kan helpen. Blijf de Japanse produc-

ten kopen of doe een gift op het rekening-

nummer IBAN: BE 7310 1715 4726 – SWIFT/

BIC: KREDBEBB (Mededeling: HELP JA-

PAN). Het zal hen niet alles teruggeven wat

ze verloren hebben, maar het is een begin

in de heropbouw. En het zal hen vooral veel

hoop geven.

Intussen verstrengt Lima Expert haar con-

troles op de Japanse producten om zo de

onberispelijke kwaliteit, waar Lima voor

staat, blijvend te garanderen. Onze fi losofi e

blijft dezelfde.

Niet meer, niet minder.

Dank u

De natuur. Niet meer, niet minder.

www.stichtingdemeter.nl Ambachtelijk en puur

Demeter-grondstoffen zijn geteeld met liefde en passie. De molenaar, de bakker en de kaasmaker zorgen ervoor om de pure kwaliteit van de oogst van biologisch-dynamischwerkende boeren te behouden. Daarom zijn veel bewerkin-gen of additieven taboe. Melk wordt niet gehomogeniseerden behoudt haar specifieke vetstructuur en smaak. In plaats van toegevoegde enzymen kiest de bakker voor intensief kneden en rijzen. Zo blijft brood puur brood.

smaakmakend 2-2011.indd 26 18-04-11 12:45

s m a a k m a k e n d 2 | mei 2011 27

boeren vormen de kopgroep van de biologische landbouw en daar wil ik graag bij horen. Het keurmerk Demeter gaat voor mij over goed rentmeesterschap; probeer de grond waarop je teelt of je koeien laat grazen beter achter te laten dan toen je ’m kreeg. Ik wil de aarde vruchtbaarder maken.’ Rondom de kassen van Rob ligt behoorlijk wat grasland. ‘Daar grazen onze paarden. We hadden ze altijd als hobby. Nu gebruiken we de paar-denmest en de stalcompost in de kas en voeren ze met overtollige groenten. De rest van de mest komt van Jan. Zijn melkveehouderij ligt hier zo’n zes kilometer vandaan. Als ik overtollige of afgekeurde groenten heb, lever ik ze aan hem als veevoer.’ Boeren voor Natuur Jan Duijndam werkt mee aan het concept Boeren voor Natuur, waarbij natuur, recreatie en landbouw optimaal met elkaar samenwerken. Hij beheert 35 hectare natuur in opdracht van de gemeente Delft. ‘De natuur is je vriend, niet je vijand. In mijn composteringssysteem meng ik dierenmest met organisch afval uit de natuur: gehakselde takken, gedroogd riet, slootkantmaaisel en slootvegetatie van mijn eigen land - het wordt allemaal tot compost verwerkt. Hoe langer je het laat rijpen, hoe beter de kwaliteit. De potstalmest voor Rob ligt zes tot zeven maanden. Het is compost met een hoge toegevoegde waarde voor zijn tuinbouwgrond, zowel voor de structuur als voor de bodemvruchtbaarheid. Daardoor heeft hij uiteindelijk steeds minder compost nodig.’ Dan denkt Jan hardop: ‘Eigenlijk vind ik dat in de biologisch-dynamische landbouw de akkerbouw, veehouderij en tuinbouw met elkaar in balans moeten zijn. Niet vijftig tuinders en geen enkele melkveehouder, of omgekeerd. De gerst die ik als krachtvoer nodig heb voor mijn koeien, komt van een biologische akkerbouwer uit de Flevopolder. Nee, ik lever geen mest aan hem, die gaat naar boeren in de buurt. Ik probeer zo min mogelijk milieubelastende verkeersbewegingen te maken. Maar als hij mest nodig heeft, dan kan hij dat uiteraard van mij krijgen.’ �

Rob en Sandra van

Paassen

Bovenmolenweg 6

2641 PW Oude Leede

Tel. 015 369 86 55

www.biologischgoed.nl

Hoeve Biesland

Jan en Mieke Duijndam

Bieslandseweg 1

2645 BM Delfgauw

Tel. 015 212 56 34

www.hoevebiesland.nl

Gezonde optelsomWist je dat de biologisch-dynamische landbouw de

oudste biologische landbouwbeweging van Europa is?

Grondlegger was Rudolf Steiner. Hij verbond in 1924

zijn antroposofische wereldbeeld met de landbouw,

wees op de talrijke verbanden en wisselwerkingen in

de natuur en brak een lans voor het gemengd bedrijf

van vee, akkerbouw, tuinbouw en fruit, met als ken-

merk zelfvoorziening met eigen dierenvoer en mest.

In de praktijk lukt dat laatste niet op de kleine opper-

vlakte die Nederlandse boeren doorgaans tot hun

beschikking hebben. Wat wel lukt is samenwerking,

waarbij meerdere boeren samen een gesloten kring-

loop vormen. Noem het werken aan moderne duur-

zaamheid. Want eigenlijk gaat biologisch-dynamische

landbouw daarover: het is een optelsom van gezonde

bodem, gezonde planten, gezonde dieren en gezonde

mensen. Bodemvruchtbaarheid en versterking van de

natuurlijke groei staan centraal en daarmee is kwali-

teit vanzelf een feit. Wie kiest voor Demeter, krijgt de

kracht van de natuur voorgeschoteld.

Demeter = beterDemeter is behalve de godin van de vruchtbaarheid

en de landbouw ook het keurmerk van de biologisch-

dynamische landbouw. Het is een internationaal label,

een extra kwaliteitsgarantie bovenop de Europese bio-

standaard. Het voornaamste verschil met biologisch

is dat de biologisch-dynamische landbouw vanuit een

breder perspectief kijkt. Betekent biologisch zonder

kunstmest en bestrijdingsmiddelen, Demeter-boeren

gebruiken vercomposteerde biologische mest, biolo-

gisch stro en biologisch-dynamisch veevoer van eigen

bedrijf. Dynamisch gaat in alles een stap verder: de

bodem, planten, dieren, mensen hangen met elkaar

samen en ieder heeft z’n eigen rol in een alles verbin-

dende kringloop. Die samenhang leidt tot meer dan de

som der delen, met als concrete opbrengst een kwali-

tatief hoogstaand product.

‘Het keurmerk Demeter gaat voor mij over goed rentmeesterschap’

smaakmakend 2-2011.indd 27 20-04-11 14:54

Page 28: Smaakmakend mei 2011

28 s m a a k m a k e n d 2 | mei 2011

smaakmakend 2-2011.indd 28 20-04-11 14:55

Page 29: Smaakmakend mei 2011

28 s m a a k m a k e n d 2 | mei 2011

smaakmakend 2-2011.indd 28 20-04-11 14:55

s m a a k m a k e n d 2 | mei 2011 29

Elke dag lekker! Elke dag lle

AspergesGestoomde asperges met eierdressingSchil 1 kilo witte asperges en snijd ze in stukken van 4 cm. Stoom de asperges in een stoommandje boven kokend water in 15 minuten beetgaar. Prak 1 hardgekookt ei heel fijn en meng het met het sap van ½ sinaasappel, 2 eetlepels fijngeknipt bieslook, 3-4 eetlepels notenolie en wat zout en peper tot een dressing. Meng de asperges in een schaal met een flinke hand rucola en lepel de dressing erover.

Aspergepakketje met ham Verwarm de oven voor op 200 ˚C. Leg op 4 grote stukken bakpapier elk 2 iets dikker gesneden plakken achterham. Bestrijk ze met wat mosterd en verdeel er 1½ kg witte asperges (geschild) over de ham. Verdeel er 1 bosuitje (gesnipperd), 1 eetlepel dille (fijngehakt), 4-6 eetlepels witte vermout of wijn en 25 g boter over. Vouw de pakketjes dicht en bak ze 20 minuten in de oven tot de asperges beetgaar zijn. Lekker met gekookte aardappeltjes.

Pasta met asperges en zalm Kook 300 g penne beetgaar. Snijd 500 g groene asperges in stukken van 3 cm. Smelt 40 g boter in een hapjespan en smoor de asperges met 3 sjalotjes (in partjes), 1 teen knoflook (fijngehakt), 1 eetlepel verse tijm en 100 ml pastakookvocht afgedekt in 10 minuten beetgaar. Schep de uitgelekte penne erdoor en serveer de pasta in diepe borden. Garneer met 200 g gerookte wilde zalm of geschaafde Parmezaanse kaas.

Oosterse asperges met peultjesSnijd 500 g witte asperges (geschild) schuin in stukken van 2 cm en halveer 150 g peultjes. Verhit 3 eetlepels (rijst)olie in een wok en roerbak de asperges en peultjes met 2 tenen knoflook (in plakjes), 1 grote rode ui (in partjes) 3-4 minuten op hoog vuur. Voeg het sap van ½ limoen met 2 eetlepels water, 2 eetlepels sojasaus en 1 eetlepel sesamolie toe en warm de groente nog even door. Lekker bij gegrilde kip..

AspergefrittataVerwarm de oven op 180 ˚C. Kook 500 g groene asperges (in stukken van 3 cm) in ruim kokend water in 4 minuten beetgaar. Klop 6 eieren los met 50 ml slagroom, zout, peper en wat versgeraspte nootmuskaat. Schenk dit mengsel in een ingevette lage ovenschaal en verdeel de asperges met 100 g gorgonzola (in stukjes) en 1 eetlepel verse tijmblaadjes erover. Bak de frittata in de oven in 25-30 minuten goudbruin en gaar. �

Het is nu de tijd voor asperges! Tot 24 juni kun je er volop van genieten. Klassiek met ham en botersaus of juist eens heel anders. Delicate witte asperges en de meer uitgesproken groene asperges zijn op verrassend veel manieren te bereiden.

smaakmakend 2-2011.indd 29 20-04-11 14:55

Page 30: Smaakmakend mei 2011

Vul de antwoordkaart in en stuur deze nu op. Of meld u aan via www.fietsersbond.nl/smaakmakendDan ontvangt u als nieuw lid helemaal gratis een box met 20 LF-fietsroutekaarten van heel Nederlandmet 4500 km aan fietsroutes (winkelwaarde e 24,95). Tevens ontvangt u uw Fietsersbond-pas met vele extra voordelen, zoals kortingen in fietsenwinkels.

5 redenen om lid te worden1 Meer en betere fietsvoorzieningen. Meld uw klachten over onveilige of oncomfortabele

fietsroutes op www.fietsersbond.nl/meldpunt

2 Elke 2 maanden het tijdschrift ‘Vogelvrije Fietser’, boordevol interessante en praktische informatie. Met testen van o.a. fietsen, fietssloten en fietsroutes.

3 Korting voor leden op fietsen, fietsaccessoires, overnachtingen, kaarten en gidsen, buitensportartikelen en reparaties onderweg. Kijk op: www.fietsersbond.nl/ledenvoordeel

4 Fietsrouteplanner. Stel uw route samen met de fietsrouteplanner van de Fietsersbond. Kijk op: www.fietsersbond.nl/routeplanner

5 Zoek je naar informatie over fietsen, fietsroutes, overnachtingsmogelijkheden etc. Kijk op: www.fietsersbond.nl

GRATIS:20 fietsroute-

kaarten. Word nú lid!

Dankzij de Fietsersbond. Word nú lid van de Fietsersbond en ontvang 20 kaarten met 4.500 km fietsroutes gratis!

MAAR ZO!!!

smaakmakend 2-2011.indd 30 18-04-11 12:45

Page 31: Smaakmakend mei 2011

Vul de antwoordkaart in en stuur deze nu op. Of meld u aan via www.fietsersbond.nl/smaakmakendDan ontvangt u als nieuw lid helemaal gratis een box met 20 LF-fietsroutekaarten van heel Nederlandmet 4500 km aan fietsroutes (winkelwaarde e 24,95). Tevens ontvangt u uw Fietsersbond-pas met vele extra voordelen, zoals kortingen in fietsenwinkels.

5 redenen om lid te worden1 Meer en betere fietsvoorzieningen. Meld uw klachten over onveilige of oncomfortabele

fietsroutes op www.fietsersbond.nl/meldpunt

2 Elke 2 maanden het tijdschrift ‘Vogelvrije Fietser’, boordevol interessante en praktische informatie. Met testen van o.a. fietsen, fietssloten en fietsroutes.

3 Korting voor leden op fietsen, fietsaccessoires, overnachtingen, kaarten en gidsen, buitensportartikelen en reparaties onderweg. Kijk op: www.fietsersbond.nl/ledenvoordeel

4 Fietsrouteplanner. Stel uw route samen met de fietsrouteplanner van de Fietsersbond. Kijk op: www.fietsersbond.nl/routeplanner

5 Zoek je naar informatie over fietsen, fietsroutes, overnachtingsmogelijkheden etc. Kijk op: www.fietsersbond.nl

GRATIS:20 fietsroute-

kaarten. Word nú lid!

Dankzij de Fietsersbond. Word nú lid van de Fietsersbond en ontvang 20 kaarten met 4.500 km fietsroutes gratis!

MAAR ZO!!!

smaakmakend 2-2011.indd 30 18-04-11 12:45

s m a a k m a k e n d 2 | mei 2011 31

Elke dag lekker!

Lentesalademet geroosterde radijsjes en lamskoteletjes

hoofdgerecht, 4 personen

1 bos radijsjes | sap en rasp

van 1 biologische citroen |

6 eetlepels koolzaadolie |

8 lamskoteletjes | 1 kropsla |

75 g veldsla | handje verse

basilicumblaadjes | 1 thee-

lepel fijne mosterd

Verwarm de oven voor op

200 ˚C. Snijd het loof van de

radijsjes, maar laat nog een

klein stukje groen zitten.

Bewaar het loof. Meng de

radijsjes in een bakblik met

wat grof zeezout en peper en

schep er ½ eetlepel geraspte

citroenschil, 1 eetlepel citroen-

sap en 1 eetlepel koolzaadolie

door. Schuif de bakplaat in de

oven en rooster de radijsjes ca.

20 minuten tot ze zacht zijn.

Wrijf de lamskoteletjes in met

zout, peper en 2 eetlepels kool-

zaadolie. Laat ze vijf minuten

liggen. Was de kropsla, sla de

bladeren droog in een slacen-

trifuge en scheur ze in stukken.

Spoel de veldsla en het loof

van de radijsjes in een vergiet

onder koud stromend water

en droog ze ook in de slacen-

trifuge. Klop in een schaal

een dressing van 2 eetlepels

citroensap, 1 eetlepel water,

mosterd, 3 eetlepels koolzaad-

olie en wat zout en peper.

Schep de resterende geraspte

citroenschil, kropsla, veldsla,

radijsloof en basilicumblaadjes

luchtig door de dressing. Bak

de lamskoteletjes in een koe-

kenpan zonder extra olie in 4-6

minuten mooi bruin. Keer ze

regelmatig tijdens het bakken.

Ze mogen van binnen rosé

zijn. Verdeel de salade over

vier borden. Schep de radijsjes

erop en leg de lamskoteletjes

ernaast. Lekker met nieuwe

aardappels. �

smaakmakend 2-2011.indd 31 18-04-11 12:45

Page 32: Smaakmakend mei 2011

Ontdek de pepersteak van Bertyn, de ideale vleesver-vanger om te bakken of te grillen. Deze pepersteak wordt op traditionele wijze vervaardigd van speltsei-tan. Met een heerlijke, pittige amandel-pepersaus. In de pan of op de grill 5 minuten bakken aan beide zij-den. Vervolgens de saus erbij en klaar! Of 5 minuten in de verpakking in kokend water. Je proeft meteen zijn heerlijk zachte beet. Om te smullen! Eiwitrijk, lichtver-teerbaar, cholesterolvrij en vetarm. De ideale eiwitle-verancier met slechts 94 kcal per 100g. En met de tex-tuur van een let pur. Bertyn vind je vers in het koelvak van je natuurwinkel.

Bertyn seitan wordt vervaardigd van manitoba oertarwe (steak 300g, bloc 550g, bloc 1000g) of van spelt (steak 250g, bloc 550g). Naast de pepersteak zijn er de klas-sieke varianten met een traditionele Japanse tamari- of shoyusaus, 15 maanden gerijpt in cedervaten. Heerlijk lekker. Smakelijke en gezonde recepten: www.bertyn.beMeer info: 00 32 3 620 26 56.

Bertyn: de fi let pur onder de seitan

Proef onze nieuwe pittige pepersteak

NIEUW: Bertyn pepersteak. Proef hem.

- Chef bij Bertyn -

♥♥

♥♥

♥♥

♥♥

Feest voor je huid, wellness voor je IK

Dagolie, lichaamsolie en scrubs van Amanprana brengen de elasticiteit, zachtheid en vochtig-heid van je huid weer in balans. Ontdek de dagolie als verwenning voor je gezicht en als

natuurlijk parfum. De Lichaams- of massageolie geeft balans tussen lichaam en geest. En de scrubs maken je huid smaakvol en zacht. Amanprana doet meer... Omdat het voldoende wetenschappelijk bewezen is dat we via de huid stoffen opnemen, zegt Amanprana: ‘Wat je niet eten kan, doe je niet op je huid’. Binnen 12 uur wordt Amanprana via de huid opgenomen in elke cel van je lichaam. Zo onder-steunt en versterkt ze je geest, stemmingen, gevoelens en heeft ze een weldoend effect op je vi-talieit. Kies volgens humeur en je gevoel uit verschillende heer-

lijke geuren. Amanprana creëerde voor de gevoelige huid van baby’s en peuters een

gamma gezichts-, lichaams- en massage-olie. Je herkent ze aan het blauwe eti-

ket. Verkrijgbaar in de natuurwinkel. Tel. 00 32 3 653 25 41

www.noble-house.tk

AMANPRANA DAGOLIE, LICHAAMSOLIE & SCRUB♥SEITAN

smaakmakend 2-2011.indd 32 18-04-11 12:45

Page 33: Smaakmakend mei 2011

Ontdek de pepersteak van Bertyn, de ideale vleesver-vanger om te bakken of te grillen. Deze pepersteak wordt op traditionele wijze vervaardigd van speltsei-tan. Met een heerlijke, pittige amandel-pepersaus. In de pan of op de grill 5 minuten bakken aan beide zij-den. Vervolgens de saus erbij en klaar! Of 5 minuten in de verpakking in kokend water. Je proeft meteen zijn heerlijk zachte beet. Om te smullen! Eiwitrijk, lichtver-teerbaar, cholesterolvrij en vetarm. De ideale eiwitle-verancier met slechts 94 kcal per 100g. En met de tex-tuur van een let pur. Bertyn vind je vers in het koelvak van je natuurwinkel.

Bertyn seitan wordt vervaardigd van manitoba oertarwe (steak 300g, bloc 550g, bloc 1000g) of van spelt (steak 250g, bloc 550g). Naast de pepersteak zijn er de klas-sieke varianten met een traditionele Japanse tamari- of shoyusaus, 15 maanden gerijpt in cedervaten. Heerlijk lekker. Smakelijke en gezonde recepten: www.bertyn.beMeer info: 00 32 3 620 26 56.

Bertyn: de fi let pur onder de seitan

Proef onze nieuwe pittige pepersteak

NIEUW: Bertyn pepersteak. Proef hem.

- Chef bij Bertyn -

♥♥

♥♥

♥♥

♥♥

Feest voor je huid, wellness voor je IK

Dagolie, lichaamsolie en scrubs van Amanprana brengen de elasticiteit, zachtheid en vochtig-heid van je huid weer in balans. Ontdek de dagolie als verwenning voor je gezicht en als

natuurlijk parfum. De Lichaams- of massageolie geeft balans tussen lichaam en geest. En de scrubs maken je huid smaakvol en zacht. Amanprana doet meer... Omdat het voldoende wetenschappelijk bewezen is dat we via de huid stoffen opnemen, zegt Amanprana: ‘Wat je niet eten kan, doe je niet op je huid’. Binnen 12 uur wordt Amanprana via de huid opgenomen in elke cel van je lichaam. Zo onder-steunt en versterkt ze je geest, stemmingen, gevoelens en heeft ze een weldoend effect op je vi-talieit. Kies volgens humeur en je gevoel uit verschillende heer-

lijke geuren. Amanprana creëerde voor de gevoelige huid van baby’s en peuters een

gamma gezichts-, lichaams- en massage-olie. Je herkent ze aan het blauwe eti-

ket. Verkrijgbaar in de natuurwinkel. Tel. 00 32 3 653 25 41

www.noble-house.tk

AMANPRANA DAGOLIE, LICHAAMSOLIE & SCRUB♥SEITAN

smaakmakend 2-2011.indd 32 18-04-11 12:45

s m a a k m a k e n d 6 | mei 2011 33

Elke dag lekker!

Witte pizza met venkel, bospeen en rode ui

Rec

epte

n C

lara

ten

Hou

te d

e La

nge

| F

otog

rafi

e Sv

en B

enja

min

s |

Sty

ling

Ulr

ika

Gu

stav

sson

| K

oken

Ingm

ar N

ieze

n

hoofdgerecht, 4 personen

250 g volkoren speltmeel | 250 g

bloem | 1 zakje gedroogde gist |

4-5 eetlepels olijfolie | 2-3 venkelknol-

len, in dunne plakken | 4 bospenen,

in schuine, lange plakken | 250 ml

Griekse yoghurt | 2 tenen knoflook,

geperst | 2 eetlepels verse oregano,

fijngehakt | versgemalen zwarte peper

| 2 rode uien, in dunne partjes |

75 g rucola | 100 g Parmezaanse kaas,

in flinterdunne plakjes geschaafd

Meng in een kom het speltmeel met

de bloem, 1 theelepel zout en de gist.

Roer er 250-300 ml water en 1 eetle-

pel olijfolie door. Kneed alles op een

met wat olijfolie bestreken werkvlak

tot een soepel en elastisch deeg. Laat

het deeg in de kom afgedekt met

huishoudfolie op een warme plaats 1

uur rijzen tot het volume verdubbeld

is. Kook de plakken venkel en bospeen

in een pan met ruim kokend water

met wat zout in 2-3 minuten beet-

gaar. Laat ze goed uitlekken in een

vergiet. Meng in een kom de yoghurt

met 2 eetlepels olijfolie, knoflook,

oregano en wat zout en versgemalen

zwarte peper. Verwarm de oven voor

op 225 ˚C. Druk het deeg uit op een

ingevette bakplaat of rol het uit tot

vier kleine ronde pizza’s. Leg deze op

een met bakpapier beklede bakplaat.

Bestrijk het deeg met de yoghurt

en verdeel de venkel, bospeen en ui

erover. Bestrooi de pizza(’s) met zout

en peper en sprenkel er nog wat olijf-

olie over. Bak de pizza in de oven in

15 minuten knapperig bruin en gaar.

Snijd de plaatpizza uit de oven in stuk-

ken. Serveer de pizza’s op borden met

een flinke pluk rucola erop. Strooi de

Parmezaanse kaas erover. �

smaakmakend 2-2011.indd 33 22-04-11 11:46

Page 34: Smaakmakend mei 2011

34 s m a a k m a k e n d 2 | mei 2011

Specialist in bier-, wijn- en likeurmaak produkten

600 m2 hobbypleziermet alles om zelf bier, wijn, yoghurt en vruchtensap

te maken, plus alles om groenten en fruit in te maken!met alles om zelf bier, wijn, yoghurt en vruchtensap

te maken, plus alles om groenten en fruit in te maken!

Kijk en bestel op www.brouwmarkt.nl

NU: ZELF KAAS MAKEN

Markerkant 1111,1316 AE AlmereTel.: 036 5400 844, E-mail: [email protected]

NIEUW!

Kijk en bestel opwww.brouwmarkt.nl

www.detraay.com

NIEUW

Met de nieuwe etiketten van de Traay wordt

het ontbijt pas écht leuk

smaakmakend 2-2011.indd 34 20-04-11 15:01

Page 35: Smaakmakend mei 2011

34 s m a a k m a k e n d 2 | mei 2011

Specialist in bier-, wijn- en likeurmaak produkten

600 m2 hobbypleziermet alles om zelf bier, wijn, yoghurt en vruchtensap

te maken, plus alles om groenten en fruit in te maken!met alles om zelf bier, wijn, yoghurt en vruchtensap

te maken, plus alles om groenten en fruit in te maken!

Kijk en bestel op www.brouwmarkt.nl

NU: ZELF KAAS MAKEN

Markerkant 1111,1316 AE AlmereTel.: 036 5400 844, E-mail: [email protected]

NIEUW!

Kijk en bestel opwww.brouwmarkt.nl

www.detraay.com

NIEUW

Met de nieuwe etiketten van de Traay wordt

het ontbijt pas écht leuk

smaakmakend 2-2011.indd 34 20-04-11 15:01

s m a a k m a k e n d 2 | mei 2011 35

bio · organic

De notenpastalijn van TerraSana

De notenpasta’s van TerraSana zijn eerlijke, zelfgemaakte kwaliteitsproducten. Uniek, biologisch geteeld en heerlijk versgebrand.

Onze notenpasta’s worden met de grootste zorg bereid. We gebruiken geen suiker of conserveringsmiddelen en garanderen dat onze producten vrij zijn van soja en palmolie. En natuurlijk zitten onze producten boordevol eiwitten en bevatten ze bouwstoffen zoals mineralen en vitaminen. De smaak wordt alleen bepaald door de noten die we gebruiken.

Zo voedzaam als de notenpasta’s van TerraSana zijn, zo lekker zijn ze ook! Op brood, maar ook door sauzen en dips.

www.terrasana.com

Nu verkrijgbaar:

3 varianten met

zeezout: pindakaas

crunchy, fi jne pinda-

kaas en tahin.

smaakmakend 2-2011.indd 35 18-04-11 12:46

Page 36: Smaakmakend mei 2011

36 s m a a k m a k e n d 2 | mei 2011

1 Over(h)eerlijke theeNieuw van Luna e Terra: zwarte én groene Darjeeling thee. Deze twee biologisch-dynamische theesoorten worden geteeld op de Indiase plantages Chambling en Sivita, aan de voet van de Himalaya. Voor het drogen en verwerken van de thee wordt 100 procent duurzame energie gebruikt. En daar blijft het niet bij; de bewuste keuze voor biologisch-dynamische landbouw gaat hand in hand met sociale zorgzaamheid: de thee-arbeiders en hun families mogen gratis gebruikmaken van scholen, medische zorg en huisvesting en ze bezit-ten eigen stukjes grond voor groenteteelt. Koop je een doosje van deze thee, dan proef je volgens Luna e Terra het beste tussen hemel en aarde. Adviesprijs € 2,69 | 20 zakjes

2 Mooi, zacht en soepelNieuw van De Traay, voor gezicht en huid: vier verschil-lende crèmes vol voedende olie en extracten. De gezichts-dagcrème, voor dagelijks gebruik, bevat kokosolie voor de gevoelige huid rond de ogen. De gelee royale verzorgt je huid overdag en ’s nachts, en bevat een dosis vitali-serende, vochtregulerende en beschermde stoffen. De honing huidcrème werkt vochtregulerend en beschermt tegen invloeden van buitenaf dankzij een aantal zuiver plantaardige oliën, bijenwas en honing. De rozen regenera-tiecrème brengt de huid weer in balans dankzij etherische rozenolie, die de huid versterkt en vitaliseert. Handig om te weten: de rozen- en dagcrème zijn bruikbaar voor veganisten en alle crèmes bevatten alleen natuurlijke grondstoffen, dus geen synthetische conserveer-middelen, emulgatoren of parfum. Genoeg ingrediënten voor een gezond en fluweel-zacht huidje.Adviesprijs dagcrème en honing huidcrème € 5,95 | 120 mlAdiesprijs rozen regene-ratiecrème en gelee royale gezichtscrème € 6,95 | 60 ml

3 MmmuesliHet etiket is veranderd maar eigenlijk is er niets nieuws, want de inhoud van deze zak rijk gevulde muesli is onveranderd lekker gebleven. Eigen fabrikaat van Terrasana, met zo’n 40 procent noten en zuidvruchten. Preciezer: naast haver-, tarwe- en gerstvlokken proef je rozijnen, zonnebloem-pitten, amandelen, cashew-noten en hazelnoten (zowel bruine als ook een deel geroos-terde blanke hazelnoten). Uiteraard allemaal biologisch. Begin je je dag graag gezond, dan mag duidelijk zijn: dit is een voedzame start. Lekker met zuivel, eventueel gezoet met honing of ahornsiroop. Maar je hoeft je niet tot het ontbijt te beperken: muesli smaakt eigenlijk de hele dag. Tevens verkrijgbaar in 500 en 750 grams verpakking.Adviesprijs vanaf € 3,99 | 1 kg

4 Gezond in de mondWist je dat je met je tanden-borstel maar iets meer dan de helft van je hele tandoppervlak bereikt? En dat slechte mond-hygiëne van invloed kan zijn op de gezondheid van het hele lichaam? Wie met tanden-poetsen alleen geen genoegen neemt en mondolie gebruikt, heeft aan Amanprana een goede. Amanprana biedt een hoge kwaliteit mondolie, samengesteld uit drie extra vierge oliesoorten: olijfolie, kokos- en hennepolie. Ieder heeft z’n specifieke kracht: kokosolie is ontsmettend, olijf-olie helpt tegen een slechte adem en hennepolie heeft een therapeutisch werking en geeft een lekkere smaak. Er zijn twee soorten mondolie van Amanprana: Menta, met munt en Foeniculum, met ven-kel. Beide smaken garanderen een frisse adem. Spoelen en gorgelen met een lepeltje mondolie: in de Ayurvedi-sche geschiedenis is het een eeuwenoude methode. Een gezond ritueel na het tandenpoetsen. Meer informatie en leestips zijn te vinden op: www.noble-house.tkAdviesprijs € 16,95 | 450 g

Winkelwaar Tekst | Nicole Willemse

4

1

3

2

methode. Eenna het

n. Meer eestips

op: ouse.tk6,95 |

4

smaakmakend 2-2011.indd 36 18-04-11 12:46

Page 37: Smaakmakend mei 2011

36 s m a a k m a k e n d 2 | mei 2011

1 Over(h)eerlijke theeNieuw van Luna e Terra: zwarte én groene Darjeeling thee. Deze twee biologisch-dynamische theesoorten worden geteeld op de Indiase plantages Chambling en Sivita, aan de voet van de Himalaya. Voor het drogen en verwerken van de thee wordt 100 procent duurzame energie gebruikt. En daar blijft het niet bij; de bewuste keuze voor biologisch-dynamische landbouw gaat hand in hand met sociale zorgzaamheid: de thee-arbeiders en hun families mogen gratis gebruikmaken van scholen, medische zorg en huisvesting en ze bezit-ten eigen stukjes grond voor groenteteelt. Koop je een doosje van deze thee, dan proef je volgens Luna e Terra het beste tussen hemel en aarde. Adviesprijs € 2,69 | 20 zakjes

2 Mooi, zacht en soepelNieuw van De Traay, voor gezicht en huid: vier verschil-lende crèmes vol voedende olie en extracten. De gezichts-dagcrème, voor dagelijks gebruik, bevat kokosolie voor de gevoelige huid rond de ogen. De gelee royale verzorgt je huid overdag en ’s nachts, en bevat een dosis vitali-serende, vochtregulerende en beschermde stoffen. De honing huidcrème werkt vochtregulerend en beschermt tegen invloeden van buitenaf dankzij een aantal zuiver plantaardige oliën, bijenwas en honing. De rozen regenera-tiecrème brengt de huid weer in balans dankzij etherische rozenolie, die de huid versterkt en vitaliseert. Handig om te weten: de rozen- en dagcrème zijn bruikbaar voor veganisten en alle crèmes bevatten alleen natuurlijke grondstoffen, dus geen synthetische conserveer-middelen, emulgatoren of parfum. Genoeg ingrediënten voor een gezond en fluweel-zacht huidje.Adviesprijs dagcrème en honing huidcrème € 5,95 | 120 mlAdiesprijs rozen regene-ratiecrème en gelee royale gezichtscrème € 6,95 | 60 ml

3 MmmuesliHet etiket is veranderd maar eigenlijk is er niets nieuws, want de inhoud van deze zak rijk gevulde muesli is onveranderd lekker gebleven. Eigen fabrikaat van Terrasana, met zo’n 40 procent noten en zuidvruchten. Preciezer: naast haver-, tarwe- en gerstvlokken proef je rozijnen, zonnebloem-pitten, amandelen, cashew-noten en hazelnoten (zowel bruine als ook een deel geroos-terde blanke hazelnoten). Uiteraard allemaal biologisch. Begin je je dag graag gezond, dan mag duidelijk zijn: dit is een voedzame start. Lekker met zuivel, eventueel gezoet met honing of ahornsiroop. Maar je hoeft je niet tot het ontbijt te beperken: muesli smaakt eigenlijk de hele dag. Tevens verkrijgbaar in 500 en 750 grams verpakking.Adviesprijs vanaf € 3,99 | 1 kg

4 Gezond in de mondWist je dat je met je tanden-borstel maar iets meer dan de helft van je hele tandoppervlak bereikt? En dat slechte mond-hygiëne van invloed kan zijn op de gezondheid van het hele lichaam? Wie met tanden-poetsen alleen geen genoegen neemt en mondolie gebruikt, heeft aan Amanprana een goede. Amanprana biedt een hoge kwaliteit mondolie, samengesteld uit drie extra vierge oliesoorten: olijfolie, kokos- en hennepolie. Ieder heeft z’n specifieke kracht: kokosolie is ontsmettend, olijf-olie helpt tegen een slechte adem en hennepolie heeft een therapeutisch werking en geeft een lekkere smaak. Er zijn twee soorten mondolie van Amanprana: Menta, met munt en Foeniculum, met ven-kel. Beide smaken garanderen een frisse adem. Spoelen en gorgelen met een lepeltje mondolie: in de Ayurvedi-sche geschiedenis is het een eeuwenoude methode. Een gezond ritueel na het tandenpoetsen. Meer informatie en leestips zijn te vinden op: www.noble-house.tkAdviesprijs € 16,95 | 450 g

Winkelwaar Tekst | Nicole Willemse

4

1

3

2

methode. Eenna het

n. Meer eestips

op: ouse.tk6,95 |

4

smaakmakend 2-2011.indd 36 18-04-11 12:46

s m a a k m a k e n d 2 | mei 2011 37

5 KrachtvoerDemeter draagt de biologisch-dynamische landbouw een warm hart toe. Goed nieuws voor fans van dit kwaliteitsmerk: onlangs is het assortiment uitgebreid met meelsoorten en vlokken. Lekker om zelf brood, pannen-koeken, koek en cake te bak-ken van bijvoorbeeld tarwe-, spelt-, rogge- of rijstemeel. Wordt bij meel de hele korrel gemalen, bij vlokken worden ze gekneusd of geplet. De havervlokken van Demeter zijn niet alleen voedzaam, ze zijn bovendien licht verteerbaar. Havervlokken hebben een uitgebalanceerde eiwitsa-menstelling, ze bevorderen bijvoorbeeld tand- en botvor-ming. Behalve havervlokken zijn er ook speltvlokken. En voor wie alles in één wil zijn er 4-korenvlokken; een combinatie van havervlokken, tarwevlokken, gerstevlokken en roggevlokken. Adviesprijs volkoren tarwemeel € 1,99 | 1 kgAdviesprijs havervlokken € 1,89 | 500 g

6 Eerlijke vruchten- boostDe Nieuwe Band pakt uit: met een vernieuwde serie vruch-tensappen. Maar liefst dertien stuks: van appel-mangosap tot peren-, grapefruit- of bosvruchtensap. Ze komen speciaal uit Duitsland, met zorg geproduceerd door Beu-telsbacher. Dit biologische pio-niersbedrijf combineert duur-zaamheid met vakmanschap en werkt waar mogelijk samen met betrokken regionale telers en boeren. Eerlijkheid en persoonlijke samenwerking staan voorop. Dat proef je: stuk voor stuk smaakvolle sappen, glaasjes vol vruchtenboost. Liever een groentesapje? Goed nieuws: ook die haalt De Nieuwe Band bij Beutels-bacher! Meer weten? Kijk op www.nieuweband.nlAdviesprijs € 2,15 | 700 ml

7 Cranberry en SenchaNog meer thee! Wel eens groene thee met cranberry geproefd? Dat is een van de twee nieuwe theesoorten van Piramide. Er zitten echte stuk-jes cranberry in, de lichtzure smaak maakt de thee verfris-send. De met de hand geplukte thee komt uit het bergdorp Suoi Bu in Vietnam. Piramide draagt zorg voor het welzijn van de lokale bevolking en omgeving. De tweede nieuwe aanwinst is Sencha, milde Japanse groene thee. Niet voor niets populair bij de Japanners zelf: de thee is mild en verfijnd van smaak. Dat komt door het procédé van stomen na het plukken. Extra bijkomend voor-deel: de gezonde eigenschap-pen van groene thee blijven beter behouden. Adviesprijs € 2,49 | 20 zakjes

8 Post!Kleine moeite, groot plezier: stuur eens een kaartje! Het gaat nog makkelijker op http://kaartje.biologica.nl. Kies een foto uit de beeldbank van Biologica en maak je eigen persoonlijke kaartje. Van bijvoorbeeld een verliefde kip of een watertandend lekkere taartpunt. Voor een jarige, of voor iemand die een oppep-per kan gebruiken, of gewoon zomaar, omdat je aan iemand denkt. Vandaag digitaal gepost, morgen per gewone post aan huis bezorgd (binnen Nederland). Het werkt te een-voudig om het niet te doen. Aardige bijkomstigheid: een deeltje van de opbrengst komt ten goede aan Biologica. Idee: stuur er gelijk twee!Verstuur een kaartje vanaf € 1,39

vlokken, okken

n

Adviesprijs € 2,15 | 700 ml

behouden. Adviesprijs € 2,49 | 20 zakjes

6

7

5 8

smaakmakend 2-2011.indd 37 22-04-11 11:48

Page 38: Smaakmakend mei 2011

De Roek Vakantiebungalows in de bossen bij Otterlo, 1500m van Nat. Park Hoge Veluwe. Met biologische winkel, speeltuin, kinderboerderij. www.deroek.nl

OBILOT NATUURTEXTIEL in Zutphen. Mode, basics, bio-babyuitzet, Demeterwol, hennep, biokatoen, zijde, kinderwagens, bed en zo. Groenmarkt 1, www.obilot.nl

www.biologischGeschenkpakket.nl De specialist in biologische en duurzame geschenken en kerst-pakketten. Tel. (035) 683 33 56.

Leuke dames- en herenMODE, biologisch & fair trade www.sincero.nl/winkelUtrecht

Biologisch eten met kinderen, leuker dan je denkt! Workshops, lezingen en proeverijen www.voedingendieetadvies.nl

Franse vakantie met heerlijk bio/veg. Eten, rust, wandelen? Kijk op www.lagarnasette.net

Bio voor dieren, voeding, suppl., gras, kruiden, bloemen, zaden, EM, keltisch zout, biofotonen www.bio-ron.com 035-6011166

a d v e r t e n t i e s

de beste bio-adresjes

SMAAKMAKEND 2 • mei 2011

Smaakmakend is een uitgave van Biologica. Het blad verschijnt zes keer per jaar en wordt u aan geboden door uw natuur voe dingsspecialist. In Smaak makend vindt u recepten met biologische producten en verhalen over de herkomst van ons voedsel. Vragen of opmerkingen? Mail of schrijf Biologica.

UitgeverBiologica | Postbus 12048 | 3501 AA Utrecht | tel 030 2339970 | fax 030 2304423 | [email protected]

RedactieAnneke Ammerlaan (hoofd-redacteur) | Hans Moltzer | Nicole Willemse

VormgevingMarc van Meurs

FotografieSven Benjamins | dutchphoto-graphy.nl | KatoTan

Aan dit nummer werkten meeBianca Daniels | Ulrika Gustavsson | Clara ten Houte de Lange | Yolanda van der Jagt | Ingmar Niezen

LithografieGrafimedia Amsterdam

DrukwerkbegeleidingMachiel Oudheusden, Sumis Printmanagement

DrukRoto Smeets

AcquisitieRenáta Horenová | Advertenties kunnen zonder op gaaf van redenen worden geweigerd.

Abonnement op Smaakmakend? Dat kan voor € 22,50 per jaar (6 nummers). Bel: 030 233 99 77 of ga naar www.smaakmakend.nl

ISSN: 1385-9625© Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen en/of gere-produceerd zonder schriftelijke toestemming van de uitgever en foto graaf. Deze uitgave is met zorg gemaakt. Voor eventuele onjuist-heden is Biologica niet aansprake-lijk. Smaakmakend wordt gedrukt op chloorvrij en gerecycled papier.

Biologica heeft het keurmerk van het CBF voor verantwoorde wer-ving en besteding van fondsen.

colofon

oer Paco Salcedo is de trotse voorzitter van de coöperatie Almendrera del Sur in Andalusië, Spanje. Sinds 1995 koopt Horizon alle biologische amandelen van deze coöperatie.

Daardoor verbouwen nu al ruim 400 boeren amandelen op biologische wijze. Want wat goed is, groeit natuurlijk.

B

WWW.BIOWIJNCLUB.NL Voor lekkere biologische wijn, biologisch wijnabonnement, wijnproeverij en wijncursus

Koffie, wandelroute & High Tea € 14,95 p.p. Reserveren via [email protected]

Kleine Groene (gezins) Camping, met biologisch Eethuisje. Schitterende wandel/fietsomgeving. Camping Eelerberg Hellendoorn 0548-681223; www.eelerberg.nl

Homeopathie: Een milieu- mens- en diervriendelijke geneesmethode. Het Kent-college is een opleiding tot klassiek homeopaat. www.kentcollege.nl

Kruidengeneeskunde Cursus-sen. Vele Open Dagen ook webshop www.Kruidenrijk.nl 06-38731563

Voor biologische cosmetica en essentiële oliën (Demeter): www.bloesem-remedies.com of www.primaveralife.nl

Wil je met eigen ogen zien hoe een biologische boer werkt? Ga Lekker naar de Boer op 18 of 19 juni. Kijk voor adressen van deelnemende bedrijven op www.lekkernaardeboer.nl Wilt u hier ook adverteren? Dat kan al vanaf 52,50 (excl. btw). Meer info: Biologica, Renáta Horenová, tel. (030) 232 04 90 en [email protected] of kijk op: www.smaakmakend.nl/adverteren

www.biogids.nl voor een volledig overzicht van alle

biologische winkels, boerenmarkten, web winkels, restaurants en nog veel meer

www.biologica.nl

smaakmakend 2-2011.indd 38 22-04-11 13:23

Page 39: Smaakmakend mei 2011

De Roek Vakantiebungalows in de bossen bij Otterlo, 1500m van Nat. Park Hoge Veluwe. Met biologische winkel, speeltuin, kinderboerderij. www.deroek.nl

OBILOT NATUURTEXTIEL in Zutphen. Mode, basics, bio-babyuitzet, Demeterwol, hennep, biokatoen, zijde, kinderwagens, bed en zo. Groenmarkt 1, www.obilot.nl

www.biologischGeschenkpakket.nl De specialist in biologische en duurzame geschenken en kerst-pakketten. Tel. (035) 683 33 56.

Leuke dames- en herenMODE, biologisch & fair trade www.sincero.nl/winkelUtrecht

Biologisch eten met kinderen, leuker dan je denkt! Workshops, lezingen en proeverijen www.voedingendieetadvies.nl

Franse vakantie met heerlijk bio/veg. Eten, rust, wandelen? Kijk op www.lagarnasette.net

Bio voor dieren, voeding, suppl., gras, kruiden, bloemen, zaden, EM, keltisch zout, biofotonen www.bio-ron.com 035-6011166

a d v e r t e n t i e s

de beste bio-adresjes

SMAAKMAKEND 2 • mei 2011

Smaakmakend is een uitgave van Biologica. Het blad verschijnt zes keer per jaar en wordt u aan geboden door uw natuur voe dingsspecialist. In Smaak makend vindt u recepten met biologische producten en verhalen over de herkomst van ons voedsel. Vragen of opmerkingen? Mail of schrijf Biologica.

UitgeverBiologica | Postbus 12048 | 3501 AA Utrecht | tel 030 2339970 | fax 030 2304423 | [email protected]

RedactieAnneke Ammerlaan (hoofd-redacteur) | Hans Moltzer | Nicole Willemse

VormgevingMarc van Meurs

FotografieSven Benjamins | dutchphoto-graphy.nl | KatoTan

Aan dit nummer werkten meeBianca Daniels | Ulrika Gustavsson | Clara ten Houte de Lange | Yolanda van der Jagt | Ingmar Niezen

LithografieGrafimedia Amsterdam

DrukwerkbegeleidingMachiel Oudheusden, Sumis Printmanagement

DrukRoto Smeets

AcquisitieRenáta Horenová | Advertenties kunnen zonder op gaaf van redenen worden geweigerd.

Abonnement op Smaakmakend? Dat kan voor € 22,50 per jaar (6 nummers). Bel: 030 233 99 77 of ga naar www.smaakmakend.nl

ISSN: 1385-9625© Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen en/of gere-produceerd zonder schriftelijke toestemming van de uitgever en foto graaf. Deze uitgave is met zorg gemaakt. Voor eventuele onjuist-heden is Biologica niet aansprake-lijk. Smaakmakend wordt gedrukt op chloorvrij en gerecycled papier.

Biologica heeft het keurmerk van het CBF voor verantwoorde wer-ving en besteding van fondsen.

colofon

oer Paco Salcedo is de trotse voorzitter van de coöperatie Almendrera del Sur in Andalusië, Spanje. Sinds 1995 koopt Horizon alle biologische amandelen van deze coöperatie.

Daardoor verbouwen nu al ruim 400 boeren amandelen op biologische wijze. Want wat goed is, groeit natuurlijk.

B

WWW.BIOWIJNCLUB.NL Voor lekkere biologische wijn, biologisch wijnabonnement, wijnproeverij en wijncursus

Koffie, wandelroute & High Tea € 14,95 p.p. Reserveren via [email protected]

Kleine Groene (gezins) Camping, met biologisch Eethuisje. Schitterende wandel/fietsomgeving. Camping Eelerberg Hellendoorn 0548-681223; www.eelerberg.nl

Homeopathie: Een milieu- mens- en diervriendelijke geneesmethode. Het Kent-college is een opleiding tot klassiek homeopaat. www.kentcollege.nl

Kruidengeneeskunde Cursus-sen. Vele Open Dagen ook webshop www.Kruidenrijk.nl 06-38731563

Voor biologische cosmetica en essentiële oliën (Demeter): www.bloesem-remedies.com of www.primaveralife.nl

Wil je met eigen ogen zien hoe een biologische boer werkt? Ga Lekker naar de Boer op 18 of 19 juni. Kijk voor adressen van deelnemende bedrijven op www.lekkernaardeboer.nl Wilt u hier ook adverteren? Dat kan al vanaf 52,50 (excl. btw). Meer info: Biologica, Renáta Horenová, tel. (030) 232 04 90 en [email protected] of kijk op: www.smaakmakend.nl/adverteren

www.biogids.nl voor een volledig overzicht van alle

biologische winkels, boerenmarkten, web winkels, restaurants en nog veel meer

www.biologica.nl

smaakmakend 2-2011.indd 38 22-04-11 13:23

| mei 2011 39

Van jongs af aan. ‘Toen ik twee jaar was,

gooide ik al de voorgesneden stukjes vlees

van mijn bordje. Duurzaamheid zat er

toen waarschijnlijk al in. Ik studeerde com-

municatie en later bestuurskunde aan de

Erasmus Universiteit en sloot die studies

af met een scriptie over maatschappelijk

verantwoord ondernemen. Daarna ging het

me steeds meer opvallen dat je op je werk

en onderweg weinig echt natuurlijke snacks

tegenkomt. Daarom ben ik dit jaar begon-

nen met justnuts.’

Verwennerijtjes. ‘Het merendeel van de

wereldbevolking eet geen biologische en

fairtrade producten, dat willen we verande-

ren. Het was een vliegende start. We heb-

ben al een paar duizend zakjes verkocht met

biologische noten en gedroogd fruit, zoals

paranoten, cashewnoten, cranberry’s en

rozijnen. De meeste aan retailers, een paar

honderd via onze webshop. We zijn een van

de eersten die biologische snacks ook online

verkopen. We noemen ze trouwens geen

snacks maar treats, verwennerijtjes dus.’

Snoepen. ‘Onze cranberry’s drogen we in

de oven, de rozijnen in de zon. De noten

roosteren we in de oven, zonder olie, want

deze zit al genoeg in de noten zelf. Verder

voegen we alleen ’n beetje zout toe. En wat

biologisch appelsap om de cranberry’s iets

zoeter te maken. Het fruit en de nootjes

gaan samen in één kartonnetje, maar wel in

twee aparte zakjes. Dat is beter voor beide.

Je kunt nu snoepen van little parasins (para-

noten en rozijnen) en berry nuts (cranberry’s

en cashewnoten).’

Goed verpakt. ‘Onze vrolijke verpakkingen

met de olifant en de beer heb ik samen

gemaakt met een designer. Die zie je overal

terug, op de website bijvoorbeeld zie je

de olifant rondvliegen. Naast een vrolijke

verpakking, gebruiken we geen conserve-

ringsmiddelen en zijn onze treats verpakt

in composteerbaar materiaal. Hierdoor zijn

ze iets minder lang houdbaar, maar dat is

eigenlijk alleen maar logisch. De verpakking

kun je thuis gewoon in de GFT- of compost-

bak gooien.’

Eerlijke noten en fruit. ‘De noten en het

fruit kopen we nu van twee Nederlandse

groothandelaren, die weer direct kopen

van biologische en waar mogelijk Fairtrade

gecertificeerde telers. Ze doen echt hun

best om alles goed voor ons uit te zoeken.

Maar het blijft moeilijk. Laatst schrokken

we toch wel van een documentaire over kin-

derarbeid in Turkije, waar tachtig procent

van alle hazelnootjes ter wereld vandaan

komen. We zijn nu samen aan het uitzoeken

hoe ze precies geteeld worden en of we dat

goed genoeg vinden. Natuurlijk willen we

de telers ook zelf bezoeken om zaken met

hen te doen. Dat lukt als justnuts echt groot

geworden is.’ � www.justnuts.nl

een frisse kijk

Erik van Gangelen

Teks

t H

ans

Mol

tzer

| Fo

togr

afi e

Kat

o Ta

n

Hij is de bedenker en oprichter van justnuts, een jonge onderneming die biologische noten en vruchten verzamelt, roostert, droogt en verkoopt. ‘Het merendeel van de wereldbevolking eet geen biologische en fairtrade producten, dat willen we veranderen.’

smaakmakend 2-2011.indd 39 26-04-11 13:09

Page 40: Smaakmakend mei 2011

40 s m a a k m a k e n d 2 | mei 2011

B I O L O G I S C H D Y N A M I S C HLunaeTerra heeft nu ook een zwarte en een groene Darjeeling thee.

Twee bijzondere biologisch-dynamische theeën, geteeld op de Indiase

plantages (tea estates Chambling en Sivitar) van de Ambootia Tea

Group, aan de voet van de Himalaya. De thee-arbeiders en hun

families kunnen gratis gebruik maken van scholen, medische zorg en

huisvesting en ze hebben stukjes grond voor hun eigen groenteteelt.

Voor het drogen en verwerken van de thee wordt bovendien

100% duurzame energie gebruikt.

Proef LunaeTerra, het lekkerste tussen hemel en aarde!

THEE OM OP VERHAAL TE KOMEN!THEE MET KARAKTERDe Ambootia Tea Group kiest heel bewust voor de biologisch-

dynamische landbouw, want dit is voor hun dé manier om de aarde te

danken voor wat zij opbrengt. De theeplanten staan diepgeworteld in

vitale aarde en de blaadjes volgroeien in het warme Indiase klimaat.

Samen met de de zorg en aandacht die de boeren en plukkers beste-

den aan hun’ stukje grond en planten, ontstaat thee met een volle

smaak en pure levenskracht. Thee met karakter, waarvan je weer op

verhaal komt!

www.luna-e-terra.nl

smaakmakend 2-2011.indd 40 18-04-11 12:46