Smaakmakend 1-2012

gezond eten | natuurlijk | biologisch | lekkere recepten nº 1 | winter 2012

Bijen op je balkon?

De Bruine Bonen Bende

Bio: van ideologie naar lifestyle

Pilav van quinoa

Lekker overwinteren

smaakmakend 1-2012.indd 1 20-12-11 10:44

[email protected] www.yarrah.nl

Yarrah is een 1OO% biologische diervoeding, geproduceerd met respect voor mens, dier en aarde. Een gezonder en eerlijker leven vanaf de bron tot uw huisdier.

Goed leven!


inhoud

winter 2012

recepten in dit nummer

14Soufflé van witte bonen met amandelen en een bijpassende salade | Amusesoepje van belugalinzen met peterselieroom en toast met zwarte tapenade | Kapucijners met groene kool | Tajine van linzen met pompoen

18Quinoa pilav met pistachenootjes | Quinoasalade met bietjes en raapstelen

23Maaltijdsoep van wittekool en peterselieroom | Zoete aardappels met boerenkool en gebakken broodkruim | Varkensschouder in zuurkool met duindoornsap

6 Bijen in de stadHet jaar 2012 is uitgeroepen tot het jaar van de bij, want de bij verliest terrein. Maar er is hoop: op het platteland én in de stad

11 PeulvruchtenBonen, erwten en linzen betekenden vroeger armoe. Ze staan nu voor: vegetarisch, vezel- en vitaminerijk. Kies uit stevige en verfijnde gerechten

19 QuinoaPiepkleine korreltjes, die op dezelfde manier als rijst en couscous worden bereid. Quinoa is alleen geen graan. Hoe lekker en gezond zijn de zaadjes?

20 Bio: een lifestyleDe vraag naar biologisch blijft groeien. Dat is goed nieuws voor de verduurzaming. En het kan nog beter, gezonder en lekkerder

en verder in dit nummer 23 Elke dag lekker28 Winkelwaar31 Een frisse kijk van Sandra van Kampen

23

11

Cov

erfo

togr

afi e

Sve

n B

enja

min

s |

Sty

ling

Ulr

ika

Gu

stav

sson

| K

oken

Ingm

ar N

ieze

n

6


Foto

graf

ieFo

toko

stic

/Sh

utt

erst

ock

com

Een gezonde startmet biologisch!

Een nieuw jaar, een goed voornemen. Bewust en gezond eten begint met biologisch, want biologisch eten is natuurlijk lekker en duurzaam gezond. Het gezonde bodemleven is vertrekpunt voor de kwaliteit van biologisch. Er hoeven geen chemische bestrijdingsmiddelen gebruikt te worden

in de plantaardige teelt. De dieren hebben natuurlijke weerstand en kunnen daardoor zonder preventieve antibiotica. Voor verwerkte producten zijn alleen natuurlijke processen en toevoegingen toegestaan.

Biologische levensmiddelen worden zo min mogelijk bewerkt. Dat proeft u en dat ervaart u. Uit een rapport van de Raad van de Volksgezondheid en Zorg bleek onlangs dat

een kwart van de welvaartsziekten wordt veroorzaakt door de leefstijl. Leef daarom bewust, weet wat je eet, en start 2012 gezond met biologisch!

Dez

e ca

mpa

gne

wor

dt m

ogel

ijk g

emaa

kt d

oor P

BS

Biologisch, natuurlijk lekker en duurzaam gezond


Eten is voor mij de basis voor een gezond en plezie-

rig leven. Mijn eetpatroon heb ik in de loop der jaren

wezenlijk veranderd. Moest ik tien jaar geleden het

teveel aan feestdagencalorieën wegwerken met een

dieet, nu is dat niet meer nodig. Ik eet alleen dat wat

ik werkelijk lekker vind. In de praktijk betekent dat

verse producten van topkwaliteit. En dat ik (bijna)

alles zelf maak. Van brood tot yoghurt. Aandacht

besteden aan de (voor)bereiding is voor mij net zo

belangrijk als het eten zelf. Dat merk ik als ik onder-

weg een broodje koop. Het mag in elk opzicht ver-

antwoord zijn, toch eet ik het met minder aandacht

dan het broodje dat ik zelf bak, smeer en beleg. Ja,

dat kost inderdaad tijd. Maar ik zie het als ‘prioritijd’.

Het leven mag voor mij nog duurzamer zijn.

Mijn duurzame voornemens zijn afgelopen

jaar al begonnen met mijn deelname aan een

bonenestafette. In de aanloop naar de Dag van de

Duurzaamheid is veertig dagen lang door bekende

en onbekende mensen met peulvruchten gekookt.

Want peulvruchten zijn ultiem duurzaam. In het

artikel dat op pagina 11 begint, leest u waarom. En

dat met peulvruchten gerechten te maken zijn die

in een toprestaurant niet misstaan. Mijn lekkerste

peulvruchtenrecepten staan in dit nummer.

Het jaar van de bij is nog zo’n initiatief waar

ik graag energie in steek. Velen zullen alleen

maar aan honing denken als product van de

bij. Dat de bij van wezenlijk belang is voor

ons eten, is minder bekend. Lees eens het

boek Generatie X van Davis Coupland. Fictie

weliswaar, maar desondanks fascinerend. Het

komende jaar zullen we veel aandacht aan de bij

besteden. In dit nummer beginnen we met een ver-

haal over stadsimkers (zie pagina 6). Nu misschien

nog een hype, maar als je bedenkt dat de stad meer

biodiversiteit kent dan het platteland, ligt daar voor

professionele imkers misschien wel een heel nieuw

werkterrein.

Het stadsimkeren, maar ook de bonenestafette,

is door mensen – dus niet door instanties – op touw

gezet. Dankzij sociale media zijn mensen hiervoor

snel te interesseren. Ook wij willen mensen inspire-

ren met mooie verhalen over duurzame initiatieven

in de komende nummers van Smaakmakend. Dus

hebt u een goed initiatief? Laat het ons weten. Zo

maken we met zijn allen onze goede voornemens

waar. Een goed 2012!

Anneke Ammerlaan, hoofdredacteur

[column Anneke]

HHete

[[ccoolluummnn Anneke]

PRIORITIJD F

otog

rafi

e Fo

toko

stic

/Sh

utt

erst

ock.

com

| januari 2012 5


6 s m a a k m a k e n d 1 | januari 2012

Teks

t N

icol

e W

illem

se |

Foto

graf

ie G

etty

Imag

es |

Vin

iciu

s Tu

pin

amb

a/Sh

utt

erst

ock.

com

Pal naast de Piet Heintunnel in Amster-dam staat een indrukwekkend beton-nen en metalen kunstwerk van Frank Mandersloot. Het bestaat uit vier enorme, bovenop elkaar gestapelde tafels. Onder een van de tafels hangen

acht bijenkasten. Vandaar de naam van het kunst-werk: Voor de bijen. De bijen zouden een mooie indicator zijn, meende Mandersloot bij de plaatsing van zijn kunstwerk in 2004. Als de bijen uit de stad zouden verdwijnen, zou het niet goed gaan met het ecosysteem en met de burgers. Of er sindsdien sprake is geweest van onvoldoende voedsel, van te veel wind of dat het de technische problemen waren met de op afstand bestuurde trap waardoor de imker de bijenkasten niet kon berei-ken - het is niet te zeggen. Feit is: de bijenkasten van Mandersloot zijn leeg.

Ongezond De bijen verliezen helaas overal terrein. De gevolgen van deze bijensterfte hebben meer impact dan je zo op het eerste gezicht misschien vermoedt. Wereldwijd en ook in Nederland is de wintersterfte bij honingbijen in de afgelopen jaren opgelopen van 10 tot 30 procent. De oorzaak lijkt te liggen in een combinatie van factoren. Door gebruik van pesticiden in onder meer de landbouw zijn de bijen sterk onder druk komen te staan. Ze lijden ook onder parasieten, waaronder de beruchte varroamijt, die leeft van het bloed van bijenlarven en ze ernstig verminkt waardoor ze nauwelijks meer levensvatbaar zijn.

En de boosdoener nosema ceranae, die ontkiemt in de maagdarm en zo ziektekiemen verspreidt. Tel daarbij op een gebrek aan nectar door een afname van bloemen en de algehele verzwakking van de bijengezondheid wordt duidelijk.

Landelijke actie Het gebeurt wel vaker dat kunstenaars hun tijd vooruit zijn. Pas vijf jaar later, in 2009, werd de landelijke actie en gelijknamige petitie ‘Stop de Bijensterfte’ op touw gezet. De bijbehorende website bijensterfte.nl is inmiddels meer dan een kwart miljoen keer bezocht. Dit jaar drong de bijenkwestie ook door tot de politieke arena in Den Haag. Alle reden voor vier natuurorganisaties, te weten de KNNV (Vereniging voor Veldbiologie), de Bijenstichting, Nederlandse Bijenhoudersvereniging en EIS Nederland (European Invertebrate Survey, Naturalis) om 2012 uit te roepen tot het Jaar van de Bij.

Stadsimkers Gelukkig is er niet alleen maar kommer en kwel. Want het kleinschalige, duurzame bijenhouden is in opkomst. Urban beekeeping – of in gewoon Nederlands: stadsimkerij – groeit. Imkers houden bijen op stadse daken en balkons, in achtertuintjes en in stadsparken. In Parijs, dat zelfs claimt dé bijenstad van Europa te zijn, in Berlijn, Londen, Tokio, New York. En in Amsterdam. Het is ook niet zo gek, als je bedenkt dat het in steden met hun grotere verscheidenheid aan planten momenteel voor de bijen beter toeven is dan op het platteland met zijn monoculturen. De intensivering

Begin eens dichtbij!

De bijen kunnen niet zonder ons en

wij niet zonder hen. In Parijs niet,

en op het platteland niet. Iedereen

kan in actie komen om de

bijenstand weer op peil te brengen.

Is het niet op het Binnenhof, dan

toch zeker op het eigen balkon.

�


Teks

t N

icol

e W

illem

se |

Foto

graf

ie G

etty

Imag

es |

Vin

iciu

s Tu

pin

amb

a/Sh

utt

erst

ock.

com

| januari 2012 7



deTraay Biologische honing

Dat past natuurlijk overal bij!

Imkers sinds 1977 • www.detraay.com

De bij is van levensbelang.Daarom steunt de Traay diverse initiatievenwaaronder de Bijenstichting en het BEEING Festival.

Natuurlijk lekker!

Kenners weten al jaren dat Piramide Thee staat voor Biologisch genieten met een hoofdletter B. Want al onze zorgvuldig geselecteerde ingrediënten zijn 100% natuurlijk en verbouwd met respect voor mens en natuur. Dus gebruiken we bijvoorbeeld echte steranijs, zoete venkel, en brandnetels die bijna prikken op je tong van versheid. Zo lekker is biologisch!

Piramide heeft een rijk assortiment kruidenthee om elk moment van de dagte kunnen genieten van biologische thee. Van de klassieker Sterrenmix diewe zelf hebben uitgevonden tot pittige Spicy met gember en zwarte peper.

Voor meer informatie zie: www.piramidethee.nl


van de landbouw en het gebruik kunstmest leiden tot een teruggang van de biodiversiteit. Hierdoor komen de bijen in de knel en dat heeft weer nadelige gevolgen voor de bestuiving van landbouwgewassen. Bijen produceren niet alleen honing (en propolis en bijenwas), ze bestuiven (samen met andere insecten) ook planten en gewassen die ons voedsel vormen.

Word ook bijvriendelijk! Wat kunnen we voor de bijen doen? Ziekteverwekkers bestrijden, al is dat geen sinecure. Een aantal virussen kan nog niet (goed) worden bestreden. De middelen om bijvoorbeeld de varroamijt tegen te gaan zijn vaak zo agressief dat een verkeerd gebruik tot nog meer bijensterfte kan leiden. Natuurlijk helpt het ook als het gebruik van pesticiden wordt verminderd of – beter nog – helemaal verboden. Daarom wordt in dit Jaar van de Bij alles uit de kast gehaald om overheden uit te nodigen bijvriendelijk(er) te worden. Het streven is er op gericht dat zij samen met natuurbeheerders een Bijenconvenant tekenen, waarin ze beloven het gebruik van (voor bijen giftige) bestrijdingsmiddelen in het openbare groen serieus te verminderen en de groenvoorzieningen bijvriendelijker te maken door bijvoorbeeld het inzaaien van planten die veel nectar en stuifmeel voor bijen leveren.

Betere training van imkers Over de imkers zelf is in dit Jaar van de Bij ook nog wel iets te zeggen. Een indirecte oorzaak die namelijk ook tot verhoogde bijensterfte leidt, is de vergrijzing en afname van hun aantal. Vroeger waren er tienduizenden bijenhouders in Nederland. Bijna elke landbouwer bezat een paar bijenvolken, vaak in de buurt van de fruitbomen of de groente- en bloementuin. Maar in de loop der tijd specialiseerden zij zich tot veehouder, akkerbouwer of tot iets anders. En verdwenen de bijenvolken van het boerenerf. De imkerij werd voortgezet door een klein groepje beroepsimkers. Zo kwam het dat het grootste aantal bijenvolken in Nederland tegenwoordig in bezit is van hobbyimkers (die er doorgaans niet hun brood mee kunnen verdienen). Maar door de complexiteit van de bijensterfte is meer

en betere voorlichting en training van de imkers noodzaak. Het doel is duurzaam bijen houden. Imkers die verantwoord werken, die voor de winter niet alle honing uit de bijenkast door suikerwater vervangen maar een aanzienlijk deel achterlaten als voedsel voor de bijen zelf. Die bestrijdingsmiddelen beperken tot het uiterste en zorgen dat er in de nabije omgeving van hun bijenkasten genoeg bloemen staan. Meer bloemen, goed voor meer bijen. �

Proef de honing van de stad Ook zin om Amsterdamse stadshoning te proeven? Kijk op

www.amsterdamsehoning.nl en leg via een mail contact met

Amsterdamse imkers. In elk stadsdeel is wel een imker actief én

elk stadsdeel heeft z’n eigen smaak.

�

Bijvriendelijk balkon? Op www.jaarvandebij.nl is een overzicht te vinden van alle acties in

het land en allerlei tips om de situatie van de bij te verbeteren en te

beschermen.

Kijk daarnaast ook eens op www.beecollective.eu. The Bee

Collective is een samenwerkingsverband tussen bijenhouders en

ontwerpers en zoekt naar nieuwe manieren om bijenhouden in ons

huidige leefklimaat te stimuleren. Dat levert vindingrijke ideeën op.

Met het ontwerp van een eigen bijencomplex laten studenten van

de Academie Beeldende Kunsten in Maastricht bijvoorbeeld zien

hoe mensen met weinig tijd en ruimte iets goeds kunnen doen.

Datzelfde doen ze met het ontwerp van een praktische bijentuin,

van kleding voor imkers en zakjes bijvriendelijk bloemenzaad.

Eigentijdse ontwerpen voor een moderne, stadse en vooral nieuwe

generatie bijenhouders met een volle agenda en een kleine tuin,

een balkon of dakterras.

Anderhalf miljoen bloemen • Voor het maken van 1 kilo honing moeten bijen ruim 4 kilo nec-

tar verzamelen. Daarvoor vliegen ze ruim honderdduizend keer

op en neer van bloem naar kast en terug. Ze bezoeken zo meer

dan anderhalf miljoen bloemen.

• Alleen wanneer de bijen van hoofdzakelijk één plantensoort

nectar hebben verzameld, mag de honing bijvoorbeeld fruit-,

heide-, koolzaad- of klaverhoning genoemd worden. In alle

andere gevallen staat er op het etiket: bloemen-, zomer- of

voorjaarshoning.

• Waarom komt biologische honing in de natuurvoedingswinkel

vooral uit het buitenland? Honing heet alleen ‘biologisch’ als

deze gemaakt is in gebieden waar binnen een straal van 5-7

kilometer geen industriële bedrijvigheid te bekennen is, geen

autosnelwegen zijn en ook geen niet-biologische landbouw

voorkomt.

| januari 2012 9

PO

w

A

e



Ft

fiS

Bj

i|S

tli

Ul

ikG

t

Biologische kwaliteit van oudsher!

De zuivelfabriek in Limmen was de eerste

verwerker van biologische melk in Neder-

land. Vanaf de oprichting van de fabriek

in 1905 is er een rijke zuivelkennis opge-

bouwd. Die proeft u sinds 1980 in de beste

kwaliteit biologische en biologisch-dynami-

sche zuivel. 130 veehouders leveren dage-

lijks hun verse melk voor Zuiver Zuivel

producten. Via de houdbaarheidsdatum

op de verpakking kunt u terugvinden van

welke veehouders de melk in uw product

onder andere afkomstig is.

Kijk voor meer info op www.zuiverzuivel.nl.


PEULVRUCHTENLICHT EN VERFIJND OF SIMPEL EN STEVIG

Een heuse Bruine Bonen Bende is opgestaan. Hun missie: promoten van

peulvruchten. Bartje wilde niet bidden voor bruine bonen. Maar had

Bartje nu geleefd, dan was hij misschien wel minder nukkig geweest.

Want peulvruchten kunnen ongelooflijk lekker zijn. En dat niet alleen…..

Foto

grafi

e S

ven

Ben

jam

ins

| St

ylin

g U

lrik

a G

ust

avss

on

| januari 2012 11


Teks

t N

icol

e W

illem

se |

Foto

graf

ie |

des

ign

56 /

stu

dio

gi/S

hu

tter

stoc

k.co

m


Wie vroeger in ons land geen vlees kon betalen, at bonen. Of erwten of

linzen. En omdat peulvruchten eenvoudig te verbouwen waren, at het vee gretig mee. Bonen, daar hing – vaak letterlijk – een lucht van armoe omheen.

Meer dan een prima vleesvervanger Dat compleet achterhaalde beeld, daar wil promotieplatform de Bruine Bonen Bende korte metten mee maken. Om te beginnen doen peulvruchten het juist heel goed als vlees-vervanger dankzij hun hoge eiwitgehalte. Ze bevatten alleen wat minder van het essentiële aminozuur methio-nine, met een portie rijst, pasta of brood op een dag is dat aangevuld. En dat hoeft echt niet in één gecombineerde maaltijd, zoals vroeger wel werd gedacht.

Lekker veel vezels en vitaminen Peulvruchten bevatten daarnaast veel koolhydraten die langzaam in het lijf worden opgenomen. Dat is goed voor de bloed-suikerspiegel en maakt ze tot een gezonde energiebron. Dankzij het snelle verzadigingsgevoel dat ze geven én hun lage calorieëngehalte, zijn peulvruchten gezond voor mensen die bewust op hun gewicht letten. Instanties als de Gezondheidsraad en het Voedingscentrum juichen het eten van peulvruchten daarom ook toe, ook vanwege het hoge vezelgehalte. Want negen op de tien Nederlanders eet tegenwoordig te weinig vezels, terwijl die juist zo goed helpen om overgewicht, hart- en vaatziekten en darmproble-men te voorkomen. En behalve dat in peulvruchten meer vezels zitten dan in de meeste vol-korenproducten, zijn zij een uitstekende bron van B-vitaminen en mineralen zoals ijzer.

Kies voor duurzaam Wie kiest voor peulvruchten, kiest ook voor duurzaam. In vergelijking met zuivel, kip, vlees of vis is de opbrengst op een stuk landbouwgrond tien tot twintig maal hoger en ook op het vlak van ver-werking, vervoer en opslag scoren peulvruchten hoog op duurzaamheid; er komt minder CO² vrij dan bij veel groentesoorten. Daarnaast kunnen ze ook nog eens droog en zonder koeling bewaard worden. En als de teelt al niet in de buurt plaatsvindt, kunnen ze in bulk per vrachtauto of schip worden vervoerd.

Ideaal voor biologische landbouw Dankzij hun gunstige eigenschappen waren peulvruchten al in vroeger tijden in staat zich over de aarde te verspreiden. In het Midden-Oosten zijn velderwten en linzen gevonden die teruggaan naar het zesde en zeven-de millennium voor onze jaartel-ling. Peultjes stellen nauwelijks eisen. Ze hebben weinig

Als je voor peulvkies je ook v


Vers, gedroogd, uit pot of blik

Tuinbonen, doperwten en kapucijners

zijn de enige peulvruchten die bij ons

vers verkrijgbaar zijn. Het seizoen is

kort: juni en juli. Maar peulvruchten

lenen zich goed om te drogen en

kunnen zo lang bewaard worden.

Om ze weer eetbaar te maken, is

alleen water nodig. De kooktijd wordt

belangrijk verkort door ze eerst te

weken.

De smaak van verse peulvruchten is

anders dan van gedroogde: lichter,

frisser, passend bij het zomerseizoen.

Gedroogde peulvruchten zijn steviger

en stoerder: comfort food dat bij de

koudere seizoenen past.

De keuze in gedroogde peulvruchten

is groter dan in glas of blik. De smaak,

textuur en voedingswaarde van

peulvruchten in blik of achter glas is

gelijk aan zelfbereide. Er wordt echter

wel zout aan toegevoegd. Wie dat niet

wil, kan beter zelf weken en koken.

En selectie uit de

lekkerste peulvruchten-

recepten. Licht en

verfijnd of simpel

en stevig, de

mogelijkheden zijn

eindeloos. �

moeite met droge en schrale grond, integendeel. De meer dan twaalfhon-

derd soorten bevorderen het eiwitgehalte in de grond, maken de aarde los voor nieu-

we planten en weten stikstofbindende bacte-riën in de lucht aan zich te binden. Die stikstof

kan de plant vervolgens gebruiken voor de groei, als een soort natuurlijke vorm van bemesting.

Handig voor arme boeren die zich geen kunstmest kunnen veroorloven. En als ze op een uitgeputte grond

twee jaar vlinderbloemige planten telen, kunnen ze de bodem daarna drie jaar voor andere gewassen gebruiken. Ideaal voor de biologische landbouw als vruchtwisse-lingsgewas en groenbemester.

Vegetariërs, veganisten en fl exitariërs Als goedkope vlees- of visvervanger zijn peulvruchten een voor de hand liggende keuze voor vegetariërs, veganisten en flexitariërs. En ze zijn ook nog eens snel en simpel te bereiden, helemaal als ze uit blik komen.Kijk ook eens op www.bruinebonenbende.nl

WEL OF NIET WEKEN?Spliterwten (erwten

zonder velletje) en

linzen hoeven niet te

worden geweekt. Voor

alle andere peulvruch-

ten is het aan te raden

om ze wel te weken.

Dit verkort de kooktijd

en zorgt er volgens

sommigen voor dat de

bonen beter verteer-

baar zijn.

LEKKERSTE PEULVRUCHTENFruit altijd eerst wat

ui, knofl ook en of krui-

den in een beetje olie

en voeg dan pas de

peulvruchten en het

water toe. Dit geeft

de peulvruchten extra

smaak en zorgt er ook

nog eens voor dat het

kookvocht niet gaat

schuimen, wat voor

een snelkookpan heel

belangrijk is.

Reken voor oude

peulvruchten altijd 10

minuten kooktijd extra.

ZOUTWorden peulvruchten

in water met zout

opgezet, dan is er een

risico dat de velletjes

niet zacht worden. Het

is beter om pas halver-

wege de kooktijd zout

toe te voegen.

SNEL WEKENBreng gewassen peul-

vruchten in ruim water

aan de kook, kook ze

5 minuten en laat ze

daarna een uur weken.

Spoel ze voor verder

gebruik af in een zeef.

IN DE SNELKOOKPANDe kooktijd van peul-

vruchten wordt in de

snelkookpan met ca.

een derde ingekort.

Reken de tijd vanaf het

moment dat de pan

onder druk is. Open

de pan pas als de druk

ervan af is, voeg dan

zout toe en laat de

peulvruchten nog een

minuut of 10 in het

kookwater staan.

V d d

| januari 2012 13

lvruchten kiest,k voor duurzaam.


borrelhapje, 6 personen

2 eetlepels olijfolie | 1 sjalot, fijn-

gehakt | 1 teen knoflook, fijngehakt |

100 g zwarte belugalinzen |

500 ml groentebouillon (van tablet) |

½ theelepel gemalen komijn |

1 eetlepel geraspte Parmezaanse

kaas | 20 g peterselie + 1 eetlepel

heel fijngehakt |125 ml slagroom |

6 sneetjes geroosterd stokbrood

Fruit in een klein pannetje de sjalot en

knoflook 1 minuut zachtjes in 1 eetle-

pel olie. Schep de linzen erdoor, voeg

de bouillon en komijn toe en kook de

linzen in 30-35 minuten gaar. Pureer

het mengsel heel goed met de staaf-

mixer of in de keukenmachine. Wrijf

de soep boven een schone pan door

een zeef.

Schep de inhoud van de zeef in een

bakje en roer er de resterende eetlepel

olie, de kaas en de fijngehakte peterse-

lie door. Proef en breng de tapenade op

smaak met zout en peper.

Overgiet in een vergiet de 20 g peterse-

lie met kokend water en laat deze goed

uitlekken. Pureer de peterselie zo fijn

mogelijk. Klop de slagroom dik vloei-

baar en meng er de peterselie en naar

smaak zout en peper door.

Bestrijk de sneetjes stokbrood met de

tapenade.

Verdeel de opnieuw verwarmde soep

over 6 kleine glaasjes. Schep de room

erop en garneer eventueel met een

takje peterselie. Serveer de hapjes

samen op een schaal. �

hoofdgerecht, 4 personen

5 eetlepels olijfolie | 2 sjalotten,

fijngehakt | 2 tenen knoflook,

fijngehakt | 75 g gemalen,

gepelde amandelen | 200

g gedroogde witte bonen,

voorgeweekt | 3 takjes tijm | 75

g mascarpone | 3 eetlepels witte

balsamicoazijn | 4 eieren

125 g veldsla | 4 soufflébakjes

(inhoud ca. 400 ml)Rec

epte

n A

nn

eke

Am

mer

laan

| F

otog

rafi

e Sv

en B

enja

min

s |

Styl

ing

Ulr

ika

Gu

stav

sson

| K

oken

Ingm

ar N

ieze

n

Fruit in een pan de sjalotten en knoflook zachtjes

3 minuten in de 2 eetlepels olie. Bak de gemalen

amandelen heel even mee. Schep de bonen en tijm

erdoor en schenk zoveel water op, dat de bonen

2-3 cm onder water staan. Kook de bonen in ca. 1¼

uur zachtjes gaar. Voeg halverwege de kooktijd wat

zout toe.

Verwijder de tijm, giet het vocht af en pureer het

bonenmengsel met 3 eetlepels van het opgevangen

vocht en de mascarpone tot een dikke puree. Roer

er 1 eetlepel azijn door. Proef en voeg eventueel nog

wat zout en peper toe. Wrijf de bonen door een zeef.

Bewaar de inhoud van de zeef voor de salade.

Verwarm de oven voor op 200 °C. Vet de bakjes goed

in en bestrooi ze met paneermeel. Schud het over-

tollige paneermeel uit de bakjes. Klop de eidooiers

goed door de gezeefde puree. Klop de eiwitten in

een aparte kom stijf en spatel de bonenpuree luch-

tig erdoor. Vul de soufflébakjes met de puree. Zet

ze op het rooster en bak ze in ca. 18 minuten bruin

en gaar.

Meng voor de sladressing in een ruime kom de

inhoud van de zeef met de resterende 3 eetlepels

olie en 2 eetlepels azijn. Roer er wat water door tot

het mengsel de dikte van een dressing heeft. Schep

vlak voor serveren de veldsla door de dressing.

Serveer de soufflés in de vorm met de salade

ernaast.

van witte bonen met amandelen en een bijpassende salade

SOUFFLÉ

Witte bonen en amandelen vormen een verfijnde smaakcombinatie. Verrassend in de soufflé én de salade.



LIC

HT

& V

ER

FIJ

ND

van belugalinzen met peterselieroom en toast met zwarte tapenade

AMUSESOEPJE

Spectaculair om te zien en om te proeven. Vooral de zwarte tapenade is verrassend en zo gooi je helemaal niets weg.

| januari 2012 15


met groene kool

KAPUCIJNERS

Kapucijners in een pot zijn meestal vers ingemaakt en veel lichter van smaak – en van kleur – dan gedroogde kapucijners. Voor dit stevige gerecht zijn de gedroogde het lekkerst.

SIM

PE

L &

ST

EV

IG




250 g gedroogde kapucijners,

voorgeweekt* | 3 eetlepels

olijfolie | 2 uien, fijngehakt |

1 eetlepel gedroogde oregano

| 2 tenen knoflook, fijngehakt

| 750 g groene kool, in vrij

grove stukken | 100 g oude

kaas (stukje) | 1 eetlepel kori-

anderzaad, grof gestampt

Fruit in een ruime pan 1 ui,

knoflook en oregano 3 minuten

zachtjes in de olie. Schep de

kapucijners erdoor en schenk

zoveel water op dat ze net

onderstaan. Breng aan de kook

en kook de kapucijners in ca. 1½

uur gaar. Voeg halverwege de

kooktijd wat zout toe.

Verhit de resterende 2 eetlepels

olie en bak hierin de resterende

ui, de knoflook en de rode peper

zachtjes 2 minuten. Schep de

groene kool erdoor en laat deze

iets slinken. Schep met een

schuimspaan de kapucijners

bij de kool en voeg enkele eet-

lepels van het kookvocht en

wat zout toe. Stoof de kool in

10-15 minuten gaar. Verdeel

het gerecht over 4 borden en

schaaf de kaas erboven. Strooi

er ten slotte de koriander over.

Lekker met grof bruinbrood.

* Of gebruik kapucijners uit pot of blik. Reken 2 potten of blikken (à 400 g) voor 4 personen. Voeg de helft van de oregano toe aan de kool.


4 eetlepels olijfolie | 1 grote ui,

gesnipperd | 2 tenen knoflook,

fijngehakt | 225 g groene linzen,

afgespoeld | 1 eetlepel Marokkaanse

kruiden* | 1 butternut pompoen,

in blokjes van 2 x 2 cm | 100 g grof

gehakte walnoten | 4 eetlepels grof

gehakte verse koriander

van linzen met pompoen

Verhit de olie in een ruime hapjespan.

Fruit hierin de ui en knoflook zachtjes 4

minuten. Roer de linzen en de kruiden

erdoor. Voeg 500 ml water toe, breng aan

de kook en stoof de linzen 15 minuten.

Voeg de pompoen en naar smaak zout

toe en stoof alles in nog eens 15 minuten

gaar.

Rooster intussen de walnoten in een

droge koekenpan goudbruin.

Verdeel het gerecht over 4 borden en

strooi de walnoten en de koriander

erover. Lekker met couscous en eventueel

nog een groene salade. �

*Of gebruik 1 theelepel gemalen komijn, 1 theelepel gemalen koriander en 1 theelepel gemberpoeder.

TA

JIN

E

Groene linzen zijn lekker pittig van smaak en daardoor heerlijk in mediterraan gekruiden gerechten, zoals deze tajine.

| januari 2012 17


Rec

epte

n C

lara

ten

Hou

te d

e La

nge

| F

otog

rafi

e S

ven

Ben

jam

ins

| S

tylin

g U

lrik

a G

ust

avss

on |

Kok

en I

ngm

ar N

ieze

n

bijgerecht, 4 personen

4 eetlepels olijfolie | 1 grote ui,

gesnipperd | 1 venkelknol, in

kleine blokjes | 1 theelepel kur-

kuma (koenjit) | 1 theelepel kaneel

| 300 g quinoa | 50 g pistache-

nootjes, gepeld | 300 g spinazie,

gewassen en goed uitgelekt | 75 g

gedroogde cranberry’s

Meng de misopasta met de sherry

en sojasaus. Bestrijk de makreelfi -

lets rondom met dit mengsel en leg

ze in een bakblik of lage ovenschaal.

Laat de vis 30 minuten marineren.

Schil de wortels met een dunschil-

ler en schaaf ze – ook met de

dunschiller – in lange dunne

linten. Verwarm de oven-

grill voor. Strooi het

sesamzaad over de

makreel en schuif

de vis 10 cm onder

de hete grill. Rooster de vis in 6-8

minuten mooi bruin en net gaar.

Verhit de olie in een wok en fruit de

gember en knofl ook zachtjes tot het

gaat geuren. Schep de wortellinten

erdoor en roerbak ze 2-3 minuten.

Voeg 2-3 eetlepels water toe en

smoor de wortel in nog enkele

minuten zachtjes gaar. Verdeel de

wortel over warme borden en leg

de gegrilde makreel erop. Strooi de

koriander erover. Lekker met rijst of

aardappelpuree.

Met meer noten (40-50 gram noten

per persoon) maak je van deze quinoa

pilav een hoofdgerecht. Combineer de

pistachenoten dan met amandelen en

walnoten. Geef er een salade bij.

Quinoa pilav met pistachenootjes



Quinoasalade met bietjes en raapstelenlunchgerecht, 4 personen

sap en rasp van 1 citroen | 6 eetlepels olijfolie | 4 kleine rode bietjes, geschild200 g (trio van) quinoa | 2 eetlepels bieslook, fi jngeknipt | 3 eetlepels platte peterselie, fi jngehakt | 250 g raapsteeltjes | 50 g feta of geitenkaas, fi jn verkruimeld

Klop het citroensap met de olijfolie en wat zout en versgemalen zwarte peper tot een dressing. Schaaf 2 bietjes in dunne plakjes en schep ze in een diep bord om met 2 eet-lepels dressing. Snijd de andere bietjes in piepkleine blokjes en schep ze in een kom-metje om met 2 eetlepels dressing. Laat

de plakjes en blokjes biet een half uurtje staan. Kook de quinoa in een pan met 400 ml water en wat zout in 12-15 minuten gaar en mooi droog. Roer de rest van de dressing met de citroenrasp en de peter-selie en bieslook door de quinoa en laat het graan afkoelen tot lauwwarm. Snijd de worteltjes van de raapsteeltjes en was de groente in ruim water. Laat de raapsteeltjes in een vergiet goed uitlekken. Snijd de helft fi jn. Leg de plakjes biet en de hele raapste-len op borden. Schep de blokjes biet en de gesneden raapstelen door de quinoa en schep de quinoasalade op de groente op de borden. Strooi de verkruimelde kaas erover. Druppel wat rodebietendressing rond de salade.

Quinoa is een geval apart. Je eet en bereidt de piepkleine

korreltjes op dezelfde manier als rijst en couscous. En

toch is quinoa geen graan. Botanisch gezien hoort quinoa

tot dezelfde ganzenvoetfamilie als rode biet, snijbiet en

spinazie, maar bij quinoa gaat het niet om de bladeren

maar om de grote trossen met fel roze, oranje, rode,

violette of zelfs zwarte zaadjes. Eenmaal schoongemaakt

lijken de zaadjes nog het meest op bleekgeel sesamzaad.

Quinoa is lekker als bijgerecht bij vlees en vis, maar is ook

een goed uitgangspunt voor een maaltijd zonder vlees

of vis. De zaadjes zijn rijk aan koolhydraten, vitamines B,

mineralen en hoogwaardig eiwit. Reken op 75 gram

quinoa per persoon. Kook de quinoa in twee keer zoveel

water in 15 minuten gaar of bereid de kleine korreltjes

als risotto of pilav. �

Quinoa!

pg

|g

j|

yg

|g

Misschien vreemd, maar heel lekker: quinoa in de stamppot. Het geeft het

gerecht een lekkere ‘bite’. Vervang heel eenvoudig een deel van de aardappel door quinoa. Bereid het gerecht zoals gewend en breng het

daarna eventueel lekker pittig op smaak met kerriepoeder of

Marokkaanse kruiden.

| januari 2012 19


Niet meer dan zo’n 3 procent van de Nederlandse land-

bouwgrond is biologisch. Ondertussen is de biologische

markt de afgelopen tien jaar grofweg verdubbeld naar

een omzet van ruim 750 miljoen euro in 2010. In de zui-

velsector zijn 50 à 60 extra biologische melkveehouders

nodig. En ook bij varkensvlees en pluimveevlees dreigen

tekorten.

Waarom groeit het biologische aanbod niet mee met de vraag?

‘Veel niet-biologische veeboeren en tuinders denken

over omschakelen naar biologisch, maar aarzelen’, zegt

Bavo van den Idsert, directeur van Bionext, de nieuwe

ketenorganisatie voor duurzame biologische landbouw

en voeding. ‘Bijvoorbeeld voor ondernemers in de herfst

van hun loopbaan, de categorie vijftig plus, is het niet niks

om alsnog je bedrijfsvoering om te gooien. Bij de jongere

melkveehouders spelen andere zaken: zij hebben vaak

zeer omvangrijke, intensieve bedrijven die ver af staan

van de biologische werkwijze. Zij zien nog te veel hinder-

nissen en kosten op de korte termijn en onzekerheden

op de lange termijn. Logisch. Vooral in deze tijd, waarin

iedereen rondloopt met de eurocrisis in z’n hoofd.’

Maken we straks mee dat er alleen nog maar buitenlandse bio-producten op de Nederlandse eettafels staan?

‘Dat zal niet gebeuren. Om twee redenen. Eén: we gaan

letterlijk de boer op. Bionext overlegt met boeren en

banken hoe we de kortetermijnnadelen van omschakelen

kunnen omzetten in langetermijnvoordelen. Het gaat

langzaam, maar er komt beweging in. Twee: steeds meer

bewuste consumenten kiezen voor eten dat geprodu-

ceerd wordt in de streek waar ze wonen. Stadslandbouw

is daar een mooi voorbeeld van.’

Een streekproduct wil nog niet zeggen dat het biologisch is.

‘Nog niet, nee. Maar we gaan wel die kant op. Biologisch

wordt nu al sterk geassocieerd met duurzaamheid in de

volle breedte. Denk aan korte lijnen van producent naar

consument, een lager energiegebruik, hernieuwbare ver-

pakkingen, fairtrade, natuurbeheer, zorgboerderijen en

biodiversiteit. Bionext gaat die meerwaarden meetbaar

maken en verder ontwikkelen met de biologische bedrij-

ven. Biologisch draagt al op veel meer aspecten bij aan

duurzaamheid dan de wetgever van biologisch eist, maar

alles kan altijd beter.’

De biologische sector integreert steeds verder

in de samenleving. Wat vroeger vooral een

ideologie was, wordt nu ook een lifestyle.

De vraag naar biologisch blijft groeien. Goed

nieuws dus. Er ligt wel een ‘luxeprobleem’ op

de loer: in sommige productgroepen kan het

aanbod de vraag nauwelijks bijbenen.

‘Dat onze biologische kernwaarden in de wetgeving zijn vastgelegd, is een groot goed. Daar moeten we de burgers beter bij betrekken, beter mee verbinden. Je ziet dat nu al gebeuren. Logisch, biologisch is de allround kampioen duurzaamheid.’

Kees van Zelderen, melkveehouder in De Rips, lid van de Raad

van Toezicht van Bionext en voorzitter Vakgroep Biologische

Landbouw van de Land- en Tuinbouw Organisatie (LTO)

‘Biologisch valt of staat met eerlijke, transparante communicatie zonder commerciëel jasje. Met inspirerende achtergrondverhalen die kloppen. Daar moeten we harder aan werken. Mensen houden nu eenmaal niet van gebakken lucht.’

Roosmarijn Saat, mede-eigenaar van Gimsel in De Groene Passage in

Rotterdam en bestuurslid Promotiebureau Biologische Speciaalzaak (PBS)



Neemt Bionext niet te veel hooi op de vork?

‘De consument verwacht niet anders van een biologisch

product. En Bionext doet dit niet alleen. We werken

samen met het bedrijfsleven aan de opwaardering van

het concept biologisch. In landen om ons heen gebeurt

dat op dezelfde manier. Biologisch kan niet tevreden

achterover leunen, we zullen als keten vooruit moeten.

Anders worden we straks links en rechts ingehaald door

CO²-neutrale kassen en diervriendelijke stallen. Ik zie en

hoor dat veel biologische bedrijven de lat graag nog hoger

willen leggen. Ze willen kampioen zijn van de duurzaam-

heidmeerkamp. Die ambitie is goud waard en Bionext

wil het proces van doorontwikkeling graag aanjagen en

begeleiden.’

Het vertrouwen van de consument in biologisch is groot, terwijl dat voor voedsel in het algemeen wel anders is.

‘Dat vertrouwen hangt sterk samen met de transparantie

in de keten. Transparantie en vertrouwen zijn sleutel-

woorden voor verduurzaming.’

Sommige speciaalzaken groeien sterk in omvang. Is het personeel wel genoeg geschoold om de biologische verhalen smakelijk te kunnen vertellen?

‘Daar werken de winkels hard aan. De communicatie

van speciaalzaken – van de hele biologische sector trou-

wens – gaat ook over transparantie. Laten zien van wie

je producten afkomstig zijn, wat het verhaal erachter is.

Producten van een boer uit de omgeving, producten met

het Demeter keurmerk, of producten van bijzondere pro-

jecten, zoals Sekem in Egypte. Het personeel speelt een

belangrijke rol in het doorvertellen van dat verhaal aan

de klant.’

Daarmee verhoog je dus eerder de vraag dan het aanbod.

‘Zeker, maar het mes snijdt aan twee kanten. Hoe duur-

zamer en groter de biologische markt, hoe meer niet-

biologische boeren zich achter hun oren zullen krabben,

hun kansen zullen zien en grijpen.’

Bereidt Bionext zich al voor op die schaalvergroting?

‘We streven naar een beheerste omzetgroei van 10 pro-

cent per jaar. Een te snelle groei is niet duurzaam en zorgt

voor onbalans in de keten. Behalve aan groei werken we

daarom ook aan een optimale afstemming tussen de

schakels in de keten. Een winkel wil graag goed gevulde

schappen, een teler wil een eerlijke prijs voor zijn appels

en de consument wil waar voor zijn geld. Onze taak is

zorg te dragen voor goede afstemming, van boer tot con-

sument. Dat zal zowel de kwaliteit als de kwantiteit van

biologisch ten goede komen.’

Er is toch niets mis met de kwaliteit?

‘Het kan altijd nog beter, nog gezonder en

nog lekkerder!’ �

‘De mens zit in een spagaat. Als consument wil hij kiloknallers, als burger diervriendelijkheid. In een wereld waarin voedsel anoniem is, biedt biologisch een mooie kans om mensen waarden aan te reiken die bijdragen aan een gelukkiger leven.’

Ronald van Marlen, directeur van Ariza, onderneming in

biologische fruit & groentenproducten

Teks

t H

ans

Mol

tzer

| I

llust

rati

e Zo

ltan

Kor

aï

| januari 2012 21


AMANPRANA

SERENE LEVENSKRACHT

• Verkrijgbaar in je natuurwinkel of thuisgeleverd via www.amanvida.eu •

Gula Java Cacao van Amanprana:

Gezonde prestatiedrank met kokosbloesem suiker

De nieuwe gezonde sportdrankMichael Phelps, 8-voudig Olympisch zwemkampioen, dronk chocalademelk tijdens de Olympische Spelen. Geen steroïden of supplementen. Nieuw onderzoek bevestigt dat je met magere chocoladedrank sneller herstelt van zware fysieke inspanningen

en deze ook langer volhoudt dan met sportdrank. Gula Java Cacao beantwoordt perfect aan die nieuwe sportdrank-definitie: verschillende suikers, eiwitten en electrolyten (mineralen). M.a.w. bestaande sportdranken zijn achterhaald. De nieuwe chocoladedrank heet Gula Java Cacao.

De nieuwe gezonde familiedrankChocoladedrank Gula Java Cacao is lekker zowel met melk, water of graandrank. Warm, lauw of koud. Voor jong en oud. Boordevol gezonde energie. Als goede start bij het ontbijt, als energierijk tussendoortje, bij recreatie, sport, spelen, studeren, uitgaan en andere ogenblikken waarop je lichamelijk en geestelijk moet presteren. Bij burnout of winter bleus. Gula Java Cacao is je batterijen gezond opladen en genieten. Waarom is Gula Java Cacao de nieuwe gezonde familie- en prestatiedrank? Dankzij de kokosbloesem suiker heeft Gula Java Cacao van nature een lage glycemische index (GI 30), een hoge antioxidatieve waarde (ORAC 19.152 per 100g*), veel mineralen en electrolyten. De kokosbloesem suiker is Fair World en helpt 2000 Javaanse gezinnen aan een extra inkomen. De Cacao en vanille zijn Fair Trade. Info: Tel. 003236532541, www.noble-house.tk

ORAC geeft de antioxidatieve waarde weer van voeding.

3.000 tot 5.000 ORAC wordt minimaal dagelijks

aanbevolen.

FairTradeFairWorld

AMANPRANA

SERENE LEVENSKRACHT

ORAC 19.152

▲ Neem 1 koffielepel (slechts 28 Kcal) Gula Java Matcha. Voeg een hoeveelheid koud of heet water, melk (Gula Java Matcha Latte) of graandrank toe naar believen. Verwerk in soep, brood of gebak. Strooi op muesli, yogurt, salades en afgewerkte gerechten.

Gula Java Matcha van Amanprana belooftfocus, innerlijke rust, energie én anti-oxidanten

in één kopStimuleer je concentratieAlerter zijn in sport, in je werk, in het verkeer? Meer focus in studie en activiteiten? Minder afgeleid en meer geconcentreerd voor betere resultaten? De natuurlijke combinatie van het eiwit L-theanine met caffeïne in Gula Java Matcha zorgen voor alertheid, focus en concentratie.Geniet tegelijk van meer innerlijke rustMatcha wordt in Japan al eeuwen gebruikt als ceremoniële thee. Zen boeddhisten drinken matcha om te mediteren, om tot zichzelf te komen, voor innerlijke rust. Voor zen.Bruis van de energieDe Gula Java bezorgt je energie uit kokosbloesem. De zoete

nectar van de kokosbloesem is een gekoesterde rijkdom, door Javaanse tappers hoog in de kokosbomen geoogst. Boven het houtvuur in de ketel wordt de nectar langzaam roerend zoet en boordevol energie. Om jou op elk moment van de dag energie te geven.

Dagportie anti-oxidanten in 1 kopAnti-oxidanten helpen veroudering tegengaan en geven het lichaam de kracht om aanvallen van oxidanten af te slaan. Ze verhogen het immuunsysteem, je gezondheid. ORAC geeft de anti-oxidatieve waarde weer van voeding. 3.000 tot 5.000 ORAC wordt minimaal dagelijks aanbevolen. 1 koffielepel (8,5g) Gula Java Matcha bevat 3500 ORAC. De actieve anti-oxidanten in Gula Java Matcha zijn een natuurlijke, unieke combinatie van 4 catechinen, taninen, chlorofyl en een rijkdom aan mineralen en eiwitten. De anti-oxidatieve kracht van Gula Java Matcha ligt vele malen hoger dan vitamine C of E.Wat is Gula Java Matcha?Gula Java is geconcentreerde kokosbloesem nectar die zijn energie langdurig vrijgeeft. En matcha bestaat uit het gemalen theeblad van de Camellia Sinensis. Je drinkt bij Gula Java Matcha het hele blad. Bij groene thee werp je de blaadjes weg. De Amanprana matcha kwaliteit wordt met een granietmolen traag vermalen (slechts 40g per uur). Amanprana gebruikt alleen groene theeblaadjes die jong en heel zijn. Dat is ‘Kotobuki’ kwaliteit. ‘Kotobuki’ betekent in het Japans ‘lang leven’. En dat is niet toevallig Amanprana kwaliteit. Productinfo:

Tel 003236532541, www.noble-house.tk

info www.noble-house.tkFAIR WORLD

info www.noble-house.tkSUPER VOEDING

ORAC 35.460



met peterselieroom

Elke dag lekker!


3 eetlepels olijfolie | 75 g gerookt spek, in

blokjes | 2 kleine uien, in ringen | 3 tenen

knoflook, fijngehakt | 500 g wittekool, in

brede repen | 1 winterwortel, in plakjes | 500 g

vastkokende aardappels, in kleine blokjes |

1 theelepel karwijzaad | 1 liter groente-

bouillon (instant) | 4 eetlepels grof gehakte

peterselie | 125 ml zure room

Verhit de olie in een ruime soeppan en bak

hierin het spek zachtjes uit. Voeg de uien en

knoflook toe en bak dit zachtjes 3 minuten.

Schep de wittekool erdoor en laat deze al

omscheppend slinken. Bak de wortel en aard-

appel heel even mee. Voeg het karwijzaad en

de bouillon toe en breng aan de kook. Kook de

soep in 15-20 minuten zachtjes gaar. Proef en

breng op smaak met royaal (gedroogde rode)

peper. Meng de peterselie door de room en ser-

veer deze apart bij de soep. �

mmmmeeeettttt ppppppeeeetteerrsseelliieerrooooommm

Witte-koolsoep

| januari 2012 23


oer Paco Salcedo is de trotse voorzitter van de coöperatie Almendrera del Sur in Andalusië, Spanje. Sinds 1995 koopt Horizon alle biologische amandelen van deze coöperatie.

Daardoor verbouwen nu al ruim 400 boeren amandelen op biologische wijze. Want wat goed is, groeit natuurlijk.

B

e

Tuintherapie in een Notendopstart 14 januari 2012

Natuurvoeding in een Notendopstart 20 januari 2012

BD tuinierenstart 21 januari 2012

Scheppend leven (Ecotherapie)start 2 februari 2012

Docenten/Sprekerstraining start 4 februari 2012

Zaaien met sterren en planeten3 maart 2012

Bijscholing zuur-basen in de voeding 14 maart 2012

Meer weten? Kijk op www.kraaybeekerhof.nl

of bel ons op telefoonnummer 0343-512925

Laatste kans


Zoete aardappels met boerenkool

en gebakken broodkruim

Elke dag lekker!


5 eetlepels olijfolie | 6 teentjes

knoflook, grof gehakt | 500 g

boerenkool, heel grof gehakt |

1 kg zoete aardappels, geschild |

cayennepeper | 7 sneetjes oud

brood, zonder korst |

2 eetlepels rozemarijnnaaldjes,

grof gehakt | 100 g mascarpone

Verhit 2 eetlepels olie in een

ruime pan en fruit hierin de

knoflook in enkele minuten

goudgeel. Schep de boerenkool

erdoor en laat de groente al

omscheppend slinken. Schep er

vervolgens de zoete aardappels

door en bak alles zachtjes nog

1 minuut. Schenk 250 ml water

erbij en voeg naar smaak zout

en cayennepeper toe. Dek de

pan af, breng de inhoud aan

de kook en laat deze in ca.

20 minuten heel zachtjes

gaar stoven. Voeg als het

gerecht wat te droog

wordt, wat extra water

toe.

Verkruimel intussen de

sneetjes brood en meng

ze met de rozemarijn.

Verhit de resterende 3

eetlepels olie en bak hierin

het broodkruim krokant.

Giet eventueel het vocht van

de groente af. Voeg de mascar-

pone toe en stamp alles tot een

grove stamppot. Gebruik het

afgegoten vocht als de stamp-

pot iets te droog is. Verdeel over

4 borden en strooi het gebakken

broodkruim erover. �

| januari 2012 25


Amanprana mondolie is natuurlijk antiseptisch, ze houdt je mond fris en zegt ‘neen’ aan verkoudheid en griep.Totale mondhygiëne voor een schitterende lach. Bij tandenpoetsen wordt slechts 60% van het tandoppervlak bereikt en 10% van de hele mondholte. In onze mond leven 10 miljard micro-organismen (bacteriën, virussen, schim-mels en protozoa). Ze kunnen het tandvlees doen ont-steken en zijn medeverantwoordelijk voor tandplak, gaat-jes in de tanden, onfrisse adem, verkoudheid, griep, etc.Verkoudheid of griep? mondolie! De essentiële olie van kruidnagel, kaneel en oregano en de kokosolie geven bacte-riën en virussen geen kans. Mondolie helpt griep en verkoud-heid voorkomen of genezen. Spoel en gorgel met 1 koffielepel (5ml) olie gedurende 2 tot 5 minuten. Bij verkoudheid en griep doe je dit 6x per dag. Ook bijzonder effectief ‘s avonds na het tandpoetsen voor opstaan met een frisse adem. Er zijn 2 soorten mondolie: de ‘Menta’ met munt en de ‘Foeniculum’ met venkel.Waarom kokos-, olijf- en hennepolie? Voor olietrekken wordt vaak sesam- of zonnebloemolie gebruikt omdat ze goedkoop zijn. Ze oxideren echter te snel door de zuurstof die bij olietrekken aanwezig is in de mond. Amanprana maakt

gebruik van 3 extra vierge oliën. Kokos-olie, die antiseptisch is, heeft een kleine moleculaire structuur (kan overal tussen),

en een sterkere zuigende werking. Olijfolie is rijk aan chlo-rofyl, die een slechte adem snel wegneemt. Hennepolie heeft een therapeutische werking en een lekkere smaak. Eenvoudig detoxen met Amanprana mondolie 1 eetle-pel (15ml) olie spoel je gedurende 20 tot 30 minuten door je mond heen. Zuigen, persen, suizen, kauwen, spoelen, trekken

en gorgelen. Van links naar rechts, van boven naar onder. Niet inslikken, maar uitspuwen. Olietrekken doe je wekelijks en tijdens een detoxkuur dagelijks. Bij voorkeur ‘s ochtends op de nuchtere maag, na het tandenpoetsen. Als je meer-maals per dag olietrekt, dan best voor de maaltijd. Info: Tel 003236532541 www.noble-house.tk 100% Bio, 100% actief, 100% natuurlijk, 100% lief-de. Verkrijgbaar in je natuurwinkel of thuisgeleverd via www.amanvida.eu

AMANPRANA

SERENE LEVENSKRACHT

Ayurveda

AMANPRANA

SERENE LEVENSKRACHT

Happy Perilla Special:voeding als medicijn

Voeding is de essentie van gezondheid volgens Hippocrates. Be-wuste mensen besteden veel aandacht aan groenten en fruit, maar ze vergeten vaak dat er twee essentiële vetzuren bestaan die een gezond lichaam niet kan missen. Het zijn alfa-linoleenzuur (ALA) uit de omega-3 familie en linolzuur (LA) uit de omega-6 familie. Je lichaam kan ze niet zelf aanmaken. Je moet ze uit je voeding halen. Een gezond lichaam kan niet zonder

omega’s. ALA en LA en ome-ga’s in het algemeen vervullen

vele noodzakelijke levensprocessen. Perilla-olie bevat meer omega-3 dan lijnzaad en is rijk aan plantaardige helende stoffen. Perilla olie wordt bekomen door het koud persen

van de zaden van de plant ‘Perilla Frutescens’. Pe-rilla wordt in het Oosten al eeuwenlang gebruikt in het streven naar balans van lichaam en geest en om je ‘chi’, je innerlijke levenskracht, te herstellen door innerlijke rust te brengen. Happy Perilla Special neem je met de lepel of in groentensap, yoghurt, in dressing of met de maaltijd. Verkrijgbaar in je natuurvoedingswinkel of thuisgeleverd via www.amanvida.eu. Productinfo: Tel 00 32 3 653 25 41 www.noble-house.tk Bovis 15.000, -15 Yin, GI 0

SEITAN

Seitan van Bertyn: de ideale vlees vervanger

gezond en lekker



Vandaag et en we


Elke dag lekker!

Varkensschouderhoofdgerecht, 4 personen

4 varkensschouderlapjes | 50 g boters | 150 g

sjalotten, in partjes | 750 g zuurkool | 1 eetlepel

gedroogde tijm | 1 kaneelstokje, gebroken |

4 kruidnagels | 250 ml duindoornsap

Bestrooi het vlees met zout en peper. Verhit de

boter en bak hierin het vlees aan beide kanten

bruin. Schep het vlees uit de pan op een bord.

Bak de sjalotten 2 minuten in het bakvet. Schep

de zuurkool, tijm, kruidnagels en het kaneel-

stokje erdoor. Voeg het duindoornsap toe en

breng alles aan de kook. Leg het vlees op de

zuurkool, sluit de pan en stoof alles in ca. 30

minuten heel zachtjes gaar. Lekker met aardap-

pelpuree. �

in zuurkool met duindoornsap

| januari 2012 27



1 Pluk de dagPiramide heeft haar krui-dentheesoorten in een nieuw jasje gestoken. De reden is vooral een handige, want op de verpakking zie je meteen het doel. De kruidentheetjes zijn namelijk ingedeeld in een ‘momenten’-reeks (Ontbijtje, Frisse start, Frisse start zon-der munt, Even bijkomen, Na-tafelen en Lekker slapen) en een ‘genieten’-reeks (Pluk de dag, Spicy, Sterrenmix, Sterrenmix zonder munt en Zoet plezier). De smaak blijft van dezelfde kwaliteit: ver-trouwd Piramide. Vanaf nu voor elk moment van de dag én elke stemming een thee-soort. Een keuze die niet alleen biologisch is, maar ook gezond. Wil je meer weten over alle thee van Piramide, kijk dan op www.piramidethee.nl Adviesprijs € 2,19 | 20 zakjes

2 Hartige rijstcrackersSnacken is lekker, gezond snacken is beter. Laat dat laatste maar aan de Japanners over – en trouwens, dat eer-ste ook. Zo zijn er spannende crackers van quinoa, zwarte sesam en bruine rijst. Dezelfde rijst die ook zit in de Genmai Life crackers, en verkrijgbaar is in drie varianten: licht gezou-ten rijstcrackers, met tamari of met zwarte sesam. Dat de crackers zijn gemaakt van Japanse biologische bruine rijst maakt ze extra gezond. En dat maakt ze best uniek, want vaker zijn rijstcrackers gemaakt van witte (gepolijste) rijst, die nu eenmaal makke-lijker te verwerken is. Lekker als (glutenvrije!) snack, toastje of om te dippen. Dat kunnen de Japanners van dit zoutje – daar ‘senbei’ – alleen maar beamen. Adviesprijs € 2,29 (rijstcrackers) en € 2,69 (quinoa crackers)

3 Chocolade traktatieEen luxe omhulsel, pure luxe binnenin. Green & Black’s maakt de pretenties helemaal waar. Was er al een lekker (s)makend assortiment, dit is nu uitgebreid met drie nieuwe repen: pure chocolade met gember, pure chocolade met kersen en melkchocolade met karamel. Intense smaken, zorgvuldig uitgebalanceerd. De pure repen zijn gemaakt met een cacaopercentage van 60 procent. Alle repen zijn bio-logisch en ook nog eens fair-trade. Voor iedere gelegenheid echte verwennerij!Adviesprijs vanaf € 2,49 | 100 g

4 Saus!Mmm… pasta! Met saus graag, en dan liefst een echte Italiaanse saus. Dat lukt wel met de Demeter sauzen van De Nieuwe Band. Gemaakt van smaakvolle biologisch-dyna-mische tomaten, door Terre di Sangiorgio. Daar worden ze sinds 1990 op eigen boerderij geteeld en verwerkt, en wel zo snel mogelijk na de oogst. Dat levert een scala aan verse én handige sauzen op: passata fijn (gezeefd) of rustica (grof gezeefd), pastasaus arrabiata (knoflook en rode peper), basi-licum, bolognese (rundvlees), funghi (eekhoorntjesbrood), puttanesca (olijven en kapper-tjes) en tonno (tonijn en olij-ven). Het geheim? Een scheut goede olijfolie – laat dat maar aan de Italianen over. Adviesprijs vanaf € 1,79

Winkelwaar Tekst | Nicole Willemse

1

28 s m a a k mk m a k ea k e n dn d 11111 1 |||| jjjjanjanuaruari 2i 2i 2i 20101212222

2

1

3

44


5 Soja & tamariTamari met koriander en wasabi, geroosterde sesamsoja, hot chili & lemon tamari, Thaise gembersoja en soja met rijstwijn. Dat klinkt nieuwsgierig makend interes-sant. Het zijn stuk voor stuk biologische exotische sauzen op basis van tamari en soja. Van Lima! Ze zijn oosters geïnspireerd en een aanwinst voor alle creatievelingen in de keuken. Handig voor wok-gerechten, frisse salades, als marinade, over noedels, rijst en op de grill – de mogelijkhe-den zijn eindeloos. En het zijn ook nog eens smaakmakers die vriendelijk zijn voor ieder-een die op vet let. Fijne oppep-pers om eens uit te proberen. Adviesprijs vanaf € 3,99 | 100 g

6 Special deliveryOmdat er zoveel vraag bleek naar bietensap en bieten-groentesap zonder melkzuur, besloot De Nieuwe Band haar sappenproducent Beutelsbacher speciaal te vragen deze soorten te gaan produceren. Deze had daar wel oren naar, want Beutelsbacher is een biologisch-dynamisch pioniersbedrijf bij uitstek. Er wordt duurzaam samenge-werkt met voornamelijk regi-onale telers en Beutelsbacher bezit een schat aan jarenlange kennis. Onder andere om de oogst zo snel mogelijk te per-sen, zodat de voedingsstoffen zo goed mogelijk bewaard blijven. De sappen zijn van Demeter-kwaliteit. En dat betekent flessen vol gezond-heid. Ideaal om de winter-maanden mee door te komen. Adviesprijs € 2,29 (bietensap puur) en € 2,39 (gemengd groentesap puur) | 700 ml

7 CadeautipFan van Smaakmakend? En grijp je wel eens mis in de natuurvoedingswinkel? We hebben een speciale actie in de aanbieding. Als je nu een abonnement neemt, betaal je € 22,50 per jaar en ontvang je Smaakmakend voortaan niet alleen thuis in de bus, je krijgt er ook meteen een Weleda-pakket ter waarde van € 25 bij cadeau. Wat je daarvoor krijgt? Een 2-in-1 Reiniging en Rosa Mosqueta vitaliserende oog-contourcrème. Wel snel zijn, want er is een beperkt aantal pakketten. Meer informatie en opgeven: www.smaakmakend.nl/magazine. Of bel: (030) 233 99 77. Abonnement: 6 nummers per jaar voor € 22,50

8 Vega!Nieuws voor vegetariërs en flexitariërs van EkoPlaza, het huismerkassortiment van de gelijknamige biologische supermarkt dat bijna wekelijks wordt uitgebreid. Ekoplaza biedt zes klassieke en moderne varianten paté: naturel, cham-pignon, paprika-augurk, zon-tomaat, paprika-cashewnoot en maïs-tomaat. Op smaak gebracht met fijne kruiden en specerijen. Alle patés zijn bio-logisch, vegetarisch, choleste-rol- en zuivelvrij. Daarbij zijn ze goed smeerbaar door de fijne structuur. Lekker op brood, of later op de dag op een toastje. De paté blijft goed dankzij de hersluitbare verpakking met een plastic dekseltje.Adviesprijs € 2,19 | 125 g

5

6

8

p j |

7

8

| januari 2012 29


SMAAKMAKEND 1 • januari 2012Smaakmakend is een uitgave van Bionext. Het blad verschijnt zes keer per jaar en wordt u aan geboden door uw natuur voe dingsspecialist. In Smaak makend vindt u recepten met biologische producten en verhalen over de herkomst van ons voedsel. Vragen of opmerkingen? Mail of schrijf Bionext.

UitgeverBionext | Laan van Vollenhove 3221 | 3706 AR Zeist | tel (030) 233 99 70 | fax (030) 230 44 23 | [email protected]

RedactieAnneke Ammerlaan (hoofdredacteur) | Hans Moltzer | Nicole Willemse

VormgevingMarc van Meurs

Fotografie & IllustratieSven Benjamins | Getty Images | Zoltan Koraï | Shutterstock.com| KatoTan

Aan dit nummer werkten meeBianca Daniels | Dorien Dijkhuis | Ulrika Gustavsson | Ingmar Niezen

LithografieGrafimedia Amsterdam

DrukwerkbegeleidingMachiel Oudheusden, Sumis Printmanagement

DrukRoto Smeets

AcquisitieRenáta Horenová | Advertenties kunnen zonder op gaaf van redenen worden geweigerd.

Abonnement op Smaakmakend? Dat kan voor € 22,50 per jaar (6 nummers). Bel: (030) 233 99 77 of ga naar www.smaakmakend.nl

ISSN: 1385-9625© Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen en/of gereproduceerd zonder schriftelijke toestemming van de uitgever en foto graaf. Deze uitgave is met zorg gemaakt. Voor eventuele onjuistheden is Bionext niet aansprakelijk. Smaakmakend wordt gedrukt op chloorvrij en gerecycled papier.

colofona d v e r t e n t i e s

de beste bio-adresjes

www.biogids.nl voor een volledig overzicht

van alle biologische

winkels, boerenmarkten,

web winkels, restaurants en

nog veel meer

De Roek Vakantiebungalows in de bossen bij Otterlo, 1500m van Nationaal Park Hoge Veluwe.Met biologische winkel, speeltuin, kinderboerderij. www.deroek.nl

OBILOT NATUURTEXTIEL in Zutphen. Mode, basics, bio-babyuitzet, Demeterwol, hennep, biokatoen, zijde, kinderwagens, bed en zo. Groenmarkt 1, www.obilot.nl

BiologischGeschenkpakket.nlDé specialist in duurzame geschenken en kerstpakketten. Bezoek onze showroom in Huizen! Tel. (035) 523 84 79

Eco & fair trade kledingwinkel Sincero webshop www.sincero.nlHardebollenstr 1 Utrecht

KALMER, MILDER EN GELUKKIGER WORDEN, HET KAN ECHT! Mindfulness training in Zutphen. Individueel of in een groep. Info: Liesbeth van Weelden (0575) 511722 www.leveneenkunst.nl

Franse vakantie met héérlijk bio/veg. eten? Rust, wandelen, mooie kamers in de Auvergne. www.lagarnasette.net

GLERUPS VILTEN SLOFFEN 100% pure wol. Wie ze kent wil nooit meer anders. www.glerups.nl

Voor de lekkerste biologische en biodynamische wijnen ga je naar BiologischeWijnwinkel.nl!

Vakkundig leren koken met biologische producten www.groenekookacademie.nl

WILT U HIER OOK ADVERTEREN? Dat kan al vanaf € 60,00 (ex. btw). Meer info: Bionext, Renáta Horenová, tel. (030) 232 04 90 en [email protected] of kijk op: www.smaakmakend.nl

Panir de perfecte vleesvervanger:

• is een unieke kaassoort

gemaakt van biologische

melk en citroensap.

• smelt niet en kan worden

gebakken, gefrituurd of

gegrild.

• heeft een romige en

neutrale smaak,

kinderen zijn er gek op.

• is zuiver, voedzaam en

makkelijk te bereiden.

Te koop bij uw natuurvoedingswinkel.Zie ook www.panir.nl voor recepten.

Panir, een heerlijke vleesvervanger nu ook van schapenmelk!

Heilige SchaapHeilige Schaap

Heilige KoeHeilige Koepanir van koemelk

panir van schapenmelk

Advies verkoopprijsCa. € 2,80 - 250 gram koe naturelCa. € 3,00 - 250 gram koe naturel, italiaanse kruidenCa. € 4,00 - 200 gram schaap naturel


Tegendraads ‘Dynamiek komt

van koplopers in de maatschap-

pij. Tegendraadse types die

de muren van de gangbare

voedselmarkt willen afbreken.

Vanuit Urgenda leggen we ver-

bindingen met deze koplopers.

Ik zoek ze op en vind ze overal.

Ik geloof in hun initiatieven, zie

kansen en mogelijkheden die ze

zelf vaak niet zien. Samen wer-

ken we aan volgende stappen.’

Samen sterker ‘De kern van

Urgenda is een kleine club

mensen, gespecialiseerd in tran-

sitiemanagement. Met kleine

budgetten, maar een groot

netwerk. Als maatschappelijke

organisatie kunnen we makke-

lijk contact opnemen met par-

tijen die meer macht en invloed

hebben of met de politiek. Vorig

jaar hebben we met een grote

groep van kleine producenten

in het voedselpaviljoen van

de Huishoudbeurs gestaan.

Ze hadden nog nooit zoveel

enthousiaste bezoekers om

zich heen gezien. Dat gaf een

samen-zijn-we-sterker-gevoel.’

Radicaal anders ‘Samen kunnen

we Nederland sneller duurzaam

maken. Consumenten hebben

al lang geen relatie of recht-

streeks contact meer met wat

ze eten. De nadelen daarvan

komen nu aan het licht. Het

voedselsysteem moet radicaal

anders. Eén klein initiatief heeft

geen effect, wel de optelsom

ervan. Samen steken we onze

energie in die optelsom. In een

krachtige voedselbeweging van

onderop.’

Emotie ‘Ik kan van mijn werk

een succes maken omdat ik van

organiseren hou, en vooral ook

van eten. Het is mijn persoon-

lijke passie. Ik kan echt gelukkig

worden van een maaltijd die

klopt. Eten is ook emotie. Het

brengt mensen bij elkaar. Iedere

keer als ik mensen ontmoet die

werken aan verandering in het-

voedselsysteem, zie ik vonkjes

in hun ogen.’

Uberhip ‘Een groot succes was

de Bonenestafette. We hebben

de boon gelanceerd als stijlicoon

voor een gezonde en duurzame

levensstijl. De boon is niet saai

en achterhaald, maar springle-

vend en überhip. Die estafette

was een kolfje naar mijn hand.

Ik ben dol op kapucijners.’

Proefterrein ‘Maar het gaat

ons niet alleen om duurzaam

voedsel. Een mooi voorbeeld is

onze samenwerking met een

flink aantal koplopers op Texel

voor een duurzame ontwikke-

ling van het eiland. Onder het

motto ‘Texel geeft Energie’

hebben zij een duurzame toe-

komstvisie ontwikkeld, waarin

een grote plek is ingeruimd voor

bijvoorbeeld elektrisch vervoer

en duurzame energie. Ook

wordt op Texel hard gewerkt

aan de verduurzaming van het

toerisme. Texel noemen we een

icoonproject. Het eiland is een

ideaal proefterrein voor duur-

zame experimenten.

Wij zorgen ervoor dat die naast

het eiland ook een landelijke

uitstraling hebben, waar-

door initiatieven verbreed en

opgeschaald kunnen worden.

Natuurlijk gaat het op Texel

ook over duurzaam voedsel.

Al een aantal jaren hebben we

contact met koploper Marc

van Rijsselberghe over zijn zilte

groenteproeftuinen. Eigenlijk

heeft voedsel te maken met

alle duurzame facetten van ons

leven. Denk maar aan duurzaam

vervoer, duurzaam milieu, duur-

zame leefomstandigheden van

mensen en dieren, duurzaam

energieverbruik en duurzaam

gebruik van water. Zo kan ik nog

úren doorgaan.’ �

Meer lezen?

Check www.urgenda.nl en

www.nieuwvers.nu

een frisse kijk

Sandra van Kampen

Teks

t H

ans

Mol

tzer

| Fo

togr

afi e

Kat

o Ta

n

Is adjunct-directeur en programmamanager

Duurzaam Voedsel van Urgenda, de Nederlandse

actieorganisatie voor duurzaamheid en innovatie.

‘Iedere keer als ik mensen ontmoet die werken

aan verandering in het voedselsysteem, zie ik

vonkjes in hun ogen.’

| januari 2012 31



bio · organic

Heerlijke wafelsin een nieuw jasje

Ongewijzigd

lekker!

www.terrasana.comwww.terrasana.ccomwwwsmaakmakend 1-2012.indd 32 20-12-11 11:00

Smaakmakend 1-2012

Documents

Transcript of Smaakmakend 1-2012