Pleidooi voor een beetje idealiteit: plechtige promotie Pedagogische wetenschappen -U. Gent.

Pleidooi voor de opwaardering van ondeskundigheid. Dit is voor de pedagoog een wezenlijk moment van het professioneel pedagogisch handelen, de idealiteit toont zich. Pedagogen worden steeds meer en meer ingenieurs.

Dit is fout, want: we kunnen mensen en objecten niet vergelijken, het doel is niet iets verbeteren, er wordt alleen gekeken vanuit dit perspectief. Handelen op basis van theorieën werkt niet voor elk individu. Vaak worden oordelen gevormd ( door artsen, psychologen…) die niet rechtstreeks worden afgeleid uit de deskundigheid, maar uit het welzijn van de mens.

Professie ≠ beroep: professie is meer dan vakdeskundigheid, vaker een engagement, het gaat om iets wat misschien zou kunnen. Het denken van dit misschien is van een andere aard dan het kennen en weten. Er is een groot verschil tussen dit denken en weten/kennen. Dit wordt vaak te nou samengebracht. Ook voor de personen zelf is dit niet altijd even makkelijk.

Pleidooi voor het behoudt van het normatieve perspectief in het professionele pedagogische handelen. Overtuiging dat het pedagogische handelen gedragen wordt door een verwachting waarin noodzakelijkheid plaatsmaakt voor mogelijkheid.

Navigating our way: A compass for popular educators door Astrid Von Kotze, Shirley Walters en Thembi Luckett

Auteurs proberen er alles aan te doen om het belang ervan naar voren te halen. Kompass om richting te behouden en geven aan rijkdom en praktijken

Inzet van de tekst

Auteurs slagen erin om je volledig in de context van Zuid – Afrika te plaatsen en terug in de tijd (1976).

Tekst begint met twee belangrijke gebeurtenissen:

1. Reactie van de politie op schoolgaande kinderen (de Soweto – kinderen) die gewoon betoogden voor hun school waar ze graag naartoe wilden, zij werden neergeschoten.

2. Toneelstuk (the fantastical history of a useless man). in 1976, het toneelspel 'Fantastical History of a Useless Man' waarin het geweld over politiek en economie van de koloniale geschiedenis naar voren kwam. Er moest iets veranderen, de stemloze mensen moesten gehoord worden. Er was een revolutie nodig.

o Koloniale geschiedenis van ZA met politieke en economische tegenstellingen/conflicten

o Gewone man wordt in een positie geplaatsto Hij is de speelbal van allerlei machtsprocessen waar hij weinig aan kan doen

MAAR aan het einde komt er een besef dat er tijd is aan verandering, stem te verheffen (revolutie)

Waarom kozen ze ervoor om deze gebeurtenissen te gebruiken?

- Mensen geven aan dat er iets moet veranderen aan tegenstellingen tussen arm en rijk en het apartheidsregime

- Voedingsbodem popular education:

o Ontstaat in situaties waar maatschappelijke tegenstellingen groot zijn (en al dan niet tot conflicten leidt)

o Ondanks die tegenstelling is er een soort van utopie dat het beter en rechtvaardiger kan

o Popular education: die toekomst openen is niet iets dat door experten wordt gedaan, het is altijd de beweging om gewone mensen/het volk die het besef krijgen dat ze een stem hebben en deze moeten verheffen om een andere samenleving te creeeren.

Wat heeft dit als link met Popular Education?

- De vormen van popular education hangen af/worden mede bepaald door historische gebeurtenissen in een land…

- Het toont ook hoe popular education ontstaat door veranderende relatie tot de staat (die toen nog apartheid verdedigde).

- Popular education is steeds een antwoord op bepaalde historische feiten, en door deze verschillende historische feiten te bekijken kunnen we begrijpen hoe het komt dat er verschillende vormen van popular education zijn. Elke nieuwe tijd vraagt om nieuwe strategieën en praktijken, er zijn dus constant nieuwe uitvindingen.

- Populair onderwijs draagt bij tot het besef van deze hoop (Hoop op een egalitaire samenleving en waardigheid)

Methodologie en focus van het onderzoek

- Sneeuwbaleffect: starten met een kleine groep mensen en via die mensen horen wie er nog interessant kan zijn om zo je steekproef uit te breiden

- Mapping, literatuurstudie, interviews, workshops, initiatieven - Het gaat over een PAR: participatief actie onderzoek

o Je gaat in nauwe samenwerking met mensen uit de praktijk heel veel gesprekken voeren over wat er speelt in popular education wederzijds gesprek (dialoog) en hierdoor wordt er kennis geconstrueerd

Freire is de grondlegger

Het lezen van de woorden gaat ook samen met het lezen van de wereld. Hij wilde tot actie en confrontatie komen van een samenleving die dergelijke uitsluiting in stand houdt. Het is een uitspraak: nooit reflectie zonder actie.

Belangrijke key-elementen

- Vragen stellen bij de orde zoals ze is, de status quo (it challenges the the status quo, but not necessarily the capitalist system)

- Hij wou nooit dat er een expert was en dat die de kennis overbracht, er moest participatie zijn dus co construction (it supports the co-construction rather than simply transmission of knowledge)

- Sociale actie is mogelijk om popular education te voeden (the role of popular education is to conscientise towards social action)

Spanningsvelden

Auteurs proberen de rijkdom aan praktijken van popular education te ordenen en zo 5 spanningsvelden aan te kaarten. Je kan naar elke praktijk kijken als een manier om je erop te positioneren

1. Social mobility – social mobilization = spanning tussen het individuele of het collectieve

a. Sociale mobiliteit: mobiel zijn binnen het sociale, een beweging mogelijk maken binnen het sociale en maatschappelijke. Het slaat op de mogelijkheid van het individu om zich in de samenleving te bewegen en de beweging die sociale mobiliteit aanduid is een beweging naar boven. “het opklimmen op de sociale lader, je positie verhogen”

b. Mobilisatie: mensen aanspreken om belangrijke maatschappelijke kwesties en ze bewegen om er samen iets aan te doen (bv door staking of betoging)

2. Horizontale macht – verticale macht a. Horizontaal = meer de nadruk op samenwerking, dus allerlei soorten functies

op gelijkaardig niveau b. Verticale macht = nadruk op een hierarchie, een structuur van een heers en

verdeel principe dus verschillende niveau’s zoals manager, assistent en dergelijke

3. Een voet binnen de overheid – een voet buiten de overheid = met of zonder de staat 4. Een kennisbron – diversiteit een kennisbronnen5. Korte termijn – lange termijn

Kompas

Popular education for empowerment het gaat een individueel tekort dat bijgestuurd moet worden door educatie.

Popular education for systems change het gaat over met of zonder de staat werken. Er wordt gestreefd naar een popular

education wat participatie met de staat combineerd met kritieken van particuliere systemen.

Issue based popular education Er wordt met of zonder de staat gewerkt en het gaat om sociale mobilisatie

Popular education for radical transformation LINK Freire: educatie is een soort van co-constructie waar iedereen leraar, maar ook

leerling is = ‘practice of freedom’

Waarom spreken ze over spanningen ipv grote tradities?

- Door de verschillende visies en praktijken, kan men ook niet spreken over 'de grote tradities van de popular education'. Popular education verandert over de tijd en de

Het kompas is zo geconstrueerd dat eigenlijk alle 'tensions' in de vier kwadranten verwerkt zitten. (het woelige en regelmatig veranderend water van Popular Education) Het is een denkinstrument dat ons in staat stelt om concurrerende, vaak tegenstrijdige aanspraken over PE te begrijpen.

Als 'popular educators' moeten we ons bewust zijn van de mate waarin de politiek een impact heeft op onze keuzes die we maken.

Het kompas heeft een bepaalde overtuigingskracht nl. fungeert als een gids voor acties bv: de naald zegt ons welke richting we moeten uitgaan, of laat ons zien hoe ver we van het pad zijn afgeweken (welke kwadranten overbevolkt zijn).

context, het past zich aan. Verschillende sociaal pedagogen beogen dan ook andere doelen te bereiken op andere manieren. Hierdoor ontstaan er spanningen, verschuivingen en experimenten.

- 'Popular education' is ontstaan als een fluctuerende, veranderende praktijk die zich verzet tegen eenvoudige categorisering in 'tradities'.

- "Popular education" is een continu veranderende praktijk. Het moet altijd gezien worden in de gehele context, het komt in verschillende vormen op verschillende plaatsen en tijden voor. Daarbovenop vindt het zichzelf ook voortdurend opnieuw uit. In tegenstelling tot tradities die de continuïteit van normen, praktijken en overtuigingen over generaties heen benadrukken, zijn spanningen, verschuivingen en nieuwe experimenten betere benamingen.

Redenen om het kompas te ontwikkelen?

- De auteurs bieden het kompas aan als 'denkinstrument' om 'popular educators' te helpen om over hun individuele en collectieve praxis te reflecteren.

- Om 'popular educators' te ondersteunen in hun zoektocht naar radicale alternatieven. (Freiriaanse roots)

- Men kan het kompas gebruiken om zichzelf vragen te stellen zoals: "Zijn we afgedwaald naar individuele empowerment/bewustzijn, vergelijkbaar met de 'populaire educatie' van Silver die erop gericht is de gematigden tot rust te brengen door mannen(sic) te vormen met specifieke vaardigheden voor bepaalde banen en onderhouden van een onrechtvaardig systeem?"

- Het toont de afgelegde route aan -het bewust blijven van gevaren van de politieke impact in de samenleving -het alternatieve pad aantonen

Sociaal-cultureel en educatief werk Hoofdstuk 1

Sociaal-cultureel is zeer moeilijk te definiëren door de dynamische naam, twee uitgebreide begrippen die samengebracht worden => nog bredere begrippen en de houding van de overheid tegenover het begrip. Focussen op terugkerende karakteristieken. Deze brede definitie maakt het moeilijk om zich te profileren als één sector en zich ster te legitimeren naar overheid en publieke opinie.

Doelstellingen: individu en maatschappelijk gericht. Mensen ontplooien, actieve burgers creëren.

Functies: staan voor de keuzes die sociaal-culturele organisaties maken. Kunnen verschillen tussen organisaties. Functies niet altijd even bewust aanwezig. Voorbeeld: volwassenwerk focust zich op vier functies: cultureel, educatief, gemeenschapsvorming en activering. Geen uitvoerder van overheidstaken, grote autonomie door particuliere initiatief.

Doelgroepen: zeer breed, meer aandacht voor kansarmen, achtergestelde groepen…

Methoden: zeer ruim, labo voor nieuwe werkvormen.

Sociaal en cultureel zijn heel hard met elkaar verbonden en kunnen niet zonder elkaar bestaan. Educatief werk wordt gezien als iets buiten de gewone schoolse context van kleuteronderwijs. Educatie is nauw verbonden met s-c werk.

Het middenveld en levenslang en Levensbreed leren zijn twee containerbegrippen.

Middenveld: zeer groot terrein met vele spelers, staat voor de betrokkenheid van burgers bij de publieke zaak. Houding van de overheid t.o.v. middenveld is veranderd. Van negatieve naar positievere houding.

Levenslang en levensbreed leren: tijdsaspect, brede bedoelingen, naast initiële onderwijs, formeel en informeel leren voor volwassenen.

Jeugdwerk tussen nutteloze speelsheid en speelse nuttigheid: paradoxen van het hedendaags jeugdwerk door Danny Willdemeersch

Beleidsmensen letten hedendaags vooral op de problemen met het jeugdwerk. Een maatschappij die onzeker is, steekt meestal de schuld op de toekomstige generaties, de jongeren.

Goed jeugdbeleid is geen zorgbeleid, toch gebeurt dit vaak. Dit omdat de overheid een pessimistische visie heeft over de jeugd, de overheid de druk voelt om resultaten te laten zien en geluk kan je niet meten, vele acties worden georganiseerd door vrijwilligers, die niet in staat zijn om de buitenwereld van hun belang van hun bezigheden te overtuigen.

Goed jeugdwerk respecteert de eigenzinnige leefwereld van kinderen en jongeren. De vrijwilligers moeten de leefwereld van deze kinderen niet willen aanpassen, maar de jongeren laten leven zoals ze dat zelf willen.

Goed jeugdwerk is een laboratorium van de civiele maatschappij. In dit jeugdwerk kan geëxperimenteerd worden met handelingen waarvan mensen in de maatschappij van uitgaan dat deze gekend zijn. Ook hier is weer ruimte nodig om de jongeren te laten experimenteren.

Goed jeugdwerk combineert nutteloze speelsheid met speelse nuttigheid. De betekenis van het jeugdwerk is in eerste instantie dat het een ruimte is waar kinderen op een speelse manier kunne dien wat ze niet laten kunnen. Volwassenen willen hier maar al te graag nuttigheidsaspecten aan koppelen. Jeugdwerk is altijd nuttig, zelfs op een speelse manier.

Community Art: the Politics of Trespassing door Paul de Bruyne & Pascal Gielen

Autorelationeel is kunst laten voorgaan en de identiteit van de artiest bewaren. Digestief wil zeggen dat de bestaande normen en waarden bevestigd worden. Het is bij allorelationele kunst dat kunst politiek wordt. Het is bij subversieve kunst dat kunst de ambetanterik uithangt. Ze bevestigt de waarden en de normen maar niet op een politiek doordrongen manier.

What can we learn from art practices? Exploring new perspectives on critical engagement with plurality and difference in community art education door Danny Wildermeersch

Dit artikel gaat over community art in Leuven. Mensen die in ondergewaardeerde groepen van de samenleving leven, werden uitgenodigd om hier rond kunst te maken met een moderne toets. Deze kunstwerken worden vaak gezien als irrelevant, en niet-emancipatorisch. In dit artikel daarentegen wordt er samen met de reflecties van Rancière en

Alys (een artiest) geprobeerd om een nieuw concept aan het licht te brengen namelijk de ‘poor pedagogy’

Poor pedagogy = een pedagogie die terughoudend is in haar ambitie en haar instrumenten om richting te geven aan het emancipatieproces dat aan de basis staat van ‘de’ waarheid van de opvoeder.

Emancipatie kan je niet zomaar gegeven worden! Wanneer de deelnemers (van de kunst) worstelen met de uitdagingen van armoede in hun leven, bieden ze noodzakelijkerwijs geen weerstand tegen momenten waar er een nieuwe wending/betekenis wordt gegeven aan objecten waar zij vertrouwd mee zijn. Zelfs mensen die niet ‘familiar’ zijn met de uitingen van moderne kunst, willen ermee experimenten en hun horizon verbreden. In deze omstandigheden wordt er dus een ruimte gecreeerd waar discussie en verbeeldingskracht mogelijk is. Deze wordt zeker NIET bepaald door een ‘meester’ die meent alles te kennen (link Ranciére).

Ook Alys handelt op deze manier. Hij toont bezorgdheid omtrent politieke en menselijke tragedies. Zijn ambitie is zeker niet politiek, hij wil zijn publiek niet van een mening overtuigen maar wat hij juist wel wil is verhalen vertellen die fantasierijke reacties oproepen. Hij wordt dus geinspireerd door Ranciére. Hij zegt “als er al een connectie bestaat tussen kunst en politiek, zou dit een soort van dissensus zijn. Kunstwerken kunnen effecten van dissensus produceren juist omdat ze geen lessen geven, noch een bestemming hebben”.

Ook ranciere opent nieuwe perspectieven voor gemeenschapseducatie (community education practice and theory). Juist als het gaat over onderwerpen zoals migratie, racisme en discriminatie is het heel moeilijk om dé juiste antwoorden te geven. We leven in een pluralistische samenleving en daardoor zullen er veel spanningen zijn. Educatie moet dan ook een belangrijke rol spelen bij het omgaan met die spanningen. Praktijken van ‘de meester’ zijn dus absoluut niet gepast. Een pedagogie die bereid is om zijn beperkingen te erkennen, is veel beter dan een pedagogie die onrealistische verwachtingen heeft en als doel om mensen op dé juiste manier te laten denken. Op deze manier kan het een ruimte creëren waarin het emancipatorisch potentieel van de deelnemers als een duidelijk uitgangspunt wordt genomen en waar gelijkheid de drijfveer is voor een creatieve zoektocht naar persoonlijke antwoorden door alle betrokken deelnemers, of het nu opvoeders, bezoekers of kunstenaars zijn. , gemeenschapswerkers, studenten of beleidsmakers. Ranciere suggereert dat de uitkomst van emancipatorische processen niet kan worden voorspeld. Het kan alleen in de praktijk worden gecontroleerd.

Burgerschap en civiel perspectief door Gie Van Den Eeckhaut

Burgerschap= relatie die mensen hebben met een overheid, staat, stad of gemeente.

Drie visies die verschillen op 4 aspecten (toegang(= plichten), rechten, participatie en identificatie ( met de staat) )

o Liberale opvatting: louter contractueel. De burger moet kunnen doen wat hij wil, zonder de vrijheid van de anderen te schaden. Burgerrechten hebben een groot gewicht. Geen invulling aan participatie en identificatie.

o Republikeinse opvatting: morele dimensie: De relatie tussen staat en burger is doortrokken door de verwachting van de burger ook zijn verantwoordelijkheid opneemt voor de goede werking van de staat en de samenleving. De diversiteit aan meningen moeten samengebracht worden in een beleid. Identificatie en participatie is belangrijk.

o Communitaristische opvatting: Deel uitmaken van de gemeenschap is de basisvoorwaarde om als burger erkent te worden. Gemeenschap kan niet zonder burgers en visa versa. Participatie en identificatie zijn belangrijk, morele waarde is nog nadrukkelijker en meer inhoudelijk dan bij de republikeinse visie.

Drie speelvelden en een middenveld: Staat( politiek), markt (behoeften vervullen) en leefwereld ( persoonlijke omgeving) in interactie op het middenveld. Bestaat uit bewegingen waarin burgers uitdrukken waar ze met de samenleving naartoe willen. Die civiele maatschappij= arena waarin het publieke debat wordt opgevoerd over wat het goede is om te doen. Thema’s en actoren veranderen voortdurend. De overheid moeit zich niet , maar investeert. Civiel perspectief past best bij republikeinse opvatting.

Burgerschap tot jaren ’60 een legalistische functie. Daarna komt de actief participerende burger in beeld. In beide fasen staat het begrip niet ter discussie. De morele lading is uitgebreid. Burgerschap is geëvolueerd naar een objectief van beleid. Ten aanzien van de burgers zijn er verwachtingen dat hij er uitdrukkelijk voor kiest om deel te nemen aan de maatschappij.

Tendens om burgerschap voorwaardelijk te maken, formele status is niet voldoende. Voor migranten is burgerschap iets meer gecompliceerd. In beleidsteksten vaak de term ‘gedeeld burgerschap’. Dit pas binnen de republikeinse en communitaristische opvatting.

Op zoek naar…. De plaats en betekenis van participatie binnen de sector samenlevingsopbouw door Jacobs M.

Participatie is een sleutelbegrip. De verzorgingsstaat is een actieve welvaartstaat geworden en dat heeft positieve gevolgen voor de burgers, er is een breed sociaal vangnet. MAAR er wordt steeds meer gehamerd op iedereen moet participeren (vooral bij de MKG)

Referentiekader samenlevingsopbouw

o Agogische kernopdracht: ondersteunen en versterken door maatschappelijke en beleidsparticipatie te bevorderen.

o Politieke kernopdracht: aangepaste maatregelen en oplossingen voor uitsluiting. Het uitgestippelde beleid wordt beter wanneer het op een participatieve manier tot stand komt. = participatief gecorrigeerd beleid.

o Werkprincipes: drie werkprincipes, participatief werken met de doelgroep is er één van. We streven naar de effectieve betrokkenheid van de MKG.

MKG (= maatschappelijk kwetsbare groepen) worden vaak minder gehoord, hebben minder inbreng, leggen minder gewicht in de maatschappelijke weegschaal. Toch hebben ze hier evenveel recht op als anderen. Participatie laat mensen toe om burgerschap te realiseren. Sociale inclusie is hierin zeer belangrijk: ze worden ingesloten in de samenleving. Ook empowerment is belangrijk want ze geven meer macht aan de ‘minder machtige’ groepen van de samenleving.

Participatie van MKG aan de samenleving

Actieve participatie is de actieve betrokkenheid van burgers bij het vormgeven van de samenleving door BV bij een vereniging aangesloten te zijn. Passieve participatie = erbij horen en deel uitmaken van een samenleving. Deze zijn onlosmakelijk verbonden met elkaar.

voor MKG zijn beide niet vervult

Er wordt ook een onderscheid gemaakt tussen instrumentele principiële invulling van participatie.

- Instrumentele: actieve participatie is het vormgeven van de samenleving en dit gebeurt steeds in een samenspel van actoren. Bij instrumentele is het beleid de centrale actor.

o Beleidsmaatregelen zijn aangepast aan de noden en de behoeften van de betrokkenen

o Participatie is een instrument dat erop gericht is om het al uitgestippelde beleid te bevestigen, hierdoor wordt participatie een maatschappelijke norm (er wordt verwacht van de burger dat hij participeert op een welbepaalde wijze)

o Participatie als opvoedingsdoel: wanneer je niet volgens de norm participeert, moet je het leren. We hebben kennis en competenties nodig om als verantwoordelijke burgers betrokken te zijn (= toekomstig burgerschap)

o Participatie is gericht op de integratie van burgers in de samenleving, dus het aanpassen van burgers aan de samenleving

o Er wordt in the box gedacht: in functie van het behoud van het samenlevingsmodel

- Principiele: participatie wordt echt als uitgangspunt genomen o Vormgeven van de samenleving gebeurt in interactie tussen burger en beleid

en tussen burgers onderlingo Burgers gaan dus een meer centrale rol spelen

Inclusieve maatschappij door Sami Zemni en Ben Yakoub

Inclusie is een ambigu en onduidelijk begrip en heeft door de jaren heel verschillende betekenissen gehad. In inclusieve samenleving is een samenleving van iedereen, waar iedereen participeert.

Een inclusieve maatschappij is een maatschappij waarin mensen met verschillende geloofsovertuigingen, uit verschillende klassen…. Zich uitgesloten voelen. Iedereen moet gerespecteerd worden.

Vele vinden inclusie een publieke verantwoordelijkheid, maar dat is geografisch bepaald. Je kan niet over sociale inclusie spreken zonder het over sociale uitsluiting te hebben.

Uitsluiting kan sociaal en cultureel bekeken worden

o Sociaal: uitsluiting om domeinen die noodzakelijk zijn voor menswaardig leven. o Uitsluiting op basis van culturele kenmerken zoals gender, ras, leeftijd…

Tal van internationale gemeenschappen streven een inclusieve maatschappij na. Elk land heeft een eigen agenda met een aantal punten waaraan ze willen voldoen.

Intersectionaliteit= hefboom voor de inclusieve samenleving, kruispunt denken. Rekening houden met verschillende snijpunten van hun identiteiten kan uitsluiting voorkomen. Geen doelgroepgericht beleid, want alles is verweven met elkaar.

Kritiek: te eenzijdige economische integratie. Conservatieve stromingen vinden dat culturele tradities ondermijnt worden.

Against learning: reclaiming a language for education in an age of learning door Gert Biesta

The language of education (1)

Waarom is taal belangrijk voor educatie?

ALS taal een beschrijvende functie van realiteit heeft opvoeding ‘is’, taal beschrijft wat ‘is’. (je hebt een voorwerp, bijvoorbeeld een bal, het woord ‘bal’ beschrijft wat het voorwerp is.)

MAAR: taal is niet enkel een weerspiegeling van de werkelijkheid.

Dewey en Wittgenstein: taal is een oefening, iets dat we doen.Foucault: taalkundige en redenerende praktijken schetsen wat we zien, wat we zeggen, wat we weten, wat we denken en wat we doen.

Taal is dus belangrijk voor educatie omdat de taal die we bezitten om te spreken over educatie bepaalt wat gezegd en gedaan kan worden en wat bijgevolg niet gezegd en niet gedaan kan worden. Biesta zal beargumenteren dat de taal van de educatie is vervangen door de taal van het leren.

De taal van de educatie is vervangen door de taal van het leren. Deze vernieuwde taal van het leren heeft het mogelijk gemaakt om ideeën en inzichten te uiten. (Deze ideeën en inzichten waren voordien moeilijker om te uiten door de taal van de educatie.) Door deze verandering is het echter moeilijk geworden om onze definitie van wat educatie is of zou moeten zijn, uit te spreken. Om deze rede wil Biesta een taal voor educatie ontwikkelen. We moeten dus een nieuwe taal voor educatie heruitvinden, een taal die beantwoordt aan de theoretische en praktische uitdagingen waar we vandaag de dag mee te maken krijgen. Biesta’s doel is om een bewustzijn te creëren over het belang van de taal die we gebruiken als opvoeders.

The new language of learning (2)

Opmerkelijkste veranderingen over hoe we spreken over educatie

� de opkomst van het concept van ‘leren’ � afname van het concept van ‘educatie’

‘Onderwijzen’ => ‘het leren vergemakkelijken of ondersteunen’

‘educatie’ => ‘het aanbieden van leermogelijkheden of leerervaringen’

‘Learn Direct’: een site voor iedereen die wil leren (UK).

De opkomst van nieuwe taal van het leren is het resultaat van een combinatie van (4) verschillende ontwikkelingen en gebeurtenissen. (niet door 1 proces of onderliggende agenda!)

- New theories of learning: Een eerste invloedrijke ontwikkeling kan gevonden worden in het domein van de leerpsychologie: constructivisme en socio-culturele theorieën: Leren = actief door lerende zelf (niet passief en door lrkr), soms in samenwerking met anderen. Begrippen zoals ‘scaffolding’ hebben een taal voorzien waarin ‘onderwijzen’ gezien kan worden als het ‘vergemakkelijken van leren’.

EDUCATIE => LEREN (learning)

- Postmodernism:. Het postmodernisme betekent dat we het einde van de educatie hebben bereikt, wat kan er anders nog overblijven buiten leren?

- The ‘silent explosion’: Volgens Field besteden meer en meer mensen vandaag meer en meer van hun tijd en geld aan allerlei verschillende soorten van leren, zowel binnen als buiten de formele omgevingen van de gevestigde onderwijsinstituties. Fitness, DVD’s, self-help therapy,.. => snel groeiende markt voor non-formele leervormen. Kenmerk: het nieuwe leren = meer individualistisch + het doel en inhoud van volwassen leren is veranderd De individualistische natuur van de activiteiten van volwassenen is één van de belangrijkste redenen waarom het woord ‘leren’ zo’n geschikt concept is om te gebruiken.

- The erosion of the welfare state: De opkomst van ‘leren’ kan gerelateerd worden aan grotere socio-economische en politieke ontwikkelingen. Centraal voor welvaart is het idee van de herverdeling, zodat voorzieningen zoals gezondheidszorg, sociale zekerheid en onderwijs toegankelijk worden voor alle burgers. De relatie tussen de staat en zijn burgers = relatie tussen de staat als leverancier van publieke diensten en belastingbetalers als consumenten van deze diensten. ‘Waar voor je geld’ (value for money) is het belangrijkste principe geworden in veel van de transacties tussen de staat en zijn belastingbetalers. => concretere systemen van inspectie en meer voorgeschreven educatieve protocollen. Het is ook de logica achter het idee dat ouders, als de ‘consumenten’ van de opvoeding van hun kinderen, zouden moeten beslissen wat er zou moeten gebeuren in scholen. Deze manier van denken introduceert een logica die focust op de gebruikers of consumenten van educatieve voorzieningen, een passende naam voor de consument van educatie is ‘de lerende’

De volgende vraag die we ons moeten stellen is wat de impact van de nieuwe taal van het leren heeft op de manier waarop we educatie verstaan en de manier waarover we spreken over educatie.

Against learning? (3)

Eén van de grootste problemen met de nieuwe taal van het leren is dat het een herdefiniëring voor de beschrijving van het proces van educatie toelaat, namelijk in termen van een economische transactie. Dit is een transactie waarin:

- De lerende = mogelijke consument met bepaalde noden.- De leraar, de opvoeder of de onderwijsinstelling = voorziener - Educatie zelf = een handelsartikel wordt dat voorzien of geleverd wordt door de

leraar of de onderwijsinstelling en die geconsumeerd/verbruikt wordt door de lerende.

Dit is de logica die zegt dat de onderwijsinstellingen en individuele opvoeders flexibel moeten zijn en dat ze zouden moeten beantwoorden aan de noden van de lerenden, dat ze de lerenden waarde voor hun geld zouden moeten geven en zelfs dat ze zouden moeten werken rond het principe dat de klant koning is. Dit is ook de wereld van ‘Learndirect’.

Langs de ene kant is het zinvol om op deze manier naar het proces van educatie te kijken. Toegang tot educatie en onderwijs heeft per slot alles te maken met zo’n basis dingen als de

mogelijkheid hebben om naar school te gaan, of verder te studeren. => Sommigen mensen kregen hiervoor niet de kans (vb: vrouwen) -> Vandaar het belang van avondscholing, vrije universiteiten en flexibiliteit in het algemeen. Proces: studenten = lerenden en lerenden = costumers, is nog wel helpvol.

Vraag: Of het educatieve proces zelf begrepen kan/wil worden in economische termen? Antwoord: Biesta vindt dit niet omdat de vergelijking tussen een economische en pedagogische transactie te kort komt.Waarom? Bij een economische transactie kunnen we er van uitgaan dat consumenten wetenwat hun noden zijn en dat ze weten wat ze willen. Dit is niet zo het geval bij opvoeding/scholing. De meeste ouders sturen hun kinderen niet met een hele lijst naar school met daarbij een beschrijving met wat de leerkracht moet doen.

Ouders sturen hun kinderen naar school omdat ze willen dat ze onderwezen worden, maar het is aan het professionele oordeel en de expertise van de lesgevende om keuzes te maken die bepalen wat een kind exact nodig heeft.

Marktmodel: er wordt van de consumenten verondersteld te weten wat ze nodig hebben en de producent geeft dat

Professioneel model: de producent komt niet alleen tegemoet aan de noden van de consumenten, maar verduidelijkt ze (alleen de producent weet wat consument nodig heeft)

Redenen om tegen ‘leren’ te zijn:

1. De veronderstelling dat lerenden onderwijs volgen met een duidelijk idee van wat hun noden zijn, is bedenkelijk. Het houdt er geen rekening mee dat een grote rede om bezig te zijn met educatie, net is om er achter te komen wat iemand exact nodig heeft.

2. Het idee dat onderwijs gaat over het tegemoet komen van de noden van de lerenden is problematisch omdat het een kader suggereert waarbij de enige zinvolle vragen die gesteld kunnen worden technisch van aard zijn, namelijk over de doeltreffendheid van het educatieve proces. De belangrijkere vragen over de inhoud en het doel van educatie worden onmogelijk om te stellen. -> De lerende weet al wat en waarom hij leert. Effect: ‘leren’ wordt beschreven als gemakkelijk, aantrekkelijk, opwindend,… Dit ondermijnt niet enkel de rol van leraren in discussies over de inhoud en het opzet van educatie, maar het creëert ook een situatie waarin er amper kansen zijn voor democratisch beraad over de inhoud en het doel van educatie en zijn rol in de maatschappij.

Biesta: gelooft dat vragen over de inhoud en het doel van leren een deel zouden moeten zijn van het proces van educatie. Deze vragen zouden gezien moeten worden als sociale en inter-persoonlijke vragen (vragen tussen verschillende personen) en niet enkel als vragen van individuele voorkeur.

Twee argumenten tegen de nieuwe taal van leren:

1. de nieuwe taal van leren veronderstelt een economisch-begrijpen van het proces van educatie: de lerende moet weten wat hij wil en waar er een pedagoog of leraar is die de noden van de lerende tegemoet moet komen en de lerende tevreden moet stellen.

2. het bemoeilijkt vragen op te roepen over de inhoud en het doel van educatie, anders dan in termen van wat de ‘consument’ wilt -> bedreiging voor onderwijsprofessionalisme en democratie

Om deze redenen vindt Biesta dat we extreem voorzichtig moeten zijn bij het gebruik van de nieuwe taal van leren: het kan professionaliteit van educatie ondermijnen en het kan een open, democratische discussie over educatie aantasten.

From learning to education (4)Een voorstel voor een taal voor educatie is gebaseerd rond 3 concepten:

vertrouwen (vertrouwen zonder rede)geweld (transcendentaal geweld)verantwoordelijkheid (verantwoordelijkheid zonder kennis)

Vertrouwen zonder redeEducatie begint bij een lerende die iets wil bijleren. De lerende weet wat hij wil leren dus de provider (leraar) moet die precieze kennis voorzien en zijn aanbod afstemmen op de vraag van de lerende.

!!! RISICO !!!

� dat je niet leert wat je wou leren � dat je dingen leert waarvan je niet had gedacht dat je die wou leren � dat je iets leert dat je liever niet had geleerd, iets over jezelf bijvoorbeeld. Het leren

kan je zo veranderen

Educatie begint dus alleen maar als de lerende bereid is een risico te nemen.

Connectie risico en vertrouwen? Vertrouwen gaat over die situaties waarin je niet weet en niet kan weten wat gaat gebeuren. -> Educatie is bijgevolg gebaseerd op vertrouwen!

Vertrouwen zonder grond? Vertrouwen is van nature ongegrond, als iemands vertrouwen gegrond is, met rede, zou vertrouwen niet langer nodig zijn. Vertrouwen zou dan vervangen worden door berekening, terwijl vertrouwen net gaat over datgene dat je niet kan inschatten.

Vertouwen neemt dus altijd risico met zich mee. Misinterpretatie: educatie moet ‘risico vrij’ zijn. Want elk soort van leren kan leiden tot onverwachte veranderingen, hierdoor is er geen verschil tussen rijlessen, een kunstgeschiedenis cursus of leren schrijven.

Transcendentaal geweld

Wat is leren? Hoe neemt het proces van leren plaats?

1) Verschillende verklaringen: leren heeft te maken met acquisitie van iets ‘extern’ en dit komt in het bezit van de lerende = schema in ons hoofd over hoe dat gebeurt.

2) We kunnen ook naar leren kijken als een antwoord op een vraag

Leren als een reactie op een verstoring, als een poging tot reorganisatie

Leren als een reactie op alles wat anders is, wat ons stoort

Beide visies zijn goed, maar afhankelijk van de vragen die we stellen over leren, verkiest men de ene definitie boven de andere. De 2e definitie is echter educatief meer van belang .

Proces van ‘coming into presence’: = laten zien waar je voor staat in een sociale subjectieve wereld, een wereld die we delen met anderen die niet zoals ons zijn. Aandacht voor het horen en zien wie anders is. = RELATIONEEL EN SUBJECTIEF.

Onderwijs en educatie moeten ons laten zien wie we zijn en waar we staan, wat hebben we hiervoor nodig?

Een situatie waarin studenten, lerenden in staat zijn om te laten zien wie ze zijn en waar ze staan.

Het is belangrijk dat leraars en onderwijsinstellingen geven om expressie van de gevoelens en gedachten van hun lln.‘Coming into presence’ gaat niet over zelfexpressie, het gaat over een antwoord bieden op wat en wie anders is.

‘coming into presence’ gaat dus over het uitgedaagd worden door anderen. Opvoeders en leraars spelen hier een speciale rol in. Ze moeten lerenden niet enkel confronteren met wat en wie anders is, ze moeten de leerlingen ook uitdagen om hierop te reageren, dit door vragen zoals ‘hoe denk je hier over?’ geen fijn en makkelijk proces aangezien het gaat over leerlingen uitdagen en confronteren.

Waarom is dit nu net transcendentaal geweld? Het is gewelddadig omdat het individuen niet alleen laat, er worden moeilijke vragen gesteld en moeilijke situaties gecreëerd. Maar net daardoor wordt het (coming into presence) mogelijk om te laten zien wie we zijn en waar we staan.

Verantwoordelijkheid zonder kennis

Leerkrachten hebben een grote verantwoordelijkheid. Ze moeten mogelijkheden creëren voor de studenten zodat ze kunnen laten zien wie ze zijn en waar ze voor staan door moeilijke vragen te stellen. De belangrijkste verantwoordelijkheid van een leerkracht is dat hij verantwoordelijk is voor de subjectiviteit van een student, waardor de leerling een uniek persoon kan worden. Verantwoordelijk voor de uniekheid van de student.

Verantwoordelijkheid kent geen grenzen. Moest verantwoordelijkheid grenzen hebben, zou dit gewoon een excuus zijn om ons geweten te sussen. De verantwoordelijkheid van leerkrachten voor individuele lerenden kan niet gebaseerd zijn op kennis over diegene waar je verantwoordelijkheid voor opneemt. Dit is de dimensie dat het moeilijk maakt voor leerkrachten.

For education (5)

De ontwikkelingen die geleid hebben tot de opkomst van de nieuwe taal van leren zijn niet allemaal slecht. Sommige theorieën van leren hebben een positieve invloed gehad. De postmoderne kritiek op moderne educatie heeft autoritaire praktijken blootgelegd. De stijging van leren (silent explosion) is niet per se slecht, maar het heeft wel bijgedragen tot het idee dat leren makkelijk kan zijn.

Biesta is minder positief over de sociale en politieke transformaties, meer specifiek de opkomst van het neoliberalisme en het op de markt brengen van onderwijs.

De nieuwe taal van leren heeft een positieve impact gehad in sommige gebieden, de taal was geschikt voor degenen die onderwijs zien in economische termen (= transactie tussen leverancier en consument)

Maar het heeft problematische gevolgen voor de manier waarop we onderwijs begrijpen en voor de mogelijkheid tot democratische discussie over de inhoud en doel voor educatie. Daarom moesten we dus een alternatief zoeken voor de nieuwe taal van leren, hiervoor stelde Biesta een aantal bouwstenen op:

- Jezelf bezighouden met leren houdt een risico in en daarvoor is vertrouwen een belangrijk iets.

- We moeten de gewelddadige dimensie erkennen om individuele, unieke personen te worden.

- We kunnen enkel laten zien wie we zijn en waar we staan (coming into presence) in relatie met wat en wie anders is en als antwoord op wat en wie anders is.

- Leerkrachten moeten leerlingen uitdagen, dit is zeer moeilijk en eist een grote verantwoordelijkheid. Deze verantwoordelijkheid heeft geen grenzen en heeft geen kennis.

Biesta wil bijdragen aan de ontwikkeling van een nieuwe taal van educatie, deze taal moet oproepen om kritisch te zijn!

Washing the citizen: washing, cleanliness and citizenship in mental health care door Jeannette Pols

Brieven van Freire & Pedagogie van de onderdrukten door Paulo Freire

Brieven

In de brieven van Freire wordt er gecommuniceerd tussen Freire en de staatscommisaris (Mario Cabral uit de republiek van Guinnee-Bissau).

In de derde brief wordt er gepraat over een samenwerking van het instituut voor kulturele aktie, IDAC. Ze willen een cultureel project op poten zetten waarvan onderwijs en analfabetisme van volwassenen deel uitmaakt. Hierbij is het wel belangrijk dat er steeds met het volk gedacht wordt en dat het dan ook een bijdrage levert aan de bewustwording van het volk. Verder wordt er gesproken over dat een geestelijke en mentale bekering van de intellectuelen noodzakelijk is en enkel plaatsvindt in het dagelijkse contact met de mensen.

Kennis hebben is iets anders dan kennis verzwelgen (opnemen). Er was een behoefte om de theorie van de alfabetisatie te verenigen met de praktijk. Ze begonnen met een training van leerlingen, en zij zouden dan naar de cultuurkringen komen om de leraren te helpen leraar te worden. Wanneer de 15 eerste aan het einde van hun cursus kwamen, begonnen ze met 15 nieuwe en nadien wisselenden ze ervaringen uit (tussen de twee groepen) en dit is zeer belangrijk. Het inschakelen van het eigen volk binnen het volksonderwijs is ook zeer belangrijk.

In de zevende brief wordt er gesproken over het materiaal dat nodig is voor het gebruik binnen de cultuurkringen. Verder hebben ze het over de generatieve woorden. Binnen een pedagogische-bevrijdende praktijk is een neutrale kodering onmogelijk. Onderwijs, culturele

actie en dynamisering veronderstelt altijd een bepaalde kentheorie die daarmee in praktijk gebracht wordt. Daarom is het onmogelijk om

- Praktijk los te koppelen van de theorie- Het leren kennen van bestaande kennis los te koppelen van nieuwe kennis- Het lesgeven los te koppelen van leren, het onderwijzen van het onderwezen worden

Theorie en praktijk scheiden is dus onmogelijk!

Er wordt gesproken over een bemiddeling tussen een situatie en de theoretische omgeving (de cultuurkring). Hier wordt een verbinding tot stand gebracht tussen de leraar en leerling.

Een discussie rond het begrip cultuur leidt tot een kritisch inzicht in de betrekkingen tussen de mensen en hun omringende wereld.

Pedagogie van de Onderdrukten

Binnen deze tekst staan er vier concepten centraal:

1. Bevrijdinga. Dekolonisatie maar ook de emancipatieb. De pedagogiek wil bevrijd worden van onderdrukkingc. Soorten onderdrukking: politiek, educatief, migratie, intellectuele,

geld/armoede/eten alsook van de cultuur van het zwijgen

Verhouding tussen politiek en pedagogiek: pedagogiek kan nooit zonder de politiek neutraal zijn wijst hij af. We willen dat het neutraal is, maar dit is het nooit. Het is ofwel bevrijdend ofwel niet (dus onderdrukkend) omdat het de onderdrukkers helpt de bestaande situatie helpt in stand te houden.

2. Cultuur/culturele actie/culturele kringa. Cultuur voor Freire is een richtinggevend ietsb. We moeten cultuur doorgeven! OF de bestaande generatie inbrengen in de

bestaande cultuurc. MAAR is dit ook voor hem zo dat we het moeten doorgeven?

i. Deels wil hij komaf maken met kolonisatieii. Denken in termen van verlies of winst? Of is het transformatie.

d. Cultuur als overdracht = een statisch model. Het geeft een idee van dit is wat ertoe doet, en wat erbuiten valt net niet. Freire introduceert een begrip dat veel dynamischer is: we moeten er zelf actief aan deelnemen en vormgeven. volgens Freire is de cultuur van het zwijgen geen cultuur dus daarom is taal het primaire medium waarmee ze deelnemen aan cultuur! Taal geeft je vat en controle en betekenis over cultuur.

Cultuur als toe-eigening, interactief, dialogaal om zo de cultuur te transformeren!

3. Opvoedinga. In opvoeding komt bevrijding aan bod, opvoeding is bevrijden zelf!

met diegene die je opvoed ga je nadenken waar hij bevrijd van moet worden BV tegen een arme zeggen je moet economie gaan studeren, kan je als een soort bevrijding zien MAAR dan ‘leg’ je hem iets op, misschien wil hij wel van iets anders bevrijd worden

b. Er is geen concreet doel waarnaar wordt gestreefd (want dan leg je iemand iets op) Je gaat samen met de leerlingn kijken naar wat bevrijding is en geeft hen invloed in dit proces

4. Dialogisch lerena. Leren en opvoeden is altijd een dialoog tussen de opvoeder en de opgevoedeb. Dit moet een gelijkwaardige dialoog zijn waarin geen machtsverhouding zit

WANT dit is het probleem van de onderdrukkers en onderdrukten ze moeten uit die machtsverhouding komen leraar en leerling moeten ook van plaats gewisseld kunnen worden: leerkrachten moeten ook leren van de leerling (hij leert ook aan de leerling) BV op Rome-reis worden de rollen vervaagd want de leerkrachten zitten samen met de leerlingen aan tafel. Verhoudingen worden omgekeerd.

Enkele belangrijke passages

P 18-19: vanaf ‘Hier wendt Freire’ tot ‘verbonden is’

o Ontologische : de mens als zijno Freire vertrekt vanuit een filosofische idee van de mens

Antropologie = beschrijving van verschillende culturelen. Het is descriptief, hij gaat met zijn team leven bij mensen om te kijken naar thema’s

o Ontologische bestemming van de mens Mens is een bepaald wezen (drie soorten)

Grenswezen: als je verandert, overschrijden we onze grenzen. Dit is niet een mogelijkheid die we hebben: het is ontologisch dus de mens kan niet anders dan zich van grenzen bewust worden en ze ook doorbreken. Mensen veranderen en lopen steeds tegen nieuwe grenzen aan en deze maken het mogelijk om te veranderen.

Mensen die onderdrukt zijn ervaren concrete grenzen: geen macht, geen geld emancipatie wilt deze grenzen openbreken

Praktijkwezen: relatie tussen actie en reflectie/theorie en praktijk. Voor Freire is het niet twee losstaande polen (actie en reflectie). Ze liggen al in hetzelfde veld: er is een verband tussen beide en er is een zone waarin beide bijna niet meer van elkaar te onderscheiden zijn en dit is heel belangrijk als je pedagogisch wilt denken. Reflectie is ook actie omdat je in de werkelijkheid ingrijpt ook door na te denken

Dialoogwezen: we kunnen nooit geisoleerd bevrijden, als we bevrijdend willen opvoeden is dit zowel de leerkracht en de leerling want beide zijn nodig in dit proces (ook de onderdrukt en de onderdrukker) want anders blijft de machtsverhouding want die draait zich dan gewoon om. Het is dus NIET dat de 1 bevrijd wordt van de ander, nee de machtsverhouding moet wegvallen.

Ontologische bestemming: hij heeft een bepaald mensbeeld, maar dit is onbepaald. De mens is het vermogen tot verandering (dus geen vaststaande identiteit).

Elke politieke revolutie moet beginnen met: er is nood aan de pedagogiek/een pedagogische situatie. het heeft gevolgen MAAR valt niet samen met de politiek.

Pagina 8: van ‘freires denkwijze’ tot ‘benaderen’

o Zijn beeld van onderdrukking: marginalisering Verschil tussen marginaliteit en marginalisering Marginalisering = proces en marginaliteit is een vaststaand iets een soort van

kernbegrip Marginaliteit bestaat als een functie van marginalisering Pedagogiek moet de processen van marginalisering voortdurend in vraag

stellen Pedagogie van de onderdrukten: het is een pedagogie die ontworpen

wordt door de onderdrukten MAAR het is ook dat we de onderdrukten willen helpen

Ze moeten zichzelf bevrijden, bevrijding kan niet opgelegd worden

Pagina 12: ‘is er een alternatief’ tot ‘optredende veranderingen’

o Depositaire opvoeding In het engels = het banking model Wij zijn als het ware lege vaten waarin de docent iets stort De leraar beschikt over kennis en die wordt gewoon overgegoten

o Educacao problematizadoro: problematiserende opvoeding Verschil met het depositaire?

o Levenssituatie die de leerling en leraar delen wordt de leerstof. Freire zegt NIET dat de leraar er niet toedoet. Hij maakt zichzelf en de leerling zich hiervan bewust

o Depositaire: kennis die vreemd is voor leerling wordt overgeheveld aan leerling alsof de leerling zich zou aanpassen aan die nieuwe kennis/levenssituatie.

Idee van de levenssituatie: transformeren ervan gaat het hem om. Het is meer dan wat wij kennis noemen, het is geen substantie die je gewoon doorgeeft. Het is dynamisch en heeft invloed op hoe wij denken en naar de wereld te kijken.