DE REFORMPEDAGOGIEK #1 – MARIA MONTESSORIINLEIDING

Gepedagogiseerde maatschappij: waar iedereen naar school is gegaan & een deel naar school is gegaan, ookal ga je werken = nog bij leren

o Er bestaat nog steeds een spanning van vrijheid & dwango 1914 = wet gestemd om leerplicht politiek = erg belangrijk!

Begrip van de vrijheid verder uitbreiden Geboren in 1872 in Italië & stierf in 1952 in Nederland behoorde tot gegoede familie

o Vader & moeder gegoed beroep moeder was erg feministisch en zij volgde dat ook op = wiskunde, ingenieur, werd arts = kwam zo terecht in instituut voor kinderen met een mentale handicap die kinderen werden gezien als idioten maar voor haar was dat niet zo!

Aandacht voor zintuigen en eerste ontwikkelingo Er bestaan nog steeds Montessori scholen in België (9)o Nederland = meer en heeft een Montessori opleiding

Voorbeeld van de Reformpedagogiek, de nieuwe schoolbeweging, new educational movement = rond 1900 (ook Dewey, Ovide…)

o Reform: verandering onderwijs & pedagogiek moest veranderd worden omdat de maatschappij ook veranderde, de school liep achterop andere accenten leggen, andere inhouden en didactische methode

Noodzaak om school drastisch te wijzigen!o Pedagogiek (zie reform)

HAAR BOEK: DE METHODE MONTESSORI

Veel vertalingen Berustte op: “Een opvoedingssysteem, dat de vrijheid tot grondslag heeft, moet zich

beijveren, het kind te helpen haar te veroveren; dat is om zooveel mogelijk de sociale banden, die zijn vrijheid van handelen beperken, weg te nemen” (p. 64)

o Vrijheid : centraal was volgens haar niet voldoende aanwezig volgens haar & werden niet gestimuleerd = ze werden opgesloten in de school

EEN MONTESSORI KLASJE

opmerkelijke zakeno Kinderen zijn allemaal bezig, ze zitten niet stil, zijn

activiteiten aan het uitvoeren Houten blokken, kaarten doen en handelen

stond centraalo Klasje = buiten, niet omgeven door kale muren in het

zonlicht in de natuuro Geen leerkracht aanwezig centraal = zeer opmerkelijk!

Leerkracht lijkt vervangen te zijn door een kind aan een zwart krijtbord

NIEUWE DIDACTISCHE OJECTEN – MONTESSORI MATERIAAL

2 doosjes met kokertjes gevuld met zaadjes van verschillende grootteo Maken dus een verschillend geluido Door ermee te spelen gaan ze kokertjes die hetzelfde klinken

samen identificeren zoeken naar het rode kokertje dat hetzelfde geluid maakt

Oefening van de zintuigen!

KRITIEK OP DE SCHOOL

“Wie beweert, dat het vrijheidsprinciep de paedagogie en de school beheerscht, doet zijn hoorder glimlachen, evenals het kind, dat bij de doos met opgeprikte vlinders beweert, dat ze leven en kunnen vliegen. Wat de paedagogie thans nog beheerscht, is het princiep der onderworpenheid” (p. 11)

Kinderen worden vergeleken met dode vlinders als wetenschappelijk materiaal opgesloten op eenzelfde plaats

Onderworpen aan de macht van de leerkracht/ directeur

In de VS: kindstudies door psychologen kind in kaart brengen en grip krijgen op functioneren van het kind

Voorbeelden van meetapparatuur in bibliotheek van PPW

NOODZAAK TOT HERVORMING

• Dat onderzoek = basis van lerarenopleiding leerkrachten leerden de apparatuur bedienen maar konden die dingen in de school niet toepassen omdat ze daar niet bestonden = werden opgeleid om wetenschapper te zijn & geen opvoeder

• Geen filosofische pedagogiek meer (aandacht voor filosofische discussies ipv pedagogische praktijk = ☹)

• Weg met de pure positivistische pedagogiek = experimenteel

• Experimentele pedagogiek blijft evenwel belangrijk: cf. Antropometrie & Laboratorium onderzoek

• Onderwijzersopleiding laten de leerkracht in opleiding tot aan de drempel komen – Mechanisme en geest – Letters en kunnen lezen

• Hervorming moet leiden tot een fusie van opvoeder en wetenschapper en praktijk en theorie van opvoeding en onderwijs opvoeder dus opwekken!

• Cf. Citaat pagina 5-6

DE SCHOOLBANK ALS METAFOOR

• School doodde het kind als een vlinder!

• Zware metalen poten en houten banken konden niet verplaatst worden = ze hadden een bepaalde positie & konden niet veranderd worden

• School kromme rug (scoliosis) = veel kinderen leden daaraan

• Wetenschap in dienst van de school

• Preventie van kromme rug, spieken, seksuele handelingen

• Dus een nieuwe schoolbank ontwikkelen!

• Immobiliteit en gehoorzaamheid

• In tijden van emancipatie wordt het kind gedisciplineerd en tot slaaf gemaakt. ze ziet het dus erg extreem maakt het kind tot een slaaf, school doet geen moeite om het kind te bevrijden!

MARXISTISCHE INSPIRATIE

Beweging die ervoor pleitte om onderscheid tussen arbeiders en bourgeoisie opgeheven werd ‘das Kapital’ : bevrijding van de arbeider niet meer laten onderdrukken door de bourgeoisie =

gelijkheid installeren

“het rationeele middel, om de scoliose bij de leerlingen te bestrijden, is den vorm van hun arbeid te veranderen, zoodat ze niet verplicht zijn, heele uren aaneen te zitten in een verderfelijke houding. Wat nodig is? Het is geen bank, het is de verovering van de vrijheid” (p. 13-14)

Er is dus nood aan een radicale hervorming van de school!o Denkt aan de mijnwerkers die heel slecht werden behandeld en kregen wonden aan hun buik

ze moesten een korsetten dragen maar dat bracht geen verandering aan zijn levenssituatie

BELONEN EN STRAFFEN

• “Belooning en straffen – men vergeve me de uitdrukking – zijn de bank voor de ziel, het instrument der slavernij” (p. 14) = was niet goed voor de ontwikkeling van de kinderen = vergelijking met ambtenaren (werken enkel om promotie te krijgen) = kinderen moesten zelf willen leren!

• “Belooning en straf zijn een prikkel tot inspannen; van natuurlijke ontwikkeling van het kind is dus geen sprake” (p. 15)

• De jockey en zijn renpaard (klontje)

• Grote administraties en hun ambtenaren (promotie)

VAN STURING NAAR ZELFSTURING

“De methode der waarneming heeft tot grondslag de vrijheid van het kind, en vrijheid is werkzaamheid. Opleiding tot vrijheid. Ziehier nog een beginsel, moeilijk om te begrijpen voor de volgers van de oude school. Hoe orde te verkrijgen in een klasse van vrije kinderen? Wij noemen ordelijk, een individu, dat zich weet te beheerschen, dat over zich zelf beschikt – daar, waar het noodig is een levensregel te volgen”(p. 58-59)

Kritiek: we kunnen kinderen niet meer in toom houden??

Discipline is net wel belangrijk voor haar! = word niet meer opgelegd van buitenaf zelf ontdekken en omarmen!

VOORBEELD: VAN MONTESSORIAANS SCHOOL MEUBILAIR

traditionele schoolbank: andere schoolbank en andere school

Lichte en kleurrijke stoelen en tafels! Kinderen konden zich zetten op een stoel en

zelf kiezen waar ze gingen zitten = beweegelijkheid!

Stoelen omstoten mag niet, teveel lawaai maken mag niet = kan ontwikkelingsproces van anderen beïnvloeden

o In oude school: zou leerkracht zeggen je bent te onhandig, doe daar iets aano In Montessori school: gaat het kind zichzelf bewust worden & zichzelf in goede banen leiden

Ook zo in gepedagogiseerde school = de rol van de leerkracht veranderd een begeleider of een directrice die aanwijzingen geeft & ruimte vorm geeft waarin kind terecht komt

VRIJHEID, MACHT & DE CASA DEI BAMBINI

• Arme buurt in Rome & segregatie van armen en rijken aan eind van 19de eeuw (industrialisering van de samenleving, plattelandsvlucht)

• San Lorenzo – Palazzi heel veel arbeiders komen op 1 plaats leven (arme buurt)

• 1884-1888

• Stichting der vaste goederen & Ingenieur Talamo

• 58 huizen en 1600 wooneenheden, duizenden mensen

• Materiële verbetering

• Morele verbetering – wie het best zijn woning onderhoudt krijgt een jaarpremie verantwoordelijkheidszin stimuleren = Montesorri

• Kinderen waren aan zichzelf overgeleverd tijdens de dag! = probleem van opvoeding

CONTEXT: EMANCIPATIE VAN DE VROUW

Alternatieve oplossing een school oprichten in die barrakken = kinderen van straat halen

BESCHAVINGSOFFENSIEF

Wou een invloed hebben op het gezin

o Was een entiteit die ontoegankelijk was = dus de ideeën van de school doorgeven aan de ouders

o Notie van de vrijheid ontlenen aan de mensen als Rousseau, Itar zintuigen!, kind niet als slaaf maken

Sprake van discipline & beschavingsidee is nog steeds aanwezig!

ALGEMENE CONCLUSIE

Montessori radicaliseerde een reeds bestaand pleidooi voor de bevrijding van het kindo De weerklank was nieuwo Maar de aandacht voor bevrijding bestond al (Rousseau)

Wanneer je dit pleidooi kritisch bevraagt, dan merk je algauw dat er nog steeds macht mee is gemoeido Discipline van de kinderen & de ouder!

De Montessori methode werd niet door iedereen toegejuicht (zie later)

“Wij zijn er dus verre van te gelooven, dat de buitenshuis werkende vrouw het gezin vernielt” (p. 45)

“De moeders hebben de plicht, de kinderen zindelijk te brengen en de directie te steunen in de opvoeding der kinderen”(p. 40)

“Het (het kinderhuis) zal hebben een ziel, leven, in staat zijn tot een teedere, vertroostende omhelzing als de armen eener vrouw” (p. 45)

“Het gezin is altijd ver en altijd weerstrevig, de school kan het er in den regel slecht mede vinden.

Het gezin is potdicht” (p. 42)

“School is plek waar burgerlijke waarden en normen worden doorgegeven: Men brengt de

school in huis, en dat niet alleen: deze school is de school der ouders gezamenlijk” (p. 45)