P R E S E N T E E R B L A A D J E

Bootstrappen: innovatie met weinig middelen enveel externe hulpdoor Jeroen de Jong

Je geluk trainen?door Eric Spithoven

Wijkontwikkeling: in verbinding ligt de oplossingdoor Hans Moerenhout

Je eigen lijstje logicadoor Sjors Talsma

Edith, Lotte, Sjors, Bram, Annemiek, Caroline en Saskia

Presenteerblaadje is een podium voor vrienden, klanten, bekenden en betrokkenen van Plateau. Een plek voor beweging: voor mensen die willen prikkelen,inspireren, bezinnen of bezingen over alles wat raakt aan professionele ontwikkeling.

Deze keer is er ruimte voor visie op ondernemerschap: wat is er nodig om vooruit te komen, wanneer je een goed idee hebt? Welke middelen en menselijke eigenschappen heb je nodig? Daarnaast besteden we aandacht aan ontwikkelen door naar jezelf te kijken: kun je je zelf gelukkig trainen? En hoe kun je in de wijken waar je als corporatie, zorginstelling, gemeente of andere organisatie werkt, vanuit interactie tussen mensen ontwikkeling veroorzaken?

Presenteerblaadje is door en voor mensen met bedoelingen, redenen en een open blik: naar elkaar en naar de wereld. Veel leesplezier!

Grote ambities, geen geld. Corporaties, gemeenten en zorginstellingen hebben één ding gemeen: grote maatschappelijke uitdagingen met steeds minder middelen. Heb je voor de ontwikkeling van een innovatief project, nieuwe interventie of het realiseren van een ‘catchy’ evenement per se een flink budget nodig? Ten onrechte denken managers in het publieke domein van wel… de bouwtijd van de Sagrada Familia bedraagt immers meer dan honderd jaar, en zonder geld geen beleid, toch? Door ondernemers als voorbeeld te nemen zijn publieke vernieuwingen echter ook ‘met weinig’ voor elkaar te krijgen.

Wat managers in het publieke domein van ondernemers kunnen leren, is dat verreweg de meeste ondernemers met nauwelijks eigen middelen projecten van de grond krijgen. Sterker nog, driekwart van alle ondernemers heeft bij voorkeur niets te maken met externe kapitaalverschaffers (inclusief banken). Bootstrappen is de kunde om met beperkte eigen middelen en veel hulp van buitenaf een project of initiatief van de grond te krijgen. In gewoon Nederlands: succesvolle ondernemers sprokkelen zo veel mogelijk bij elkaar, op een houtje-touwtjemanier. Voordeel 1: het dwingt tot discipline; alleen aan de echt belangrijke zaken wordt geld uitgegeven. Voordeel 2: pottenkijkers blijven buiten de deur – denk aan durfkapitalisten die zich met de koers van het bedrijf gaan bemoeien. Of in het geval van bootstrappende corporaties, gemeenten en instellingen: minder inmenging van politici, toezichthouders, rekenkamers en kritische stakeholders.

Bootstrappen is eenvoudiger dan het lijkt. Het omvat slechts vier vuistregels:

Maak je kosten zoveel mogelijk variabel. De beste volgorde is: krijgen > lenen > huren > kopen. Gebruik bijvoorbeeld middelen van relaties. In het geval van een ondernemer: ga eerst leasen of huren en ga niet meteen machines kopen. Een startende ondernemer heeft er gewoonlijk geen problemen mee om benodigde machines alleen in het weekend of de avonduren te gebruiken als dat kosten bespaart. Zelf aanschaffen is daarmee nog even uit te stellen totdat er meer duidelijkheid is over de haalbaarheid;

Spreid het risico. Zet kleine stappen. De beste ondernemers beginnen bij een nieuw product met zo goedkoop mogelijk de klantvraag te testen. En zetten niet eerst een productielijn neer. Vooral grote bedrijven gaan anno 2014 nog keer op keer in de fout op dit vlak – een eigenschap die zij delen met corporaties, gemeenten en zorginstellingen. Ook bij projectrealisatie is het risico vaak beter te spreiden. In plaats van een nieuwe machine kan een tweedehandsje volstaan, desnoods alleen als tijdelijke oplossing – en deze mentaliteit kan in het publieke domein net zo goed werken;

Zonder netwerken geen bootstrapping. Je netwerk is een bron van overcapaciteit, gunsten, donaties, geleende apparatuur, en nog belangrijker: ingangen naar nieuwe partijen die kunnen helpen met bootstrappen;

Wees flexibel. Stel je plan bij. Met name in grote organisaties is dit problematisch. Groupon begon als online platform om problemen op te lossen, tot de oprichters er achter kwamen dat de best lopende projecten vaak draaiden om het verkrijgen van collectieve kortingen – Groupon werd uiteindelijk iets heel anders dan oorspronkelijk was bedacht.

Met deze vuistregels in de hand, zijn ook in het publieke domein plannen bij te stellen. Vaak is het heel verhelderend om een eerste versie van een innovatieplan eens kritisch tegen het licht te houden. Stel dat vijftig procent van de initieel benodigde kosten gefinancierd kan worden, is de innovatie dan nog steeds te organiseren? Dit is wat starters vaak overkomt als zij om externe financiering vragen. Bootstrappen maakt het mogelijk om te innoveren tegen lage kosten, met minimale risico’s en maximaal gebruik van externe hulp. Waar zie jij een kans om met weinig middelen een mooie vernieuwing te maken?

Wat managers van ondernemers kunnen leren:

Bootstrappen: innovatie met weinig middelen en veel externe hulpJeroen de Jong

Onze trainster in persoonlijk leiderschap hield het ons enthousiast voor.We konden zelf invloed uitoefenen op ons geluksgevoel. Tjakka! En het was niet eens moeilijk. Gewoon het 21-dagen experiment uitvoeren.

Het klinkt misschien wat luguber. Een experiment met je eigen brein. Maar wie wil nou niet gelukkiger worden? De oplossing zat 'm volgens de trainster erin dat we ons brein zouden gaan trainen, net zoals je je lichaam moet trainen. Happiness is zodoende een kwestie van werken. Je moet even doorbijten, een nieuw ritme vinden, je hersenen resetten. En na 21 dagen positieve gewoontes creëren, zou het leven ons in al haar facetten toelachen. Daar liep een stel jonge corporatiemede-werkers wel voor warm. We – ook ik – zeiden dus volmondig ja op de vraag of wij met haar dit experiment wilden aangaan.

Ik begon enthousiast. Nog dezelfde avond streek ik na De Wereld Draait Door neer op de bank. Volgens afspraak:

Schreef ik drie dingen op waar ik dankbaar voor ben.Dit zou na 21 dagen zorgen voor meer optimisme;

Beschreef ik een positieve ervaring van de dag. Hierdoor zou ik de wereld vanuit het perspectief van zingeving gaan bekijken;

Gaf ik iemand een compliment. Dit zou m'n gevoel van sociale steun vergroten;

Onderging ik de meditatie als cooling-down van deze eerste training. Tegen de stress. Dit werd mij uiteindelijk fataal. Ik viel als een blok in slaap. M'n vriendin wekte me om half twee 's nachts met de vraag of ik nou eindelijk naar bed kwam.

Een maand later zaten we als groep weer bijeen in het conferentieoord. De trainster vroeg hoe we het experiment hadden doorstaan. Of we allemaal gelukkiger waren geworden? Ze straalde. Ik keek om me heen. Iedereen begon een beetje nerveus heen en weer te schuiven op z'n stoel en te pulken aan z'n mouw. De hele groep moest bekennen het experiment niet volgehouden te hebben. Sommigen waren nooit begonnen.

Ikzelf was gestopt na twee dagen. Gewoon opgeslokt door de hectiek van alledag. Anderen hadden het iets langer volgehouden. Het record was twaalf dagen. Ik zag de teleurstelling van het gezicht van de trainster afdruipen. Wij waren hele slechte leerlingen. Het is maar te hopen dat het geen invloed heeft gehad op háár geluksgevoel.

Eric Spithoven is één van de deelnemers aan Mijn Ontwikkel Programma, dat Plateau voor De Alliantie, Portaal en Ymere in 2014 organiseerde.

Je geluk trainen?Eric Spithoven

Vraag jij je wel eens af waarom er vier, zeven of twaalf tips en trucs voor je zijn opgeschreven? Waarom het vijf, acht of negen leefregels zijn? Precies achttien waardevolle adviezen die onmisbaar zijn voor je werk? Waarom koos de schrijver juist dit getal? De enige verklaarbare hoeveelheid die ik tot nu toe tegenkwam: “de veertien regels van Johan Cruijff”.

Verder lijkt het willekeur – en elke keer valt dat op. Het doet af aan de geloofwaardigheid: lijstjes-inflatie. En dat is zonde, want ook willekeurige aanwijzingen of adviezen van verschillende orde van grootte, onder elkaar gezet en genummerd, kunnen waardevolle boodschappen zijn. Maar dan moet je wel de suggestie van een uitputtende, gemaximeerde hoeveelheid links durven laten liggen. Kan dat? Hoe betrouwbaar of serieus neem je zo’n lijst van een vastliggend aantal? Kan ik nog wel de zinnigheid tot me nemen en de onzinnigheid terzijde schuiven?

Natuurlijk kan dat. En dat is dan ook mijn ene tip – als het gaat om het ontwikkelen van jezelf via de schrijfsels van anderen. Maak je eigen lijstje. Draag een potlood en een boekje met je mee of gebruik de notitie-app op je telefoon. Lees tips die je tegenkomt, gebruik zelfhulp-inzicht-management-leiderschaps-boeken daar waar je ze helpen, maar leef ze niet omdat ze ooit gemaakt zijn. Scheid kaf van koren, maak afval van onzin en sla op wat waardevol lijkt voor de toekomst. Iets waar je van kunt leren, wat je nastreeft, waar je denkt gelukkiger van te worden en wat de wereld kan verbeteren. En bedenk dat de grenzen van de inzichten van anderen niet jouw grenzen bepalen. Je lijstje is zo lang als je wilt.

Houd ‘m wel actueel. Streep weg, na een dag, week of maand, als je weer tot een ander inzicht bent gekomen. Als je dat doet, leef je het gegeven dat je iedere dag verandert, ontwikkelt en nieuwe inzichten verwerft. Dat zo’n lijstje ook weer uit een willekeurig aantal leefregels, leidende gedachten, werkwaarden of principes bestaat heeft juist de allerbeste verklaring – het is je eigen lijstje.

Sjors Talsma werkt bij Plateau en denkt graag over de invloed die je op je eigen ontwikkeling kunt hebben. Je bereikt hem via

s.talsma@plateau-net.nl

Je eigen lijstje logicaSjors Talsma

’’In systemisch werk ervaar je waarom iets wel of niet lukt en wat het voor jou betekent om vanuit bewustzijn te werken. Via opstellingen kom je tot ‘in presence’ zijn, zoals dat in Theory U heet. Het is geen kwestie van begrijpen of verklaren, maar van ervaren.” De woorden van voormalig vastgoedmanager Hans Moerenhout, die overstapte van harde stenen naar zachte waarden:

’’In de dynamiek van de huidige tijd kun je je niet meer alleen verschuilen achter regels, protocollen of systemen. Je moet weten wat je te doen staat en verantwoordelijkheid pakken. Het mooie is: je weet vanuit je intuïtie vaak prima hoe te handelen. Zogenaamde vaststaande kennis achter je laten en de dialoog aangaan. Juist bij wijkontwikkeling is dat nodig. Er zijn veel spelers: bewoners, de gemeente, woningcorporaties, belangenverenigingen en maatschappelijke organisaties. Zij kijken allemaal met hun eigen blik naar de situatie. Voor het ‘bewust zijn en maken’ van waar je vandaan komt, wat jouw eigen waarden zijn of die van je organisatie, welke achtergrond je bij je hebt en hoe je daardoor naar een situatie kijkt, is vaak geen tijd of gelegenheid.”

’’Terwijl juist dát belangrijk is. Leren kijken voorbij je blinde vlek. Samen de krachten in wijk en buurt zichtbaar maken: de aanwezige onderstroom. Welk oud zeer leeft er bijvoorbeeld bij de betrokken partijen en is dat los te laten? Met systemisch werk krijg je nieuwe, eigen en gezamenlijke inzichten en ontdek je waar het wringt. En dus ook waar de doorbraak te vinden is, waarna je verder kunt.” Als voorbeeld noemt Hans zijn toegenomen begrip voor wat hij soms wel eens ‘vastzittende ambtenaren’ noemde. In opstellingen wordt duidelijk en voelbaar hoe lastig hun situatie is én hoe vooringenomen je daar zelf naar kijkt. Door nu met intrinsiek begrip de toenadering te zoeken opent zich een andere samenwerking. Je bent voorbij aan je eigen vooroordeel.

’’In de complexe dynamiek van wijken zitten de regels vaak de oplossingen in de weg. Door daar als mens en niet als radertje in het rad naar te kijken kom je verder. In de opstellingen wordt vaak zichtbaar dat stug je ‘formele rol’ spelen de tegenstellingen versterkt. Zoek verbinding met anderen en de oplossing dient zich aan. In plaats van enkel vast te houden aan de processen die we met elkaar hebben afgesproken. Een wijkopgave systemisch bekijken via opstellingen is daarbij waardevol. Vooruitgang ontstaat alleen als je relaties durft aan te gaan met andere mensen en je ‘als jezelf’ in die ontwikkeling gaat staan.”

Hans Moerenhout werkt o.a. vanuit Bureau VanWaar met maatschappelijke opstellingen en ‘social presencing theatre’. Hans is te bereiken via: hans.moerenhout@gmail.com .

Wijkontwikkeling: in verbinding ligt de oplossingHans Moerenhout

Jeroen de Jong is universitair hoofddocent Ondernemerschap aan de Rotterdam School of Management en bereikbaar via

jjong@rsm.nl.

P R E S E N T E E R B L A A D J E

Nr. 4 LENTE / ZOMER 2014

Alles in deze uitgave mag overal worden verspreid.Wij doen niet aan anti-vermenigvuldigingsregels. We zijn zelfs pro.

Presenteerblaadje is een uitgave van Plateau BV.

Plateau BV Contact redactie: Sjors Talsma (s.talsma@plateau-net.nl) 06 10238381