GRAM

JAARGANG 103 | NUMMER 12 | DECEMBER 2012

Scheiden van drankpakken stapje verder | Bestaat het perfecte beloningssysteem voor afval-inzameling? | Wecycle en Doe meer met afval slaan handen ineen

Duurzame energie uit afvalverbrandinginstallaties

120815_GRAM_dec_2012.indd 1 07-12-12 16:43

www.vanschijndel.euVan Schijndel BV • Stationsweg 78 • 6051 KL Maasbracht • Nederland

T +31 (0)475 465636 • F +31 (0)475 466540 • E [email protected] www.vanschijndel.eu

VSAII + SCB1700-Eurosplit

VSAII + ACB500 Archiefbelading

Van Schijndel Afvalinzamelsystemen“iets anders, veel beter”.

Onderdelenservice

Eenvoudig, betrouwbaar. Beproefd concept voorzien van de

nieuwste technieken. Ongecompliceerde moderne hydrauliek

& elektronica.

Langere levensduur door toepassing van slijtvast staal voor achterlader en opbouw.

Standaard met verzwaard juk en persschot. Twee jaar garantie.

Waarom voor van Schijndel kiezen:

OND

ERDELEN

ot.ot.

VSAIII + SCB1700-CombiGeschikt voor haak-arm-, kabel- en

kettingopname systemen.

120815_GRAM_dec_2012.indd 2 07-12-12 16:43

GRAM | december 2012 3

Officieel vakblad van de NVRD

inhoudsopgave

6

9

12

Hoe doen zij dat? Deze maand: aan de slag met klimaatbeheerDrie medewerkers van verschillende organisaties leggen uit wat zij verstaan onder

klimaatbeheer en wat zij er concreet mee doen binnen hun organisatie. Ze lichten hun

keuzes toe en benoemen de voor- en nadelen.

Scheiden van drankpakken stapje verderWelkome proef of tijd rekken? De aparte inzameling en recycling van drankenkartons komt dichterbij. De Raamover-

eenkomst Verpakkingen, overigens nog niet formeel door de gemeenten bekrachtigd,

spreekt van een proef om de eff ecten van inzamelsystemen – bron- en nascheiding – te

onderzoeken. Onnodig, stelt een aantal gemeenten dat al met succes kartonnen drank-

verpakkingen scheidt.

“Maak gft gratis en restafval duurder”Een aantal gemeenten doet het erg goed op het gebied van gft-inzameling, andere

halen bijna niets of veel te weinig op. Gft-expert Remco Brommer onderzocht namens

de Vereniging Afvalbedrijven hoe dat komt. Met zijn bevindingen gaat hij nu slecht

scorende gemeenten langs om hen te helpen bij het verbeteren van hun gft-inzameling.

Afval belonen – Holle Bolle Gijs 2.0Bestaat het perfecte beloningssysteem voor afvalinzameling? En welke beloning is

dat dan? En hoe sporen we mensen aan tot milieubewust afvalgedrag? Stuk voor stuk

vragen die in dit artikel aan de orde komen.

Bij de voorplaat: lees verder op pag. 8

(foto: Northumbria /Nationale Beeldbank)

5 Bezem

Poll: stem mee

17 NVRD Nieuws

18 Vakwerk

20 Beroepsopleiding voor straatvegers

22 Wettelijke gemeentetaak

is géén cash cow

25 Gemengde berichten afval & milieu

26 Wecycle en ‘Doe meer met afval’

slaan handen ineen

28 Nieuws op de markt

31 Index

34 Agenda

14

120815_GRAM_dec_2012.indd 3 07-12-12 16:43

Lease

Roteb LeaseRoteb Lease is gespecialiseerd in reparatie, onderhoud en beheer van bijzondere voertuigen. Het accent ligt op afvalinzamelvoertuigen, veegmachines, rioolreinigings- voertuigen, hoogwerkers, containerauto’s, ambulances en brandweervoertuigen.Roteb Lease staat voor klantgerichte mobiliteitsservice.

Verkoop & Beheer:Advisering bij aanschaf

Aanschafcoördinatie

Voertuiginstructie

Assurantie en schadeafwikkeling

Leasing

Wagenparkbeheer

Managementinformatie

Verhuur

Werkplaatsen:Onderhoud, reparatie en keuringen

Schadeherstel

Constructiewerk

Bedrijfswageninrichting

Servicesteunpunt voor RAVO, HIAB,

Geesink, Haller, BekkerLaGram

en KOKS

Adrem veiligheidskeuringen

Meer weten? Een vraag? Een uitdaging? Informeer naar onze mogelijkheden.

Bel 010 - 267 86 00

Of mail naar [email protected]

www.roteb.rotterdam.nl

Roteb LeaseKleinpolderplein 5

Postbus 11011

3004 EA Rotterdam

we zorgen er altijd voor dat ál onze werknemers gezond kunnen werken, in een veilige werkomgeving.

Je hebt als werkgever gewoon een verantwoordelijkheid voor je mensen. Ik heb daarom ook totaal geen probleem

met strengere straffen bij overtredingen. —

— Een veilige werkomgeving,

dat is toch de normaalste zaak

van de wereld

G E Z O N D E N V E I L I G W E R K E N ? K I J K O P W E E T H O E H E T Z I T. N LD I T I S E E N I N I T I AT I E F V A N H E T M I N I S T E R I E V A N S Z W I N S A M E N W E R K I N G M E T D E S V B , U W V E N G E M E E N T E N

L E T O P ! V A N A F 1 J A N U A R I 2 0 1 3 W O R D E N O V E R T R E D I N G E N S T R E N G E R B E S T R A F T

. . .

. . .

120815_GRAM_dec_2012.indd 4 07-12-12 16:43


BEZEMverantwoordelijkheid, heerlijk die verbroedering. Wel-licht iets voor een vredesmissie naar het Midden Oos-ten? Afval verbroedert!

Terug naar de waan van alle dag, de eerste sneeuw heeft ons bereikt. De ‘koorts’ slaat weer toe, we mogen weer de straat op om voor volk en vaderland de wegen sneeuw en ijsvrij te houden. Wat nou verpakkingen…We moeten de straat op, de wegen moeten schoon, net als het afval dat van de straat af moet en de parken en plant-soenen die winterklaar moeten zijn. En zeg nou zelf… Daar zijn we toch ook voor.

De bezem wenst u een fi jne jaarwisseling

Terug op de grondMede dankzij het democratisch besluitproces zal de Raamovereenkomst Verpakkingen er wel komen. Bestuurlijk is Nederland er wel klaar mee, de discussie heeft te lang geduurd, politici richten zich weer op andere zaken. Er moet hier en daar nog wel wat bezuinigd worden, welke con-sequenties heeft het nieuwe regeerakkoord voor onze gemeentelijke be-grotingen en … oh ja verpakkingsbesluit, dat is toch plastic? Ja, daar moeten we mee door gaan, onze burgers zijn er aan gewend.

Ik verwacht niet dat de Nederlandse bestuurders massaal voor of tegen de Raamovereenkomst gaan stemmen. En aangezien ‘niet stemmen’ be-tekent dat je voor bent, zal deze met ruime meerderheid van stemmen worden aanvaard. Producentenverantwoordelijkheid wordt gedeelde

Wat vindt u?

Eens

Oneens

Reageren?

Ga naar www.nvrd.nl

Uitslag van de

poll november

Gemeenten gaan

voor duurzaam

en dat mag best

meer kosten

75% Eens

25% Oneens

Verder discus-

siëren over dit

onderwerp?

Sluit u aan bij de

GRAM lezersgroep

op LinkedIn.

Vuurwerk afsteken? Zelf opruimen!

Gemeenten moeten geen vuurwerk meer opruimen. Burgers moeten dit voortaan zelf doen.

120815_GRAM_dec_2012.indd 5 07-12-12 16:43

6 GRAM | december 2012

DEZE MAAND:

Aucke Bergsma, coördinator

Duurzaamheid Omrin.

Contact: [email protected]

HOE DOEN ZIJ DAT ?het opwekken van duurzame energie

Dion van Steensel, directeur

duurzame energie HVC.


daarbij winnen, wordt omgezet in groe-

ne stroom. Het residu van de installatie

wordt verbrand door de REC in Harlin-

gen, die elektriciteit en warmte produ-

ceert.

Waar wordt de energie voor benut?

De REC in Harlingen produceert elektri-

citeit en levert de restwarmte aan een

zoutfabriek. Die warmte wordt benut

voor het indrogen van zout. De verbran-

dingsinstallatie van REC is bewust op die

locatie gebouwd, nabij de zoutfabriek,

zodat de restwarmte heel het jaar door

kan worden benut. De REC is in staat om

85 procent van de energie die het afval

bezit nuttig toe te passen. Dat is een van

de hoogste rendementspercentages van

Nederland.

Wat zijn de toekomstplannen?

Ons eigen biogas wordt nu nog ver-

stroomd tot groene elektriciteit. In de na-

bije toekomst willen we daar groen gas

van maken. Dat groene gas wordt deels

geïnjecteerd in het aardgasnetwerk,

deels willen we er onze eigen vuilnis-

auto’s op laten rijden. Met groen gas als

vervanger van diesel maak je een grote

sprong in duurzaamheid. Groengasvoer-

tuigen zijn bovendien stiller en schoner

dan dieselvoertuigen. Ons wagenpark

passen we aan die plannen aan. Intussen

rijden er al vijftien vuilnisauto’s rond op

groen gas en er komen elk jaar drie of

vier bij.

Kan een afvalverbrandingsinstal-

latie ooit 100 procent energierende-

ment opleveren?

Honderd procent is niet mogelijk. Je hebt

altijd verliezen van de installatie zelf en

via rookgassen en assen. Met de REC kan

85% van de energie-inhoud van het afval

worden benut en dat is moeilijk te over-

treff en, ook in de verre toekomst.

HVCEnergie uit verbrandingsinstallaties

wordt voor 54% aangemerkt als

duurzaam. Wat vindt u daarvan?

Dat percentage is bepaald op grond van

monsters die het ministerie zelf neemt

bij de verwerkinstallaties. Ik heb geen

enkele reden om aan te nemen dat dat

anders is.

Wat doet uw organisatie aan opwek-

king van duurzame energie?

De avi’s leveren volgens het ministerie

voor de helft duurzame energie. Verder

hebben we een bio-energiecentrale waar

sloophout wordt verbrand, twee vergis-

tingsinstallaties voor gft-afval en een

aantal windmolens en zonnepaneelin-

stallaties. Die zonnepanelen staan op 35

boerendaken. Wij zijn namelijk ook een

energiebedrijf.


De grijze stroom van de avi’s wordt af-

gezet op de groothandelsmarkt. De

groene energie die we winnen, leveren

we terug aan de leveranciers van ons af-

OmrinEnergie uit verbrandingsinstallaties



Waarschijnlijk is dit aan de lage kant. Dit

percentage hangt vooral af van de hoog-

calorische bestanddelen van het rest-

afval, dit zijn kunststoff en met fossiele

oorsprong. Maar sinds de scheiding van

kunststof verpakkingen is ingevoerd,

mag je veronderstellen dat het aandeel

biogeen van het restafval is toegenomen

ten opzichte van eerdere jaren.



Huishoudelijk restafval wordt bij ons

eerst bewerkt in een scheidings- en

vergistingsinstallatie. Daar wordt orga-

nisch materiaal uit het afval gezeefd en

vervolgens vergist. Het biogas dat we

120815_GRAM_dec_2012.indd 6 07-12-12 16:43


val. Dat zijn voornamelijk gemeenten en

waterschappen. Gemeenten laten er hun

straatlantaarns op branden, maar gebrui-

ken de groene stroom ook voor zwem-

baden, gemeentehuizen enzovoort. Wa-

terschappen benutten de groene stroom

onder meer voor hun waterzuivering,

gemalen en stuwen. In Alkmaar en Dor-

drecht leveren we warmte aan de steden

zelf en aan bedrijven.


Samen met onze aandeelhouders hebben

we de doelstelling om de CO2-uitstoot

verder terug te dringen. Dat is jaren ge-

leden al afgesproken. Vandaar dat we

groene energie produceren buiten het af-

val om. De hoeveelheid energie uit afval

zal hoe dan ook minder worden, omdat

we minder restafval krijgen. De komen-

de tien jaar gaan we daarom het aandeel

wind- en zonne-energie sterk uitbreiden.

Overigens ontstaan er steeds meer parti-

culiere initiatieven, zoals burgers die zelf

een windmolen laten bouwen. Wij sti-

muleren dat, door onder meer te zorgen

voor het onderhoud en de doorlevering

van de stroom. Het is voor ons niet te

doen om alles zelf te fi nancieren, dus wij

zijn heel blij met particuliere investerin-

gen.



ment opleveren?

In theorie wel, maar dat gaat niet gebeu-

ren. Afval zal altijd voor een deel uit niet

biogeen materiaal bestaan. Denk aan lui-

ers, plastic. Uiteindelijk kun je alles van

biogeen materiaal maken, en die trend is

er ook, maar het lijkt me te hypothetisch

om te stellen dat het ooit zover komt.

In dit artikel leggen drie medewerkers van verschillende organisaties uit wat zij verstaan onder duurzame energie en

wat zij er concreet mee doen binnen hun organisatie. Ze lichten hun keuzes toe en benoemen de voor- en nadelen.

tekst: Hetty Dekkers

DeltaEnergie uit verbrandingsinstallaties



Ik heb begrepen dat dat percentage ie-

der jaar aangepast wordt op basis van de

hoeveelheid organisch materiaal in het

restafval. Dat lijkt me terecht.



Binnenkort heten we Indaver, omdat we

samengaan met die internationale orga-

nisatie. Als Indaver leveren we straks aan

200.000 huishoudens elektriciteit, in de

landen België, Ierland en Nederland. Bij

de afvalbergingen, drie stuks, hebben we

een stortgasbenutting waaruit elektrici-

teit wordt opgewekt. We hebben nu één

vergistinginstallatie, voor organische

120815_GRAM_dec_2012.indd 7 07-12-12 16:43

WIELAND TEXTILES

Handelsweg 8Wormerveer

075 - 622 86 [email protected]

www.wieland.nlal meer dan 25 jaar

specialist in duurzame

textielsortering

De totaaloplossing vooruw textiel-inzamelingen -sortering.

effectieveinzameling

rendabelerecycling

volledigesortering

- korte transportlijnen- centrale verwerking

- TÜV Rheinland / TNO gecertificeerd sorteersysteem- 95% hergebruik

- hoge vergoeding- transparant proces

resten uit de voedingsmiddelenindustrie

en de landbouw, die groen gas en duur-

zame elektriciteit oplevert. Binnenkort

komt er een tweede bij.


Die wordt ingevoerd op het net, zowel

het groene gas als de groene elektriciteit.

Uiteindelijk komt die energie dus bij de

huishoudens terecht.


We gaan een tweede vergistinginstalla-

tie bouwen, nu voor gft-afval. Die komt

in Alphen a/d Rijn en zal in 2014 ope-

rationeel zijn. Ook deze installatie levert

groen gas. Verder zijn we bezig met al-

lerlei projecten, zoals een betere sorte-

ring van kff + (kunststoff en, fl acons en

folies). Hoe homogener de stromen, hoe

hoogwaardiger je ze kunt recyclen of

hergebruiken als grondstof. Een goede

afvalscheiding is dus van groot belang.

Ook zijn we bezig met een project waar-

bij we organische reststromen uit groen-

afval verwerken tot chips, die ofwel af-

gezet worden aan de spaanplaatindustrie

ofwel verbrand worden met opwekking

van duurzame energie.



ment opleveren?

Volgens mij is dat lastig. Het kost bijvoor-

beeld al erg veel energie om de rookgas-

reiniging op orde te houden. Honderd

procent rendement zal dus niet mogelijk

zijn. Maar de meeste installaties zouden

wel naar een hoger plan gebracht kunnen

door de warmte direct te benutten voor

stadsverwarming. In Scandinavië gebeurt

dat al, in Nederland heel weinig. ■

HOE DOEN ZIJ DAT ?

Jacob Vermeulen, directeur Sales,

Development & Marketing van de

sectie huishoudelijk afval en biomassa

Delta Milieu.


120815_GRAM_dec_2012.indd 8 07-12-12 16:43


SCHEIDEN VAN DRANKPAKKEN STAPJE VERDER

Welkome proef of tijd rekken?De aparte inzameling en recycling van drankenkartons komt dichterbij. De Raamovereenkomst Verpakkin-

gen, overigens nog niet formeel door de gemeenten bekrachtigd, spreekt van een proef om de effecten van

inzamelsystemen – bron- en nascheiding – te onderzoeken. Onnodig, stelt een aantal gemeenten dat al met

succes kartonnen drankverpakkingen scheidt.

Marum, Leek en Grootegast zamelen alweer zo’n zeven

jaar drankenkartons in. Dat gebeurt in de gratis milieu-

zak waar burgers ook hun kunststof verpakkingsafval

in aan kunnen bieden. “Drankenkartons namen we van

begin af aan mee”, zegt secretaris Errit Sietzema van de

Reinigings Commissie Westerkwartier (RCW), zoals het

samenwerkingsverband is genoemd. “We ontdekten

namelijk dat burgers de kartons plat tussen het oud-

papier duwden. Een behoorlijke hoeveelheid en al die

partijen papier werden afgekeurd.” Het aandeel drank-

pakken in de milieuzak steeg van acht procent in 2005

tot 25 procent in 2011. “We zamelen 95 procent van de

drankenkartons in. Volgens de sorteeranalyses zitten

er geen drankverpakkingen meer in het restafval.”

Zwart kratjeIn Apeldoorn, Brummen, Bronckhorst en Doesburg is

het voor de burger al een groot aantal jaren volstrekt

normaal dat hij zijn lege drankpakken naar een verza-

melcontainer in de wijk brengt. In dit inzamelgebied

van Circulus en Berkel Milieu bevindt zich ook Zutphen,

waar inwoners al sinds 1994 hun kartonnen drankpak-

ken aanbieden in het huis-aan-huis opgehaalde zwarte

kratje, ook bestemd voor oudpapier, metalen, glas en

klein elektrisch afval. “In 2011 zamelden we bij alle

huishoudens samen een record van 796 ton dran-

kenkartons in”, glundert Michiel Westerhoff , manager

Strategie & Ontwikkeling bij Circulus. Inmiddels loopt

samen met afvalverwerkingsbedrijf Attero een proef in

een zesde gemeente. In Deventer worden drankenkar-

tons ingezameld in een container ‘voor droge compo-

nenten’, dus samen met kunststofafval en blik – zo-

geheten PMD-stromen (de letters staan voor Plastic,

Metaal en Drankenkartons).

MD-zakHet Noord-Limburgse Horst aan de Maas zamelt sinds

begin dit jaar drankenkartons in, als onderdeel van een

nieuw inzamelsysteem. Tweewekelijks worden metaal

(blikjes) en drankpakken in gratis doorzichtige zakken

opgehaald. De eerste evaluatie leert dat er dit jaar per inwoner zo’n tien

kilo blik en drankverpakkingen wordt opgehaald. “Tweederde van de

MD-zak bestaat uit drankenkartons”, zegt milieuwethouder Birgit op de

Laak. De reductie van de hoeveelheid restafval is met het nieuwe sys-

teem sowieso fors. De gemeente hoopte de totale hoeveelheid restafval

van 170 kilo per inwoner terug te brengen naar 85 kilo in 2015, “maar

over heel 2012 komen we al uit op maar 24 kilo per inwoner”, zegt Op

de Laak, die over de eerste helft van 2012 een recyclingscore van maar

liefst 91 procent rapporteert.

door Pieter van den Brand

120815_GRAM_dec_2012.indd 9 07-12-12 16:43

10 GRAM | december 2012101010100101101 GRAGRAGRAGRGGRRGGGGGRARAMMM |M M |M dededededededecemcememcememmemmmmberbberbebeberberber 2020200002011122221121

PMD-zakIn West-Brabant is SAVER in oktober eveneens in samenwerking met Attero

begonnen met een inzamelproef voor sap- en zuivelverpakkingen, plastic

fl essen/fl acons en blikjes. In twee wijken in Roosendaal en in een wijk in

Oudenbosch kunnen zo’n 1800 gezinnen hun PMD-stromen aanbieden in

gratis plastic zakken. De eerste ervaringen in de tot maart volgende jaar

lopende proef zijn veelbelovend, zegt adjunct-directeur Pieter Balth Lin-

ders. “De helft van de huishoudens doet mee. Een prima resultaat, want er

is geen enkele fi nanciële prikkel.” Een derde van de inhoud van de PMD-

zakken bestaat uit drankenkartons. Volgens Linders toont de proef aan

dat als burgers de kans krijgen, de bereidheid om drankenkartons in te

zamelen groot is.

Goede resultatenVier voorbeelden van gemeenten die uit eigen beweging aan de gang zijn

gegaan met het gescheiden inzamelen van drankenkartons. Zo’n 45 ge-

meenten in ons land doen dat op dit moment, waarvan Apeldoorn, Hel-

mond, Maastricht en Venlo de grootste zijn. In totaal zamelen ze circa vijf

procent (3,5 kiloton) van alle kartonnen drankverpakkingen in ons land in

(ter vergelijk: Duitsland: 65 procent, België: 82 procent, EU-gemiddeld: 37

procent). Verschillende systemen zijn in zwang. Burgers brengen hun lege

drankverpakkingen naar wijkcontainer, milieustraat of Retourette of ze

worden huis aan huis opgehaald in een plasticzak. In vijf gemeenten wor-

den drankenkartons samen met het oudpapier ingezameld. Alles overziend

zijn de resultaten goed, inzamelpercentages schommelen tussen veertig

en zeventig procent, zo blijkt uit een studie uit 2010 van onderzoeksbu-

reau CE Delft.

Extra kostenDe inspanningen van gemeenten om drankenkartons gescheiden in te za-

melen brengen extra kosten met zich mee. Volgens het onderzoek van CE

Delft komen inzameling en verwerking van drankenkartons op 281 euro

per ton. Als de inzameling samen kan gaan met die van kunststofafval,

dalen die kosten tot 57 euro per ton drankverpakking. Sietzema stelt dat

de inzamelcombinatie van plasticafval en drankenkartons het meest kos-

teneffi ciënt is. “Solo inzamelen, weten we uit ervaringen in andere gemeen-

ten, is te kostbaar.” Het inzamelsysteem in de drie Groningse gemeenten,

waar de milieuzak deel van uitmaakt, is niet goedkoop. Ondanks de prima

milieuscore zijn de inzamelkosten fl ink hoger dan gemiddeld (225 euro

per aansluiting, waar het landelijk gemiddelde 183 euro voor deze stede-

lijkheidsklasse is), zo bleek in 2009 toen een omvangrijke gemeentelijke

benchmark is uitgevoerd. “Dat klopt, maar wij zamelen wekelijks in”, zegt

Sietzema, “waar andere gemeenten dat tweewekelijks doen of brengsys-

temen hebben. Als je naar ons totale inzamelsysteem kijkt, kunnen we

wel volstaan met een lagere afvalstoff enheffi ng, zo’n zeventig euro lager

dan gemiddeld. Zo laten we zien dat het toch lonend kan zijn, als je meer

doet.” Ook in Horst aan de Maas brengt de zak voor blik en drankpakken

extra kosten met zich mee. “Vandaar dat we de inzameling graag willen

combineren met de plasticcontainer die ook tweewekelijks huis-aan-huis

opgehaald wordt. Liefst in 2013”, zegt wethouder Op

de Laak. “We willen de zakken ook afschaff en omdat ze

een rommelige aanblik op straat geven.” Gescheiden

inzamelen van drankverpakkingen, betoogt Westerhoff

van Circulus, blijft lonend zolang de inzamelkosten on-

der de verbrandingstarieven (in zijn geval 120 euro per

ton) blijven. “Als steeds meer gemeenten ertoe over

gaan en de hoeveelheden toenemen, zullen de kosten

bovendien alleen maar dalen. Er zitten veel waardevol-

le grondstoff en in.”

KenniscentrumDe verpakkende industrie verzette zich tot voor kort

tegen de opname van drankenkartons in de inzamel-

afspraken met rijk en gemeenten. De redenatie erach-

ter: drankenkartons bestaan grotendeels uit papier, de

hergebruiksdoelen hiervoor worden ruim gehaald. Dus

is er geen aanleiding het bedrijfsleven voor de inza-

meling van dit verpakkingsmateriaal verplichtingen

op te leggen. Toch zijn de drie partijen gezwicht voor

de druk van de Haagse politiek en gemeenten. Op de

zogeheten Verduurzamingsagenda voor verpakkin-

gen in de recente Raamovereenkomst staat dat er nog

vóór januari 2014 een pilot komt in een representatief

aantal gemeenten naar het inzamelen en hergebruik

van drankenkartons (kwaliteit, milieurendement en

inzamelen verwerkingskosten). Zowel bron- als na-

scheidende gemeenten worden onderzocht. De proef

gebeurt onder de vlag van het nog op te richten Ken-

niscentrum Duurzaam Verpakken.

Errit Sietzema:

“De inzamelcombinatie van plasticafval

en drankenkartons is het meest kosten-

effi ciënt; de kosten bedragen dan

57 euro per ton drankverpakking.”

120815_GRAM_dec_2012.indd 10 07-12-12 16:43


Woordvoerder Charles de Klerk van SITA laat weten dat

de sorteerinstallatie van het bedrijf in Rotterdam be-

slist beschikbaar is als proefl ocatie. Bij de bouw van

de installatie is al rekening gehouden met het schei-

den van drankenkartons. “In principe is onze installa-

tie daar technisch toe in staat.” Tot een daadwerkelijke

test is het nog niet gekomen, want er is immers nog

geen aanbod. Maar we zitten op het vinkentouw en

volgen de ontwikkelingen met grote belangstelling. Wij

juichen het toe als er onderzoek komt naar de samen-

stelling van deze afvalstroom en alle aspecten daar-

omheen. Een proef zal de gewenste zekerheid geven,

zodat er een goed systeem uit volgt.”

NascheidingOok Attero levert volgens senior-beleidsmedewerker Ro-

bert Jan Saft graag een bijdrage aan de proef. “We willen

laten zien wat er mogelijk is met gecombineerde inza-

meling van recyclebare stromen, zoals PMD. Daarnaast

willen we de aanvullende potentie van nascheiding in-

zichtelijk maken, ook fi nancieel. Op basis van de eigen

situatie kan een gemeente een afweging maken voor

bron- of nascheiding of de combinatie van beide, met

het oog op het beste resultaat en de laagste kosten.” At-

tero heeft veel ervaring met het scheiden van afvalstro-

men. Ook voor het drankenkarton komt mechanische

scheiding in beeld met behulp van infraroodtechniek.

De installaties van Attero in Groningen en Wijster schei-

den zo kunststofafval na. Recent zijn hier ook proeven

uitgevoerd met drankenkartons. “Daarnaast gaan we

met deze techniek drankverpakkingen scheiden uit het PMD-materiaal

dat in de proeven door SAVER en Circulus wordt ingezameld”, legt Saft

uit. Westerhoff was liever gister nog met de pilot begonnen, zegt hij.

“Met onze proef in Deventer willen we zeker aanhaken.” De Circulus-

manager hoopt dat de geplande pilot zal uitwijzen dat gemeenten volop

aan de gang kunnen met gecombineerde inzameling.”

OnzinIn Grootegast doet Sietzema de aangekondigde proef echter af als

‘klinkklare onzin’. “Wij zijn al zeven jaar bezig en hebben laten zien

dat ons systeem succesvol is. Het gaat puur om tijd rekken door de in-

dustrie.” Ook wethouder Op de Laak ziet geen redenen om de geschei-

den inzameling van drankenkartons nog langer uit te stellen. “Voor ge-

meenten vergelijkbaar met de onze is daar geen enkele belemmering

voor. Het is begrijpelijk dat de grote steden hierop wellicht nog verder

willen studeren, maar ik voorzie dat de inzameling van PMD ook voor

hen gunstig uit zal pakken.” Linders van SAVER sluit zich hierbij aan:

“We zijn al twintig jaar bezig om de gescheiden inzameling van dran-

kenkartons van de grond te krijgen. Met al die tegenwerking moet het

maar eens afgelopen zijn. Laten we gewoon van start gaan.” ■

Linders (SAVER):

“Met al die tegenwerking moet

het maar eens afgelopen zijn.

Laten we gewoon van start gaan.”

Verwerken in Duitsland of hier?De in ons land ingezamelde drankenkartons gaan via de stichting Hedra, het initiatief van de producenten Elopak, Tetra Pak en SIG Combibloc, voor recycling naar de Duitse Niederauer Papier Mühle in Kreuzau bij Aken. Daar worden ze geshredderd. In grote wastrommels wordt de papierfractie vervolgens losge-weekt van het kunststof- en aluminiumdeel. De meest drankenkartons zijn hiermee uitgerust om licht en zuurstof buiten te houden, waardoor de inhoud langer vers blijft. De lange papiervezel is een grondstof voor nieuwe verpakkingen (niet voor direct contact met levensmiddelen). Voor kunststof en aluminium heeft recycler Niederauer een samenwerking met het eveneens Duitse bedrijf APK, dat driekwart van deze twee afvalstromen tot granulaat opwerkt. Kartonfabrikant Solid Pack heeft concrete plannen in eigen land drankenkartons te gaan verwerken. “We willen investeren in een recyclinginstallatie die de drankpakken in papiervezels, kunststof en aluminium scheidt”, zegt directeur Dirk Schut. “De papierve-zels kunnen we na bacteriologische zuivering direct in het productieproces inzetten. Het kunststof en aluminium willen we in grondstof omzetten. Zo maken we de cirkel rond.”

Voorlopig staan de plannen overigens in de ijskast, want het bedrijf geeft prioriteit aan de bouw van een productieprocedé dat natuurgras tot basisgrondstof kan verwerken. Solid Pack kan het kostenplaatje van zo’n tien miljoen euro alleen rond krijgen als verplichte gescheiden inzameling van drankenkartons een voldoende aanbod garandeert. Volgens new business & strategy manager Joris Spaan is voldoende aanbod voor Parenco beslist een vereiste voor een gezonde businesscase. Deze papierproducent on-derzoekt eveneens de mogelijkheid drankenkartons te recyclen. “Eventueel zouden we drankenkartons kunnen importeren.” Technisch gezien komt er nog het een en ander bij kijken, betoogt Spaan. “De pa-piervezels die uit de huidige recyclinginstallaties voor drankverpakkingen komen, zijn niet direct geschikt voor de papiersoort die wij produceren. We studeren op een extra processtap.” Ook nascheidingsspecia-list Attero zegt de optie te onderzoeken om drankenkartons te gaan recyclen, “We praten met verwerkers om dat samen te gaan doen”, zegt Robert Jan Saft van Attero.

120815_GRAM_dec_2012.indd 11 07-12-12 16:43


De gft-inzameling in Nederland gaat langzaam achter-

uit. In 1997 werd een gemiddelde van 98 kilo per in-

woner opgehaald, vorig jaar was dat nog maar 76 kilo.

“Dat is een zorgelijke ontwikkeling”, aldus Brommer.

“Vooral vanuit het oogpunt dat gft geen afval, maar

een waardevolle grondstof is. Uiteraard is de VA ook

bezorgd om de vergistings- en composteerinstallaties

die gebouwd worden en zijn. Maar mij persoonlijk, en

ook de VA, gaat het toch vooral om het milieuaspect.

Uit duizend kilo gft kun je 400 kilo compost maken én

75 m3 biogas. Daarnaast bespaar je gemiddeld onge-

veer 100 kg CO2.”

Best practicesBrommer werd vorig jaar benaderd door de VA om eens

te onderzoeken waarom sommige gemeenten erg goed

scoren als het gaat om gft-inzameling. “Ze vroegen mij

de best practices in beeld te brengen”, aldus Brommer.

“Bij dat onderzoek ontdekte ik dat geen van deze kop-

lopers diftartarieven voor gft hanteerde. Een opvallend

feit.” Hij dook dieper in de materie en concludeerde

dat een gelijk tarief voor resten gft-afval debet is aan

de achterblijvende resultaten. “Veel gemeenten voer-

den in de jaren negentig zowel diftar als gescheiden

inzameling van gft in”, aldus Brommer. “Tegen dezelfde

tarieven. Maar bij veel burgers leefde het beeld dat de

gescheiden stromen uiteindelijk toch allemaal op één

hoop werden gegooid. Bovendien gebruikten veel men-

sen het gft om de restcontainer aan te vullen.” Brommer

adviseert diftargemeenten daarom het gft-tarief terug

te brengen naar nul. “Als je gft gratis maakt, vliegen

de inzamelresultaten omhoog”, heeft hij ervaren. “In

diverse gemeenten (zie kader, red.) is dat aangetoond.”

Gemiste kansenBrommer maakte naar aanleiding van het onderzoek

bij de best practices een lijst van 177 gemeenten die

weinig tot geen gft inzamelen. Allemaal gemeenten in

de stedelijkheidsklasse 3 tot en met 5, dat wil zeggen

zonder hoogbouw. Brommer wil deze gemeenten alle-

maal gaan bezoeken en eventueel ondersteunen. Hij

heeft er tot nu toe zo’n 45 gehad. “Ik ben onderaan de

lijst begonnen, dat wil zeggen bij de gemeenten die

het slechtst scoren. Daar valt immers de meeste winst

te behalen. Als het project vordert, wil ik ook de grote

steden zoals Amsterdam en Rotterdam gaan benade-

ren. Bij hoogbouw blijft gft-inzameling een complexe

zaak, maar grote steden hebben ook hele woonwijken

met laagbouw waar niet ingezameld wordt. Dat is een

gemiste kans.”

Ongegronde angstDe gemeenten die Brommer inmiddels heeft bezocht,

hebben veel belangstelling voor zijn verhaal. “Aller-

eerst benadruk ik dat gft een waardevolle grondstof

is en dat gemeenten enorme kosten kunnen besparen

door gft apart in te zamelen. Het verwerken van een

ton restafval is gemiddeld duurder dan een ton gft. Zijn

het diftargemeenten, en de meeste zijn dat inderdaad,

dan geef ik hen het simpele advies om gft gratis te ma-

ken en het tarief voor restafval te verhogen. Dat laatste

is nodig om kostendekkend te kunnen zijn.”

door Hetty Dekkers

“Maak gft gratis en restafval duurder”Een aantal gemeenten doet het erg goed op het gebied van gft-inzameling, andere halen bijna niets of veel

te weinig op. Gft-expert Remco Brommer onderzocht namens de Vereniging Afvalbedrijven (VA) hoe dat

komt. Met zijn bevindingen gaat hij nu slecht scorende gemeenten langs om hen te helpen bij het verbete-

ren van hun gft-inzameling. Zijn belangrijkste advies aan diftargemeenten: “Voer een nul-tarief voor gft in.”

Gft-expert Remco Brommer van de VA: “Bij de koplopers zat niet

één gemeente die diftartarieven voor gft hanteerde. Een opval-

lend feit.”

120815_GRAM_dec_2012.indd 12 07-12-12 16:43

Best practice gemeente Smallingerland zag zijn gft

vorig jaar stijgen van 146 naar 161 kilo door de in-

voering van grotere groencontainers. Vooral tijdens

de zomermaanden bleken de oude minicontainers te

klein, waardoor veel mensen hun tuinafval in de rest-

container deden.

De 177 gemeenten die Brommer wil adviseren, preste-

ren doorgaans ver onder de LAP-doelstellingen. Twee

gemeenten, Uithoorn en Hoogezand-Sappemeer, zame-

len zelfs helemaal geen gft in. Steenwijkerland heeft

vorig jaar het nultarief voor gft ingevoerd, met uitste-

kende resultaten. De hoeveelheid gft gaat hier fl ink

omhoog, het restafval omlaag. Op grond van de erva-

ringen bij de best practices, heeft Brommer een pakket

aanbevelingen samengesteld. Behalve het gratis ma-

ken van gft, adviseert Brommer ook de inzamelservice

voor gft te verbeteren, zoals wekelijks ophalen in de

zomermaanden. Grote groene containers van 240 liter

blijken de beste resultaten te geven; de duocontainer

wordt daarentegen afgeraden, met het oog op de door-

vervuiling van het gft. ■

De angst die Brommer vaak hoort bij dit advies, is dat

gemeenten bang zijn dat burgers hun dure restafval

bij het gft gaan voegen. Brommer: “Die angst blijkt

ongegrond. Diverse gemeenten die inmiddels een nul-

tarief hebben ingevoerd, merken daar niets van. Het

gft is niet meer vervuild dan voorheen. Logisch, want

je gooit ook geen restafval bij het oud papier of in de

glasbak.”

Volgens Brommer is de inzameling van gft gelukkig

weer actueel. “Veel gemeenten willen naar een om-

gekeerde inzameling of een energieneutrale samen-

leving. Ook de Afvalbrief schrijft voor dat het herge-

bruik drastisch omhoog moet. Het verbeteren van de

gft-inzameling is een eenvoudige en eff ectieve bij-

drage in deze plannen. Het gaat immers om enorme

hoeveelheden.”

Koplopers en achterblijversVoor het best practices onderzoek bezocht Brommer

elf gemeenten die zeer goede resultaten behalen op

het gebied van gft-inzameling. Apeldoorn bleek de ab-

solute koploper. Met een stedelijkheidsklasse 2 scoort

deze grote gemeente 118 kilo per inwoner per jaar.

Dat is ongeveer anderhalf keer beter dan het landelijk

gemiddelde. Apeldoorn zag de inzamelresultaten fors

omhoog gaan toen de gemeente acht jaar geleden het

diftartarief voor gft afschafte. In 2004 was de inzame-

ling van gft gedaald tot 80 kilo per inwoner, nu is het

dus bijna de helft meer.

Al deze resultaten hebben Apeldoorn geen windeieren

gelegd. De afvalstoff enheffi ng kon, door de besparing

op verbrandingskosten, de afgelopen jaren met 25

euro omlaag. De hoeveelheid gft stijgt volgens een ge-

meentewoordvoerder nog steeds en bij de verwerker

(Apeldoorn laat zijn gft vergisten) is nog nooit een par-

tij afgekeurd.

120815_GRAM_dec_2012.indd 13 07-12-12 16:43


Het perfecte beloningssysteem voor afvalinzameling bestaat al bijna

zestig jaar. De burger wordt op gewiekste wijze verleid om afval te

scheiden en netjes weg te brengen. De aanvankelijke investeringen

kostten een paar centen, maar het systeem is allang afgeschreven. De

methode werkt eenvoudig en vergt geen ingewikkelde voorlichtings-

campagnes. Het trekt jaarlijks tienduizenden mensen en bevindt zich in

de gemeente Kaatsheuvel, om precies te zijn in de Efteling. Daar roept

een kabouterachtig fi guur die Holle Bolle Gijs heet met een ronde bas-

stem ‘papier hier, papier hier’. Wie afval in de mond van de goedmoe-

dige vreetzak stopt, krijgt te horen ‘dank u wel’. Er is geen papiertje te

vinden in het Brabantse pretpark, zeker niet nu op uitgekiende plaatsen

twaalf Holle Bolle Gijzen zijn geplaatst.

Weet Holle Bolle Gijs in het sprookjespark feilloos de

juiste snaar te raken, in gemeenten is de alledaagse

werkelijkheid minder feeëriek. Gemeenten worste-

len met zwerfafval dat onder meer door kinderen op

snoep- en snackroutes op straat wordt gedonderd. Ge-

meenten vegen zich suf op straten, pleinen en in de

omgeving van inzamelcontainers die in menige wijk

als een soort openbare vuilstortplaats worden gezien.

Er zijn allerlei vrijwillige systemen waarbij veel men-

sen trouw glas, papier en sinds enkele jaren ook plas-

tic verpakkingsafval wegbrengen. In veel gemeenten

worden dit soort fracties opgehaald, elders ontfermen

vrijwilligers van de sportvereniging zich voor een paar

grijpstuivers over het afval. Gemeenten die van een of

andere variant van diftar gebruik maken, rapporteren

allemaal verbeterd scheidingsgedrag en minder restaf-

val. Maar het kan beter.

Afval belonen – Holle Bolle Gijs 2.0

Bestaat het perfecte beloningssysteem voor afvalinzameling?

En welke beloning is dat dan? En hoe sporen we mensen aan

tot milieubewust afvalgedrag? Stuk voor stuk vragen die in dit

artikel aan de orde komen.

door René Didde

Foto Spaarn

estad H

ollandse H

oogte

120815_GRAM_dec_2012.indd 14 07-12-12 16:43


Opening slokt blikjesOp kousenvoeten lijkt er sprake van een eigentijdse en

lokale variant van Holle Bolle Gijs. In Eerbeek, Gorin-

chem en Vledder hebben lokale franchiseondernemers

van supermarktketens als Jumbo, C1000 en Coop een

wand in hun supermarkt vrijgemaakt voor afvalinza-

meling. Een opening slokt blikjes en een andere ope-

ning vreet petfl esjes. Het systeem spuugt na afl oop

een bonnetje uit met een kleine retourpremie, vrij te

besteden in het betreff ende supermarktfi liaal. Slim ge-

dacht, want het slaat aan en er komt behoorlijk meer

volk over de vloer. “We zijn nu één jaar bezig en hebben

een slordige 76 duizend blikjes en fl esjes ingezameld”,

meldt ondernemer Doede Simonides van het Coop-fi li-

aal in het Drentse Vledder. Waar in de Efteling kinderen

naarstig papiertjes zoeken, ziet Simonides vooral ou-

deren met een prikker in de weer. “Ze doen het in deze

crisistijden waarschijnlijk een beetje om de twee cent

die ze per ingeleverd item krijgen, maar vooral maken

ze zich druk om zwerfafval in deze natuurrijke en toe-

ristische gemeente”, weet Simonides. “Net als ik, trou-

wens.” Die 76 duizend stuks afval kosten hem 1520

euro aan korting, maar daar haalt de ondernemer zijn

schouders over op. “Een advertentie kost ook geld en

het eff ect ervan is eveneens ongewis. Ik denk dat ik die

1500 euro dik terugverdien op een meeromzet en een

hogere brutowinst door de inzameling.” Hij ziet het als

een vorm van lokaal ondernemerschap.

Korting op boodschappenDe moderne Holle Bolle Gijs is niets meer dan de be-

kende Tomra-machine waarmee in elke supermarkt al

bierfl esjes en grote PET-fl essen kunnen worden gewis-

seld voor statiegeldbonnen. “Ons kassasysteem was

eenvoudig aan te passen op deze uitbreiding. Het eni-

ge is dat we goed moeten opletten dat de zakken wor-

den verwisseld als ze vol zijn”, zegt de bevlogen on-

dernemer. Hij heeft ook een deal met de gemeente die

het achter de machine geshredderde verpakkingsafval

komt ophalen en naar de milieustraat afvoert. Naast

blikjes en fl esjes kunnen ook batterijen en frituurvet

worden ingeleverd en er is eveneens een bak voor

oude mobieltjes. Die komt WeCycle ophalen. Dit soort

emballage-automaten die een directe korting geven op

boodschappen is een vorm van een beloningssysteem

dat werkt, vertelt Anja Bouma. In opdracht van Neder-

land Schoon zette de adviseur beheer en leefomgeving

van ingenieursbureau Oranjewoud recent verschillende

beloningssystemen op een rijtje. “In een supermarkt

ligt de retourpremie in de vorm van een korting op

boodschappen voor de hand, maar in een bedrijfskanti-

ne of tankstation kun je aan korting op een beker melk

denken”, aldus Bouma. “Ook weggeven aan een goed

doel is voor veel mensen een motiverende manier om

afval in te zamelen”, constateert zij op basis van litera-

tuur en interviews.

Vooral het feit dat door de inzamelingsbeloning meer ‘traffi c’ in de

winkel komt, vormt een belangrijke trigger voor de ondernemer. “Vaak

vertoont deze persoon niet alleen lef, maar is hij ook begaan met het

groen en koestert hij het groene imago van zijn dorp.” De onderne-

mer moet wel goed in zijn ruimte zitten en de kans op blijvend succes

neemt toe als ook de gemeente en een commerciële afvalinzamelaar of

een organisatie als Recycle mee doet. Het leuke van deze Holle Bolle

Gijs 2.0. is dat het niet erg is dat niet iedereen mee doet, aldus Bouma.

“Als er fl esjes op het fi etspad liggen of in het bos, blijken mensen te

stoppen om ze op te rapen, want hoe meer je brengt, hoe groter de

beloning.”

Kleine beloning werktBij adviesbureau CE Delft denkt ook afvalspecialist Geert Bergsma dat

een kleine beloning beter motiveert dan een grote beloning. “We weten

dat geld de intrinsieke waarde van het verrichten van een goede daad

kan verstoren”, zegt de onderzoeker die zich al meer dan vijftien jaar

bezighoudt met ondermeer verpakkingenafval. “Uit verkeersonderzoek

naar het mijden van de spits blijkt dat kleine beloningen werken als

een tierelier. Het risico van grote beloningen is dat mensen gefrustreerd

raken als deze wegvallen, bijvoorbeeld omdat het niet langer is op te

brengen.”

Bergsma denkt wel dat de moderne Holle bolle Gijs voorlopig ‘bottom-

up’ moet groeien. “Want doorgaans zijn de branche-organisaties van

supermarkten mordicus tegen dit soort initiatieven. We moeten leren

uit de controverse rond statiegeld, die tot tien jaar ruzie-achtige toe-

standen heeft geleid waarbij iedereen met de hakken in het zand ging

staan. Ook de overheid moet zich terughoudend opstellen, want voor-

schriften zullen de achterdocht bij het bedrijfsleven aanwakkeren.”

Toch is het opmerkelijk dat in vrijwel alle plaatsen in Nederland men-

sen geheel belangeloos papier en glas apart houden en wegbrengen.

In de jaren negentig van de vorige eeuw was Nederland zelfs een tijdje

wereldkampioen hergebruik glas en papier. Daar was geen cent belo-

ning voor nodig. “Dat is een goed voorbeeld van intrinsiek geworden

gedrag”, zegt Bergsma. “Jarenlange campagnes voor de glasbak door

de overheid en trouw papier ophalen door de sportvereniging hebben

bewerkstelligd dat deze afvalscheiding een gewoonte is geworden. ‘Zo

hoort dat gewoon’ en veel mensen hebben zelfs een aversie ontwikkeld

tegen het bij het restafval stoppen van glas en papier.”

Professor Rick van Baaren:

“Je moet proberen een moraal en

identiteit in de straat of in buurt te

ontwikkelen. Zo van ‘wij hier in deze

wijk houden plastic apart’”

120815_GRAM_dec_2012.indd 15 07-12-12 16:43

De voordelen voor u:

*Let wel, besparing afhankelijk van de inzamellogistiek.

GEESINKNORBA

HYBRID PLUG IN De schoonste vuilniswagen

Geesinknorba is toonaangevend in innovatieve oplossingen, zo ook voor het milieu. Wij kunnen voor u de schoonste vuilniswagen samenstellen. Dankzij het innovatieve Hybrid Plug In systeem kan de opbouw en belading van de vuilniswagen zelfstandig werken op een sterke battery pack met behoud van functionaliteit en capaciteit. Het systeem is toepasbaar op alle chassis' en op al onze verschillende typen opbouw. Ons Hybrid Plug In systeem is al 8 jaar op de markt verkrijgbaar. Inmiddels leveren wij de vijfde versie hiervan, met de laatste aanpassingen.

HaakjesHet is nu zaak om ook met andere afvalfracties ‘haakjes’ te vinden waar-

door mensen bewuster milieugedrag gaan verinnerlijken. “Maar daar-

door bestaat geen pasklare methode”, zegt professor Rick van Baaren,

hoogleraar gedragsbeïnvloeding aan de Radboud Universiteit in Nijme-

gen. Ook Van Baaren weet dat een kleine som geld een goede prikkel kan

vormen om gedrag aan te passen. Ook het lokale aspect spreekt hem

aan. “Je moet proberen een moraal en identiteit in de straat of in buurt te

ontwikkelen. Zo van ‘wij hier in deze wijk houden plastic apart’. Er moet

een groepsgevoel ontstaan.” Van Baaren wijst op concrete doelgroepen,

zoals het project Beestenbende, dat intussen in meerdere plaatsen rond

Nijmegen draait. “Beestenbende spreekt kinderen van zeven tot elf jaar

pakkend aan op het zwerfafval.” De kinderen werken samen met het

Dolfi narium in Harderwijk en lopen één keer per maand rond door hun

buurt. Ze identifi ceren zich met de verzorgers van de dolfi jnen, dragen

een felgele outfi t en krijgen een goed gevoel van het groepsgevoel, met,

uiteraard, een jaarlijks uitje naar het Dolfi narium. “Ook allochtonen, die

een sterk groepsgevoel hebben, zou je op afval moeten kunnen aan-

spreken, met name via meisjes en hun moeders.”

Als de beloning meer materieel moet zijn, adviseert Van Baaren be-

halve geld concrete producten aan te bieden. “Liefst van bedrijven uit

de buurt, een broodje van de lokale bakker waarvan je afvalt, een bij-

drage aan een seizoenskaart van Vitesse of korting op de lokale bus.

Ook mooi zijn natuurlijk producten die van afval zijn

gemaakt en direct tonen wat er allemaal mogelijk is

met afval.” Van Baaren wijst er ook op dat de afval-

behandeling niet te moeilijk moet zijn voor de burger.

“Waarom niet gewoon twee bakken in huis, eentje voor

te recyclen zaken als papier, glas, mobieltjes, plastic en

een andere bak voor het natte restafval. De recyclebak

wordt dan nagescheiden, desnoods door vrijwilligers

van de sportvereniging.”

UiterlijkOok professor Cees Midden, hoogleraar psychologie &

technologie TU Eindhoven wijst op het belang van uiter-

lijk en vorm van product en de omgeving. “Glanzende

oppervlakken bijvoorbeeld sporen mensen zowel in hun

gedachten als in hun gedrag onbewust aan tot proper-

heid. Ik vind de experimenten bij de supermarkten een

heel goed initiatief. Als automaatproducent Tomra in het

ontwerp ook echt de vormgeving van een Holle Bolle

Gijs zou nastreven, zou de respons nog hoger worden.

En dan naast het bonnetje met de korting in het display-

tje ook een avatar (computerfi guurtje) die ‘dankjewel’

zegt. We weten dat mensen zeer gevoelig zijn voor reac-

ties van dit soort technische wezentjes.” ■

120815_GRAM_dec_2012.indd 16 07-12-12 16:43

GRAM | december 2012 17GRAM | december 2012 17

Meerjarenstrategie NVRD 2013-2016

Tijdens de algemene ledenvergadering

van 21 november is de nieuwe meerjaren-

strategie van de vereniging vastgesteld.

In de nieuwe meerjarenstrategie is de mis-

sie en visie geactualiseerd, is aangegeven

op welke kerntaken, kennisgebieden en

doelgroepen de NVRD zich de komende

jaren richt en welke focus en accenten

hierbinnen worden aangebracht. Verder

zijn per kennisgebied de kernthema’s aan-

gegeven. De Meerjarenstrategie is voor ie-

dereen te vinden op www.nvrd.nl

Nieuwe leden

In november is Verkeersveiligheid Groep

Nederland BV lid geworden van de NVRD.

De Verkeersveiligheid Groep Nederland

is een kennis- en opleidingsinstituut

dat met behulp van training, consul-

ting en online trainingsapplicaties een

bijdrage levert aan een verhoging van

de verkeersveiligheid. Meer informatie:

www.verkeersveiligheidsgroep.nl

Jaarplan 2013 vastgesteld

Tijdens de algemene ledenvergadering

van 21 november is ook het jaarplan

2013 vastgesteld. In dit jaarplan is per

kennisgebied aangegeven naar welke

dossiers in 2013 de aandacht uitgaat en

welke projecten uitgevoerd gaan worden.

Het jaarplan 2013 is te verkrijgen via

www.nvrd.nl

nieuwsTekst: Bas Peeters

Commissie Gladheidbestrijding

Werk maken van het beheer van de open-

bare ruimte. Dat is een van de doelen

uit de nieuwe meerjarenstrategie van

de NVRD. Een van de eerste activiteiten

op dit terrein is de oprichting van de

NVRD-commissie gladheidsbestrijding

in november. In deze commissie wordt

kennis en kennisdeling over gladheid

en gladheidbestrijding binnen de NVRD

geborgd. De commissie komt twee of

drie keer per jaar bij elkaar om de laatste

trends, ontwikkelingen en ervaringen te

bespreken.

Wilt u meer informatie of wilt u een bij-

drage leveren aan deze commissie, neem

dan voor meer informatie contact op met

Jolanda Gerrits, [email protected].

Netwerken via het NVRD ledennet:

houd uw gegevens actueel!

Toegang bieden tot een netwerk is één

van de kerntaken van de NVRD. Het le-

dennet van de NVRD is speciaal ingericht

om het netwerk toegankelijk te maken.

Om zo optimaal mogelijk gebruik te kun-

nen maken van de voordelen van dit

netwerk, is het van groot belang dat de

gegevens van organisaties en de mede-

werkers volledig en actueel zijn. Denk

hierbij aan contactgegevens, functieom-

schrijving, maar ook uw expertise. Op

deze manier kunnen de leden van de

NVRD elkaar eenvoudig vinden en er-

vaart men zelf de voordelen van het net-

werk. Dus, ga naar www.nvrd.nl, login in

op het ledennetwerk en vul uw profi el in/

aan op het ledennet van de NVRD.

6 februari 2013: NVRD-thema-

dag Beheer Openbare ruimte

Onderwerpen die aan bod komen

zijn onder andere: taakverbreding

bij afval- en reinigingsbedrijven,

social return, goed opdrachtgever-

schap en open innovatie. Inschrijven

kan al via www.nvrd.nl

Nieuws uit de regio’s

Anita de Smit is aangetreden als bestuurslid van

de regio Zuid Nederland. Anita is sinds 2001

werkzaam als beleidsmedewerker Afval bij

de gemeente Oss. Hiervoor heeft zij gewerkt

bij de Milieudienst Rijnmond en de gemeente

Vught. Anita vervangt Theo Geurts van Kessel

die het bestuur gaat verlaten.

120815_GRAM_dec_2012.indd 17 07-12-12 16:43


VAKWERK

We mogen best uitdragen dat we een van de schoonste fabrieken van Nederland zijn!Wat houdt je functie in?

Ik geef leiding aan drie installatiebeheerders, een voor

de AEC, een voor de HRC en voor de utilities (kranen,

slakopwerkinginstallaties, etc.) en tien dagdienstme-

dewerkers. De hoofdtaak van onze afdeling is ervoor

te zorgen dat de bedrijfsvoering zo optimaal mogelijk

verloopt en de (24/7) ploegen zo goed mogelijk kun-

nen werken. Wat dit concreet betekent? Ik schrijf werk-

orders voor de ploegen, bespreek zaken met de techni-

sche dienst, bepaal mee welke revisies nodig zijn... Ik

doe alles wat nodig is om de boel hier goed te beheren.

Verder heb ik natuurlijk met het aansturen van perso-

neel te maken en alles wat daarbij komt kijken.

Is dit een kantoorbaan?

Ja en nee. Vijftig tot zestig procent van mijn tijd zit ik

achter een bureau. Ik werk veel samen en overleg veel

met andere afdelingen over de status van de installa-

ties. En dat betekent dat er veel vergaderd wordt. In de

overige tijd maak ik mijn rondes om te kijken of alles

loopt; van de inname van het vuilnis tot de afvoer van

de reststof.

Gert Thasing werkt bij het gemeentelijk Afval Energiebedrijf (AEB) in Amsterdam. Hij is daar teamleider van de af-

deling installatiebeheer. AEB zet jaarlijks zo’n 1,4 miljoen ton afval om in elektriciteit, warmte en nuttige bouwstof-

fen. Dat doet het bedrijf met twee afval gestookte energiecentrales, die samen jaarlijks 1 miljoen MWh aan stroom

opwekken. Beide centrales produceren zowel elektriciteit als stadswarmte. De Afvalenergiecentrale (AEC) met een

capaciteit van 850.000 ton afval per jaar is sinds 1993 in bedrijf. Deze Centrale heeft een elektrisch rendement van 24

procent. De Hoog rendement Centrale (HRC) die in 2007 is opgeleverd, heeft een elektrisch rendement van 30 procent

en verwerkt 530.000 ton afval per jaar.

Gert Thasing, tweede van links, in gesprek met collega’s

Fotogra

af: Lex d

e Lang

120815_GRAM_dec_2012.indd 18 07-12-12 16:43


De rubriek Vakwerk gaat over het vakmanschap en de bevlogenheid in de branche. In de afval en reiniging werken vele professionals, die hart hebben voor ‘de schone zaak’. Wat drijft hen in hun werk? En waarom doen zij hun werk graag & goed? Iedere maand passeert een professional uit de branche de revue.

door Karin Giesen

Heb je bewust gekozen voor deze branche? En

voor dit bedrijf?

Nee, ik ben hier bij toeval ingerold. Ik heb een jaar of

twintig gevaren, als hoofd werktuigkundige. Toen ik

off shore wilde gaan werken, heb ik me bij een uitzend-

bureau ingeschreven en daar deden ze me het aanbod

om te gaan werken bij AEB. Voordat ik op zee was, heb

ik een jaartje in een Afvalverwerkingsinstallatie Noord

(AVI) gewerkt. Ik had dus al wat ervaring met het wer-

ken in de afvalbranche.

Hoe lang werk je al (in deze functie) bij AEB?

Ik werk bij AEB sinds 2001. Ik ben hier in de ploegen

begonnen, als hoofd werktuigkundige en daarna team-

leider van een productieteam. Zo’n drie á vier jaar ge-

leden werd ik gevraagd om naar de dagdienst te gaan

en daar de nieuwe afdeling installatiebeheer op te

zetten. Dit was nodig door de komst van de nieuwe

HR centrale. Deze had in de beginperiode een aantal

opstartproblemen. En dit soort inregel-, reparatie- en

toezichtwerk kon het best buíten de ploegen, en dus

binnen de dagdiensten, gebeuren.

Waar haal jij je voldoening uit?

Ik kom hier elke dag met plezier. Ook in de wetenschap

dat iedere werkdag anders is. Wat wij de afgelopen drie

á vier jaar met ons team bereikt hebben, dat is echt

heel mooi. Het rendement van onze HRC ligt boven de

30 procent en dat is uniek. Niemand had deze goede

resultaten ooit verwacht. En we blijven verbeterslagen

maken. We staan nu voor de uitdaging om ISO 9001

gekeurd te worden. Daar hadden we een paar jaar ge-

leden nog niet aan durven denken.

Wat is er zo leuk aan werken in deze branche?

Allereerst is het een spannende branche. Er zijn nu op

de afvalmarkt veel veranderingen gaande. Je moet in-

novatief zijn om te kunnen concurreren met collega

verbranders. Maar in deze branche én dit bedrijf krijg

je ook echt de kans om duurzaam te werken. Daarin

blijft AEB verbeteren en zoeken naar nieuwe mogelijk-

heden. Zo zijn er nu plannen om ook het restafval in

te gaan zamelen, sorteren en scheiden voor de stad

Amsterdam (tot nu wordt het restafval van de stad hier

regelrecht gestort). Dit plan moet overigens nog wel

goedgekeurd worden.

Door de terugloop van het restafval houden we per

saldo minder over om te verwerken. Het zal een span-

nende tijd worden, hoewel we nu ook afval uit het bui-

tenland verbranden. We zullen nóg effi ciënter moeten

gaan verbranden. Dat blijft de uitdaging.

Ben je trots op je baan? En op je bedrijf?

Ja, toch wel. AEB staat echt ergens voor. Als we iets zeggen, dan doen

we het ook. En veiligheid staat bij ons hoog in het vaandel.

Wat is het meest bijzondere dat je ooit hebt meegemaakt

in je werk?

Toen in 2007 het moment was aangebroken om de nieuwe fabriek ‘op

te gaan stoken’. Toen stonden we met zijn vijven vuur in de ketel te

gooien. Dat was een mooi en spannend moment. Maar… dat had wat

mij betreft meteen een offi cieel feestje moeten zijn. Dat kwam later wel

hoor, maar op het moment zelf vond ik het wel een beetje een afknap-

per. Een hoogtepunt was toen prins Willem Alexander hier op bezoek

kwam, een aantal jaren geleden. Ik heb hem mee rondgeleid. Dat was

erg leuk.

Wat is het grootste misverstand over jouw bedrijf?

Niet zozeer een misverstand, als wel een gemiste kans. In het buiten-

land zijn we meer bekend dan hier in Amsterdam en in het land. We

moeten ons veel beter verkopen. Ik vind dat we best mogen uitdragen

dat we een van de schoonste fabrieken van Nederland zijn! Amsterdam

mag best een beetje trotser zijn op zijn AEB. Veel burgers hebben ook

geen idee wat we hier doen en hoe (schoon) we werken. Hier ligt nog

een schone taak voor de AEB zelf én voor de gemeente Amsterdam.

Wat merk je van het imago van de branche?

Ik heb de indruk dat de reputatie nog niet zo slecht is. Er is alleen veel

onwetendheid en onbekendheid. We hebben hier twee keer per jaar een

open dag. Mensen kijken dan hun ogen uit. Naar onze sorteerlijn bij-

voorbeeld, men heeft echt geen idee dat hier ook nog afval gesorteerd

en gescheiden wordt.

Waar erger jij je aan?

De AEB is een politiek bedrijf, als onderdeel van de gemeente Amster-

dam. Kleine mankementen in het bedrijf kunnen een enorme politieke

impact hebben. Dan moeten we ons verantwoorden over storingen en

over daardoor gemiste inkomsten. Daar stoor ik me wel aan; je hebt

met techniek te maken, dan kan er weleens iets stuk gaan. Iets meer

begrip op dit terrein zou fi jn zijn, daar denkt de politiek soms te mak-

kelijk over.

Wat zou vandaag nog anders moeten in Nederland,

als het om afval en IBOR gaat?

Ik denk dat de vraag naar te verbranden afval meer afgestemd moet

worden op het aanbod. En dan zouden de minst presterende bedrij-

ven er uit moeten, zodat de meest duurzame varianten overblijven.

Tegelijkertijd is het ongewis hoe het gaat lopen met de afvalverbran-

ding. Als de economie aantrekt, krijgen we misschien wel weer een

booste…. ■

120815_GRAM_dec_2012.indd 19 07-12-12 16:43


“Dit beroep vraagt om een stevige portie vakkennis en inzicht”

Straatvegen is niet het oudste beroep ter wereld. Het lijdt echter geen twijfel dat straatvegers een nut-

tige bijdrage leveren aan de openbare gemeenschap. Het ‘offi ciële’ beroep van straatveger begint ruw-

weg in 1853 met de oprichting in Amsterdam van de Maatschappij tot verbetering van den werkenden

stand. Eerste doel is: de straatveger aanzien geven. 160 jaar later is het vak, ook door de ontwikkeling

van een beroepsopleiding, een echt beroep geworden!

Opnieuw wordt in Amsterdam de revolutie gepredikt.

In de stadsdelen Oost en Zuidoost is voor straatvegers

een MBO (niveau 1)-opleiding Medewerker schone leef-

omgeving van start gegaan. MBO-niveau lijkt hoog ge-

grepen, maar het is een startkwalifi catie en geen MBO-4

niveau. De nieuwe opleiding sluit 100 procent aan bij

het gewenste functionele niveau van straatvegers.

De opleiding duurt een jaar en telt maximaal 200 les-

uren, ofwel één dag les per twee weken. Deze combi-

natie van leren en werken past goed bij de doelgroep.

In de opleiding staan vakken centraal als veiligheid,

vakkennis en vaardigheden, gezondheid en ergono-

mie, algemene ontwikkeling, Nederlands, rekenen, om-

gaan met agressie en niet te vergeten communicatie,

houding en gedrag naar de burgers op straat. Er zijn

verschillende maatwerkpakketten, waardoor voor ver-

schillende vakken kan worden gekozen. Voor bepaalde

vakken geldt een vrijstelling als voldoende basiskennis

kan worden aangetoond. Wie na een examen slaagt,

krijgt het diploma Medewerker schone leefomgeving.

De kosten van de opleiding variëren ruwweg van 100

tot 500 euro per persoon. Omdat de opleiding een leer-

weg is en opleidt tot een erkend diploma, draagt het

ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap een

groot deel van de kosten. De opleiding is ontwikkeld en

wordt verzorgd door de SPA Groep. Dit instituut biedt

een scala aan opleidingen aan voor medewerkers in

de afval- en reinigingsbranche en in het beheer van de

openbare ruimte.

Geen ongeschoolde arbeidSPA Groep-directeur Ronald Ravesteijn is de initiator

van deze beroepsopleiding. Over de ontstaansgeschie-

denis zegt hij: “Door mijn werk ken ik de afvalbran-

che erg goed. De meeste kennis komt echter van onze

medewerkers en partners uit de sector, zoals de zeer

deskundige groep examinatoren uit de kring van de

NVRD van onze diverse opleidingen. Door die contac-

ten groeide het besef dat straatvegen een echt beroep

is waar je een stevige portie vakkennis en inzicht voor

moet hebben. Dit werk mag niet worden afgeserveerd

als ongeschoolde arbeid. Het vak wordt ook in tech-

nisch opzicht steeds ingewikkelder en burgers eisen

een schone leefomgeving. Aan de andere kant wordt de

fi nanciële polsstok van de gemeenten kleiner. Om dan

optimaal te kunnen presteren, heb je goed opgeleide

vakmensen nodig. Ik ben blij dat het beroep nu een

hogere status kan krijgen. Als je kijkt naar de geschie-

denis heeft dat veel te lang geduurd. Achteraf gezien

vraag ik mij af, waarom dit idee niet veel eerder is ont-

staan. Zo'n opleiding is immers het Ei van Columbus.”

Beheerder leefomgevingRavesteijn ziet ook mogelijkheden om de functie van

straatveger op termijn te upgraden. “Via deze oplei-

ding zouden bepaalde straatvegers zich kunnen ont-

wikkelen tot buurtconciërge of beheerder van de leef-

omgeving. Dat is belangrijk voor gemeenten, omdat

straatvegers de ogen en oren zijn van de gemeente. Zij

kennen hun buurt als geen ander. Daardoor kunnen zij

een belangrijke verbindingsfunctie vervullen tussen de

straat en het bestuur, waardoor gemeenten snel en ef-

fectief kunnen inspelen op wensen, klachten of nieuwe

ontwikkelingen.” De opleiding in Amsterdam heeft al

de aandacht getrokken van veel gemeenten. Diverse

grote steden hebben bij SPA aan de bel getrokken voor

meer informatie en Reinigingsdienst Spaarnelanden

in Haarlem wil de werknemers zelfs opleiden tot Inte-

graal beheerder leefomgeving.

door Laurent Chevalier

BEROEPSOPLEIDING VOOR STRAATVEGERS

Ronald Ravesteijn:

”Dit werk mag niet worden afgeserveerd

als ongeschoolde arbeid.”

120815_GRAM_dec_2012.indd 20 07-12-12 16:43


Lat hoger leggenOp de vraag aan Mario Weij, Teammanager Schoon van

stadsdeel Oost, of het niet gewoon een zootje is op de

Amsterdamse straten en dat zijn medewerkers daarom

dringend moeten worden bijgeschoold, antwoordt hij:

“Dat is zeker niet het geval. In ons stadsdeel ziet de

buitenruimte er over het algemeen genomen goed

uit. We worden ook niet suf gebeld met klachten over

de kwaliteit van het werk. Dat is een goede indicatie

dat alles op orde is, want als Amsterdammers ergens

niet tevreden over zijn, gaan ze niet een hoekje zit-

ten mokken. Het gaat er ons gewoon om dat we als

dienst de lat altijd hoger willen leggen. De cursisten

die nu de lesbankjes in gaan, zijn om te beginnen de

elf voormannen van de in totaal 65 medewerkers tel-

lende veegdienst. Deze voormannen hebben vorig jaar

als aanloop een vooropleiding gevolgd. En ongeacht

hun achtergrond zijn ze nu allemaal gemotiveerd om

de opleiding ook af te maken. Over het vervolgpro-

ces voor de overige medewerkers zegt Weij: “We gaan

straks eerst deze ronde evalueren. Het is wel de bedoe-

ling de opleiding uit te rollen over de hele werkvloer.

Misschien dat de lesstof op basis van de ervaringen

met de voormannen op onderdelen wat moet worden

aangepast aan het over het algemeen vrijwel onge-

schoolde niveau van de vegers.” Weij is alweer lang

geleden zelf begonnen bij de veegdienst. Door het

volgen van diverse studies heeft hij zich opgewerkt

tot zijn huidige functie als teammanager. Hij spreekt

echter nog altijd de taal van de straatvegers. Daarom

werd hij ook nauw betrokken bij de vormgeving van

de opleiding. Over het belang van de opleiding zegt

hij: “Voor mij geldt dat de straatvegers het werkkapi-

taal van de dienst zijn. En voor dat kapitaal moet je

goed zorgen.”

BeretrotsWeij is duidelijk trots op de nieuwe opleiding. “Dat geeft een hartstikke

goed gevoel. Het zijn nu eens niet alleen de managers die op kosten

van de baas verder mogen leren. Dat wordt ook zo gevoeld. Iedereen

was daarom meteen razend enthousiast, hoewel sommigen even moes-

ten slikken bij de gedachte om weer 'naar school ' te gaan. De collega's

ervaren deze opleiding als een blijk van waardering voor hun werk. Het

geeft hen ook een zekere status.”

Voorman Jeroen Flens bevestigt dat iedereen zin heeft om met de nieu-

we vakopleiding aan de slag te gaan. “Het leuke is namelijk dat er nu

voor de eerste keer een specifi eke eigen beroepsopleiding is. Dat helpt

er zeker aan mee om ons werk als echt te zien. Alle collega's gaan er

dan ook echt voor.” Flens, die met zijn 35 jaar de jongste voorman is

van het team, heeft zelf een Havodiploma op zak. “Toen ik van school

kwam, had ik geen idee welke kant ik op wilde. Dit werk kwam op

mijn pad en het bevalt me goed. Elke dag is anders en je bent de hele

dag buiten. Ik probeer nu wel door te groeien. Daarom ben ik begon-

nen met een opleiding middle management. Opvallend genoeg wordt

er helemaal niet over meer salaris gesproken. De collega's vinden het

prachtig dat ze de kans krijgen zich verder te ontwikkelen. Daarom

zeurt niemand over geld of andere extra's. Ze zijn beretrots dat ze

gewaardeerd worden.”

OogcontactOver de inhoud van de opleiding vertelt Weij nog dat daarin ook aan-

dacht wordt besteed aan de werkhouding en het maken van oogcontact

met de mensen op straat. “Daarmee stralen ze uit dat ze een nuttige

taak vervullen en dat ze trots op hun werk zijn. Het schept ook een

band met de buurt. Dat kan dan weer leiden tot minder zwerfafval. Als

je de straatveger kent, laat je het wel uit je hoofd om afval zomaar op

straat te gooien.” Weij is niet bang dat andere stadsdelen of gemeenten

straks aan zijn professioneel opgeleide straatvegers gaan trekken. “Ik

heb in de loop van de jaren gemerkt dat de meeste straatvegers vast

op het nest zitten, zolang ze het naar hun zin hebben. Ik heb hier zelfs

een voorman die in Marokko een boekhoudkundige opleiding heeft ge-

volgd en hier net als Jeroen helemaal gelukkig is. En als er straks toch

eentje wordt weggelokt, kan ik er stiekempjes ook best een beetje trots

op zijn.” ■

De voormannen van het Amsterdam stadsdeel Oost met

rechts Mario Weij en links voorman Jeroen Flens.

120815_GRAM_dec_2012.indd 21 07-12-12 16:43


Stop de ondernemerscultuurGewaakt moet worden voor een te sterke verzakelijking

en verharding, vindt Doppenberg. “Door de introductie

van marktwerking in taken van algemeen belang – wo-

ningbouwverenigingen, zorginstellingen, spoorwegen,

posterijen – is in veel gevallen een ondernemerscultuur

ontstaan bij betrokken overheden, instellingen en be-

drijven. Het leidt weliswaar tot goedkoper en effi ciën-

ter werken, maar ook tot een verharding. Ziekenhui-

zen die elkaar niet meer helpen, maar beconcurreren,

overheden die speculeren met gemeenschapsgeld en

cherry picking door nieuwe intreders; het is allemaal

aan de orde.”

Belastingbetaler bedrogenOok in de afvalbranche zijn grote fouten gemaakt door

overheden. Als voorbeeld noemt Doppenberg de ver-

koop van afvalverbrander AVR, waarvan de gemeente

Rotterdam grootaandeelhouder was. “In 2005 verkoch-

ten de overheidsaandeelhouders dit bedrijf voor het

grootste deel aan de private equity fondsen KKR en CVC

en de rest aan een drietal andere partijen, voor 1,4 mil-

jard euro. Er werd een langjarig contract mee verkocht

voor de verwerking van Rotterdams huishoudelijk afval

voor 25 jaar! Dit tegen een tarief van 95 euro per ton.

Dat bedrag wordt ook nog eens jaarlijks geïndexeerd

en ligt inmiddels boven de 100 euro. Inmiddels kun je

elders huisvuil laten verbranden voor 40 euro per ton.

De Rotterdamse belastingbetalers betalen de komende

jaren vele miljoenen te veel; over een periode van 25

jaar mogelijkerwijs honderden miljoenen.”

Doppenberg heeft een schat aan ervaring in de afval-

branche. Van 1999 tot 2010 was hij directeur van de

Friese afvalinzamelaar en -verwerker Omrin te Leeu-

warden en van 1995 tot 2002 voorzitter van de NVRD.

Doppenberg is op dit moment voorzitter van de com-

missie Markt & Overheid van de NVRD, alsook voor-

zitter van de Raad van Commissarissen van Irado te

Schiedam. Daarnaast runt Doppenberg sinds 2010 zijn

eigen adviesbureau Esigo BV. In zijn woonplaats Oran-

jewoud – onder de rook van Heerenveen – vertelt hij

over zijn zorgen over privatisering in de afvalbranche.

“Het inzamelen van afval is een wettelijke taak. Het ver-

werken een indirecte wettelijke taak. Je kunt die taken

uitbesteden of zelf uitvoeren, eventueel samen met an-

dere gemeenten vanuit een overheidsbedrijf. Verkopen

aan de hoogste bieder is echter not done”‚ zegt Dop-

penberg ronduit. “Gemeenten hebben een afvalstoff en-

monopolie. Het geld dat een koper betaalt voor het be-

drijf wordt domweg verhaald op de burger, zodat deze

jarenlang een te hoog tarief moet betalen. Shoppen,

zoals in de energiemarkt, is er voor de burger niet bij.”

door Ronald Schalekamp

Wettelijke gemeentetaak is géén cash cow

Marktwerking en privatiseringen in de gemeentelijke afvalsector leggen een grote verantwoor-

delijkheid bij het openbaar bestuur, zegt Ton Doppenberg, oud-voorzitter van de NVRD. “Het

is een gotspe dat gemeenten hun wettelijke taken simpelweg verkopen aan de hoogste bieder,

bij krapte op de begroting. Daaruit spreekt op geen enkele manier de intentie dat je zorgzaam

om wilt gaan met de belangen van burgers. Het hoort niet.”

“Gemeenten hebben een

afvalstoffenmonopolie. Shoppen is

er voor de burger niet bij”

120815_GRAM_dec_2012.indd 22 07-12-12 16:43

Net als gemeente Boskoop de textielinzameling CO2 neutraal uitbesteden? Dat kan!Met Stichting KICI. Specialist in inzameling en hergebruik van textiel. De gehele opbrengst doneert KICI aan goede doelen in binnen- en buitenland. www.kici.nl

10 procent winst uit den bozeNaast het verkopen van overheidsbedrijven aan de hoogste private

bieder, is ook het commerciële denken in overheidsbedrijven Dop-

penberg een doorn in het oog. Volgens hem is het helemaal niet zo

uitzonderlijk dat een overheidsbedrijf ruim meer winst maakt dan 3

procent. “Die winst zou gebruikt moeten worden voor het verlagen

van de afvalstoff enheffi ng voor de burger. Dat er op de inzameling

en verwerking van bedrijfsafval meer winst wordt gemaakt, vind ik

helemaal prima. Maar 10 procent winst maken – of meer – op een

overheidstaak vind ik echt uit den boze. Er zit ook een lacune in de

wetgeving op dit punt. Natuurlijk hoeft een overheidsbedrijf niet voor

kostprijs te werken. Met een winst van 3 procent is men in staat het

eigen vermogen op peil te houden en de cashfl ow gezond. Dan kan

er – zonder de gemeente te belasten – geld worden aangetrokken van

banken, wanneer men voor een investering staat.”

Tafelzilver verkopenLet wel, Doppenberg is zeker geen tegenstander van marktwerking.

“Marktwerking is absoluut een goede zaak gebleken. Overheden zijn

erdoor gedwongen om effi ciënter te werken, omdat men zag dat pri-

vate partijen het goedkoper konden. De marktwerking heeft tot kos-

tenreductie geleid. Ik denk ook dat de burger gebaat is bij de huidige

hybride markt. Het moet echter niet omslaan in opportunisme, waar-

bij gemeenten het tafelzilver van hun burgers verkopen. Nogmaals,

als burger kun je niet kiezen voor een afvalbedrijf. Het is daarom aan

de gemeenten om de belangen van hun burgers maximaal te beharti-

gen.” ■

Geen geldmachineEr zijn volgens Doppenberg meer van dit soort voor-

beelden, waarbij kortstondig fi nancieel gewin preva-

leert boven het publieke belang en de lange termijn.

“Een overheidsbedrijf is geen geldmachine. Het mee-

verkopen van langjarige opdrachten – die de eigenlijke

verkoopwaarde bepalen van een overheidsbedrijf – is

dan wel niet in strijd met de wet, maar toch zeker wel

in strijd met de bedoeling van marktwerking. Men ver-

koopt in feite toekomstige belastinginkomsten. Dat

schaadt het publiek belang, wanneer de prijzen in de

markt dalen. Eigenlijk zou een aanbesteding verplicht

moeten worden gesteld. Het draait uiteindelijk om de

goede mentaliteit bij managers in de top van overheids-

organisaties. De publieke zaak moet voorop staan.”

“3 procent winst

op een overheidstaak

is ruim voldoende”

Ton Doppenberg

120815_GRAM_dec_2012.indd 23 07-12-12 16:43

B E E K C O N T A I N E R G R O E P N E D E R L A N D V O O R E E N Z O R G E L O O S E N O P T I M A A L O N D E R H O U D V A N U W C O N T A I N E R S

Flevoweg 312318 BX LeidenT 085 273 50 00F 085 273 50 [email protected]

www.containeronderhoud.nl

BEEK DIENSTEN Reinigen Inzamelen/inzamelen en

aansluitend reinigen Reinigen betonputten Reparatie en onderhoud Leveren en plaatsen

ondergrondse containers Containerbeheersysteem Keuring ondergrondse containers Veiligheidsvloeren Distributie containers

STOF WAAROVER WE NADENKEN

[email protected] | www.reshare.nl | 0800 0322 (gratis)

• Marktleider op het gebied van inzameling en textielrecycling• Uitstekende kiloprijzen• Een zeer effi ciënt en professioneel logistiek apparaat • Vele soorten textielrecycling • Samen halen we uw LAP-doelstellingen

120815_GRAM_dec_2012.indd 24 07-12-12 16:43


AFVAL & MILIEUGEMENGDE BERICHTEN

‘Sint en Piet’ schuldig aan

zwerfafval

Het hele jaar door maakt gemeentelijk

Nederland zich druk over zwerfafval en

snoeproutes. Het wordt zelfs bestreden

met echte snoepcops en stevige boetes.

Maar met Sinterklaas ‘in de maand’, gaan

alle gemeentelijke remmen los en mogen

de Pietermannen op gezag van Sint blin-

delings snoepgoed in de openbare ruim-

te in het rond strooien. Over zwerfafval

gesproken! Raar eigenlijk. Al dat spul

blijft op straat liggen, want ouders ver-

bieden hun kroost van de straat te eten,

omdat die er ziek van kunnen worden.

Sint, kindervriend?

Ambitieuze plannen Twence

Bij het tienjarig bestaan van de afval-

scheidingsinstallatie heeft Twence-direc-

teur Paul de Jong ambitieuze toekomst-

plannen bekend gemaakt. Zo wil Twence

de focus nog meer gaan leggen op

grondstoff enwinning en uitbreiding van

de productie en afzet van energie. Als

onderdeel van die ambities gaat Twence

de scheidingsinstallatie uitbreiden en

vernieuwen. De Jong schetste verder

een toekomstbeeld waarin het bedrijf

werkt aan het sluiten van de grondstof-

fenkringloop met als stip aan de horizon,

een afvalloze samenleving, waarbij ener-

gie uiteindelijk nog uitsluitend wordt ge-

wonnen uit hernieuwbare bronnen.

Zweden importeert afval

Terwijl veel landen zoeken naar manie-

ren om hun restafval verantwoord kwijt

te raken, zit Zweden met het omgekeer-

de probleem. Het land beschikt over een

geavanceerd programma om afval te ver-

branden en zo stroom op te wekken voor

honderdduizenden gezinnen. Omdat de

Zweedse bevolking zelf niet genoeg af-

val weggooit – bijna 96 procent van het

afval wordt gerecycled – moet Zweden

nu noodgedwongen afval importeren om

de energieproductie op peil te houden.

Daarom gaat het land nu jaarlijks 80.000

ton afval invoeren uit Noorwegen. Zwe-

den denkt er ook aan om afval uit lan-

den als Italië, Roemenië en Bulgarije in

te voeren.

Nieuwe Staatssecretaris

Met het aantreden van het kabinet Rut-

te-Ascher is mevrouw Wilma Mansveld

benoemd tot staatssecretaris van In-

frastructuur en Milieu. Hiervoor was zij

gedeputeerde (PvdA) van de provincie

Groningen. In die functie had zij econo-

mische zaken, energie, jeugdzorg en fa-

cilitaire zaken in haar portefeuille.

Nieuw kabinet zet in op SDE+

In het regeerakkoord van het nieuwe ka-

binet is de doelstelling voor duurzame

energie verhoogd van 13 naar 16 procent

in 2020. Naast zonne-energie en energie-

besparing is bio-energie een belangrijke

pijler in het akkoord. De regering wil op-

timaal inzetten op de biobased economy

en benutting van biomassa. Hiervoor

wordt het budget voor de SDE+ regeling

verhoogd. Tot 2017 wordt in totaal 495

miljoen euro extra gereserveerd. Deze

SDE+regeling moet dan (deels) worden

bekostigd door een opslag op de ener-

gierekening.

Verwijderingsbijdrage wordt

recyclingbijdrage

Tijdens het Algemeen Bestuur Auto’s is

in overleg met Auto Recycling Nederland

(ARN) besloten om de verwijderings-

bijdrage die consumenten betalen bij

de aanschaf van een nieuwe auto per 1

januari 2013 te vervangen door een re-

cyclingbijdrage. Recyclingbijdrage past

beter bij de milieuverantwoorde wijze

waarop ARN onderdelen en materialen

in de PST-fabriek verwerkt voor herge-

bruik en draagt meer bij aan het imago

van duurzaamheid dat de autobranche

wil uitstralen. Bij verwijderingsbijdrage

wordt eerder gedacht aan niet meer

bruikbare materialen en afval. Het is de

bedoeling dat er volgend jaar een be-

scheiden reclamecampagne komt om het

publiek over de naamsverandering te in-

formeren.

Slimmer gebruik biomassa

Slimmer en effi ciënter gebruik van bio-

massa (ook wel cascadering genoemd)

kan in 2030 voor bijna 30 procent bij-

dragen aan de Europese doelstellingen

voor vermindering van uitstoot van

broeikasgas (ten opzichte van 2010).

Uit door CE Delft uitgevoerd onderzoek

‘Cascading of Biomass, 13 Solutions for

a Sustainable Bio-based Economy’ blijkt

dat cascadering van houtige biomassa,

van reststromen uit de landbouw en de

industrie en van afval, een signifi cante

bijdrage kan leveren aan een duurzame

economie. De dertien opties die zijn

doorgerekend, kunnen een CO2-winst op-

leveren van tussen 330 en 400 Mton CO2

per jaar. Zo’n driekwart van de potentiële

CO2-winst wordt gerealiseerd door vier

opties: bio-ethanol uit stro, biogas uit

mest, grasraffi nage en optimalisatie van

papierrecycling.

Proef composteerinstallatie

Op het Stadsplein van Nieuwegein is

deze maand een proef van start gegaan

met een mobiele composteerinstallatie.

De installatie maakt het mogelijk ter

plekke compost en groene stroom te ma-

ken van groente- fruit- en tuinafval. Be-

zoekers kunnen de compost direct mee

naar huis nemen. De mobiele compos-

teerinstallatie maakt onderdeel uit van

de provinciebrede campagne Doe meer

met afval. Daarmee wil de gemeente la-

ten zien dat het scheiden van afval zeer

de moeite waard is. Het scheiden van af-

val bespaart kosten. En dat is waar het de

gemeente om gaat: hoge service tegen

lage kosten met een zo groot mogelijke

milieuwinst.

120815_GRAM_dec_2012.indd 25 07-12-12 16:43


Samen één campagne“Die samenwerking werd in 2011 een feit”, zegt Jur-

rie Oosterhof, directeur van Afvalverwijdering Utrecht

(AVU). AVU is de organisatie die namens de Utrechtse

gemeenten de regie voert over de provinciebrede cam-

pagne Doe meer met afval. “Ook dankzij een subsidie

van Wecycle konden wij een volledig campagne-item

maken over het scheiden en recyclen van elektrische

apparaten en energiezuinige lampen.” Dat gebeurde in

de herkenbare campagnestijl Doe meer met afval.

Vanaf eind 2011 informeerden Wecycle en de Utrechtse

gemeenten samen de inwoners over het waarom van

gescheiden inzameling van elektrische apparaten en

kapotte energiezuinige lampen. Ook vertelden zij waar

de inwoners deze spullen het beste apart kunnen in-

leveren en wat er vervolgens mee wordt gedaan. Dit

gebeurde onder meer via campagneposters, spandoe-

ken, stickers op vuilniswagens, berichten in de kranten

en op de websites van de gemeenten. En uiteraard op

www.doemeermetafval.nl en www.wecycle.nl. Verder

viel er bij meer dan 435.000 huishoudens de huis-aan-

huis verspreide nieuwsbrief Afvalnieuws in de bus,

die overigens ook nog een lokaal tintje had. Voor elke

Utrechtse gemeente werd namelijk een aparte cover

gemaakt waarin zij hun plaatselijke informatie op maat

voor hun inwoners kwijt konden. Tegelijkertijd was We-

cycle ook actief met het uitzenden van hun televisie- en

radiospotjes.

Afvalroadshow en gratis Jekko’s“We zijn ook echt naar de mensen toegegaan”, onder-

streept Oosterhof. “We hebben een tournee door de pro-

vincie gemaakt met onze Afvalroadshow, een reizende

doe-en-ontdek-tentoonstelling over afval, afvalschei-

ding en –recycling voor zowel kinderen als volwassen.

Zo waren wij regelmatig te vinden op braderieën, jaar-

markten en drukke winkeldagen en bij andere evene-

menten in de Utrechtse gemeenten. Door mee te doen

aan de spelletjes en quizzen in de roadshow konden

kinderen een mini-kliko winnen. Onze gastvrouwen en

-mannen gaven de bezoekers extra voorlichting over

het scheiden en recyclen van elektrische apparaten en

energiezuinige lampen. Ook deelden zij gratis Jekko’s

uit. De Jekko is een inzamelbox van Wecycle waarin

de inwoners hun lege batterijen, kapotte kleine elek-

trische apparaten en spaarlampen kwijt kunnen. Is de

Jan Vlak, directeur Wecycle, kreeg in december 2009 het eerste Afval-

nieuws van de campagne onder ogen: “De boodschap van Wecycle past

goed in een campagne voor alle huishoudelijke afvalstromen. Het Wecy-

clefonds biedt gemeenten fi nanciële ondersteuning bij de uitvoering van

inzamelpilots of communicatieprojecten. Dit paste hier goed bij.” Een af-

spraak met het campagneteam van Doe meer met afval was snel gemaakt.

Onderzocht werd hoe zij konden samenwerken.

WECYCLE EN ‘DOE MEER MET AFVAL’ SLAAN HANDEN INEEN

Goede samenwerking bereikt veel mensen

Betere inzameling, scheiding en recycling van elektrische appara-

ten en energiezuinige lampen levert veel bruikbare grondstoff en

op en is beter voor het milieu. Dit geldt uiteraard ook voor de

meeste andere huishoudelijke afvalstromen. Omdat de Utrechtse

gemeenten met de campagne Doe meer met afval en Wecycle het-

zelfde doel nastreven, hebben zij vorig najaar de handen ineenge-

slagen. Nu ruim een jaar later hebben zij meer dan 435.000 huis-

houdens in de provincie Utrecht met hun boodschap bereikt.

120815_GRAM_dec_2012.indd 26 07-12-12 16:43


Jekko vol, dan kunnen zij deze bij de milieustraat van

de gemeente gratis legen en weer opnieuw gebruiken.”

Oosterhof: “Dat de samenwerking tussen Doe meer

met afval en Wecycle niet onopgemerkt is gebleven,

blijkt wel uit de volgende opmerking die wij regelmatig

te horen kregen van bezoekers van de Afvalroadshow:

‘Jullie hebben het nu nóg professioneler aangepakt met

die spotjes op de TV en radio’. Dat betekent dus dat

onze gezamenlijke boodschap bij het publiek is aan-

gekomen.”

LesprogrammaOnder het mom van jong geleerd, oud gedaan is ook

via een lesprogramma voor basisscholen en de eerste

klassen van het voortgezet onderwijs extra aandacht

besteed aan het Wecycle-thema. Onder meer via een

apart hoofdstuk in het lesboekje en korte fi lmpjes op

de educatieve DVD. Bij de scholen die aan de afvalles-

sen meededen, kwam ook de Afvalroadshow op be-

zoek en kregen de kinderen een Jekko mee naar huis.

“In de gemeente Bunschoten-Spakenburg bijvoorbeeld

deden alle 12 basisscholen mee aan het lesprogramma.

Hier ontvingen in totaal 900 kinderen een Jekko, waar-

mee dus in een keer ook 900 gezinnen zijn bereikt”,

vertelt Oosterhof trots.

Gescheiden inzameling neemt toeDe gezamenlijke communicatie en de evenwichtige

samenwerking hebben ervoor gezorgd dat steeds meer

mensen weten waarom zij hun gebruikte elektrische

apparaten en kapotte spaarlampen apart moeten

inleveren. En dat zij deze bij de milieustraat of het af-

valbrengstation van hun gemeente kwijt kunnen. Ook

is bij het grote publiek bekender geworden dat bij

aanschaf van een nieuw elektrisch apparaat of nieuwe

energiezuinige lamp de winkelier wettelijk verplicht is

een gelijksoortig oud apparaat in te nemen (de oud-

voor-nieuw-regeling). “Dit lijkt zich zelfs in onze cijfers

te vertalen, want tussen 2007 en 2012 wordt via de

Utrechtse gemeenten jaarlijks gemiddeld bijna 2 kilo

aan elektrische apparaten meer per inwoner geschei-

den ingezameld”, laat de AVU-directeur weten. “Door

de economische crisis stellen mensen de aankoop van

hun koelkast of wasmachine vaker uit. Dit merken

wij vooral aan de inzameling van grote apparaten die

momenteel terugloopt. De inzameling van kleine ap-

paraten stabiliseert zich”, vult Vlak hem aan. De inten-

sievere en frequentere communicatie over dit thema is

daar deels debet aan.

Uiteraard dragen ook de betere faciliteiten en registra-

tie bij aan de geconstateerde toename. Gezinnen bren-

gen hun apparaten bijvoorbeeld vaker naar de school

van hun kinderen. Daar heeft Wecycle grote bakken

staan die regelmatig worden opgehaald. De scholen

krijgen hier weer een vergoeding voor, waarvan zij de

nodige materialen kunnen kopen voor hun lessen. “Vanaf volgend jaar

gaan wij dit nog effi ciënter doen. Scholen krijgen in de periode septem-

ber tot en met november de gelegenheid kleine elektrische apparaten

in te zamelen, die dan in een keer door Wecycle worden opgehaald. Dat

scheelt een hoop transportbewegingen”, aldus Vlak.

Regelmatig blijven communicerenOosterhof: “Een belangrijke les die wij uit deze gezamenlijke campagne

met Wecycle hebben geleerd is dat niet alleen voor deze afvalstroom,

maar eigenlijk voor alle afvalstromen geldt dat we onze boodschap

over de noodzaak van afvalscheiding en –recycling moeten blijven

herhalen.” Vlak voegt daaraan toe: “Wij werken er hard aan om het

inleveren van vooral kleine elektrische apparaten en spaarlampen zo

makkelijk mogelijk te maken. Daarnaast blijven we communiceren

hoe de consument zijn afgedankte apparaten en lampen kan inleveren

en dat dit meer oplevert dan wanneer zij het bij het restafval gooien.

Ondanks de economische tegenwind is onze inzameling de afgelopen

jaren gestegen. Ook de campagne Doe meer met afval heeft hieraan

bijgedragen.”

Over de Auteur: Freddy van der Brugge is projectleider provinciebrede

campagne Doe meer met afval

120815_GRAM_dec_2012.indd 27120815_GRAM_dec_2012.indd 27 10-12-12 12:2210-12-12 12:22


BRBS Recycling partner branche-programma MVO Nederland

Bewoners van de Zwolse Muziekwijk

hebben hun energieverbruik vanaf 30

november 2012 meer dan ooit in eigen

hand. Ruim 100 huishoudens maken

voortaan gebruik van een slimme was-

machine, zonnepanelen voor het opwek-

ken van eigen stroom en een energiecom-

puter. Daarop is precies te zien wanneer

energieverbruik het meest duurzaam of

goedkoop is.

Met de pilot van de eerste zogenoemde

slimme wijk van Nederland werkt netbe-

heerder Enexis samen met diverse con-

NIEUWTJES VAN DE ZAKELIJKE MARKT NIEUWS

Baas over eigen energieverbruik in eerste slimme wijk van Nederland

“De productie van grondstoff en uit afval

is de essentie van de bedrijfsvoering van

leden van BRBS Recycling. Daarmee is het

bedrijfsproces een belangrijke bijdrage

aan maatschappelijk verantwoord onder-

nemen”, aldus Jan Schuttenbeld, voorzit-

ter van BRBS Recycling. Hij ondertekende

samen met Willem Lageweg, directeur

van MVO Nederland, het manifest. Ver-

dere groei en verbetering van de rentabi-

liteit van de sector dragen structureel bij

aan People, Planet en Profi t.

In de samenwerking met MVO Nederland

willen de leden van BRBS Recycling zich

committeren aan de volgende doelstel-

lingen:

1 Vergroten van kennis in de branche op

het gebied van maatschappelijk ver-

antwoord ondernemen door het uit-

wisselen van ervaringen en expertise.

2 Opstellen van MRPI-bladen voor de

meest gangbare recyclinggranulaten.

3 Verder bevorderen van de arbeidsvei-

ligheid door actief te participeren in de

Stichting Arbocatalogus Afvalbranche.

4 Voortdurend bevorderen van de vita-

liteit, inzetbaarheid en ontwikkeling

van medewerkers, waarbij bijzondere

aandacht is voor groepen die het op de

arbeidsmarkt moeilijk hebben.

5 Verder verhogen van het recycleper-

centage van het Nederlands afval.

6 Verdergaande reductie van CO2-uit-

stoot door energiebesparing en inno-

vatie.

BRBS Recycling is de vereniging van re-

cyclingbedrijven die uit grof huishoude-

lijk afval, bouw-, renovatie- en sloopaf-

val en droog bedrijfsafval hernieuwde

grondstoff en produceren. De vereniging

bestaat uit puinbrekers, sorteerbedrijven

en recyclingbedrijven voor specifi eke af-

valstromen. In totaal telt de BRBS circa

70 leden die op circa 150 locaties onder

meer zo’n 75-80 procent van het bouw-

en sloopafval (BSA) bewerken. BSA is één

van de grootste afvalstromen van Neder-

land. Hiervan wordt 98 procent gerecy-

cled.

Over MVO Nederland

MVO Nederland is de nationale kennis-

en netwerkorganisatie voor bedrijven

met MVO-ambitie. Haar streven: MVO

een vanzelfsprekende zaak maken voor

alle ondernemers in Nederland. Sinds de

oprichting in 2004 is MVO Nederland uit-

gegroeid tot hét startpunt voor alle on-

dernemers die hun bedrijfsvoering willen

verduurzamen en daarover van gedach-

ten willen wisselen met gelijkgestemden,

brancheorganisaties, de overheid en/

of NGO’s. Het partnernetwerk van MVO

Nederland telt meer dan 2.000 bedrijven

en organisaties. Elke maand komen daar

tientallen partners bij. Deze ondernemin-

gen komen uit alle sectoren en variëren

van eenpersoonsbedrijven tot multina-

tionals. MVO Nederland faciliteert haar

achterban met kennis en inspiratie over

de volle breedte van het onderwerp

maatschappelijk verantwoord onderne-

men.

Meer informatie op www.mvonederland.nl

Op 21 november 2012 hebben BRBS Recycling en MVO Nederland een over-

eenkomst ondertekend waarin BRBS Recycling aangeeft zich te gaan inzetten

voor de ontwikkeling van maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO)

binnen de recyclingsector. De ondertekening verbindt BRBS Recycling aan een

programma dat brancheorganisaties helpt MVO bij hun leden te agenderen en

te implementeren.

sortiumpartners (waaronder sWz, Dong

Energy, Flexicontrol) aan het ontwikkelen

van een net dat klaar is voor de energie-

behoefte van de toekomst. Een slim sys-

teem dat energie met behulp van tech-

nologie zo effi ciënt mogelijk verdeelt en

berekend is op het terug leveren van lo-

kaal opgewekte stroom. Marjan Minnes-

ma, directeur van Urgenda en aanvoer-

der van de Trouw duurzame top 100, gaf

op 30 november, samen met een van de

jongste bewoners van de wijk, het start-

sein voor de pilot.

120815_GRAM_dec_2012.indd 28 07-12-12 16:43


VAR neemt kunstgrasrecycling installatie in gebruik

VAR heeft in de afgelopen jaren hard ge-

werkt aan de technische ontwikkeling

van de installatie die het nu in gebruik

heeft genomen. Directeur Hannet de

Vries: “Na een lange periode van wer-

ken met verschillende mobiele installa-

ties zijn we gekomen tot het defi nitieve

ontwerp en bouw van deze unieke vaste

productielijn. Deze installatie is een ab-

solute noviteit in Europa. En daar zijn

we enorm trots op.” De recycling van

kunstgras is een lastig proces en vergt

de inzet van diverse complexe technie-

ken. VAR kan met haar nieuwe installatie

voldoen aan de hoogste kwaliteitseisen

die de verwerkende industrie stelt aan de

teruggewonnen grondstoff en.

Kunstgras

Kunstgras bestaat uit diverse materialen.

Willen deze hergebruikt of gerecycled

kunnen worden, dan moeten ze goed

van elkaar gescheiden worden. De kunst-

grasvezels zelf, de ‘grassprieten’, zijn

bevestigd op een onderdoek. De kunst-

grasvezels zijn gemaakt van kunststof:

PE (polyethyleen) of PP (polypropyleen).

Om de mat zijn stevigheid en sporttech-

nische eigenschappen te geven, is de

ruimte tussen de vezels opgevuld met

zand, gravel, een mengsel van zand en

rubber of een rubbermengsel. In vakter-

men heet dat instrooimateriaal of infi ll.

Recycling

Er zijn diverse technische stappen nodig

om de verschillende materialen terug te

winnen en deze tegelijkertijd te laten vol-

doen aan de kwaliteitseisen van de ver-

werkende industrie. Bedrijfsleider Sorte-

ren Raymond Giesen: “We verkleinen het

kunstgras eerst en zeven het vervolgens

om het instrooimateriaal te verwijderen.

Daarna bewerken we beide deelstromen.

De kunstgrassprieten maken we verder

schoon en een speciale machine verve-

zelt vervolgens het kunststof tot een her-

bruikbare grondstof voor de kunststo-

fi ndustrie. Met zeven en luchtscheiders

scheiden we de infi ll in zand en rubber.

Ook deze zijn na behandeling weer ge-

schikt voor hergebruik.”

2000 hectare

In ons land deed tussen de vijf en tien

jaar geleden kunstgras op grote schaal

zijn intrede. Er zijn duizenden voetbal-,

hockey- en tennisvelden aangelegd. Een

ruwe inventarisatie leert dat zeker 20

miljoen vierkante meter kunstgrasveld

in die tijd is aangelegd. Dit is een opper-

vlakte van minimaal 2.000 hectare. De

levensduur van een kunstgrasveld is on-

geveer 10 tot 15 jaar. Een groeiend aantal

van de in het verleden aangelegde vel-

den wordt nu vervangen. Voor kunstgras

is in 2012 een stortverbod afgekondigd.

Dat betekent dat dit product gerecycled

moet worden. De nieuwe recyclinginstal-

latie van VAR is uniek in Europa en maakt

het recyclen van kunstgras voor het eerst

op deze schaal mogelijk.

NIEUWTJES VAN DE ZAKELIJKE MARKT NIEUWS

VAR-directeur Hannet de Vries – in ’t Veld en burgemeester Jos Penninx van

de gemeente Voorst hebben op donderdag 15 november de nieuwe installatie

voor het recyclen van kunstgras offi cieel in gebruik genomen. Met deze inge-

bruikname is VAR in staat alle soorten kunstgras voor 95 procent te recyclen.

Zo zet VAR opnieuw een grote stap in het terugwinnen van grondstoff en en

levert de recycling van kunstgras een forse CO2-besparing op.

120815_GRAM_dec_2012.indd 29 07-12-12 16:43

Uw RKGV is veiligbij Zandrecycling Nederland.

Af van uw RKGV-afval? Zó hoort ‘t.

Zandrecycling Nederland BV ABC Westland 227, 2685 DC Poeldijk T 0174-243950 F 0174-291148 www.zandrecycling.nl [email protected]

RKGV-specialist sinds 1988

Meerdere locaties in Nederland

Snelle dienstverlening

Diverse transportmogelijkheden

ISO- en VCA-gecertifi ceerd

Gratis afvalstroomnummer

Wilt u af van uw riool-, kolk-, gemaalslib of

veegzand? Zandrecycling Nederland (ZRN)

is dé specialist van Nederland. We reinigen

en recyclen het tot schone (bouw)materialen.

En we verwerken de restfracties volgens de

kleinste paragrafen van de Milieuwet. Kijk op

www.zandrecycling.nl, of bel 0174-24 39 50

voor meer info, een vrijblijvende afspraak ter

kennismaking of het aanvragen van een offerte.

Al uw persoonlijke vragen over kankerpersoonlijk beantwoord

Bel de gratis KWF Kanker Infolijn0800 - 022 66 22

morgen kunt u haar gerust weer een vraag stellen

Wijwillenactie.nl van Urgenda staat voor

plannen, oproepen en andere bijdragen.

Pleit mee, doe mee en denk mee, voor

een duurzame toekomst, luidt de uitno-

diging van Urgenda. Niet alleen specia-

listen zoals economen en juristen, maar

iedereen met een goed idee kan meewer-

ken aan het pleidooi, een plan lanceren

en steun betuigen.

Versnelling

Via de rechter wil Urgenda van de Staat

der Nederlanden vragen de benodigde

versnelling voor een volledig duurzame

samenleving in te zetten. Nederlanders

moeten daarnaast van de overheid juiste

en adequate informatie krijgen over kli-

maatverandering. Voordat de rechtszaak

in gang wordt gezet, heeft de Staat nog

vier weken de tijd om op het verzoek van

Urgenda te reageren. “We kunnen met z’n

allen bewerkstelligen dat de overheid

ook in beweging komt”, legt directeur

Marjan Minnesma van de stichting Ur-

genda uit. “Met beter beleid en acties kan

de overheid meehelpen om gevaarlijke

klimaatverandering voorkomen. Zo be-

reiken we de nodige versnelling en hel-

pen de beleidsmakers alle Nederlanders

die nu al actief bezig zijn.”

Schone revolutie

Urgenda is in 2007 opgericht om duur-

zaamheid in Nederland te versnellen en

te verbreden, met succesvolle acties,

zoals de Dag van de Duurzaamheid en

de zonnepanelenactie wijwillenzon.nl.

Nederlands zijn slecht op de hoogte van

klimaatverandering. Juist de overheid is

bij machte de versnelling te genereren,

door nieuw beleid in concrete actie om te

zetten en goede informatie te verstrek-

ken. Urgenda roept op tot een schone

revolutie en de kans om voor onszelf en

de generaties na ons een rechtvaardige,

volhoudbare samenleving te creëren.

Meer weten over Urgenda?

Kijk op www.urgenda.nl

Crowdpleiten voor het klimaat

NIEUWTJES VAN DE ZAKELIJKE MARKT NIEUWSUrgenda heeft met een brief aan de Staat een juridische actie in gang gezet

voor een groene revolutie met inzet van voldoende klimaatmaatregelen. De

duurzaamheidorganisatie introduceert op de actiesite wijwillenactie.nl het

crowdpleiten, waarmee mensen met eigen kennis en ideeën actief kunnen bij-

dragen aan een dagvaarding gericht aan de Staat.

120815_GRAM_dec_2012.indd 30 07-12-12 16:43


A.2.2 Gft

Hoe doen zij dat met de inzameling en verwerking van grof groen tuinafval? Hetty Dekkers 01 06

Grof groenafval wordt kostbare grondstof. Hetty Dekkers 01 16

Hoe doen zij dat met de inzameling van gft-afval bij hoogbouw? Hetty Dekkers 06 05

A.2.3 Oudpapier en karton

A.2.4 Kunststoff en/statiegeld

LCA kunststoff en onderschrijft standpunten NVRD. CE Delft 01 14

Wie de schoen past, trekt hem aan. Statiegeld. René Didde 05 22

Opinie: Verantwoordelijkheden heb je, die hoef jeniet te krijgen. Marc Veenhuizen 05 27

A.2.5 Glas/statiegeld

A.2.6 Textiel

TIS verdeelt textielrecycling. Pieter van den Brand 02 10

Mei wordt Nationale Kledinginzamelmaand. Laurent Chevalier 04 24

Milieudruk textielketen kan en moet omlaag. Hetty Dekkers 06 24

Elke vezel telt voor kledinginzamelaars. Yvette Kuiper 7/8 36

Kansen voor optimalisatie textielinzameling. Ilse van der Grift 11 30

A AFVAL

A.1 Afvalbeleid

Privaat is beter, nee samenwerking. Pieter van den Brand 03 30

Afval is de enige grondstof die we hebben Hetty Dekkers 04 12

Waar is de regie adequaat. Pieter Mensink 10 26

A.2 Huishoudelijk afval

A.2.1 Preventie en hergebruik / (Gescheiden) inzameling

Wir sind für dreck zu haben. Pieter van den Brand 01 10

Op weg naar 0 kg restafval. Karin Giesen 01 24

Hoe doen zij dat met de preventie van huishoudelijk afval.Hetty Dekkers 02 06

Afvalpreventie heeft iets ongrijpbaars. Ans Aerts 02 24

Op weg naar een trendbreuk in recycling. René Didde 06 08

Hergebruik huishoudelijk afval omhoog met diftar2.0. 06 26René Didde

Proef Afval loont in Pijnacker-Nootdorp. Pieter van den Brand 11 20

Omgekeerd inzamelen bij Rova. Natascha Spanbroek 11 24

Afval belonen – Holle Bolle Gijs 2.0. René Didde 12 14

ITEMS

A AFVAL

A.1 Afvalbeleid

A.2 Huishoudelijk afval

A.2.1 Preventie en hergebruik / (Gescheiden) inzameling

A.2.2 Gft

A.2.3 Oudpapier en karton

A.2.4 Kunststoff en

A.2.5 Glas/statiegeld

A.2.6 Textiel

A.2.7 Metalen

A.2.8 Kga

A.2.9 Grof huishoudelijk afval

A.2.10 (Drank)verpakkingen

A.2.11 Wit- en Bruingoed

A.2.12 Kringloopbedrijvigheid / milieustraat

A.2.13 Afvalregistratie

A.2.14 Inzamelmiddelen

A.2.15 Inzamelmaterieel

A.3 Afvallogistiek

A.4 Bedrijfsafval

A.4.1 Gevaarlijk afval

A.4.2 Kwdi-afval

A.4.3 Specifi ek ziekenhuisafval

A.4.4 Bouw- en sloopafval

A.4.5 Bodemvervuiling

A.4.6 Avi-reststoff en

A.5 Afvalverwerking

A.5.1 Composteren/vergisten

A.5.2 Verbranden

A.5.3 Storten

A.5.4 Overige verwerkings technieken

A.6 Techniek en technologie

A.6.1 Be- en verwerking van reststoff en


A.6.3 Verbranden

A.6.4 Storten

Diversen Afval

B BEHEER OPENBARE RUIMTE & REINIGING

B.1 Beheer openbare ruimte

B.2 Reiniging

B.2.1 Straatreinigen/Zwerfvuil

B.2.2 Hondenpoep

B.2.3 Onkruidbestrijding

B.2.4 Straatmeubilair

B.2.5 Reinigingsmaterieel

B.3 Winterdienst

B.4 Overige reinigingstaken

B.4.1 Riolering

B.4.2 Ongediertebestrijding

Diversen Beheer openbare ruimte en reiniging

C ORGANISATIE & MANAGEMENT

C.1 Organisatie C.2 Milieubeheer

C.2.1 Milieutaken

C.2.2 Voorlichting en educatie

C.3 Financiën

C.4 Management en personeel

C.5 Automatisering

C.6 Monitoring

C.7 Wagenparkbeheer

Diversen organisatie & Management

D ORGANISATIES

D.1 (Branche)organisaties

D.1.1 NVRD-(branche)vereniging

D.1.2 Overige (branche) organisaties

D.2 Maatschappelijke organisaties

D.3 Overheidsorganisaties

Diversen organisaties

DIVERSEN

mn

d

pag

.

mn

d

pag

.

INDEX2012

120815_GRAM_dec_2012.indd 31 07-12-12 16:43


mn

d

pag

.

mn

d

pag

.

A.2.7 Metalen

A.2.8 Kga

Asbest blijft stille sluipmoordenaar. Laurent Chevalier 06 11

Vakwerk: Lidy van der Voort, trainer en veiligheidsadviseur kca. Karin Giesen 10 24

A.2.9 Grof huishoudelijk afval

Nog veel te winnen uit grofvuil. Pieter van den Brand 06 14

Inzamelfrequentie grof vuilinzameling A’dam noord omlaag.René Didde 09 11

A.2.10 (Drank)verpakkingen

Nederland is klaar voor recycling drankenkartons. Pieter van den Brand 04 10

Scheiden van drankpakken stapje verder.Pieter van den Brand 12 09

A.2.11 Wit- en Bruingoed

Wecycle stimuleert inleveren apparaten na Koninginnedag.Manon Harms 04 29

Inzameling elektrische apparaten moet verdubbelen.Ans Aerts 11 18

A.2.12 Kringloopbedrijvigheid / milieustraat

Op weg naar uniforme acceptatie milieustraten. Geke Wassink 05 43

Meer milieuwinst mogelijk op milieustraten. Marcel van Westerhoven 06 30

Veilig omgaan met vlakglas op de gemeentewerf. Frans van Dijk 09 29

A.2.13 Afvalregistratie

A.2.14 Inzamelmiddelen

Clean Picknick, picknickkleed en afvalzak ineen.Geke Wassink 11 26

Landelijke campagne ‘Vet, recycle het’. Karlijn Kunst 11 32

A.2.15 Inzamelmaterieel

A.3 Afvallogistiek

Nieuw milieupark Hengelo. Ronald Schalekamp 01 12

Ledlampenactie Zwolle groot succes. Hetty Dekkers 02 09

Afvalinzameling regelen in bouwontwerp. Ronald Schalekamp 02 15

Van Gansewinkel verzorgt afvallogistiek op Floriade. Ans Aerts 05 28

Digitalisering biedt uitkomst bij afvaltransport. Glenda Vonk 05 30

A.4 Bedrijfsafval

A.4.1 Gevaarlijk afval

A.4.2 Kwdi-afval

A.4.3 Specifi ek ziekenhuisafval

A.4.4 Bouw- en sloopafval

A.4.5 Bodemvervuiling

A.4.6 Avi-reststoff en

A.5 Afvalverwerking


Trappen op het groene gaspedaal. Pieter van den Brand 05 34

A.5.2 Verbranden

Import van afval is goed voor de bv Nederland. Laurent Chevalier 04 20

A.5.3 Storten

A.5.4 Overige verwerkingstechnieken

A.6 Techniek en technologie

A.6.1 Be- en verwerking van reststoff en


Vakwerk: Gert Jan Klaasse Bos, bedrijfsleider composteren en vergisten Bij De Meerlanden. Karin Giesen 06 20

A.6.3 Verbranden

Vakwerk: Gert Thasing, teamleider installatiebeheer, AEB. Karin Giesen 12 18

A.6.4 Storten

Diversen Afval

Recyclen of upcyclen. Ans Aerts 01 27

Opinie. Van wie is de waarde uit afval? Marc Veenhuizen 02 17

Afvalscheidinggedrag onder de loep. Samuel Stollman 05 39

Hergebruik baggerspecie zorgt voor klimaatwinst. Eize Drenth, Wilfried ter Woerds en Laas Bonnema 11 14

Wettelijke gemeentetaak is géén cash cow. Ronald Schalekamp 12 22

B BEHEER OPENBARE RUIMTE & REINIGING

B.1 Beheer openbare ruimte

Gemeenten groeien in hun rol als adviseur. Laurent Chevalier 01 20

Eindhoven tevreden over ondersteuning van Gemeente Schoon. Laurent Chevalier 02 18

Hoe doen zij dat met een publieks App voor buitenbeheer. Hetty Dekkers 03 06

Geheime wapen Avri heet ibor plus. Laurent Chevalier 03 14

Reiniging heeft veel raakvlakken met ibor. Hetty Dekkers 03 20

Gemeente Houten sluit convenant met scholen over schone buurt. Geke Wassink 04 32

Hoe doen zij dat met inzamelen van afval uit de openbare ruimte? Hetty Dekkers 05 18

Zoetermeer scoort met intensief beheer. Laurent Chevalier 05 40

Pilot benchmark Gemeente Schoon succesvol. Paul de Bruin 05 44

NVRD Themadag Wet werken naar vermogen. Karin Giesen 05 49

Vakwerk: Ton van Beek, BOA gemeente Apeldoorn. Karin Giesen 7/8 28

Hoe doen zij dat met de buurtschouw? Hetty Dekkers 09 06

Gescheiden inzamelen op straat in Weesp en Huizen. Ans Aerts 09 22

B.2 Reiniging

B.2.1 Straatreinigen/Zwerfvuil

Conciërgeploeg wint ZAP-verkiezing 2011 01 23

Praktijktrainingen Gemeente Schoon. Geke Wassink 02 26

Zwerfvuil in water is een groot probleem. Ronald Schalekamp 03 10

Dagelijks vuilvissen in watergangen. Geke Wassink 03 13

Maatwerkplan zwerfafval Tiel. Laurent Chevalier 03 16

Keep It Clean Day. Annette Dolle 03 28

Zwolle pakt snoeproutes aan met Gemeente Schoon. Ronald Schalekamp 06 22

INDEX2012

120815_GRAM_dec_2012.indd 32 07-12-12 16:43


mn

d

pag

.

mn

d

pag

.

Inwoners houden containerparkjes schoon. René Didde 7/8 22

Camera’s tegen zwerfvuil in het bos. Ans Aerts 7/8 25

Kunstenaar peter Smith strijdt tegen zwerfafval. Pieter van den Brand 09 08

Makkie’s brengen inwoners bij elkaar. Hetty Dekkers 09 13

Vondelkabouter spoort parkgasten aan tot opruimen. Geke Wassink 09 24

Hoe doen zij dat met het reinigen van de openbare ruimte na afl oop van een evenement? Hetty Dekkers 10 06

Uitblinker 2012: Marijn Meijdam 10 08

Persoonlijke aanpak houdt Leeuwarder binnenstad schoon. Margriet Dankert 10 33

B.2.2 Hondenpoep

B.2.3 Onkruidbestrijding

B.2.4 Straatmeubilair

Afvalbakkenbeleid gemeente Tynaarlo. Ronald Schalekamp 10 21

B.2.5 Reinigingsmaterieel

B.3 Winterdienst

Hoe doen zij dat met communicatie rondom gladheid-bestrijding? Hetty Dekkers 7/8 06

Strooien of sproeien. Laurent Chevalier 7/8 11

B.4 Overige reinigingstaken

B.4.1 Riolering

B.4.2 Ongediertebestrijding

Diversen Beheer openbare ruimte en reiniging

Jantje beton in de openbare ruimte. Ans Aerts 03 18

C ORGANISATIE & MANAGEMENT

C.1 Organisatie

Roefelen bij de reinigingsdienst 02 31

Lochem en Deventer stappen over op diftar. Laurent Chevalier 10 29

C.2 Milieubeheer

C.2.1 Milieutaken

Hoe doen zij dat met duurzaamheid? Hetty Dekkers 11 06

Hoe doen zij dat met klimaatbeheer? Hetty Dekkers 12 06

C.2.2 Voorlichting en educatie

Vakwerk: Koos de Vuilnisman. Karin Giesen 04 22

Digitaal communiceren Harderwijk en Rova. Ferdi Jetten 04 33

Vakwerk: Martine Boot, communicatieadviseur DAR. Karin Giesen 09 14

Voorlichting en streng hanshaven leiden in Almere tot goed scheidingsgedrag. Laurent Chevalier 09 18

Wecycle en ‘Doe meer met afval’ slaan handen ineen. Freddy van der Brugge 12 26

C.3 Financiën

Zero-based budgettering houdt organisaties scherp. Laurent Chevalier 7/8 32

‘Maak gft gratis en restafval duurder’. Hetty Dekkers 12 12

C.4 Management en personeel

Hoe doen zij dat met de Wet werken naar vermogen?

Hetty Dekkers 04 06

Vier keer negen uur werken bij Avri. Ans Aerts 04 14

Geactualiseerde functie- en competentieprofi elen voor de branche. Geke Wassink 10 10

MBO opleiding voor straatreinigers. Laurent Chevalier 12 20

C.5 Automatisering

C.6 Monitoring

ISO 26000. Andrea van de Graaf en Ingeborg Boon 02 28

De NVRD benchmark Afvalinzameling.

Alexander Vos-de Wael 04 16

Certifi caat voor MVO Prestatieladder Humana. Marc Vooges 04 30

C.7 Wagenparkbeheer

Hoe schoon zijn schone technieken? Christine Waasdorp 04 26

Brandstofmanagement betekent kosten-en emissiereductie. Emile van Rijn 7/8 34

Diversen organisatie en management

Terugblik Afvalconferentie 2012. Marc Veenhuizen 10 20

D ORGANISATIES

D.1 (Branche)organisaties

D.1.1 NVRD-(branche)vereniging

NVRD congresspecial 2012. Hetty Dekkers e.a. 05 05

Interview met scheidend voorzitter Govert Veldhuijzen. Hetty Dekkers 05 25 Commissie Opleiden en Professionaliseren. 05 48

Terugblik NVRD Jaarcongres. Karin Hegeman 06 18

Interview met NVRD voorzitter Han Noten. Ronald Schalekamp 10 12

D.1.2 Overige (branche)organisaties

Interview met Rob Karstens van Stadswerk. Laurent Chevalier 03 22

D.2 Maatschappelijke organisaties

D.3 Overheidsorganisaties

Diversen organisaties

DIVERSEN

Afval op de kaart tijdens klimaattop Durban. Karin Hegeman 01 18

Nijmeegs Huis van Overvloed. Karin Giesen 02 20

Vakwerk, interview met straatreiniger Kees Aalders. Karin Giesen 03 24

Combineer Wwnv met onderhoud en beheer. Mark Leemans 03 26

Weinig bijval voor afvalmotie van Tweede Kamer. Pieter van den Brand 7/8 14

Afval geen hot item in partijprogramma’s. Hetty Dekkers 7/8 20

Brazilië gebaat bij Nederlandse afvalkennis. Geke Wassink 7/8 27

Veel projecten Wet werken naar vermogen niet op de helling. Hetty Dekkers 09 26

Nieuwe impulsen voor Made in Holland. Pieter van den Brand 10 16

Voor afvalbranche is duurzaam werken geen windowdressing. Laurent Chevalier 11 09

Dag van de Duurzaamheid. Andrea van de Graaf 11 12

INDEX2012

120815_GRAM_dec_2012.indd 33 07-12-12 16:43

De Tweeling 4, 5215 MC ’s-Hertogenboschwww.welvaarts.com

DÉ SPECIALIST IN GEIJKTE MOBIELE WEEGSYSTEMENWaarom? Naast onze jaren aan ervaring bent u bij ons verzekerd van service van a tot z. Wij bieden u een breed en innovatief scala aan geijkte mobiele weegsystemen. Wij denken graag voor u of met u mee. Neem vrijblijvend contact met ons op via [email protected] of bel naar +31 (0)73 6 927 927.


ColofonUitgeverNVRD, WTC ArnhemNieuwe Stationsstraat 106811 KS ARNHEMTelefoon 088 - 3770000E-mail [email protected] www.nvrd.nl

RedactiecommissieRob Schram, RMN (hoofdredacteur),Marc Maassen, GADDrs. Bas Peeters, NVRDHerman Beerding, BMSRiny de Jonge, stadsdeel Amsterdam-OostIng. Marc Veenhuizen, gemeente ApeldoornWilly Brinkbäumer, Twente MilieuMartin van Nieuwenhoven, Agentschap NL

EindredactieDrs. Karin Hegeman en Karin GiesenPostbus 1218, 6801 BE Arnhemtel. 088 - 3770000e-mail: [email protected]

BladmanagementSander Retra, Retra PubliciteitsService bv

Advertentie-exploitatieRetra PubliciteitsService bvPostbus 333, 2040 AH Zandvoorttel. (023) 571 84 80, fax (023) 571 60 02e-mail: [email protected]

OpmaakBetuwe Promedia bv, Buren

DrukSpijker Drukkerij bv, Buren

Offi cieel vakblad van de NVRD

AbonnementenadministratiePostbus 333, 2040 AH Zandvoorttel. (023) 571 84 80, fax (023) 571 60 02Jaarabonnement ad € 95,– incl. BTW.België € 122,50 (Europa en buiten Europaop aanvraag). Los: € 11,50.

Beëindiging abonnementHet opzeggen van een abonnement dient schriftelijk te geschieden uiterlijk op15 november bij Retra PubliciteitsService.Bij niet tijdige opzegging wordt het abon-nement automatisch verlengd.

ISSN 1569-0458

© NVRD

GRAM wordt gedrukt op papier met hetFSC-keurmerk en verschijnt 11x per jaar.

Hoewel door de uitgever de uiterstezorgvuldigheid is betracht, wordt voor de inhoud geen aansprakelijkheid aanvaard.

Agenda6 februari 2013

NVRD themadag beheer openbare ruimte, de Reehorst Ede

29-30-31 mei 2013

NVRD Jaarcongres Meer Waarde

Organisatie: De Meerlanden en de NVRD

De januari en februari uitgaven van GRAM verschijnen

in één gecombineerd nummer medio februari

120815_GRAM_dec_2012.indd 34 07-12-12 16:43

Zout verdienen per m2

Voor vragen: [email protected] informatie: www.wegenzout.nl

Het is tijd voor meer met minder!

Vacuümzout van AkzoNobel is relatief vochtig en heeft een fi jne korrelverdeling. Daardoor plakt het beter aan de weg dan andere soorten zout. Ofwel: per m² minder strooien voor hetzelfde resultaat. Ook heeft vacuümzout van AkzoNobel een grotere korreldichtheid dan grof zout. Daardoor gaan er in één kubieke meter meer kilo’s wegenzout. Met een volle strooiwagen AkzoNobel vacuümzout neemt u dus méér zout mee dan met een volle strooiwagen grof wegenzout. Gevolg: effi ciëntere strooiacties. Er is immers minder zout nodig per m² voor het gewenste resultaat en bovendien rijdt u met één strooiwagen méér kilometers. Kortom: met

AkzoNobel vacuümzout lagere kosten per m².

120815_GRAM_dec_2012.indd 35 07-12-12 16:43

Acht miljoen oude autobanden inzamelen per jaar...

…dat is gelijk aan de oppervlakte van 400 voetbalvelden

…dat zijn alle ingeleverde gebruikte personenwagenbanden in Nederland

…dit betekent bijna 60.000 ton minder CO2-uitstoot

… daarmee besparen we CO2 gelijk aan de emissie van 400 miljoen autokilometers (10.000 keer de aardbol rond) of de aanplant van 400.000 nieuwe bomen

…dit levert 32 miljoen kilo hoogwaardige grondstoffen

…op milieuverantwoorde wijze verwerkt

Oude banden, nieuw

leven.

www.bandenmilieu.nl

RecyBEM wenst u fijne feestdagen en een voorspoedig ‘Oud voor Nieuw’ in 2013.

Inzamelen oude banden. Voor een schoner milieu. Alle gebruikte autobanden worden in Nederland door RecyBEM ingezameld en op een milieuverantwoorde wijze verwerkt. RecyBEM is een initiatief van uw bandenleverancier.

BEM_WINTER 2012_210x297.indd 1 19-11-12 11:42120815_GRAM_dec_2012.indd 36 07-12-12 16:43

GRAM

Documents

Transcript of GRAM