Een Verandering van Tijdperk:Wat betekent dit voor de arbeidsmarkt?

Jan Rotmans Breukelen, 22 Januari 2014

www.twitter.com/janrotmans

We leven niet in tijdperk van verandering

maar in een verandering van tijdperken

Unieke Kanteling

1. weefsel van de samenleving verandert

2. structuur van de economie verandert

3. disruptieve technologische doorbraken

Laatste Kantelperiode

Modernisering

1850-1920

industriële revolutie staal, elektriciteit, verbrandingsmotor

fundament voor Nederland 2.0

onderwijs, kiesrecht, zorg, sociale structuren

vernieuwing in kunsten architectuur, schilderkunst, literatuur

25 jaar

DoorontwikkelingsfaseVoorontwikkelingsfase

25 jaar

Transitie naar Samenleving 3.0

Horizontaal

Decentraal

Bottom-upKa

ntel

perio

de Verticaal

Centraal

Top-down

Tijd

O

pbou

w va

n du

urza

me

sam

enle

ving

We zitten hier

Kantelfase

energiebedrijven vallen om

massale ontslagen in thuiszorg

welzijnsorganisaties verdwijnen

bouwbedrijven saneren op grote schaal

Paradigma Wisseling

oude wereldbeeld nieuwe wereldbeeld

exploitatie co-operatie

structuren mensen

onnatuurlijk natuurlijk

ontlenen waarde creëren

lineair cyclisch

Samenleving 3.0

do it ourselves society

samenleving van onderop

participatiesamenleving

burgerkracht sociaal doe het zelven

Economie 3.0

CO2-arm

biobased kleinschalig

circulair

maatwerk cross-sectoraal

nieuwe maakindustrie

Evolutionaire Revolutie

silo’s worden afgebroken

nieuwe instituties ontstaan

mensen breken door structuren heen

glocalisering

Waar zien we die verandering?

energie van centraal, fossiel naar decentraal duurzaam

welzijn van zorgen voor naar zorgen dat

bouw van aanbod & product naar vraag & dienst

zorg van doelmatig & efficiënt naar mensgericht

Voorbeelden

Burgerinitiatieven

500 lokale energie initiatieven

60 lokale zorgcoöperaties

collectief particulier opdrachtgeverschap

tientallen lokale munteenheden

Buurtzorg

brengt verpleging en verzorging weer bij de mensen

zelfsturende buurtzorgteams met wijkverpleegkundigen

zorg op maat in de buurt

integratie in sociaal netwerk (gezin, vrienden, buurt)

platte, horizontale organisatie zonder managers

Bedrijven

Philips transformeert tot zorgbedrijf

DSM transformeert tot fijn/biochemie

schoonmaakbedrijf stapt in de zorg

energiebedrijven gaan in verzekeringen

Wat betekent dit nu voor

de arbeidsmarkt?

Samenleving 3.0

Oude Samenleving Nieuwe Samenleving

zekerheid onzekerheid

vast flexibel

bestendig vergankelijk

top-down bottom-up

bezit gebruik

Arbeid in Samenleving 3.0

arbeid verandert

arbeiders veranderen

arbeidsrelaties veranderen

Arbeid 3.0

veel werk wordt geautomatiseerd & gerobotiseerd

hoogwaardige en innovatieve arbeid

werken, leren, zorgen, ondernemen lopen door elkaar

arbeidsparticipatie is hoog

sociale tweedeling?

Arbeider 3.0

wil geen vast dienstverband

heeft eigen bedrijfje & werkt bij ander bedrijf

streeft naar balans privé-werk

ontwikkelt zich continu

Arbeidsverhouding 3.0

het einde van de vaste contracten

meer ZZP-ers dan werknemers in vaste dienst

organisatie richt zich op tijdelijke werknemers

wederkerigheid: organisatie versus individu

vakbonden verdwijnen

werkgeversorganisaties verdwijnen

Zingeving & Ontwikkeling

veel mensen zijn op zoek naar werk

met betekenis en een zekere impact

mensen zijn meer dan productiefactoren

willen het verschil maken

Persoonlijk Traject

ieder individu wil ruimte om zich te

ontwikkelen binnen de organisatie

ruimte:

organisatorisch, financieel, mentaal, juridisch

Duurzaamheid in hart HRM

trainen en ontwikkelen

leiderschap

beoordelen

rekruteren

arbeidsvoorwaarden

mobiliteit

werkafspraken

duurzaamheid startpunt voor al deze HRM-taken

Wat betekent dit nu

voor bedrijven?

fundamentele veranderstrategie

nieuwe klanten

nieuwe businessmodellen

nieuwe oriëntatie

Verander Strategie

Verander Strategie

externe veranderstrategie samenwerking met niche-partners

interne veranderstrategie friskijkers, dwarsdenkers, kantelaars

Verander Strategie

succesvolle organisaties

nemen tijd voor verandering

creëren ruimte voor verandering

vanuit lange termijn oriëntatie

Transitiefasen van Bedrijf

Take off

strategie/missie

Acceleratie

DNA

Voorontwikkeling

bewustwording

Stabilisatie

uitvoering

tijd

toekomstbestendig bedrijf

Lerende Organisatie

belonen we oorspronkelijkheid en originaliteit?

stimuleren we authenticiteit?

selecteren we op diversiteit?

stimuleren we het nemen van risico’s?

traditioneel verdienmodel

detachering

traditionele oriëntatie

vaste medewerkers

Uitzendbedrijven

ontwikkel schaduwlijn

portfolio aan experimenten

samenwerken nieuwe partners

Duale Strategie

Inzichten

samenleving en economie kantelen

veranderingen zijn fundamenteel en onomkeerbaar

transitie van arbeid en arbeidsverhoudingen

adaptief vermogen bedrijven bepaalt overlevingskans

vraagt om duale strategie: leiderschap, visie, strategie