donderdag 15 oktober 2009

DiversAntwerpen

Bijlagereeks over de 160 verschillende nationaliteiten die in Antwerpen vertegenwoordigd zijn

Van Afghanistan tot Zwitserland

www.gva.be

Polen

BelgiëPolen

Teksten: Karin Vanheusden, Jan Martynowski Coördinatie: Kris Vanmarsenille Eindredactie: Carine TollenaereFoto’s: Jan Van der Perre, Bert Hulselmans, Dirk Kerstens, Thomas Legrève, Wim Hendrix, Stefaan Van Hul, Jozef Croughs, Bob Van Mol, Dirk Van de Velde, Reuters, GPD, EPA, GVA

“Ook de Poolse werknemers voelen de crisis”

“Polen met een OCMW-uitkering zijn zeldzaam”

blz. 2 blz. 6

�.DIVERS ANTWERPEN donderdag 15 oktober �009

Rzeczpospolita Polska

Heeft een woelige geschie-denis en steeds verschuivende grenzen.

Opgericht in 966 toen Mieszko I zich tot het christen-dom bekeerde.

Na de unie met Litouwen in 1386 is het qua oppervlakte het grootste rijk in Europa. Het strekt zich uit van de Oostzee tot aan de Zwarte Zee.

Het koninkrijk wordt van 1772 tot 1795 verdeeld tussen

Toen en nu

PolenHet land van deduizend meren

“Wie waren eerst?De Belgen of de Polen?”

In België leven ongeveer 100.000 Polen, van wie vermoedelijk 25.000 in Antwerpen. De Poolse migratie naar België gaat tot 220 jaar terug, maar de eerste grote migratiegolf kwam pas na de Eerste Wereld-oorlog op gang. Waclaw Styranka zet de migratie-stromen op een rijtje.

in Duitsland te werken. Terugkeren was voor de meesten geen optie. Hun land werd onder de voet gelopen door Sovjets, wat een onmiddellijke depor-tatie naar Siberië kon inhouden.”

“Net als zo veel andere Polen is mijn vader in Limburg terechtgeko-men. Anderen belandden in Wallo-nië, Zweden, Engeland, Nederland... Het aantal Poolse uitwijkelingen na de Tweede Wereldoorlog wordt ge-schat op 2 miljoen.”

“Mijn vader kreeg het ‘voorrecht’ om in de mijn te werken. De waar-heid is dat hij geen keuze had. Later waren er de mijnscholen. Op mijn 14de kwamen ze vragen of ik in de mijn kwam werken, maar ik ben pas na mijn legerdienst naar de mijn ge-gaan. Pas later ben ik naar Antwerpen uitgeweken.”

Napoleon“De eerste migratie van Polen in Bel-gië gaat echter veel langer terug. “In Brussel woont er al 220 jaar een fami-lie Radzickid’Ostrowiec. In 1830, met de Belgische opstand, wilde de Rus-sische tsaar het Poolse leger naar Brus-sel sturen om tegen de opstandige

Belgen te vechten, maar daar hebben de Polen van afgezien. De veiligheids-dienst van koning Leopold I heeft de Poolse generaal Jan Skrzynecki, die de Poolse opstand of de November-opstand in Warschau leidde, aange-steld als eerste stafchef van het le-ger. ”

Na de Eerste Wereldoorlog is er sprake van een eerste massale mi-gratie van Polen.

“In navolging van de Poolse inge-nieurs die in 1896 door de eigenaars van de mijnen in de Borinage naar hier zijn gehaald, zijn in de jaren 1920 zo’n 4.000 Poolse mijnwerkers naar mij-nen in Limburg, Luik en de Borinage getrokken. In de jaren 1930-’40 is een volgende golf naar hier gekomen.”

In de jaren 1980-’82, met de staat van beleg in Polen, is de volgende grote exodus vanuit Polen op gang gekomen.

“Men spreekt over 4 miljoen uitwij-kelingen op een bevolking van 36 mil-joen Polen. De meesten kwamen naar hier met een toeristenvisum. Niet al-leen arbeiders, ook hoogopgeleiden, rechters en advocaten die hier wat extra centen kwamen verdienen.

Sommigen zijn gebleven, een min-derheid is teruggekeerd.”

“Deze economische migranten mogen zich sinds mei 2009 in België vestigen als EU-burgers. Van 2006 tot mei 2009 konden Polen alleen in knel-puntberoepen of als zelfstandigeofficieel tewerkgesteld worden. Men verwachtte een zondvloed van in-wijkelingen, maar die is uitgebleven. Hoe dan ook, Polen zijn mensen die willen werken. Je zal zelden Polen te-genkomen die een OCMW-uitkering krijgen.”

“De Eerste Poolse Pantserdivisie onder leiding van generaal Maczek is van levensbelang geweest voor de bevrijding van Antwerpen”, zegt Waclaw Styranka, zakenman maar ook reservecommandant in het Belgisch leger.

Waclaw Styranka, 55 jaar gele-den geboren in het Limburgse Eis-den, woont sinds jaren in het Ant-werpse Kapellen. Hij is ondernemer, actief in de bouwsector, maar is ook gefascineerd door het leger. Hij is commandant in het reserveleger en tot voor kort was hij voorzitter van het Verbond van Poolse Oud-Strijders en Veteranen van de Eer-ste Pantserdivisie van generaal Mac-zek.

“Maczek en zijn Eerste Pantser-divisie zijn van levensbelang ge-weest voor de bevrijding. Hij heeft Linkeroever ‘uitgekuist’ voor de Ge-allieerden waardoor er een door-gang naar de haven van Antwerpen is vrijgemaakt. Later heeft hij onder meer ook Willebroek, Wilrijk, Merk-sem, Merksplas, Beerse, Turnhout, Rijkevorsel en Baarle-Hertog... be-vrijd.”

Voor Waclaw Styranka was het evident dat hij naast zijn beroepsle-ven in het leger actief zou blijven.

“Als je hebt meegemaakt wat het betekent te moeten vechten voor waarden als democratie en vrijheid, dan is het evident dat het leger je na aan het hart ligt.”

Na hun deportatie zijn de ouders van Waclaw niet meer teruggekeerd naar Polen. “Tsjechen, Hongaren, Li-touwers en Polen werden tijdens de Tweede Wereldoorlog verplicht om

De ouders van Waclaw Styranka zijn na hun deportatie tijdens de Tweede Wereldoorlog nooit naar Polen terug-gekeerd.

“Polen zijn mensen die willen werken. Je zal zelden Polen tegenkomen die een OCMW-uitkering krijgen”WaclaW Styrankazakenman

Chassidische Joden komen uit Polen

In Antwerpen wonen ongeveer 20.000 Joden. Een groot deel van hen is uit Rusland en Polen afkomstig.

De eerste migratiegolf is begonnen rond 1880, ten tijde van het Russische tsarenrijk. In die tijd werden er gere-geld pogroms tegen de Polen opgezet. Deze anti-Joodse klopjachten, waar-aan zowel politie als burgers deelna-men, deden duizenden Poolse Joden op de vlucht slaan.

De Antwerpse Joodse gemeen-schap groeide heel snel: van 15.691 in 1885 tot 47.935 in 1913. De mees-ten hadden bestemming VS, maar de Amerikanen werden veel kieskeuri-ger over wie ‛binnen mocht’. Vele Jo-den bleven in Antwerpen. De aller-eerste Antwerpse synagoge is in 1893 gebouwd in de Bouwmeesterstraat.

Na een terugval tijdens de Eerste Wereldoorlog stroomt het aantal Jo-den na 1918 weer toe. De meesten ko-men uit Polen en zijn slachtoffer van de Russische pogroms. Net voor het begin van de Tweede Wereldoorlog telt Antwerpen ruim 70.000 Joden, na de oorlog een goede 12.000. De gemeenschap dikte na de bevrijding weer aan, met veel Joden uit Polen, Roemenië en Hongarije. Een groot deel van hen was chassidim, een ultraorthodoxe stroming binnen het Jodendom.

Het chassidisme is ontstaan in Po-len, begin 18de eeuw. De Joden methun zwarte hoeden, lange zwarte jassen en pijpenkrullen zijn een opvallende verschijning in het straatbeeld. Hun kledij is dezelfde als die van het 18de-eeuwse Polen. Zo willen ze vermijden dat het ver-schil tussen rijk en arm te zien is. Een op de drie Joden is chassidisch.

Rusland, Oostenrijk en Pruisen en werd pas in 1918 weer onafhankelijk.

Polen wordt tijdens de Tweede Wereldoorlog gean-nexeerd door de Sovjet-unie en Duitsland, daarna geheel door Duitsland.

Kreeg na de oorlog als compensatie een deel van Duitsland, maar moest ook een stuk in het oosten afstaan aan de Sovjet-Unie. Het land verschoof dus naar het wes-ten.

Na de communistische

overheersing vinden er in augustus 1989 de eerste vrije verkiezingen achter het IJzeren Gordijn plaats. Die worden gewonnen door vakbondsleider Lech Wałęsa.

Het land telt 38 miljoen inwoners.

Is een republiek, met als president Lech Aleksander Kaczyński.

89,8% is rooms-katholiek, 1,3% orthodox, 0,3% protes-tants.

Is een snelle economische groeier: +5,8% in 2008.

donderdag 15 oktober 2009 DIVERS ANTWERPEN.�

Dit deeggerecht bestaat in verschillende variëteiten.De ‘pierogi ruskie’ zijn gevuld met aardappel, ui en witte kaas, maar er zijn ook recepten met zoete kaas, gehakt, appel, enzovoort.

Pierogi werden vroeger alleen gegeten bij feestmaal-tijden, maar tegenwoordig ook als voorgerecht, hoofdgerecht of nagerecht. In Krakau vindt er elk jaar een Pierogi-festival plaats.

IngrediëntenVoor de deegflappen:

300 gram bloem 1 ei een halve theelepel zout 12 tassen warm water zure room

Voor de vulling: 1 kg aardappelen 250 gram witte kaas 4 uien zout peper

Recept

Pierogi ruskie Bereiding Om het deeg te bereiden,

meng je de bloem, het zout en het water. Klop het ei en voeg het toe, net als een halve kop zure room. Kneed tot het deeg niet meer plakt. Laat het zeker een halfuur afkoelen.

Schil de aardappelen en kook ze goed zacht.

Snij de ui fijn en fruit hem. Meng met de kaas

en de aardappelen en voeg peper en zout toe. Laat het

mengsel afkoelen.

Rol het deeg op een plank (met bloem op tegen het plak-ken). Maak met een glas cirkels in het uitgestreken deeg. Leg op elk cirkeltje vulling en vouw dan dicht. Druk met een vork de ran-den opeen zodat ze goed vast zitten. Maak van het overgeble-ven deeg nieuwe cirkels.

Kook de pierogi in een grote pot water. Ze zijn klaar wanneer ze beginnen drijven.

Dien op met gebakken ui en eventueel munt en zure room. Je kan ze nadien ook bakken voor een knapperig effect. Smakelijk!

“Het is erg moeilijk om een tweede keer van nul te beginnen”

“In het begin miste ik mijn familie, mijn vrienden en vriendinnen heel erg. Omdat de telefoonrekening zo hoog opliep, hebben we afgespro-ken om één keer per maand een weekend in Polen door te brengen. Nu gaan we nog om de drie maanden mijn ouders en vrienden opzoeken. Mijn dochter is 10. Ze is het al haar hele leven gewoon om 10 à 12 uur in de auto te zitten. Geen probleem. Trouwens, de beste vrienden van mijn man wonen ook in Polen.”

Pas toen ze in België was, is Marze-na taalcursussen beginnen volgen. Nederlands, Duits, Italiaans. “Ik heb 7 jaar les gegeven op de Poolse school, maar dat was deeltijds. Om de tijd te doden, heb ik met enkele andere mensen in 2003 de vzw Po-lonia opgericht. We organiseerden Nederlandse taallessen voor kinde-ren, uitstappen naar het theater, in-formatieavonden. Intussen bestaat de vzw niet meer, maar ik heb veel bijgeleerd in die periode.”

“Bijvoorbeeld dat de Poolse ge-meenschap niet alleen uit poets-vrouwen en bouwvakkers bestaat. In de jaren 1980 misschien wel, maar intussen is dat veranderd, en vind je Polen in banken, bij de vak-bonden, in de verpleging.”

“Trouwens, die Poolse poetsvrou-wen verdienen veel respect. Het is vreselijk moeilijk om in een vreemd

land helemaal opnieuw te moeten starten. Je moet eerst de taal leren, je integreren, voor een tweede keer netwerken en een carrière uitbou-wen. Dat is niet evident, en je botst geregeld op een muur. Je moet echt sterk in je schoenen staan om niet bij de pakken te blijven zitten. Want intussen moet er brood op de plank komen en moet je er op uit om geld te verdienen. Veel vrouwen, sommi-gen hoogopgeleid, geven het op en menen dat ze geen andere job aan-kunnen.”

“Ik ken dat gevoel. Ook ik was ooit ten einde raad. Ik wilde een job bij de Aldi aanvaarden. Ik kijk niet neer op zo’n job, maar toen mijn man me vroeg of ik echt vijf jaar universiteit had gedaan om rekken te vullen, moest ik hem toch gelijk geven. Het is heel belangrijk iemand te heb-ben die je steunt, maar niet ieder-een heeft zo veel geluk als ik. Ik kan altijd op mijn man rekenen. Hij is een geweldige vriend, man en papa.”

“Poolse vrouwen zijn over het al-gemeen heel goed georganiseerd. Ze doen meer voor het huishouden en de kinderen dan hun mannen. Ze willen iedereen gelukkig ma-ken en leggen zichzelf daarom zeer hoge eisen op. Spijtig genoeg heb-ben ze van zichzelf niet altijd zo’n hoge dunk.”

Polen zijn over het algemeen heel trots op hun land. Ook Marzena. “Ik ben fier op mijn afkomst en op mijn opvoeding. Maar ik ben ook heel blij dat ik hier woon. Ik zie het als een rijkdom dat ik zowel de Belgische als de Poolse cultuur in mij draag. Naar mijn gevoel heb ik het beste van beide werelden mee.”

Dochter Emma is hier geboren, maar spreekt Pools. “Elke vakan-tie brengt ze in Polen door om haar taal te verbeteren. Ze kan ook Pools schrijven en lezen. Ik vind het heel belangrijk dat ze tweetalig is.”

“Je moet echt wel een sterke persoonlijkheid hebben om in een ander land helemaal opnieuw van nul te beginnen. Ik heb het geluk gehad dat mijn man mij gesteund heeft. Als ik twee verdiepingen naar beneden zakte, duwde hij me er weer vier omhoog.”

Het kan niet anders dan dat Mar-zena Jusza (35) met haar enthou-siasme ook haar cursisten ‘besmet’. Ze is energiek, gezwind en zet haar woorden niet alleen met haar han-den, maar ook met haar spreken-de ogen kracht bij. Die aangebo-ren geestdrift komt haar goed van pas bij de dienst inburgering, waar ze Poolse nieuwkomers in het ka-der van hun inburgeringscursus les geeft in maatschappelijke oriënta-tie. In het Pools, maar ze geeft ook les aan Nederlandstaligen en En-gelstaligen.

“Ik doe mijn werk bij inburgering heel graag. Ik heb het allemaal zelf meegemaakt en ik denk dat ik het daarom goed kan overbrengen. Po-len zijn EU-burgers, dus rechtheb-benden. Er is geen verplichting om de inburgeringscursus te volgen, maar Polen schrijven zich wel mas-saal in. Ze willen echt weten wat hun rechten en plichten zijn. Po-len willen vooral werken. Maar ik weet ook hoe moeilijk het is om je, na 20 tegenslagen, een 21ste keer opnieuw te motiveren. Ik probeer te helpen.”

Marzena is geboren in Kosza-lin, in het noorden van Polen. Ze heeft aan de universiteit van Lodz kinderpedagogie gestudeerd, met specialisatie zwakbegaafden en gehandicapten. Tijdens een vakantie in Antwerpen in 1997 leerde ze haar man kennen. Twee jaar reden ze beurtelings 1.500 kmmet de auto om het weekend sa-men door te brengen. In 1999 is het paar getrouwd. Sindsdien ver-blijft Marzena hier permanent. Hoewel.

Marzena en haar dochter Emma.

“Poolse vrouwen willen iedereen gelukkig maken en leggen zichzelf heel hoge eisen op”marzena juszalerares

BEL DE HELE WERELD ROND TEGEN EXTREEM

LAGE TARIEVEN

www.ortelmobile.be connecting the worldconnecting the world

-50%€0,12

€0,06€0,32

€0,16VAST MOBIELPOLEN

ORTELNAAR

ORTEL€0 **

�.DIVERS ANTWERPEN donderdag 15 oktober 2009

Winkels

PolskieDelicatesy

Er zijn 25.000 Polen in Ant-werpen, dus zijn er ook heel wat Poolse winkels. In Brussel en Lim-burg vind je Poolse restaurants. In Antwerpen niet. Enkel pizzeria Avanti in de stationsbuurt wordt uitgebaat door een Pool.

In de winkels met ‘Polskie Delicatesy’ vind je de echte Poolse specialiteiten, vers en voorverpakt. Er bestaan diversegroothandels in Poolse produc-

ten en typische Poolse bakkerij-en. Specialiteiten die je in de win-kels vindt zijn pierogi (gevuld deeggerecht), golabki (koolbla-deren gevuld met vlees), bigos (koolgerecht met spek), sernik (pudding) en paczki (donuts). Maar verder ook Pools brood, Poolse vleeswaren, Pools bier, witte kaas, frisdranken en sapjes, conserven, ijs, salades, gebak, noten en chocolade.

Eigenlijk vind je er echt alle mogelijke producten, maar dan in het Pools. Babyvoeding bijvoorbeeld, Nan van Nestlé,

maar import vanuit Polen. En heel veel merken Pools bier of piwo: Lech, Zywiec, Warka, Bisou, Tyskie, Zubr, Debowe, ... Of Pools vlees, vers en voorver-pakt. Kielbasa of Poolse gerookte worst is veruit het bekendst. En dan vooral de kielbasa Krakows-ka: 80% varkensvlees, 20 % spek.

Ook het Pools brood is popu-lair: uienbrood, rozijnenbrood, komijnbrood, zonnebloembrood en vele zuurdere varianten.

In Poolse winkels vind je ook alle Poolse magazines, kranten en boeken.

“Amper een kwart keert terug naar Polen”

517 leerlingen tussen 7 en 18 jaar volgen in de Poolse school Generaal Stanislaw Maczek in Antwerpen gemiddeld 4 uur per week taal, geschiedenis of aardrijkskunde.“Po Polsku, oczywiscie” (In het Pools, natuurlijk!)

“Onze school barst stilaan uit zijn voegen. Dit schooljaar zijn we met vier eerste klasjes van telkens 25 leerlingen gestart. We willen deAntwerpse schepen voor Onderwijs Robert Voorhamme voorstellen om Poolse lessen in te passen in het reguliere onderwijs.”

Monica Pruska is sinds 10 jaar di-rectrice van de Poolse school, die elke woensdag en zaterdag onder-dak vindt in het Sint-Jan-Berch-manscollege in de Antwerpse Jo-denstraat.

De Poolse school werd opge-richt op vraag van de Poolse ge-meenschap, in het bijzonder van de Poolse consul en priester. Het is een van de ankerpunten binnen de Poolse gemeenschap en er is een nauwe samenwerking met het CLB, PINA, de dienst inburgering en de scholen.

De school, die in 1997 met zo’n 60 leerlingen in een lokaaltje in het Poolse consulaat in Antwerpen van start is gegaan, werd in 2000 officieel naar Stanislaw Maczek genoemd. Deze Poolse generaal heeft met zijn Eerste Pantserdivisie in september 1944 heel wat steden in Nederland, Frankijk en België bevrijd.

“Soms merk ik aan het gebrek aan historische kennis van de Poolse ge-schiedenis dat de leerlingen meer Vlaming dan Pool zijn. Als ik hun vraag wat er 65 jaar geleden in hun land is gebeurd, vragen ze me: ‘In welk land? België of Polen?’ De jong-ste leerlingen zijn bijna allemaal in België geboren.”

“Deze lessen zijn natuurlijk niet verplicht. Ouders willen heel graag dat hun kinderen Pools leren en ken-nismaken met de culturele tradities van Polen. Het is best zwaar voor de leerlingen, want na hun gewone lessen moeten ze nog eens gemid-deld 4 uur per week naar de Poolse

school. Alle leerlingen gaan over-dag naar Belgische scholen, velen in het Sint-Jan-Berchmanscollege. Maar de meesten komen graag, ze zijn best fier dat ze goed Pools leren spreken.”

Monica Pruska werkt samen met elf leerkrachten. Allemaal jonge, hoogopgeleide vrouwen, van wie de meesten getrouwd zijn met een Belg.

“Het lessenpakket taal, geschie-denis en aardrijkskunde is een ver-kort programma voor kinderen van Poolse migranten. Deze school is een van de 65 extraterritoriale Poolse scholen wereldwijd. Alle lessen zijn conform het Poolse leerplan en alles wordt betaald door de Poolse over-heid, die ook de leerboeken levert. In principe kunnen onze leerlingen rechtstreeks vanuit deze school op hetzelfde niveau instappen in het onderwijs in Polen.“

Volgens directrice Pruska is 80% van de leerlingen in België vanwege

de economische migratie van hun ouders. “Amper 25% keert definitief terug. De meesten blijven omdat de kinderen niet willen vertrekken. Maar er zijn er ook die tot drie keer terugkeren. Als ze hier wat geld heb-ben verdiend, keren ze terug in de hoop dat de situatie ginds al wat is verbeterd. Heel vaak komen ze een tweede, soms zelfs een derde keer terug. Hun kinderen zien we hier tel-kens opnieuw opduiken. Voor hen is het niet gemakkelijk om voortdu-rend te switchen tussen het Vlaamse en het Poolse onderwijssysteem.”

“De meeste Poolse migranten doen het redelijk goed. Een kleine minderheid heeft serieuze finan-ciële en sociale problemen.Deze mensen hebben geen of slecht werk en leven in een lamentabele woning. Vooral voor de kinderen is dat heel hard, want de meesten doen het vanwege hun taalachterstand niet zo goed op school. Ik vraag me soms af of die mensen niet beter definitief

Poolse kinderen krijgen na schooltijd nog wekelijks vier uur les over Polen. In het Pools, natuurlijk!

“Het is interessant om de geschiedenis van je land te leren”Rafal Szczesny (14), Artur Po-

plawski en Kajetan Szyszka (15) zijn dikke vrienden. De drie jon-gens zijn zeven jaar geleden naar België verhuisd. Ze lopen school in Boom, Wilrijk en Hemiksem, maar kennen elkaar vooral van de Pool-se school.

“Het is natuurlijk niet altijd even leuk, maar nee, wij voelen ons ze-ker niet verplicht door onze ou-ders om naar de Poolse school te komen”, zegt Artur. “Het is interes-

“Door de massale, economische migratie eind jaren 1990 werd de Poolse gemeenschap in Antwerpen almaar groter. Sommigen verbleven hier enkele maanden, anderen soms jaren. Hun kinderen, die meestal hier zijn geboren, hebben nog steeds voe-ling met de Poolse taal of cultuur. In de lessen proberen wij hun wereld-beeld te verrijken. Ze leren een taal, waardoor ze zichzelf alleen maar verbeteren.”

sant om de geschiedenis van je land beter te leren kennen. Ook voor de taallessen, maar zolang is het voor ons nu ook niet geleden dat we nog in Polen woonden.”

“Zeker weet ik het nog niet, maar stel dat ik later verder wil studeren in Polen, dan kan ik daar perfect instap-pen”, zegt Rafael. “En dat is ideaal, want dan verlies ik geen tijd.”

De jongens zijn vorig jaar begon-nen met hun schoolblad Gazetka Szkolna. Artikels schrijven, foto’s

nemen, de pagina’s opmaken, fo-tokopies maken, ze doen het alle-maal zelf. “Vorig jaar hebben we eerst een website van onze school gemaakt. Nu het schoolkrantje, dat maandelijks veschijnt. Eigenlijk wil-len we nog meer pagina’s maken en nog veel meer over muziek en film schrijven, maar dat vraagt natuur-lijk veel tijd.”

Directrice Pruska is trots op haar leerlingen. “Hoewel ze veel werk hebben en het veel inzet vergt, doen

ze dit prima”, zegt ze. “Dankzij activi-teiten zoals deze kan ik de leerlingen ook beter motiveren om elke week Poolse les te volgen. Dankzij de Pool-se taal kunnen ze nog zo veel andere leuke dingen doen. Ik wil niet zozeer de nadruk leggen op de Poolse iden-titeit, wel op de internationale iden-titeit. En intussen hebben deze een alternatief. Ze hoeven niet op café te gaan of op straat rond te hangen.”

www.szolapolska.eui

donderdag 15 oktober 2009 DIVERS ANTWERPEN.5

Enkele adresjes Zakopane

Statiestraat 150, Berchem Carnotstraat 68, Antwerpen

Poolse delicatessen RarytasLangeleemstraat 109, BerchemCarnotstraat 135, Antwerpen

Mala PolskaLangeleemstraat 122, Berchem

Kruidenier/beenhouwerijProvinciestraat 164, Antwerpen

OgólnospożywczyProvinciestraat, 145, Antwerpen

Shop KruidenierswinkelGemeentestraat 3, Antwerpen

“Hier krijgen we respect” hetzelfde. De anderen van onze klas zijn Afrikanen en Marokkanen. Dat valt wel mee, maar ik zou het toch toffer vinden als er ook Belgen en andere Polen in mijn klas zouden zitten.”

Aleksandra tolkt voor haar ou-ders, voor wie het Nederlands nog niet zo vlot. “Wij werken allebei en hebben weinig tijd om Nederlandse les te volgen”, verontschuldigt Mariazich. “Maar in januari ga ik er wel mee beginnen. Ik ben ingeschreven in het Huis van het Nederlands.”

“Ik denk niet dat het nog veel beter wordt in Polen” maria sadowskipoetsvrouw

Toen Maria en Piotr in Antwerpen aankwamen, zijn ze al vlug beginnen werken. “Ik in de schoonmaak”, zegt ze. “Ik heb ooit in een kapsalon ge-werkt, en ook bij mensen thuis. Er werd veel van mij geprofiteerd. Ik werkte heel hard, maar ik moest al-tijd nog sneller, nog harder werken. Ik heb veel gehuild, maar ik kon mijn job niet opgeven want we hadden het geld nodig. Ik werk nu nog altijd als poetsvrouw, maar via diensten-cheques. Dat is echt prima. De men-sen waar ik nu werk, zijn zo lief. Zij hebben wel respect voor mij.”

Piotr en Maria volgen een inbur-geringscursus. “Dat is fantastisch”, zegt Piotr. “Je leert er alles wat je

De familie Sadowski is vier jaar geleden vanuit Plock, een stadje in Midden-Polen, naar Antwerpen gemigreerd. “In Polen was het te moeilijk geworden. Geen werk, te lage lonen”, vertelt vader Piotr (39), die nu als parkeerwachter in Antwerpen werkt.

Hoewel de ouders van Maria al 16 jaar geleden naar Antwer-pen zijn gemigreerd, was het voor Piotr (39), Maria (40) en de doch-ters Aleksandra (18) en Claudia (17) toch een hele stap om een nieuw leven in Antwerpen op te bouwen.

“We vonden het best wel leuk en spannend om naar Antwerpen te verhuizen”, vertelt Aleksandra, die al een aardig mondje Neder-lands spreekt. “Maar we schrok-ken wel van de vele verschillende culturen in de stad. Dat is wel een beetje moeilijk. In Polen spreekt iedereen dezelfde taal, deelt ie-dereen dezelfde cultuur.”

In Polen was Aleksandra een goede student. In haar laatstejaar in de Middenschool in Borgerhout doet ze het ook heel goed.

“Mijn zus en ik hebben eerst een jaartje in de OKAN-klas gezeten, het onthaalklasje voor andersta-lige nieuwkomers. Dat was echt leuk. Nadien ben ik onmiddellijk in het tweede jaar mogen starten omdat mijn Nederlands al zo vlot was.”

“Ik ben nu de enige Poolse in mijn klas, en voor Claudia is dat

De familie Sadowska is vier jaar geleden uit Polen gemigreerd. “Hopelijk kunnen we onze job houden”, zeggen ze.

Polen wonen

in Antwerpen5.776

moet weten. Over verzekeringen bijvoorbeeld, dat is echt interes-sant. Vooral omdat die lessen in het Pools zijn.”

“In Polen was ik agent. Ik zou diejob ook graag in België uitoefenen. Ik maak wel kans, denk ik. Mijn enige probleem is de taal. Ik moet dringend Nederlands leren.”

De familie Sadowska is enkele weken geleden voor een bezoekje naar Polen gereisd. “Dat doen we vaak. Nu was er een trouwfeest in de familie”, zegt Aleksandra. “Ja, ik mis Polen wel. Ik heb een beetje moeite met al die verschil-lende nationaliteiten, culturen en talen hier. Of ik later terugga? Mis-schien, ik weet het niet. Dat hangt ook af van mijn vriend Arek. Hij woont sinds vier maanden bij ons in Antwerpen. Hij komt uit de-zelfde stad als ik en onze ouders zijn vrienden. Op dit moment zit hij zonder werk. Het interimkan-toor blijft maar herhalen dat hij nog even moet wachten. Het is crisis, hé.”

Piotr en Maria knikken resoluut nee als het over terugkeren naar Polen gaat. “Nee, nee, hier is het beter”, zegt Maria. “Ik hoop dat we ons hier definitief kunnen vestigen zodra we ons certificaat van inbur-gering krijgen. Ik denk niet dat het ooit veel beter wordt in Polen. Wij moeten ons leven hier verder op-bouwen.”

Deze nieuwe Antwerpenaren krijgen van ons een sim-pakket van Ortel Mobile om naar familie en vrienden in het thuisland te bellen.

i

naar Polen terugkeren.”De Poolse school krijgt almaar

meer leerlingen. Het wordt ook altijd moeilijker

om lessen te organiseren voor zowel nieuwkomers die het Pools nog zeer goed spreken als voor leerlingen die hier zijn geboren en dus amper Pools kennen. De Poolse ambassadeur Sla-womir Czarlewski wil met schepen voor Onderwijs Robert Voorhammepraten over de mogelijkheid om Poolse lessen in te passen in het ge-wone onderwijs.”

Directrice Monica Pruska doet ook een warme oproep aan de ou-ders van de Poolse kinderen. “Ik weet dat mensen het heel druk hebben. Toch vraag ik de ouders om nog meer betrokkenheid te tonen. Dat contact is heel positief voor de verdere ont-wikkeling van hun kinderen. Onze oudervereniging telt slechts zes le-den. We hebben veel meer volk nodig voor de organisatie van naschoolse activiteiten.”

Tien voor taal

(

Hallo.Cześć.

Hoe gaat het? Jak się masz?

Hoe heet je? Jak masz na imię?

Excuseer. Przepraszam.

Waar is het toilet? Gdzie jest toaleta?

Alstublieft.Proszę.

Bedankt.Dziękuję.

Proost.Na zdrowie.

Goedendag.Dzień dobry.

Goedenavond .Dobry wieczór.

Tot ziens.Do widzenia.

Ik spreek geen Pools.Nie mówię po polsku.

Ja.Tak.

Nee.Nie.

Verschillende soorten kielbasa.

�.DIVERS ANTWERPEN donderdag 15 oktober 2009

Drie Poolse publicaties

Media

In België, en dus ook in Antwerpen, komen drie Poolsepublicaties uit voor de Poolse gemeenschap in België.

PoPolsku, letterlijk ‘op zijn Pools’, is dé gratis tweeweke-lijkse krant voor Polen in Euro-pa. De krant wordt in België op 25.000 exemplaren verdeeld op 200 locaties, waaronder de luchthaven van Zaventem, uit-zendbureaus, Poolse winkels en restaurants. In de krant vind

je een mix van nieuws uit Po-len, Nederland, België en de rest van de wereld. Ongeveer 70% van het nieuws komt uit Polen en de rest van de wereld, 30% uit België. Er zijn verschil-lende rubrieken, zoals sport, cultuur, reportage, interviews, horoscoop en evenementen. Popolsku heeft ook een uitge-breide website.

www.popolsku.euGazetka is een gratis maga-

zine op 15.000 exemplaren.

i

Antwerpiapolska is een informatieve website in het Pools en in het Nederlands. Net als de Poolse kranten richt de website zich tot Polen.

Je vindt er informatie over legaal werken in België, Nederlandse taallessen, maar ook adresjes van Poolse winkels, cafés, restaurants en kerken in Antwerpen en elders in België.

Verder ook informatie

Antwerpiapolska

Website

over België, de geschiedenis, de bestuurlijke indeling, de geografie, etc.

Op de website kan je ook zoekertjes plaatsen voor auto’s die je wil verkopen, adressen van Poolse artsen, advocaten, online woorden-boeken, een tv-gids van de Belgische én de Poolse televisie, Poolse en Vlaamse recepten, etc.

www.antwerpiapolska. bei

“Ook de Poolse werknemers voelen de crisis”

In mei van dit jaar is de Belgische arbeidsmarkt volledig opengesteld voor werknemers uit Polen, maar het aantal Polen in Antwerpen is niet spectaculair toegenomen. Wel zijn velen die al jaren zwart werk deden, ‘geregulariseerd’. De meeste Poolse mannen worden tewerkgesteld in de bouw-, metaal- en transportsector, de Poolse vrouwen veeleer in schoonmaak, verzorging en administratie.

“In mei 2004 is Polen toegetreden tot de EU. In tegenstelling tot Nederland en Duitsland bijvoorbeeld, heeft België een overgangsperiode afgedwongen zodat de arbeidsmarkt niet onmiddellijk vol-ledig is opengesteld. Met andere woor-den, arbeiders uit Oost- en Centraal-Europa konden na 2004 niet op eigen initiatief aan het werk. In het begin konden alleen zelfstandigen officieel werken; vanaf 2006 ook mensen in de knelpuntberoepen (in Vlaanderen 113 beroepen) en de werkende echtgenotes van die laatste werknemers. Die konden onder andere in de schoonmaaksector terecht. Door al die nieuwe regelingen zijn de Poolse werknemers bijzonder slecht geïnformeerd over hun rechten en plichten. Daardoor is een en ander geregeld misgelopen.”

Nochtans hebben de Poolse arbei-ders altijd staan trappelen om te wer-ken. Tachtig procent van de sinds 2006

Sinds enkele jaren loopt bij het ACV het project Poolshoogte, dat zich specifiek toespitst op Oost-Europese werknemers. Aldona Kuczynska (34) is syndicaal verantwoordelijke voor grensarbeiders uit Oost- en Centraal-Europa.

Aldona Kuczynska is syndicaal verantwoorde-lijke voor werknemers uit Oost- en Centraal-Europa.

“Ik hou van uitdagingen”, zegt Aldo-na een aantal keer een beetje veront-schuldigend, alsof ze haar passie voor de arbeids- en de sociale wetgeving wil verantwoorden.

Aldona werkte bij een Pools software-bedrijf in de buurt van haar geboorte-stad Opole. Een zevental jaar geleden nam ze verlof zonder wedde om in Bel-gië haar kans te wagen. In haar job kon ze nauwelijks doorgroeien. En tijdens een vakantie had ze België een super tof gevonden. Ze had zich meteen in-geschreven voor een cursus Nederlands aan de UIA.

“Via Erasmus heb ik een opleiding journalistiek gevolgd en heb ik een tijdje stage gelopen op de redactie economie van Gazet van Antwerpen. Uit die tijd dateren mijn eerste contacten met de vakbond. Als een van de dertig vrijwil-ligers heb ik enkele keren getolkt tijdens infosessies van ACV Centrale Bouw en Industrie Antwerpen over arbeidswet-geving. Die sessies waren bedoeld voor Poolse werknemers en daar heb ik de smaak te pakken gekregen.”

“Nadien ben ik een cursus sociale wetgeving gaan volgen en ik heb onder andere vijf bijdragen geleverd voor de Pools-Belgische krant PoloniaNet. In-tussen ben ik goed op de hoogte, maar het heeft veel studie en opzoekingswerk gevergd.”

De clichés over Poolse werknemers kloppen: velen vinden werken in de tuinbouw, in de bouw of in de schoonmaaksector.

Hierin vind je artikels over verzekeringen, cultuur, psy-chologie, gezondheid, werk, toerisme... Zelfs Belgische recepten als konijn in het bier en met pruimen. Ook Gazetkaheeft een uitgebreide web-site.

www.gazetka.bePoloniaNet is een magazine

én een erg toegankelijke web-site in het Pools, Nederlands, Engels en Frans. In het maga-zine vind je ook enkele artikels in het Nederlands.

www.polonianet.be

i

i

“De vakbond heeft in Polen een totaal andere betekenis”aldona kuczynskasyndicaal verantwoordelijke

donderdag 15 oktober 2009 DIVERS ANTWERPEN.�

De Poolse Katholieke Mis-sie (Polska Misja Katolicka) in België is gesticht in 1926. De vooroorlogse Poolse gemeen-schap in België stond bekend als een van de best georgani-seerde ter wereld. Overal waar Polen woonden, werden al snel culturele en sportieve verenigingen opgericht, alsook kerken.

Polen is een uiterst katho-liek land, maar het aantal kerk-gangers neemt gestaag af, al

moet daar onmiddellijk aan wor-den toegevoegd dat het aantal nog altijd hoog ligt. In 1998 ging nog meer dan de helft (!) van de rooms-katholieken naar de kerk. Dit daalde naar 46 % in 2006, 44% in 2007 en 38% in 2008. In totaal gaat 34% van de Polen op zondag naar de kerk. Dat is veel meer dan in andere landen.

“Ik ben hier sinds 1984”, zegt pastoor Ryszard Kurowski, al heel die tijd ‘herder’ van de Pool-se gemeenschap. “De kerk aan

Poolse Katholieke Missie

Kerk

Monica en Kamila van het uitzendbureau Link2Europe: “Ook al heb je een universitair diploma behaald in Polen, als je de taal niet spreekt, kan je hier niet veel doen.”

“Polen zijn technisch zeer goed geschoold”Grapjes over Poolse poetsvrouwen zijn in België nooit ver weg. Bij Link2Europe spelen ze daar handig op in: het uitzendbureau heeft een speciale dienst voor Poolse poetsvrouwen.

Het kantoortje van Link2Europe in Antwerpen ziet er heel gewoon uit, de invulling is iets minder al-ledaags: de Poolse dames Kamila en Monika helpen er landgenoten aan een baan. De mannen als uit-zendkracht, de vrouwen als poets-vrouw via het systeem van dien-stencheques.

Kamila is verantwoordelijk voor de dames. “We doen alles voor hen”, vertelt Kamila. “We zorgen voor de sociale zekerheid, en zor-gen dat hun bankrekening en al hun papieren in orde zijn. Het is niet gemakkelijk om alles zelf te regelen als je hier net bent aange-komen.”

Vele vrouwen die als poetshulp werken, zijn meegekomen toen hun man in België een job vond. Ze spreken dikwijls geen Neder-lands of Engels.

“Daarom ga ik altijd een keer met hen mee naar de klant”, vertelt Kamila. “Ze krijgen een uitleg en weten dus wat er van hen wordt verwacht. Ze krijgen ook een ta-

Bekende Polen

Lech Wałęsa Lech

Wałęsa zal voor eeuwig bekend blij-ven als de op-richter van de onafhankelij-ke vakbond Solidarność (Pools voor ‘solidariteit’). De in 1943 gebo-ren vakbondsleider belandde in 1981 in de cel en Solidarność werd verboden. In 1982 werd Wałęsa vrijgelaten, in 1983 kreeg hij de Nobelprijs voor de Vrede en in 1989 de Euro-pese Mensenrechtenprijs van de Raad van Europa. Na nieu-we stakingen in 1988 werden Wałęsa en de zijnen door de regering uitgenodigd voor een rondetafelconferentie. In 1989 kwam een akkoord tot stand dat tot een deling van de macht moest leiden. In 1990 werd Wałęsa bij de eerste directe pre-sidentsverkiezingen sinds de omwenteling gekozen tot pre-sident van Polen. Hij werd niet herkozen in 1995 en verliet na een ruzie in 2006 Solidarność.

Copernicus (1473-1543)

Coperni-cus werd in 1473 geboren als NiklausKoppernigk in Thorn (nu Toruń). Hij studeerde theologie, klassieke talen en astrologie-astronomie aan de universiteit van Krakau. Naast zijn hoofdstudie rechten legde Copernicus zich ook toe op de wiskunde en astronomie. Hij wordt beschouwd als de grondlegger van de heliocen-trische theorie,die stelt dat de zon in het midden van het zon-nestelsel staat en de planeten er omheen draaien.

Johannes Paulus II(1920-2005)

Johannes Paulus II werd geboren als Karol Józef Wojtyła in Wadowicebij Krakau. Een jaar na de Tweede Wereldoorlog werd hij tot priester gewijd. Hij vol-tooide zijn studie terwijl hij ver-bleef in het Belgisch Pauselijk College. In 1948 behaalde hij zijn doctoraat in de theologie in Rome. In 1967 werd hij kardi-naal, in 1978 paus.

“Zonder taal geen job”monikabediende uitzendbureau

de Frankrijklei wordt momenteel gerenoveerd. Daarom vinden onze eucharistievieringen plaats in de kerk Sint-Theresia in Ber-chem. Elke zaterdag en zondag zijn er verschillende diensten. Het kan gebeuren dat ik tot 1.000 gelovigen mag begroeten. Voor-al met feestdagen zoals Kerst en Pasen komen de Polen in grote getale naar de kerk.”

Poolse kerk, Sint-Theresia, Grote Steenweg 650, Berchem, 03-233.87.93. Vieringen op zaterdag om 18u, zondag om 9u en 13u.

i

kenlijst mee. Daarop staat wat ze precies moeten doen. We geven zelfs een papier mee met hun bestemming voor de buschauffeur. We leggen hen wel uit hoe ze op hun bestemming geraken, maar als je nog maar pas in een vreemd land bent, is het niet zo gek dat je dat vergeet.”

De ‘poetsvrouwentak’ van Link2Europe is actief sinds juni dit jaar. Momenteel helpt de dienst31 vrouwen aan werk.

Poolse poetsvrouwen, is dat niet verschrikkelijk cliché? “Misschien wel”, zegt Monika. “Maar al heb je een universitair diploma behaald

in Polen, als je de taal niet spreekt kan je hier niet veel doen. Zonder taal geen job. Ik ben hier 4,5 jaar. Voor ik hier aan de slag kon, heb ik ook eerst in een bakkerij gewerkt. Via Link2Europe, ja.”

Het bedrijfje haalt al enkele jaren mannelijke arbeiders naar ons land via een bureau in Polen. “Het zijn technische goed geschoolde men-sen. Je vindt er ook nog veel men-sen die knelpuntberoepen uitoefe-nen”, zegt Igor van Assche, hoofd van Link2Europe.

“Je moet ze natuurlijk ook kunnen overtuigen om naar België te ko-men en niet naar Nederland of En-geland bijvoorbeeld. Polen gaan waar het goed gaat. Dus zorgen wij bijvoorbeeld ook voor huisves-ting. We huren ook appartemen-ten waarin deze mensen kunnen wonen.”

www.link2europe.bei

uitgereikte arbeidskaarten is bestemd voor Polen. Intussen, sinds mei 2009, is de Belgische arbeidsmarkt volledig opengesteld. “Dat heeft niet meteen voor een nieuwe instroom van Polen gezorgd, maar er zijn wel erg veel werk-nemers komen bovendrijven die al jaren illegaal tewerkgesteld waren. Vroeger kon het lang duren vooraleer een Pool zijn arbeidskaart kreeg, nu vergt dat maar enkele dagen.”

“Grootste struikelblok voor de Poolse arbeiders blijft de taal. De problematiek draait vooral rond kinderbijslag, belas-tingen, ziekteverzekering, arbeidson-gevallen en kraamgeld. Veel is gere-geld volgens Europese verordeningen, maar de toepassingen zijn nog heel re-cent en voor een deel nog onduidelijk. Mijn nieuwe collega en ik zoeken alles uit, sturen mensen door en bemiddelen met de diensten. In samenwerking met de juridische dienst heb ik onlangs een brochure rond kinderbijslag gemaakt. Opgesteld in het Pools en het Neder-lands.”

Aldona, die ook in Gent eenmaal per week een zitdag voor Poolse werkne-mers heeft, schrijft nog geregeld arti-kels in het Pools-Belgische Gazetka. “Ik ben eigenlijk een propagandist. Ik wil de Polen informeren over hun rechten en plichten en over de vakbond, want in Polen heeft dat een totaal andere be-tekenis.”

De crisis laat zich uiteraard ook on-der de Poolse werknemers voelen. “De meesten vinden wel werk. Een Pool is iemand die graag en hard werkt. Naast de bouw-, metaal- en transportsector vinden steeds meer mannen werk in de vleesverwerking, tuinbouw, hout en textiel. Maar de crisis slaat ook in Polen genadeloos toe. Ook al zijn sommigen ontgoocheld over hun leven hier, terug-keren is niet echt een optie. Integendeel, in Polen iets opstarten of er een job zoe-ken is vandaag even moeilijk als in België van nul starten.”

Aldona is mama van Jakob (21 maan-den) en Julia (4). Haar man werkt als adviseur voor zelfstandigen. Hoe zij naar België kijkt? “Ik hou van België en Antwerpen. Ik voel me hier langer hoe meer thuis, maar Polen blijft mijn land. Ik mis Polen. De natuur, de mensen... Mijn kinderen zullen perfect tweetalig zijn. Aan hen de keuze waar ze later wil-len leven.”

ACV-Antwerpen, Nationale-straat 111 (gebouw C gelijkvloers). Tel. 03-222.71.50

i

�.DIVERS ANTWERPEN donderdag 15 oktober 2009

FC Polonia

Polen voetballen in Wommelgem Polen die dat willen, kun-

nen in Antwerpen in een eigen voetbalploeg spelen. FC Polonia speelt in de tweede reeks van de KVV en werkt zijn wedstrijden af in Wommelgem.

“De ploeg bestaat al sinds 1989”, vertelt mede-oprichterLeszek Ceglowski, die zelf al 24 jaar in ons land woont. “In principe spelen er alleen Polen, maar er doen ook men-sen van andere origine mee.”

“Het is de bedoeling de

Poolse jeugd te verzamelen en samen iets te doen. We stimuleren de jongeren om aan sport te doen en niet de hele tijd achter computer en televisie door te brengen. En voorlopig draait het goed, want de club groeit steeds ver-der.” Dat klopt: Polonia telt al vier ploegen. Eentje voor de veteranen, een A-ploeg, sinds een jaar een team scholieren en sinds dit seizoen doen er ook miniemen mee.

“Plezante mensen in een mooie stad”Het voetbal bracht Stani Gzil over het IJzeren Gordijn naar ons land, de Antwerpenaren hielden hem hier. “Ik ben heel content dat ik hier leef”, zegt hij.

Volgendeweek:

Portugal

Roemenië

Een fiere Antwerpenaar én trots op ‘zijn’ stad Krakau in Polen, dat is ex-voetballer Stani Gzil.

Dertig jaar geleden werd het Bel-gisch voetbal plotseling overspoeld door een golf Poolse voetballers.

Dat waren geen tweederangsbui-tenlanders zoals vandaag te dikwijls het geval is, maar echte toppers: Lato en Lubanski bij Lokeren, To-maszewski bij Beerschot. En Stanis-law ‘Stani’ Gzil natuurlijk, een grote naam in het Poolse voetbal toen hij in 1979 zijn ploeg Górnik Zabrze verliet voor het Antwerpse Beer-schot. Daarna voetbalde hij nog voor Berchem Sport en Westerlo. Als trainer was hij onder meer ac-tief bij Germinal Ekeren, Beveren en Cappellen.

Wat was uw eerste indruk van Antwerpen?Ik vond het meteen een hele mooie en gezellige stad waar altijd iets te doen was. Ik vond de Antwerpena-ren ook meteen heel sociaal. Het zijn schitterende gasten. Ze zijn vriendelijk en gezellig. Het zijn echte bourgondiërs. Ze willen lek-ker eten en plezier maken, en toch zijn het harde werkers. Ik heb hier veel vrienden gemaakt.

Toen u hier aankwam, was Po-len nog een communistisch land. Hoe groot was het verschil met België?De levenskwaliteit hier was goed, maar ik was natuurlijk een prof-voetballer. Ik had een goed leven in België, maar in Polen mocht ik zeker ook niet klagen. Voor de ge-wone man was dat natuurlijk een ander verhaal.

U had het zo naar uw zin dat u hier bent gebleven?Ik woon hier met mijn Poolse vrouw. Ik heb twee zonen en ik heb klein-kinderen. Mijn leven speelt zich in Antwerpen af. Mijn vrouw Kazinie-ra heeft het hier geweldig naar haar zin. Het leven is plezant. Weet je, ik heb twee steden in mijn leven. Dat zijn Antwerpen en Krakau, de stad waar ik geboren ben.

Reist u vaak naar Polen?Ik bezoek Polen een of twee

keer per jaar. Dan ga ik naar vrienden of

familie in War-schau of Kra-

kau. Of ik be-zoek mijn broer.

Neemt u dan iets van hier mee naar Polen?

In Poolse win-kels vind je alles

wat je nodig hebt, hoor. (lacht) België is

natuurlijk het land van de chocolade, dus neem ik die

mee. Logisch, want in de Poolse cul-tuur ga je nooit met lege handen op bezoek.

Welke Antwerpse plekjes laat u Poolse bezoekers zien?De Groenplaats, de kathedraal, het Rubenshuis, de haven, de klassiekers waar jij je vrienden ook naartoe zou nemen. Plaatsen waar iedereen wil komen. En dan een simpel pintje drinken op een terrasje en een wan-delingetje maken.

Welke plekken in Polen mogen Belgen zeker niet vergeten?Polen is een prachtig land. Je kan er zien wat je wil. In de winter kan je gaan skiën in Zakopane. Hou je van cultuur, dan kan je naar Krakau of Gdansk, twee oude, klassieke ste-den. In Krakau staat zelfs de oudste universiteit van Europa. Je kan ook naar Poznan of Warschau natuur-lijk. En als je van de natuur houdt, ga dan naar Puszcza, waar je gigan-tische bossen en bizons vindt. En zo kan ik nog wel een tijdje door-gaan.

U klinkt even enthousiast over Belgen als over Polen. Wat kunnen zij van elkaar opsteken?Dat is moeilijk te zeggen. Elke mens kan van een ander leren. Ik hoop dat mensen elkaar goede dingen leren, in het bijzonder vriendschap, eer-lijkheid, gastvrijheid, plezier maken en met elkaar samenleven.

Werd u hier geconfronteerd met vooroordelen?Ik heb er nooit last van gehad, nee. Vergeet ook niet dat Polen een Eu-ropees land is. Ik heb hier veel sym-pathie gekregen, en ik heb dat zeker terugbetaald. Anders had ik hier niet zo veel vrienden kunnen ma-ken.

U voelt zich hier helemaal thuis.Ik ben heel content dat ik hier dit prachtig leven mag leiden, ja. Ik ben gelukkig hier én ik ben gelukkig in Polen. Zorg maar dat dit een mooi artikel wordt, zo mooi als Antwer-pen zelf.

“Antwerpenaren zijn schitterende gasten”stani gzilex-voetballer

Voetbal bracht Gzil in Antwerpen. Kleine foto: Gzil (rechts) in duel met Millecamps in 1983.