donderdag 11 februari 2010

DiversAntwerpen

Bijlagereeks over de 160 verschillende nationaliteiten die in Antwerpen vertegenwoordigd zijn

Van Afghanistan tot Zwitserland

www.gva.be

Zwitserland “Je kan ook jodelen met blues”

blz. 2

BelgiëZwitserland

Teksten: Dirk Hendrix, Maaike Floor, Kris Vanmarsenille, Stijn Janssen Coördinatie: Kris Vanmarsenille Eindredactie: Carine TollenaereFoto’s: Bert Hulselmans, Jan Van Der Perre, Arlette Stubbe, Thomas Legrève, Bettmeralp Tourismus, Engadin St. Moritz, Switzerland Tourism, EPA, AP

Verder in deze bijlage: lezers en nieuwe Antwerpenaars reageren op de voorbije afleveringen

blz. 6 - 7 - 8

�.DIVERS ANTWERPEN donderdag 11 februari �010

Snuifje groterdan België

De Zwitserse Bondsstaat telt 7,7 miljoen inwoners en is 41.284 km² groot.

Het is een federale republiek bestaande uit 26 kantons. Het federale of nationale niveau is veel minder sterk dan bijvoor-beeld in België. De kantons kun-nen veel zelf beslissen.

Het land heeft officieel nooit een hoofdstad willen aanwij-zen, maar in de praktijk vervult de ‘bondsstad’ Bern die functie.

Cijfers

ZwitserlandLand zonder officiële hoofdstad

© GRAPHIC NEWS

Bern

Z W I T S E R L A N D

LIECHT.

ITALIE

OOSTENRIJK

DUITSLAND

FRANKRIJKJ

UR

A

Bodensee

Aare

Rijn

R i jn

Rhone

Brienzermeer

Thunermeer

LacLéman(LakeGeneva) Lago

Maggiore

Meer van Neuchatel

R i jn

50km

Zug

FribourgThun

Interlaken

AL

P S

Brig

MontreuxLausanne

Neuchatel Biel

BaselZurich

Scha�hausen

WinterthurSt Gallen

Chur

Lugano

St Moritz

Luzern

Genève Martigny

De bondsregering (Bondsraad)bestaat uit 7 ministers uit de 4 grootste partijen. Het voorzitter-schap rouleert jaarlijks. De voor-zitter is ook bondspresident.

Er geldt een verbod op auto- en motorraces op de weg waarbij deelnemers tijdens de wedstrijd elkander theoretisch kunnen ra-ken. Uitzondering is supermotoop zowel geasfalteerde als onge-asfalteerde parcoursdelen.

Landcode internet: .chLandcode telefoon: +41Plaats op lijst rijkste landen:

7/177

“Je kunt ook jodelen met blues”Kristina Fuchs heeft altijd een afkeer gehad van jodelen. Niet onbegrijpelijk voor een klassiek geschoolde zangeres die les geeft aan het conservatorium van Antwerpen.

Toen ze al voorbij de dertig was hoorde ze ergens hoog in de bergen een paar jongens echt volgens de aloude volkstraditie jodelen.

“Dat klinkt dan niet zoals het snelle gejodel in de commercië-le, burgerlijke hoempapamuziek die iedereen kent, maar veel lang-zamer, echter. Het is de Zwitserse versie van de blues, heftig en aan-grijpend om te horen.”

De professionele artieste maakt het verschil meteen duidelijk met een demonstratie. Ze zingt eerst een paar trage, intense jodelnoten en dan de vrolijke Heidi-in-de-ber-gen-versie.

“Pas op, ik kan eigenlijk niet echt jodelen. Ik heb er mij nooit op toe-gelegd. Ik kan alleen doen alsof, zo-als iemand die net één deuntje snel kan spelen op de piano.”

Fuchs betreurt het dat alleen de commerciële vorm van jodelen al-gemeen bekend is. “Het is net als-of je van jazz alleen Dixieland - Ohwhen the Saints en zo - zou horen, en verder niks. Het is zonde.”

VerkastKristina Fuchs (39) pendelt tus-

sen Amsterdam en Antwerpen. Ze geeft op de twee plekken les in jazz-zang.

“Op mijn 22ste heb ik Zwitser-land verlaten. Ik ben geboren in Biel, een stad van zo’n 50.000 in-woners. Mijn hele familie woont daar nog.”

Toen haar docente van de Swiss Jazz School in Bern verkaste naar het conservatorium van Den Haag, is ze die gevolgd. “Zeker in die tijd bestond jazz amper als richting aan de Zwitserse conservatoria. Het werd lang gezien als ‘lichte muziek’.”

Met vliegtuig en treinKristina heeft een vriend, Bern-

hard, die in Zwitserland woont. “Eén keer per maand reis ik naar ginds. Vroeger altijd met de trein, tegenwoordig is het vliegtuig goed-koper. Voor 90 euro kun je vanuit

Kristina Fuchs: “Zwitsers zijn pietjes-precies. Tot 2013 is al uitgerekend wie het trappenhuis van een flatgebouw moet schoonmaken. Kun je je voorstellen dat je moet denken: oh nee, ik kan in augustus 2012 niet met vakantie want dan is het mijn beurt voor het trappenhuis!”

“Soms zouden jullie iets consequenter mogen zijn met de regels”Kristina fuchs lerares zang conservatorium

donderdag 11 februari 2010 DIVERS ANTWERPEN.�

In 1815 erkenden de Europese grootmachten op het Congres van Wenen de eeuwige neutraliteit van Zwitserland, dat ook geen lid is van de Europese Unie.

Zwitserland is ontstaan in de 13de eeuw uit een over-eenkomst (de Bondsbrief van 1291) tussen de drie ‘oerkantons’.

De officiële talen zijn het

Duits (gesproken door 63 pro-cent), Frans (20 procent), Ita-liaans (6 procent) en Reto-Romaans (0,5 procent).

De meeste Zwitserduit-sers leren Hoogduits op school, maar praten het nogal afwijkende Zwitsers Duits, dat net als het Neder-lands in Vlaanderen regio-naal sterk varieert.

De hoogste toppen van de Zwitserse Alpen liggen in het zuiden en oosten. De hoog-ste berg is de Dufourspitze (4.634 meter en dus maar een paar hon-

Toen en nu

Hoogste top4.634 meter

derd meter lager dan de Mont Blanc) in het Monte Rosa-massief, pal op de grens tussen Zwitser-

land en Italië. De grootste meren zijn het

Bodenmeer en het Meer van Genève. Het Vierwoudsteden-meer is met 3 miljoen toeris-ten per jaar het drukst bezoch-te meer van Europa.

De Zwitserse economie is bekend voor zijn financiële

dienstverlening, chemische en farmaceutische industrie, fabri-cage van machines en precisie-instrumenten, levensmiddelen-

industrie en toerisme. Het land is aantrekkelijk voor buitenland-se ondernemingen vanwege de hoge levenskwaliteit, het stabie-le politieke klimaat en de relatief lage belastingen.

De grootste banken zijn UBS en Credit Suisse. Sinds enkele ja-ren staat het bekende Zwitserse bankgeheim steeds meer onder druk. Het grootste voedingsmid-delenbedrijf in de wereld, Nestlé, is Zwitsers.

42% van de Zwitsers is rooms-katholiek, 40% hervormd-calvinistisch.

Willem Tell: de valse held van de appel Het verhaal van Willem Tell, die in 1307 met een kruisboog een appel van het hoofd van zijn zoon schoot, is overbekend. Minder bekend is dat Tell waar-schijnlijk nooit bestaan heeft. Toch gelooft vandaag nog 60 procent in deze Zwitserse Robin Hood. De figuur dook voor het eerst op in historische verhalen in de 15de eeuw, maar hij werd voor-al bekend door het gelijkna-mige toneelstuk van Friedrich Schiller en de opera van Gioac-chino Rossini.Het verhaal: de Habsburgers uit Oostenrijk wilden hun wil opleggen in het kanton Uri, waar Tell woonde. De Habs-burgse landvoogd Gessler liet een staak met een hoed op het dorpsplein zetten die de bewo-ners moesten groeten. Tell, een befaamde kruisboogschutter, weigerde. Daarop liet Gessler hem arresteren. Hij kon zijn vrijheid terugkrijgen als hij een appel van het hoofd van zijn zoontje zou schieten.Willem Tell haalde twee pijlenuit zijn koker en schoot er een door de vrucht. Toen Gessler vroeg wat de bedoeling was van de andere pijl, antwoordde hijdat die voor de landvoogd be-stemd was als hij zijn zoontje gedood zou hebben. Gessler ontstak in woede en liet Tell als een gevangene wegvoeren. Toen hij in een bootje het het Vierwoudstedenmeer overstak, op weg naar zijn cel, brak een storm uit. Tell kon ontsnappen. Hij keerde terug naar Küssnacht en schoot de landvoogd dood. De rest van de Tell-legende ver-meldt alleen dat hij in 1315 zou hebben meegevochten in de Slag bij Morgarten en in 1354 zou zijn verdronken in een beek toen hij een kind wilde redden.Er is niet één bewijs dat Willem Tell of Gessler daadwerkelijk hebben bestaan. In de verhalen waarin hij in de 14de en 15de eeuw wordt opgevoerd, is het onderscheid tussen feit en fictieniet duidelijk te maken. In de 18de eeuw vond een geleerdeuit Bern, Gottlieb de Haller, exact hetzelfde verhaal in een oude Deense fabel over ko-ning Harald Blauwtand en vi-king Toko. Ook Toko moest

een appel van het hoofd van zijn zoon schieten. De Haller werdbedreigd en vervolgd, maar met Tell kwam het niet meer goed. In een recente 1.000 pagi-na’s tellende geschiedenis van Zwitserland zijn slechts 20 re-gels aan hem besteed.Een edelweiss.

Het brede Engadiner merenplateau, omringd door markante bergen.

Amsterdam een retour naar Basel hebben. Er zijn ver-schillende luchtvaart-maatschappijen die een prijzenslag uit-vechten voor de pas-sagiers naar Basel en Génève: Brus-sels Airlines, KLM, Easyjet, Swiss Air-lines...”

“Pendelen tussen Antwerpen en Amster-dam is nu ook een kleintje. Sinds half december kan dat in vijf kwartier, vijftig minuten minder dan vroeger. Het heeft ook zijn nadelen. Vroeger kon je in de trein op je ge-mak van alles doen. Nu gaat het zo rap.” (lacht)

Timide VlamingenFuchs geeft les in de Singel, aan

de hogeschool voor kunst en muziek van Artesis.

“Ik zie wel duidelijk verschillen tussen mijn studenten in Antwer-pen en die in Amsterdam, ja”, zegt ze. “Als ik vraag of iemand wil voorzin-gen, krijg ik in Amsterdam meteen respons. Hier willen ze vooral niet voordringen. Jullie Vlamingen zijn wat timider, heel netjes en hoffelijk ook. Als ik uit Nederland kom, voel ik mij verbaal nogal bot. Hier blijven ze ook veel langer u zeggen, in Ne-derland schakelen ze sneller over op je en jij. Dat is verwarrend.”

Luidruchtige Duitsers“Als Zwitserse voel ik soms me

verwant met Vlamingen. Dat is wel grappig. Wij zijn ook klein. En Zwit-sers kijken vaak wat op tegen Duit-sers. De grote broers die wat sneller en luider praten en iets extraverter zijn. En die vaak naar Zwitserland reizen. We hebben er in zekere mate een haat-liefdeverhouding mee, we voelen ons soms het kleinere broer-

tje met dat rare taaltje, dat geen echt Duits is

of dat in hun oren klinkt als Duits met veel fouten. Zo lijkt het of we minder welsprekend zijn. Ik meen daar iets van te herkennen in de verhouding tussen Vlamingen

en Nederlanders.”

Precieze Zwitsers“Zwitsers zijn echt pietjes-pre-

cies, dat cliché klopt”, zegt Kristina. “Ze zijn ook niet heel verdraagzaam. Denk aan het referendum waarin ze tegen minaretten stemden, terwijl er in heel Zwitserland maar vier staan. Het heeft ook lang geduurd voor vrouwen overal stemrecht had-den.”

“Ik ben niet in zo’n milieu opge-groeid. In mijn familie en in muzi-kantenkringen gaat het er wat los-ser aan toe. Ik merk wel dat bijvoor-beeld de treinen altijd stipt zijn. Dat is best prettig. Mijn vriend woont in een flat van een woningbouwvereni-ging, waar de bewoners precieze af-spraken moeten maken over van al-les en nog wat. Zo is vandaag al uit-gerekend tot 2013 wie het trappen-huis moet schoonmaken. Kun je je dat voorstellen? Dat je zou zeggen: ‘Oh nee, ik kan in augustus 2012 niet met vakantie want dan is het mijn beurt voor het trappenhuis!’ Dat je na 22 uur je toilet niet meer mag doorspoelen? Die had ik nog niet gehoord, nee. Ik hoor wel van bui-tenlanders in Zwitserland dat het le-ven daar enige aanpassing vergt. Er zijn al veel geschreven wetten, maar

Zwitsers wonen in Antwerpen

340

“Ik voel mij al snel bot klinken met mijn accent uit Nederland”Kristina fuchslerares zang conservatorium

Volksliedjes

ook nog eens een pak ongeschreven regels. ‘Dit doe je zus, dat doe je zo.’ In Vlaanderen is dat allemaal veel meer relaxed. Alles kan, jullie halen snel de schouders op, wat soms ook wel lastig is. Soms kun je beter con-sequent zijn.”

Minderheden “Wat wij niet hebben zijn die grote

spanningen tussen de taalgroepen”, vervolgt Fuchs. “Misschien omdat de Duitstaligen altijd duidelijk in de meerderheid zijn geweest tegen-over de andere taalgroepen. Daarom is een goed beleid uitgewerkt voor de minderheden. Er is ook veel meer autonomie in de provincies en kan-tons. Het federale niveau is veel min-der belangrijk. In onze ‘Bundesrat’ zitten zeven ministers die allemaal even belangrijk zijn, met een vaste verdeelsleutel voor uit welke taal-groep ze komen.”

Wantrouwige Zwitsers“Tegenover andere cul-

turen zijn we nogal wantrouwig.

Misschien

Kristina Fuchs heeft samen met Nederlandse en Vlaamse musici, onder wie drummer Dré Pallemaerts, een aantal Zwitserse volksliedjes, waar-van sommige uit de middeleeuwen date-ren, uitgebracht op cd: www.roseligarte.com

is dat omdat we geen zee hebben en nooit kolonies hebben gehad. En de landen om ons heen zijn lang een bedreiging geweest voor onze on-afhankelijkheid. Zwitserland was eeuwen lang ook een arm land. Ze-ker op de buiten en in de bergen was het leven erg hard. Pas in de 20ste eeuw zijn we uitgegroeid tot een handelsnatie.”

Heerlijke bergen“Ik mis de bergen echt. Jullie heb-

ben wel de Ardennen, ja, maar daar ben ik nog nooit geweest. Soms kom ik terug in Zwitserland en wil ik met-een naar boven. Je moet ook niet in het dal blijven. Daar is het zeker in de winter donker en beknellend. Je moet omhoog, ergens op een berg gaan zitten en voelen hoe je gedach-ten en gevoelens beneden kunt laten. Dat is bevrijdend. Die berg is zo groot,

zo oud, het kan hem allemaal niet zo veel schelen en dat voel je op zo’n moment.

Natuurlijk ski ik ook, maar ik weet niet of ik het zou doen als ik er niet mee was opgegroeid. Het verbaast mij

altijd als ik zie hoe massaal

Vlamingen gaan skiën in Zwitser-land.”

Blanc) in het Monte Rosa-massief, pal op de grens tussen Zwitser

land en Italië.

Het Suvretta-gebied ten noorden van Sankt Moritz met de bergen Bernina (4.049m) en Roseg (3.937m).

�.DIVERS ANTWERPEN donderdag 11 februari 2010

Van Rogge tot Rode Kruis

Neutraal

Zwitserland bleef neutraal tijdens de twee wereldoorlo-gen. Pas in 2002 koos het land voor een volledige stem in de Verenigde Naties.

Vanwege het neutrale imago hebben veel interna-tionale organisaties er hun hoofdzetel. In Genève liggende hoofdkantoren van het Rode Kruis, de Wereldhandels-organisatie, de Wereldgezond-

heidsorganisatie, Unaids, het CERN, de Internationale Arbeidsorganisatie, het Hoge Commissariaat voor Vluchte-lingen en nog enkele andere afdelingen van de VerenigdeNaties.

In Lausanne heeft Jacques Rogge (foto), voorzitter van het Internationaal Olympisch Comité, zijn kantoor.

In Bern huist de Europese voetbalbond UEFA, in Zürich de wereldvoetbalbond FIFA en in Aigle de Internationale Wielerunie.

De Zwitsers betalen zelf maar weinig belasting, onder meer omdat de kantons mekaar beconcurreren met lage tarieven.

Een Nederlander in Zwit-

Geen belasting dankzij lotto

Financiën

Zwitserland is nietalleen het land vanhet bankgeheim.

“Zelfs na vier generaties in Antwerpen blijven we Zwitser”

Wist u dat in Antwerpen een Vereniging voor Zwitsers bestaat? En dat die 45 betalende leden telt? Met op het hoogtepunt, net voor de oorlog, bijna 500 aanhangers? We ontmoeten drie eminente leden in de gerieflijke flat van Walter Fretz in hartje Antwerpen.

Fretz is 78, maar hij barst nog van energie als hij de lof van zijn heimat mag bezingen. “Ik ben nochtans in Antwerpen geboren, maar je blijft een Zwitser, dat spreekt vanzelf.”

Frederic Bohner, met zijn 46 jaar de jongste in het gezelschap, doet nog beter. Zijn familie is al vier ge-neraties in Antwerpen, maar ook hij is nog Zwitser in hart en nieren.

“Wij praatten thuis Zwitsers-Duits en Nederlands door mekaar.” Boh-ner, die werkt in de telecommunica-tie, is in Antwerpen ereconsul voor Zwitserland.

Richard Meilli, 79 jaar, is in 1956 als jonge twintiger in Antwerpen be-land. Hij is getrouwd met Nicole, een geboren en getogen West-Vlaamse, en ook na een halve eeuw hier praat hij nog Antwerps met een sappig Duits accent.

“In Zwitserland heeft elke plaats zijn dialect, net als in Vlaanderen”, zegt Richard Meilli. “Dat is leuk: dialecten scheppen een band tussen mensen.”

Maar het heeft ook zijn nadelen. “Als Nicole vroeger West-Vlaams praatte met wijlen de echtgenote van Walter! Amai zunne! Daar be-greep ik niks van.” (lacht)

Van links: Nicole Meilli, Frederic Bohner, Walter Fretz en Richard Meilli.Van links: Nicole Meilli, Frederic Bohner, Walter Fretz en Richard Meilli.

donderdag 11 februari 2010 DIVERS ANTWERPEN.�

serland deed een paar jaar geleden de volgende vast-stellingen:

“De btw is overal gelijk (is een federale belasting). Het hoge tarief is 7,6 procent, het lage tarief is iets van een 3 procent. Men wil van de twee tarieven af, en een uniform tarief van 5 procent invoeren. Het belastingstelsel levert geregeld een leuke anekdote op. Zo won een inwoner van een klein dorpje in Wallis 119 miljoen euro

De uit St Gallen afkomstigeAntwerpse Zwitser Daniel Steinmann (foto) leefde van 1825 tot 1903. Hij was in Antwerpen ook consul voor Zwitserland.

Hij richtte hier de rederij White Cross Line op, een minikopie van de bekende

Daniel Steinmann was de eerstevoorzitter van de Antwerpsescheepvaartvereniging.

Red Star Line, eerst vooral ge-richt op Zuid-Amerika, la-ter ook op New York. Eerst met zeilschepen, later met stoomsche-pen.

Steinmann had zijn kantoor in het pand aan de kaaien waar nu het Thaise res-taurant Sombat zich bevindt. In de gevel zie je nog het Zwitserse kruis en de wapenschilden van de kantons.

Minstens zes schepen van de rederij vergingen met man en muis. De ergste ramp was die in

1884, toen 121 opvarenden van de ‘Daniel Steinmann’ omkwa-

men. Een jaar eerder was hun grootste schip, de honderd meter lange Ludwig, vermist geraakt. Waarschijnlijk zonk

hij na een aanvaring met een ijsberg. Aan boord bevonden zich 75 opvarenden, alsook 444 runderen.

De nazaten van Daniel Steinmann bleven in Antwerpen actief als scheepsagenten en expediteurs, tot de dood van kleinzoon George Steinmann in 1963.

Een Antwerps-Zwitserse reder

Scheepvaart

met Euromillions. Daar mag de gemeente 6 pro-cent kansspelbelasting op heffen, en dat is in dit geval genoeg om de hele gemeente een jaar of twee draaiend te hou-den.”

Er zijn ook gemeenten in Zwitserland waar er slechts één belasting-betaler is, meestal een rijke belastingvluchteling die een deal met de gemeente gesloten heeft.

In Zwiterland worden heel goede wijnen gemaakt, maar hier vind je enkel één soort in de Delhaize.

Henri Dunant won eerste Vredesprijs

Een van de bekendste Zwitsers uit de geschiedenis is Henri Dunant, de oprichter van het Rode Kruis en winnaar van de allereerste Nobel-prijs voor de Vrede in 1901.Dunant werd geboren in Genève in 1828 als zoon van welgestelde en sociaal bewogen ouders. Hij stierf in het Zwitserse dorp Heiden in 1910, na een leven van roem maar ook armoede en bittere vijand-schappen. De jonge Dunant ontpopte zich tot een internationaal actieve Zwitser-se zakenman-bankier en een socia-le activist. Tijdens een zakenreis in Italië in 1859 was hij getuige van de gevolgen van een veldslag tus-sen de Oostenrijkers en de Fran-sen in Solferino. Hij zag er meer dan 38.000 mannen gewond, ster-vend of dood op het veld liggen, ter-wijl er amper medische verzorging was. Henri was zo geshockeerd dat hij zelf de bevolking opriep, voor-al de vrouwen, om snel hulp te ver-lenen. Hij riep de bevolking op om beide zijden te helpen met de uit-spraak ‘Tutti fratelli’ (Wij zijn allen broeders). Terug in Genève schreef hij een boek met een pleidooi voor de op-richting van een neutrale interna-tionale organisatie voor oorlogsge-wonden. In 1863 richtte een vijf-koppig comité, onder wie Dunant, een generaal en twee artsen, in Genève een vereniging op die het Rode Kruis zou worden. Dunant zelf verwaarloosde evenwel zijn za-ken, ging failliet en werd verstoten door andere leden van het comité. Hij begon te zwerven door Europa, leefde een tijd in relatieve armoe-de, maar bleef zich op diverse ma-nieren inzetten voor een betere we-reld. Uiteindelijk vestigde hij zich in Heiden, gesteund door vrienden, waar hij geleidelijk aan van de we-reld de erkenning kreeg die tot de Nobelprijs zou leiden.

Walter Fretz heeft drie fraaie boek-werken uitgestald op de tafel in zijn living. “Dit zijn onze Gulden Boeken, onze Livres d’Ors”,zegt hij trots. De boeken verhalen de geschiedenis van de Antwerpse Zwitsers van 1887 tot vandaag.

“Het begon met de Wereldten-toonstelling in Antwerpen in 1885”, vertelt Fretz. “Zwitserland had een stand met een onvermijdelijke cha-let. Een aantal Antwerpse Zwitsers heeft elkaar daar gevonden en heeft later de vereniging opgericht.”

De boeken bevatten een schat aan historische documenten en zwart-witfoto’s van zeer ernstig en on-kreukbaar ogende Zwitsers.

Prinses AstridOpmerkelijk is een pagina uit de

Bulletin Suisse, een Zwitsers krant-je dat zowaar een tijdlang heeft be-staan in Antwerpen, over het onge-luk van de dertigjarige prinses Astrid in Küssnacht, dorp dichtbij Luzern, op 29 augustus 1935.

De dood van de eerste echtgenote van Leopold III, moeder van Boude-wijn en Albert, na een stomme bot-sing tegen een boom in hun land, liet de Zwitsers duidelijk niet onbe-roerd.

Volgens Fretz zijn er vandaag in heel de provincie, dus niet alleen de stad, zo’n 1.400 Zwitsers. Daarin zit ook een groep Joodse Zwitsers, die meer binnen de Joodse gemeen-schap actief zijn.

Jassen in taverneOm de twee weken gaan leden van

de vereniging een middagje kaar-ten, jassen, een variant van wiezen, in taverne De Gouden Legende in Wilrijk.

Het hoogtepunt van het jaar is de nationale feestdag op 1 augustus, in aanwezigheid van de ambassa-deur.

“Die nemen we heel ernstig”, zegt Walter Fretz. “Dan hebben we een diner met vlaggen en zo. En onze bondspresident stuurt een cd met een toespraak - wat hij voor Zwit-sers in alle landen doet - die we dan beluisteren.”

“Dat kennen Belgen niet”, zegt Ni-cole Meilli. “De nationale feestdag met zo’n intensiteit en ingetogen-heid vieren, dat zul je hier in Vlaan-deren niet meemaken. Zwitsers zijn echt wel chauvinisten.”

“Ik zou ons veeleer patriottisch noemen”, zegt ereconsul Frederic Bohner in diplomatischer bewoor-dingen.

Fretz en Meilli hebben een loop-

“De bergen dwingen ons tot grondigheid en creativiteit: denk aan de tunnels, de kabelbanen, de gsm-masten op onherberg-zame plaatsen”

“De opwarming van de Aarde baart ons zorgen. De grote gletsjers krimpen. Die zorgen voor de waterhuishouding en irrigeren de valleien”

baan achter de rug in de scheep-vaartsector, net als vele landgeno-ten van hen.

“De eerste voorzitter van de Ant-werpse scheepvaartvereniging in de 19de eeuw was de Zwitser Da-niel Steinmann, de man van de re-derij White Cross Line (zie gele kader rechts bovenaan), zeggen ze.

Drie kantonsIn het eerste Gulden Boek zit een

kopie van de oorkonde uit 1291 waarmee Zwitserland werd opge-richt. “Het begon met drie kantons, geleidelijk aan sloten zich omlig-gende gebieden aan”, zegt Frederic Bohner. “Waarschijnlijk zijn we zo gesteld op onze onafhankelijkheid omdat we eeuwenlang omsloten werden door grote naties en we al-tijd moesten strijden voor onze zelf-standigheid.”

Antwerp cutAntwerpen is voor Zwitsers een

stad van mode maar vooral van diamant. “Die worden in Zwitserland verwerkt in onze horloges - Rolex,Omega, Chopard, noem maar op - en juwelen. Er gaat niets boven de Antwerp Cut”, zegt Bohner.

Van Zwitserland zelf prijst hij de gastronomie aan: “Onze kaas (gruyère bijvoorbeeld), en fondue en raclette zijn bij ons ontstaan. En de rösti!” Nicole springt bij: “Dat zijn geraspte aardappelen die ge-bakken worden en opgediend met bratwurst. Vroeger werden ze rauw

geraspt, tegenwoordig worden ze meestal eerst gekookt.”

Goede wijnDe klimaatopwarming baart de

Zwitsers echt zorgen, zegt Bohner. “De grote gletsjers krimpen. En die zorgen voor de waterhuishouding, de irrigatie in de valleien. En voor de bevloeiing van de wijngaarden. Jawel, in Zwitserland worden heel goede wijnen gemaakt.” Ongelovige blik. “Echt waar. Je vindt ze hier wel nagenoeg niet in de supermarkten. Alleen Delhaize biedt één soort Fen-dant aan. Dat is een voortreffelijke merlot uit het zuiden van het land en een van onze bekendste wijnen”, zegt Bohner. “Voor de rest speelt mis-schien tegen ons dat we geen lid zijn van de Europese Unie, waardoor we meer invoerrechten en btw moeten betalen”, zegt Richard.

De verknochtheid tussen Zwitsers, waar ook ter wereld, en hun moeder-land, is opmerkelijk.

Auslandschweitzer“Auslandschweitzer staan expli-

ciet in de Grondwet vermeld”, zegt Walter.

“Verschillende keren per jaar sturen ze ons papieren waarmee we kunnen stemmen over federale projecten en kwesties, zoals meer of minder vrachtvervoer, de uitvoer van wapens... Het zijn echt dossier-tjes, met argumenten voor (van de regering) en tegen (van de opposi-tie). Of we mogen ja of nee stemmen

in de grote referenda, zoals over de minaretten.”

Omdat ze geen EU-onderdanen zijn mogen de drie Zwitsers niet stemmen in Antwerpen, ook niet bij de gemeenteraadsverkiezingen. In Zwitserland dus wel, al zijn ze daar zelfs niet geboren. Het lijkt kras, maar ze vinden het de normaalste zaak van de wereld. Er is ook een Raad in Zwitserland, die zich spe-ciaal bezighoudt met de politiek ten aanzien van Zwitsers in het buiten-land en die verschillende keren per jaar samenkomt.

AangepastDat Zwitsers ook die bescheiden-

heid en dat timide hebben van Vla-mingen, willen ze niet gezegd heb-ben. “Maar we gaan ook niet op-scheppen of te koop lopen met iets. We zijn nuchter, gedisciplineerd”, zegt Frederic.

“Eén duidelijk punt van overeen-komst met België is de chocolade, die ook bij jullie een nationale spe-cialiteit is. Bij ons is dat dan vooral melkchocolade - wat wil je, met al onze koeien - en bij jullie meer de pure chocolade.”

Dat Zwitsers erg op properheid ge-steld zijn, valt vooral de Vlaamse in het gezelschap op. Nicole: “Vergelijk maar eens met Italië. Ik ben dol op dat land, maar dat verschil is toch duidelijk.”

En hun legendarische zin voor pre-cisie? De ereconsul haalt de schou-ders op. “Misschien is het vanwege de geografie: de bergen dwingen ons tot grondigheid en technische creati-viteit. Denk aan de tunnels, de kabel-banen, de gsm-masten op de meest onherbergzame plaatsen...”

Zuiden“Ik voel mij op en top geïntegreerd

in Antwerpen”, zegt Walter. Nicole: “Ze hebben zich hier perfect aange-past. Dat moet ook, vind ik, als je er-gens gaat wonen.”

Niettemin reizen ze allemaal ver-schillende keren per jaar naar Zwit-serland.

Ah ja, met de auto langs Basel, daar wat boodschappen doen en kennissen opzoeken en dan verder naar het zuiden, naar Locarno”, zeg-gen Richard en Nicole. “Daar zit je tegen de Italiaanse grens aan en is het klimaat het aangenaamst.”

Ook voor Walter is Basel een vaste pleisterplek op weg naar zijn fami-lie. “Je moet langs de Col Du Bon-homme rijden in de Elzas. Daar be-taal je geen tol en je bent er toch in zes uur.”

�.DIVERS ANTWERPEN donderdag 11 februari 2010

Heel vaak kregen we in de loop van de voorbije 17 maanden een teken van leven van u, beste lezer, een bemoedigend woord, een vraag naar een gemiste aflevering of naar meer informatie. Of u meldde dat u iemand kende uit een of ander exotisch land. Die betrokkenheid heeft ons geraakt. Daarom hebben we u durven vragen wat u vond van Divers Antwerpen.En dat hebt u massaal laten weten. Een greep uit de reacties.

Jammer dat het gedaan is

Jammer dat het gedaan is. Werkelijk een dikke proficiatvoor de wekelijkse donder-dagse bijlage Divers Antwer-pen. Van alle bijlagen van Gazet van Antwerpen veruit de beste! Ik keek elke woens-dag uit naar de ‘divers’ van de volgende dag. Jammer dat het gedaan is. Hopelijk herhaal je jaarlijks deze reeks, telkens met nieuwe mensen.Michel Van OMbergen,bOrgerhOut

Later nog eens lezen

De reeks over Divers Ant-werpen vind ik een heel tof en leerrijk initiatief, zoals zoveel artikels die bij jullie aan bod komen. Veel van deze interessante zaken houd ik dan ook graag bij, om later nog eens te lezen of te gebruiken. lut gijseMans, WesterlO

Inzicht geven

Divers Antwerpen vond ik prachtig. Wetenswaardig-heden, recepten, verhalen uit het leven van unieke mensen. Ik ben ervan overtuigd dat dergelij-ke initiatieven veel inzicht geven in het leven van ‘vreemdelingen’, helpen bij het aanvaarden van ‘anders’ zijn. Hopelijk lazen ook diegenen die minder openstaan voor vreemde culturen dezebladzijden. Ongetwijfeld lever-den jullie een belangrijke bijdra-ge tot verminderen en wegwer-ken van discriminatie en racisme.cO Vandeperre, geel

Zwarte Jef Als geboren Antwerpenaar

kon ik me niet inbeelden dat er zoveel nationaliteiten zijn. Ik ben van lang voor de Tweede Wereld-oorlog, en ontmoette pas op mijn17de mijn eerste donkerhuidige medemens: zwarte Jef van de Vogelenmarkt. Wat me opvalt is dat de immigranten, vrijwillige zowel als gedwongene, hier ge-makkelijk aarden. Ik heb deze serie elke week letterlijk verslon-den, en ik heb deze artikels zo-veel mogelijk bewaard in een speciale map. Alleen, ik heb er sommige gemist. Komt er een soort van verzamelboek uit?Mathieu Vaesen, antWerpen

Geen criminelen of profiteurs

Nu de katern Divers Antwer-pen op zijn einde loopt, kan ik u alleen maar feliciteren met deze boeiende reeks. Ik heb zo goed als alle nummers van A tot Z gelezen. Wat ik uit deze reeks vooral geleerd heb is dat de overgrote meerderheid van mensen van buitenlandse oor-sprong geen criminelen of pro-fiteurs van de sociale zekerheid zijn, wat sommigen ook mogenbeweren. Met pijn in je hart jeland, je familie, je vrienden achterlaten in de hoop in den vreemde een betere toekomst op te bouwen, is zeker geen mis-drijf. Een enorme verrijking voor onze nationale cultuur.OMer bruggeMan, bercheM

“Sébastien en ik zijn nu vrienden”

Jan Van Kerckhoven was eind 2008 met zijn hond Nicky aan het wandelen in zijn buurt in Wilrijk toen hij Sébastien in de weer zag met koffers. “Ik herkende hem van de foto in de krant.”

Nieuwjaar 2009 was een goe-de gelegenheid om Sébastien eens uit te nodigen. “Mijn vrouw Frieda had koekjes gebakken en we zaten gezellig te praten bij ons thuis”, vertelt Jan Van Kerck-hoven. “Daarna zijn we eens bij Sébastien thuis geweest, en heeft hij foto’s laten zien van zijn fami-lie, zijn huis dat in brand was ge-stoken en van zijn broer die dood op straat lag nadat hij drie kogels in zijn borst had gekregen.”

Acht jaar geleden vluchtte Sébastien Grepony weg uit de Centraal-Afrikaanse Republiek.Net als zijn broer was hij lid van de partij RDC. Toen zijn broer werd doodgeschoten, besefte Sébastien dat hij weg moest.

“Ik moest 4.000 euro betalen om de luchthaven in te mogen en een vlucht naar Europa te nemen. Via Brussel kwam ik in Antwerpen terecht”, vertelt hij.

Jan Van Kerckhoven was onder de indruk van zijn verhaal. “Ant-werpen is een echte migranten-stad, maar je staat er niet altijd bij stil wat voor verhalen mensen hebben. Sébastien heeft veel mee-gemaakt voor hij naar Antwerpen kwam.”

Toen Sébastien, die in de ha-ven werkt, met zijn verhaal in Gazet van Antwerpen verscheen, was zijn familie nog in Bangui, de hoofdstad van de Centraal-Afri-kaanse Republiek.

“Ik hoopte dat ze hierheen zou-den kunnen komen, en dat is ge-lukt”, lacht Sébastien. Ondertus-sen is zijn vrouw Sandrine er ook bij komen zitten, net als vier van hun kinderen.

“Nadat ons huis in brand was ge-stoken en Sébastien moest vluch-ten, heb ik een appartementje ge-huurd met de kinderen. De situa-

tie was heel moeilijk en gevaarlijk in Bangui. Na halfacht ’s avonds komt niemand bijvoorbeeld meer de straat op omdat het onveilig is”, legt San-drine uit.

Ze was zwanger toen Sébastien vertrok. Ondertussen is dochtertje Sephora al zeven jaar. Sandrine: “Ze had haar vader nog nooit gezien. We waren allemaal dolblij toen we in augustus vorig jaar op het vliegtuig naar Parijs zaten.”

Jan Van Kerckhoven had zijn buurman Sebastien Grepony uit de Centraal-Afrikaanse Republiek al wel eens gezien. Maar dankzij het artikel in de krant, werden ze vrienden.

“Iedereen weet dat Antwerpen een migrantenstad is. Maar je staat er niet altijd bij stil wat die mensen hebben meegemaakt”jan Van kerckhOVen

“De reeks Divers Antwerpen is voorbij, maar wij blijven vrienden.”

De kennismaking was leerrijk en hartverwarmend

Aan de slag in de klas

Als leerkracht in de onthaalklassen voor anderstalige nieuwkomers in Borgerhout kom ik elke dag in contact met diverse culturen. Het is een boeien-de en uitdagende job waar ik veel voldoening uit haal. Wanneer ik jullie reeks volledig bezit, wil ik hier-mee aan de slag in de klas. Het lijkt me een goede basis. Ook geeft deze reeks mij de kans om meer te weten te komen over het land van herkomst van mijn leerlingen, wat ik heel belangrijk vind. De verha-len zijn aangrijpend en soms herkenbaar.

anke Van den aVOnt, bOrgerhOut

Sébastien had een auto geleend om zijn familie te kunnen ophalen. “Zeven jaar is lang. In die periode hadden we alleen maar kunnen bellen. Het was voor mij dus een be-langrijk moment om mijn vrouw en kinderen weer in mijn armen te kun-nen sluiten”, vertelt Sébastien. “Al-leen de oudste zoon mocht niet mee naar België omdat hij ouder is dan achttien jaar. Het was heel moeilijk om hem achter te moeten laten.”

Frietjes met kipIntussen zitten Sandrine en de kin-

deren op Nederlandse les. Jan en zijn vrouw Frieda helpen soms met wat extra lessen. Jan: “Er was een wacht-lijst voor de Nederlandse les, dus wa-ren wij alvast begonnen. Sébastiens kinderen hebben trouwens prachti-ge namen: Plan De Dieu, Merveille, Grâce en Sephora”, vertelt hij en-thousiast. “We hebben het hele ge-zin ook eens uitgenodigd om frietjes met kip te komen eten.”

Lezers over de reeks Divers Antwerpen

donderdag 11 februari 2010 DIVERS ANTWERPEN.�

Wat zevoelen…

De reeks Divers Antwerpenin uw krant vond ik echt zeer interessant. Men kon er uit aflei-den waarmee de hedendaagse Turken, Russen, Spanjaarden en andere Antwerpenaars van buitenlandse oorsprong zich bezighouden, wat ze voelen, hoe hun gebruiken zijn, hoe ze zich hebben aangepast. Het essentiële van hun cultuur heb-ben ze meestal behouden. Maar voor ons Belgen is het zinvol te zien wat er in een andere cul-tuur leeft en soms kunnen we er iets uit leren of er op onze beurt iets van overnemen. We kunnen door meer te leren over ande-re volkeren ertoe komen hen be-ter te begrijpen, en respect voor hen te krijgen. Ook de korte geschiedenis van de landen bovenaan de pagina’s vond ik heel leerrijk. Het zijn de achter-gronden en de geschiedenis die een volk maken tot wat het is.Maria Verheyen, Sint-Job

Prachtig Ik vond dit een prachtige

reeks. Alles was even interes-sant en ik heb het allemaal met veel belangstelling gele-zen. Vooral de beknopte wetenswaardigheden van het land vond ik het bijhouden waard. Jammer genoeg heb ik enkele afleveringen gemist. Wordt deze reeks nog uitgege-ven? anne-Marie boSSchaert,WeStMalle

Zoektocht naar ingrediënten

Een schitterende reeks. Als niet-abonnee renden we elke donderdag naar de krantenboer om Gazet van Antwerpen te kopen. Heel vaak hebben we gepubliceerde gerechten uit-geprobeerd. Alleen al de zoek-tocht naar ingrediënten was een vakantie in eigen stad. Hopelijk geven jullie deze schitterende reeks in boek uit.Marc tiMMerS,antWerpen

Boeiende geschiedenis

Al maanden lang was ik bezig de artikelen over de nationaliteiten die in Antwer-pen verblijven te verzamelen,en tijdens de kerstvakantie kwam ik er eindelijk aan toe ze door te nemen. Met het resultaat dat ik u bij deze een enorm compliment wil doen toekomen. Zowel de duidelijke weergaven van de geschiedenis als de ervaringen die buiten-landers in Antwerpen hebben opgedaan zijn enorm de moei-te waard om te kennen. Ik kijk er al naar uit om in Antwerpen uit eten te gaan in diverse res-taurants die in die artikelen aan bod kwamen.KarliJn M. Van WiJngaarden

Smullen geblazen

1000 x chapeau voor deze boeiende kennismaking ‘à la carte’ met onze zogenaamde ‘vreemde’ buren. Een verrijking voor ons allen! Wat den boer niet kent, eet hij niet. Voor mij was het smullen geblazen. Praten met de buren helpt! Laten we beginnen met onze zuiderburen, de Walen. Eigen landje eerst, zou ik zeggen! Een ‘cultuuraward’ meer dan waard! paul ielegeMS,borneM

Reizen in mijn hoofd

Ik heb alle weken mee kun-nen reizen in mijn hoofd en nieu-we hoofdsteden en landen kun-nen ontdekken. Door de verha-len van de mensen hoop ik dat veel Belgen door een andere bril gaan kijken naar vreemdelingen. Ik heb alle bijlagen graag gele-zen. Hopelijk kunnen jullie nog mooie projecten realiseren, want ik keek elke donderdag naar de krant uit.lieVe Van diJK,WeStMalle

’t Was goe! ’t Was goe! ’t Was zelfs meer

dan goe! Naarmate de reeks vor-derde stond ik versteld van de verscheidenheid aan mensen die er in onze stad rondlopen. Waar-bij de ene al wat gemakkelijker integreerde dan de andere. Ik vond het een bijzonder aange-name en leerrijke reeks. Wat me soms gestoord heeft is de vast-stelling dat sommigen, soms na jaren verblijf, nog steeds geen, geen vlot of slechts gebrekkig Nederlands praten. Eerlijk ge-zegd, ik begrijp dit niet! Maar goed, ’t is maar een vaststelling in de marge. Ik hoop dat jullie op de een of andere manier - boek-vorm, extra editie - alle Diversenverzamelen en uitgeven. Ik wil ze allemaal nog wel eens nalezen. Ik kijk al uit naar jullie vervolg. peter SuyKerbuyK,ZWiJndrecht

“Sébastien en ik zijn nu vrienden”

“Als er een moeilijke brief in de bus valt, helpen Jan en Frieda met vertalen”SébaStien grepony

De kennismaking was leerrijk en hartverwarmend

Ontroerd door relaas van boot-vluchteling

Ik vond het een gewel-dige bijlage. Vooral het ver-haal van de Vietnamese boot-vluchtelingen vond ik ontroe-rend. Het bevestigt nogmaals mijn mening dat mensen niet zomaar hun land en hun fami-lie achterlaten. Heel boeiend al die verhalen van ‘gewone mensen’.

chriStiane VerhaSSelt, antWerpen-linKeroeVer

Jan heeft in de ja-ren zeventig nog twee jaar in Congo lesgegeven. “In Li-sala, dat ligt eigenlijk vlakbij Bangui. In ze-kere zin waren we dus toen ook al buren.” Jan heeft alle afleveringen van de reeks Divers Ant-werpen met plezier gele-

zen. “Via de bijlage over Congo ontdekte ik ook een Con-

golees restaurantje. Daar ben ik al eens langsgeweest. Ik bewaar alle bijlagen. Als ik iemand uit een land tegenkom, kan ik altijd nog eens te-ruglezen wat daarover verschenen is.”

Ook Sébastien was blij met de reeks over alle nationaliteiten in Antwer-pen. “Veel mensen wisten niet dat

de Centraal-Afrikaanse Republiek bestond. Dankzij de bijlage wisten ze het wel, en lazen ze meteen van alles over al die Afrikaanse landen die ook minder bekend zijn.”

De buren zien elkaar nu onge-veer één keer per week. “We sprin-gen graag eens bij elkaar binnen”, zegt Jan. Sébastien knikt. “De reeks is voorbij, maar wij blijven vrienden.”

�.DIVERS ANTWERPEN donderdag 11 februari 2010

donderdag 16 oktober 2008

VA N A F G H A N I S TA N TOT ZWITSERLAND

blz.

2ArmeniëChristian Vrouyr:“Ik koester mijn Armeense wortels”

AustraliëCraig Davidson:“Antwerpen ligt vlakbij Parijs”Teksten: Maaike Floor, Patrick Van de Perre, Sacha Van Wiele Coördinatie: Kris Vanmarsenille Eindredactie: Carine Tollenaere

Foto’s, illustraties: GVA, Ludo Mariën, Bert Hulselmans, Thomas Legrève, Wim Hendrix, Jan Van der Perre, AP

Bijlagereeks over de 160 verschillende nationaliteiten die in Antwerpen vertegenwoordigd zijn

blz.

4 AzerbeidzjanEmin Aliyev:“De Antwerpse ontwerpers zijn te grote concurrenten”

blz.

6

“Artikel ligt in de winkel op tafel”

Kleermaker en ontwerper Emin Aliyev stond in oktober 2008 in de bijlage over Azerbei-dzjan. Met zijn zaak The Final Touch aan de Frankrijklei heeft hij de enige Azerbeidzjaanse winkel in Antwerpen.

“Veel mensen wisten wel dat ik uit Azerbeidzjan kom, maar ze wisten misschien niet dat ik de modeacademie in Sint-Petersburg heb gevolgd en dat ik ook zelf kleding ontwerp.”

Emin heeft het artikel uitge-knipt en op de tafel in zijn zaak gelegd. “Dan kunnen klanten het nog eens lezen. Iedereen reageert heel positief.”

0

“Dankzij jullie is er minder wantrouwen”

“Mooie mengeling van mensen”

“Mijn verhaal heeft velen ontroerd maar ik wil geen medelijden”

Het relaas van Somaliër Farhan Omar over zijn ervaringen als oorlogskind in zijn door burgeroorlogen geteisterde vaderland heeft velen ontroerd. De reacties bleven niet uit.

“Tal van Belgische vrienden spraken me erover aan”, vertelt Farhan. “Ze waren ont-roerd door wat ze hadden gelezen. Velen kenden dit aspect van mijn leven nog niet. Ik loop er dan ook niet mee te koop. Maar ik heb er ook geen moeite mee om dat open-baar te maken. Ik drukte hen wel op het hart dat ik hiermee absoluut geen medelijden

0 wilde opwekken. Die ervaringen maken ge-woon deel uit van mijn levensverhaal.”

“Mijn vrouw kreeg dan weer vriendin-nen en familie aan de lijn die wat ongerust waren. Ze meenden in het artikel te heb-ben gelezen dat we van plan waren terug te keren naar Somalië. Ze vroegen wanneer de verhuizing gepland was. Voor alle duidelijkheid: we keren niet terug. Ik heb hier mijn leven opgebouwd, samen met mijn vrouw en kind.”

De meeste mensen kennen de Duitse Anja Schwerbrock onder haar ontwerpersnaam Anja Austa. Ze heeft een winkel in de Kloosterstraat en stond eind 2008 in de bijlage over Duitsland.

“Altijd als er iets verschijnt in de media, komen er meer mensen langs”, vertelt ze. “Zowel mensen die kleding komen kopen, als mensen die ge-woon eens komen kijken. Dat is altijd heel fijn.”

Anja heeft het artikel bewaard voor haar archief. “Ik heb ook nog een aantal andere afleveringen gelezen. Mijn vriend komt uit Denemarken en heeft ook in de reeks gestaan. Wat ik heel tof vind aan jullie concept, is dat er een mooie mengeling van mensen aan bod is gekomen. Per land kwamen verschillende soorten mensen aan het woord. Van bouwvakkers tot zelfstandigen en zakenmensen. Dat gaf een heel compleet beeld.”

0

Emin AliyEvAzerbeidzjAnnAAiAtelier FinAl touch

Ecuadoriaan Marcelo Maigua vertelde dat hij het heerlijk vond om elke dag zijn minibus-je vol te laden met twintig kwetterende Ecua-doriaanse vrouwen, de werkneemsters van StrijkWijzer, zijn succesvolle dienstencentrum dat hij uit de grond had gestampt.

“Het artikel is als een lopend vuurtje rond-gegaan in de latinogemeenschap van Antwer-

0 pen”, zegt hij. “Omdat ik daarin zo lovend was over de werkijver van de Ecuadoriaanse vrou-wen kreeg ik tientallen mensen over de vloer die om werk kwamen vragen. Ondertussen zijn er ook tien van hen effectief bij mij aan de slag gegaan.”

“Het artikel was ook goed voor het imago van mijn bedrijf bij Belgische klanten. Buiten-

landse bedrijven kampen hoe dan ook met vooroordelen. Er is vaak heel wat wantrou-wen. Zou het wel een gezonde firma zijn? Als je dan in een Vlaamse krant verschijnt, zijn ze al veel minder sceptisch. Het heeft zeker gehol-pen om mijn bedrijf een grotere betrouwbaar-heid te geven. Intussen is de zaak ook al uitge-breid met een wassalon in Deurne.”

Nieuwe Antwerpenaars reageren

VA N A F G H A N I S TA N TOT ZWITSERLAND

blz.

2Dominicaanse Republiek

Bladimir Osvaldo Reyes Espinal:

“Als ik de Lotto win,

ga ik terug”

DuitslandAnja Schwerbrock:

“Mijn vriend is een Deen.

België is dus neutraal gebied”

Teksten: Marliese Peeters, Jan Martynowski, Maaike Floor Coördinatie: Kris Vanmarsenille Eindredactie: Carine Tollenaere

Foto’s, illustraties: Thomas Legrève, Jeffrey Gaens, Guy Puttemans, Patrick De Roo, Dirk Kerstens, Reuters, EPA, AFP, GVA

Bijlagereeks over de 160 verschillende nationaliteiten die in Antwerpen vertegenwoordigd zijn

blz.

4

belandde op zijn zestiende in Antwerpen

“Mijn ouders wilden mij een betere toekomst geven”

VA N A F G H A N I S TA N TOT ZWITSERLAND

blz.

4EcuadorSuzy Larreategui:“Immigreren is als een huwelijk: in het begin is alles spannend”

EgypteRemon Nagi Chafik Yassi:“Ik had hier snel meer vriendjes dan in Egypte”Teksten: Stijn Janssen, Liesbeth Baeten, Maaike Floor Coördinatie: Kris Vanmarsenille Eindredactie: Carine Tollenaere

Foto’s, illustraties: Jan Van der Perre, Patrick De Roo, Dirk Kerstens, Thomas Legrève, Arlette Stubbe, AP, EPA, Reuters, Belga, GVA

Bijlagereeks over de 160 verschillende nationaliteiten die in Antwerpen vertegenwoordigd zijn

blz.

5 El SalvadorKarina Quinonez:“Eens per week voel je de aarde beven”

blz.

8

mArcElo mAiguAecuAdor

zAAkvoerder dienstencentrum

strijkwijzer en wAssAlon

AnjA schwErbrockduitslAnd

modewinkel AnjA AustA

FArhAn omArsomAliëmonitor

beschutte werkplAAts