VA N A F G H A N I S TA N TOT ZWITSERLAND

blz.

6EthiopiëMenna Zewede“Ons eten is voor Belgen te pikant”

Equatoriaal-GuineaLuís Asumu“Die winters word ik wel gewoon”

blz.

8Teksten: Maaike Floor, Marjorie Blomme, Bénédicte Van Paeschen Coördinatie: Kris Vanmarsenille Eindredactie: Carine TollenaereFoto’s, illustraties: Jan Van der Perre, Bert Hulselmans, Thomas Legrève, Reuters, GPD, AFP, BELGA, EPA, AP, GVA

Bijlagereeks over de 160 verschillende nationaliteiten die in Antwerpen vertegenwoordigd zijn

EritreaHayat Mohamed Hassan“Eritreeërs zijn actieve mensen”

blz.

2EstlandHeli Jakobson“Waarom klagen jullie altijd over het weer?”

blz.

4

�

donderdag 15 januari 2009

Hayat staat samen met haar buren uit Eritrea in de keuken. Het is feest in de Dambrugge-straat, want Saadia is net terug uit Soedan, waar ze getrouwd is. “Dus koken we nu gerechten uit ons land. Hier heb je kip, sala-de en injera. Dat zijn een soort zure pannenkoekjes. Vergelijk het maar met jullie brood. Pak een bord en proef maar.” Bijna vijf jaar geleden vlucht-te Hayat uit Eritrea. “Mijn broer is gestorven in de oorlog met Ethiopië. Ik moest ook het leger in. Dus ben ik via Soedan naar België gekomen.” Eerst zat Hayat in het asielzoe-kerscentrum Sint-Truiden. “Veel mensen daar waren depressief en lagen de hele dag te pieke-ren over hun papieren. Ik heb mezelf leren fietsen, ben op Nederlandse les gegaan en heb een computercursus gevolgd.” Hayat vond het heerlijk om na

Hayat Moha-med Hassan (26) was 22 jaar toen ze vluchtte uit Eritrea. Omdat ze niet getrouwd was, moest ze het leger in. “In Eritrea zijn mannen en vrouwen gelijk. Dus moeten vrouwen net zo goed vechten in het leger. Ik zag dat écht niet zitten”, zegt Hayat.

President Iseyas Afewerki.

“Eritreeërs zijn actieve mensen”

Hayat Mohamed Hassan werkt in rusthuis

Toen Negasi Afewerki nog in Nederland woonde, was hij jarenlang de chauffeur van de Eritrese ambassadeur in Nederland. “Af en toe ging ik dan ook naar Brussel”, vertelt Negasi. “En daar heb ik de Eritrese president Iseyas Afewerki ontmoet. We zijn geen familie, maar hij heeft wel dezelfde achternaam.”

EritrEa

VN bewaken grensgebied

Vroeger behoorde Eritrea toe aan Egypte, maar ten tijde van het Romeinse Rijk werd het een zelfstandig koninkrijk. In de middeleeuwen maakte het land deel uit van Abessinië. Deze naam werd vroeger gebruikt voor het keizer-rijk Ethiopie.

In 1855 werd Eritrea gekolonialiseerd door Italië. In 1941 werden de Italianen verdreven door de Britten, die Eritrea onder protectoraat stelden.

Vanaf 1950 zat Eritrea in een federatie met Ethiopië. Twaalf jaar later lijfde keizer Haile Selassie van Ethiopië Eritrea in als veertiende provincie.

Al in 1961 begon het Eritrean Liberation Front te vechten te-gen het Ethiopische leger. In 1971 was er een afsplitsing van het ELF, het Eri-trean People Libe-ration front (EPLF). De onafhankelijk-heidsoorlog duurde tot 1991, toen de Eri-trese rebellen het Ethiopische regeringsleger versloegen.

Tussen 1998 en 2000 woedde er wel opnieuw een grensoorlog tussen de twee landen. Sindsdien is er een VN-vredesmacht actief in het gebied.

Sinds 1993 is Isaias Afewerki president van Eri-trea. Hij cancelde de verkiezingen van 1997 en heeft heel veel macht. Zijn regime wordt be-kritiseerd om het gebrek aan persvrijheid en godsdienstvrijheid. Sinds 2001 werden alle on-afhankelijke kranten verboden en verdwenen veel journalisten in de gevangenis.

Een klein en arm land

Officieel: Hagare ErtraHoofdstad: AsmaraOppervlakte: 121.320 km²Aantal inwoners: 5,5 miljoenLevensverwachting: 59,4 (mannen) en 63,5 (vrouwen)Talen: Tigrinya, Afar, Arabisch, Tigre en KunamaGodsdiensten: moslims, koptische christenen, rooms-katholieken, protestantenMunteenheid: nakfaTelefoon landencode: +291Internet landencode: .erBevolkingssamenstelling: Tigrinya (50%), Tigre en Kunama (40%), Afar (4%), Saho (3%), overig (3%).Export: vee, graan, textielPlaats op de lijst van rijkste landen: 157/177

trese rebellen het Ethiopische regeringsleger

38Eritr

In Antwerpen wonen 15 mensen uit Eritrea. Negasi Afewerki in zijn eetcafé bij het Centraal Station.

Hayat staat samen met haar buren uit Eritrea in de keuken. Het is feest in de Dambruggestraat, want Saadia is net terug uit Soedan, waar ze getrouwd is. “Dus koken we nu gerechten uit ons land. Hier heb je kip, salade en injera. Dat zijn een soort zure pannenkoekjes. Vergelijk het maar met jullie brood. Pak een bord en proef maar.” Bijna vijf jaar geleden vluchtte Hayat uit Eritrea. “Mijn broer is gestorven in de oorlog met Ethiopië. Ik moest ook het leger in. Dus ben ik via Soedan naar België gekomen.” Eerst zat Hayat in het asielzoekerscentrum Sint-Truiden. “Veel mensen daar waren depressief en lagen de hele dag te piekeren over hun papieren. Ik heb mezelf leren fietsen, ben op Nederlandse les gegaan en heb een computercursus gevolgd.”

Vrouwen uit Hirgigo, een dorp aan de Rode

Zee, voeden een schapen- en geitenkudde met

stukken mangrove.

© GRAPHIC NEWS

E R I T R E A

100km

Nakfa

Keren

Mendefera

Massawa

Assab

Asmara

DJIBOUTI

ETHIOPIË

SUDAN

JEMEN

SAUDIARABIË

DahlakArchipel

R O D E Z E EEen orthodoxe trouw in 2000 in de hoofdstad Asmara. Nadien werden de jonge mannen naar het front gestuurd om te vechten tegen Ethiopië.

Eritreeërs onder een muurschildering

over het referendum in 1993 waarin

99% voor de onafhankelijkheid was.

�

haar jaar in Sint-Truiden in Ant-werpen te komen wonen. “Ant-werpen is een diverse stad. Het is leuk om te zien dat je geen uit-zondering bent als je een hoofd-doek draagt. Ik heb eerst vrij-willigerswerk gedaan en na mijn opleiding ben ik nu verzorgster in bejaardentehuis De Zavel.” Hayat houdt niet van stilzitten. “Alle Eritreeërs die ik ken, zijn heel actief. Niemand wil van het OCMW leven. We hebben bijna allemaal werk, en anders zetten we ons in als vrijwilliger.” Het is niet altijd even gemakke-lijk voor Hayat en haar vriendin-nen om zo ver van hun familie te wonen. “We kunnen hen niet bellen want ze hebben geen tele-foon. En internet dus al helemaal niet.” De enige manier om aan in-

formatie te komen is via mensen die naar Eritrea zijn geweest. “En dat gebeurt ook niet zo vaak.”

“Mijn moeder was twaalf toen

ze trouwde.”Hayat Mohamed

HassanHayat heeft niet zo veel herin-neringen aan de oorlog die er ja-renlang was tussen Ethiopië en Eritrea. “Bij ons in de buurt was het wel veilig en kon ik gewoon op straat spelen. Mijn vader ver-kocht houtskool op de markt. Als klein meisje ging ik met hem mee. Maar in Eritrea moeten meisjes ook al vroeg hun moeder hel-

pen met koken en met het huis-houden. Als je een jaar of tien bent, mag je niet zo veel meer naar buiten. En helemaal niet al-leen. Vroeger trouwden meisjes ook heel jong. Mijn moeder was twaalf toen ze trouwde.”Nu zijn de vrouwen wat ouder. Saadia bijvoorbeeld was 29 toen ze begin januari huwde. Uit haar tas haalt ze de videoband van haar bruiloft, die we bekijken. Mooi uitgedoste vrouwen bewe-gen op muziek en klappen in hun handen. Najat heeft een video-band van een ander huwelijk. “In Antwerpen huren mensen een zaaltje af als ze trouwen. En ook dan kleedt iedereen zich mooi aan en wordt er gedanst op onze muziek”, zegt Hayat. “Als ik trouw, krijg je zeker een uitnodiging.”

Zijn eetcafé De smaak van Afrikain de Van Schoonhovenstraat is nog maar een maand of drie open. In het statige pand hangen mooie maskers aan de muur, samen met posters van Eritrea én van Obama.“Mensen uit Kenia hebben die ca-deau gegeven”, vertelt Negasi. “Ik heb veel klanten uit alle delen van de wereld. Dat is heel gezellig.” In Rotterdam bestaat al lan-ger een restaurantje dat ook Desmaak van Afrika heet. “Vrien-den van mij uit Eritrea hebben dat eetcafé geopend. Zij vonden het helemaal niet erg dat ik dezelfde naam wilde gebruiken. Nu is het een soort keten.” Dat er in Nederland al vrij veel Afrikaanse restaurantjes zijn, was een van de redenen dat Negasi besloot om naar Antwer-pen te gaan. “Ik heb lang in Breda gewoond en met mijn kinderen ging ik geregeld naar Antwer-pen.”“Toen ik dit pand zag, was ik er meteen weg van. Ik heb snel be-slist.” Pas later hoorde Negasi dat de Van Schoonhovenstraat be-

kend is van de homobars. “Maar ik vind dat helemaal niet erg. Ik heb daar geen problemen mee.”

“De homobars? Ik heb daar geen problemen mee.”Negasi Afewerki

In 1987 al kwam Negasi aan in Nederland. “Ik heb vier jaar bij het EPLF gezeten, het Eritrean People Liberation Front. Ik was vrachtwagenchauffeur en trans-porteerde eten van Sudan naar Eritrea. Ik hoefde dus niet te vechten, maar toch was het ge-vaarlijk. Toen heb ik op een gege-ven moment beslist om in Sudan te blijven en daarna naar Neder-land te gaan.” Inmiddels is Negasi al vaak te-ruggeweest. “Afgelopen zomer nog. Ik probeer iedere twee jaar mijn moeder en de rest van de familie te bezoeken. Al zijn ze-ven van mijn elf broers en zus-sen in Europa. Eén broer van mij is een in Eritrea bekende zanger.

Hij woont daar, maar treedt ook op in Zweden, Duitsland, Neder-land en zelfs in Saudie-Arabie. Nu zit hij in Uganda.” Negasi komt uit Asmara, de hoofd-stad van Eritrea. “Die stad ademt een Italiaanse sfeer, een beetje zoals Rome. We zijn nog een Ita-liaanse kolonie geweest.” De afgelopen jaren is er veel ver-anderd in Eritrea. “Er is heel veel gebouwd. Er wordt ook gewerkt aan een snelweg van 650 kilome-ter lang. Die loopt langs de Rode Zee. Echt een prachtige route. En er is een nieuw vliegveld geko-men in mijn land.” Maar dit jaar blijft Negasi lekker in Antwerpen, zijn nieuwe stad. “Het bevalt me hier. En ik hoop dat iedereen uit Antwerpen De smaak van Afrika leert kennen.”

“In Brussel heb ik de president van mijn vaderland ontmoet”

Negasi Afewerki heeft eetcafé

Hoogvliegers

Zersenay TadeseEen bekende Eritrese langeaf-standsloper. Hij was de eerste Eritreeër ooit die een medail-le won op de Olympische Spe-len in 2004. Daarna won hij ook nog allerlei medailles, overal ter wereld.

Helen BerhanePopulaire gospelzangeres uit Eritrea die wegens haar geloof 2,5 jaar gevangen werd gehouden. Sinds oktober 2007 woont ze in Denemarken.

injeraIngrediënten

500 gram bloem500 gram zelfrijzend bakmeel2 zakjes gedroogde gistlauw water

BereidingRooster de bloem in de koekenpan, tot je die begint te rui-ken. Meng onder-tussen het zelfrij-zend bakmeel met de gist. Meng daar-na de beide bloem-soorten. Voeg lauw water toe en roer met de garde tot een beslag ontstaat (te vergelijken met pannenkoekbe-slag). Bedek het be-slag en laat het twee dagen fermenteren. Giet het water eraf en voeg weer vers warm water toe. Laat het beslag nu een uurtje staan.Bak de injera in een koekenpan. Omdraaien hoeft niet, de injera mag ook niet bruin worden. Als de bovenkant droog is, doe dan een deksel op de pan. Na een minuut komt de rand los, dan is de injera klaar. Laat uitdampen op een theedoek, anders worden ze plakkerig. Als de injera geen gaatjes heeft (zoals een spons) kun je ze niet eten. De eer-ste twee kunnen mislukken omdat de pan nog niet heet genoeg is. Dat moet je even uitproberen.

»»»»

Bruk me’adi!eeT smAkelijk!Bruk me’adi!e

Hoogvliegers Hoogvliegers

Meryam Mohammed, Saadia Achemd Osman, Najat Idris Adam Nur en Hayat Mohamed Hassan.

EetcaféDe smaak van Afrika

Van Schoonhovenstraat 12Antwerpen

-ruggeweest. “Afgelopen zomer nog. Ik probeer iedere twee jaar mijn moeder en de rest van de

--

sen in Europa. Eén broer van mij

smaak van Afrika

EetcaféDe smaak van Afrika

Van Schoonhovenstraat 12Antwerpen

Goedemorgen!Dehan do hadirkum!

Hoe gaat het met u? En met de kinderen? Kemey aleka? Kemey aleu kolo?

Kunt u mij de weg wijzen naar de Zoo?Kemey gere kgeyd nab enda enssa?

Als het koud is, droom ik van de zon. Indhri korire ynafx sehay.

Tijdens de koopjes heb ik heel goedkoop een warme jas gekocht.Bhusur Kidan ghezie jaket.

TieNvoor TAAl

Goedemorgen!

TTieievoor

�

donderdag 15 januari 2009

“Voor ik naar België kwam, werkteik als danser in Duitsland. Ik benmeegekomen met vrienden die naar België verhuisden. Daar heb ik geen seconde spijt van gehad.”Sinds vorig jaar werkt Priit bijhet Ballet van Vlaanderen om devoorstellingen te coördineren.“Mijn carrière als danser liep stil-aan op zijn einde - ik ben niet meervan de jongste. Mijn huidige job kan ik tot mijn pensioen doen.” De financiële zekerheid was een van de redenen om zijn thuisland te verlaten. “In Estland verdienenmensen 700 euro bruto per maand terwijl het leven er even duur is als hier.”Als danser vond hij het belangrijkom andere horizonten te verken-nen. “In Estland bestond de mo-

derne dans niet. Er was geen plaats voor vernieuwing. In Duitsland enBelgië vond ik dat wel.”

“De beuling hier is niet te vergelijken

met wat je in Estland kan eten.”

Priit Kripson

Hoewel Priit van alle Vlaamse steden houdt, heeft hij een bij-zondere band met Antwerpen. “Ik vind het de mooiste en leukste stad van Vlaanderen. Ik wil hier niet meer weg. Antwerpen is fan-tastisch: er zijn zoveel restaurants en cafés, het is betaalbaar en het

is geen grootstad, maar ook geen provinciegat. En de mensen zijn hier zo vriendelijk! Veel opener dan in Duitsland of Estland. Ook tegenover buitenlanders. Ik weet dat Antwerpen de reputatie heeft dat niet te zijn, maar ik ben altijd heel goed behandeld geweest. In Estland moeten de mensen nog veel leren. Veel buitenlanders, dat zijn ze daar niet gewoon.”Priit heeft geen slechte herinne-ring aan Estland, maar de men-sen zijn er minder gelukkig. “Mis-schien ligt het aan het weer, maar Esten zijn agressiever. Het kan ook een gevolg zijn van de armoedewaarin veel Esten leven.” Een terugkeer naar zijn thuisland zit er niet in. “Antwerpen is mijn thuis. Ik ben hier getrouwd enbinnenkort wordt ons kindje hier geboren. Eén keer om de twee jaarga ik terug, maar ik heb nu al meer voeling met België. Al mis ik het zwart brood. En beuling metzuurkool op oudejaar. Dat is echtEsts. De beuling hier is niet te ver-gelijken met wat je daar kan eten.”

“In Estland moeten de mensen nog veel leren”Priit Kripson (37) woont al vijftien jaar in Ant-werpen. De uitgeweken Est werkt als coördinator van voorstellingen bij het Koninklijk Ballet van Vlaanderen. Dat is meteen de plek waar we afgespreken om bij een kop koffie te praten over Estland, Antwerpen en zijn leven in het buitenland.

Priit Kripson leidt voorstellingen Koninklijk Ballet van Vlaanderen

Priit Kripson: “Mijn carrière

als danser liep stilaan

op zijn einde.”

ESTLAND

Laat onafhankelijkHet Noord-Europese Estland is de noordelijkste en kleinste van de drie Baltische staten. Het is ongeveer even groot als België en grenst in het westen aan de Oostzee, in het noorden aan de Finse Golf, in het oosten aan Rusland en in het zuiden aan Letland.Het kleine land was achtereenvolgens in handen van Denemarken, Zweden, Polen en uiteindelijk van de Sovjet-Unie. In 1940 werd het door de Sovjets bezet, maar amper een jaar later vielen de Duitse troepen albinnen. Heel veel Esten traden - onder lichte dwang - toe tot de Duitse Waffen-SS. Voor hen was dat de enige manier om de onafhankelijk-heid tegenover de Sovjet-Unie te bewaren. Het mocht niet baten. In 1944 werd Estland zon-der pardon bij de Sovjet-Unie ingelijfd. Estland werd in 1991 volledig onafhankelijk. Op 1 mei 2004 trad Estland toe tot de Europe-se Unie.

Veel aids-besmettingenOfficiële naam: Eesti VabariikOppervlakte: 45.226 km²Hoofdstad: TallinnStaatsvorm: republiek Regeervorm: parlementaire democratie Staatshoofd: Toomas Hendrik IIvesAantal inwoners: 1.408.556Bevolkingssamenstelling: Esten 65,3%, Russen 28,1%, Oekraïners 2,5%, Wit-Russen 1,5%, Finnen 1%, anderen 1,6% Talen: Estlands (officieel), Russisch, Oekraïns, FinsReligie: evangelisch lutheraans, Russisch orthodox, Estlands orthodoxAlfabetisering: 99,8%Levensverwachting: 70,31 jaarMunt: Estlandse kroon (EEK)Internetlandencode: .eeLandencode: 231Aids: 1,3% van de Esten tussen 15 en 49 jaar is HIV-besmet. Estland is na Oekraïne het meest besmette land van Europa. Het aantal besmettingen neemt ge-leidelijk af.

© GRAPHIC NEWS

B A L T I S C H EZ E E

G o l f v a nR i g a

F i n s e G o l f

E S T L A N D

50km

Narva

Valga

ParnuVohma

Tartu

Haapsalu

RakvereKohtla-Jarve

Tallinn

Hiiumaa

Saaremaa

LETLAND

RUSLAND

39ESTLAND

In Antwerpen wonen 20 Esten.

HoogVLiEgErSJaan KirsipuuVoormalig profrenner. De massa-sprint was zijn specialiteit. In totaal won hij meer dan honderd wedstrij-den. In 1998 boekte hij zijn eerste ritzege in een grote ronde, tijdens de Ronde van Spanje in Estepona.Een jaar later won hij de eerste etappe van de Tour en reed hij zes dagen in de gele trui.

Jaan Kross (1920 – 2006)Schrijver. Zijn werk is in 20 talen vertaald. Is zo-wat de Hugo Claus van Estland. Staat al zo’n tien jaar op de kandidatenlijst voor de Nobelprijs voor Literatuur. Zijn bekendste boeken: De gek van de tsaar en Het vertrek van professor Martens.

Een jaar later won hij de eerste etappe van de Tour

land van Europa. Het aantal besmettingen neemt geleidelijk af.

HoogJaan Kirsipuu

Hoog

Het Lahemaa-moerasgebied.

�

Met haar blonde haren en staal-blauwe ogen kan Heli niet ont-kennen dat ze van het Noorden is.Haar Nederlands daarentegen verraadt nauwelijks dat ze nog maar zes jaar in België woont.“Ik ben naar Antwerpen verhuisd toen ik nog studeerde. Daarvoor woonde ik in Bergen in Noorwe-gen, waar ik zes jaar gewoond en gestudeerd heb.Daar heb ik Noors geleerd. Voor mij was het niet zo moeilijk om Nederlands te leren: Noors en Nederlands gelijken erg goed op elkaar. Al maak ik af en toe wel grappige fouten. ‘Jij’ in het Nederlands bijvoorbeeld be-tekent ‘ik’ in het Noors. Dat zorgt soms voor verwarring.” (lacht)Toen Heli net in Antwerpen woon-de, vroeg iedereen haar waarom ze in hemelsnaam in dit land wil-de wonen. Het weer alléén al.“Dat was iets wat ik niet begreep. Ik had net zes jaar in een stad ge-woond waar het 260 dagen per jaar regent en waar het koud en vochtig is. Denk je nu echt dat ik het klimaat in België zo erg vond? Ik vind het raar als mensen hier klagen over het weer. Het kan echt nog erger hoor! (lacht) Trouwens, het is hier niet alleen warmer, het

is hier ook aangenamer.”Heli was achttien toen ze Estland verliet. “Ik had een deel van mijn jeugd in een communistisch land doorgebracht. Vernieuwing was er niet erg welkom. Ik wilde nieuwe dingen proberen en wilde kijken wat mijn professionele mogelijk-heden waren in andere landen. In Bergen heb ik aan de Grieg-Academie piano gestudeerd en in Antwerpen heb ik mijn Meester-graad in de muziek gehaald.”

“Estland is heel modern geworden. De oude charme

is grotendeels weg. Daar heb ik

moeite mee.”Heli Jakobson

Heli is gek op Antwerpen en alles wat de stad te bieden heeft. “De ar-chitectuur vooral. In Noorwegenen Estland vind je heel eenvou-dige huizen. Alle gebouwen zijn ervan hout gemaakt, hier is alles zo monumentaal, zoveel grootser.

Vooral het Zuid vind ik prachtig: met het museum en die mooie, grote gebouwen. Hier voel ik me echt thuis. Ik zou op geen andere plek willen wonen.”Als ze alleen naar haar hart zou luisteren, zou Heli wel terug willen naar Estland. Maar haar verstand zegt nee. “Als ik er terugkom voor een concert bijvoorbeeld, word ik nostalgisch. Mijn thuisland is heel modern geworden. Er is veel ver-anderd. De oude charme is voor een groot deel weg. Daar heb ik moeite mee. Mijn herinneringen zijn zo anders. De mensen zijn ook veranderd: meer belust op geld. Ik zou daar niet meer kunnen aar-den. En ik wil mijn mooie herin-neringen aan mijn kindertijd en jeugd niet kwijt. Daarom zal ik er waarschijnlijk niet meer terug-keren. Toch wil ik mijn kinderen wel in het Ests opvoeden. Als ze dan ooit terug willen naar het land van hun moeder, dan kunnen ze op z’n minst de taal al.”

Heli Jakobson treedt regelmatig op in Vlaanderen. Op haar website vind je meer informatie over haar concerten: www.helijakobson.be

i

“Ik begrijp niet waarom Vlamingen altijd over het weer klagen”Heli Jakobson (30) komt uit Tartu, de tweede grootste stad van Estland. Sinds 2002 woont ze in Antwerpen en werkt ze als pianiste en pianolerares. We ontmoeten Heli op het Zuid, haar favoriete plekje in Antwerpen.

Pianiste Heli Jakobson

Letterlijk: ’Dat er nog brood mag zijn’. Het wordt aan het begin van een maaltijd gezegd.

Estse paddenstoelentaart met zure room

Ingrediënten1 kilo verse (gemengde) paddenstoelen zoals (kastanje)champignons, shi-take, cantharellen, oesterzwammen2 1/2 eetl. (zonnebloem)olie2 grote gesnipperde uien4 teentjes fijngehakte knoflook2 eetl. fijngehakte (blad)peterselie1 eetl. fijngehakte (blad)selderij1 theel. fijn gesneden verse tijmblaadjes1 theel. fijn gehakte verse rozemarijnnaaldjeszoutwitte peper uit de molengeraspte nootmuskaat5 eieren3 eetl. (kook)room

BereidingMaak de paddenstoelen schoon en snijd ze in klei-ne stukjes. Neem van tevoren de voetjes van de paddenstoelen met steeltjes weg.Verhit 2 eetlepels olie in een koekenpan met hoge opstaande rand of een wok. Fruit de uien 3 minuten. Voeg de knoflook toe en schep er na 1 minuut alle paddenstoelen door. Laat alles 10 tot 12 minuten zachtjes sudderen. Schep er daarna de tuinkruiden door en voeg er wat zout en peper aan toe. Neem de pan van het vuur en laat alles afkoelen.

Bestrijk een ovenvaste schaal met een kwastje met olie. Roer in een kommetje eieren en room los. Voeg er wat zout en een vleugje geraspte nootmuskaat aan toe. Laat intussen de paddenstoelen in een zeef uitlekken. Vang het vocht op. Roer het opgevangen vocht door het eiermengsel.

Verdeel de paddenstoelen over de bodem van de schaal. Giet het eiermengsel er over. Plaats de schaal in de tot 180 graden voorverwarmde oven. Wacht tot het eiermengsel is gestold en een fraai goudbruin korstje op de taart is verschenen. Dien koud op met zure room of slagroom.

»

»»»»»»»»»»»»

Jätku Leiba!EEt smakELiJk!

Letterlijk: ’Dat er nog brood mag zijn’.

Jätku Leiba!E

taaLHet Ests (Eesti keel) is de officiële taal van Estland. Het behoort tot de Finoegrische talen, waaronder het Fins, een taal die de meeste Esten zonder veel moeite verstaan. Ests lijkt niet op Lets, Litouws of Russisch. Je zou zelfs kunnen zeggen dat het Ests meer overeenkomsten heeft met hetNederlands. Toch spreekt ongeveer een kwart van de Esten Russisch. Die hebben tijdens de Sovjetperiode nooit de behoefte gevoeld om Ests te leren. Maar na de onafhankelijkheid eiste de Estse overheid dat iedereen Ests moest leren om het staatsburgerschap te kunnen krij-gen. Nu spreken de meeste jonge Russen het wel.

tHet Ests (Eesti keel) is de officiële taal van Estland. Het behoort tot de Finoegrische talen,

tiEn voor taaLHallo!tere!

Goedendag.tervist.

Welkom.tere tulemast!

Alstublieft.Palun.

Bedankt.tänan!

Hoe gaat het?kuidas läheb?

Goed, dank u.tänan, hästi.

Hoe laat is het?kui palju kell on? / mis kell on?

Mooi weer vandaag, hé?ilus ilm täna, eks ole?

gen. Nu spreken de meeste jonge Russen het wel.

ti ti

Hel

i Jak

obso

n.

�

donderdag 15 januari 2009

Zes jaar had Kediga Ali haar man niet gezien, maar drie wekengeleden kon hij dan toch naar België komen. ”Ik ben al gewend aan het leven hier en het klimaat”, lacht Kediga. ”Voor hem is de kou wel lastig. Hij was gaan joggen en kwam terug met bevroren vingers.”

”Ethiopiërs in België voelen zich familie”Er staat Ethiopische muziek op in het appartement van Kediga en haar man op de Rozemaai in Ekeren. Vanaf de zesde verdieping hebben ze een mooi uitzicht over de buurt. ”In onze kalender was het vorige week Kerstmis”, vertelt Kadiga. ”We vieren namelijk het orthodoxe kerst-feest. Op dat soort momenten komen veel Ethiopiërs bij el-kaar”, vertelt Kadiga. ”Dan ko-ken en eten we samen.”Familie en vrienden zijn heel belangrijk in Ethiopië. ”In de vakanties gaan wij niet op reis om andere plaatsen te zien, maar om mensen op te zoeken. Als je niet naar je familie gaat, is er echt iets mis. Veel Ethio-piërs in België hebben hier geen familie, dus zijn we een beetje als familie voor elkaar.”

Kediga in traditionele kleding uit Centraal-Ethiopië.

“Onze koffie is beroemd”

Veel mensen denken dat Ethiopië een kurkdroog land is, maar dat klopt niet. “De honger in Ethio-pië wordt green hunger genoemd, groene honger”, legt Menna uit. “Het regent wel, maar als er net gezaaid is, spoelt alles weg. Toch is er maar in een klein deel van het land honger. En Ethiopië is on-der andere beroemd voor de goede koffie.” Ethiopiërs eten zelf niet alles dat er in hun land groeit of leeft. “We eten bijvoorbeeld geen paar-denvlees. Dat is alsof je een menselijk wezen op-eet. En hier in de winkel zag ik rucola liggen, als een chique soort sla. Bij ons wordt dat als on-kruid gezien.”Menna kwam twee jaar geleden samen met haar ouders, haar zus en haar twee broers naar Antwer-pen omdat haar vader hier werk kreeg. “Mijn ou-ders dachten dat wij meer kansen zouden krijgen als we hier zouden studeren. In Ethiopië zijn we naar privéscholen gegaan. Die zijn veel beter dan de openbare scholen. We komen uit een midden-klassegezin. Mijn ouders hadden kunnen kiezen om in een chique huis te wonen en een dure auto te kopen, want dat heb je ook in Ethiopië. Maar ze kozen ervoor om in een gewoon huis te gaan wo-nen en ons naar een dure school te sturen. Daar ben ik hen heel dankbaar voor.”

Menna is de oudste thuis. “Ik had in Ethiopië al rechten gestudeerd. Hier wil ik misschien nog in-ternationale betrekkingen studeren. Maar na mijn cursus Nederlands wilde ik ook graag een Ethio-pisch restaurantje beginnen. Dat werd Addis, in de Graaf Van Agmonststraat. Addis komt van de hoofdstad Addis Abeba. Letterlijk betekent dat ’nieuwe bloem’. Addis is dus nieuw.”

“Ethiopisch eten is voor veel Belgen te pikant.”

Menna Zewede

Menna werkte eerst een tijdje in bistro Publique, waar ze Steve leerde kennen. Vorig jaar zijn ze ge-trouwd en nu hebben ze een dochtertje. “Wist je trouwens dat veel geadopteerde kinderen in Bel-gië uit Ethiopië komen”, vraagt Menna. “Er komen vaak gezinnen met geadopteerde kinderen eten. De ouders willen hun de keuken van hun geboor-teland laten proeven.”Toch heeft Menna de smaak een beetje aangepast, tegen de zin van haar moeder trouwens. “Ethio-pisch eten is voor veel Belgen te pikant. Dus doe ik er wat minder pepers in. We willen de klanten niet wegjagen.” Typisch Ethiopische gerechten als doro wot (pi-kante kip) en minchet abishe (potje met lams-gehakt) vallen wel in de smaak. “We hebben ook een paar andere Afrikaanse gerechten op de kaart

Menna opende eerste Ethiopisch restaurant in Antwerpen

De eerste associatie die mensen hebben als ze ’Ethiopië’ horen, is hongersnood. Weinig mensen weten dat Ethiopië de derde hoogste berg van Afrika heeft, dat de blauwe Nijl daar ontspringt en dat de koffie beroemd is. Menna Zewede (22) en haar broer Bereket (19) vertellen met liefde over hun land.

Ethiopië

oudste staat van AfrikaEthiopië is een van de oudste staten ter wereld, en de oudste staat van Afrika. In 1974 werd een skelet van een vrouw gevonden van drie miljoen jaar oud. Ze kreeg de naam Lucy. In 1855 begon met het Ethiopische keizerrijk de moderne periode. Vooral Haile Selassie, die gekroond werd in 1930, is een beroemde keizer. Hij voerde een nieuw burgerlijk wetboek in, een modern onderwijs-systeem, een nieuw muntstelsel en algemeen kiesrecht. Van 1936 tot 1941 bezetten de Italianen Ethio-pië. In 1941 werd het weer onafhankelijk. Haile Selassie kwam opnieuw aan de macht, tot hij in 1974 door het leger werd afgezet. De marxis-tische dictator Mengistu Haile Marian bestuur-de vervolgens het land. Hij vervolgde politieke tegenstanders. Tienduizenden mensen werden vermoord tijdens deze ’Rode Terreur’. Minstens net zoveel anderen vluchtten weg. Na een burgeroorlog kwam in 1991 de Tigrische Meles Zenawi aan de macht. Ethiopië werd een federatie en verleende in 1993 onafhankelijk-heid aan Eritrea. In mei 1998 begon een grensconflict met Eritrea. Dat escaleerde tot een oorlog die ruim twee jaar duurde. In juni 2000 werd een staakt-het-vuren afgesloten.

Veel verschillende talenOfficieel: Ityop’iya Federalawi Demokrasiyawi RipeblikHoofdstad: Addis AbebaOppervlakte: 1.127.127 km²Aantal inwoners: 82,5 miljoenLevensverwachting: 52,5 (mannen) en 57,5 (vrouwen)Talen: Amaringa (32,7%), Oromigna (31,6%), Tigrigna (6,1%), Somaligna (6%), Guaragigna (3,5%), Sidamigna (3,5%), Hadiyigna (1,7%), overig (14,8%)Godsdiensten: christenen (60,8%), moslims (32,8%), traditioneel geloof (4,6%), overig (1,8%)Munteenheid: birr (ETB)Telefoon landencode: +251Internet landencode: .etBevolkingssamenstelling: Oromo (32,1%), Amara (30,1%), Tigraway (6,2%), Somalie (5,9%), Guragie (4,3%), Sidama (3,5´), Welaita (2,4%), overig (15,4%)Export: koffie, oliehoudend graan, leer en huidenPlaats op de lijst van rijkste landen: 169/177

© GRAPHIC NEWS

E T H I O P I Ë

DJIBOUTI

ERITREA

SUDAN

SOMALIË

KENIA

Addis Ababa

NazretGambela

Asosa

Awasa

Arba Minch Negele

Goba

Dese

Asayita

Dire Dawa

Degeh Bur

Bahir Dar

Gode

Dolo Odo

Mekele

Aksum

150km

RODEZEE

40Ethiopië

ERITREA RestaurantAddis

Graaf van Egmontstraat 11, AntwerpenTel: 03-216.94.41www.addis-restaurant.com

RestaurantAddis

Graaf van Egmontstraat 11, AntwerpenTel: 03-216.94.41

haile GebrselassieHardloper Haile Gebrselassie heeft 17 wereldrecords gebroken, werd 8 keer wereldkampioen en 2 keer olympisch kampioen op verschillen-de afstanden. Hij is niet de enige be-roemde Ethiopische hardloper. Bij de Olympsche Spelen van 1960 won Abebe Bikila - op blote voeten (!) -goud in de marathon in Rome.

Aster AwekeDe Ethiopische zangeres Aster Aweke heeft als bij-naam ’de Afrikaanse Aretha Franklin’. Ze groeide op in Ethiopië, maar woont nu in de States. In 2005 was ze nog in Antwerpen voor een optreden.

De rotskerken van Lalibela worden het achtste wereldwonder genoemd.

K e d i g a A l i v l u c h t t e m e t h u l p va n d e V N n a a r B e l g i ë

hooGVLiEGERS

Export: koffie, oliehoudend graan, leer en huidenPlaats op de lijst van rijkste landen:

haile Gebrselassie

hoo

Een traditionele woning op het platteland.

Een Ethiopiër met een schijf in de onderlip.

�

Een kamelenherder keert terug nadat hij zout heeft verkocht.

”Ethiopiërs in België voelen zich familie”

Menna opende eerste Ethiopisch restaurant in Antwerpen

Menna met broer Bereket en haar dochtertje Alina (11 weken).

staan. En onze wijnen komen uit Zuid-Afrika en Tunesië.” Eten gebeurt in Addis trouwens gewoon met de handen, net zoals thuis.. Het eten hoeven Menna en haar broer Bereket dus niet te missen. Maar het sociale leven mis-sen ze wel. “In Ethiopië ben je nooit alleen, en maak je heel snel vrienden. Hier was dat lastiger”, vinden de twee. “Trouwfeesten zijn daar soms met 2.000 gas-ten en als er iemand sterft, komen ook alle vrien-den naar dat huis om samen uitbundig te rouwen. Mensen die je al lang kent, worden in Ethiopië ook als familie gezien, en vrienden nemen altijd andere vrienden mee naar feestjes.” Het was dus best raar om die eerste tijd in Ant-

werpen maar zo weinig mensen te kennen. Bereket: “In het begin zijn we veel naar de Ant-werp bowling geweest. Bowlen en poolen is altijd leuk en daar hangt een toffe sfeer.”

Wist je dat... Ethiopië een andere jaartelling heeft en dat het daar nu het jaar 2000 is? In Antwerpen ook een Ethiopische (protestantse) kerk is, in de Sanderusstraat? Brad Pitt en Angelina Jolie een meisje (Zahara) uit Ethiopië hebben geadopteerd?

In dit rubriekje vragen we onze gesprekspartner naar kennissen of vrienden buiten hun eigen ge-meenschap.

GrenzelozeVRIENDSCHAP

Atar Allecha(vegetarische erwtenpuree)

Ingrediënten1 uiteentje lookeetlepel maïsolie1 kop gele spliterwten zouthalve eetlepel fijn gesneden gemberfijn gesneden groene peper1 kop water

BereidingLaat de erwten een uur weken en een half uur koken. Giet af en stamp fijn tot je een puree hebt. Bak de ui en de knoflook 2 minuten. Doe de olie erbij en bak nog een minuut. Doe dan de erwten-puree erbij en de kruiden (zout, gember, peper). Roer goed, doe het water erbij en laat nog een minuut of vier inkoken tot je een dikke, kruidige puree hebt. Eet met injera. (zie recept Eritrea)

»»»»»»»»

Melkam mesa!EEt SMAkElIjk!

Atar Allecha

Melkam mesa!E

In dit rubriekje vragen we onze gesprekspartner naar kennissen of vrienden buiten hun eigen ge

GrenzelozeVRIENDSCHAP

Kediga: “In het asielzoekerscentrum heb ik een vriendin leren kennen uit Pakistan. We hebben samen de taal en de straatnamen geleerd. We ken-nen elkaar zeven jaar, maar het lijkt net alsof we jeugdvriendinnen zijn omdat we zo veel hebben meegemaakt.”

Er wonen 800 Pakistanen in Antwerpen.

Goedemorgen!Tena Yestelegne!

Hoe gaat het met u? En met de kinderen? Erso dehena not? Lejoches?

Kunt u mij de weg wijzen naar de Zoo? Wed zoo yemiwesdew menged yetegnaw new?

Als het koud is, droom ik van de zon.Berd sihon, tseayen alemalhu.

Tijdens de koopjes heb ik heel goedkoop een warme jas gekocht.Bekenashu rekash yemimoke jaket gezahu.

Heeft u al vakantieplannen? Yerefte gezehn eked awtetehal?

Als ik tijd had, zou ik alle talen van de wereld leren spreken. Gize cinoregne, ye hulunem ager quanqa memar efelegalehu.

tIENVOOR tAAltVOOR

Kediga werkt als onthaalmede-werkster in het Sociaal Protes-tants Centrum en in de kringwin-kel van Mortsel. Maar ze zit ook in de Ethiopische Community in België. ”Die bestaat sinds 1995, maar was een tijd lang minder actief. Sinds 2006 zijn er nieuwe bestuursleden en worden er meer activiteiten georganiseerd.”

“Hier ken ik mijn buren nauwelijks. In Ethiopië ga je

elke dag bij elkaar koffiedrinken.”

Kediga AliDe gemeenschap helpt nieuwko-mers om de weg te vinden naar taallessen en officiële instanties. ”We organiseren ook lessen over

Ethiopische cultuur, muziek en de taal.”Het grootste deel van de Ethio-piërs is als vluchteling naar Bel-gië gekomen. Ook Kediga moest vluchten. ”In 2001 braken er pro-testen uit op de universiteit van Addis Abeba, waar ik toen com-municatie studeerde. De docen-ten verzetten zich tegen bepaalde veranderingen die de regering wilde doorvoeren op de univer-siteit. Ze wilden ook meer de-mocratie in het bestuur. De re-gering heeft meerdere van die docenten ontslagen, opgepakt en in de gevangenis opgesloten. De studenten zijn toen ook op straat gekomen. Ook de studen-ten werden gevangengezet. De regering is bang voor intellec-tuelen die door hebben dat po-litieke tegenstanders zonder re-den gevangen worden gezet. Zelf

heb ik door die studentendemon-stratie ook vastgezeten, maar ik ben gevlucht naar Kenia. Via het UNHCR, de vluchtelingenorga-nisatie van de Verenigde Naties, ben ik naar België gekomen.” Eerst zat Kediga in het asielzoe-kerscentrum van Sint-Truiden Intussen woont ze vier jaar in Antwerpen. ”Een fijne stad, al vind ik het vreemd dat je aparte joodse, Arabische en Afrikaan-se wijken hebt. Dat had ik niet verwacht. Ik ken mijn buren ook nauwelijks. In Ethiopië ga je elke dag bij elkaar koffiedrinken.”Als vrienden van Kediga naar Ethiopië gaan, brengen die altijd kruiden mee. ”Die verdelen wewanneer ze terug zijn. Dan komt de sfeer uit Ethiopië even terugwanneer we samen koken enproeven we de smaak van thuis.”

K e d i g a A l i v l u c h t t e m e t h u l p va n d e V N n a a r B e l g i ë

In Antwerpen wonen 112 Ethiopiërs.

Beschilderde jongeren oefenen het steltenlopen op een zandweg.

�

donderdag 15 januari 2009

Hij baarde opzien door dubbel zo lang over de 100 meter vrije slag te doen als zijn tegenstanders. Toch waren zijn prestaties opmerkelijk. Want vóór hij naar de Olympische Spelen kwam, had Mous-sambani nooit een vijftigmeterwedstrijdzwembad gezien. Bovendien was hij slechts acht maanden daarvoor begonnen met zwemmen.Hoewel hij sindsdien grote vooruitgang zou heb-ben geboekt, mocht Moussambani niet deelnemen aan de Spelen van 2004 in Athene. Hij kreeg geen visum voor Griekenland omdat de autoriteiten in Equatoriaal-Guinea zijn pasfotootjes voor zijn paspoort kwijtraakten.

Trage 'paling'Eric Moussambani (31), bijgenaamd ’Eric the eel’ (Eric de paling), nam in 2000 deel aan de Olympische Zomerspelen in Sydney.

Luís Asumu werkt op ambassade

Volgende week:

Filippijnen, Finland, GabonFrankrijk komt aan bod op 29 januari

Luís Asumu

Agentschap voor Binnenlands BestuurBoudewijnlaan 30 bus 70, 1000 Brussel

Onthaalbureau Inburgering AntwerpenCarnotstraat 110, 2060 Antwerpeninburgering@stad.antwerpen.be

Onthaalbureau Inburgering Provincie AntwerpenBrusselsepoortstraat 8, 2800 Mechelenonthaalbureau@prismavzw.be

www.inburgering.be

Olie stimuleert groeiNa 190 jaar Spaanse kolonisatie werd Equato-riaal-Guinea onafhankelijk in 1968. President Teodoro Obiang Nguema Mbasogo eiste in 1979 de macht op met een staatsgreep en leidt sindsdien het land. Hoewel Equatoriaal-Guinea sinds 1991 een de-mocratie is, heeft de oppositie in werkelijkheid weinig in de pap te brokken. De president heeft alle politieke touwtjes in handen en werd in 1996 met een overweldigende meerderheid her-kozen. Sinds de oliewinning eind de jaren negentig kent het land een snelle economische groei. Toch zijn de levensomstandigheden voor de Equatoriaal-Guineeërs nauwelijks verbeterd.

Iets kleiner dan BelgiëLigging: in West-Afrika, tussen Kameroen en Gabon.Oppervlakte: 28.051 km², iets kleiner dan BelgiëHoofdstad: MalaboAantal inwoners: 616.459Klimaat: tropischLevensverwachting: 60,36jaar (mannen); 62,13 jaar (vrouwen)Taal: officieel: Spaans (67,6%) en Frans. Verder Fang en BubiGodsdienst: rooms-katholiekMunt: CFA-frank (XAF)Natuurlijke rijkdommen: petroleum, methanol, hout, cacaoNationale feestdag:12 oktoberPlaats op lijst rijkste landen: 127/177

In Antwerpen woont 1 Equatoriaal-Guineeër.

Ligging:Ligging:tussen Kameroen en Gabon.Oppervlakte:iets kleiner dan BelgiëHoofdstad:Aantal inwoners: Klimaat:Levensverwachting:jaar (mannen); 62,13 jaar (vrouwen)Taal: (67,6%) en Frans. Verder Fang en BubiGodsdienst:Munt:Natuurlijke rijkdommen: petroleum, methanol, hout, cacaoNationale feestdag:12 oktoberPlaats op lijst rijkste landen: 127/177

In Antwerpen woont 1 Equatoriaal-Guineeër.

© G

RAPH

IC N

EWS

40km

Malabo

Bata

Evinayong

Mbini

KAMEROEN

Bioko

GABON

EQUATORIAALGUINEA

G o l f v a nG u i n e a

41EQUATORIAAL GUINEA

De enige Equatoriaal-Guineeër die in Antwerpen woont, hebben we niet kunnen strikken. In heel België zijn trouwens maar weinig inwijkelingen uit het Centraal-Afrikaanse landje te vinden. Behalve in de Equatoriaal-Guinese ambassade in Ukkel dan.

Daar werkt Luís Asumu (39). ”Van alle Afrikanen, lachen die uit Equatoriaal-Guinea het meest”, beweert hij. Luís Asumu werkt dan wel als administratief medewerker op de ambassade van Equatoriaal-Guinea, hij zou net zo goed zijn mannetje kun-nen staan bij de toeristische dienst van zijn land.

”Equatoriaal-Guinea is klein maar prachtig”, zegt hij. ”We hebben een zalig tropisch klimaat, onge-repte stranden, bossen en nationale parken. Die zitten vol met wilde dieren.” Wie op safari gaat in Equatoriaal-Guinea, komt met een beetje geluk een troep bavianen tegen of misschien wel een bosvarken. ”Maar zeker weet je dat nooit, want wilde dieren laten zich niet pro-grammeren”, lacht Luís. Luís Asumu werkt nog maar drie maanden op de ambassade in Ukkel. En het is best wennen. ”Het is hier zó koud”, zucht hij. ”Maar och, die winters word ik wel gewoon.”Hoe het komt dat er zo weinig Equatoriaal-Guineeërs in België wonen? Luís weet het niet. ”De enige landgenoten die ik ken, werken alle-maal op de ambassade. Ik mis ze wel, mijn vrien-den van thuis want Equatoriaal-Guineeërs zijn heel hartelijk en sociaal.”

”Die winters zal ik wel gewoon worden”

Eric Moussambani.

Tropische hiphopEquatoriaal-Guinea stuurt zijn muzikalezonen uit. Afgelopen zomer stonden de hiphoppers Koz 2 Rim op het podium van het Sfinks-festival in Boechout. Sfinks-organisator Patrick De Groote her-innert zich de drie jonge Equatoriaal-Guineeërs nog goed. “Ze waren nog nooit in Europa geweest. Ze keken hun ogen uit”, vertelt hij. “Maar we hebben hen niet aan hun lot overgelaten, hoor. Onze vrijwilligers hebben hen opgevangen en hebben hen een

beetje rondgeleid langs de belangrijkste toeristische attrac-ties. Een beetje zoals je met buitenlandse vrienden doet als die op bezoek komen.”Volgens Patrick De Groote gaat het de jongens van Koz 2 Rim voor de wind. “Ze maken nog steeds goeie muziek en treden op in heel Centraal-Afrika.”

Equatoriaal-Guinea stuurt zijn muzikalezonen uit. Afgelopen zomer stonden de hiphoppers Koz 2 Rim op het podium van het Sfinks-festival in Boechout. Sfinks-organisator Patrick De Groote herinnert zich de drie jonge Equatoriaal-Guineeërs nog goed. “Ze waren nog nooit in Europa geweest. Ze keken hun ogen uit”, vertelt hij. “Maar we hebben hen niet aan hun lot overgelaten, hoor. Onze vrijwilligers hebben hen opgevangen en hebben hen een Koz 2 Rim.