donderdag 6 november 2008

VA N A F G H A N I S TA N TOT ZWITSERLAND

blz.

2BotswanaAmbassadeur Marc Van de Brande“Een Botswaan kun je niet verplanten”

BraziliëDansleraar Mico Louruz“Mijn droom ging in vervulling in Antwerpen”

Teksten: Maaike Floor, Stijn Janssen, Kobe Verheyen Coördinatie: Kris Vanmarsenille Eindredactie: Kris Vanmarsenille, Maaike FloorFoto’s, illustraties: Bert Hulselmans, Thomas Legrève, Wim Hendrix, EPA, GPD, GVA

Bijlagereeks over de 160 verschillende nationaliteiten die in Antwerpen vertegenwoordigd zijn

blz.

3BulgarijeIlko Iordanov en Vasil Todorov“Onze wijn is stukken beter dan de Franse”

blz.

6

�

donderdag 6 november 2008

Botswana

Antwerpen heeft meer dan drieduizend inwoners met Afrikaanse roots. Maar mensen uit Botswana vinden Antwerpen blijkbaar geen fijne stad om in te wonen. In heel Antwerpen wonen er precies twee, die ook nog eens zo goed als onvindbaar zijn. Zelfs de Botswaanse ambassade weet niet van hun bestaan.

Ingrediënten voor 6 personen:

500 g black-eyed beans, 1 gro-te ui, 2 verse tomaten, zout naar smaak, 2 eetlepels gemalen rivier-kreeft, 2 theelepels chilipoeder, 2 eetlepels tomatenpuree, 1 dl heet water, 2 dl palm- of andere olie, een bosje bananenbladeren of folie

Bereidingswijze:Week de bonen 30 minuten in wa-ter en giet ze af. Wrijf de bonen

met een wassende beweging van beide handen tegen elkaar zodat de pellen loslaten. Zet de bonen weer onder water. De pelletjes gaan nu drijven zodat ze gemak-kelijk met een zeef afgeschept kunnen worden. Herhaal deze be-handeling om de nog vastzittende schilletjes te verwijderen. Week de gepelde bonen tot ze erg zacht zijn. Maal of pureer ze en doe de puree in een beslagkom. Snij de ui en de verse tomaten fijn en roer ze door

de bonenpuree. Voeg zout, rivier-kreeft, chilipoeder en tomatenpu-ree toe. Giet 1 dl heet water bij de olie en giet dit mengsel bij de bo-nen. Meng alle ingrediënten goed samen. Maak van twee bananen-bladeren samen of van de folie een envelop. Doe er twee eetlepels van het bonenmengsel in en leg ze in een stoompan. Hang de stoompan in een pan met kokend water, doe er een deksel op en laat het geheel een uur stomen.

Paradijs op aardeIn het zuiden van Afrika lo-pen 1,8 miljoen Botswanen rond op een gebied zo groot als Frankrijk. Daarmee is het land een van de dunst-bevolkte natuurparadijzen op de aarde. Toen het gebied nog onder Brits protectoraat stond, heette het ’Bechuana-

land’. Pas na de onafhankelijkheid in 1966 werd het land omgedoopt tot Botswana. Vandaag is het een parlementaire republiek met - sinds 1 april 2008 - president Ian Khama (Botswana Demo-cratische Partij) aan het hoofd. Het grootste deel van Botswana bestaat uit de Kalahariwoestijn: het leefgebied van de Bos-jesmannen. Nergens anders in Afrika is de na-tuur zo ongerept, met als absolute uitschieters de Okavangadelta, ’s werelds grootste binnenlandse delta met 400 km waterwegen, en de wereldbe-roemde archeologische vindplaats Tsodilo, ook wel het Louvre van de woestijn genoemd wegens zijn 4.500 rotsschilderingen.

Concurrent van Antwerpse diamantVóór de onafhankelijkheid in 1966 behoorde Botswana nog tot de twintig armste landen ter wereld. Vandaag is het een van de meest welva-rende landen van Afrika, met een van de snelst stijgende economieën ter wereld. De belangrijk-ste oorzaak van die groei is de ontdekking van diamant en de ontwikkeling van de diamantin-dustrie. Botswana is met maar liefst 80% van alle diamanten ter wereld meteen de grootste dia-mantproducent van de wereld. Tot voor kort voer-de het land alleen ruwe diamanten uit en verdien-den vooral buitenlandse handelaren het meest aan de edelstenen. Maar tegenwoordig worden de diamanten ook in het land zelf geslepen. Als dat nog uitbreidt en ook de handel daar op gang komt, zou het wel eens een serieuze concurrent voor Antwerpen kunnen worden.

Officieel: Republic of Botswana Hoofdstad: Gaborone Oppervlakte: 581.739 km² Aantal inwoners: 1,8 miljoen Levensverwachting: 50 jaar (mannen: 51jaar,

vrouwen: 49 jaar) Botswana kampt met een enorm aidsprobleem. Het land telt een van de hoogste aantallen hiv-geïnfecteerden ter wereld.

Bevolking: Tswana (79%), een etnische groep die een Bantoetaal spreekt.

Talen: Engels, Tswana, Setswana. Godsdienst: inheems (85%), katholiek (15%) Munteenheid: pula Telefoon landencode: +267 Internet landencode: .bw Export: diamantexport, koper en andere mi-

neralen Plaats op de lijst van rijkste landen:

124 op 177Er wonen 2 Botswanen in Antwerpen

© GRAPHIC NEWS

Limpo

po

B O T S W A N A

ZUID-AFRIKA

ZIMBABWE

ANGOLA ZAMBIA

NAMIBIË

K A L A H A R I

W O E S T I J N

Gaborone

Maun

Kasane

Ghanzi

Mamuno

Tshabong

Francistown

Serowe

Selebi-Phikwe

Mahalapye

Molepolole

Kanye

100km

”Botswanen in Antwerpen?” De stem van de dame van de ambas-sade in Brussel klinkt verbaasd. ”Voor zover wij weten woont er nie-mand uit Botswana in Antwerpen. Ik woon zelf in Brussel en er woont een studente in Gent. Dat is alles.” De ereconsul in Antwerpen is al even vriendelijk, maar ook hij kent geen Botswanen in Antwerpen. Het plat-form van Afrikaanse gemeenschap-pen, Afrikaans cultureel collectief, in winkels, cafés, niemand kan ons helpen. Populair is Antwerpen dus niet bij mensen uit Botswana. En dat maakt ons alleen maar nieuwsgieri-ger naar het land zelf. Daarom spra-ken we af met Marc van de Brande (49), de Belgische consul die in Bots-wana woont maar toevallig even in België was.

Heeft u er een verklaring voor waarom er zo weinig Botswanen in Antwerpen wonen?

Ik zeg altijd tegen mensen: een Botswaan kun je niet verplanten. De meeste mensen wonen graag bij hun familie in de buurt. Ze ko-men niets te kort in Botswana, het is een rijk land. En ieder weekend gaan ze naar hun hometown om bij hun familie en bij hun vee te zijn. Het vee is belangrijk. In 1999 kwam de Miss World uit Botswana, Mpule Keneilwe Kwelagobe. Toen ze haar vroegen wat ze het liefst deed in het weekend, zei ze: “Naar mijn huis gaan, naar de cattlepost van mijn familie om naar het vee te kijken”. Gewoon thuis zijn dus.

Wat is er zo bijzonder aan Bots-wana?

In Botswana is de familie een soort sociaal systeem. Veel kinderen wor-den opgevoed door hun grootouders en zorgen later voor hun eigen ou-ders. Ziekenhuizen zijn goedkoop in Botswana, net als het transport. En niemand sterft van de honger. Het is dus eigenlijk een rijk land. Veel mensen eten wel eenzijdig, maar ze willen vaak niets anders. Met kerst hadden wij ooit een feest georga-niseerd. Mijn vrouw had voor 150 man vol-au-vent gemaakt. Ze was weken bezig geweest. Maar onze gasten aten liever het eten dat ze kenden.

Hoe staan Botswanen in het leven?

Het zijn trotse, fiere mensen. Ze dra-gen veel zorg voor hun kleding en zorgen dat die altijd netjes is. Als je iemand kwetst, heb je wel een probleem. Dat gaat heel diep. Het is verder een land van negioteren en praten. Handgebaren zijn daarbij onbeleefd. Je kunt beter je handen in je

zakken houden. Als je iemand een hand geeft, houd je met je linker-hand ook je rechterarm vast. Dat is beleefd.

Wat vindt u nog opvallend? Veel mensen hebben een andere manier van denken. Er werkte een man bij mij die ontslag nam omdat zijn vader overleden was. Een goede kracht, dus ik vroeg hem of hij na de begrafenis echt niet terug kon komen. Dat ging niet, zei hij. Later kwam ik erachter dat hij de oudste van de familie was, en na de dood van zijn vader officieel verantwoor-delijk voor het vee. De familie bleek 1.200 koeien te hebben, een enorm kapitaal. En toch kwam hij al die die jaren voor een standaardloon bij mij werken.

Welke rol kan Botswana spelen op internationaal vlak?

Botswana is een stabiel land. Ik vind het een goed voorbeeldland voor andere Afrikaanse landen. Wat Bel-gië en Botswana bindt, is de dia-mant. De handel is in Antwerpen, maar in Botswana worden de dia-manten uit de grond gehaald en be-werkt. Daar worden de stenen ge-sorteerd, geëvalueerd en verdeeld. Eigenlijk zouden België en Bots-wana een bloedlink moeten leggen. Ze kunnen veel voor elkaar bete-kenen.

”Een Botswaan kun je niet verplanten”

Belgisch ambassadeur in Botswana Marc Van de Brande

Eet smakelijk!Moin-moin met rivierkreeft

Marc Van de Brande.

die jaren voor een standaardloon

Welke rol kan Botswana spelen op internationaal vlak?

Botswana15

�

Tánia Palermo: “Ik mis hier vooral het weer. In Rio leefden we de hele dag op het strand.”

“Ik blijf 100% Braziliaanse”

Uitbaatster restaurant Trópicos

Brazilië

© GRAPHIC NEWS

B R A Z I L I Ë

ARGENTINIË

VENEZUELA

COLOMBIA

GUYANASURINAME

Frans Guyana

PERU

CHIL

I

BOLIVIË

URUGUAY

PARAGUAY

E v e n a a r

500km

BoaVista Macapa

Belem

Palmas

Teresina

Sao LuisFortaleza

Natal

RecifeMaceio

Salvador

Goiania

Cuiaba

BeloHorizonte

Vitoria

Rio de Janeiro

Sao Paulo

Curitiba

FlorianopolisPortoAlegre

CampoGrande

Manaus

PortoVelho

Rio Branco

Brasilia

A T L A N T I S C H EO C E A A NS

TIL

LE

OC

EA

AN

Amazone

Zowat de hele decoratie van de Trópi-cos komt uit de ‘Casa do lado’: een ar-

tisanaat van Braziliaanse meubels en kunstvoorwerpen dat vlak naast het res-taurant gelegen is. Beide zaken zijn in dezelfde warme kleuren geschilderd en geven de buurt een meer dan opvallen-de Zuid-Amerikaanse touch. Beide zijn ook eigendom van Tánia Pa-lermo en haar Nederlandse man Nick Tierie. Na jarenlang een restaurant te hebben uitgebaat in Rio, opende het echtpaar twintig jaar geleden in het hartje van Antwerpen dit Braziliaans-Mexicaanse restaurant. ‘Wereldkeuken

avant la lettre”, zo staat te lezen op de menukaart.

“Toch is de Trópicos geen pleisterplaats voor Antwerpse Brazilianen”, beweert Tá-nia. “Ik vermoed dat het voor veel Brazi-lianen te duur is om buitenshuis te gaan eten. Alleen als ze authentiek Braziliaans eten missen, komen ze naar hier.” Trópicos serveert tal van specialiteiten uit alle streken van het onmetelijke Brazilië. “Onze specialiteit zijn zeker de steaks van geïmporteerd vlees uit Brazilië en Argen-tinië”, zegt Tánia. “Het vlees wordt be-strooid met zeezout en op de grill gelegd. Maar het nationale gerecht van Brazilië is ongetwijfeld feijoado: zwarte bonen met rijst. Je kan het als dagschotel overal eten, in cafés en aan kraampjes.”

BeachpersonTánia en Nick hebben jarenlang boven hun restaurant in het hartje van de stad gewoond. “We houden erg veel van Ant-werpen: een heel levendige stad met veel studenten”, zegt Tánia. “Ik heb nooit veel opgetrokken met de Antwerpse Brazilia-nen. Ik vermoed wel dat ze elkaar opzoe-ken in bepaalde bars maar daarvoor ben ik te oud. Ik heb nooit moeite gehad om me hier aan te passen. Ik hou van Europa en België is echt wel het middelpunt. Met de trein ben ik op enkele uren in Parijs, waar mijn zus woont.”

VeiligVandaag hebben het echtpaar en hun twee kinderen de stad ingeruild voor een landelijk huis in het Kempense Laakdal. “Het is een groen paradijs voor onze kin-deren”, zegt Tánia. “En vooral een veilige omgeving om in op te groeien. Zeker als je het vergelijkt met Rio waar erg veel geweld is op straat. Maar ik twijfel wel of ik er blijf wonen... Wat ik het meeste mis, is het weer. Ik ben afkomstig van Rio en daar leef je dag in dag uit op het strand. I’m a beachperson. Je eet op het strand, studeert er, ontmoet er je vrienden. Ik mis het straatleven. Mensen uit Rio zijn levensgenieters en laten alles graag hun gang gaan. Wanneer mijn kinderen zijn afgestudeerd, denk ik eraan om de helft van het jaar hier en de andere helft in Brazilië te gaan wonen. Ik voel me nog

Als een uitgeweken Bra-ziliaan al heimwee heeft naar zijn land, dan roept hij allicht helemaal om zijn ‘madre’ als hij het restaurant Trópicos aan de Van Cuykstraat bin-nenstapt. Niet alleen wegens de geuren van ge-roosterde steak en bonen maar ook omdat het eet-huis letterlijk van boven tot onder volgestouwd is met Braziliaanse spul-len. Dit aanzicht moet het verlangen naar zijn

thuisland telkens opnieuw openscheuren.

Brazilië is een onmetelijk land - het vierde groot-ste in de wereld - dat bijna de helft van Zuid-Amerika beslaat. Het is onderverdeeld in 26 staten en bezit alles wat denkbaar is aan land-schappen: hagelwitte stranden, ondoordringbaar regenwoud, woestijnen en hooggebergte.

Brazilië was sinds 1500 een kolonie van de Portugezen die de oorspronkelijke indianenbe-volking verdreven of als slaven gebruikten op de suikerplantages, ‘aangevuld’ met slaven die uit West-Afrika werden gehaald. Hierdoor heeft de Braziliaanse bevolking een zeer gemengde samenstelling, heel anders dan die van andere Zuid-Amerikaanse landen.

In 1825 erkenden de Portugezen de onafhan-kelijkheid van Brazilië. De slavernij werd pas in 1888 afgeschaft, tot ongenoegen van de groot-grondbezitters.

Na de kolonisatie kende het land een bewogen politieke geschiedenis met ontelbare koningen, grootgrondbezitters en militaire dictators aan het bewind.

Pas sinds 1984 is Brazilië een stabiele demo-cratie. Vandaag is Luiz Inácio Lula da Silva (Ar-beiderspartij), kortweg Lula, aan de macht.

Een onleefbare hoofdstadNee, de hoofdstad van Brazilië is niet Rio de Janei-ro. Rio werd in 1960 van de troon gestoten door Brasilia, een volledig kunstmatige stad die uit de grond werd gestampt door president Kubit-zchek. Deze futuristische stad heeft de vorm van een vliegtuig met een brede boulevard waarlangs alle regeringsgebouwen liggen en dwars daarop twee ‘vleugels’ met uiterst regelmatig georden-de, grote woonblokken. In Brasilia wonen zo’n 2 miljoen mensen. Maar voor velen van hen is de hoofdstad niet meer dan een werkstad die ze in het weekend ontvluchten.

Officieel: Federale Republiek BraziliëHoofdstad: BrasiliaOppervlakte: 8,5 miljoen m²Aantal inwoners: 196 miljoenLevensverwachting: 68 jaar (mannen), 75 jaar

(vrouwen)Talen: Portugees (minderheden: Spaans, En-

gels, Duits, Italiaans, Japans)Godsdiensten: katholieken (73.6%), protestan-

ten (15.4%)Munteenheid: realTelefoon landencode: +55Internet landencode: .brBevolkingssamenstelling: blanken (53.7%), mu-

latten (38.5%) en zwarten (6.2%). Opmerkelijk is dat 1,4 miljoen Brazilianen van Japanse af-komst zijn.

Export: Naast koffie (2,5%) suiker, rundvlees, sinaasappelsap, sojabonen, kippenvlees, schoe-nen, ijzer en staal, chemische producten, tropisch hardhout en auto’s. Vliegtuigproducent Embraer is de op vier na grootste vliegtuigbouwer van de wereld. Plaats op de lijst van rijkste landen: 70/177

16

�

donderdag 6 november 2008

BraziliëHoogvliegers

Sambavoetballers

Wie Brazilië zegt, denkt onvermij-delijk ook aan voetbal. Ronaldinhospeelt dit seizoen bij AC Milan na ja-ren het mooie weer te hebben ge-maakt bij Barcelona en in de natio-nale ploeg. Kaka (foto) kreeg zijn bijnaam om-dat zijn jongere broer zijn echte naam niet kon uitspreken. Voluit heet de 26-

jarige speler Ricardo Izecson dos Santos Leite. Sinds 2003 speelt hij voor AC Milan. Vorig jaar werd hij uitgeroepen tot wereldvoetballer van het jaar. Maar geen van de huidige vedetten kan op tegen de legendarische Pele. De 68-jarige Edison Arantes do Nascimento wordt algemeen beschouwd als de beste voetballer aller tijden. In zijn lange carrière voor Santos en New York Cosmos scoorde hij 1.287 doelpunten.

Ayrton SennaBrazilianen blinken ook uit in het autorennen. De legendarische Ayrton Senna was pas 34 toen hij in 1994 tragisch verongelukte in Imola. Ande-re Braziliaanse toprenners zijn Nelson Piquet, Emerson Fittipaldi en Felipe Massa, die dit jaar tot op het allerlaatste moment strijd leverde om de wereldtitel.

Gilberto Gil Zanger en componist Gilberto Gil begon zijn car-rière in de jaren zestig. In 2003 stelde president Lula Gilbert Gil aan als minister van Cultuur. In 2008 nam hij ontslag om zich opnieuw volledig aan de muziek te wijden.

Gisele BundchenEén van de meest succesvolle en best betaalde modellen van de we-reld. Anno 2007 is ze het gezicht van meer dan twintig merken. Ze heeft een geschat vermogen van 150 mil-joen dollar en is daarmee ’s werelds rijkste supermodel.

Tien voor TaalGoeiendag!Bom-dia

Goeienavond!Boa-noite

Hoe maakt u het? Como tu faz isso?

Ik hou van jou. Eu te amo.

Mag ik deze dans van u?Me permite essa contra dança?

Is dit de weg naar het strand van Sint Anneke?

é esse o caminho para praia de santa Anneke?

Ben jij een supporter van Antwerp of Germinal Beerschot?

Tu és torcedor do Antwerp ou GBA?

Ik spreek Antwerps met een accent. Eu falo ‘Antwerps’ com sotaque.

Ik hou niet van bloemkool met witte saus. Eu detesto couve-flor com molho branco!

Een verklaring voor het atypisich Braziliaanse ver-schijnsel Hendrik Lucio Oliveira Van Dingenen uit de Fruithoflaan in Berchem is er wel. De 35-jarige heeft een Vlaamse vader, zowaar afkomstig uit Berchem. “In de jaren zestig kwam mijn pa naar Brazilië om er zijn burgerdienst (vervangende legerdienst) te ver-vullen’, vertelt Hendrik. “Hij leerde er mijn moeder kennen. Nu zijn ze al een tijdje gescheiden maar hij woont nog steeds in mijn dorp. Als hij mij wil zien, moet hij naar Berchem komen”, lacht hij.Tot zijn zestiende hield Hendrik het vol in een kust-stadje aan de Atlantische oceaan in de deelstaat Pa-raiba, in het noordoosten van Brazilië. Maar toen werd hij geroepen door God. “Ik heb zeven jaar als monnik geleefd in een Russisch orthodox klooster in Portugal”, vertelt hij. “Mijn dagen bracht ik door met theologiestudies en werken op het veld. Ach, jonge mensen doen soms dwaze dingen. Maar ik zag in dat het kloosterleven niets voor mij was. Inmiddels ben ik een overtuigd atheïst.”In Brazilië kon zwerver Hendrik zijn draai niet meer vinden. Met een tussenstop van twee jaar Zwitser-land kwam hij uiteindelijk acht jaar geleden in Ant-

werpen terecht. “België lag voor de hand”, zegt hij. “Ik heb hier nogal wat familie wonen: mijn groot-moeder, tantes en nonkels. In het begin had ik last van de drukte van Antwerpen. Maar nu voel ik me hier echt thuis. Het is zeker een multiculturele stad. In het kopiecentrum ontmoet ik enorm veel andere nationaliteiten. Ja, ook Brazilianen.”

No salsaIn zijn vrije tijd heeft Hendrik wel iets anders te doen dan zijn landgenoten op te zoeken. “Wellicht omdat ik hun interesses niet deel”, zegt hij. “Voetbal, dansen of feesten is niet aan mij besteed. Ik zit lie-ver thuis, lees een boek of ga naar de film. Nee, ook het tropische klimaat mis ik niet. Ik hou juist van de koude. Ik reis erg veel en meestal zoek ik het hoog-gebergte op. Ik trek rond met een rugzak. Ook dat vinden Brazilianen verdacht. Rugzaktoeristen zijn voor hen allemaal hippies.” Omdat Hendrik het zo naar zijn zin heeft in Antwer-pen is hij wel van plan om hier te blijven. “De stad wordt de uitvalsbasis voor mijn wereldreizen”, zegt hij. “Reizen is mijn leven. Ik heb daarom ook de Bel-gische nationaliteit aangenomen. Het is veel mak-kelijker om landsgrenzen te passeren met een Bel-gisch paspoort; Brazilianen worden nog met enige achterdocht bekeken.”En dus leidt Hendrik een typisch Vlaams bestaan. “De zondagen breng ik vaak door bij een van mijn tantes. Dan eten we de hele dag, vooral frieten en vlees, drinken veel te veel wijn en praten over koe-tjes en kalfjes. Echt Vlaams, toch?”

Braziliaan tegen wil en dankIn het kopieercentrum Kopie Kopie aan de Nationalestraat werkt Hendrik Van Dingenen. Uitgesproken met een Portu-gese tongval klinkt dit als ‘Endrique Fen Digéné’. Hendrik houdt niet van dan-sen, feesten of voetbal. Deze voormalige monnik is Braziliaan tegen wil en dank.

Half-Vlaamse Hendrik Van Dingenen

�

Bobó de Galinha

In Antwerpen wonen 296 Brazilianen.

Bon apetit! Eet Smakelijk!

Een recept van Nick Tierie, kok in het Braziliaans restaurant Trópicos in hartje Antwerpen.

“Ik heb gekozen voor Bobó de Galinha , een kip-schotel die wordt geserveerd met witte rijst en een slaatje van tomaten en komkommer met een lichte vinaigrette.

Ingrediënten:

1 kg kippenborstklein blikje maïskorrels (zoet)twee eetlepels tomatenpureescheutje room½ blikje kokosmelkverse peterselie, bieslook en koriander1 eetlepel witte wijnazijn en één eetlepel olijfolie250 gr maniokblokjes/ 3 grote aardappels (optioneel)De maniok kan men kopen in de Chinese winkels, zoals supermarkt Sun Wah in Antwerpen.De maniok/aardappel moet worden gekookt tot hij zacht is en nadien, afgekoeld, en met een scheut van de kippen-bouillon, worden gepureerd om de Bobó uiteindelijk te binden.2 liter waterzout en peper naar smaak1 blokje kippenbouillon extra.

Marineer vooraf de kip gedurende een uur in een schaal met zout en peper, azijn en olijfolie.Kook de kippenborst in een pan met water met nog een extra blokje bouillon.Haal de gare kippenborst uit het kookvocht en verdeel in serveerbare stukken voor een stoof-pot.Doe het vlees in een pan samen met de room, ko-kosmelk, tomatenpuree en de maïskorrels. Voeg peper en zout naar smaak toe en laat het al roe-rend nét niet koken. Onder het roeren moet de rest van de kippen-bouillon beetje bij beetje worden toegevoegd samen met de maniokpuree om het geheel te binden.Roer de zeer fijn gehakte peterselie, bieslook, ko-riander, zout en peper naar smaak er doorheen Serveer in enkele mooie spekstenen pannetjes.

Brazilianen geloven als geen ander in het lot. En Mico allicht nog meer dan zijn andere landgenoten. Vijftien jaar geleden werd hij verliefd op een Belgi-sche vrouw die hij in zijn geboortestad Porto Alegre leerde kennen tijdens een culturele uitwisseling. Die vrouw was Hilde Broos, een van de bezielsters van het Antwerpse danscentrum Carte Blanche. “Ik ben Hilde naar Antwerpen gevolgd”, vertelt Mico. “Een week later kon ik in haar dansschool al aan de slag als leraar capoeira. Nu geef ik al veertien jaar on-afgebroken les. Ik heb van mijn passie mijn beroep kunnen maken.”

Capoeira is een bezwerende mengeling van gevechts-sport, dans, muziek en zang. “In Brazilië wordt het op elke straathoek of park beoefend”, vertelt Mico. “Toch gaan de wortels ervan terug tot de Afrikaanse slaven die in de 16de en 17de eeuw naar de suikerplanta-ges werden gebracht door de Portugese kolonisten. De slaven mochten geen gevechtssport beoefenen en camoufleerden daarom hun gevechtstechnieken in een dans”, vertelt Mico. “Die Afrikaanse ritmen en bewegingen hebben zich door de eeuwen vermengd met de Braziliaanse invloeden en nu behoort capoei-ra tot het hart van de echte Braziliaanse cultuur. In Afrika vind je geen capoeira.”Als capoeira dan zo door en door Braziliaans is, kun-nen westerlingen dan wel tot de ziel ervan doordrin-gen? “Natuurlijk, ik heb leerlingen die al vijftien jaar les volgen en zelf capoeiralessen mogen geven”, vertelt Mico. “Maar je hebt meer tijd nodig. Wat je in Brazilië op vijf jaar kan leren, vergt hier tien jaar tijd. Capoeira is dan ook een complexe aangelegen-heid. Ik heb er twintig jaar over gedaan om ‘meester’ te worden. Om de totaliteit ervan te beleven, moet je niet alleen de bewegingen aanleren maar ook mu-ziek leren spelen en de Portugese liederen kunnen zingen. Vooral dat laatste schrikt veel mensen af.”

Medicijn tegen heimweeVoor Mico was de capoeira ook een middel om zijn heimwee naar zijn land makkelijker te kunnen ver-teren. “De meeste Brazilianen ontmoet ik hier tijdens evenementen waarop capoeira wordt gedanst”, ver-telt hij. “De dans verbindt ons overal in de wereld. Ik herinner me nog heel goed de dag dat ik in Ant-werpen aankwam: een koude oktoberdag, grijs en donker. Nog steeds krijg ik mijn dipje in de winter. Ondertussen voel ik me hier wel thuis. In vergelij-king met Porto Negro is Antwerpen een kleine stad. Je kan hier alles met de fiets doen. Maar toch ga ik elk jaar minstens een keer terug naar Brazilië om mijn batterijen op te laden.”

Toen Mico Louruz (47), capoerista uit de Braziliaanse grootstad Porto Alegre, veertien jaar geleden in Antwerpen aankwam, viel hij met zijn gat in de boter. Amper een week later kon hij al aan de slag als leraar capoeira. “Een droom ging in vervul-ling”, zegt de mestre (meester) in de capoeira. “Het is steeds een van mijn levensdoelen geweest om de Brazi-liaanse cultuur te kunnen versprei-den.”

Mico Louruz is meester in typisch Braziliaanse dans

Sambadansers tijdens het Braziliaans carnaval in Rio.

“Capoeira verbindt Brazilianen over de hele wereld”

Braziliaanse adressen

• Trópicos: Mexicaans-Brazilaans restaurant, Van Cuyckstraat 2, Antwerpen, www.tropicos.be

• Casa Do lado, Brazili-aans artisanaat, Tabaksvest 1, www.casadolado.be

• I like samba: Braziliaans sambacafé, Londenstraat 42, www.ilikesamba.com

• Fogos: Braziliaans restaurant, Bordeauxstraat 7, www.fogos.be

eetcAfeCarte Blanche,

Stuivenbergplein 38, www.carte-blanche.be

�

donderdag 6 november 2008

© G

RAPH

IC N

E WS

Z W A R T EZ E E

D O N A U

B U L G A R I J E

ROEMENIË

TURKIJE

SERVIË

MAC

EDO

NIË

GRIEKENLAND

PlovdivBlagoevgrad

Shumen

Khaskovo

Burgas

Nesebur

Varna

Ruse Silistra

Dobrich

Vratza

Montana Pleven

Lom

Vidin

Sliven

Kurdzhali

Stara Zagora Malko Turnovo

Sofia

50km

Bulgarije is een land met een rijke geschiede-nis.

Al in de zevende eeuw stichtten de zogenaam-de ‘Donau-Bolgaren’ het Bulgaarse Rijk. In de veertiende eeuw kwam het land in han-den van het Ottomaanse Rijk, tot het op 22 september 1908 een volledig onafhankelijk koninkrijk werd. Na de Tweede Wereldoorlog werd Bulgarije onder invloed van de toenmalige Sovjet-Unie een communistische volksrepubliek. Maar in 1989 veranderde het land in een democrati-sche meerpartijenstaat. In 2004 trad Bulga-rije toe tot de NAVO, en in 2007 werd het ook lid van de Europese Unie. In totaal heeft Bulgarije 378 kilometer kust-lijn. Verder grenst het land aan Roemenië, Servië, Macedonië, Griekenland en Turkije. Bulgarije heeft een Midden-Europees kli-maat met warme zomers en koude winters. De gemiddelde dagtemperatuur ligt in het binnenland rond de 24°C en langs de Zwarte Zee tegen de 30°C.Op cultureel vlak scheert vooral de Bulgaar-se muziek hoge toppen. Bulgarijes bekend-

ste klassieke componist is Pancho Vladigerov. Maar ook liefhebbers van we-reldmuziek of volksmuziek zakken maar al te graag af naar het land ten zuiden van de Donau. De Bulgaar-se muziek zou vele moder-ne muziekstijlen beïnvloed hebben.

Hoofdstad: SofiaStaatsvorm: RepubliekOppervlakte: 110.550 km²Bevolking: 7.262.675 inwoners

Levensverwachting: 69,2 (mannen), 76,6 (vrouwen)Talen: Bulgaars (84,5%), Turks (9,6%)

en Roma (4,1%).Godsdiensten: Orthodox (82,6%), Moslim (12,2%), Katholiek (1,2%) en andere (4%).

Bevolkingssamenstelling: Bulgaren (83,9%), Turken (9,4%), Roma (4,7%) en andere (2%)

Munteenheid: Lev (1 euro = 1,95583 Lev)Nationale feestdag: 3 maartTelefoon landencode: +359Internet landencode: .bgExport: landbouw, machines, metaal, voed-sel, chemische producten, textiel en elek-tronica.Plaats op de lijst van rijkste landen:

BulgarijeBulgarije17

“Onze wijn is stukken beter

dan de Franse!”

In Antwerpen leven veel Bulgaren. Maar gek genoeg is er op dit ogenlik niets dat hen echt bindt. En daar willen Ilko Iordanov en Vasil Todorov verandering in brengen.

“Een halfjaar geleden besloten we om de allereerste Bulgaarse club in Antwerpen op te richten”, zegt Ilko. “We gingen op zoek naar een pand, en vonden dat in de Lange Dijkstraat. Op dit ogenblik is er nog wel wat werk. We moeten ook nog een aantal vergunningen in orde krijgen. Maar als dat allemaal geregeld is, hopen we onze deuren zo snel mogelijk te openen.”

Bulgaarse geneeskunde De Bulgaarse club zal bruisen van de activiteiten. “Mo-menteel staan er al verschillende evenementen ge-pland. Zo houden we binnenkort een ontmoetingsmo-ment om nieuwe Antwerpse Bulgaren te informeren over wonen en werken in België. En ook een uiteen-zetting over alternatieve Bulgaarse geneeskunde staat al op de agenda.” Maar het moet zeker niet altijd zo serieus zijn. “We zullen ook een wijnproeverij organiseren”, zegt Ilko. “Bulgarije staat in de wereld bekend als producent van topwijnen. Akkoord, de Franse wijnen zijn zeker niet slecht. Maar die van ons is toch nog stukken beter.”Belangrijk is dat de activiteiten van de Bulgaarse club zeker niet uitsluitend voor Bulgaren zijn. “Integen-deel. We hopen dat er ook Vlamingen en mensen van andere nationaliteiten op af komen. We zullen hen in

Ilko Iordanov en Vasil Todorov stichten gloednieuwe Bulgaarse club

In de Lange Dijkstraat 18, op een steenworp van het Sint-Jans-plein, wordt op dit ogenblik hard gewerkt. Ilko Iordanov en Vasil Todorov brengen er alles in ge-reedheid voor de opening van de eerste Bulgaarse club in Antwer-pen. Zodra ze in orde zijn met de laatste elektriciteitsvergun-ningen, is het pand een ontmoe-tingsplaats voor Bulgaren. Maar ook u bent welkom.

“Het

Svetla Petrova bleef na haar studies plakken in Antwerpen.

Van alle Bulgaren in ons land, is Svetla Petro-va waarschijnlijk degene die het beste Neder-lands kan. De dame gaat in Antwerpen door het leven als tolk en vertaler. Iedereen die haar hulp nodig heeft, mag bij haar aanklop-

pen. “Maar het liefste tolk ik voor gerecht en politie”, zegt ze. “Omdat ik het spannend vind om een on-derzoek te volgen.”

Tolk Svetla Petrova overbrugt taalkloof tussen Bulgaren en Antwerpenaars

�

Grenzelozevriendschap

In dit rubriekje vragen we onze gesprekspartners naar kennissen of vrienden buiten hun eigen ge-meenschap.

Eet Smakelijk!

Ilko Iordanov en Vasil Todorov hebben in Ant-werpen veel contact met andere nationaliteiten. “Vooral met mensen uit landen van de voormalige Sovjet-Unie: Armenië, Oekraïne, Wit-Rusland, Est-land, Letland, Kazachstan, Oezbekistan, Georgië en noem maar op”, zegt Ilko. “Zij zijn vaak totaal anders dan wij, maar toch komen we goed over-een. Toen we jaren geleden in België aankwamen, hebben zij ons zo goed en zo kwaad mogelijk opge-vangen. Daarvoor zijn we hen heel dankbaar. Als onze Bulgaarse club binnenkort open is, nodigen we hen zeker uit voor een glas.”

In Antwerpen wonen 948 Bulgaren. Er wonen 380 Armeniërs, 316 mensen uit Oekraïne, 133 uit Wit-Rusland, 11 uit Estland, 49 uit Letland, 242 uit Kazachstan, 180 uit Oezbekistan en 216 uit Georgië.

Kufte kebabceGehaktballen en -stavenBereidingstijd:24 uur (intrekken) en tien minuten

Ingrediënten:Kalfs- en varkensgehakt (hoeveelheid te bepalen naargelang de honger of goesting), zwarte peper, zout, ajuin.

Voorbereiding:Meng het kalfs- en varkensgehakt goed door el-kaar. Voeg zwarte peper, gesneden ajuin en zout toe. Zet het geheel dan 24 uur in een koele ruimte.

Bereidingswijze:Rol van het gehakt ballen en staven en leg die daarna tien minuten onder de grill. Serveer het vlees met salade, paprika, verse pepers, komkom-mer, tomaten en brood. Smakelijk!

stichten gloednieuwe Bulgaarse club

Ilko Iordanov en Vasil Todorov houden van Antwerpen.

de toekomst ook trakteren op Bulgaarse films, muziek en dans, zodat ze kennis kunnen maken met onze rij-ke cultuur.” Als alle plannen van Ilko en Vasil al één ding met ze-kerheid aantonen, dan is het dat de Bulgaren het in Antwerpen naar hun zin hebben. Toch kwamen ze hier in ellendige omstandigheden terecht. “Na de politieke hervormingen in 1989, verlieten we Bulgarije”, zegt Vasil. “In ons eigen land hadden we weinig toekomst. Heel wat fabrieken gingen er dicht, met grote werk-

loosheid tot gevolg. Er zat niets anders op dan betere oorden op te zoeken.”Nu, zoveel jaren later, zijn ze blij dat ze voor Antwer-pen hebben gekozen. “Hier vind je alles: eten, werk, muziekinstrumenten en de mogelijkheid om zaken te doen. Dat is in Bulgarije niet het geval. Daarbij komt dat ook de Antwerpse haven ons enorm aanspreekt. Wij komen uit een echt ’zeeland’. Als er wat water in de buurt is, voelt een Bulgaar zich altijd dubbel zo goed.”

“Het liefste vertaal ik voor de rechtbank”Het levensverhaal van Svetla Petrova heeft veel weg van een sprookje. Twintig jaar geleden kwam ze als jon-ge en ambitieuze studente via een studiebeurs aan de universiteit van Leuven terecht. “Ik ging er Germaan-se talen studeren”, vertelt ze. “De bedoeling was dat ik hier Nederlands zou leren om deze taal daarna te do-ceren aan een universiteit in Bulgarije.”Maar dat liep even anders. “Tijdens mijn studies leer-de ik een man uit Stabroek kennen. Dat bleek goed te klikken. Even later zijn we getrouwd en hebben we een huis gekocht. Een jaar na ons huwelijk kregen we een dochter: Petia. Van terugkeren naar Bulgarije was opeens geen sprake meer.”Toch heeft Svetla geen spijt van haar Belgisch avontuur. Integendeel. Door de talenkennis die ze in ons land op-bouwde, kon ze in Antwerpen aan de slag als vertaler. “Nog tijdens mijn zwangerschap legde ik in het justi-tiepaleis de eed af om er als tolk te werken. Toen mijn dochter klein was, hield ik mijn professionele leven op een laag pitje. Maar zodra Petia iets ouder werd, ging ik steeds meer tolken en vertalen.”Vooral het gerecht en de politie zijn bij Svetla vaste klant. “Het gebeurt regelmatig dat ik ’s nachts uit bed word gebeld om te tolken tijdens een ondervraging. Maar daar zit ik niets mee in. Ik ben een workaholic. Sommige dagen werk ik zestien uur. Het liefste doe ik opdrachten voor de rechtbank, omdat ik het spannend vind om een onderzoek van dichtbij te volgen.”Maar ook voor iets minder spectaculaire vertaalses-

sies haalt de tolk haar neus niet op. “Ik help veel land-genoten die naar België komen met het in orde bren-gen van hun documenten. Zo goed als alle Antwerpse Bulgaren hebben mijn gsm-nummer. Daarnaast ben ik ook ’sociale tolk’ in ziekenhuizen of tijdens ouder-contacten op school.”

ProstitueesToch komt de Bulgaarse af en toe ook in situaties te-recht waar ze koude rillingen van krijgt. “Ik tolk soms voor Payoke, een vzw die opkomt voor de belangen van prostituees. Dan is het soms wel even slikken. Zeker als je van die jonge vrouwen ziet die gedwongen wor-den om hun lichaam te verkopen. Onlangs kwam ik op de jeugdrechtbank ook in contact met zigeunermeisjes die verplicht werden om te stelen. Dat greep mij heel erg aan, omdat ze even oud waren als mijn dochter. Op zo’n moment overvalt je het pijnlijke besef dat niet alle kinderen dezelfde kansen krijgen.”Maar ondanks dat is Svetla heel blij om in Antwerpen te leven en te werken. “Ik heb zeker geen heimwee naar Bulgarije. Ik ga er nog wel jaarlijks twee weken op vakantie. Maar tegen het einde van de tweede week verlang ik al terug naar België. Het gekke is dat ik me in mijn moederland steeds meer een ’toeriste’ voel. En blijkbaar zien mijn landgenoten het ook zo, want ik krijg er af en toe de vraag waar ik zo goed Bulgaars heb leren spreken.” (lacht)

Een boerenkar op de Bulgaarse wegen.

Bulgaarse vrouwen in traditionele klederdracht.

�

donderdag 6 november 2008

“Wij hebben zelfs klanten uit Oostende”

De winkel van Rosen (28) en Anelia (28) in de Bis-schopstraat oogt op het eerste zicht klein en zelfs een beetje rommelig. Maar toch is het dé draaischijf van de verdeling van Bulgaarse voedingsproducten over heel België en Nederland.“Wij voeren uit naar Amsterdam, Rotterdam, Brus-sel, Genk, Charleroi en noem maar op“, zegt Rosen. “Daarnaast hebben we hier in Antwerpen een win-kel geopend waar we zelf onze specialiteiten aan de man brengen. Ze komen rechtstreeks uit Bul-garije, waar mijn zakenpartner Djanko Dechev er nauwkeurig op toeziet dat alleen de beste produc-ten richting Antwerpen komen. Vooral salami, feta en wijn zijn in trek.”De winkel draait erg goed. “Toen we twee jaar ge-leden van start gingen, waren we vooral afhanke-lijk van vrienden die bij ons hun inkopen kwamen doen. Maar nu hebben we klanten van alle moge-lijke nationaliteiten: Polen, Turken, Russen en ook Vlamingen. Sommige van hen komen zelfs helemaal uit Oostende. Dat succes brengt met zich mee dat we heel wat meer zijn gaan invoeren. Twee jaar ge-leden volstond het om één vrachtwagen per maand te laten overkomen. Nu zijn dat er al drie.”

TaverneAlsof een winkel en een magazijn openhouden niet zwaar genoeg is, hebben Rosen en Anelia ook nog een drinkgelegenheid in de Brederodestraat: Taver-ne Relaxy. “We verkopen daar alle soorten dranken, van bier en wijn tot koffie en thee”, zegt Rosen. “Er komen veel Bulgaren over de vloer, maar ook an-dere mensen. Uiteraard brengt die taverne heel wat extra werk met zich mee. Ik werk dertig dagen per maand, vierentwintig uur op vierentwintig. Maar ik

doe het graag. En ik heb een sterke vrouw achter mij. Dat helpt veel.” (lacht)Eén keer per jaar keren Rosen en Anelia terug naar hun geboorteland. “Dan gaan we voor vier weken naar de Zwarte Zee. Lekker aan het strand liggen en vooral niet werken.”

Als u eens een Bulgaarse salami wil doorspoelen met Bulgaarse wijn, moet u bij Movis zijn. De winkel van Rosen Tenchev en zijn vriendin Ane-lia Rancheva verkoopt al het lekkers dat in Bulgarije geproduceerd wordt. En met succes. “Twee jaar geleden verkochten wij één volle vrachtwa-gen per maand. Nu zijn er dat al drie.”

Rosen Tenchev en Anelia Rancheva verkopen Bulgaarse specialiteiten

Ismail Kadare.

BulgarijeHoogvliegersChristo, beeldend kunste-

naar, pakte onder andere de Rijksdag in Berlijn in.

John Atanasov, uitvinder eerste computer.

Georgi Venin, professor, schrijver, journalist.

Lili Ivanova, popzangeres.

Theodosi Spasov , jazz- en folkmuzi-kant.

Boris Christov, operazanger.

Hristo Stoickov,voetballer.

Christo.

HristoStoickov.

eetcafeMovis, Bisschopstraat 17/19,

Antwerpen

Taverne Relaxy, Brederodestraat 116, Antwerpen

Volgende week: Burkina Faso, Burundi, Cambodja

Rosen en Anelia: “Vooral salami, feta en wijn zijn in trek.”

Hristo Stoickov,voetballer.

Tien voor taalGoeiedagZdravey

GoeienavondDobar vecher

Hoe maakt u het?Kak si?

Hoe laat is het?Kolko e chasa?

Ik hou van jeAzte obicham!

Ik ben gelukkigAz sum shtasliv!

Mooi weer vandaagYremeto e hubavo!

Dat is een goed ideeTova e dobra ideya!

Waar spreken we af?Kade i kogashte se srestnem?

Ik denk dat Germinal Beerschot dit jaar kampioen wordtAz mislya che Germinal Beerschot shte lude

shampionat tazi godina.

Ik spreek Antwerps met een accentA govorya Antverpenski s akcent!

Presidentieële wacht inSofia.

Lekker dobberen in de modder van het Rode meer,

40 km van Sofia.