dendriet 2002 nr 4 jaargang 1

Actie ‘Behaag Natuurlijk’

Grenzeloze Denderstreek:de Rietbeemd

Driemaandelijks tijdschrift - oktober-november-december 2002

JG1

2002

nr4

Opnieuw modelprojectin onze regio

Nieuwe denkwegenvoor N 41 en N 42

2 nr 4 oktober 2002

Ten geleide

Regionaal denken is één zaak. Maar je kan in dit denken de regio niet loskoppelen van zijn ruimereomgeving. De visies die we ontwikkelen moeten compatibel zijn met visies op een hoger niveau.Specifiek voor de regio is er de uitdaging dat de Denderstreek niet stopt bij de taalgrens.

Dat over de Waals-Vlaamse taalgrens heen werken mogelijk is, bewijzen we in samenwerking metde vogelbescherming al jaren met ons omvangrijk natuurreservaat “de Rietbeemd” teGeraardsbergen en Deux-Acren, aan de schilderachtige oevers van de belangrijkste zijrivier van deDender, de Mark. De Rietbeemd is het enige gewest overschrijdende reservaat van die grootte. Westellen in deze Dendriet de Rietbeemd voor als “natuurgebied in de kijker”. Beslist de moeitewaard om er eens een bezoekje aan te brengen.

In de Rietbeemd worden we schrijnend geconfronteerd met degebrekkige afstemming die een federale staatsstructuur met zichkan meebrengen. Verschillen in lozingsnormen, bemestingsnor-men, jachtwetgeving, ruimtelijk beleid,…. Het is maar eenargeloze greep uit de onderwerpen waar we als reservaatbe-heerder de moeizame beleidsmatige afstemming tussen degewesten vaststellen. En toch staat het project er. Waar een wilis, is blijkbaar een weg. Misschien is dit wel een les die overhe-den er kunnen uit trekken.

Onverkort kunnen we deze grensproblemen integraal extrapo-leren naar de gehele Denderstreek. Op vele beleidsterreinen iseen betere afstemming mogelijk. En soms is ze eigenlijk ver-plicht. Zo vraagt de Europese kaderrichtlijn water om het water-beleid geïntegreerd en over grenzen heen per stroomgebied tebekijken. Eigenlijk zouden we op diverse vlakken beter af zijnmet één Denderstreekbeleid dan met twee verschillende gewest-elijke benaderingen. Daarom juichen we het als Natuurpunt toe

dat er werk wordt gemaakt van een gewestoverschrijdend geïntegreerd gebiedsgericht beleid in devorm van een ROM-project. Wat dit betekent wordt verder toegelicht in een korte bijdrage in dezeDendriet. Dit ROM-project behandelt eigenlijk het gedeelte van de Denderstreek dat volgens hetRuimtelijk Structuurplan Vlaanderen (RSV) in het “buitengebied” valt.

Datzelfde Structuurplan Vlaanderen vindt het een verkeerde visie om doorheen dergelijkegebieden verkeersaders te plannen die in hoofdzaak gericht zijn op transitverkeer. Tegen dezeduidelijke en bindende RSV-visie in, trachten echter enkele louter economisch denkendestreekpolitici toch te moeten ijveren voor nieuwe noord-zuidassen: de N41 en N42. We zijn ervanovertuigd dat het van deze wegen transitwegen maken tegenstrijdig is met het RSV, en dat dezewegen verder zullen leiden tot de afbrokkeling van ons meest kostbare bezit: de ruimtelijkekwaliteiten van de regio. Kwaliteiten die door het RSV centraal gesteld worden. We zullen onsdaarom tegen nieuwe tracés te allen tijde blijven verzetten. Een bijdrage over het hoe en waaromin deze Dendriet.

De redactie

Teke

ning

:Pas

cale

Sym

ens

nr 4 - oktober 2002 3

Wat is een ROM project ?

ROM staat voor RuimtelijkeOrdening en Milieubeleid. EenROM-project wil een werkbarestructuur opzetten tussen ver-schillende partners voor eengeïntegreerde gebiedsgerichtebenadering. De methodiekwordt nu reeds gehanteerdvoor havengebieden enervaringen uit het buitenlandleren dat ook in openruimtegebieden een dergelijkeaanpak succesvol kan zijn. Hetinitiatief van het project gaatuit van de Vlaamse leefmilieu-administratie, maar het is debedoeling om sterk samen tewerken met lokale partners:het streekplatform Zuid-Oost-Vlaanderen en de steden Aalst,Ninove, Geraardsbergen,Lessen en Aat. Eindelijk gaatmen dus de uitdaging aan vaneen taalgrensoverschrijdendproject ! In tegenstelling tot watde krantenkop liet vermoedenhad Minister Dua reeds in demaand mei haar principiëlegoedkeuring aan het projectgegeven.

Wat houdt het projectconcreet in ?

Het “buitengebied” (herinnerje de term uit het Ruimtelijk

Structuurplan, RSV) kenmerktzich steeds meer als een com-plex gebied waar functies vanwonen, werken en recreatiemoeten verzoend worden methet behoud en het versterkenvan de natuuren milieu-kwaliteit. Door deze complex-iteit is het ook duidelijk dat debeleidsmatige werkwijze in detoekomst ook steeds meercomplex zal zijn. Centraal inhet ROM Denderstreek verhaalstaan zeker de versterking vande stedelijke potenties van deDendersteden en het behoudvan het open ruimtegebeidvan de Denderstreek tussen demetropolen Gent en Brussel ende Waalse as Doornik-Bergen-Charleroi.

Timing

Aangezien het om een model-project gaat, is het zeer belang-rijk om op voorhand in teschatten wat de kansen op sla-gen zouden zijn. Vandaar datde administratie een paarmaanden terug wat meer tijdvroeg om zich degelijk voor tebereiden. Een geïntegreerdegebiedsgerichte benaderingvergt immers een arbeidsinten-sieve inspanning van verschil-lende diensten over meerderejaren. Op dit moment wordt er

werk gemaakt van een start-overeenkomst, die de echteplan- en besluitvormingsfasevolgend jaar kan inluiden.Zodra het geïntegreerd strate-gisch plan er is, kan men aande uitvoering beginnen.

Verwarring

In de intro vertelden we dathet bewuste krantenartikeltwee dossiers door elkaarhaspelde, namelijk het zo-net kort geschetste ROM-pro-ject en een klassiek“Landinrichtingsproject” Den-derstreek. Dit tweede projectwerd door de minister inder-daad niet prioritair gesteund.Er waren immers voorstellendie op provinciaal niveaueen hogere prioriteit verdien-den om behandeld te wordenals landinrichtingsproject.Bijvoorbeeld de herstruc-turering van de landbouw bijde realisatie van hetDeurganckdok en het gecon-troleerd overstromingsgebiedKruibeke-Bazel-Rupelmonde.Het Dender-landinrichtings-dossier bevatte te weinig moti-vatie om te besluiten dat deDenderstreek de hoogste priori-teit kreeg. Bovendien is menbezig met een evaluatie vanhet landinrichtingscriterium,

Denderstreek betrokkenbij modelprojectGeïntegreerd gebiedsgericht beleid

“Dua schuift milieuproject Dender op lange baan”. Een krantentitel die enkele maanden geledenons bijna letterlijk in het oog (en het verkeerde keelgat) sprong. Al gauw bleek dat de journalisttwee dingen door elkaar haspelde. Het project bleek bewust of niet te kaderen in een poging vande (liberale) burgemeesters De Croo (Brakel), De Padt (Geraardsbergen), Durant (Ninove) en DeMaght (Aalst) om meer vaart in het dossier “ROM Denderland” te krijgen. Na lezing van het artikelkonden we alleen maar besluiten dat we niets wijzer geworden waren. We gingen voor jou dusmaar even zelf op journalistieke speurtocht.

wat het toekennen van eennieuw project op dit momenttoch eigenaardig zou maken.Tot slot wil men blijkbaar eerstwerk maken van het ROM-pro-ject en wil men een opeen-stapeling van instrumentenvermijden. Conclusie: het land-inrichtingsproject Denderstreekwordt voorlopig afgevoerd. Wezijn er vanuit onze natuurbe-houdhoek eigenlijk niet rouwigom. Want om voor de natuur-sector uit een dergelijk krachtiginstrument iets te halen kwamhet project voor ons tochenkele jaren te vroeg.

Modelproject is testcase

Voor Natuurpunt Denderstreekis het modelproject ROMDenderstreek onmiddellijk eentestcase. Zal alle aandacht van

onze beleidsvoerders gaannaar de versterking van destedelijke functies ? Of zal menook van in den beginne even-veel energie steken in impulsenvoor de kwaliteiten van onzeopen ruimte ? In het eerstegeval mag men in elk gevalalert en stevig weerwerkverwachten. In het laatstegeval zijn we bereid om alsconstructieve partner mee tewerken aan de realisatie ervan,zowel via onze reservaten alsvia andere projecten in deopen ruimte. Veel zal duidelijk

worden als we een analysekunnen maken van deingezette instrumenten en debesteding van de budgettendoor de verschillende partners.We blijven in eerste instantiepositief maar tevens voldoendewaakzaam. Want van in dekleine hoekjes van de startnotaloert reeds het gevaar dat heteconomisch denken het ecolo-gisch en ruimtelijk denken (enhandelen) zal overheersen.

Wouter Mertens

4 nr 4 - oktober 2002

Geïnteresseerd om de startnota, de samenvattende nota of deCD rom versie van dit ROM project te lezen ? Deze kunnenaangevraagd worden bij David Stevens, Aminal, Directoraat generaal (Milieubeleidsplan), tel 02/5538303.

Oude turfputten in de Denderstreek, geëvolueerd naar natuurgebied

Fot

o:D

aan

Ste

mgé

e

-


N42: Belgische salami

De typische Belgische salami-politiek is welbekend. Als mende worst niet in zijn geheelgeserveerd krijgt, probeert menhem schijfje per schijfje binnente halen. Onder het mom vanplaatselijke verkeersveiligheidworden mensen die niet verdergeraken dan een kikvorsper-spectief opgezet en stukje bijbeetje worden alle obstakelsopgeruimd die een versneldedoorstroming van Noord naarZuid in de weg staan, zodatmen voor wie wel vanuitreigerperspectief kijkt, eennieuwe noord-zuid-as creëert.Niet overtuigd ? Wij illustrerenhet met feiten over de N42, deweg dus vanuit Geraardsbergenrichting Gent en verdereontwikkelingen op dezelfdenoord-zuidlijn.

De feiten

In oktober 2003 gaat deWesterscheldetunnel open. Deovertocht bedraagt dan nogtien minuten. Onnodig tezeggen dat heel wat verkeer

deze verbinding zal kiezen inplaats van via de ringen vanAntwerpen en Brussel.Te Zelzate wordt geïnvesteerdin een betere doortocht. TeWetteren is de rotonde op deN42 voor een betere verkeers-afwikkeling van en naar deE40 bijna klaar. Van daar zit jezo op de R4. Op de lopendeplanning staan nog projectendie de doorstroming op de R4moeten verbeteren. Te Ooster-

zele wordt in 2005 de weg metvier rijstroken doorgetrokkentot Zottegem. Te Herzele heeftmen de mensen uit de buurtvan het oude tracé “zelf latenkiezen” voor een nieuw tracé.Men heeft de mensen er welniet bijgezegd dat op hetnieuwe traject er geen plaatszal zijn voor een op- of afrit,zodanig dat het gevaarlijkedancingverkeer in de regioop het oude tracé blijft.

Geen nieuwe verkeers-wegen !Nieuwe denkwegen !

N41 en N42: no pasarán !

Onze politici kampen al jaren met een chronisch gebrek aan creativiteit. Verdere ontsluiting is voorvelen nog steeds het magische wondermiddel in de ontwikkeling van de Denderstreek. Voor onzeregio wordt er onnoemelijk veel kruit verschoten voor het realiseren van bijkomende tracés voorde N41 en N42. Bij het nastreven ervan vergeten diezelfde politici dat ze regelrecht ingaan tegende bindende regels en principes van het Structuurplan Vlaanderen. Als ze toch hun zin zoudenkrijgen, worden bijkomende noord-zuid-assen gecreëerd, die het verkeer weg zouden halen vanbestaande goed uitgeruste wegen zoals de E17. Het idee is ook in strijd met het structuurplan-principe om bestaande economische polen te versterken en gebieden waar de woonkwaliteit cen-traal staat te sparen. Redenen genoeg om beide dossiers eens onder de loep te nemen. Ontdek jijook de parallellen ?

N 41 te Hemelveerdegem

Fot

o:W

illia

mV

anM

uyle

m

Te Overboelare tot slot gaansteeds meer stemmen op omvia een gewestplanwijzigingeen nieuw tracé aan te leggen.De idee van aanpassingen aanhet bestaande tracé wordtvakkundig verzwegen. Hetvoorontwerp provinciaal struc-tuurplan maakt voor dit ideeeen opening door, tegen degeest van het VlaamseStructuurplan in, een bij-komende sectie van de N42vanaf de N493(Geraardsbergen) tot deprovinciegrens voor te stellen.

Ook in Wallonië

Het idee van een nieuw tracévoor de doortocht teOverboelare is de laatsteschakel om op de A8 te gera-ken. Het Waalse “structuur-plan”, het Schéma deDéveloppement de l’EspaceRégional (SDER) selecteerdede A8 als een “axe routier”,een verkeersspil dus. Het duid-de de vervollediging van deA8 ten noorden van Aat aanals een prioritaire actie. Dezevervollediging van de A8 ligtvooral in de lijn van de verste-viging van de as Brussel-Rijssel, maar sluit naadloosaan bij ons hierboven vermeldverhaal. In tegenstelling tot hetStructuurplan Vlaanderen(RSV), dat het buitengebied

afbakende op basis van af- ofaanwezigheid van ruimtelijkestructuren, worden landelijke ge-bieden in Wallonië, dat uiter-aard nog veel meer openruimte heeft, in het SDERzuiver op basis van geogra-fische ligging gedefinieerd.Een totaal andere aanpak dus.Vlaanderen voert dus, in com-plete tegenstelling met zijneigen structuurplan, ontslui-tingsstrategieën uit voor hetWaalse SDER. Wie nu nog nietinziet dat nieuwe wegen zullenleiden tot nog meer verkeers-drukte en niet ten voordelevan de regio, maar tenvoordele van gebieden eldersin Europa, heeft zware oog-kleppen op.

De leugens

In plaats van de bestaandetracés aan te passen, zodatleefbaarheid centraal komt testaan, worden onder het momvan plaatselijke verkeersvei-ligheid alle obstakels uit deweg geruimd om een nieuwenoord-zuid-as te creëren. Hetis duidelijk dat een dergelijketoestand zeker niet zal leidentot een verhoogde ver-keersveiligheid en wie denktdat dergelijke nieuwe verkeers-transit van betekenisvol belangis voor de economische ont-wikkeling van de regio, gelooft

nog in Sinterklaas. Met tal vandeelprojecten slaagt men erdus in het opzet van hetStructuurplan Vlaanderen teomzeilen. De mensen die voor“veiligheid” kozen, laten zichmisbruiken om mee te werkenaan toestanden die juistonmogelijk veilig kunnen zijn.Want verkeerassen die deaantrekkingskracht hebbenvan een autostrade, maarnooit de inrichting ervan kun-nen hebben, zijn dodenbanen.Kijken we maar naar het be-kende voorbeeld van deBoomse steenweg.

N41

Met de N41 wil men eenverbinding creëren tussen Sint-Niklaas en Aalst. Momenteel isenkel het deel tussen Elverseleen Lebbeke (gewestweg N47)aangelegd. Het deel tenNoorden ervan ligt inabominabele staat en hetonderdeel tussen Lebbeke enGijzegem is (gelukkig) totaalniet aanwezig. Dit deel zouonder meer door het waarde-volle Denderbellebroek gaan,wat voor ons onaanvaardbaaris, en vergt onder meer debouw van en bijkomende brugover de Dender. Een negatiefadvies van de plangroep RSVhad tot gevolg dat de weg nietopgenomen werd in hetVlaamse structuurplan. Ook inde startnota van het provinci-aal structuurplan werd de N41niet opgenomen. Maar deBestendige deputatie ver-plichtte de ontwerper in eenvolgende fase dit alsnog tedoen. Waarom vraagt mennog naar de mening van spe-cialisten als de politici van inhet begin toch al hun meningwensen door te drukken ?Zelfs het Vlaamse mobiliteits-plan is niet overtuigd van het



nut van deze weg.

Parallellen

De beide wegen, net als de on-der Ninoofse druk (voorlo-pig ?) afgevoerde N45, lopenniet alleen letterlijk parallel. Erzijn ook figuurlijk heel watparallellen terug te vinden.Beide wegen kunnen zorgenvoor alternatieven voor reedsbestaande noord-zuid-assen enzullen bijkomend passagever-keer aantrekken. In beidegevallen worden niet gewensteverbindingen gerealiseerd opbovenregionaal niveau, wateveneens in beide gevallen instrijd is met het StructuurplanVlaanderen. Voor beide ge-vallen worden de eindstationsduidelijk verlegd (Noord-Frankrijk, Tunnel Wester-schelde,…). Voor regionaalpersonenvervoer volstaannochtans de huidige tracés enmoet er vooral werk gemaaktworden van de veiligheid enleefbaarheid van een aantaldoordochten. Nieuwe wegenzullen vooral bijkomend door-

gaand verkeer aantrekken,verkeer waar de regio nietbeter van wordt.

Gevolgen niet te overzien

Als men tegen beter weten intoch zou volharden, dan zalde verkeersonveiligheid inDenderbelle, Gijzegem enHofstade drastisch toenemendoor het creëren van bij-komende gelijkgrondse krui-singen. Te Aalst zelf zal bij-komend verkeer van de N41voor nog grotere onveiligheiden onleefbaarheid zorgen opde Boudewijnlaan. Momenteelstaan er op piekmomentenreeds files van ongeveer eenkilometer. Indien er meer ver-keer bijkomt via de N41 zal ditstil komen te staan tot inHofstade-Gijzegem. En mo-menteel kan het huidige ver-keer reeds bijna niet meer opde ring. En dan spreken wenog niet van de bijkomendeaanzuigkracht voor vrachtver-keer, de bijkomende geluids-hinder, de emissies, de groterebarrièrevorming en het onmo-

gelijk worden van fietsverkeerdoor kinderen en ouderen.Nee, het moet ook duidelijkzijn dat een dergelijke tran-sitweg in de eerste plaats zalzorgen voor een verminderingvan de leefkwaliteit.

Denderbellebroek

Bellebroek werd destijds totecologisch impulsgebied uit-geroepen. Natuurpunt onder-streept wat alle wetenschap-pers reeds jarenlang zeggenomtrent het waardevollegebied. De schade zal nietalleen visueel zijn, maar vooralecologisch door het creërenvan een fysische barrière diemigratie voor een aantalsoorten onmogelijk maakt,door het aanzienlijkeareaalverlies en door het ver-storen van de hydrologischestructuur. Tevens zal deopvangcapaciteit van hetbroek verminderen, wat in eenaantal gevallen zal leiden totbijkomend overstromings-gevaar. De Frans-SpaanseAspevallei indachtig, waarmen lokaal moet vechtentegen een weg die de regiogeen voorspoed zal brengen,maar wel de troeven van deregio zal vernietigen, zeggenwe duidelijk: no pasarán !

Wouter Mertens

Fot

o:W

illia

mV

anM

uyle

m

N 42: economisch wondermiddel?

Hoe het begon …

Precies vijftien jaar geleden –in het Europese Jaar van hetLeefmilieu – vonden twee en-thousiastelingen dat er stilaangenoeg gepalaverd werd overGroene Hoofdstructuur, MAP1,2,3, Structuurplannen en denoodzaak om – wilde men nogredden wat er nog te reddenwas – niet langer toekomstlozesnippers maar grote eenhedenNatuur te beschermen (vanGEN was er toen nog geensprake). Sommigen keken danook raar op dat zij hun blik

precies op de Markevallei had-den laten vallen, een nie-mandsland op de grens vandrie provincies en twee taalge-bieden, met een heuse taal-grens er dwars door.

Toen de Marke in 1975 vanMoerbeke tot de samenvloei-ing met de Dender in opdrachtvan de Nationale Waterdienstzo nodig moest worden ‘recht-getrokken’, ondanks het moe-dig verzet over de taalgrensheen van enkele strijders voorde goede zaak. Een verlorenslag die de beweging geen

goed deed. De nog aanwezige– zij het ernstig verminkte –natuurwaarden leken ge-doemd om plaats te makenvoor grootschalige landbouw,industriële varkenskwekerijen,waterspaarbekkens, zandop-spuitingen, en zelfs de A 8 !

Het is door onze verbeten strijdgelukkig helemaal andersgelopen: een nieuw natuur-reservaat de Rietbeemd wasgeboren, reservaat nr. 13 vande toenmalige Wielewaal!Inderdaad: we waren er vroegbij!

Hoe kon men nu zoveel alsNatuurgebied ingekleurdeopen ruimte, met dankzij degeregelde winterse overstro-mingen nauwelijks enigebewoning, nauwelijks een weg,enkel doorkruist door de Markeen de Schillebeeklokte, methoutwallen, knotwilgenrijen,enkele geïsoleerde rietvelden,hier en daar een poel of een‘dode’ arm van de oorspronke-lijke Marke als stille getuigevan de onvergeeflijke aanslagop de natuur, omzoomd doorprachtige bossen en hollewegen vooral op de flanken,het geheel badend in een mys-terieuze stilte, zomaaropgeven? Waar vond je bv.nog zo’n gezond uilenbe-stand, zo’n amfibieënrijkdom?


Natuurgebied in de kijker

De Rietbeemd

Van opgegeven gebied tot vallei-overspannendproject in VEN- en Habitatrichtlijngebied.

Galloways in de Rietbeemd

Fot

o:W

alte

rV

anD

erM

eule

n


Amper twee jaar later mochtenwe in 1989 in het Kasteel vanMeise fier de prestigieuzenationale Prijs voor hetnatuurpatrimonium in ont-vangst nemen, een bewijs datwe het met ons ambitieuspioniersproject wel degelijk bijhet rechte eind hadden.

Hoe het evolueerde …

Nu waren we niet meer testoppen, de Rietbeemdontwikkelde zich in amper 15jaar tijds tot een beschermdnatuurgebied van 80 hectare,waarvan ruim zestig in volleeigendom. Een heel succes,wanneer je beseft dat het omhonderden uiterst kleinepercelen gaat, en evenveel

moeizame onderhandelingen.Het werden jaren van hardestrijd en soms grote ont-goocheling. Maar ook jarenvan grote voldoening en somszelfs diepe vreugde. Vermitshet om het enige taal-grensoverschrijdende reser-vaat van ons land gaat, washet zaak te vermijden om incommunautair politiek vaar-water terecht te komen. Webesloten dan ook inVlaanderen te werken voorde Wielewaal, in Walloniëvoor de toen nog nationa-ler gestructureerde Vogel-bescherming.

Het reservaat kende een aan-tal jaren een explosieve groei.In 1990 reeds aangegroeid tot

8 ha, waren drie jaar laterzowaar 40 ha door aankoopdefinitief beveiligd en erkend.We durfden zelfs dromen vaneen eigen bezoekerscentrum.Toen de historische St.Antoonshoeve te koop kwam,was de keuze snel gemaakt:we kochten met voornamelijkeigen middelen de schuur aanom er na verbouwing dooreen kleine groep erg gemo-tiveerde vrijwilligers onzebezoekers, scholen en anderegroepen, beter te kunnen ont-vangen en inwijden in onsnatuurbeschermingsproject.Naar aanleiding van deplechtige opening ervan in1997 vierden we er 75 jaarVogelbescherming.

De Rietbeemd: hier ademt open ruimte nog rust uit!

Fot

o:W

alte

rV

ande

rM

eule

n

Natuurbeheer

Sinds een tiental jaren doenwe voor het noodzakelijkebeheer van onze graslandeneen beroep op onze eigenkudde Galloways enShetlandponeys, De resultatenzijn opvallend op de extensiefbegraasde percelen: eengemengd bloemrijk openboccagelandschap met spon-tane opslag hier en daar vanstruiken, bomen en braam-struwelen, ideaal voor deGrauwe klauwier. We dromener dan ook luidop van.

Maar daarmee is de kous nietaf. Het spreekt voor zich datbv. het hooibeheer van eenvalleigebied als het onzeonmogelijk op de schouderskan blijven liggen van wisse-lende groepen of vrijwilligers,die tijdens het hooiseizoenbovendien vaak op vakantiezijn. Professionalisering dringtzich op, zodat het voor onzemedewerkers doenbaar blijften geen corvee wordt !

Daarom hebben we sinds eenpaar jaren een goedlopende

beheersovereenkomst geslotenmet een Vlaamse en eenWaalse landbouwer, die vooralhet hooilandbeheer op groteen niet al te vochtige blokkenop zich nemen, evenals eenstuk van de zorg voor onzebeheersdieren. Nu zijn we ookin staat een oude droom terealiseren van Walter Van derMeulen, ex-medeconservatoren medestichter van deRietbeemd: een heus‘onkruidenakkertje’ aan devoet van ons Bezoekers-centrum, waar vergetenschoonheden als Bolderik,Gele ganzebloem, Akker-leeuwebek, Blauwe koren-bloem, Papaver, Akkerviooltje,verschillende soorten Kamilleen Naakte lathyrus de ogenuitsteken. Plukken verboden !

Ook dankzij die nieuwesamenwerking, hebben wetotnogtoe nog geen beroepmoeten doen op de nochtanssinds kort in Geraardsbergengestationeerde werkploeg vanNatuurpunt, en kregen weo.m. de handen vrij om hetjaarlijks met de hand maaienvan een orchideeënperceeltje

en van stukken winters rietveldvol te houden, en zowaar ruim1 ½ ha loofbosuitbreiding terealiseren rond het Arduinbos.

Eerste resultaten

Het valt elke waarnemer ophoezeer de biodiversiteit istoegenomen. Zo wisten wevorig jaar het Waals Gewest teovertuigen om de nogresterende ‘dode’ armen vande Marke uit te roepen tot‘vochtige zones met biologi-sche waarde’, die voortaan inoverleg met het reservaat doorhen zullen beheerd worden.De groene kikkers en de sala-manders kunnen er maar welbij varen. Opmerkelijk is hetpotentieel aan ruigtekruiden,waarbij de Moerasspirea haarbijnaam alle eer aandoet:koningin der weiden. Op deovergang tussen hooiland enruigte bloeien weelderig Gelelis, Valeriaan, Veldlathyrus,Moerasrolklaver, Watermunt,Veenwortel, Wilde bertram,Kruisbladwalstro en Pijptor-kruid en zelfs Grote ratelaar,om er maar enkele te noemen.Sommige planten- en dier-soorten herstelden zich inmid-dels op soms spectaculairewijze. Voor andere was hethelaas te laat: Boompieper enGrauwe gors, Pijlkruid enZwanebloem zijn verdwenenuit de vallei, zoals dat vroegeral het geval was met de Otter.

Momenteel herbergt het reser-vaat als voornaamste vogelsjaarlijks Buizerd, Sperwer,Boom- en Torenvalk, Rans-,Steen-, Kerk- en Bosuil, Geel-gors, Rietgors, Sprinkhaan-rietzanger, Kleine karekiet,IJsvogel, Blauwborst, Dodaars,Houtsnip, Wielewaal, en ditjaar zelfs voor het eerst weereen broedgeval van de


De Sint-Antoonshoeve: stijlvol onthaalcentrum

Fot

o:G

odfr

ied

Mer

leve

de


Nachtegaal ! Maar ookWaterral, Porseleinhoen, Roer-domp, Gekraagde roodstaart,Tapuit, Paapje, Watersnip,Havik en Wespendief profi-teren geregeld van ons reser-vaat, hetzij als broedvogel,hetzij als doortrekker of alswintergast.De zeldzame Klapekster deedzelfs een broedpoging, maarwerd uitgeregend. Naast 24soorten dagvlinders is deRietbeemd ook een toevlucht-soord voor andere zeldzameinsecten. Denken we maar aande Gouden tor, de Hoornaar,de Horzelvlinder en deNachtpauwoog. Ook de kleinemarterachtigen en de Eikel-muis zijn goed vertegenwoor-digd en niet te vergeten: de Vos.

Perspectieven

Nu het grootste deel van deMarkevallei in Vlaanderenonlangs ingetekend werd alsHabitatrichtlijngebied, hopenwe dat Wallonië zo vlug moge-lijk dat goede voorbeeld zalvolgen: dan wordt met de hulpvan medestanders uitGalmaarden onze droom vanéén grote beschermde valleitot bijna in Edingen – metprachtige beschermde bossenals het Raspaillebos op deflanken – werkelijkheid !

Als het Vlaams Gewest – zoalshet er naar uitziet – nu ooknog de moed heeft om binnenafzienbare tijd een stuk van defouten uit het verleden goed temaken door de Marke weerruimte te geven om te mean-deren zoals weleer, dan ziet heter écht goed uit voor de eensvergeten vallei. De universi-teiten van Gent, Antwerpen enLeuven zijn volop bezig meteen diepgaande studiehierover, en suggereren dat de

Markevallei zeer geschikt isvoor zo’n hermeandering. Hetzou ook het noodzakelijkewaterbergend vermogen vande vallei sterk doen toenemen,iets waartegen wij als natuur-beschermers weinig bezwarenhebben op één belangrijkevoorwaarde: dat we mogenrekenen op een goede water-kwaliteit !Zelf plannen we volgend jaareen uitgestippeld wandelpad,zodat elke geïnteresseerdewandelaar ook op eigen hout-je een idee kan krijgen van hetreservaat. We zijn ook volopaan het werken aan een eigenwebsite, en aan de verdere uit-bouw van het natuureducatiefaspect van ons bezoekerscen-trum, in de hoop dat deRietbeemd de komende jarenverder mag uitgroeien tot eenark, waar allerlei dieren,planten, en ook mensen op-nieuw op adem kunnen ko-men, in afwachting dat ook bijonze bewindslieden échte eco-logische motieven steeds meerde bovenhand krijgen op kort-zichtig eigenbelang en korteter-mijndenken, wanneer het op

concrete beslissingen aankomt.Uit een recent officieel onder-zoek blijkt dat de meerderheidvan de bevolking er rijp vooris. En daar hebben organisa-ties als Natuurpunt enVogelbescherming elk op hunterrein zeker meer dan hunsteentje toe bijgedragen. Hetwaren de voorlopers !

Wij leven dus op hoop, en …als de nood het hoogst is, …

Godfried Merlevede

Godfried Merlevedetel. 068 - 33 51 06

[email protected]

INF

O

Wie graag op de hoogte blijft van het reilen en zeilen in deRietbeemd, kan via mail om de vier maand gratis ons con-

tactblaadje ontvangen. Mail ons uw mailadres.

Financiële steunOok uw financiële bijdrage is welkom op hetReservatenfonds: 443-1641921-11. Giften vanaf 30 €€ zijnfiscaal aftrekbaar.

Kleine pagesUiteraard dankt deze vlinderzijn naam aan de belangrijkstewaardplant, de Sleedoorn. Hettweede deel van zijn Latijnsenaam Thelca betulae betekentberk en is dus eigenlijk fout.Deze soort is een Kleine pagedie tot dezelfde familie behoortals de Vuurvlinders en Blauw-tjes. Typisch voor de Kleinepages is het korte, brede staart-je aan de achterkant van deachtervleugels.De vlinder vliegt in één gene-ratie per jaar van juli tot en metseptember, met een vrij langegemiddelde levensduur van 45dagen. Maar veel waarnemin-gen van volwassen dieren zijner niet omdat ze meestal bovenin struiken en bomen rustenden zonnend vertoeven. Enkel

de wijfjes worden vaker gezienaangezien ze dikwijls lager inhet struweel fladderen om daareitjes af te zetten.

SleedoornstruwelenIndien we op zoek willen gaannaar dit pageke dienen wevooreerst uit te kijken naar hetvoorkomen van de Sleedoorn.Zoek bij jou eens in de buurt ofje in het najaar sleedoorn-struweel vindt, gemakkelijk teherkennen aan de talrijkekleine donkerblauwe pruim-pjes. In april kan je ze nogbeter opmerken aan de uit-bundige, bijna lichtgevendebloei. Soms staan er mooiesleedoornhaagkanten aange-plant langs wegen. Noteer dehagen die je hebt ontdekt ofduid ze aan op een kaartje.

Uitkijken naar eitjesHet verspreidingsonderzoeknaar de Sleedoornpage is bijnauitsluitend op waarnemingenvan de eitjes. De eitjes overwin-teren immers op jonge twijgen,meestal afgezet aan de basisvan een doorn, zijtakje of ge-woon op de stam. Ze zijn opval-lend wit, maar met een doorme-ter van slechts 0,9 millimeter welzeer klein. Toch zijn de eitjes,als er zijn tenminste, in de win-ter vrij gemakkelijk te vinden.In de Denderstreek zijn errecent eitjes ontdekt in deMoenebroeken en hetRaspaillebos. Maar ook meerin het Noorden is er kans omde aanwezigheid van deze vlin-der vast te stellen.Wees eens extra aandachtig tij-dens je winterwandelingen enblijf eens stil staan bij een slee-doornhaag. De eitjes zijn dik-wijls te vinden op ooghoogte.Geef je ondervindingen door,zowel positief als negatief, aanonze werkgroep WID. Volgendjaar maken we in Dendriet deresultaten bekend.

Daan Stemgée


Eieren van deSleedoornpageZoek mee !

Een miskend, maar bijzonder fraai vlindertje is deSleedoornpage. Ook in de Denderstreek werd dit insect openkele plaatsen vastgesteld. Vermoedelijk is de soort zelfs ietsalgemener dan wordt aangenomen en daarom vragen we ookjouw hulp op zoek naar wintereitjes…

Werkgroep WID053 - 66 04 32

[email protected]

O

Fot

o:

Drie

sG

oris

sen

Sleedoornpage

Fot

o:D

ries

Gor

isse

n

Aquarel: Danny Van Schandevyl


Aqu

arel

:D

anny

Van

Sch

ande

vyl

AGrutto’s te Berlare en Zele De Gruttopopulatie uit de Kalkense meersenbegint zich blijkbaar uit te breiden naaromliggende gebieden. Zo was er deze zomereen nieuw broedgeval in de Heidemeersen inBerlare. Maar ook in het reservaatgebied vande meersen van Zele van VZW Durme: dit jaar2 succesvolle broedgevallen. Telkens op perce-len die in beheer zijn van Natuurpunt of VZWDurme. Het is dus zinvol om meer en meer aan-eengesloten reservatenprojecten uit te bouwen.De Grutto’s kiezen de reservaatpercelen uitvanwege de traditioneel latere maaidatum.

A In de bres voor de GruttoInmiddels maakt Natuurpunt Dendermondingook de Sint-Onolfspolder gereed om deze ele-gante weidevogel te ontvangen. Dit wordtgedaan door populierenbossen om te zettennaar hooiland zodat opnieuw een meer openweidegebied ontstaat, een leefruimte voor dezeldzame Grutto.

AConvenant: Denderregio dik gebuisd !Dit jaar kregen de gemeentebesturen de kansom een nieuwe samenwerkingsovereenkomstinzake milieubeleid, de opvolger van hetmilieuconvenant dus, af te sluiten met hetVlaams Gewest. 71% van de 308 Vlaamsegemeenten tekenden er op in. Voor onzeDenderregio tekenden amper 41% of 7 vande 17 gemeenten in voor het laagste ambitie-niveau. Dit zijn Berlare (6), Dendermonde (7),Galmaarden (5), Geraardsbergen (5),

Lebbeke (5), Liedekerke (5) en Ninove (6).Proficiat aan deze zeven gemeentebesturen !Het cijfer tussen haakjes geeft weer hoeveeltakenpakketten (“clusters”) men er wil reali-seren. Hopelijk gaat men volgend jaar erresoluut voor een hoger ambitieniveau. OpVlaams niveau koos ongeveer een kwart vande gemeenten reeds voor een hoger ambi-tieniveau. In de Denderstreek is dit0% ! Tekenden gewoonweg niet in: Aalst,Affligem, Denderleeuw, Erpe-Mere, GrootHaaltert, Herzele, Lede, Lierde, Roosdaal enSint-Lievens Houtem. We hopen dat ze vol-gend jaar alsnog in de samenwerkings-overeenkomst instappen. Anders wordt dekloof tussen wat de hogere overheid wil enwat de gemeente doet steeds groter.

AVegetarische golfHet vegetarisme is zeker en vast in opmars.Voor velen is vegetarisch eten niet zomaar eenidee maar een bewuste levenskeuze, waar-voor we uiteraard veel respect opbrengen. Wilje mensen die deze keuze maken een steuntjein de rug geven, surf dan zeker eens naarwww.vegetarisme.be/golf.

ATip voor rokersWist je dat je een leeg doosje van een filmrol-letje kunt gebruiken als mini-asbak. As enpeukjes bevatten onder andere teer en PAK’s(poly-aromatische koolwaterstoffen) die in devrije natuur moeilijk afbreken. Neem dusaltijd een doosje mee als je gaat wandelen(binnen en buiten onze reservaten) endeponeer er as en peukjes in. Dank voor uwzorg voor een betere natuuren milieu-kwaliteit !

AWildbeheerseenhedenBij besluit van 29/5/2002 heeft de Vlaamseminister van Leefmilieu de wildbeheerseen-heden “de Lavondel” te Neigem bij Ninoveen “Dendervallei west Pajottenland” teLiedekerke officieel erkend. We hopen dat hetgeen lege dozen worden, maar dat men erecht werk wil maken van een meerverantwoorde jacht.


NATUURPUNTJES

Grutto

Teke

ning

:Pas

cale

Sym

ens

ARegionaal sociaal forumIn het zuiden van de Provincie Oost-Vlaanderen en het westen van Henegouwenwordt momenteel gewerkt aan een regionaalsociaal forum. Op 4 en 5 oktober wordt er eenboottocht Aat-Geraardsbergen georganiseerdmet workshops passend in de principes vanPorto Alegre. Geïnteresseerden kunnenterecht op de website.users.skynet.be/rsf-fsr.

ARWZI Sint-AntelinksZoals reeds gemeld in de vorige “natuurpunt-jes” wil men toch een grootschalig RWZIbouwen te Sint-Antelinks. Ondanks het feitdat er nieuwere instrumenten bestaan(Ruimtelijke Uitvoeringsplannen, kortwegRUP’s) wil men er de beslissing nog vlug door-jagen via een BPA, dat in origine nooit wasbedoeld als instrument om afwijkingen vanhet gewestplan mogelijk te maken. Herzeleheeft nog geen structuurplan, wat nodig is omhet nieuwere RUP-instrument te kunnenhanteren. Nu nog doorzetten in een BPA isvolgens ons de kar voor het paard spannen.

ABos van D’HoppeHet ziet er naar uit dat de vele spontaan geës-caleerde acties van uit de beweging vruchtenafwerpen. De arrogantie en agressie van deafvalbaron Fort in de faciliteitengemeenteFlobecq-Vloersberg (intimidaties, geweld,…)werden breed uitgesmeerd in de pers en wor-den duidelijk noch door de publieke opinie,noch door de Waalse minister Foret langergepikt. Mogen we uiteindelijk hopen op eenhappy end ? (zie www.foert.org).

AActieve regio - reservatenpolitiekVan de ongeveer 50 ha waarvan we weet heb-ben dat ze dit jaar in de provincie Oost-Vlaan-deren zullen worden verworven, neemt Natuur-punt Denderregio ongeveer de helft voor zijn re-kening. Dit zegt toch wel iets over het gewichtvan de actieve werking van de beweging in deregio. Anderzijds vinden we dit nog steeds eendruppel op een hete plaat. In onze natuuren bos-arme provincie kijken we echt uit naar bijko-mende financiële impulsen vanuit het provincie-bestuur voor een reservatenbeleid binnen draag-vlakstructuren zoals Natuurpunt en vzw Durme.

ASiesegem naar de sis ?Op 14 juni stelde de Vlaamse regering hetontwerp van afbakeningsplan regionaalstede-

lijk gebied Aalst voorlopig vast. Zoals het ervoorlopig naar uitziet mag in tegenspraak methet RSV (Ruimtelijk StructuurplanVlaanderen) het open landschap van deAalsterse Siesegemkouter vol met beton wor-den gegoten. Na de voorlopige vaststellingvolgde een openbaar onderzoek. Een aantalbezwaren werden meegedeeld aan deVlacoro. In elk geval is het benutten en evt.saneren van bestaande andere terreinenonvoldoende onderzocht. Het dossier toontaan dat landbouwers en milieubewegingobjectieve bondgenoten kunnen zijn.Info: vzw Red Erpe en Siesegemkouter,Hendrik Strypens, 053 - 70 47 64.

A Zoogdiersite ElioDe site van onze regionale zoogdierenwerk-groep Elio is momenteel zonder twijfel demeest actuele zoogdierensite in Vlaanderen.Laat eens een berichtje achter in het gasten-boek. Eén adres: www.geocities.com/joachimdm.

ASite veilig GijzegemOok de lokale actiegroep “Veilig Gijzegem”kan je bereiken op het wereldwijde web:users.belgacom.net/veilig. De site is zeeroverzichtelijk. Geef deze mensen een moreelsteuntje met een webstekbezoek.

ABoktorsiteEen gesignaleerde website met tal vanprachtige boktorfoto’s in kleur:www.uochb.cas.cz/~natur/cerambyx

AKlacht tegen kernwapensOp 7 september stapten in de regio, zoals inde rest van Vlaanderen, heel wat mensen,onder wie Natuurpunters, naar hun plaatselijkpolitiekantoor om klacht neer te leggen tegenhet illegaal stationeren van kernwapens op devliegtuigbasis van Kleine Brogel. Met dezenucleaire politiek schenden zowel België alsde Navo het internationaal recht.

ABomspottingOp 5 oktober is er trouwens een geweldlozeactie aan de basis van Kleine Brogel zelf. Wiealsnog wil deelnemen vindt alle informatie opwww.vredesactie.be of op het nummer03/281.68.39.


ACinerea nieuwsbrievenEr verschenen onlangs kort achter elkaar tweedegelijke nieuwsbrieven van onze plaatselijkevogelwerkgroep Cinerea. Je kon er o.a. naastde klassieke waarnemingsoverzichten interes-sante regionale artikels lezen. Er was bijvoor-beeld een zeer goed gedocumenteerd artikelover de waarneming van een Kuifaalscholverin de Wellemeersen te Denderleeuw die vanjanuari tot juni 2001 bleef pleisteren. Dezenieuwsbrieven kunnen gratis aangevraagdworden bij Joost Mertens 053 - 66 06 34.

ANatuur.oriolusVoor wie houdt van vogelstudie kunnen wetrouwens heel sterk Natuur.oriolus aanbeve-len. De vroegere “Oriolus” kreeg een facelift,een betere concept-structuur en een sterkeinhoudelijke injectie. Resultaat: eenaantrekkelijk en degelijk vogelblad. EnkelNatuurpuntleden kunnen zich abonneren opNatuur.oriolus. Je betaalt hiervoor bovenophet Natuurpunt lidmaatschap € 8,5 met devermelding: “+ Oriolus”. Een aanrader !

ALeve de federale staat (! ?)Langs Vlaamse zijde is ons regionaalNatuurpuntreservaat “De Rietbeemd” eenhabitatrichtlijngebied. Langs Waalse zijdewerd recent jammer genoeg beslist om hetniet af te bakenen als habitatrichtlijngebied.We beseffen wel dat er in Wallonië veel meerkeuze is aan af te bakenen gebieden, maar iseen afstemming van het beleid van beidegewesten nu zoveel gevraagd ? Europa stoptblijkbaar reeds bij de gewestgrenzen.

ADDSDe intercommunale DDS verdient een pluimvoor haar recente inspanningen inzake afval-preventie Ze adviseert de inwoners van Zele,Berlare en Dendermonde hierover via haarmilieukrant “De Groene Wijzer”.

AGeluidshinder cross: stap vooruit…of...achteruit ?De Vlaamse regering heeft het licht op groengezet voor de inplanting van locaties voor per-manente cross-omlopen en anderelawaaierige sporten. In Vlaanderen zoudenminimaal 12 en maximaal 15 multifunctioneleterreinen worden vastgesteld. Hiermee wordtrechtszekerheid geboden aan lawaaierigesporten. We eisen nu ook dat natuur en

bevolking eindelijk rechtszekerheid krijgendoor Vlarem drastisch te verstrengen, zodatlawaaierige eenmalige inrichtingen definitiefniet meer kunnen in hun buurt. In de regio zijner regelmatig dergelijke controversiëleactiviteiten (tegen Molenbeekmeersen teOkegem bij Ninove, naast Natuurgebied inden Boekent te Haaltert, tegen Berchembos teRoosdaal, te Ophasselt, te Smeerebbe-Vloerzegem,…). Er is voor onze politici nu demogelijkheid om hier structureel een oplossingte bieden én voor crossers én voor bewonersén voor de natuur. Het spreekt voor zich datde inplanting van dergelijke terreinen op zeerruime regionale schaal moet bekeken wordenen niet op gemeentelijk niveau.

ALieveheersbeestjesWie wil meehelpen om de habitatvereisten ende verspreiding van onze lieveheersbeestjes tedoorgronden ? Heb je zin ? Dan kan je eennieuwe determinatietabel en een handig veld-boekje met waarnemingsformulieren bestellenbij de JNM: 09 - 223 28 05 of via een mailtjenaar [email protected]. Medewerkersontvangen het contactblad “Coccinula”.

A Zeldzame kriebels (1)Op 28/7/2002 ontdekte de werkgroep inverte-braten Denderstreek (WID) tijdens de“libellen”excursie te Welle o.a.: Geleluzernevlinder (Colias hyale), Muskusboktor(Aromia moschata), diverse smalbokken(Leptura rubra, Strangalia quadrifasciata enS.aurulenta), Tweeoogbok (Oberea oculata)en … een trekkende Weidebeekjuffer(Calopteryx splendens) !

AZeldzame kriebels (2)Marc Pollet stelde in de Malaisevalstalen diede WID in de reservaten in de regio opsteldeeen grote soortenrijkdom aan slankpoot-vliegen vast, alsook de volgende RodeLijstsoorten: Neurigona pallida (laatste mel-ding voor Vlaanderen uit Kontich in 1898;wel 5 recente meldingen uit Wallonië) enCampsicnemus pusillus (3° waarneming voorVlaanderen, na Torfbroek te Berg-Kampenhout en Donkvijvers te Oudenaarde).

AVogelopvangcentraWaar kan je in de regio terecht met zieke ofgekwetste vogels ? In de Vogelopvangcentra(VOC’s) van de Vogelbescherming



Afdelingsnieuws

250 kg munten voornatuur inGeraardsbergen

Midden 2001 startte NatuurpuntGeraardsbergen een inzamelactie van muntendie zouden vervallen met de komst van deeuro. Zesentwintig nestkastspaarpotten stondenverspreid in winkels in Geraardsbergen,Ninove, Lierde en zelfs Gent, Brussel enLeuven. Iets meer dan 250 kg munten werdeningezameld. Tientallen avonden werd het geldgesorteerd en geteld.

Enkele cijfers:A 42.000 munten van de eurozone werden persoort in zakjes verpakt om ze te ruilen vooreuro’s.

A 10.000 oude, niet meer inwisselbare munten,wachten nog op een bestemming(verzamelaar ?).A Van de 218 zilveren munten werd een deelreeds verkocht. Voor de andere wordt via eenmedewerker van Antwerpen-Noord nog eenkoper gezocht.A 31 gouden munten werden voor een mooieprijs aan verzamelaars verkocht.A Nederland breekt het record met een waardevan €€ 1.422 (3.135 gulden).A Top 5: Nederland, Duitsland, Frankrijk,Spanje, Groot-Brittannië.A Het grootste aantal munten van één soort:4.056 muntjes van 0,10 Duitse mark.A Belgische frank: 13.586 frank

Tot begin 2002 werd zoveel mogelijk geldmeegegeven met leden van Natuurpunt, familieen vrienden om in het land van herkomst tespenderen, waarna het opgedane geld terugbe-taald werd in euro. De Belgische munten wer-den via de bank omgezet. De rest van het geldmoet via de nationale banken van herkomstgewisseld worden. Dit wordt door het nationaalsecretariaat in Mechelen en vrijwilligersgeregeld.

De eindbalans: €€ 4.471 werden zelf omgezet,€€ 4.755 via Mechelen, een totaal van €€ 9.226.Deze opbrengst overtreft onze stoutsteverwachtingen. Met dit geld kunnen we extranatuurgebieden in Geraardsbergen aankopen.Wie nog munten heeft, en die wil lateninvesteren in natuur kan terecht bij de bestuurs-leden van Natuurpunt Geraardsbergen.

Voor verzamelaars is dit een schitterende gele-genheid om de nog ontbrekende stukken aan tevullen. Snel wezen is de boodschap.

Afdeling Geraardsbergen

Carlos D’HaeseleerStrichtstraat 8, 9570 Lierde

054 - 41 87 09

INF

O


De Valier: tweedenatuurreservaatte Liedekerke

Onrust omtrent demogelijke inplantingvan een nieuw treinsta-tion in een stuk

moerassig natuurgebied in de omgeving vanhet huidige station van Liedekerke was mis-schien niet rechtstreeks de aanleiding tot hetoprichten van een natuurreservaat, hoewel…Ideeën en plannen waren er al, maar de aanzettot het aankopen van de eerste percelen werdonrechtstreeks versneld door het bezwaar tegende eerste groots opgezette plannen van som-mige plaatselijke bewindslui. Voor de enen een“rottering”, voor de anderen een uniek moeras-sig gebied met specifieke fauna en flora, feit isdat dit natuurlijk overstromingsgebied verdientbewaard en beschermd te blijven voor de vol-gende generaties. Het maakt deel uit van eengroene gordel rond Liedekerke en vormt deverbinding tussen de Dendervallei en hetLiedekerkebos. Sinds november 2001, toen deeerste verkoopovereenkomsten werden geslo-ten, hebben wij een oppervlakte verworven

van zowat 2,5 ha. Als het van ons afhing, wordtdit in de komende maanden zeker verdubbeld,maar 40 verschillende eigenaars proberen teovertuigen om te verkopen is natuurlijk geensinecure. Temeer daar sommigen nog altijdhopen dat hun stukje natuurgebied ooit nogeens bouwgrond zal worden, ook al staat ditgebied meermaals per jaar volledig blank !

Na de Pamelse Meersen is dit de aanzet vooreen tweede natuurreservaat te Liedekerke en erzijn plannen om ook de vallei van dePalitsebeek (Pijnegem) als natuurgebied tebewaren. Dit zal onder meer afhangen van hetLiedekerkse gemeentebestuur, met wie intussenwordt onderhandeld over een samenwer-kingsakkoord i.v.m. subsidies. Wij hebben danook de “nobele” taak op ons genomen om denatuurgebieden uit het gemeentelijk GNOP tebeschermen en te ontwikkelen. Lukt dit, danbetekent dit een grote stap voorwaarts voor denatuurwaarde van onze gemeente en houdtniets ons tegen om met onze afdeling nog meernatuurgebieden tot stand te brengen.

Afdeling Affligem-Liedekerke

Aandacht voor twee grote publiekstrekkers inhet voorjaar:

In het kielzog van onze natuurbelevingsavond vaneind vorig jaar, een lezing over duurzaamheid.

Een voordracht, geïllustreerd met dia’s, over deaparte wending die de evolutie van het levengenomen heeft in het onovertroffen maar zeer

bedreigde Madagascar (een tweede Galápagos).

Men zegge het voort…

Marc Michiels053 - 67 11 91

[email protected]

INF

O

Koninginnepage

Teke

ning

:Pas

cale

Sym

ens

Een ruimere blik opgroen:

Biologisch tuinbouw-bedrijf “De Kollebloem”

Ons biologisch eetfestijnvan eind mei was op-nieuw een schot in de

roos. Een stijgend aantal eters en een “vege-tarische golf” die niet meer te stoppen lijkt,deden de extra inspanningen van organiserendteam snel vergeten. En dat terwijl er al twijfelsrezen over het voortzetten van het initiatief….

In het streven naar een volwaardige ecologi-sche voeding zochten we leveranciers in denabije omgeving. Het biologisch tuin-bouwbedrijf De Kollebloem uit Sint-Lievens-Esse leverde alle groenten en fruit voor desoep, het natuurbuffet en de sausen. Leen enAntoine, bioboerin en -boer, zorgden voor eeneetfestijn met maximaal respect voor milieu ennatuur, lees 100% biologisch. Voor toekomstigeeetfestijnen zijn er bijgevolg geen excuses….Onbekend is onbemind, dus grijpen we hierbijde kans om dit sympathiek, kleinschalig bedrijf-je een ruimer podium te bieden.

Begin jaren ’80 startte Antoine op 1 ha grondmet de bioteelt van vollegrondsgroenten op hetouderlijk bedrijf in St. Lievens-Esse. Tien jaarlater leerde hij Leen kennen en sindsdienkomen ze samen tot rust in het werken met hunhanden, in volle verbondenheid met de aarde,met de natuur. Die verbondenheid bewust voe-len en beleven is voor hen een inspirerendekracht die elke dag opnieuw duidelijker richtinggeeft aan het doel dat ze willen bereiken. Zoverdrievoudigde in een periode van tien jaar deoppervlakte grond waarop ze werken en werdde keuze voor afzet ook doelbewuster.Hun streefdoel is op een kleinschalige manierzoveel mogelijk verschillende streekeigengroenten te telen en die zo vers mogelijk tebezorgen aan de consument. In een jaar wor-den er meer dan 45 verschillende soortengroenten geteeld.

De wekelijkse nieuwsbrief, het Akkerweetje,vinden zij de belangrijkste bron van communi-catie met de klanten. Daarnaast organiseren zijjaarlijks een opendeurdag op het bedrijf zodatde klanten in contact kunnen komen met deplek waar hun voedsel wordt geteeld.

Groenteabonnementen Akkerwinde:wekelijkse bio-groenten ook op jouw bord ?

Elke dinsdag kan je een vers en gevarieerdgroentepakket afhalen bij een depot in de buurt.

Samenstelling van het pakketEr wordt steeds gekozen voor verse, seizoens-gebonden groenten van De Kollebloem of vancollega’s bioboeren.

Grootte van het pakketEen klein pakket voor 1 of 2 personen kost€7,44 (week) of € 32,23 (maand).Een groot pakket voor meerdere personen kost€ 12,39 (week) of € 53,69 (maand).Een fruitpakket kost € 7,44 (week) of € 32,23(maand).

Deelname en wijze van betalingVoor nieuwe deelnemers is een proefperiodemogelijk van enkele weken. De proefperiodewordt betaald met een overschrijvingsformulierdat je bij je eerste pakket vindt. Na de proefpe-riode, die duurt tot het einde van de maand,laat je ons telefonisch weten of je ermee door-gaat of niet. Je start een doorlopende opdrachtaltijd de 5de van de maand.Elke nieuwe klant krijgt gratis het vreemdebiogroenten kookboekje bij het 1ste pakket.

Afhaalpunten:Aalst, Geraardsbergen, Haaltert, Erwetegem,Scheldewindeke, Landskouter, Elene,Zottegem, Herzele, St. Lievens-Houtem,…


Afdeling Groot-Haaltert

Contacteer voor meer info of voor een proefabonnement: De Kollebloem – Akkerwinde,

Gaverland 34, 9620 Zottegem.Tel / fax: 09 - 360 93 22

e-mail: [email protected]: 740 142 761 - HR Oudenaarde: 47209

Rekeningnr. groenten: 737-0044445-62fruit: 737-0044446-63.


Opening Park vanMesen

Op 7 juli had ondermassale belangstellingde officiële openingplaats van het Park vanMesen te Lede. Invorige nummers werdreeds uitvoerig inge-gaan op onze inbreng

wat betreft inventarisatie en sturing van debeheerswerken. In de namiddag vonden tweewandelingen plaats onder leiding van HermanDerder. De vele bezoekers konden zichvergewissen van de huidige toestand van hetpark. Iedereen was blij verrast over de reeds uit-gevoerde beheerswerken en men kon zichinformeren over de toekomstige werken. Ookop donderdag 15 augustus en zaterdag 24augustus vonden begeleide namiddagwan-delingen plaats. De verdere kalender wordt

later meegedeeld.Buiten de geleide wandelingen is het parkmomenteel nog niet open voor het publiek,wegens de verschillende werken die nog opstapel staan. Het plaatsen van een afsluitingtussen de ruïnes en het park om veiligheidsre-denen is een eerste prioriteit.

Herman Derder

Afdeling Lede-Houtem

Herman Derder053 - 80 01 10

[email protected]

INF

O


Osbroek Gerstjens opde studietafel

De dienst ruimtelijkeordening van de stadheeft een studie ‘Visieruimtelijke ontwikke-ling’ rond dit gebiedgepubliceerd. Daarbijworden ook het stads-

park, de Bergemeersen en de teloorgeganeindustriegronden van Du Parc en Schotte op-genomen. Terecht wordt hier de nodige aan-dacht geschonken aan de groene long van Aalst.

Complex dossier

De nieuwe bestemmingen voor de industriëleerfgoedgronden, het balanceren tussen natuur-bescherming en natuurrecreatie, en de reeds

geplande en mogelijke projecten binnen dezeperimeter maken dit dossier zeer complex. Eenware uitdaging is het zeker om ook voldoendewaarborgen voor de natuurlijke aspecten vanhet gebied te vrijwaren of te optimaliseren. Degaranties daarvoor zouden moeten terug te vin-den zijn in het Natuurinrichtingsproject.

Onderstaande foto geeft een heel goed beeldvan deze schitterende groene long. Links onderhet kruispunt: “Den Haring”. De weg onderaanhorizontaal is de oude Ninoofse steenweg.Achteraan de “Kappellekensbaan” enErembodegem.

Fot

o.W

imD

’Hae

sele

er

Het Osbroek en de Gerstjens

Werkgroep Bomen Park OsbroekPeter Tolleneer 053 – 79 03 60

[email protected]

INF

O

Afdeling Aalst


Gebiedsgericht beleidDe samenwerking metdiverse overheden blijftsoms zeer stroef verlopen. Uit hetzomeroverleg metAminal-Natuur enStad Aalst bleek voorde Wellemeersen enkeldat Aminal de draad

gaat heropvissen voor een eerste verwerving(een 5-6 ha groot blok op de rechteroever teErembodegem, het deel van de helling rechtoverde ooievaarspaal). De voorgestelde optrekkingvan subsidiequota door de stad Aalst bleek geenhaalbare politieke kaart, gezien de algemeneprijsevolutie. De schatting van grasland aan deE40 in opdracht van het departement OpenbareWerken laat reeds 2 jaar op zich wachten. Hetschepencollege van Denderleeuw blijft zich sindsmeer dan 1 jaar beraden over de toekenning vanrestsubsidies voor de Molenbeekmeersen.Aminal bereidt zich sinds 2 jaar voor op de vooreen vijveraankoop noodzakelijke vaststelling vanterreinherstel. Dit belet niet dat in 2002 opnieuwvoor meer dan 5 ha akten zullen verlijden. Mediojuni kon eindelijk een compromis worden ge-sloten, waardoor ca.10 aaneengesloten ha in deWellemeersen-oostzijde eveneens begraasbaarworden. Eind juni was opnieuw reeds menigeberm te Welle gemaaid. Het wandelpadontsnapte tot augustus aan elke aandacht.

Beheera) WellemeersenDe oorspronkelijke natuurstreefbeelden wordengeherevalueerd op basis van de reeds behaaldebeheersresultaten. Enerzijds blijken de maai-regimes van meerdere hooilanden en één begra-zingsdruk ontoereikend voor herstel van hoog-waardige natuur, anderzijds leidden uitgedieptepoelen en kappingen tot onverhoopte resultatenop korte termijn: o.a. Kemphaan, bosruiter, wit-gatje, groenpootruiter en kleine plevier zijn optrek niet meer weg te denken te Erembodegem(een kleine kijkhut herrijst in oktober). De thansvolledig ondergrondse vleermuiskelder kreeg eentochtsas, 2 visplanken worden geplaatst aan deKleine zavelput. De laatste beheerswerkdag op

19/10: verbranden van verzamelde houtresten.b) MolenbeekmeersenDe omheining, coniferen en een schuthok opeen recent aangekocht perceel te Okegemverdwijnen deze winter !

StudieNa jarenlang accenten op vooral flora en avifau-na worden thans systematisch ongewerveldengeïnventariseerd in beide afdelingsreservaten, innauwe samenwerking met de WID (zie voorstel-lingstekst elders in deze Dendriet). Het materiaal-depot barst nu reeds uit zijn voegen. De deel-resultaten scheppen reeds hoge verwachtingen,ondanks vrij veel slechte weersomstandighedendeze zomer. Met de resultaten (gekende RodeLijstsoorten) zal rekening worden gehouden bijde aanpassing der natuurstreefbeelden (ter op-volging van het erkenningsdossier). Tot 2002was het voorkomen van de gesignaleerdeWaterspitsmuis in de Wellemeersen zelfs totaalonbekend voor de conservators. Dwergmuis,Bunzing, Hermelijn en Wezel houden ogen-schijnlijk stand, doch kregen tot heden niet despeciale beheersaandacht die ze verdienen. Desamenwerking met o.a. ELIO wordt daaromthans aangezwengeld.

EducatieDe beheersinspanningen worden telkens weerverduidelijkt aan het publiek tijdens excursies envia Infoblad Denderleeuw. Het centraal wandel-pad werd verlegd. Drie knuppelpadgedeelten(350 m) worden gefinancierd door de GemeenteDenderleeuw en geplaatst door deNatuurpuntploeg. De kleinere infoborden langshet wandelpad worden in 2003 vervangen en deplaatsborden krijgen een opknapbeurt.

AgendaWe nemen ook deel aan de regionale boom-plantactie, in het kader van de geplande nau-were samenwerking tussen 9 Denderafdelin-gen. Zend je bestelbon nu in !Tot 12/10 vinden elke zaterdag educatieveWID-trieersessies plaats aan het materiaaldepotin de Wellemeersenstraat te Denderleeuw. Ieder-een is welkom. Educatieve wandeling op16/11/2002 rond mossen en paddestoelen(jaarlijkse gids: Peter Tolleneer). Tot dan ?

Afdeling Denderleeuw

Eric De Tré053 - 66 04 32, [email protected]

INF

O


Samen sterk

Het samenwerken vanburgers met eenvereniging zoalsNatuurpunt én de stadis volgens steeds meerspecialisten een goedemethodiek om te

werken aan een duurzamer lokaal beleid. Wijprobeerden te Ninove om de regionale boom-plantactie van 16 november volgens deze for-mule te laten verlopen. Tot hiertoe was desamenwerking zeer succesvol. We ontwierpensamen een kleurenfolder van 20 bladzijdendie reeds gratis in alle 16.000 bussen vanGroot-Ninove terechtkwam. In de folder wor-den zowel het plaatselijke Ninoofse reglementvoor aanplant en onderhoud van Kleine Land-schapselementen (KLE’s), de mogelijkhedendie andere overheden ter beschikking stellen,als onze eigen boomplantactie gepromoot. Destad bekeek vergoeding van de kosten van defolder als een opdracht voor een totaalpakketdat ze aan ons uitbesteedde. Het is nu afwach-ten of de formule enig resultaat oplevert. Wij ge-loven erin. Bij een positieve evaluatie kan het eenvolgende keer ook door andere afdelingen / ge-meentebesturen overgenomen worden. Wehouden je op de hoogte.

Afrika-dia-avond

De winter sfeervol inzetten ? Het kan uiteraard.Op zaterdag 2 november organiseren we eensfeervolle Afrika-avond in het buurthuis vanPollare. Natuurpuntlid Carine Vanhelden maak-te met haar echtgenoot een onvergetelijkeAfrikareis en deed onder meer het Etoschanationaal park in Namibië en de Okavango-delta in Zimbabwe aan. Ze maakte er eengebalde en boeiende kortfilm van die we dezeavond aan u voorstellen. Zowel natuur als cul-tuur komen erin aan bod. Joost Mertens, actiefin de regionale vogelwerkgroep Cinerea,besteedt een groot deel van zijn reizen aanvogels observeren. Wie ooit dia’s van Joost zag,hoeven we niet meer te overtuigen van zijnfotografische kwaliteiten. Hij brengt ons dia’svan zijn bezoeken aan Gambia en Kenia.Strelingen voor het oog, samen met een door-leefd verhaal. Koen Steenoudt brengt eenboeiende compilatie van zijn diverseAfricareizen. Straffe verhalen ontbreken zekerniet! Een natje en een droogje en een gezelligebende. Je komt toch ook naar onze dia-avond ?

Waar en wanneer ?

Zaterdag 2 november om 20 uur stipt.Buurthuis van Pollare, hoek Hoogstraat enNeckersput te Pollare, Ninove.

Afdeling Ninove

Nachtpauwoog

Fot

o:H

ugo

Will

ocx

Wouter Mertens054 - 32 51 71

[email protected]

INF

O

Klokjes in deHeidemeersen teBerlare

Het omvormingsbeheervan de aangekochtepercelen is in vollegang. In de winters van2001 en 2002 werden

de populierenbossen binnen het rivier-duinengebied gekapt in functie van het herstelvan het vroegere aanwezige zeer arm, zuureikenbos (volgens de BiologischeWaarderingskaart: Qb, biologisch zeer waarde-vol). Bovendien werd op één perceel met manen macht gewerkt om de gesloten ondergroeivan Amerikaanse eik, een exotische boom-soort, te verwijderen.Deze zomer werden reeds de eerste resultatenzichtbaar. Verspreid over het terrein zorgt spon-tane ontkieming van Zomereik, Berk enLijsterbes reeds voor een eerste stap in deontwikkeling van natuurlijk bos. Onder dekruidachtige planten is er reeds de uitgebreideaanwezigheid van Schapezuring. Op één plaatsvallen echter onmiddellijk de hemelsblauwebloemhoofdjes van het Zandblauwtje (JasioneMontana) op. Het Zandblauwtje, lid van deklokjesfamilie, is een tweejarige zomerplant(juni-september) die gedijt op droge heide, vrijzure zandgronden en in de duinen. Voor Oost-en West-Vlaanderen is het Zandblauwtje niet zoalgemeen tot vrij zeldzaam, in tegenstelling totAntwerpen en Limburg waar het goed verte-genwoordigd is op de talrijke zandgronden. Hetis opmerkelijk dat deze plant zo snel zijn intrededoet op deze opengestelde zandgronden diedecennia beschaduwd werden door het dichtebladerdek van Amerikaanse Eik en Populier.Voor Berlare is deze plant geen onbekende,daar hij uitgebreider aanwezig is op de nogdeels open rivierduin “Het Stampkot”, eenrestant van de vroegere “Grote Heide”.Ook op twee andere percelen dook na het ver-wijderen van jonge opgeschoten Amerikaansevogelkers (nog een hardnekkige exoot op rivier-duingronden) en het terugdringen vanAdelaarsvaren dit Zandblauwtje op. Op één

van deze twee percelen werd nu ook hetGrasklokje (Campanula rotundifolia), eenandere zeldzamere vertegenwoordiger van deklokjesfamilie, ontdekt in een struisgraszonemet o.a. ook Zandzegge en Gewone veldbies.Dit klokje vinden we binnen het rivierduinenge-bied nog op enkele andere plaatsen terug,voornamelijk in droge grazige bermen.Plaatsen, waar de bodem door werkzaamhe-den lichtjes werd verstoord, werden in het voor-jaar gekoloniseerd door Vroege haver, eenklein vrij zeldzaam pioniersgras, dat het tevensmoet hebben van kalkarme droge zandgron-den.Ook dit jaar en volgende jaren zal verderomvormingsbeheer noodzakelijk zijn om tekomen tot een zo volledig mogelijk herstel vande vroegere natuurwaarden van dit rivier-duingebied.


Afdeling Dendermonding

Vuurvlinder op Zandblauwtje

Fot

o:D

irkD

eM

esel

Stefaan Thibau052 - 42 69 72

INF

O


Bultspinnetjes teHonegem

Tijdens potvangstenvorig jaar te Honegemwerden door deUniversiteit Gent in éénpot verscheidene soor-

ten Velddwergspinnen aangetroffen.DannyVanacker van de RUG vindt Oedothorax gibbo-sus – de Bult-velddwergspin – interessant voorzijn doctoraat omdat deze een kenmerkendmannelijk dimorfisme vertoont; er zijn dus tweemannelijke types, namelijk tuberosus (zonderbult) en gibbosus (met bult op zijn kop). Hetbultje wordt gebruikt tijdens de balts.De populaties van deze velddwergspinnen ver-tonen een interdemische variatie; dit wil zeggendat in één populatie het gibbosus-mannetjedomineert en in een andere populatie hettuberosus-mannetje.Tot nu heeft Danny zich beperkt tot de studie vanéén populatie in het Walenbos, waar het tubero-sus-mannetje dominant is, terwijl in HonegemReebroek juist het gibbosus-mannetje dominantvoorkomt. Danny is van plan een studie temaken van verschillende populaties met DNA-onderzoek en eveneens kweekexperimenten enseksuele selectie-experimenten uit te voeren.Een verspreidingskaartje van deze soorten is nietdirect voorhanden. Wel is deze soort redelijk zeld-zaam, maar op de plaatsen waar ze voorkomen

zijn ze talrijk. De bossen waarvan bekend is datdeze soort daar aanwezig is, zijn: Brakelbos,Kolmonthbos, Honegem Reebroek, Molsbroek,Kravaalbos, Sevendonck en het Walenbos.

Wie niet bang is van spinnen, kan eens een kijk-je nemen op de site van de BelgischeArachnologische vereniging (ARABEL):allserv.rug.ac.be/~sgurdebe/Arabel

10 jaar Honegem feestelijk gevierd

Zoals je al kon lezen in Dendriet nr 3 bestaat ditproject reeds 10 jaar. Onder grote belangstellingwerden vorige maand twee educatieve wandel-paden met infoborden voorgesteld. Een nieuwefolder met wandelkaart is voortaan ookbeschikbaar, onder meer in de plaatselijketaverne Den Buiten. Vanaf nu biedt een vogel-kijkhut op ’t Rot plaats aan de wandelaars ende meer geïnteresseerde vogelkijker.

Afdeling Erpe-Mere

Foto met electronenmicroscoop van het man-netje van de Bult-velddwergspin (met bult)

Noteer alvast in je agenda: Eetfestijn Honegem23 november 2002

VTI, Eikstraat 4 te Aalst, reservatie gewenst

Peter D’Hondt053 - 80 72 57

[email protected]

INF

O

Vogelkijkhut op ‘t Rot te Honegem

Fot

o:D

anny

Van

acke

r

Fot

o:D

aan

Ste

mgé

e

De Wolf in België

De wolf rukt op naar het noorden. In Abruzzen(Midden-Italië), waar hij in de jaren 30 terugge-dreven werd, steeg de wolvenpopulatie naarhaar hoogtepunt. In de winter van 1992 werdde wolf in het Parc national du Mercantour(Zuid-Frankrijk) voor het eerst opnieuw opge-merkt. Langs zijn oude intuïtieve wegen werdhet herkoloniseren naar het noorden ingezet.Heden zijn al een twintigtal wolven waarge-nomen. Of de wolf de Benelux ooit zal berei-ken, blijft een vraagteken. De vraag is, is er ruim-te voor de wolf in België en zal hij getolereerdworden door de landbouw en de jagerij, die dewolf als een concurrent beschouwen. Het ver-dwijnen van de grote roofdieren houdt ook ver-band met de mens, die steeds meer ruimtenodig heeft voor verstedelijking, industrialisatie,toeristische uitbouw. Of de bevolking met eendoeltreffende sensibilisering deze soort zal to-lereren, wordt uitgelegd door Roland Neyrinck(natuurfotograaf) tijdens zijn twee prachtigediareeksen over het leven van de wolf en de

herkolonisatie van de wolf in België. Het zalniet de fysieke, maar vooral de mentale grenszijn die een rol zal spelen.

Zaterdag 16 november 2002

Diavoordracht over de wolf door RolandNeyrinck.Heemkring Moortsele, om 20 uur. Ingang naastVijverstraat 1 (De Kiem). Toegang: € 2,5.Christophe Kino, 055 - 49 55 72,[email protected]

3 oktober: Algemene vergadering

Waar: 20.30uur “Warandezaal”, kerk Haaltert,boven de bibliotheek, rechtover“de post” van Haaltert.

Oktober tot december

Pluisdata: telkens op vrijdagavond. Telefonischeafspraak met Axel Neukermans (054 - 32 45 29).5, 11 en 18/10, 8, 15, 22 en 29/11, 6 en 13/12.Er is ook een lesavond gepland:11 oktober in het kader van de Week van hetbos: praktijklesavond, toegang € 1, 20 uur inde “Warandezaal”, kerk Haaltert, boven de bi-bliotheek, Achterstraat 1, 9450 Haaltert.

December – Wintertellingen vleermuizen

Alle vleermuizen hebben hun winters onderdakgevonden in een ijskelder of een koele plaats inhet bos. We proberen een stand van zaken opte stellen per regio en gaan meerdere dagen opzoek naar deze winterslapers. Om praktischeredenen kan je enkel mee na telefonische af-spraak met Axel Neukermans (054 - 32 45 29).


ZoogdierenwerkgroepElio

De Wolf in actie

Joachim De Maeseneer054 - 33 93 16

[email protected]

INF

O

Fot

o:P

hilip

Ver

geyl

en

Kleine Plevieren zijn heel mooie beestjes, maarde broedplaats was heel wat minder oogstre-lend: een leegstaande parking met een opper-vlak van steentjes naast een bedrijf; van deomgeving gescheiden door een afsluiting. Dezeafsluiting zorgt ervoor dat onbevoegde perso-nen, en mogelijk ook bepaalde potentiëlepredatoren, de onmiddellijke omgeving van hetnest niet kunnen bereiken, wat dus duidelijkeen positieve invloed had op het broedsucces !Dit broedgeval geeft aan met hoe weinig dezesoort zich soms tevredenstelt als het op het vin-den van een broedlocatie aankomt: een zelfszeer beperkte oppervlakte met een schralebodembegroeiing en voldoende rust kan vol-staan; zo kunnen ook platte daken van grotegebouwen in aanmerking komen.De Kleine Plevier is in de Dendervallei eenregelmatige maar zeldzame broedvogel; in hetnoordelijke deel van de vallei is de situatie nogniet geheel duidelijk, in het zuiden broeden elkjaar 3-5 paren. Deze steltlopertjes zijn echteopportunisten als het op broedgelegenheidaankomt, en deze eigenschap komt hen zeergoed van pas, vermits de locaties waar ze hetene jaar tot broeden komen het volgende jaarvaak alweer ongeschikt zijn als broedterreindoor vegetatiesuccessie of gewijzigd grondge-bruik. In de Dendervallei is de soort grotendeelsafhankelijk van kunstmatige, door de mensgecreëerde broedplaatsen, en industrieter-reinen zijn daarbij behoorlijk in trek. De grensIndustrieterrein Ninove / Grote MeersenOkegem is bijvoorbeeld een jaarlijkse vastestek. Mogelijk herbergen de meeste grotereindustrieterreinen in de regio wel een koppeltjeKleine Plevieren, maar vaak gaat dit onopge-merkt voorbij aangezien dergelijke terreinen nueenmaal niet echt het geliefde werkgebied van

vogelkijkers vormen, een beetje onterecht zoalshier dus blijkt !Inmiddels zijn de pleviertjes alweer op weg naarhun Afrikaanse wintergebieden, maar als tipvoor volgend voorjaar kan dus worden mee-gegeven dat een bezoekje aan een industrieter-rein misschien wel een waarneming van ditleuke vogeltje kan opleveren: vanaf april zijn zeweer terug en kan je naar hen uitkijken op kaleen rustige terreinen. Kleine Plevieren zijn hele-maal niet schuw en je kan makkelijk zonderenige verstoring genieten van deze levendigevogeltjes.

Wouter Faveyts


BroedgevalKleine Plevierop industrieterrein

Net als vorig jaar heeft ook dit jaar opnieuw een geslaagdbroedgeval van Kleine Plevier plaatsgevonden op het industrie-terrein van Geraardsbergen (Schendelbeke). Begin juni vlogen3 jongen uit, een schitterend resultaat !

CINEREA

Wat gebeurde er met deze vogel? Welke soort?Raadpleeg www.natuurpunt.be/Denderstreek

Joost Mertens053 - 66 06 34

[email protected]

INF

O

Een goede motivatie

Zowel globaal als in Vlaanderen gaan de natuuren de biodiversiteit zienderogen achteruit. De“Atlas van de biodiversiteit”, die dit jaar doorde Verenigde Naties (VN) werd gepubliceerd,illustreert met keiharde cijfers de impact van demens op zijn omgeving. Van de ca. 950.000beschreven insecten- en 4.630 zoogdiersoortenzijn er momenteel reeds een groot aantal uit-gestorven of met uitsterven bedreigd. Ook inVlaanderen (zie Natuurrapport1999 en 2001) slinkt de biodi-versiteit in dezelfde mate: hetaandeel bedreigde soorten bin-nen de reeds bestudeerdegroepen varieert van 42%(hogere planten) tot maar liefst74% (reptielen en amfibieën).

Sinds eind 1999 zit er in deerkenning van onze natuur-reservaten, naast een aan-gepaste beheerstoelage voorbehoud/ontwikkeling van zeld-zamere vegetatietypes, ook eenresultaatsverbintenis (vertaaldin natuurstreefbeelden, monito-ring en evaluatieplannen). Inscherpe tegenstelling tot dezeambitieuze doelstellingen be-schikken de meeste natuur-reservaten momenteel slechtsover occasionele waarnemingen, verzameld vianiet-gestandaardiseerde inventarisaties.

Ongewervelde dieren of toch tenminste de min-der aaibare groepen worden doorgaans overhet hoofd gezien bij gerichte acties, niettegen-staande ze vermoedelijk zo’n 75% van deVlaamse biodiversiteit uitmaken. En van demeeste soorten zijn op dit moment niet eens dehabitatvereisten bekend. Zelfs de hooggewaardeerde Vlinderstichting (NL) kan enkelgissen naar de redenen voor de vrij plotseafname (50-75% tijdens de voorbije 5 jaar) van

een direct herkenbare soort als de Kleine vos(Aglais urticae), die voorheen bestempeld werdals één der minst bedreigde dagvlindersoorten.

Om een betekenisvolle bijdrage te leveren aande kennis over de plaatselijke biodiversiteitbesloten de 9 Dendriet-afdelingen én afdelingHerzele in februari 2002 principieel tot deoprichting van de Werkgroep InvertebratenDenderstreek, kortweg WID. Dat we de daad bijhet woord voegden, mag blijken uit het feit dat

begin juni 2002 reeds 62 vallen voor inventari-satie operationeel waren in de Denderstreek…

We weten wat we willen

De tien partners zijn het eens over volgendeambitieuze doelstellingen:

1. bevordering van de praktische studie van in-vertebraten, ter stimulering van het regionalebiodiversiteitsonderzoek en de kennis hier-omtrent;

2. ontwikkeling van bemonsteringsprotocols


Als het kriebelt moet je ……bij de WID komen !Voorstelling van onze Werkgroep Invertebraten Denderstreek (WID)

Populierenpijlstaart (Foto H. Willocx)

en implementatie ervan via jaarlijkse, continuebemonsteringscampagnes in 2-3 natuur-reservaten in de Denderstreek;

3. identificatie van zoveel mogelijk verschillende taxonomische groepen. Voor enkele groepen kan de WID rekenen op de samenwerking met externe specialisten;

4. opslag van de gegevens via een uniform data-banksysteem, met de nodige afspraken

omtrent eigendomsrechten en datatransfers.5. kartering van de verzamelde gegevens;6. publicatie van de gegevens en rapportering op

vraag, mogelijk met inbegrip van beheers-adviezen;

7. systematische opbouw van een referen-

tieverzameling van ongewervelden uit de Denderstreek;

8. verzorging van educatie rond invertebratenen hun biotoopeisen, zowel voor derden/leken als voor gevorderden;

9. systematisch en gespreid in de tijdbetrekken van alle afdelingen en grotere reservaten, gedeelde financiering van alle aanvaarde, noodzakelijke investerings-

kosten (momenteel gedragen via pre-finnanciering door afd. Denderleeuw);

10.streven naar samenwerking met vzw Natuurpunt, erkende entomologische werk-groepen en alle Vlaamse overheden, voor zover kaderend in de voorgaande doel -stellingen.

Inventarisaties effectief van startDe metamorfose

De WID ontpopte zich zeer snel tot een bezige bij:op de ledenvergadering van 15 maart 2002wordt beslist om in 2002 de volgende reserva-ten intensief te bemonsteren: Osbroek(4 sites), Molenbeekmeersen (3 sites) enWellemeersen (7 sites). In de prioritaire habitats(elzenbroekbos, relatief droog hooiland) werdenhierbij 24 witte watervallen, 20 bodemvallen, 15uitsluipvallen en 3 malaisevallen opgesteld. Dehiermee verzamelde gegevens worden verderaangevuld met niet-continue, gestandaardiseerdebemonsteringen van aquatische macro-inverte-braten, sleepvangsten, handvangsten en halo-geenvangsten. De recent gestarte inventarisatievolgt de traditionele 5 onderzoeksfasen:

1. wekelijkse en tweewekelijkse leegmaak-beurten van de opgestelde vallen door de


De WID ploeg tijdens een zonnige triëersessie aan hetmateriaaldepot van de Wellemeersen

Malaiseval in een Wellemeersenhooiland

Uitsluipval: bij ontpopping wordtresoluut voor een (korte) vluchtnaar het licht gekozen…

Foto’s Eric De Tré

conservatoren tijdens de periode mei-okto-ber 2002;

2. systematisch vrijwel simultaan triëren van ca. 40 taxonomische groepen tijdens 15-20zonnige WID-groepssessies, waarbij alle geïnteresseerden met een honger naar insectenkennis welkom zijn;

3. identificaties door werkgroepleden of externe specialisten (oktober-december 2002); systematische opbouw van referen-tieverzameling voor elke taxono-mische groep (indien relevant, controle doorexterne specialist);

4. gegevensverwerking in WID-eigen relatio-neel databankbestand (januari-februari 2003); gegevensanalyse, kartering en externe output o.a. naar vzw Natuurpunt-Studie staan op het programma;

5. publicatie resultaten + overige rapporteringmet eventueel beheersadviezen (maart-april2003).

BeheersadviezenDe natuur wordt er beter van

Uiteraard is het de bedoeling om de verza-melde gegevens nuttig te gebruiken. Degegevens voor de verschillende groepen en deonderzochte plaatsen worden systematischbijgehouden in een databanksysteem zodat wijde data op diverse gewenste manieren kunnenverwerken.Enkele voorbeelden van mogelijke analyse-resultaten via eenvoudige opdrachten:A talrijkheid per soort en per site of gebied;A totale soortenrijkdom per taxonomische

groep per gebied, eventueel per valtype;A tijdreeksen per soort of taxonomische groep

(fenologie);A voor taxa met Rode lijst: vertegenwoordi-

ging van Rode lijst categorieën per site of gebied;

A voor taxonomische groepen met habitat voorkeurinfo: vertegenwoordiging van eco-logische groepen per site (of gebied).

Naast het verzamelen van algemeen beschik-bare, historische informatie zal de WID tevensrelevante informatie (bijvoorbeeld bodemtex-tuur, peil grondwater of beheersmaatregelen)over de bemonsterde gebieden/sites opvragenbij de betrokken Natuurpunt-afdelingen of bijandere gespecialiseerde werkgroepen, bijvoor-beeld over flora. Deze informatie kan de WID

mogelijk beter inzicht verschaffen overwaargenomen patronen of trends waardoormeer betrouwbare beheersadviezen kunnengeformuleerd worden.

Wil jij je verdiepen ?

Volgende activiteiten werden dit jaar gepland:A 5 initiatieavonden in De Helix i.s.m.

Natuurpunt (taxonomie loopkevers, wantsen en wespen);

A 5 reservaatexcursies (resp. dagen nacht-vlinders, libellen, mineerders en inventari-satietechnieken);documentatie en praktische info tijdens de triëer- en determineersessies (o.a. kopieën familiesleutels);

A medewerking aan de Natuurpuntinsecten-cursus te Haaltert en aan de Europese vleer-muisnacht te Welle.

Doe mee !

Nobby Thys verwacht de WID en alle geïn-teresseerden in de Helix, Hoogvorst 2 teGrimminge, op 02/10/2002 en 18/12/2002(voor initiatie wespen en bijen), telkens van 20 tot23 uur.

Alle zomerwaarnemingen 2002 van ongewer-velden in de Denderstreek worden tegen uiter-lijk 15/10/2002 verzameld bij het WID-secre-tariaat, Moreelstraat 24 te 9470 Denderleeuw.DOEN !


Eric De Tré[email protected]

marc [email protected]

FO


Natuurpunt is een open en onge-bonden vereniging die mensen opeen aangename wijze kansen wilgeven om zich in te zetten voor deduurzaamheid van natuur en land-schap vanuit een brede maat-schappelijke visie. Onze activiteitensitueren zich hoofdzakelijk op het vlakvan studie, educatie, beleid en reser-vatenwerking.

AFDELINGENAalstDaan Stemgée - 053-77 41 [email protected] AffligemWim Van Grieken - 053-77 70 [email protected] LiedekerkeJacqueline Arickx 053-67 13 [email protected] De Bruyn - 053-67 07 [email protected] De Pinnewaert - 052-22 07 [email protected] D’Hondt - 053-80 72 [email protected] Steenhoudt - 054-58 67 [email protected] De Ryck 053 - 83 52 [email protected] Derder - 053-80 01 [email protected] Mertens - 054-32 51 [email protected]

WERKGROEPENWerkgroep InvertebratenEric De Tré - 053-66 04 [email protected]

Vogelwerkgroep CinereaJoost Mertens053-66 06 34 - [email protected]

PlantenwerkgroepPeter Tolleneer - 053-79 03 [email protected]

Zoogdierenwerkgroep ElioAxel Neukermans - 054-32 45 [email protected]

DERDENJNMAaike De Wever - 0486-28 05 93Natuurpunt Vlaanderen015-29 72 20Natuurpunt Educatie014-47 29 50

RESERVATEN ENNATUURPROJECTENGiften Reservatenfonds:rekeningnummer:293-0212075-88 met ver-melding van de projectnaamen het projectnummer.Giften vanaf € 30 zijn fiscaalaftrekbaar.

Boelaremeersen te Neder-boelare - 6640Johnny Cornelis - 0474-58 08 [email protected]

Brede schorren enKonkelschor te Berlare6616Stefaan Thibau 052-42 69 72

Den Dotter /Blauwboste Haaltert /Aaigem/Mere6149Walter Loy - 053-83 89 [email protected]

Gerstjens te Aalstzie Werkgroep Bomen-Park-OsbroekGroot Neygemveld te Neigem6100Franky Van Vaerenbergh054-32 28 54

't Groot Schoor te Grembergen6603Tarcy Verstraeten 052-21 11 11

Heidemeersen te Berlare6644Stefaan Thibau 052-42 69 72

Hogedonk te Gijzegem/Mespelare - 6243Daan Stemgée 053-77 41 [email protected] te Erpe-Mere /Aalst /Lede - 6123Wim D’Haeseleer - 0495-87 50 [email protected] - www.honegem.be

‘t Hoeksken te Herdersem6196Wouter Van De Walle - 053-21 60 31

Keelman te Denderhoutem6178Axel Neukermans - 054-32 45 [email protected] te Meldert6071François Van den Bergh052-35 64 29

Lieferingemeers te Lieferinge6098Koen Cochez - 09-233 92 [email protected]

Moenebroek te Geraards-bergen /Lierde - 6620Carlos D’Haeseleer - 054-41 87 [email protected]

Molenbeekmeersen teDenderleeuw/Okegem6646Eric De Tré 053-66 04 [email protected]

Osbroek te Aalstzie Werkgroep Bomen-Park-Osbroek

Pamelse meersen, Dom-melingen te Liedekerke9972Jan Barbé 053-66 60 [email protected]

Phenixberg te Okegem6618Wouter Mertens 054-32 51 [email protected]

Park van Mesen te LedeHerman Derder 053-80 01 [email protected]

Raspaillebos te Grimminge6164Koen Steenhoudt 054-58 67 [email protected]

Rietbeemd te Moerbeke /Viane /Lessines - 6058Godfried Merlevede 068-33 51 [email protected]

Sint-Onolfspolder te Appels /Dendermonde - 6623Peter De Pinnewaert - 052-22 07 [email protected]

Valier te Liedekerke - 9418Marc Michiels - [email protected]

Venebroeken te Ninove6099Geert Rohaert - 054-32 82 18

Wachtbekken 6in Sint-Gillis /DendermondeStefaan Thibau 052-42 69 72

Walputbeek/Dendermeersente Meerbeke - 6213Meert Isabelle 054-33 36 [email protected]

Wellemeersen te Denderleeuw/Erembodegem - 6612Eric De Tré 053-66 04 [email protected]/wellemeersen

Werkgroep Bomen-Park-Osbroek/Gerstjens te AalstPeter Tolleneer 053-79 03 [email protected]

Dendriet is het regionale con-tactblad voor de leden vannegen Natuurpuntafdelingen envier studiewerkgroepen in deDenderstreek. Deze afdelingenen werkgroepen willen zoweloccasioneel als structureel in-tens samenwerken. Je kan voormeer inlichtingen steeds terechtbij de contactpersoon voor jouwafdeling of de werkgroep diejouw interesse wegdraagt.Stuur je opmerkingen, aan-moedigingen, belevenissen ennatuurpuntjes door naar deredactie. Deadline volgendeDendriet: 31 oktober 2002.

Dendriet ontvangen:Leden van Natuurpunt die lidzijn van een niet-Denderstreek-afdeling kunnen Dendriet ont-vangen door hun lidmaatschapte wijzigen naar de afdeling bin-nen de Denderstreek van hunkeuze of door zich te abonnerenop Dendriet. Dit doe je doormiddel van een overschrijvingvan € 7,50 op rekeningnummer393-0491337-24 van Dendriet,Kerkskendorp 3 te 9451 Haaltert,met vermelding van je lidnum-mer en “abonnement Dendriet,middenkatern afdeling...”.Een afzonderlijk abonnementzonder lidmaatschap vanNatuurpunt is niet mogelijk.

REDACTIERAADWouter Mertens - hoofdredacteurDaan Stemgée - redactiesecretarisStijn De Ryck - publicatiecontrollerWilfried Veldeman - opmaakMarc Symoens - correctorPeter De Pinnewaert -verantwoordelijke uitgever,adressen en verzendingWilly Beeckman, Bruno DeBruyn, Herman Derder, EricDe Tré, Peter D’Hondt, JoostMertens, Koen Steenhoudt,Peter TolleneerWerkten ook mee aan dit nr :Pieter Breynaert, Joachim DeMaeseneer, Dirk De Mesel,Carlos D’Haeseleer, WimD’Haeseleer, Wouter Faveyts,Dries Gorissen, GodfriedMerlevede, Pascale Symens,Danny Vanacker, Walter VanderMeulen, William Van Muylem,Danny Van Schandevijl, PhilipVergeylen, Hugo Willocx.

DRUKDrukkerij Druk in de Weer, GentPapier: CyclusPrint 90 gram, 100%kringlooppapierInkt: gedrukt met vegetale inkten enplantaardige wasmiddelen

Actie ‘Behaag Natuurlijk’kies een bomenpakket uit of stel zelf je plantgoed samen

bestel tijdig voor 20 oktober

LID WORDEN VAN NATUURPUNT?Gezinslidmaatschap: €€ 17,50 op rekening 230-0044233-21

Je ontvangt natuur.blad en DendrietVoor €€ 8,50 meer ontvang je ook natuur.focus (studie en beheer) of natuur.oriolus (vogels)

Voor €€ 32,00 in totaal ontvang je zowel natuur.blad, -focus, -oriolus als Dendriet(vermeld de tijdschriften die je wenst op de overschrijving)

Voorpagina: Blauwe GlazenmakerFoto: Hugo Willocx

IN

HO

UD

Dendriet is een uitgave vanNatuurpunt Denderstreek enbestemd voor alle leden van deNatuurpuntafdelingen Aalst,Affligem-Liedekerke, Denderleeuw,Dendermonding, Erpe-Mere,Geraardsbergen, Groot-Haaltert,Lede-Houtem en Ninove.Redactieadres: Dendriet,Onegem 74, 9300 AalstE-mail:[email protected]:www.natuurpunt.be/denderstreekVerantwoordelijke uitgever:Peter De Pinnewaert,Lambroeckstraat 100/2,9200 OudegemRekeningnummer:393-0491337-24,Dendriet, Kerkskendorp 3,9451 Kerksken

Modelproject ruimtelijke ordening3 Denderstreek opnieuw proefregio

N 41 en N425 Geen nieuwe wegen, maar nieuwe denkwegen

Natuurgebied in de kijker: de Rietbeemd8Een van de belangrijkste proefprojecten uit de regio

12 SleedoornpageEen vlinder ontdekken dankzij zijn eitjes

Natuurpuntjes14 Kort, krachtig en soms een beetje stout

18 ‘Behaag Natuurlijk’: 16 novemberEen belangrijke correctie i.v.m. regio actie

21 Neigembos bedreigd!Journalistieke trucjes van onze JNM’ers

Denderkalender22Een schat aan activiteiten: leg er je agenda maar naast !

Afdelingsnieuws25 Heet van de naald

34 Zoogdierenwerkgroep ElioBinnenkort wolfijzers nodig in je tuin?

35 Kleine Plevier op industrieterreinNatuur in onverwachte hoekjes

Werkgroep Invertebraten Denderstreek36 De blitzstart van deze natuurwerkgroep voor u

uit de doekjes gedaan

39 AdressenAlle info over afdelingen, werkgroepen,...

dendriet 2002 nr 4 jaargang 1

Documents

Transcript of dendriet 2002 nr 4 jaargang 1