Zomeracademie 2010

01

FrescoLF 10pts. normal

1

Programma

Literatuur FrescoLF 10pts. normal

01

TIJDIG INSCHRIJVENvoorkomt teleurstellingzie pagina 37

EXCURSIESBezoek Arnhem, Brussel of Wuppertalzie pagina 19, 23 en 27

LUSTRUMACTIE!Doe mee en win een gratistoegansbewijs zie pagina 35

IEDEREEN IS WELKOM!Neem gerust iemand mee, samen leren is samen genieten zie pagina 5

MAAR LIEFST 7 UNIEKECURSUSSEN zie pagina 7 t/m 31

ZOMER 2010

4

01

5

Woord Vooraf

Vol trots presenteer ik u ons nieuwe zomerprogramma 2010. Het is ge-lukt om in dit lustrumjaar een breed en gevarieerd aanbod van zomer-

cursussen te realiseren door uitstekende en ervaren docenten.

Alle docenten die aan deze zomeracademie meewerken, hebben hun spo-ren in het verleden ruimschoots verdiend. Zij zijn in eerdere zomer- of wintercursussen door de betreffende deelnemers op zowel deskundigheid als presentatie van de leerstof hoog gewaardeerd. Ik geef u de cijfers, zodat u zelf kunt beoordelen hoe uitermate positief eerdere deelnemers onze zomerdo-centen 2010 hebben gewaardeerd: Olav Severijnen/Laetitia van de Heuvel (8.4), Paul Overmeer (8.8), Evert Jan Ouweneel (8.8), Stef Bugter (8.4), Jan van Hooff (8.9), Cora Westerink (8.2) en Andreas Wismeijer (8.7).

Wanneer u zoekt naar een interessante cursus, op hoog niveau, door een uitstekende docent en op een unieke locatie dan nodig ik u van harte uit deze brochure goed te lezen en u in te schrijven voor een van onze zomercursus-sen. U zult er met groot plezier later op terugkijken en veel stof hebben om verder over na te denken of van na te genieten.

Ik wens u allen een heel plezierige en leerzame zomer toe en hoop u tijdens of na afloop van een van de zomercursussen persoonlijk even te ontmoeten.

Korrie van HelvertDirecteur HOVO Brabant Seniorenacademie

PS. Kijkt u ook even op pagina 35 naar onze lustrumactie?

organisatie dr. Korrie van Helvert DirecteurShirley Welten BureaumanagerBarbara Gulikers Bureaumedewerker

secretariaatPostadres: Bezoekadres:HOVO Brabant Seniorenacademie HOVO Brabant SeniorenacademieUniversiteit van Tilburg Universiteit van Tilburg, kamer P07Postbus 90153 Warandelaan 25000 LE TILBURG 5037 AB TILBURG

Telefoon: 013-4668119 Fax: 013-4668124e-mail: [email protected]

Website: www.hovobrabant.nl

BereikBaarheidOns kantoor is telefonisch bereikbaar van maandag tot en met donderdag van 9.30 – 16.30 uur en vrijdag van 9.30 – 12.00 uur. U kunt ons uiteraard ook altijd mailen.

In de zomervakantie is ons kantoor gesloten van 26 juli tot en met 13 augustus.

organisatie

01

Waarom hoVo?Als stichting stellen wij ons ten doel om zoveel mogelijk mensen van 50 jaar en ouder in Brabant de gelegenheid te geven om hoger onderwijs te (blijven) volgen. Niet in de vorm van beroepsgerichte opleidingen maar gericht op kennisverwerving en persoonlijke ontwikkeling. Door een leven lang te le-ren, blijven mensen actief en betrokken op de wereld en de samenleving. Een HOVO-cursus volgen betekent jezelf uitdagen om samen met de docent en medecursisten nieuwe kennisgebieden te verkennen of aanwezige kennis uit te breiden of te actualiseren. Samen studeren is samen genieten.

Wie zijn Wij?De vier grote instellingen voor hoger onderwijs in Brabant, Avans Hogeschool, Fontys Hogescholen, Technische Universiteit Eindhoven en de Universiteit van Tilburg, hebben hun krachten gebundeld in de stichting HOVO Brabant Seniorenacademie. Met deze stichting zetten zij zich in om “een leven lang leren” op hoger onderwijsniveau in Brabant mogelijk te maken. De stichting heeft als doel: gelegenheid bieden om (hernieuwd) kennis te maken met het hoger onderwijs in diverse wetenschapsgebieden en thema’s. Onze hoofdacti-viteit is HOVO, hoger onderwijs primair gericht op 50+ers maar wij zijn gast-vrij voor iedere serieus geïnteresseerde. We doen dat in de vorm van cursussen (dag en avond) en intensieve winter- of zomercursussen van enkele dagen. De cursusplaatsen zijn Tilburg, Eindhoven, ’s-Hertogenbosch en Breda. Behalve de excursies vindt ons volledige zomerprogramma plaats in Tilburg.

Wat Bieden Wij?De cursussen worden gegeven op academisch niveau, uiteenlopend van inlei-dend tot verdieping. De kwaliteit van ons onderwijs staat of valt bij de kwaliteit van de docenten die zorgvuldig worden gekozen. Behalve een uitstekende do-cent, is ook een goede organisatie van belang voor de kwaliteit van ons onder-wijs. Met een kleine staf doen wij al het mogelijke u goed van dienst te zijn en om alles tijdens de cursussen probleemloos te laten verlopen. De Universiteit van Tilburg is uitstekend te bereiken per auto of trein.

Wat VerWachten Wij?Een formele vooropleiding wordt niet vereist. Van de cursisten wordt tenmin-

aLgemene informatie

6

ste verwacht dat zij zelfstandig Nederlandse en eventueel Engelse literatuur kunnen en willen bestuderen en dat zij, waar die ruimte bestaat, actief inbreng hebben tijdens de (werk)colleges. De meeste deelnemers hebben reeds een studie in het hoger onderwijs afgerond.

sed Vitae en VerLichting studiekostenDoor de Stichting Studiefonds Sed Vitae kan aan cursisten van HOVO Brabant verlichting van studiekosten worden gegeven. Wie moet rondkomen van een besteedbaar inkomen onder € 1.250,00 per maand en in Noord- Brabant woont, kan zonder bezwaar een beroep doen op dit fonds. Voor nadere informatie over de procedure en aanmelding kunt u terecht bij mw. W. Breedveld-Gerretsen, 013-5710225 of mail: [email protected]

zomeracademie 2010

gastVrij Voor iedereen!Hoewel wij ons primair richten op personen van 50+ staat ons zomerpro-gramma open voor iedere serieus geïnteresseerde deelnemer. Als u dus zelf wel tot de doelgroep behoort, maar de cursus graag wilt volgen samen met een jonger iemand, dan is het geen enkel bezwaar dat u deze persoon bij ons introduceert.Bent u zelf jonger dan 50 jaar maar staat u positief tegenover het volgen van onderwijs samen met senioren, dan kunt u zich zonder bezwaar inschrijven voor de zomercursussen. U bent van harte welkom.

Wij willen zoveel mogelijk leergierige en cultuurminnende geestverwanten de gelegenheid bieden van ons zomeraanbod gebruik te maken!

afWisseLend en actiefNatuurlijk verwachten de docenten in de zomercursussen niet van u dat u 6 uur op een dag passief luistert naar hun verhaal. In alle cursussen is voldoende ruimte ingebouwd voor variatie in aanbiedingsvormen zodat niet alleen uw oren gestreeld worden maar ook uw ogen en u actief kunt bezig zijn met de leerstof. De docenten zullen er alles aan doen u “bij de les” te houden op een prettige manier en de dagen zodoende zinvol in te vullen.

7

01 01

9

Dr. Laetitia van den HeuvelDr. Olav SeverijnenDr. Paul OvermeerDrs. Paul van den Heuvel

Op Reis

01

02

03

04

05

06

07

inhoudsoPgaVe

Blz.234,56

7 t/m 10

11 t/m 14

15 t/m 18

19 t/m 22

23 t/m 26

27 t/m 30

31 t/m 34

3536383941

Organisatie, Secretariaat Woord Vooraf Algemene informatie Inhoudsopgave oP reisDiverse docenten

de grote WereLdreLigies in één dagDrs. Ever Jan Ouweneel

Leidt ieders Weg naar rome?Dr. Stef Bugter

de geest, een VergeLijkend-eVoLutionaire Benadering Prof. dr. J.A.R.A.M. van Hooff

magritte: LeVen en WerkDrs. Cora Westerink

WuPPertaL: kunst, natuur en cuLtuurDrs. Cora Westerink

PychoLogie en gezondheidDr. Andreas Wismeijer

LustrumactieInschrijfvoorwaardenColofonAanvraagformulierInschrijfformulieren

8

01

dinsdag 1 juniBlok 1 L’invitation au voyage (Introductie) - OSBlok 2 De betekenis van het reizen (filosofie) - POBlok 3 De betekenis van het reizen (filosofie) - POBlok 4 Dat prachtig rijk van Insulinde (literatuur) - PHBlok 5 Het meer der herinnering (documentaire film) - PHSamenvatting en dagafsluiting: LH

Woensdag 2 juniBlok 1 Hoe warm het was en hoe ver (cultuurhistorie) - LHBlok 2 Reizen met een omweg (Nederlandstalige literatuur) - PHBlok 3 Literaire tip voor thuisblijvers: een kamer als reisdoel - PHBlok 4+5 Wat ziet de beeldende kunstenaar? - LHSamenvatting en dagafsluiting: OS

donderdag 3 juniBlok 1 Fata Morgana (internationale literatuur) - LHBlok 2 Die Winterreise & Lieder des fahrenden Gesellen - OSBlok 3 Fata Morgana (internationale literatuur) - LHBlok 4 Der fliegende Holländer (muziek) - OSBlok 5 Follow the yellow brick road (muziek) - OSSamenvatting en cursusafsluiting: PHAfsluiting met borrel

OS = Olav Severijnen; PO = Paul Overmeer; PH = Paul van den Heuvel; LH = Laetitia van den Heuvel

Dr. Laetitia van den Heuvel studeerde Romaanse taal- en letterkunde, Kunst-geschiedenis en Cultuurpsychologie aan de RuN en promoveerde als literatuurso-cioloog, dr. Olav Severijnen studeerde Literatuurwetenschap en Muziekweten-schap aan de RuN, waar hij ook promoveerde, dr. Paul Overmeer is historicus en filosofisch geïnteresseerd, drs. Paul van den Heuvel is als Neerlandicus verbonden aan de UU. Zij verzorgen in onderlinge afstemming de cursus.

Tijdens de cursus wordt lesmateriaal ter beschikking gesteld.

oP reis

We trekken erop uit naar nieuwe oorden, we vieren vakantie, we ‘doen’ een stedentrip. Op reis naar nieuwe horizonten, alleen of met een ander.

Misschien wil je of kun je niet meer terug. En wie niet werkelijk op pad gaat, bekijkt documentaires, leest reisverhalen of koestert reissouvenirs, ooit mee-gebracht of gekregen. We dromen over een reis die achter de rug is, of die er ooit zal komen. Op reis gaan doen we allemaal, in de realiteit of in ons hoofd.

Op Reis geeft een proces aan, in de werkelijkheid of in de geest. Op reis gaan is ook een metafoor, bijvoorbeeld een reis terug in de tijd, de reis van kin-dertijd naar volwassenheid, of ook wel de spirituele reis naar wijsheid en volledigheid. In de zomercursus Op Reis maken de docenten met u een reis: virtueel, maar daarom niet minder echt.

Vier docenten, Laetitia van den Heuvel, Paul van den Heuvel, Paul Overmeer en Olav Severijnen zullen uw studieuze reislust prikkelen met vragen als:• Watgebeurterinuwhoofdeninuwlichaamalsuonderwegbent?• Isdenieuwsgierigheidnaarnieuweplekkencruciaalvoordereiziger?• Voeltonderweg zijn anders dan op weg zijn? • Wat bepaalt de essentie van de reis: het achterlaten van het bekende of het zoeken naar het onbekende?• Bentulievereentoeristofeenreiziger?• Kuntuookvanuituwleunstoelopreis?

Deze vragen bieden u op zichzelf al aantrekkelijke vergezichten, maar ook nieu-we panorama’s worden ontsloten. Daarmee belichten we het fenomeen ‘reizen’ vanuit verschillende perspectieven en invalshoeken:• Defilosofischevisiesophetreizen(dag1);• Desociaalhistorischebetekenissenvanhetreizen(dag1endag2);• De artistieke verbeelding van het reizen in film (dag 1), beeldende kunst (dag 2); in de literatuur (dag 2 en dag 3) en in de muziek (dag 2 en dag 3).

U wordt hierbij van harte uitgenodigd om u in te schepen voor een uitda-gende reis met ons.

01

10

Inhoud Programma

Docenten

Literatuur

01

11

12 13

Drs. Ever Jan Ouweneel

in één dag

02

De grote wereld-religies

dataDe cursus vindt plaats op dinsdag 1, woensdag 2 en donderdag 3 juni .

inschrijVen mogeLijk tot uiterLijk 11 mei Daarna alleen op aanvraag, mits er nog plaats is.

LocatieUniversiteit van Tilburg

dagindeLing09.30-10.00 Ontvangst met koffie/thee 10.00-11.00 Blok 111.00-12.30 Blok 212.30-13.30 Lunchpauze13.30-14.15 Blok 314.15-15.15 Blok 415.15-15.30 Koffiepauze15.30-16.30 Blok 516.30 Samenvatting en dagafsluiting

inBegrePen• Iedere ochtend bij aankomst koffie/thee• Iedere middag koffie/thee in de pauze• Een drankje ter afsluiting van de cursus• Het lesmateriaal

De lunches zijn niet inbegrepen en op eigen gelegenheid.

Prijs¤ 185,-

BijzonderhedenVoor meer informatie over deze cursus verwijzen wij naar: http://www.fontys.nl/lerarenopleiding/tilburg/nederlands/opreis.index.htm

oP reis Praktische informatie

01

de grote WereLdreLigies in één dag

Onze geseculariseerde samenleving moet er opnieuw aan geloven: spiritualiteit is terug van weggeweest. Contem-

platief dansen, zingen om je ziel te horen, Happinez, spiritu-ele ruimtes in bedrijven... Het is allemaal niet meer ‘weten-schappelijk onverantwoord’, zoals de oude modernisten ons vertelden.

Tijd voor historische bezinning: wat zijn de bronnen waaruit de spirituele westerling heden ten dage put?

Deze cursus is gewijd aan de oudste en invloedrijkste wereldre-ligies: hindoeïsme, boeddhisme, taoïsme, jodendom, christen-dom en islam. Wat beweren deze stromingen en wat maakte ze in de geschiedenis zo invloedrijk? Wat is hun kijk op het god-delijke, de mens, geluk, het hemelse en het aardse?

Naast een afzonderlijke bespreking van de religies zullen wij ons ook buigen over de algemene rol die religie speelde in de geschiedenis. En natuurlijk zullen wij de genoemde religies ook met elkaar vergelijken: wat zijn de onderlinge verschillen en overeenkomsten, en wat zegt dat over ons mens-zijn?

In deze cursus wordt u in één dag bijgepraat!

02

14

Inhoud

Vrijdag 11 juni09.15 – 09.45 uur Inloop met koffie/thee09.45 – 10.45 uur De rol van religie in de wereldgeschiedenis10.45 – 11.00 uur Pauze11.00 – 12.00 uur Hindoeïsme, boeddhisme, taoïsme

12.00 – 13.00 uur Lunch

13.00 – 14.00 uur Jodendom en christendom14.00 – 14.15 uur Pauze14.15 – 15.15 uur Christendom en islam15.15 – 15.30 uur Pauze15.30 – 16.30 uur Vergelijking van de besproken wereldreligies16.30 uur Afsluiting met een gezamenlijk drankje

Drs. Evert Jan Ouweneel studeerde cum laude af in de filosofie. Hij verzorgt lezingen en seminars over grote maat-schappelijke ontwikkelingen in heden, verleden en toekomst (www.websophia.com). Daarnaast is hij Corporate Identity Advisor voor de Europese kantoren van hulp- en ontwikke-lingsorganisatie World Vision International.


Programma

Docent

Literatuur

02

15

17

Dr. Stef Bugter

Leidt ieders weg naar Rome?

03

dataDe cursus vindt plaats op vrijdag 11 juni.

inschrijVen mogeLijk tot uiterLijk 21 mei.Daarna alleen op aanvraag, mits er nog plaats is.


inBegrePen• ‘s-Ochtends bij aankomst koffie/thee• Lunch op de campus van de Universiteit van Tilburg• ‘s-Middags koffie/thee in de tweede pauze• Een drankje ter afsluiting van de cursus• Het lesmateriaal

Prijs¤ 130,-

17

02 de grote WereLdreLigies in één dagPraktische informatie

16

De cursus is opgedeeld in 13 capita van telkens een uur; tussen de uren in is een korte pauze. Sommige capita zijn “hoorcollege” al dan niet verlucht met beeldmateriaal. Andere uren zijn “interactief”. (NB: Wijzigingen voorbehouden)

maandag 21 juniCaput 1 Soldaten,handelaren en ambtenaren: naar Rome tijdens het Imperium Caput 2 Van Constantijn tot Karel de Grote: pelgrims, soldaten en reizigers tijdens en na de grote volksverhuizing.Caput 3 Ad loca Sancta: pelgrims en hun motieven en levenswijze in de Middeleeuwen. dinsdag 22 juniCaput 4 Romipetae: De Middeleeuwse pelgrimages; wegen en voorzieningen.Caput 5 Op zoek naar kennis: humanisten naar Rome. Caput 6 De Bentvogels en andere bevlogenen: kunstenaars in de 16e en 17e eeuw. Caput 7 De Grand Tour: geleerden en kunstenaars in de 17e/18e eeuw Caput 8 De eerste hippies? De Grand Tour als modeverschijnsel Woensdag 23 juni Caput 9 De zaak des Pausen is de Zaak van God: De ZouavenCaput 10 Echte en onechte adel: chique tourisme in de 19e eeuwCaput 11 Romeinen uit Nederland: geleerden, schrijvers en geestelijken uit Nederland naar Rome in de 19e en 20ste eeuw.Caput 12 Rome in vogelvlucht: het massatoerisme per vliegtuig en touringcar Caput 13 Bertus Aafjes achterna? Moderne pelgrims per fiets of te voet.

Leidt ieders Weg naar rome?

Kooplui, pelgrims,soldaten, kunstenaars, geleerden en diplomaten: vo-gels van velerlei pluimage trokken naar Rome. Om geld te verdienen,

omdat ze moésten, om boete te doen, om te vechten, om te leren of te ge-nieten, om honderd andere redenen.

Langs alle mogelijke wegen en paden van Europa trokken ze: te voet, te paard of zittend op muilezels, in koetsen, treincoupés of auto’s. Of door de lucht. Steeds korter werd de weg voor ieder die werd aangetrokken door de betovering van de Eeuwige Stad, centrum van handel, macht, po-litiek, religie, kunsten en wetenschap.

In een paar dagen en dertien colleges proberen we samen wat te weten te komen over al die duizenden Europeanen die naar Rome zijn gereisd. Wanneer en waarom, hoe en waarlangs gingen ze en wat voor stad troffen ze aan? En, wie weet, krijgen we zélf zin om ook naar Rome te gaan…

Dr. Stef Bugter (1939) is classicus en doceerde in het gymnasiaal onder-wijs. Studeerde in Nijmegen en promoveerde (1980) in Leiden met een dis-sertatie over 17e eeuwse klassieke filosofie. Fellow van het NIAS in Was-senaar 1978-1979. Sinds 1968 reist hij enkele keren per jaar naar Rome en andere steden in Italië, eerst als begeleider van leerlingen, nu als gids voor volwassenen. Hij gaf cursussen Italiaans en lezingen over Rome en cultuurhistorische onderwerpen. Bereisde Rome met alle vervoermidde-len, inclusief fiets en “pedes apostolorum”.


03

18

Inhoud

Docent

Literatuur

03

Programma

19

20 21

Prof. dr. Jan A.R.A.M. van Hooff

'De geest’, een vergelijkend-evolutionaire benadering

04Leidt ieders Weg naar rome? Praktische informatie

03

dataDe cursus vindt plaats op maandagmiddag 21, dinsdag 22 en woensdag 23 juni.

inschrijVen mogeLijk tot uiterLijk 31 mei.Daarna alleen op aanvraag, mits er nog plaats is.


dagindeLingMAANDAG 21 JUNI13.00 - 14.00 Caput 114.00 - 14.15 Pauze14.15 - 15.15 Caput 215.15 - 15.30 Pauze15.30 - 16.30 Caput 3

DINSDAG 22 EN WOENSDAG 23 JUNI9.15 - 9.45 Inloop met koffie/thee9.45 - 10.45 Caput 4 / 910.45 - 11.00 Pauze11.00 - 12.00 Caput 5 / 1012.00 - 13.00 Lunch13.00 - 14.00 Caput 6 / 1114.00 - 14.15 Pauze14.15 - 15.15 Caput 7 / 12 15.15 - 15.30 Pauze15.30 - 16.30 Caput 8 / 1316.30 uur Woensdag: afsluiting met een gezamenlijk drankje

inBegrePen• Iedere ochtend bij aankomst koffie/thee• 2 x lunch op de campus van de Universiteit van Tilburg• Iedere middag koffie/thee in de tweede pauze• Een drankje ter afsluiting van de cursus• Het lesmateriaal

Prijs¤ 195,-

23

‘de geest’, een VergeLijkend-eVoLutionaire Benadering

Drie eeuwen geleden stelde Descartes: Cogito, ergo sum: “Ik denk, dus ik ben”. Hij zag de ratio als een exclusief menselijk kenmerk. Op grond van

de rede kan de mens zijn gedrag op creatieve wijze volgens zijn vrije wil vorm geven. Daarmee kan hij ook verantwoordelijk gehouden voor zijn gedrag en onderscheidt hij zich wezenlijk van het dier. Descartes zag dieren als machien-tjes. Dat was een uiterst vruchtbare opvatting; zij stimuleerde experimenteel onderzoek naar de mechanismen van functionering van organismen, zowel het fysiologische als het gedragmatige functioneren.

Gaandeweg de geschiedenis vervaagt deze tegenstelling. Enerzijds ontrafelen we de aard en het mechanisme van de menselijke geest. Anderzijds ontwaren we vormen van dierlijk ‘kennen’ en ‘denken’. De vraag is echter: hoe ver strekt het dierlijk denken zich uit? Het beeld van de wereld dat dieren zich vormen zal per soort sterk afhankelijk zijn van de leefwereld waaraan de soort evolu-tionair is aangepast. Is dit verbonden met ‘besef’? En als dat zo is, waarvan heeft een dier dan benul? Van welke aspecten van zijn leefwereld?

Lange tijd werd gedacht dat de wetenschap op deze vragen geen antwoord zou kunnen geven. Recent zijn echter methodes van onderzoek ontwikkeld, die antwoord op deze vragen in zicht brengen., bij voorbeeld op de vraag of er diersoorten zijn waarbij de individuen enig besef hebben van het weten en willen van anderen. Wij mensen hebben dat: wij kunnen ons voorstellingen vormen over de kennis, de gedachten, de opvattingen en de bedoelingen van onze medemensen. Wij zijn ons zelfs bewust van ons eigen voorkomen, ons eigen weten en willen. Maar hoe ver trekt het dierlijk benul?

Dit alles vormt een uitermate boeiend terrein van onderzoek, dat in ieder ge-val duidelijk maakt dat de klassieke cartesiaanse scheiding tussen de Mens en het dier niet houdbaar is. Ook het geheel van mentale representaties, kern-processen, emoties en intentionaliteiten dat we ‘de geest’ noemen, kan begre-pen worden als een product van de evolutie. In deze cursus ligt de nadruk op de gedragsbiologische aspecten en niet zozeer op de neurobiologische.

04

22

Inhoud MAANDAG 5 EN DINSDAG 6 JULI (Universiteit van Tilburg)09.30 – 10.00 Inloop met koffie/thee10.00 – 11.00 Blok 1 (deel1)11.00 – 11.15 Pauze11.15 – 12.15 Blok 1 (deel 2)12.15 – 13.15 Lunch13.15 – 15.00 Blok 215.00 – 15.15 Pauze met koffie/thee15.15 – 16.30 Blok 3

WOENSDAG 7 JULI (Burgers’ Zoo)vanaf 9.00 Burgers’ Zoo in Arnhem opent haar poorten.10.30 – 10.45 Ontvangst met Afrikaanse koffie/thee in de Knoefzaal10.45 - 12.30 College Prof. Jan van Hooff: De regulatie van het sociale samenleven, geïllustreerd aan de hand van o.a. de studies aan de Arnhemse chimpanseekolonie. Macht, zelfhandha- ving en sociale harmonie: de intoming van zelfzucht en het ontstaan van (proto)morele regels.12.30 - 13.30 Jungle Picknicklunch op het safariterras van Burgers’ Bush 13.30 - 15.00 Rondleiding door prof. van Hooff naar de chimpansees en toelichting op het waar te nemen gedrag. Tot zonsondergang U kunt op eigen gelegenheid de Desert, de Ocean en de Savanne bezoeken.

Prof. dr. Jan A.R.A.M. van Hooff (Arnhem, 1936) studeerde biologie in Utrecht en Oxford en was hoogleraar Gedragsbiologie aan de UU. Zijn onder-zoeksinteresse gaat in het bijzonder uit naar de vergelijkende en evolutionaire aspecten van het sociale gedrag en de sociale organisatie van primaten. Hij on-derzocht de socio-oecologie van primaten in veldwerkprojecten in Indonesië en de regulatie van sociale betrekkingen in gevangenschapskolonies (o.a. in de wereldberoemde chimpanseekolonie van Burgers Zoo in Arnhem). Prof. van Hooff is lid van de Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen.

Tijdens de cursus wordt lesmateriaal ter beschikking gesteld, dit lesmateriaal bevat ook Engelstalige teksten.

Programma

Docent

Literatuur

04

24 25

05

Drs. Cora Westerink

leven en werk

MagrittedataDe cursus vindt plaats op maandag 5, dinsdag 6 en woensdag 7 juli.

inschrijVen mogeLijk tot uiterLijk 14 juni Daarna alleen op aanvraag, mits er nog plaats is.

LocatieMaandag 5 en dinsdag 6 juli Universiteit van Tilburg, woensdag 7 juli Burgers’ Zoo Arnhem.

inBegrePen• Iedere ochtend bij aankomst koffie/thee• 2 x lunch op de campus van de Universiteit van Tilburg• Iedere middag koffie/thee in de pauze• Entree Burgers’ Zoo op woensdag 7 juli (www.burgerszoo.eu) • Lunchpakket tijdens bezoek Burgers’ Zoo

Het vervoer naar Arnhem is niet inbegrepen.

Prijs¤ 265,-

‘de geest’, een VergeLijkend-eVoLutionaire BenaderingPraktische informatie

04

26 27

DONDERDAG 8 JULI (Universiteit van Tilburg)09.00 – 09.30 uur Inloop met koffie/thee09.30 – 10.20 uur René Magritte, een biografische schets10.20 – 10.30 uur Pauze10.30 – 11.20 uur René Magritte en het surrealisme11.20 – 11.30 uur Pauze11.30 – 12.30 uur René Magritte, de belangrijkste werken

DONDERDAG 15 JULI (Brussel)10.45 – 11.00 uur Verzamelen voor Magritte-museum11.00 – 13.00 uur Bezoek Magritte-museum (incl. rondleiding 90 minuten)13.00 – 14.00 uur Lunch op eigen gelegenheid14.00 – 15.00 uur Vervoer Magritte-museum naar Margritte-huis15.00 – 16.30 uur Bezoek Magritte-huis (incl. rondleiding 90 minuten)16.30 – 17.00 uur Gezamenlijk drankje op café of terras

Drs. Cora Westerink studeerde in 1990 af als lerares tekenen in de eerste graad aan de Academie voor Beeldende Vorming in Tilburg. In 2002 voltooide ze een tweede studie aan de Universiteit van Tilburg in Taal en Cultuurwetenschappen. Ze werkt als docente kunsten cultuur-geschiedenis onder andere bij Fontys Hogeschool voor de Kunsten en bij HOVO Brabant. Dit combineert ze met het beeldend kunstenaarschap. www.corawesterink.eu


Inhoud magritteleven en werk

Op 2 juni 2009 werd in Brussel het Magritte Museum geopend. Het is geherbergd in het gebouw van de Koninklijke Musea voor Schone Kun-

sten van België, in hartje Brussel. Het Museum stelt werk tentoon van de surrealistische kunstenaar uit de collectie van de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België. De Koninklijke Musea kochten de stukken aan of kregen ze in hun bezit dankzij het legaat van Irène Hamoir-Scutenaire en van Georgette Magritte. Vele privéverzamelaars alsook publieke en private instellingen stelden hun meesterwerken ter beschikking van het Musée Magritte Museum project. De multidisciplinaire collectie is de grootste ter wereld en omvat ruim 200 werken, waaronder olieverfschilderijen op doek, gouaches, tekeningen, beelden en beschilderde voorwerpen, maar ook re-clameaffiches, partituren, oude foto’s en films gemaakt door Magritte zelf.

In 1930 betrok René Magritte met zijn vrouw Georgette een appartement in de Esseghemstraat in Jette, een voorstad van Brussel. In deze atelierwo-ning speelde zich Magrittes meest creatieve periode af. Dit leidde tot talloze meesterwerken. De plek was ook het hoofdkwartier van de Belgische sur-realisten. Deze woning is inmiddels ingericht als museum. Na het bezoek aan het Magritte Museum zullen we ons in dit museum verder verdiepen in Magritte, de tijd waarin hij leefde en de manier waarop zijn werk van invloed is geweest op collega kunstenaars.

Voorafgaande aan de excursie naar het Brussel van Magritte vindt er een in-leidende studieochtend plaats aan de UvT. Deze ochtend omvat drie delen. Het begint met een hoorcollege waarin we Magritte leren kennen in een biografische schets. In het tweede onderdeel wordt een beeld geschetst van het werk van Magritte in de context van het surrealisme. Wat zijn de bepa-lende stijlkenmerken? In het derde afsluitende onderdeel richten we onze aandacht op de toonaangevende werken uit het oeuvre van Magritte. Al-lemaal zaken die besproken en ingeleid worden zodat u goed geïnformeerd met veel plezier en diepgang deze excursie zult ondergaan en beleven.

05 05

Programma

Docent

Literatuur

28 29

Drs. Cora Westerink

Wuppertal, kunst, natuur en cultuur

06

dataDe cursus vindt plaats op donderdag 8 en donderdag 15 juli.

inschrijVen mogeLijk tot uiterLijk 15 juni.Daarna alleen op aanvraag, mits er nog plaats is.

LocatieUniversiteit van Tilburg en Brussel

inBegrePen• ‘s-Ochtends bij aankomst koffie/thee (8 juli)• Entree + rondleiding Magritte-museum (www.musee-magritte-museum.be)• Vervoer tussen de twee locaties in Brussel • Entree + rondleiding Magritte-huis (www.magrittemuseum.be)• Een drankje ter afsluiting van de cursus Het vervoer naar Brussel is niet inbegrepen.

Prijs¤ 115,-

BijzonderhedenWanneer u zich inschrijft voor de cursus ‘Magritte, leven en werk’ èn voor de cursus ‘Wuppertal, kunst, natuur en cultuur’ bieden wij u op 8 juli een gratis lunch aan op de campus van de Universiteit van Tilburg.

BeLangrijkHet programma is zeer uitgebreid en de locaties ruim opgezet, dus wilt u alles goed kunnen zien, moet u veel kunnen lopen.

05 magritteleven en werk Praktische informatie

30

Inhoud

31

Programma

Docent

Literatuur

DONDERDAG 8 JULI13.00 – 13.30 Inloop met koffie/thee13.30 – 14.20 Museaal lanschap in Wuppertal14.20 – 14.30 Pauze14.30 – 15.20 Collectie Von der Heydt Museum15.20 – 15.30 Pauze15.30 – 16.20 Beeldenpark Tony Cragg16.20 Afsluiting met een gezamenlijk drankje

VRIJDAG 9 JULI08.15 – 08.30 Verzamelen op de Parkeerplaats van de Universiteit van Tilburg08.30 – 11.00 Busreis naar Wuppertal + inleiding door drs. Cora Westerink11.00 – 11.30 Pauze met koffie/thee11.30 – 13.00 Rondleiding door drs. Cora Westerink in het Skulpturen- park Waldfrieden13.00 – 14.00 Groepslunch in Skulpturenpark Waldfrieden14.00 – 14.15 Verzamelen op de parkeerplaats van Skulpturenpark Waldfrieden14.15 – 14.30 Busreis naar Von Der Heydt-Museum14.30 – 16.30 Bezoek Von Der Heydt–Museum met inleiding/ rondleiding door drs. Cora Westerink16.30 – 19.00 Busreis naar de Universiteit van Tilburg

Drs. Cora Westerink studeerde in 1990 af als lerares tekenen in de eerste graad aan de Academie voor Beeldende Vorming in Tilburg. In 2002 voltooide ze een tweede studie aan de Universiteit van Tilburg in Taal en Cultuurweten-schappen. Ze werkt als docente kunsten cultuurgeschiedenis onder andere bij Fontys Hogeschool voor de Kunsten en bij HOVO Brabant. Dit combineert ze met het beeldend kunstenaarschap. www.corawesterink.eu

Naast de docent zal Shirley Welten vanuit HOVO Brabant Seniorenacade-mie de excursie organisatorisch begeleiden.


WuPPertaL, kunst, natuur en cuLtuur

Het Von der Heydt-Museum is het belangrijkste kunstmuseum van de Duitse stad Wuppertal in de deelstaat Noord-Rijnland-Westfalen. Tot

de vaste collectie van het museum behoren schilderijen en beeldhouwwer-ken van de zestiende eeuw tot de huidige tijd. Enkele kunstenaars die de mo-derne en hedendaagse kunst vertegenwoordigen zijn: Max Beckmann, Alexej von Jawlensky, Edvard Munch, Lovis Corinth, Salvador Dalí, August Macke, Ernst Ludwig Kirchner, Emil Nolde, Claude Monet en Pablo Picasso.

Het Skulpturenpark Waldfrieden is een beeldenpark met expositiehal van de beeldhouwer Tony Cragg. Regelmatig geeft Cragg ook collega’s de gelegen-heid hun werk te tonen in de vorm van tijdelijke tentoonstellingen. Het park bevindt zich aan de rand van Wuppertal in een prachtige bosrijke en heuvel-achtige omgeving.

In het park zijn permanent werken van Tony Cragg te zien: 19 beelden, waar-onder Homenage a Luca Pacioli (’86), Box (’99), Early Forms (’01), Sinbad (’03), Declination (’04), Distant Cousin (’06) en Dancing Column (’08).

Voorafgaande aan de excursie naar Wuppertal vindt er een inleidende studie-middag plaats aan de Universiteit van Tilburg. De studiemiddag begint met een hoorcollege waarin de geschiedenis van het Von der Heydt-Museum en haar plaats en betekenis in de Europese kunstcollectie besproken wordt. Tevens be-trekken we hierin de cultuurgeschiedenis van de stad Wuppertal. In het tweede onderdeel van deze dag wordt een beeld geschetst van de vaste collectie van het museum en ingezoomd op een aantal toonaangevende werken. Hoe is de col-lectie opgebouwd, waar ligt het zwaartepunt en hoe wordt dit over het voetlicht gebracht? In het derde afsluitende onderdeel richten we onze aandacht op het Sculpturenpark van Tony Cragg. Wie is deze eigentijdse beeldhouwer? Wat is de kunsthistorische context van zijn werk?

Allemaal zaken die besproken en ingeleid worden zodat u goed geïnformeerd met veel plezier en diepgang het kunstbezoek in Wuppertal zult ondergaan en beleven.

0606

32 33

07

Dr. Andreas Wismeijer

Psychologie en gezondheid

dataDe cursus vindt plaats op donderdag 8 juli en vrijdag 9 juli .

inschrijVen mogeLijk tot uiterLijk 17 juni.Daarna alleen op aanvraag, mits er nog plaats is.

LocatieUniversiteit van Tilburg en Wuppertal

inBegrePen• ‘s-Middags bij aankomst koffie/thee (8 juli)• Een drankje ter afsluiting (8 juli)• Vervoer per luxe touringcar tussen de Universiteit van Tilburg en Wuppertal• Koffie/thee bij aankomst in Skulpturenpark Waldfrieden• Entree + rondleiding Skulpturenpark Waldfrieden (www.skulpturenpark-waldfrieden.de) • Lunch in Skulpturenpark Waldfrieden• Entree + rondleiding Von Der Heydt–Museum (www.von-der-heydt-museum.de)

Prijs¤ 130,- (bij een minimale deelname van 30 personen)

BijzonderhedenWanneer u zich inschrijft voor de cursus ‘Wuppertal, kunst, natuur en cultuur’ èn voor de cursus ‘Magritte, leven en werk’ bieden wij u op 8 juli een gratis lunch aan op de campus van de Universiteit van Tilburg.

BeLangrijkHet programma is zeer uitgebreid en de locaties ruim opgezet, dus wilt u alles goed kunnen zien, moet u veel kunnen lopen.

06 WuPPertaL, kunst, natuur en cuLtuur Praktische informatie

34 35

Programma

Docent

Literatuur

25, 26 EN 27 AUGUSTUS09.30 – 10.00 Ontvangst met koffie/thee10.00 – 10.45 Blok 110.45 – 11.00 Pauze11.00 – 12.00 Blok 212.00 – 13.00 Gezamenlijke lunch13.00 – 14.30 Blok 314.30 – 14.45 Pauze14.45 – 16.30 Blok 416.30 Laatste dag: afsluiting met een gezamenlijk drankje

Dr. Andreas Wismeijer heeft na zijn afstuderen aan de Universiteit van Tilburg zes jaar aan de Vrije Universiteit van Barcelona gewerkt als docent en onderzoeker. Zijn onderzoek richt zich met name op de persoonlijkheidspsychologie en de relatie tussen het hebben van geheimen en welzijn.

Tijdens de cursus wordt lesmateriaal ter beschikking gesteld waaronder Engelstalige teksten.

0707

Inhoud PsychoLogie en gezondheid

Ziekte en gezondheid worden bepaald door niet alleen biologische, maar ook door psychologische en sociale factoren. Dat is het uitgangspunt

van het zogeheten bio psychosociale model van ziekte en gezondheid dat in deze cursus over gezondheids psychologie centraal staat.

Het bio-psycho-sociaal-model stelt dat er een duidelijke interactie is tussen de psyche van de mens, zijn sociale omgeving en het functioneren van het lichaam. Voorts is het inmiddels ook duidelijk geworden dat lichaamspro-cessen op hun beurt ook weer een invloed kunnen hebben op de psychische gesteldheid van de mens. Zo blijkt bij voorbeeld een derde van de sterfgeval-len aan kanker aan gedragsfactoren te kunnen worden toegeschreven, leidt stress tot een verhoogde kans op infecties en vatbaar heid voor virussen en resulteren psychologische interventies in sommige gevallen in een aan-toonbare verbetering van lichamelijke functies. Anderzijds blijken mensen met lichamelijke ziektes vaker depressief te zijn, is dat oorzaak of gevolg? Hoe zit deze wisselwerking in elkaar? Het veld van de gezondheidspsycho-logie richt zich op de bestudering van dit snijvlak van lichaam en geest met behulp van een open geest en wetenschappelijke methoden.

In deze drie cursusdagen wordt de relatie tussen lichaam en geest be-sproken. Na een korte inleiding in de psyche van de mens en hoe deze in verband staat met de rest van het lichaam worden verschillende organen, lichamelijke processen en veel voorkomende belangrijke aandoeningen besproken, en dan met name rol van de psy che hierin. Zo komen o.a. aan bod: hart- en vaatziekten, stress, kanker, pijn, psychoendocrinologie, etc. Tevens zal in een college aandacht besteed worden aan onderzoeksmetho-den die men in dit veld toepast.

Wat inhoud betreft komt deze cursus grotendeels overeen met de gelijkna-mige cursus in het najaar van 2008.

36

01

37

PsychoLogie en gezondheid Praktische informatie

dataDe cursus vindt plaats op woensdag 25, donderdag 26 en vrijdag 27 augustus.

inschrijVen mogeLijk tot uiterLijk 13 augustus.Daarna alleen op aanvraag, mits er nog plaats is.


inBegrePen• Iedere ochtend bij aankomst koffie/thee• 3 x lunch op de campus van de Universiteit van Tilburg• Iedere middag koffie/thee in de pauze• Een drankje ter afsluiting van de cursus• Het lesmateriaal

Prijs¤ 210,-

07

HOVO BRABANT BESTAAT 20 JAAR EN DAT GAAN WE VIEREN.

• Donderdag 4 november • In de Aula van de Universiteit van Tilburg • Lezingen, discussie en muziek• Geheel verzorgd met lunch en receptie

Wilt u deze viering gratis bijwonen? In elke zomercursus zal onder de deelnemers één gratis toegangsbewijs verloot worden. Dus schrijf uzelf nu in voor een zomercursus en maak kans op een gratis deelname aan de lustrumviering op 4 november 2010!

38

lees vóór inschrijving de volgende informatie nauwkeurig door.

U kunt inschrijven voor één of meer cursussen door het inschrijfformulier inge-vuld en ondertekend op te sturen naar:

HOVO Brabant SeniorenacademieUniversiteit van Tilburg,Postbus 901535000 LE Tilburgof te faxen naar 013-4668124.

U kunt het formulier na ondertekening ook inscannen en via de mail versturennaar [email protected] vindt het inschrijfformulier in tweevoud achterin deze brochure.

Inschrijving voor de cursus geschiedt op volgorde van ontvangst van uw inschrijf-formulier. Pas na ontvangst van uw betaling van het cursusgeld wordt u definitief in de cursus geplaatst. In verband met de grote belangstelling raden wij u aan om na het maken van uw keuze, niet te lang te wachten met uw inschrijving. In-dien de inschrijving op een cursus het maximum aantal deelnemers overschrijdt, wordt er een wachtlijst aangelegd.

We attenderen u erop dat u met het ondertekenen en insturen van uw inschrij-ving een betalingsverplichting aangaat voor de door u aangegeven cursus(sen). Mocht u na het insturen van uw inschrijving niet in staat zijn de cursus te volgen, dan geldt voor u de annuleringsregeling.

U krijgt na ontvangst van uw inschrijving van ons een brief ter bevestiging van uw inschrijving met daarbij uw factuur en betalinginstructie.

PriVacy BeschermingWanneer u zich inschrijft, gaat u er mee akkoord dat uw naam, adres, telefoon-nummer en e-mailadres worden opgenomen in een deelnemerslijst die wordt verspreid onder de deelnemers van de cursus. Wanneer u hiertegen bezwaar heeft, verzoeken we u dit duidelijk op uw inschrijfformulier aan te geven.

Praktische informatie Bij inschrijVing zomer 2010

VoorzieningenDe lokaties zijn in de regel toegankelijk ook voor minder validen, maar hebt u specifieke aanpassingen nodig, neem dan voor de zekerheid vooraf aan uw in-schrijving even contact met ons op. Niet in alle lokaties is geluidsversterking mo-gelijk. Heeft u problemen met horen, dan adviseren wij u dringend vooraf even contact met ons op te nemen (013-4668119).

uiterste inschrijfdatumBij alle cursussen is nadrukkelijk de uiterste inschrijfdatum vermeld. Bij late in-schrijving (ná de aangegeven uiterste inschrijfdatum), worden € 5,- administra-tiekosten in rekening gebracht.

kostenAls u zich voor het eerst inschrijft bij HOVO Brabant, berekenen wij éénmalig € 10,- inschrijfgeld. U wordt dan ingeschreven en krijgt automatisch gedurende 2 jaar, of zolang u cursussen blijft volgen, onze cursusbrochures van voorjaar en najaar thuis gestuurd.

Wie moet rondkomen van een minimum inkomen en in Noord-Brabant woont, kan zonder bezwaar een beroep doen op Stichting Studiefonds Sed Vitae. Zie voor meer informatie pagina 5.

De kosten voor de readers of hand-outs zijn bij de cursusprijs inbegrepen. De boeken dient men zelf aan te schaffen. Wacht u met het aanschaffen van boe-ken tot enkele dagen na de uiterste inschrijftermijn, zodat u zeker weet dat uw cursus doorgaat.

BetaLingU kunt uitsluitend betalen middels de u toegezonden betalingsinstructie. U kunt via alle gebruikelijke elektronische betaalsystemen een bedrag overmaken of een betalingsopdracht per post naar uw bank versturen. Vermeld altijd het volledige betalingskenmerk dat op de betalingsinstructie vermeld staat. Pas wanneer wij het cursusbedrag hebben ontvangen, is uw plaatsing in de cursus verzekerd.

annuLeringsregeLingWanneer u zich heeft ingeschreven voor één of meer cursussen en u wilt of kunt deze cursus(sen) niet volgen, dan kunt u annuleren. Annuleren kan uit-sluitend schriftelijk gebeuren via een brief of een e-mail. U kunt annuleren tot de bij de cursus vermelde uiterste inschrijfdatum. Aan annuleringen zijn voor ons extra handelingen verbonden, waarvoor wij u € 20,- annulerings-kosten in rekening brengen.

Na de uiterste inschrijfdatum is restitutie van het cursusgeld in principe niet meer mogelijk, alleen in uitzonderlijke gevallen, zoals bij ernstige ziekte of overlijden

39

40

01van de deelnemer. Een schriftelijk verzoek daartoe kunt u indienen bij HOVO Brabant Seniorenacademie t.n.v. mevr. K. van Helvert. Ook in deze gevallen bent u altijd tenminste de annuleringskosten van € 20,- verschuldigd. In geen enkel geval bestaat er recht op gedeeltelijke restitutie van cursusgeld.

Het is ons helaas niet mogelijk om u voor cursussen een annuleringsverzekering aan te bieden.

niet doorgaan Van de cursusMocht de cursus om redenen van overmacht niet door kunnen gaan, dan ont-vangt u daarvan per direct bericht en zullen wij uiteraard het reeds betaalde cur-susgeld z.s.m. retourneren. Bij ziekte van een docent is het mogelijk dat vervan-ging plaatsvindt.

Een cursus kan alleen doorgaan bij voldoende deelnemers. Wanneer er op de ui-terste inschrijfdatum onvoldoende inschrijvingen zijn om de cursus door te kun-nen laten gaan, dan ontvangt u daarvan zo spoedig mogelijk bericht en zullen wij reeds betaalde cursusgelden z.s.m. retourneren.

UiTgAVE

ontWerPAttak, www.attakweb.com

druk Drukkerij Damen, Werkendam

Niets uit deze uitgave mag zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van HOVO Brabant Seniorenacademie verveelvoudigd en / of openbaar gemaakt worden door middel van druk, offset, fotokopie of microfilm of in enige digitale, elektronische, optische of in andere vorm of (en dit geldt zono-dig in aanvulling op het auteursrecht) het reproduceren ten behoeve van een onderneming, organisatie of instelling of voor eigen oefening, studie of ge-bruik welk(e) niet strikt privé van aard is of voor het overnemen in enig dag-, nieuws- of weekblad of tijdschrift (al of niet in digitale vorm of online).

© copyright 2010:HOVO Brabant Seniorenacademie

40

coLofon

Zomeracademie 2010

Documents

Transcript of Zomeracademie 2010