PZC bijlage WK 2010 9 juni 2010

woensdag 9 juni 2010

2|

H et moet ergens eind ja-ren negentig zijn ge-weest, in de dagen dater nog veel te vieren

viel bij Fortuna Sittard. Bert vanMarwijk, debuterend trainer inhet profvoetbal, was 25 jaar ge-trouwd en gaf thuis met zijn echt-genote een daverend feest. De tuinin Meerssen lag braak, maar vol-gens de overlevering werd hettoch een legendarische avond.Weinig later vierde levensgenieterCoocky Voorn in het Fortuna-sta-dion uitbundig zijn 50ste verjaar-dag. De trouwe assistent had toenal gemerkt dat er iets aan de handwas met het grote talent van declub, Mark van Bommel. Tijdenseen oefenwedstrijd stapte hij ophem af. Voorn: „‘Coock, ik hebvlinders in de buik’, zei hij. ‘Dedochter van de trainer’.” Van Mar-wijk, vader van Andra: „De vonkmoet ergens op die feesten zijnovergeslagen. Het zegt alles overCoocky dat Mark zoiets juist aanhém toevertrouwt.”De voetbalfluisteraar, zo wordtDick Voorn – alias Coocky – weleens genoemd. Altijd goed om eenschouder te leasen. Als er iemandis, zo zeggen intimi, die de gevoel-stemperatuur van spelers kan me-ten, is hij het wel. En hij zit zeldenverkeerd. Twaalf jaar na dato la-chen Mark en Andra van Bommelop grote krantenfoto’s de wereldtoe, na het topseizoen van BayernMünchen. En Bert van Marwijk(58) en Dick Voorn (61) zijn nogsteeds onafscheidelijk, maar danbij het grote Oranje. Voorn vondhet geweldig hoe hij twee jaar gele-den werd geïntroduceerd bij Oran-je. „Toen Bert bondscoach werd,vroeg iedereen zich af: ‘wie is ingodsnaam die Coocky’? Bert zei di-rect bij zijn presentatie dat ik nietalleen een vriend was, maar ookeen trainer met kwaliteiten. Datvond ik grote klasse.”Van Marwijk: „Coocky is mijn ver-trouwenspersoon, mijn klankbord.Alles wat ik op mijn lever heb, kanik bij hem kwijt. Dat is belangrijken prettig. Ik vind het woord assis-tent vervelend, hij assistéért decoach. Coocky maakt heel snel con-tact, wint vertrouwen van die jon-gens. De spelers weten dat ze vei-lig iets bij hem kwijt kunnen, hij

is geen klikspaan. Dat werkt per-fect. Sommige dingen wíl ik nieteens weten.”Ze wonen nog geen 5 kilometervan elkaar, in het diepe zuiden.Van Marwijk in Meerssen, depoort naar het schilderachtigeGeuldal. Voorn in Berg en Terblijt,waar hij langs de appelboomgaar-den diep in het dal Maastricht zietliggen. Allebei import, allebei ookuit een arbeidersgezin. Lambertusvan Marwijk groeit op in Deven-ter, waar hij als rebelse linksbuitenfurore maakt bij Go Ahead Eagles.Met een Triumph Spitfire scheurthij door de stad, terwijl zijn langeharen wapperen in de wind. DickVoorn verhuist als 8-jarig jochie,na het overlijden van zijn vader,van Uithoorn naar een volkswijk

in Maastricht. ‘Hollandse koeken-bakkers’ worden de Voorns ge-noemd. Zijn oudste broer heet algauw Koek, hij moet het met Cooc-ky doen. Eerste baan: perser ineen confectiefabriek.Halverwege de jaren tachtig krui-sen hun wegen voor het eerst. VanMarwijk voelt de herfst van zijncarrière naderen en gaat van MVVnaar aartsrivaal Fortuna, waarVoorn al enkele jaren assistent-coach is. Op trainingskamp slaatde vonk definitief over. Van Mar-wijk: „Ik had drie meniscusopera-ties achter de rug, een kruisbandwas verdwenen en ik had een her-nia. We sliepen met z’n drieën opeen kamer met stapelbedden,Frans Thijssen, John Linford en ik.Han Berger was coach. Hij had ons

De meester en

Bert van Marwijk en Dick ‘Coocky’ Voorn.

In de schittering van de zon enin het oog van de storm leunende bondscoach van Oranje enzijn trouwe vazal op elkaar. Bertvan Marwijk en Dick ‘Coocky’Voorn kan alles overkomen,maar hun band zal nooit breken.

door Roel Wiche

In deze bijlage

De onbreekbare band tussenBert van Marwijk en Coocky Voorn 2 en 3

Issa Hayatou, hervormervan het Afrikaanse voetbal 4

Hooliganisme: onbekendfenomeen in Zuid-Afrika 5

Lionel Messi is hetnieuwe ventje van goud 6 en 7

Alle WK-wedstrijdendie Oranje ooit speelde 8

Afrikaansen talenten aanvoetbalmakelaars overgeleverd 9

In Afrika wordt voetbalmet grenzeloze liefde beleden 10

Pierre Womé en de tragiekvan een gemiste strafschop 11

De 23 die namens Nederlandwereldkampioen moeten worden 12 en 13

Voetbal biedt een mentalevluchtweg op Robbeneiland 14

Het Afrikaanse voetbalstaat bol van zwarte magie 15

Wedstrijden, tijdstippenen locaties van het WK 16 en 17

Clemens Westerhof isdomweg gelukkig in Afrika 18

Afrikanen in de eredivisie:van toppers tot tobbers 19

Noord-Korea verovert deharten van Engelse voetbalfans 20

De zendingsdrangvan Foppe de Haan 21

Alle WK-finalesvanaf 1930 op een rij 22

De NOS staat voor eenzware, maar mooie klus 23

ColofonCoördinatie en eindredactieBauke Boersma en Erik MeulemanVormgeving en graphicsHenk te Boekhorst

Met medewerking van Rudy Boogert


| 3

op één dag vier keer laten trainen.De volgende ochtend kwamen zeons wakker maken. Ik zei: Je kuntroepen wat je wilt, maar ik kánniet eens m’n bed uit. Alles kraak-te. Bij Thijssen hetzelfde. Moestenwe van Berger met Coocky gaantrainen. Die voelde het perfectaan. We zijn lekker koffie gaandrinken en voor de vorm hebbenwe een balletje getrapt. Ik dachttoen al: we begrijpen elkaar.”De klik is geheel wederzijds. AlsFortuna in 1997 een nieuwe trai-ner zoekt, weet Voorn onmiddel-lijk wie hij moet adviseren. Bertvan Marwijk heeft dan slechts er-varing als amateurcoach, maarCoocky kan iedereen in Sittardovertuigen. „Ik zag meteen dat hijeen natuurlijk overwicht had. Bij

een aantal andere trainers zag jespelers afdwalen. Bij Bert niet.”Van Marwijk: „Ik wilde een prof-club trainen, maar dacht: niemandzit op me te wachten. Totdat AZme polste. Het kan dus tóch, dachtik. AZ ketste af, Fortuna niet. Ikwas daar ook ingestapt als ik hetvoor niks moest doen. Ik wilde inmezelf investeren.”Het is het begin van een verbondwaarin kameraadschap en vakman-schap hand in hand gaan. Van Mar-wijk vertrekt in 2000 naar Feye-noord, maar belooft Coocky dathij hem mee zal nemen als hij ooitin het buitenland op avontuurgaat. Twee jaar later beleven bei-den een bizarre avond. Het Fortu-na van assistent Voorn degradeertuit de eredivisie na een bittere ne-

derlaag tegen het Feyenoord vancoach Van Marwijk. In de krantenverschijnen foto’s van een janken-de Coocky. „We waren redelijkemotioneel. Bert kwam na afloopbij ons de kleedkamer in, dattoont hoe hij als mens is. Je hoortaltijd van Guus Hiddink dat hij zosociaal is, maar Bert is dat min-stens zoveel. Hij is iemand die jeveel warmte geeft. Alleen loopt hijer niet mee te koop. Als het erecht om gaat, is Bert de eerste dievoor je klaarstaat. Toen ik bij For-tuna een rotperiode had, stond hij’s avonds op de stoep. Wat drin-ken, wat kletsen, zo kon ik m’n so-res kwijt. Hij begreep dat.”Ook Van Marwijk kan zijn hartluchten in een van de roerigste sei-zoenen van zijn carrière. Hij glori-

eert met Feyenoord in de UEFACup, maar ontvangt ook een kogel-brief in het jaar dat Pim Fortuynin koelen bloede wordt vermoord.De dader bekent later dat hij zo’n25 prominente Nederlanders, on-der wie Frank Rijkaard en GuusHiddink, op dezelfde manier be-dreigde. Van Marwijk: „Het is deenige keer als trainer dat ik meecht zorgen heb gemaakt. In eersteinstantie heb ik het mijn vrouwthuis niet eens verteld. Pas nadateen week later ook een kogelbriefgericht aan mij bij Radio Rijn-mond was bezorgd, heb ik mijn fa-milie ingelicht. Weken ben ik be-veiligd, ook bij wedstrijden. Ikvoelde me plots heel kwetsbaar, ze-ker als ik van de kleedkamer naarhet veld liep. Bij mijn huis reden

patrouilles rond, ook het huis vanmijn dochter in Eindhoven werdbewaakt. Ik ben redelijk nuchter,maar toen dacht ik: Dit is het alle-maal niet waard.”Twee jaar later wordt de alliantietussen coach en assistent hersteld.Nu voorgoed. Van Marwijk ver-geet zijn belofte niet en troontVoorn mee naar Borussia Dort-mund, waar ze beide kanten vande medaille zien. Na het voortijdi-ge vertrek volgt een terugkeer naarDe Kuip, met bekerwinst. En daar-na de ereloge voor elke trainer, hetnationale elftal.Over het geheim van een goed hu-welijk doen ze niet moeilijk.Voorn: „Het botst wel eens, maarnooit langer dan een paar uur. Jeweet dat het altijd goed komt, zosterk is de band. Ik heb geen enke-le behoefte aan een toestand alsmet Advocaat en Van Hanegem.Of Beenhakker en Nol de Ruiter.”Van Marwijk: „Hoe langer je el-kaar kent, hoe meer je je aan klei-ne dingen gaat ergeren. Maar echtruzie hebben we eigenlijk nooit ge-had. Pittige discussies, dat wel.”Hoe dat straks in Zuid-Afrika gaatlopen, in een hogedrukpan als hetWK, weet niemand. Maar de rol-verdeling zal dezelfde blijven als al-tijd. Van Marwijk de man aan deknoppen, serieus en onverstoor-baar. Met Voorn als fluisteraar opde werkvloer, altijd de sociale an-tenne uit. Van Marwijk: „De drukwordt nu alleen maar groter. Als jecoach van Ajax, Feyenoord ofTwente bent, word je elke week ge-wogen. Als bondscoach overkomtje dat één keer in de zeven weken,maar wél maal tien. Ik moet hetoverzicht bewaren, onder alle om-standigheden. Maar ik denk ookwel eens gekscherend: als hetstraks in de eerste ronde van hetWK helemaal misloopt, kan ik be-ter emigreren.”Ver weg zal dat nooit zijn, wanthij heeft net een nieuw huis ge-bouwd in Limburg, op 30 meter af-stand van het oude. In de auto filo-soferen de meester en zijn vertrou-weling wel eens over welke dro-men er nog zijn, straks in het le-ven na Oranje. Valencia, zo’n clubzou mooi zijn, spelend in datprachtige lelieblanke shirt. Als VanMarwijk gaat, gaat Voorn mee, datstaat vast. Een columnist schreefooit dat het hem niet zou verba-zen als ze straks naast elkaar wor-den begraven op de gemeentelijkebegraafplaats in Meerssen. Des-noods in één kist. Van Marwijk,nuchter als hij is, fronst zijn wenk-brauwen. Voorn: „Van mij mogenze zoiets schrijven. Niet dan?”

[email protected]

zijn fluisteraar

foto Ermindo Armino/GPD

Meeste wedstrijden op WK Veel Nederlanders zullen het niet leuk vinden, maar Lothar Matthäus is toch echtde speler met de meeste WK-wedstrijden op zijn naam. De Duitser deed aan vijf wereldkampioenschappenmee en kwam daarin tot 25 duels.


4|

Gary Bailey, voormaligdoelman van het Engelselftal, groeide op in

Zuid-Afrika en kwam daar in aan-raking met muti, de zwarte ma-gie. Zo bond de teamadviseur bijhem meestal wat ‘versterkendemiddelen’ om zijn zwakke rech-terknie.Later, als keeper van ManchesterUnited, zocht Bailey zelf ook zijntoevlucht in muti, nadat hij indrie finales in voetbaltempelWembley weinig succesvol wasgeweest. Voor de replay van deFA Cup-finale in 1983 tegenBrighton hing hij, op aanradenvan een Zuid-Afrikaanse medicijn-man, een roodwit lint en een slotaan het net van het doel.Manchester United won met 4-0,dus bleef Gary Bailey de muti ge-bruiken. Ook bij zijn volgendefinales op Wembley. En beidekeren hield hij de nul: Manches-ter-Liverpool 2-0 (Charity Shieldvan 1983) en Manchester-Ever-ton 1-0 (FA Cup van 1985).

I ssa Hayatou liet zich tijdenshet WK voetbal van 1998 inFrankrijk door een cameravangen. De vice-president

van de FIFA en de voorzitter vande organisatie van het WK inZuid-Afrika sukkelde in slaap tij-dens een wedstrijd van het thuis-land. Maar dat beeld doet geweldaan de dynamiek van de 63-jarigebestuurder uit Kameroen.Jarenlang joeg Issa Hayatou zijndroom na om de machtigste manvan het mondiale voetbal wor-den. De Kameroener zag zijnkans acht jaar geleden schoon omFIFA-president Sepp Blatter vande troon te stoten.De Zwitser werd verdacht van cor-ruptie. De bewijzen stapeldenzich op dat hij door rijkelijk metFIFA-geld te strooien in kleinerevoetballanden stemmen had ge-kocht. De mondiale voetbalbondzou aan de rand van de financiëleafgrond staan.Issa Hayatou adviseerde Blatterop te stappen en kreeg daarbijsteun van vier collegavicepresiden-ten. „Blatter keek geschokt, maarweigerde afstand te doen van zijntroon”, zei Hayatou na die bijeen-komst.De reden bleek later. Hayatou hadal een keer een bijna lege zaal toemoeten spreken. Bestuurders vanvoetbalbonden uit de Cariben ble-ven weg uit angst de gunst vanBlatter te verspelen. Een dag voorde verkiezingen in Seoul belegdedie een bijeenkomst. Daar zoudoor 54 landen op aangedrongenzijn.Bij die gelegenheid zou Blatteropening van zaken geven over hetfinanciële beleid van de wereld-voetbalfederatie FIFA. Tot ontzet-ting van Hayatou ontrolde zicheen schertsvertoning, waarbij al-leen de voorstanders van de Zwit-ser aan het woord kwamen. Inplaats van kritische vragen te stel-len, spraken zij steunbetuigingenuit. Zij vonden dat de FIFA eenhechte familie moest blijven.De zwaarste tik kreeg Hayatouvan de delegatie van Liberia.Edwin Snowe, die van Blatter een

beurs had gekregen om te gaanstuderen aan een universiteit inAmerika, beweerde dat de be-stuurder uit Kameroen voor geenenkel land in Afrika ook maar ietshad betekend.Juist in de achtertuin van de Ka-meroener had Blatter het funda-ment voor zijn overwinning ge-legd. Ook Blatter zelf opende deaanval op Hayatou. „Hayatou leekme in het begin een eerlijk man.Maar dat hij een petitie tegen mij

ondertekende, is geen fair play.”Toen Hayatou tijdens het congreseindelijk aan het woord kwam,was hij te aangeslagen om zichnog te verweren. Hij verloor deverkiezingen kansloos (139 tegen56 stemmen). Het zwarte conti-nent kreeg dus niet de zeggen-schap in de voetbalwereld.Hayatou is in Afrika al sinds 1988aan de macht. De zoon van een lo-kale sultan, een invloedrijke fami-lie in de samenleving van Kame-

roen, vertoont er dezelfde trekjesals Blatter op het mondiale front.Hij verdeelt en heerst.Hayatou, de vijfde president in dehistorie van de Confederation ofAfrican Football (CAF), is oor-spronkelijk leraar lichamelijke op-voeding. Hij maakte deel uit vande basketbalploeg van Kameroenen was als atleet nationaal record-houder op de 400 en 800 meter.Maar hij richtte zich vooral opzijn bestuurlijke loopbaan. Op28-jarige leeftijd werd hij al secre-taris-generaal van de voetbalbondvan Kameroen.Voor het Afrikaanse voetbal heefthij veel betekend. Een paar jaar na-dat hij president werd, blies hij dejeugdkampioenschappen nieuwleven in. Hij zorgde ervoor dat ervia de ‘Goal-projecten’ van de FI-FA forse geldinjecties op gangkwamen om het Afrikaanse voet-bal te ondersteunen. Minder suc-cesvol was zijn poging de stroomAfrikaanse voetballers richting Eu-ropa tegen te gaan. Zijn grootstetriomf is dat hij erin slaagde hetaantal Afrikaanse deelnemers aanhet WK fors op te voeren. Dat wa-ren er aanvankelijk twee. Nu zijnhet er zes. Hayatou slaagde er ookin af te dwingen dat Afrika eenplaats kreeg in het rijtje continen-ten dat een WK mag organiseren.Toch brengt de eindronde inZuid-Afrika hem geregeld in verle-genheid. Hayatou steunde open-lijk de WK-kandidatuur van Ma-rokko. „Je weet niet of ik voorZuid-Afrika gestemd heb of vooreen ander land”, reageerde hij on-langs geïrriteerd. „Daar hoef jeook niet over te speculeren. Afri-ka had twee kandidaten. We heb-ben de stemmen eerlijk verdeeld.”Hayatou, die de African Cup ofNations uitbouwde tot een vol-waardig toernooi, kwam begin ditjaar nog in opspraak. Hij strafteTogo, dat weigerde deel te nemenaan het landenkampioenschapomdat twee delegatieleden warenvermoord. Die keiharde opstellingnamen velen hem niet in dank af.Maar Hayatou vond dat het voet-bal niet mocht wijken voor terro-risme. Hij bleef overeind omdatde ban voor Togo verkocht werdals een bestuursbesluit. De straf isinmiddels teruggedraaid.Hayatou heeft nu weer anderedromen. De man van de kruis-tocht tegen het racisme in de voet-balwereld heeft zich erbij neerge-legd dat hij nooit meer FIFA-presi-dent zal worden. „Maar het zoufantastisch zijn als er straks eenAfrikaans land in de finale vanhet WK staat.”

[email protected]

Sterk staaltje

Hervormer jaagtandere dromen na

Meeste deelnames Brazilië nam de meeste keren deel aan het WK voetbal. Sinds de eerstein 1930 in Uruguay miste het Zuid-Amerikaanse land geen enkele van de achttien edities.

Issa Hayatou. foto Nic Bothma/EPA

Issa Hayatou (63), voorzittervan de organisatie van het WKvoetbal in Zuid-Afrika, bezorg-de Afrika bijna de macht in devoetbalwereld. Maar een ver-deel-en-heerstactiek hield SeppBlatter in het zadel.

door Wilber Hack


| 5

De Nigeriaan Nwankwo Ka-nu, die ‘groot werd’ bijAjax, zocht zijn heil bij

een alternatieve genezer nadatartsen hem vertelden dat zijnvoetbalcarrière voorbij was. Metde hartafwijking die bij hem wasgeconstateerd, kon hij voetballenop topniveau wel vergeten. Aldusde artsen in 1996.Kanu besloot eens langs te gaanbij TB Joshua, een soort gebedsge-nezer. Die legde tijdens een cere-monie zijn hand op de borst vanKanu, waarna een helper (‘theMaster Healer’) ook nog een duitin het zakje deed. Zonder het zelfte beseffen, maakte Kanu eensprongetje, als was hij in trance.Gevraagd naar wat hem had gene-zen, TB Joshua of de artsen diehem aan zijn hartklep hadden ge-opereerd, antwoordde Kanu in2000: ‘Laten we het erop houdendat God mijn gebeden verhoordheeft’.

[email protected]

Sterk staaltje

H et ging maar om eenglaasje cola. MaarGeert Brusselers –oud-voetballer van on-

der meer NAC en de Zuid-Afri-kaanse club Ajax Cape Town –schaamde zich rot toen hij er eenslokje van dronk. Daar zat hij danmet een paar teamgenoten, in eenpiepklein huisje van steen en golf-karton. In de woning van de voor-zitter van een van de supporters-clubs van Ajax Cape Town, nip-pend aan een glaasje roestbruinebubbels, afkomstig uit de enigefles frisdrank die de voorzitterzich wekelijks kon veroorloven.Tekenend voor de Zuid-Afrikaan-se voetbalsupporter, vindt Brusse-

lers, die hartelijkheid, uitbundig-heid. „Alsof het een vlucht is uitde dagelijkse gang van zaken, uitde armoede, de uitzichtloosheidwaarin het overgrote deel van desupporters zich bevindt. Het lijktwel: hoe armer, hoe vrolijker.”Voetbal staat in Zuid-Afrika sym-bool voor feest, herinnert Brusse-lers zich. „Er wordt gedanst, ge-zongen, er is muziek. Het heefteen soort ritme, men dost zichflink uit en is bloedfanatiek. Zoalsfans zich in Nederland gedragenbij een wedstrijd van het Neder-lands elftal, zo zijn de Zuid-Afrika-nen ook bij een wedstrijd vanhun eigen ‘gewone’ club.”Opvallend is dat het fenomeen‘hooligan’ onder de supportersniet bestaat, schetst Ineke van Kes-sel, historicus bij het Afrika Stu-diecentrum. „Rondtrekkendeknokgroepen zoals we die in Ne-derland kennen, zijn er niet. Ter-wijl de samenleving als geheeljuist bekend staat als behoorlijkgewelddadig.”Al is dat volgens Brusselers nietgeheel vreemd. De clubs hebbennu eenmaal weinig supporters diewedstrijden achterna reizen.

„Daarvoor zijn de afstanden tegroot en zijn de mensen te arm.”Harry Wels, directeur van hetZuid-Afrika kantoor van de VrijeUniversiteit (SAVUSA), heeft eenandere verklaring. Volgens hembepaalt voetbal er van oudshermede de identiteit van de zwarteZuid-Afrikaan. Gevangenen opRobbeneiland, het eiland voor dekust van Kaapstad waar ookNelson Mandela jarenlang gevan-gen zat, organiseerden tijdens deapartheid eigen voetbalwedstrij-den, die door de wereldvoetbal-bond FIFA werden gehonoreerdals aparte competitie. „Voor de ge-vangenen was voetbal het enigewaar ze zelf iets over te zeggenhadden. Het spel groeide daarmeeuit tot een symbool.”Nelson Mandela probeerde hetland later met rugby – de wittesport – en nu met voetbal – dezwarte sport – bij elkaar te breng-en. „Voetbal en sport meer in hetalgemeen worden nu gezien alseen soort verzoeningsmiddel.Toch verschillen Zuid-Afrikaansesupporters in de kern niet van deHollandse, stelt Wels. „Beidenkennen een onvoorwaardelijk ge-

loof in hún club. Of het Neder-landse Ajax of de Zuid-AfrikaanseKaizer Chiefs nu in de finale ver-liest, een echte supporter zegt datdat een ongelukje was dat vol-gend jaar wordt rechtgezet. Voorbeide supporters is voetbal ookmeer dan een spel. Het is een le-vensstijl.”Alleen de manier waarop de fanshun sympathie uiten, verschilt,meent hij. „In Nederland kendenwe ratels als aanmoedigingsattri-buut. In Zuid-Afrika de vuvuzela,een plastic toeter, die eigenlijkniet veel voorstelt, maar waar eenimmens geluid uitkomt. Verme-nigvuldig dat met 40.000 man enje hebt een enorm kabaal.”„Een takkeherrie”, weet ook Brus-selers nog. Al tovert de gedachteaan het instrument nu vooral eenglimlach op zijn gezicht. „Denk ikaan de sfeer van toen, dan kan ikweer intens genieten.”Misschien daarom wel nodigt hijtijdens het WK zijn vrienden uitvoor een braai, een Zuid-Afrikaan-se barbecue, zo lacht hij geksche-rend. Met zijn allen voor de televi-sie. Zonder vuvuzela. Maar meteen stukje vlees en een glas cola.

De Zuid-Afrikaanse‘hooligan’ is vooral vrolijk

Meeste aantal toeschouwers op WK Tijdens het WK van 1994 in de Verenigde Staten kwamen er liefst3.587.538 toeschouwers kijken naar de 52 wedstrijden. Een gemiddelde van 68.991, tevens het hoogste inde WK-historie.

Ze zijn uitbundig, altijd blij. Enmet enkele duizenden tegelijkmaken ze een enorm kabaal. Degemiddelde zwarte Zuid-Afri-kaanse voetbalsupporter maaktvan iedere wedstrijd een feest-je. „Hoe armer, hoe vrolijker.”

door Annemieke Kooper

Voetbal staat in Zuid-Afrika symbool voor feest. „Er wordt gedanst, gezongen, er is muziek en men dost zich flink uit.” foto Jon Hrusa/EPA


6|

D e bekende uitspraakvan Calimero zou opdeze avond niet mis-staan: ‘Zij zijn groot en

ik is klein, en da’s niet eerlijk, onee’. Het zijn woorden die LionelMessi misschien wel kent, maardie hij nooit zal gebruiken. De on-verstoorbare spits ziet in Utrechtde ene na de andere uit de kluitengewassen Nigeriaan voor zich op-duiken, maar trekt zich er nietsvan aan. Hij scoort twee keer van-af de strafschopstip en dat is ge-noeg om met Argentinië het WKvoor spelers tot 20 jaar te winnen.Het is 2 juli 2005 en Nederlandlaat met een glimlach op het ge-zicht een succesvol georganiseerdtoernooi achter zich. Leuk, de ac-ties van Quincy Owusu-Abeyie.Meeslepend, die verloren penalty-serie van Oranje tegen Nigeria. Te-leurstellend zeg, het spel van devooraf bewierookte AmerikaanFreddy Adu. Maar alles en ieder-een staat in de schaduw van eenécht toptalent: Lionel Andrés Mes-si.De 1.69 meter kleine aanvallerheeft 8 dagen eerder pas zijn 18everjaardag gevierd en mag na de fi-nale nog wat cadeautjes ophalen.Een gouden schoen als topscorervan het toernooi, een gouden balals beste speler van het jeugd-WK:het is duidelijk dat Argentinië eennieuwe El Pibe de Oro heeft, eengouden ventje. Het was de bij-naam van Diego Armando Mara-dona, de grootste speler ooit inhet prachtige shirt met de witte enhemelsblauwe verticale banen. De-cennia lang was Argentinië opzoek naar de nieuwe Maradona.Pablo Aimar en Javier Saviola kon-den de verwachtingen niet inlos-sen. Messi doet dat de laatste jarenwel. Hij is pas 22, maar toch is ersteeds die drang om een vergelij-king te maken.Ja, ze zijn allebei klein en hebbende bal het liefst aan de linkervoet.Maar waar Maradona een persoon-lijkheid was die met de borst voor-uit liep, is Messi een bescheiden,

Het nieuwe

Lionel Messi. foto Andreu Dalmau/EPA

Voetballer Lionel Messi is vaneen uitzonderlijk ras. De kleinegrote man wordt op handengedragen door ploeggenoten,laat fans huilen van geluk endrijft tegenstanders tot grotewanhoop. Maar hij lijkt in hetArgentijnse elftal vaak gevangenin het systeem. Portret van eenweergaloze aanvaller, die op hetWK in de voetsporen van zijnlegendarische coach kan treden.

door Barry van der Hooft


| 7

Er wordt vaak gezegd dat voetballers op hun 27e de beste periode van huncarrière hebben. Ricardo Izecson dos Santos Leite – voetbalnaam Kaka – iséén jaartje ouder en heeft bij Real Madrid geen geweldig seizoen achter derug. Kaka stond de afgelopen maanden door een blessure buitenspel. Net alsVan Persie bij Oranje lijkt hij echter klaar om het Braziliaanse elftal bij dehand te nemen. Kaka is de man die vanuit het middenveld de diepte zoekten altijd in dienst van het elftal speelt. Brazilië behoort altijd tot de favorie-ten en kan met een excellerende Kaka in de gelederen voor de zesde keerwereldkampioen worden.

Ondanks een seizoen dat in het teken stond van een zware blessure en eenlange revalidatie, is met de vorm van Robin van Persie niets mis. In de laat-ste competitieduels met Arsenal toonde hij meteen weer zijn klasse. In Oran-je wil Van Persie het liefst als diepe spits spelen. De sierlijke aanvaller looptover van ambitie en lijkt door zijn blessure uitgerust aan het WK te begin-nen. Net als Marco van Basten, die het Nederlands elftal in 1988 naar de eni-ge grote prijs leidde. Van Persie wil en kan de man worden die zijn land op-nieuw gek laat worden van vreugde.

De hoop van Portugal is gevestigd op de duurste voetballer aller tijden.Cristiano Ronaldo (25) is een complete aanvaller, die bij Real Madrid de manis waar alles om draait. In het shirt van zijn vaderland zal het niet anderszijn. De atletische Ronaldo greep zes jaar geleden in eigen land net naast deEuropese titel en bereikte twee jaar later met Portugal op het WK de halvefinale. In 2008 was de kwartfinale het eindstation op het EK. In de tussentijdis Cristiano Ronaldo alleen maar beter geworden. Alleen al vanwege zíjnkwaliteiten is Portugal een gevaarlijke outsider.

soms wat schuchter familiemens.In Argentinië vragen ze zich af ofhij de immense druk op zijnschouders zal kunnen dragen. Ofkomt er een moment dat hij zich –net als Maradona – overgeeft aandrugs, drank en vrouwen?Vijf jaar geleden, bij zijn entree inNederland, had Messi zijn eerstezeven wedstrijden in het eerstevan Barcelona erop zitten. Hij wastoen al de jongste doelpuntenma-ker uit de geschiedenis van de Ca-talaanse club, dankzij een treffer te-gen Albacete. In Enschede, waarArgentinië het jeugd- WK tegende Verenigde Staten opende, be-gon hij niet helemaal fit op debank. Argentinië verloor, maarwerd daarna door Messi en Fernan-do Gago (nu Real Madrid) bij dehand genomen. Duitsland werdmet minimaal verschil verslagen(assist Messi) en daarna begon detocht richting het goud.Zes goals verder schudde uitblin-ker Messi de hand van prins Wil-lem-Alexander. Zijn naam was de-finitief gevestigd. Maradona be-stempelde hem destijds als een ge-nie.„Hij is een leider die niet gebuktgaat onder de druk. Zonder hemzou dit Argentijnse team geenvoetbal in zich hebben.”Kort daarna noemde hij Messi zijnopvolger. In augustus 2005 maakteDe Mug zijn debuut in de A-ploegvan Argentinië. De tegenstanderwas Hongarije, het land waartegenMaradona als 16-jarige óók debu-teerde. Het wordt een opmerkelijkdebuut: één minuut na zijn entreekrijgt Messi rood na een elleboog-stoot. Na de wedstrijd treffen zijnploeggenoten hem in de kleedka-mer, huilend.De valse start werd hem vergeven,want Argentinië wist dat het de be-schikking had over een nieuwejongen van goud. Op het WK inDuitsland moest Messi het eenjaar later vooral van invalbeurtenhebben, twee jaar daarna won hijin Peking goud tijdens de Olympi-sche Spelen. Messi laat het hartvan de liefhebber sneller kloppen.Bij de jeugdploeg, het olympischeteam, bij Barcelona; alsof het denormaalste zaak van de wereld is.Dat is het niet, want in het shirtvan Argentinië is het hem nognauwelijks gelukt.De weg naar het WK verliep voorbondscoach Maradona en zijn troe-pen uitermate moeizaam. Op dehobbelige velden in Zuid- Ameri-ka bleven de onnavolgbare rushesvan Messi achterwege. Zijn gezichtstond geregeld op onweer en de re-latie met Maradona zou verre vanoptimaal zijn. Het is één van de re-denen waarom de aanvaller in zijnvaderland niet zo populair is als inEuropa. Gonzalo Higuain, de spits

van Real Madrid, is geboren inBrest, maar zal door de Argentij-nen nooit een Fransman genoemdworden. Messi, geboren in Rosa-rio, maar op zijn 13e naar Spanjeverhuisd, wordt op zijn beurt vaakals De Catalaan aangeduid.De komende weken kan Lionel

Messi er zelf voor zorgen dat zijnpopulariteit ook in zijn vaderlandtoeneemt. Met de hulp van Mara-dona, die de tactiek van het Argen-tijnse elftal meer op zijn beste spe-ler zal moeten afstemmen. Alleendan lijkt Albicelestes (wit en he-melsblauw) kans te maken op de

eerste wereldtitel sinds 1986. Toenwas Maradona (1,65 meter) deman waar alles om draaide. Numoet dat een speler van 1,69 meterworden, die de kwaliteiten bezitom in de toekomst een vasteplaats te krijgen tussen groothe-den als Pelé, Cruijff en Maradona.

Cristiano Ronaldo

Lionel Messi lijkt voorbestemd de grote ster van hetWK te worden. Welke spelers kunnen in Zuid-Afrikamet hem concurreren? Drie kandidaten op een rij.

Kaka

[email protected]

Robin van Persie

ventje van goud

foto EPA

foto EPA

foto ANP

Hoogste doelpuntengemiddelde Tijdens het wereldkampioenschap van 1954 in Zwitserlandkwamen de toeschouwers het meest aan hun trekken wat doelpunten betreft. De 22 duelsleverden een gemiddelde van 5,38 doelpunt per wedstrijd op.


8|

1934, ItaliëEerste rondeMilaan, 27 meiZwitserland-Nederland 3-2 (2-1). 14. Kiel-holz 1-0, 22. Smit 1-1, 43. Kielholz 2-1, 64.Abegglen III 3-1, 87. Vente 3-2. Scheidsrech-ter: Eklind (Zweden).

1938, FrankrijkEerste rondeLe Havre, 5 juniTsjechoslowakije-Nederland 3-0 (0-0) (naverlenging). 96. Kostalek 1-0, 111. Nejedly2-0, 119. Zeman 3-0. Scheidsrechter: Lecler-cq (Frankrijk).

1974, DuitslandEerste rondeHannover, 15 juniNederland-Uruguay 2-0 (1-0). 7. Rep 1-0,86. Rep 2-0. Scheidsrechter: Palotai (Honga-rije). Rode kaart: 68. Montero-Castillo (Uru-guay). Gele kaart: Mantegazza, Forlan,Masnik (Uruguey). Toeschouwers: 53.700.

Dortmund, 19 juniNederland-Zweden 0-0. Scheidsrechter:Winsemann (Canada). Gele kaart: Rep (Ne-derland), Nordqvist, Persson, Andersson,Grahn (Zweden). Toeschouwers: 53.700.

Dortmund, 23 juniNederland-Bulgarije 4-1 (2-0). 5. Neeskens1-0 (strafschop), 45. Neeskens 2-0 (straf-schop), 71. Rep 3-0, 78. Krol 3-1 (eigen doel-punt), 88. Theo de Jong 4-1. Scheidsrechter:Boskovic (Australië). Gele kaart: Jansen, VanHanegem, Cruijff (Nederland), Denev (Bulga-rije). Toeschouwers: 52.100.

Tweede rondeGelsenkirchen, 26 juniNederland-Argentinië 4-0 (2-0). 10. Cruijff1-0, 25. Krol 2-0, 73. Rep 3-0, 90. Cruijff4-0. Scheidsrechter: Davidson (Schotland).Gele kaart: Neeskens, Suurbier (Nederland),Perfumo (Argentinië). Toeschouwers:55.348.

Gelsenkirchen, 30 juniOost-Duitsland-Nederland 0-2 (0-1). 9.Neeskens 0-1, 59. Rensenbrink 0-2. Scheids-rechter: Scheurer (Zwitserland). Toeschou-wers: 67.148.

Dortmund, 3 juliNederland-Brazilië 2-0 (0-0). 50. Neeskens1-0, 65. Cruijff 2-0. Scheidsrechter: Tschen-scher (West-Duitsland). Rode kaart: 84. Pe-reira (Brazilië). Gele kaart: Rep (Nederland),Pereira, Ze Maria, Perez (Brazilië). Toeschou-wers: 52.500.

FinaleMünchen, 7 juliWest-Duitsland-Nederland 2-1 (2-1). 2.Neeskens 0-1 , 25. Breitner 1-1 , 43. Müller2-1. Scheidsrechter: Taylor (Engeland). Gelekaart: Vogts (West-Duitsland), Neeskens,Van Hanegem, Cruijff (Nederland). Toeschou-wers: 75.200.

1978, ArgentiniëEerste rondeMendoza, 3 juniNederland-Iran 3-0 (1-0). 40. Rensenbrink1-0, 62. Rensenbrink 2-0, 79. Rensenbrink3-0. Scheidsrechter: Gonzalez Archundia(Mexico). Gele kaart: Eskandarian (Iran). Toe-schouwers: 42.000.

Mendoza, 7 juniNederland-Peru 0-0. Scheidsrechter: Prokop(Oost-Duitsland). Gele kaart: Rene van deKerkhof (Nederland), Muñante (Peru). Toe-schouwers: 30.000.

Mendoza, 11 juniSchotland-Nederland 3-2 (1-1). 34. Rensen-brink 0-1 (strafschop), 44. Dalglish 1-1, 47.Gemmill 2-1 (strafschop), 68. Gemmill 3-1,72. Rep 3-2. Scheidsrechter: Linemayr (Oos-

tenrijk). Gele kaart: Gemmill (Schotland).Toeschouwers: 40.000.

Tweede rondeCordoba, 14 juniNederland-Oostenrijk 5-1 (3-0). 7. Brandts1-0, 35. Rensenbrink 2-0 (strafschop), 37.Rep 3-0, 53. Rep 4-0, 79. Obermayer 4-1,83. Willy van de Kerkhof 5-1. Scheidsrech-ter: Gordon (Schotland). Toeschouwers:15.000.

Cordoba, 18 juniWest-Duitsland-Nederland 2-2 (1-1). 3.Abramczik 1-0, 27. Haan 1-1, 70. Müller 2-1,84. René van de Kerkhof 2-2. Scheidsrech-ter: Barreto (Uruguay). Rode kaart: 88. Nan-ninga (Nederland). Gele kaart: Willy van deKerkhof (Nederland), 84. Maier (West-Duits-land). Toeschouwers: 46.000.

Buenos Aires, 21 juniNederland-Italië 2-1 (0-1). 18. Brandts 0-1(eigen doelpunt), 50. Brandts 1-1, 75. Haan2-1. Scheidsrechter: Martinez (Spanje). Gelekaart: Rep, Haan (Nederland), Benetti, Cabri-ni, Tardelli (Italië). Toeschouwers: 70.000.

FinaleBuenos Aires, 25 juniArgentinië-Nederland 3-1 (1-1) (na verlen-ging). 38. Kempes 1-0, 82. Nanninga 1-1,105. Kempes 2-1, 116. Bertoni 3-1. Scheids-rechter: Gonella (Italië). Gele kaart: Ardiles,Larrosa (Argentinië), Krol, Poortvliet (Neder-land). Toeschouwers: 77.260.

1990, ItaliëEerste rondePalermo, 12 juniNederland-Egypte 1-1 (0-0). 58. Kieft1-0,83. Abdelghani 1-1 (strafschop). Scheids-rechter: Soriano Aladren (Spanje). Gelekaart: Kieft (Nederland), Ramzy (Egypte).Toeschouwers: 33.288.

Cagliari, 16 juniNederland-Engeland 0-0. Scheidsrechter:Petrovic (Joegoslavië). Toeschouwers:35.267.

Palermo, 21 juniIerland-Nederland 1-1 (0-1). 10. Gullit 0-1,71. Quinn 1-1. Scheidsrechter: Vautrot(Frankrijk). Gele kaart: Rijkaard (Nederland).Toeschouwers: 33.288.

Achtste finaleMilaan, 24 juniWest-Duitsland-Nederland 2-1 (0-0). 51.Klinsmann 1-0, 84. Brehme 2-0, 89. RonaldKoeman 2-1 (strafschop). Scheidsrechter:Loustau (Argentinië). Rode kaart: 22. Völler(Duitsland), Rijkaard (Nederland). Gele kaart:Völler, Matthäus (Duitsland), Rijkaard, Wou-ters, Van Basten (Nederland). Toeschouwers:74.559.

1994, Verenigde StatenEerste rondeWashington, 20 juniNederland-Saudi-Arabië 2-1 (0-1). 19.Amin 0-1, 50. Jonk 1-1, 86. Taument 2-1.Scheidsrechter: Diaz Vega (Spanje). Gelekaart: Van Gobbel, Frank de Boer (Neder-land), Al-Dosari, Al-Jawad, Amin (Saudi-Ara-bië). Toeschouwers: 50.535.

Orlando, 25 juniBelgië-Nederland 1-0 (0-0). 65. Albert 1-0.Scheidsrechter: Marsiglia (Brazilië). Gelekaart: Borkelmans (België), Wouters, Jonk,Rob Witschge, Rijkaard, Bergkamp (Neder-land). Toeschouwers: 62.387.

Orlando, 29 juniMarokko-Nederland 1-2 (0-1). 43. Berg-kamp 0-1, 47. Nader 1-1, 78. Roy 1-2.Scheidsrechter: Tejada Noriega (Peru). Gelekaart: Nader, El-Khalej, Bouiyboud, Hababi,Samadi (Marokko), Wouters, Valckx (Neder-land). Toeschouwers: 60.578.

Achtste finaleOrlando, 4 juliNederland-Ierland 2-0 (2-0). 11. Bergkamp1-0, 41. Jonk 2-0. Scheidsrechter: Mikkelsen(Denemarken). Gele kaart: Ronald Koeman(Nederland). Toeschouwers: 61.355.

KwartfinaleDallas, 9 juliBrazilië-Nederland 3-2 (0-0). 52. Romario1-0, 62. Bebeto 2-0, 64. Bergkamp 2-1, 76.Winter 2-2, 81. Branco 3-2. Scheidsrechter:Badilla Sequeira (Costa Rica). Gele kaart:Dunga (Brazilië), Winter, Wouters (Neder-land). Toeschouwers: 63.500.

1998, FrankrijkSaint-Denis, 13 juniNederland-België 0-0. Scheidsrechter: Colli-na (Italië). Rode kaart: 82. Kluivert (Neder-land). Gele kaart: Staelens, Deflandre (Bel-gië). Toeschouwers: 75.000.

Marseille, 20 juniNederland-Zuid-Korea 5-0 (2-0). 37. Cocu1-0, 41. Overmars 2-0, 71. Bergkamp 3-0,79. Van Hooijdonk 4-0, 83. Ronald de Boer5-0. Scheidsrechter: Wojcik (Polen). Gelekaart: Choi, Ko (Zuid-Korea). Toeschouwers:55.000.

Saint-Etienne, 25 juniMexico-Nederland 2-2 (0-2). 4. Cocu 0-1,19. Ronald de Boer 0-2, 75. Pelaez 1-2, 90.Hernandez 2-2. Scheidsrechter: Al-Zaid (Sau-di-Arabië). Rode kaart: 89. Ramirez (Mexi-co). Gele kaart: Villa, Hernandez, Carmona,Pelaez (Mexico), Stam, Numan (Nederland).Toeschouwers: 30.600.

Achtste finaleToulouse, 29 juniNederland-Joegoslavië 2-1 (1-0). 38. Berg-kamp 1-0, 48. Komljenovic 1-1, 90. Davids2-1. Scheidsrechter: Garcia-Aranda (Spanje).Gele kaart: Stojkovic, Mirkovic, Djorovic (Joe-goslavië). Toeschouwers: 33.500.

KwartfinaleMarseille, 4 juliArgentinië-Nederland 1-2 (1-1). 12. Klui-vert 0-1, 17. Lopez 1-1, 89. Bergkamp 1-2.Scheidsrechter: Brizio Carter (Mexico). Rodekaart: 76. Numan (Nederland), 87. Ortega(Argentinië). Gele kaart: Stam, Numan (Ne-derland), Chamot, Sensini (Argentinië). Toe-schouwers: 55.000.

Halve finaleMarseille, 7 juliNederland-Brazilië 1-1 (0-0) (Brazilië wintna strafschoppen).46. Ronaldo 0-1, 87. Kluivert 1-1. Scheids-rechter: Bujsaim (Verenige Arabische Emira-ten). Gele kaart: Rei-ziger, Davids, Van Hooijdonk, Seedorf (Ne-derland), Zé Carlos, Sampaio (Brazilië). Toe-schouwers: 54.000.Om derde plaats

Parijs, 11 juliKroatië-Nederland 2-1 (2-1). 13. Prosinecki1-0, 21. Zenden 1-1, 35. Suker 2-1. Scheids-rechter: Gonzalez Chavez (Paraguay). Gelekaart: Jurcic, Stimac, Asanovic, Stanic (Kroa-tië), Davids, Jonk (Nederland). Toeschou-wers: 45.500.

2006, DuitslandEerste ronde.Leipzig, 11 juni.Servië-Montenegro-Nederland 0-1 (0-1).18. Robben 0-1. Scheidsrechter: Merk (Duits-land). Gele kaart: Stankovic, Koroman, Dragu-tinovic, Gavrancic (Servië-Montenegro), VanBronckhorst, Heitinga (Nederland). Toe-schouwers: 37.216.

Stuttgart, 16 juniNederland-Ivoorkust 2-1 (2-1). 23. Van Per-sie 1-0, 27. Van Nistelrooij 2-0, 38. Koné2-1. Scheidsrechter: Ruiz (Colombia). Gelekaart: Zokora, Drogba, Boka (Ivoorkust), Rob-ben, Mathijsen, Van Bommel, Landzaat (Ne-derland). Toeschouwers: 52.000.

Frankfurt, 21 juniNederland-Argentinië 0-0. Scheidsrechter:Medina Cantalejo (Spanje). Gele kaart: Kuijt,Ooijer, De Cler (Nederland), Cambiasso, Ma-scherano (Argentinië). Toeschouwers:48.000.

Achtste finaleNürnberg, 25 juniPortugal-Nederland 1-0 (1-0).23. Maniche 1-0. Scheidsrechter: Ivanov(Rusland). Gele kaart: Maniche, Costinha,Costinha, Petit, Luis Figo, Deco, Ricardo, Nu-no Valente, Deco (Portugal).Van Bommel, Boulahrouz, Bronckhorst, Bou-lahrouz, Sneijder, Van der Vaart, Van Bronck-horst (Nederland). Rode kaart: Costinha, De-co (Portugal), Boulahrouz, Van Bronckhorst(Nederland). Toeschouwers: 41.000.

Nederlands elftal in cijfers:16 gewonnen10 gelijk10 verlorendoelsaldo 59-38

Het Nederlands elftal op WK’s


| 9

D e jongen die niet kan le-zen, schrijven of reke-nen, verstopt zich on-der een stoel. Terwijl

zijn medepassagiers richting depaspoortcontrole lopen, probeertNii Lamptey de confrontatie metde douaniers nog even te vermij-den. Hij is 15 jaar, geldt als hetgrootste voetbaltalent op dezeaardbol, maar heeft een vals pas-poort. ‘Stephen Keshi junior’ is denaam op het document dat hij opluchthaven Zaventem moet latenzien. Uiteindelijk lijkt het allemaalgoed te komen.Michel Verschueren, directeur vanAnderlecht, staat op het Brusselsevliegveld te wachten op StephenKeshi, die ervoor heeft gezorgd datLamptey naar België komt. De Ni-geriaanse middenvelder is eengrootheid in Afrika en krijgt iede-re deur daar open. Als Verschue-ren van het bedrog hoort, ver-scheurt hij het paspoort van ‘Kes-hi junior’ en licht de douane in.Na 24 uur mag de uit Ghana ge-vluchte Lamptey het land in enzijn er nieuwe papieren geregeld.Mede dankzij hoogwaardigheids-bekleders die supporter zijn vanAnderlecht.Lamptey heeft een bizarre reis ach-ter de rug, maar de toekomst dievoor hem ligt, vergoedt alles. „Ikhad alleen maar op straat geleefd”,vertelt Lamptey in de documentai-re Verdwaald in het doolhof van hetvoetbal. „Het was een hel. Ik wasnooit naar school geweest en wasalleen maar aan het voetballen. Ikwerd geslagen door mijn stiefmoe-der, er werden sigarettenpeukenop me uitgedrukt.”Op het WK onder 16 jaar in Schot-land liet hij een verpletterende in-druk achter. Na het duel met hetorganiserende land wordt hij doorPelé uitgeroepen tot beste spelervan de wedstrijd. Lamptey: „Jijwordt de nieuwe Pelé, zei hij tegenme.”Clubs jagen op Lamptey, make-laars willen hem vastleggen, maar

via Keshi belandt hij bij Ander-lecht. Hij ontsnapt uit het trai-ningskamp van de Ghanese jeugd-ploeg, weet zonder paspoort degrens met Nigeria te passeren enwordt als ‘Keshi junior’ naar Bel-gië gebracht. „Een kidnapping wilik het niet noemen”, kijkt Lamp-tey terug. „Ik wist wie StephenKeshi was en ik wist waar ik naar-toe ging.”Als 16-jarige maakt hij indruk bijAnderlecht. Zijn debuut luisterthij op met een doelpunt. „Met diegoal wierp ik alle pijn en ellendevan me af. Het was een droom dieuitkwam.”De droom lijkt alleen maarmooier te worden, als hij in Italiëtijdens het WK onder 17 jaar metGhana wereldkampioen wordt envóór Alessandro Del Piero en Se-bastian Veron wordt uitgeroepentot beste speler. Na de finale vin-

den 21 spelersmakelaars de wegnaar het hotel. Antonio Caliendoweet de exclusieve rechten overLamptey te verwerven. Het is hetbegin van het einde. Eigenlijkheeft Lamptey geen zin meer bijAnderlecht te voetballen. Hij iseen andere jongen geworden. Tij-dens een verhuurperiode aan PSVbloeit hij op, maar daarna gaat hetsnel bergafwaarts.In Engeland en Italië kan hij deverwachtingen niet inlossen. ViaArgentinië, Turkije, Portugal,Duitsland, China, Dubai, Ghanaen Zuid-Afrika keert Lamptey te-rug in zijn vaderland. In Argenti-nië is zijn zoontje Diego overle-den, als hij in China voetbalt,wordt zijn pasgeboren dochtertjeziek. Lisa Lamptey sterft niet langna haar geboorte. Haar vader is on-troostbaar en getekend door het le-ven. De mensen die hem hebben

bejubeld als jong talent, heeft hijde afgelopen jaren niet meer ge-zien. Als er geen geld aan hem teverdienen valt, willen ze hem ookniet steunen of energie in hem ste-ken.Het levensverhaal van Nii Lamp-tey is niet uniek. Zoals het ookgeen toeval is dat hij juist in Belgiëaan een weg vol hobbels en obsta-kels is begonnen. Nederland heeftdankzij de regelgeving een vang-net. Iedere speler van buiten de Eu-ropese Unie (EU) moet minimaal527.000 euro per jaar verdienen,anders is hij niet speelgerechtigd.Voetballers van buiten de EU diejonger zijn dan 20 jaar hoeven‘slechts’ een jaarsalaris van 236.000euro te krijgen. In België wordenzulke eisen niet of nauwelijks ge-steld. Vooral Afrikaanse voetbal-lers is daar de afgelopen decenniaeen prachtige toekomst beloofd.

Tegenover de successen van Afrika-nen die het echt hebben gemaaktin Europa – onder andere DidierDrogba, Mickael Essien en debroers Bonaventure en SalomonKalou – staan veel droevige verha-len. Van spelers die niet slagen endan aan hun lot worden overgela-ten. Van jongens die zijn onderge-bracht in een louche investerings-maatschappij en wordt wijsge-maakt dat ze geen kant op kun-nen. En van spelers die niet krij-gen waar ze volgens hun contracttoch echt recht op hebben.Zoals Musa Kanu, een aanvallendemiddenvelder uit Sierra Leone. Hijwordt in zijn geboorteland bena-derd door een Belgische makelaaren in 1992 op een toeristenvisumnaar België gebracht. Kanu tekenteen contract bij Lokeren, met de af-spraak dat hij 30 procent van detransfersom zal krijgen. Er zal ook20 procent naar zijn club in SierraLeone gaan. Na een jaar ontdektKanu dat zijn oude club het geldnooit heeft ontvangen. Zijn eigendeel heeft hij dan ook nog steedsniet gekregen. Ja, hij heeft (omgere-kend) bijna 800 euro in zijn han-den gedrukt gekregen. Maar detransfersom bedroeg toch echtbijna 75.000 euro.Van zijn makelaar hoort hij nietsmeer, getuigt de voetballer in 2001bij een hoorzitting van de Bel-gische Senaat over mensenhandelin de sport. Als zijn contract injuni 1998 afloopt, krijgt Kanu vanLokeren een nieuwe, tweejarigeverbintenis aangeboden. „Het ba-sisloon was te laag”, legt Kanu uit.„Ik heb daarom geweigerd te teke-nen.”Hij moet zijn appartement verla-ten en het is meteen het einde vanzijn profcarrière. Via oud-ploegge-noten komt Kanu in 2000 bij deNederlandse hoofdklasser Hoek te-recht. Na amper twee seizoenenhaakt hij ook in Zeeland af.Met zijn gezin woont hij in de nietal te fraaie Antwerpse wijk Borger-hout, in de jaren die volgen komthij op het voetbalveld niet verderdan de lagere klassen in België. Ditseizoen heeft Kanu zijn kunstenvertoond bij VerbroederingZwijndrecht, op het op één nalaagste amateurniveau in België.De voormalig international vanSierra Leone had als tiener de kwa-liteiten om het ver te schoppen,maar is de weg kwijtgeraakt in devoetbaljungle.Net als Nii Lamptey. En vele, veleanderen.

[email protected]

Mooie voetbaldroomwordt een nachtmerrie

Musa Kanu vertrekt in 1992 vol goede moed uit Sierra Leone om het in Europa te gaan maken, maar komt na eenperiode bij Lokeren niet veel verder dan de Zeeuwse zaterdaghoofdklasser Hoek. foto Peter Nicolai

Meeste doelpunten totaal Voormalig PSV’er Ronaldo is de topscorer aller tijden op wereldkampioen-schappen voetbal. De Braziliaan had drie WK’s nodig om vijftien doelpunten te maken.

Voor het eerst is het WK voet-bal in Afrika. Het continentbracht prachtige spelers voort,maar ook trieste verhalen. Deene na de andere voetballer isnaar Europa gebracht, waar detoekomst minder rooskleurigbleek dan geschetst. „Een kid-napping wil ik het niet noemen.Ik wist waar ik naartoe ging.”

door Barry van der Hooft


10|

In 1998 moet Burkina Faso te-gen Egypte en heeft als ge-heim wapen een varken, dat

moet worden losgelaten in het ho-tel van de Egyptische ploeg. Sup-porters van dat land weten datechter te voorkomen. Ook eentweede truc, waarbij iets moetworden gedaan met een varkens-staart, mislukt. Burkina Faso ver-liest met 0-2. De oorzaak: de ri-tuelen zijn niet goed uitgevoerd.Later moet het land tegen Mo-zambique. Een medicijnman zegtdat het team een maand voor dewedstrijd een zwarte stier moetkopen en die drie dagen voor dewedstrijd moet slachten. Het bete-kent wel dat de stier een maandlang te eten moet krijgen. Datvindt de minister van sport teduur. Hij verordonneert dat destier direct moet worden ge-slacht. Burkina Faso verliest vanMozambique. De commissie vanWak (zo heet tovenarij in BurkinaFaso) passeert sindsdien de sport-autoriteiten van het land.

[email protected]

V oetbal? De emir, er-gens in Nigeria, vindthet maar een absurdspel: 22 mannen dieachter één bal aan

rennen. „Belachelijk. Geef die an-dere 21 mannen ook een bal. Enlaat mij hier niet meer naar kij-ken”, zegt hij.Het is eind negentiende, begintwintigste eeuw en de emir vanGwando is uitgenodigd door deEngelse overheersers om een voet-balwedstrijd te bekijken. Dat doethij, maar veel plezier beleeft hij erniet aan. In weerwil van de emirwordt voetbal echter wel degelijkrazend populair in Afrika. Wie te-genwoordig in Afrika komt, hoeftweinig moeite te doen ergens opstraat een potje te beginnen. Eenbal meenemen, is genoeg. Me-

despelers en tegenstanders ko-men vanzelf. De passie voor hetspel is groot.Het spelletje met de bal is door deEuropese kolonisten naar Afrikagebracht. In 1885 hebben Europe-se landen Afrika in stukken ver-deeld, ieder krijgt zijn deel engaat er aan de slag. Regeringsfunc-tionarissen, soldaten, handelarenen zendelingen komen naar de ko-lonies. Op sportief en cultureel ge-bied zijn er uiteraard ook invloe-den, dus wordt er ook gevoetbald.Volgens sommige bronnen zou eral in 1862 een wedstrijd gespeeldzijn in Port Elizabeth (Zuid-Afri-ka), maar zo aan het eind van denegentiende eeuw wordt er echtregelmatig een potje gevoetbald.Vaak in de havensteden, waarteams worden gevormd door sol-daten, zeelui en kolonisten.Gescheiden, dat wel. Blank bijblank, zwart bij zwart. In die pe-riode worden ook de eerste clubsopgericht. Zo ziet Al Ahly (Egyp-te), de succesvolste Afrikaanseclub, in 1907 het levenslicht. Watlater, tussen 1920 en 1940 wordencompetities opgezet.Heel af en toe zien ze in Europaeen voetballer uit Afrika verschij-nen. Maar dat is dan meestal een

speler die connecties heeft of dieom persoonlijke redenen naar Eu-ropa is gekomen. Er is een Gha-nees bij Sheffield United, er zijnEgyptenaren bij andere Engelseclubs.Misschien wel de bekendste Afri-kaan uit die tijd is de SenegaleesRaoul Diagne, die in de jaren der-tig in Frankrijk is beland omdatzijn vader er diplomaat is. Diagnehaalt zelfs het Franse nationale elf-tal, als eerste zwarte speler draagthij het shirt van Les Bleus. Dertigjaar later speelt Diagne een op-merkelijke rol. Senegal is dan in-middels onafhankelijk en Diagneis er bondscoach geworden. On-der zijn leiding boekt Senegal in1963 de eerste overwinning op devoormalige kolonisator Frankrijk,veertig jaar voordat het land diestunt herhaalt op het WK 2002.Frankrijk is het eerste Europeseland dat in de jaren dertig enigs-zins serieus gaat scouten in Afri-ka. Het land hoopt te profiterenvan de talenten in de kolonies.Het speurwerk levert diverse spe-lers op. Voornamelijk uit deNoord-Afrikaanse kolonies, maarook enkele Senegalezen, Ivoria-nen en Kameroeners. Andere Eu-ropese landen volgen later het

voorbeeld van Frankrijk.Portugal profiteert het meest enheeft in Angola, Mozambique ende Kaapverdische Eilanden vrucht-bare voetbalgrond. De grootstespeler van allemaal is Eusebio,maar hij is niet alleen. Kijk naarBenfica, dat in 1962 de Europacup-finale met 5-3 wint van Real Ma-drid: vier van de vijf goals wordengemaakt door twee Mozambika-nen (Eusebio en Mário Coluna)en een Angolees (José Aguas). Enzie het Portugese elftal op hetWK 1966: vaak bestaat het voorde helft uit Afrikaanse spelers.In de jaren zestig en zeventig, alsde meeste kolonies onafhankelijkworden, slinkt de toevoer naar deEuropese landen. Althans, voorwat betreft de nationale elftallen.In het clubvoetbal is het aantalAfrikanen in Europa de laatstetwee decennia juist enorm toege-nomen.Het maakt bij de Afrikanen depassie voor de sport, die de emirin Nigeria ruim honderd jaar gele-den niet kon bevatten, alleen nogmaar groter. Deze zomer wordenze beloond voor die liefde voorhet voetbal, met het eerste WKop Afrikaanse bodem. Ze hebbener lang op moeten wachten.

Sterk staaltje

Passie voor voetbalbeloond met het WK

Meeste doelpunten op 1 WK Just Fontaine maakte de meeste doelpunten tijdens een wereldkampioen-schap. De speler van Frankrijk scoorde in 1958 dertien keer.

Het WK voetbal doet dit jaareindelijk Afrika aan. Het conti-nent heeft er lang op moetenwachten, terwijl de sport er alhonderd jaar met grenzelozeliefde wordt beleden.

door Theo Brinkman

Tegenwoordig op iedere straathoek in Afrika te zien: een partijtje voetbal. foto George Osodi/AP


| 11

In 1992 wint Ivoorkust de Afri-ka Cup, zónder ook maar eentegendoelpunt. Diverse medi-

cijnmannen eisen dat succes voorzich op. De eindzege is aan hen tedanken, menen ze. Zou best kun-nen, want al voor het toernooiliet de Ivoriaanse minister vansport een bataljon toverdoktersopdraven om het team te helpen.Na dat succes beleeft Ivoorkustuiterst magere jaren. De medicijn-mannen weten wel hoe dat komt:ze zijn nooit betaald voor hundiensten en hebben daarom eenvloek over het team afgeroepen.In 2002 zoekt de minister van De-fensie de toverdokters op. Hijbiedt zijn excuses aan voor hetfeit dat ‘beloften niet zijn nageko-men’. Hij geeft ze drank en eenpak geld. De ban wordt verbro-ken en het succes keert terug.Ivoorkust haalt in 2006 de finalevan de Afrika Cup en plaatst zichvoor het WK van 2006.

[email protected]

Sterk staaltjeHet is zaterdagavond, 8 okto-ber 2005. De dag van Kame-roen-Egypte, de laatste kwalifi-catiewedstrijd voor het WK2006. Kameroen moet winnen,Egypte is al uitgeschakeld. Inde vijfde minuut van de blessu-retijd krijgen de OntembareLeeuwen een strafschop, bij destand 1-1. Pierre Womé neemtde penalty en mist. Buitenkantpaal. Kort daarop klinkt heteindsignaal. Niet Kameroen,maar Ivoorkust plaatst zichvoor de eindronde in Duits-land.De spelers van Kameroen zit-ten urenlang opgesloten in hetstadion van Yaoundé. Diep inde nacht proberen ze zich in ge-blindeerde auto’s een weg tebanen door de woedende me-nigte en komen aangeslagenthuis. Dat is Womé niet eensgegund. In de straten vanYaoundé hebben ziedende voet-balliefhebbers een klopjacht ge-opend. Womé moet vluchtenvoor zijn leven. In een koffer-bak van de auto van eenvriend raast hij door de hoofd-stad. Van zijn huis is weinigmeer over. Het is vernield enin brand gestoken. Net als zijnMercedes. De kapsalon vanzijn vrouw staat ook in lichter-laaie.Zijn vrouw is met hun tweekinderen ondergedoken, zekrijgen permanente politiebe-waking. Womé voetbalt in diedagen bij Internazionale. Metzijn gezin pakt hij zo snel mo-gelijk het vliegtuig naar Mil-aan. Daar geeft Womé tekst enuitleg tijdens een drukbezoch-te persconferentie. „Ze wilden

me vermoorden en ze haddenme ook kunnen vermoorden”,zegt de linksachter. „Ik benstoer, ben nooit bang geweestvoor de dood. Maar nu was ikheel erg bezorgd over de veilig-heid van mijn familie.„Niemand wilde de strafschopnemen, omdat iedereen besef-te wat de gevolgen waren alsze zouden missen. Ik had demoed naar voren te stappen.Op de Olympische Spelen in2000 heb ik in de finale tegenSpanje de laatste strafschop ge-nomen. Die benutte ik en wijwonnen goud.”Even eerder sprak SamuelEto’o in Barcelona met deSpaanse pers. De spits beweertdat Womé de penalty had op-geëist, ook al was Eto’o de aan-gewezen man. „Ik wilde destrafschop nemen”, zegt Eto’o.„Maar Womé kwam naar metoe en zei dat hij zich heelgoed voelde.”Womé destijds: „Ik ben heelerg boos omdat wat Eto’o zegthelemaal niet waar is. We heb-ben op het veld niet gesproken.Maar ik merkte dat hij en aan-voerder Rigobert Song er geentrek in hadden. Dus besloot iknaar voren te stappen, ook ge-zien het feit dat ik op het lijstjevan strafschopnemers stond.”De voetballer speelt na de ge-

wraakte penalty niet meervoor zijn land. Ook niet alsArie Haan dat wil veranderen.De Nederlander wordt in 2006bondscoach van Kameroen.Haan vindt het ‘belachelijk datzo’n goede speler als Womévanwege één misser niet meerwelkom is’.De back heeft 67 interlands en5 doelpunten op zijn condui-testaat. Hij speelde voor AS Ro-ma, Bologna, Fulham, Espa-nyol, Inter. Daar komen laternog Werder Bremen en 1.FCKöln bij. Op zijn cv prijkentwee WK’s (1998 en 2002), hijwint met Kameroen de AfrikaCup in 2002 en goud op deOlympische Spelen in 2000.Ook de opvolger van Haan, deDuitser Otto Pfister, probeertWomé weer bij de nationaleploeg te halen. Alle pogingenzijn vergeefs. Er gaan geruch-ten dat de bepalende spelersrond Eto’o Womé’s terugkeertegenhouden. In de media inKameroen verschijnt steeds va-ker het verhaal dat Womé eenmoeilijke jongen is. Ook wordtverwezen naar 2002, toenWomé een staking onder de in-ternationals zou hebben ge-leid, uit onvrede over het pre-miestelsel voor het WK.In 2007 maakt Womé zelf eeneinde aan de discussie. Hij stelt

zich niet langer beschikbaarvoor de nationale ploeg. „Ieder-een weet dat ik geleden heb on-der die strafschop en dat ik ernog steeds onder lijd. Het eni-ge dat ik nu nog wil, is dat errust ontstaat rond mij en mijngezin.”Die rust heeft hij sinds de zo-mer van 2008 gevonden bij1.FC Köln. De 31-jarige spelerwoont met zijn gezin inRösrat, nabij Keulen. Zijn aflo-pende contract wordt niet ver-lengd. Hij is niet tot de beno-digde 25 optredens in de hoofd-macht gekomen, zoals in eenclausule is vastgelegd.Interviews geeft Womé al ja-ren niet meer. Een bezoek aanhet Trainingsgelände amGeißbockheim, het trainings-complex van 1.FC Köln, is ei-genlijk bij voorbaat een kanslo-ze missie. Al doet ChristopherLymberopoulos, de sympa-thieke persvoorlichter van deBundesligaclub, nog wel eenpoging. Maar: „Nee, hij wilgeen interview geven. Nietover die strafschop en ook nietover andere dingen.”Alleen voor de officiële websi-te van de club maakte Womévorig jaar een uitzondering.Hij zegt dat hij op zijn plaats isin Duitsland. Zijn naam heefthij immers te danken aan eenDuitse voetballer. „Mijn vadernoemde me zo omdat mijnouders grote fans van PierreLittbarski waren. Toen ik kleinwas en begon te voetballen inKameroen, noemde niemandme Pierre Womé. Ze zeiden al-lemaal Pierre Littbarski.”Zijn voetballoopbaan houdthem al jaren in Europa. Maarwat gaat hij daarna doen?Keert Womé terug naar Kame-roen? „Nee”, zegt hij. „Ik zal ze-ker in Europa blijven en niet te-rugkeren naar Afrika. Dat staatvast.” Het is nu bijna vijf jaarna de gewraakte strafschop ennog steeds dragen de Kame-roense voetballers de gevolgendaarvan met zich mee. Nee, hetleed van Pierre Womé is nogniet geleden.

Het leed van Womé

Meeste titels Brazilie leidt het klassement van eindoverwinningen op een WK. De goddelijke kanaries wa-ren liefst vijf keer de beste van de wereld: 1958, 1962, 1970, 1994 en 2002.

Zijn bezittingen worden inbrand gestoken, hij vluchtvoor zijn leven. Een terug-keer naar vaderland Kame-roen is vijf jaar later nog al-tijd uitgesloten. En dat alleenvanwege een mislukte trapvanaf elf meter. Over hetleed van Pierre Womé.

door Gerard Borgman

Pierre Womé. foto GPD/AP

woensdag 9 juni 2010 woensdag 9 juni 2010

12| | 13

Rafael van der VaartMiddenveldGeboortedatum 11-02-1983Club Real Madrid

Bleef tegen ieders advies bij RealMadrid en knokte zich uiteindelijkterug in de basis. En dat niet alleen,Van der Vaart werd zelfs een be-langrijke speler bij de Koninklijke.

Joris MathijsenVerdedigingGeboortedatum 05-04-1980Club HSV

Over zijn plek bestaan allang geentwijfels meer. Mathijsen is een ze-kerheidje, altijd. Heeft voor zichzelfwat goed te maken, want zijn clubHSV kende een zwak seizoen.

Eljero EliaVoorhoedeGeboortedatum 13-02-1987Club HSV

Handig om zo’n speler achter dehand te hebben als het elftal muur-vast zit. Eljero Elia heeft de tech-niek, de snelheid en de brutaliteitom iets te kunnen forceren.

Wesley SneijderMiddenveldGeboortedatum 09-06-1984Club Internazionale

Moet ego onder controle houden.Er zijn weinig spelers die een bal zosnel kunnen aannemen en met on-gekende precisie kunnen transpor-teren naar het beoogde doel.

Arjen RobbenVoorhoedeGeboortedatum 23-01-1984Club Bayern München

Wat was hij goed dit seizoen aande rechterkant. Dribbels, goals. Hijraakte in de laatste oefenwedstrijdechter geblesseerd en is nu in eenrace tegen de klok verwikkeld.

Nigel de JongMiddenveldGeboortedatum 30-11-1984Club Manchester City

Heeft ambitie beste balafpakkervan Europa te worden. Moet zich le-ren beheersen, zinloze tackles ophet middenveld hebben niets metonvoorwaardelijke inzet te maken.

Robin van PersieVoorhoedeGeboortedatum 06-08-1983Club Arsenal

Uitgegroeid tot leider van Oranje.Na vele blessures op tijd klaar voorde grootste uitdaging in zijn loop-baan. Heeft in zijn hoofd het kunst-werk van Zuid-Afrika al klaar.

Mark van BommelMiddenveldGeboortedatum 22-04-1977Club Bayern München

Is op zijn positie inmiddels van Eu-ropese klasse. Hij is de man die deknoppen bedient en het tempo be-paalt. Nederland heeft meer te bie-den dan de Grote Vier alleen.

Dirk KuytMiddenveld en voorhoedeGeboortedatum 22-07-1980Club Liverpool

Bij elk groot toernooi is er discussieover hem, maar hij speelt bijna al-tijd. Of dat dit keer ook opgaat zalblijken. Kuyt staat niet op het voor-keurslijstje van Van Persie.

Stijn SchaarsMiddenveldGeboortedatum 11-01-1984Club AZ

Leek ooit Oranje’s schakelspeler teworden nadat hij in 2006 prima de-buteerde. Ontwikkeling zette zichmede door blessures niet door.Lijkt toe aan een nieuwe prikkel.

Klaas-Jan HuntelaarVoorhoedeGeboortedatum 12-08-1983Club AC Milan

Moet vrezen dat hij de stand-inwordt van Robin van Persie als cen-trumspits. Heeft bij AC Milan ditseizoen te weinig gespeeld om aan-spraak op meer te mogen maken.

[email protected]

Ibrahim AfellayMiddenveldGeboortedatum 02-04-1986Club PSV

PSV is tevreden over zijn ontwikke-ling, de buitenwacht vindt dat hijeen matig jaar doormaakte. Snaktnaar grote club in grote competitie,maar hoe groot is de interesse?

Ryan BabelVoorhoedeGeboortedatum 19-12-1986Club Liverpool

Moet zo snel mogelijk weg bij Liver-pool, want anders dreigt zijn car-rière definitief in het slop te gera-ken. Is in de pikorde van Oranjevoorbijgestreefd door Eljero Elia.

Twee verloren finales,in 1974 en 1978, zijn totdusver de belangrijkstewapenfeiten van hetNederlands elftal opwereldkampioenschap-pen voetbal. Lukt hetOranje de komendeweken dan eindelijk welom mondiaal de bestete worden? BondscoachBert van Marwijk hooptdat doel in elk gevalmet de volgende 23spelers te bereiken.

door Leon ten Voorde

Giovanni van BronckhorstVerdedigingGeboortedatum 05-02-1975Club Feyenoord

Wanneer speelt hij zijn laatste duelin zijn loopbaan? Op 11 juli, Johan-nesburg, dag en plek van de finale?Wat een afscheid zou dat zijn nameer dan honderd interlands.

Maarten StekelenburgKeeperGeboortedatum 22-09-1982Club Ajax

Wie heeft het nog over Edwin vander Sar? Bijna niemand. Een grotercompliment kun je Maarten Steke-lenburg niet maken. De twijfelaar iseen vaste waarde geworden.

Demy de ZeeuwMiddenveldGeboortedatum 26-05-1983Club Ajax

Van aanvallende middenvelder ge-transformeerd tot dienende speler,die de balans bewaakt. Als Markvan Bommel of Nigel de Jong erniet zijn, moet hij het gat opvullen.

André OoijerVerdedigingGeboortedatum 11-07-1974Club PSV

WK is laatste klus voor Ooijer. Hetmoet raar lopen, wil hij basisspelerzijn. Terugkeer bij PSV verliep te-leurstellend, want door vormverlieszat hij regelmatig op de bank.

Michel VormKeeperGeboortedatum 20-10-1983Club FC Utrecht

Is al tijden geruisloos de tweedeman van Oranje. Toen de strijd los-barstte om de derde plek in de se-lectie voor het WK, hoorde jenooit zijn naam. Een goed teken.

Sander BoschkerKeeperGeboortedatum 20-10-1970Club FC Twente

Levend bewijs dat jongensboekengeschreven kunnen worden als jebijna 40 bent. Kampioen met Twen-te, bekroonde superseizoen meteen plek in de WK-selectie.

Khalid BoulahrouzVerdedigingGeboortedatum 28-12-1981Club VfB Stuttart

Kun je op elke plek achterin omeen boodschap sturen. Teleurstel-lend seizoen gehad, maar kracht endoorzettingsvermogen zijn belang-rijke wapens voor Oranje.

Edson BraafheidVerdedigingGeboortedatum 08-04-1983Club Celtic

Ging vol idealen naar Bayern, maareindigde het seizoen op de bank bijCeltic. Moet snel naar een clubwaar hij speelt, anders zit zijn inter-landloopbaan er voorlopig op.

John HeitingaVerdedigingGeboortedatum 15-11-1983Club Everton

Wil graag in het centrum spelen,zal er normaliter ook wel terechtko-men. Is bij het rechtlijnige Evertonbeter op zijn plek dan bij het meerverfijnde Atletico Madrid.

Gregory van der WielVerdedigingGeboortedatum 03-02-1988Club Ajax

Back die het liefst aanvalt en eigen-lijk niet zo van verdedigen houdt.Als hij zijn defensieve taken ookleert waarderen, kan hij door-groeien naar de top van Europa.

Bert van MarwijkCoachGeboortedatum 19-05-1952

Staat na een relatief eenvoudigeaanloop van twee jaar voor zijn eer-ste echte grote klus. Weet hij dejuiste snaar te raken bij de getalen-teerde spelers van Oranje?

Jagersop hetgoud


14 |

Januari 2000, halve finale Afri-ka Cup, Nigeria-Senegal. Hetgaat niet goed met Nigeria,

dat tegen een 0-1 achterstandaanhikt. Ergens achter dedug-outs zit Kashimaro Laloko,een official van de Nigeriaansebond. In de slotfase van de wed-strijd staat hij op en loopt opeenslangs het veld naar het doel vanSenegal. Daar haalt hij twee voor-werpen weg. „Het waren fetis-jen”, zegt hij naderhand. „Ikmoest ze wel bij dat doel wegha-len, in het belang van mijn land.”Laloko wordt geschorst en magzich in het vervolg niet meer bin-nen de omheining ophouden. Dieschorsing kan niemand iets sche-len. Na de actie van Laloko buigtNigeria namelijk de achterstandom in een 2-1 overwinning doordoelpunten in de 84e en 92e mi-nuut. Senegal is verslagen, de fi-nale is bereikt.

[email protected]

E uforisch zouden ze zijngeweest, dansend in dezilte zeelucht. Vergetenwaren de vernederingen,

de martelingen in de steengroeve,de gedachten aan de familie thuis.Vrij in hun hoofd, voor even.Trots kroonden de spelers van Ma-nong FC zich op 1 juni 1970 toteerste kampioen van Divisie Avan Robbeneiland, de rots voorde kust van Kaapstad waar dui-zenden politieke gevangenen inonmenselijk kleine cellen werdenvastgehouden. Jubelend hieldenze de houten, handgemaakte kam-pioenschaal boven hun hoofd, alssymbool van hun waardigheid.Totdat de blanke bewakers het ge-noeg vonden. Na de korte ceremo-nie stapten ze op de aanvoerder af

en werd de trofee bruut uit zijnhanden gerukt. Want ze moestenwél beseffen wie de baas was inZuid-Afrika, het land van deapartheid.Manong FC was het ManchesterUnited van Robbeneiland. KeeperLizo Sitoto was groot en sterk alseen beer. Voordat hij werd vastge-zet speelde hij rugby. Tony Suze,als 19-jarige activist opgepakt we-gens sabotage, was het brein vande ploeg. Maar de meest angstaan-jagende speler op het foltereilandwas Jacob Zuma, verdediger vanhet concurrerende Rangers. Zu-ma, nu de president vanZuid-Afrika die straks het WK zalinluiden, was meedogenloos ennietsontziend. Bij hoekschoppentrok hij naar voren, om oorlog temaken in het strafschopgebied.Nelson Mandela, de beroemdstegevangene, zag zelden het spekta-kel op het braakliggende stukgrond waar op zaterdagen de wed-strijden van twee keer vijftien mi-nuten werden gespeeld. Mandela,de bokser, zat vrijwel altijd in iso-lement.Het verhaal van de Makana Foot-ball Association, de voetbalbondvan Robbeneiland die in 1969door gevangenen werd opgericht,is zo fascinerend dat het drie jaargeleden werd verfilmd. ‘More than

just a game’ van regisseur JunaidAhmed laat zien hoe voetbal eeninstrument voor overleving werd,in een regime dat rassendiscrimi-natie tot hoogste doel verhevenhad. Vorig jaar verscheen in Ne-derland het gelijknamige boek. Ci-taat: „De wedstrijden in de hoog-ste divisie werden elke week doorhonderden medegevangenen ge-volgd. De toeschouwers warenminstens zo fanatiek als echt voet-balpubliek en sommigen groeidenuit tot heel aparte types. Een vanhen was Edgar Gamboye, eenreus die met kop en schouders bo-ven iedereen uittorende. Hij wasaltijd voor ploegen met veelANC-kameraden. Met bulderendestem schreeuwde hij dingen als:„Snijd hun kelen door. Maak zedood! Dit is geen sport voor miet-jes!” Voetbal werd van levensbe-lang op Robbeneiland en schonkeen groot deel van de duizendengevangen fysieke en mentale veer-kracht. Acht clubs werden opge-richt, met namen als Manong,Gunners, Bucks, Rangers en Hot-spurs. Elke club leverde drieteams, voor Divisie A, Divisie Ben Divisie C. Het Rode Kruis enfamilieleden zorgden voor shirts,in kleuren als zwart-goud enwit-kastanjebruin. Medegevange-nen werden opgeleid tot scheids-

rechters, volgens de regels van deFIFA. De doelen werden gemaaktvan aangespoelde planken en vis-netten. Veel ploegen hadden eeningenieus systeem, waardoor spe-lers via ruil van de cellen - waar-op zware straffen stonden - in het-zelfde gevangenisblok terecht kwa-men. Zo konden ze, geholpendoor het smokkelen van sigaret-tenpakjes met teksten, de tactiekbespreken. „Het reduceerde despanningen op Robbeneiland”,vertelt ex-gevangene Steve Tshwe-te. „Niet alleen tussen de gevange-nen, maar ook tussen gevangenenen bewakers. Sommige bewakersassocieerden zich met onze clubs.Voor ons was het een geweldigeuitlaatklep. Je dacht even niet aanthuis, maar aan zaterdag, aan devolgende wedstrijd.” Tot de slui-ting in 1990 hield de Makana Foot-ball Association stand, al ver-dween de spanning in de laatstejaren omdat steeds meer gevange-nen werden vrijgelaten. ManongFC kroonde zich nog vele malentot kampioen van Robbeneiland,maar eigenlijk was het resultaatnog het meest ondergeschikt. Li-zo Sitoto, de reusachtige keeper:„Op het veld voelde ik me als eenvogel die heel lang in een kooihad gezeten en voor het eerstweer vrij kon vliegen.”

Sterk staaltje

Robbeneiland: voetbalmiddel om te overleven

Hoogste doelpuntentotaal Tijdens het wereldkampioenschap van 1998 in Frankrijk werden de meestedoelpunten gescoord. In de 64 gespeelde wedstrijden zagen de voetballiefhebbers 171 keer een doelmanvissen.

In de donkerste dagen van deapartheid floreerde op het be-ruchte Robbeneiland voetbal alsdé manier om te overleven. Degevangenen hadden jarenlangeen eigen competitie. Met Ja-cob Zuma, de huidige presidentvan Zuid-Afrika, als de hardsteverdediger van allemaal.

door Roel Wiche

Het historische voetbalveld op Robbeneiland. foto Jacques Marais / GPD


| 15

Vreemde gebeurtenissen tij-dens de Afrika Cup van2000 brengen de Afrikaan-

se voetbalbond (CAF) in verlegen-heid. Voor het toernooi van 2002vaardigt de CAF daarom een ver-bod uit op zwarte magie.Het gevolg is direct zichtbaar.Vlak voor de halve finale Kame-roen-Mali wordt Thomas Nkono,keeperstrainer van Kameroen,aan de rand van het veld gearres-teerd. Hij wordt ervan verdachteen talisman op het veld te heb-ben gegooid. Misschien heeftNkono zijn werk goed gedaan: Ka-meroen wint met 3-0.Nkono krijgt een jaar schorsing.Jaren later zegt hij dat een eerdervoorval waarschijnlijk de aanlei-ding was om hem op te pakken.In de groepswedstrijd tegen Togohad hij wat water op het veld ge-sprenkeld, om de Togolezen teprovoceren. „Misschien waren deMalinezen bang dat ik ook bijhen zoiets zou doen.”

Ruud Krol, trainer van de Zuid-Afrikaan-se voetbalclub Orlando Pirates:„Wij hebben ook zo’n voodooman indienst. Die zit van tevoren in de kleedka-mer. Daar doet hij zijn rites en zijn religie,met allemaal van die beweginkjes en din-getjes bij hun hoofd. Ik weet niet precies

wat, want ik ben daar nooit bij.„Zolang de spelers erin geloven, is hetgoed. Als het maar geen storende factoris. En dat is het niet. Ja soms, als de helekleedkamer vol met rook staat”, zegtKrol in Ek sien jou, een boek over Neder-landers in Zuid-Afrika.

Voetbal speel je met elf tegen elf.Toch kan het in Afrika gebeurendat een team begint met tien spe-lers. Uit bijgeloof wordt de elfdepas ingebracht als de wedstrijd al-lang bezig is. Zwarte magie: voet-bal in Afrika staat er bol van. „InAfrika spelen magie en hekserijeen rol in alle aspecten van het le-ven, dus ook in voetbal”, zegt Ar-nold Pannenborg, die als studentantropologie een half jaar onder-zoek deed naar juju, muti ofgris-gris: termen voor zwarte ma-gie.Goden en geesten van vooroudersworden vereerd, offers worden ge-bracht, er zijn rituele ceremonies.Vreemde zalfjes, papjes en drank-jes geven onvermoede krachten.De medicijnman, ook toverdokterof maraboe genoemd, weet er allesvan. In de sport rept men lievervan teamadviseurs. Zij fluisterende voetballers in wat ze moetendoen om te winnen.Over juju wordt liever niet gespro-ken, het is vaak niet te zien. Wieer naar vraagt, krijgt nul op het re-kest. Vraag het Eyong Enoh en deAjacied uit Kameroen zegt: „Juju?Weet ik niets van. Ik geloof er nietin, ik ben christen. Misschien ge-beurt het in Kameroen, die dingengebeuren all over the world, alleenziet het er overal verschillend uit.Je hebt in Nederland toch ookmental coaches? Daar moet je hetmee vergelijken.”Mart Nooij was drie jaar bonds-coach van Mozambique en werktelang in Burkina Faso. „Volgens mijis het slechts psychologische enmentale beïnvloeding. Een spelergaat niet beter voetballen van gei-tenbloed op zijn benen. Maar hetkan wél zijn dat hij zich door zo’nritueel 1 of 2 procent sterkervoelt.” Soms deed hij er daarom ex-pres aan mee. „Bij uitduels zorgdeik ervoor dat onze reserves alvroeg het veld opgingen. Sommigetegenstanders waren daardoor vande leg, omdat zij altijd zelf als eer-ste op het veld wilden zijn.”Voor zijn onderzoek vestigde Pan-nenborg (33) zich in 2003 in Bueain Kameroen. Hij trainde en speel-de mee bij voetbalclubs en maaktevreemde zaken mee. Hij zag deangst in de ogen van tegenstan-ders zodra die arriveerden bij hetveld, zag hoe tegenstanders zichbuiten de kleedkamer omkleed-den en hoe spelers weigerden overhet gewone pad naar het veld te lo-pen. Ze liepen liever om of gingendoor de bosjes. Hij zag hoe ie-mand steentjes in een doel legdeof zout op het veld strooide. Naverloop van tijd won Pannenborghet vertrouwen van zijn ploegge-

noten. „In het begin zeiden ze al-tijd: ‘Juju, daar doen wij niet aan’.Maar na een maand of twee kwa-men de verhalen los. Ik had inmid-dels van alles gezien, dus ze kon-den er niet meer omheen.”De meeste juju is erop gericht detegenstander te verzwakken. Maarzo open en bloot als Pannenborghet meemaakte bij zijn elftallen in

Kameroen, zal het tijdens het WKniet zijn. „In Afrika weet iedereendat het gebeurt en men schaamtzich er niet voor. Internationaalwordt er lacherig over gedaan. DeAfrikaanse voetbalbond (CAF)heeft daarom jaren geleden eenverbod opgelegd voor juju tijdensde Afrika Cup. De CAF zit er meein haar maag. Ze wil niet te boek

staan als primitief, achterlijk enbijgelovig.” Ook de FIFA is niethappig op zwarte magie. Omdatjuju met geheimzinnigheid isomgeven, heeft de wereldvoet-balbond er geen vat op. „Enmen vraagt zich af of er in dedrankjes en smeerseltjes verbo-den middelen zitten.”Heel zichtbaar is juju niet meerbij de nationale teams. Afrikaan-se toppers in Europa willen nietmeer dat die mannen in dekleedkamer komen. „Ik kan mevoorstellen dat een speler alsDrogba geen zin heeft zijn en-kels in te smeren met een zalfje.Die zal het idee hebben dat hijvoor paal staat als hij dat doet.Daarom worden spelers steedsvaker individueel behandeld.” reageren?

[email protected]

Sterk staaltje

‘Een kleedkamer vol rook’

De medicijnmanwil het

Door de medicijnman het bloed van dieren op de benen laten smeren, om zo beter te kunnen presteren: het isin het Afrikaanse voetbal beslist geen uitzondering. foto Ariana Cubillos/AP/GPD

Eerste rode kaart Placido Galindo valt de twijfelachtige eer te beurt de eerste rode kaart ooit op een WKte hebben ontvangen. In 1930 was de Peruviaan betrokken bij een knokpartij in de openingswedstrijd te-gen Roemenie en kon na 70 minuten inrukken.

Offers, rituele ceremonies,vreemde zalfjes die onvermoe-de krachten geven: het Afrikaan-se voetbal staat bol van zwartemagie. Maar: „Een speler voet-balt echt niet beter van geiten-bloed op zijn benen.

door Theo Brinkman


16|

Polokwane

Capaciteit:Bouwjaar:

45.2642010

nb: stadion vernoemd naar anti-apartheidsstrijder Peter Mokabe (1959-2002)

Polokwane Peter Mokaba-stadion

Rustenburg

Capaciteit:Bouwjaar:Uitbreiding:

44.53019992010

Rustenburg Royal Bafokeng-stadion

Johannesburg

Capaciteit:Bouwjaar:Uitbreidingen:Thuisclub:

61.63919822009Orlando Pirates

Johannesburg Ellis Park-stadion

Johannesburg

Capaciteit:Bouwjaar:Uitbreiding:

88.46019872009

Johannesburg Soccer City-stadion

wedstrijdschewedstrijdschema wk 2010

1A - 2B26 juni, Port Elizabeth, 16:00

1B - 2A27 juni, Johannesburg (Soccer Ct.) 20:30

AC H T S T E F I N A L E

1

2

AC H T S T E F I N A L E 1C - 2D26 juni, Rustenburg, 20:30

1D - 2C27 juni, Bloemfontein, 16:00

3

4

K WA RT F I N A L E 1 - 32 juli, Johannesburg (Soccer Ct.) 20:30A

K WA RT F I N A L E 2 - 43 juli, Kaapstad, 16:00B

H A LV E F I N A L E A - C6 juli, Kaapstad, 20:30I

F I N A L E winnaar I - winnaar II11 juli, Johannesburg (Soccer Ct.) 20:30

14 juni

14 juni

19 juni

19 juni

24 juni

24 juni

NEDERLAND - Denemrk.Johannesburg (Soccer Ct.) 13:30 Japan - KameroenBloemfontein 16:00 NEDERLAND - JapanDurban 13:30 Kameroen - DenemarkenPretoria 20:30 Denemarken - JapanRustenburg 20:30 Kameroen - NEDERLANDKaapstad 20:30

NEDERLAND

Denemarken

Japan

Kameroen

E1

E2

E3

E4

G RO E P E

Argentinië

Nigeria

Zuid-Korea

Griekenland

B1

B2

B3

B4

12 juni

12 juni

17 juni

17 juni

22 juni

22 juni

G RO E P B

Zuid-Korea - GriekenlandPort Elizabeth 13:30 Argentinië - NigeriaJohannesburg (Ellis Park) 16:00 Argentinië - Zuid-KoreaJohannesburg (Soccer Ct.) 13:30 Griekenland - NigeriaBloemfontein 16:00 Nigeria - Zuid-KoreaDurban 20:30 Griekenland - ArgentiniëPolokwane 20:30

Zuid-Afrika

Mexico

Uruguay

Frankrijk

A1

A2

A3

A4

11 juni

11 juni

16 juni

17 juni

22 juni

22 juni

G RO E P A

Zuid-Afrika - MexicoJohannesburg (Soccer Ct.) 16:00 Uruguay - FrankrijkKaapstad 20:30 Zuid-Afrika - UruguayPretoria 20:30 Frankrijk - MexicoPolokwane 20:30 Mexico - UruguayRustenburg 16:00 Frankrijk - Zuid-AfrikaBloemfontein 16:00

14 juni

15 juni

20 juni

20 juni

24 juni

24 juni

Italië - ParaguayKaapstad 20:30 N.-Zeeland - SlowakijeRustenburg 13:30 Slowakije - ParaguayBloemfontein 13:30 Italië - Nieuw-ZeelandNelspruit 16:00 Slowakije - ItaliëJohannesburg (Ellis Park) 16:00 Paraguay - N.-ZeelandPolokwane 16:00

Italië

Paraguay

Nieuw-Zeeland

Slowakije

F1

F2

F3

F4

G RO E P F

infographics: ANP / bron: tt/fifa

Port Elizabeth

Port Elizabeth Nelson Mandela Bay-stadion

Capaciteit:Bouwjaar:Thuisclub:

46.0822009Bay United


| 17

Moses Mabhida-stadion, Durban. foto Gernot Hensel/EPA

Kaapstad


66.0052009

Kaapstad Green Point-stadion

Durban

Capaciteit:Bouwjaar:Ontwerp:

69.9572009Vlag Zuid-Afrikaals inspiratiebron

Durban Moses Mabhida-stadion

Nelspruit


43.5892009

nb: Mbombela komt uit het siSwati (een van deelf officiële talen in Zuid-Afrika) en betekent‘veel mensen in een kleine ruimte’.

Nelspruit Mbombela-stadion

Bloemfontein

Capaciteit:Bouwjaar:Uitbreidingen:Thuisclub:

45.05819522008Bloemfontein Celtic

Bloemfontein Free State-stadion

Pretoria

Capaciteit:Bouwjaar:Uitbreiding:Thuisclub:

49.36519062008Mamelodi Sundowns

Pretoria Loftus Versfeld-stadion

ema wk 2010wedstrijdschema wk 2010

AC H T S T E F I N A L E 1E - 2F28 juni, Durban, 16:00

1F - 2E29 juni, Pretoria, 16:00

5

6

AC H T S T E F I N A L E 1G - 2H28 juni, Johannesburg (Ellis Park), 20:30

1H - 2G29 juni, Kaapstad, 20:30

7

8

K WA RT F I N A L E 5 - 72 juli, Port Elizabeth, 16:00C

K WA RT F I N A L E 6 - 83 juli, Johannesburg (Ellis Park), 20:30D

H A LV E F I N A L E B - D7 juli, Durban, 20:30II

T RO O S T F I N A L E verliezer I - verliezer II10 juli, Port Elizabeth 20:30

Engeland

Verenigde Staten

Algerije

Slovenië

C1

C2

C3

C4

12 juni

13 juni

18 juni

18 juni

23 juni

23 juni

G RO E P C

Engeland - Verenigde St.Rustenburg 20:30 Algerije - SloveniëPolokwane 13:30 Slovenië - Verenigde St.Johannesburg (Ellis Park) 16:00 Engeland - AlgerijeKaapstad 20:30 Slovenië - EngelandPort Elizabeth 16:00 Verenigde St. - AlgerijePretoria 16:00

15 juni

15 juni

20 juni

21 juni

25 juni

25 juni

Ivoorkust - PortugalPort Elizabeth 16:00 Brazilië - Noord-KoreaJohannesburg (Ellis Park) 20:30 Brazilië - IvoorkustJohannesburg (Soccer Ct.) 20:30 Portugal - Noord-KoreaKaapstad 13:30 Noord-Korea - IvoorkustNelspruit 16:00 Portugal - BraziliëDurban 16:00

Brazilië

Noord-Korea

Ivoorkust

Portugal

G1

G2

G3

G4

G RO E P G

Duitsland

Australië

Servië

Ghana

D1

D2

D3

D4

13 juni

13 juni

18 juni

19 juni

23 juni

23 juni

G RO E P D

Servië - GhanaPretoria 16:00 Duitsland - AustraliëDurban 20:30 Duitsland - ServiëPort Elizabeth 13:30 Ghana - AustraliëRustenburg 16:00 Ghana - DuitslandJohannesburg (Soccer Ct.) 20:30 Australië - ServiëNelspruit 20:30

16 juni

16 juni

21 juni

21 juni

25 juni

25 juni

Honduras - ChiliNelspruit 13:30 Spanje - ZwitserlandDurban 16:00 Chili - ZwitserlandPort Elizabeth 16:00 Spanje - HondurasJohannesburg (Ellis Park) 20:30 Zwitserland - HondurasBloemfontein 20:30 Chili - SpanjePretoria 20:30

Spanje

Zwitserland

Honduras

Chili

H1

H2

H3

H4

G RO E P H

infographic: CRW / bron: FIFA

infographics: ANP / bron: tt/fifa


18|

C lemens Westerhof (70)woont al negen jaar inZuid-Afrika. „Ik heb eenhuis in Bantry Bay, het

Monaco van Afrika”, zegt de oud-trainer van onder meer Vitesse enFeyenoord. „Als ik naar buitenkijk, zie ik de zee. Hierboven lig-gen drie tennisbanen, ik ben lidvan de club. Het weer is prachtig,het is zomer van november totmei. In de winter is het ’s nachts10 graden, overdag 17. Lekker.”Hij heeft alle tijd ervan te genie-ten. In juni vorig jaar stopte hijmet zijn voetbalschool in Nigeria.„De arts die me elk half jaar onder-zoekt, zei dat ik moest zorgen datik ander werk zou krijgen. Ik liepin Nigeria telkens malaria op, weltien keer per jaar. De injecties dieje daarvoor krijgt, zijn niet bevor-derlijk voor je leven. Bovendienkreeg ik een meningsverschil metde manager van de school. Ik hadhet goed gezien. Ze hebben nu depolitie geroepen, er is geld weg. Inmijn tijd was er nooit geld weg.”Hij was vier jaar directeur van devoetbalschool in Ilorin. Vier vel-den, fitnesshal, receptionist, eenaccountant: Westerhof had het pri-ma geregeld voor de 97 voetballen-de en studerende tieners. „Allesbetaald door de gouverneur vanIlorin”, vertelt ‘coach’, zoals hij hetliefst wordt aangesproken. „Zolangik er was, was het een geslaagd pro-ject. We wonnen van FC Antwer-pen Onder 19 met 2-0. Antwerpenwilde tien spelers, Benfica wil deSamuel, ik heb er een paar naarBlack Africa in Namibië gebracht,eentje ging naar Kaapstad. Ieder-een is geïnteresseerd in die jon-gens.”Als technisch directeur probeerdeWesterhof orde te brengen in dechaos. „Op de compound sliepen’s nachts 120 mensen. Ik had bevei-ligingsmensen bij de boom staan,als je weg ging moest de auto ge-checkt worden. Het was er onvei-lig, we zaten vlak bij de getto’s. Ikhad er twee bungalows, een voorgasten, een voor mij. Ik had er vijfmilitaire agenten lopen, met uzi’s.Aan de buitenkant van de afraste-ring hadden ze niet wat ik had. Bijmij aten de jongens drie keer perdag. Daar hebben niet alle Nigeria-

nen het geld voor.” Hij kreeg ookongewenst bezoek, ’s nachts. „Erwas door mijn keukenraam gescho-ten, ik had niets gemerkt. Ik, thewhite man, had dollars, daar wil-den zij wat van. Ze komen ge-woon stelen, met pistolen in dehand. De politie knalde ze weg.Eentje was gewond, die ander heb-ben ze ook gepakt.”Ook minder leuk voor hem washet sensationele verhaal uit 2002,toen Westerhof spoorloos van deaardbodem zou zijn verdwenen.Hij belandde zelfs bij Tros Vermist.Westerhof: „Ik was teleurgesteldin mijn toenmalige vrouw (foto-model Tendayi Katekete, red.). Ikdacht dat ik met haar gelukkig zouworden en het einde zou halen inZimbabwe, een schitterend land.Toen ontdekte ik dat het haar nietom de liefde, maar om het geldging. Daar stak ik een stokje voor.

Als voor de derde keer je huwelijknaar de knoppen is, gaat je datniet in de koude kleren zitten. Ikzat in een flatje, ben uit huis ge-gaan, was er kapot van. Ik dacht:twee keer in Holland, nu in Zim-babwe, het ligt aan mij. Ik wildeniemand zien, had een maandlang geen contact met Nederland.Daar werden ze bezorgd.„Toen is die Jongbloed van de Trosaan de gang geweest. Samen metDe Telegraaf. Die zijn gekomen. Ikstond op de golfbaan toen ze mebelden. Ik heb die mensen gezien.In de krant stond dat ze me in eenlouche kroeg hadden gevonden,maar dat klopt dus niet. Ik haddaar zelf met ze afgesproken. Ineen café van een vriend van me.Toen wisten de mensen in Neder-land dat ik er nog was, dat ik nietaan de krokodillen was gevoerd.”Zijn ex verweet hem dat hij haar

met het hiv-virus had besmet. „Nade scheiding kwam dat verhaal.Toen de koe niet meer gemolkenkon worden, strooide ze verhalenrond. Ik kreeg een tip van eenvriend. ‘Niets meer drinken uiteen flesje dat open is’, zei hij, ‘an-ders vergiftigt ze je’. Als ik dievriend niet had gekend, was hetmisschien heel anders gelopen.”In Zimbabwe was hij bondscoach.Westerhof werkte ook bij de clubsMamelodi Sundows (Zuid-Afrika),Dynamos Harare (Zimbabwe),Sporting Lions (Zimbabwe, tech-nisch directeur) en Bush Bucks FC(Zuid-Afrika). Maar zijn status alstoptrainer verdiende hij in Afrikadoor zijn prestaties met de natio-nale ploeg van Nigeria. Op hetWK 1994 werd Westerhof met Ni-geria eerste in een poule met Ar-gentinië, Bulgarije en Griekenland.Italië had in de tweede ronde een

verlenging nodig om een einde temaken aan het sprookje van Nige-ria. Coach en spelers werden hel-den in eigen land. Westerhof zettehet Nigeriaanse, en daardoor Afri-kaanse, voetbal goeddeels op dekaart. Spelers als Finidi George,Nwankwo Kanu, Daniel Amoka-chi, Jay-Jay Okocha, Sunday Oli-seh, Rashidi Yekini, Ben Iroha enAgu Alloy zijn door hem ontdektdanwel mede door hem groot ge-worden. „Ik heb laten zien wat zemoeten doen om een topspeler teworden. Ze zeggen nog steeds datik de beste ben die daar ooit was.Ze wilden me weer, voor dit WK.Er waren zo veel ups and downsbij het team, dat ik bedankte. Ikzie Nigeria na de eerste ronde naarhuis gaan, er is geen discipline.”Natuurlijk volgt hij het WK vandichtbij. „Ik heb kaarten voor drieduels. Nederland-Kameroen is bijmij om de hoek, kan ik lopendheen. Of het veilig is? Hier in CapeTown kun je rustig rondlopen,maar je moet niet naar de getto’sgaan. Je hebt een horloge om, leukjasje aan, dat kunnen zij niet ko-pen. De voetbalfans zijn veilig zo-lang ze geen rare dingen doen.”Hij geeft op de Zuid-Afrikaanse tvcommentaar vanuit de studio enna het WK wacht een nieuwe uit-daging. „Ze hebben me benaderdvoor een soort voetbalschool, ge-koppeld aan een televisieprogram-ma. Het programma heet Are youthe soccer prince? We doen het inZuid-Afrika, met een uitloop naarAzië en andere Afrikaanse landen.We testen jongens, halen de bes-ten eruit, op tv kunnen de men-sen sms-en wie een kans moet krij-gen. Degenen met de meeste stem-men mogen veertien dagen bij Ar-senal trainen. Aan het eind komenze in de voetbalschool. Het is debedoeling dat zo de grootste talen-ten bij ons terechtkomen.”Hij is 70, maar bruist van energie.„Ik tennis, ren 5 kilometer langshet strand en terug. Elke dag. Ikrook niet. Het gaat om karakter”,stelt Westerhof, die zichzelf een ge-lukkig mens noemt. „Ik ben geendiplomaat. Ik zeg de dingen kei-hard voor je bek. Maar het komtwel allemaal uit. Ik heb veel ge-leerd van Piet de Visser, Rinus Mi-chels, Frans de Munck. Van ieder-een heb ik wat opgepikt. Dat is decoach Westerhof geworden. Die isnaar een WK gegaan, werd wereld-kampioen Onder 17 in Japan, kam-pioen in Zuid-Afrika. Dat kunnener toch niet veel zeggen.”

[email protected]

De Afrikaanse avonturenvan Clemens Westerhof

Meeste rode kaarten Alle WK’s leverden in totaal 144 rode kaarten op. Duitsland 2006 spant daarbij dekroon: 26 spelers konden vier jaar geleden voortijdig vertrekken. De meest opvallende was voor de Frans-man Zinedine Zidane, die in de finale de Italiaan Marco Matterazi een kopstoot gaf.

� Geboren: 3 mei 1940, Beek.� Loopbaan Nederland: Begint bij Vitesse als assistent en is in 1976 interimcoach. Gaat naar Feyenoord als assistent en is er

in 1980-1981 even hoofdcoach. Gaat in 1982 bij MVV aan de slag en keert daarna terug naar Vitesse.� Loopbaan Nigeria: Vanaf 1989 bondscoach. Haalt in 1990 finale van Afrika Cup (verlies tegen Algerije), wordt in 1992 der-

de op dat toernooi en wint Afrika Cup in 1994. Plaatst zich dat jaar voor WK, wordt eerste in poule met Argentinië, Bulga-rije en Griekenland, maar sneuvelt in de tweede ronde tegen Italië. Westerhof neemt daarna ontslag.

� Overig: Bondscoach Zimbabwe, clubcoach bij Mamelodi Sundowns FC en Bush Bucks FC in Umtata (beide Zuid- Afrika) enDynamos Harare (Zimbabwe), technisch directeur Sporting Lions (Zimbabwe), oprichter voetbalschool in Ilorin (Zuid-Afrika).

Clemens Westerhof toog in1989 naar Afrika en ging ernooit meer weg. De kleurrijkevoetbaltrainer over zijn liefdevoor het continent.

door Gerard Borgman

Clemens Westerhof is nog altijd een gepassioneerd liefhebber van het continent Afrika. foto’s GPD

Clemens Westerhof


| 19

N ederland maakteeind jaren tachtigecht kennis met Afri-kaanse voetballers.Tussen de honderd

en honderdvijftig Afrikanen speel-den inmiddels in de eredivisie.Sommigen kwamen rechtstreeksuit Afrika, anderen kwamen viaBelgië of Frankrijk naar ons land.Er waren gelukszoekers die nooithet eerste haalden en spelers dieNederland meer dan tien jaartrouw bleven. Een onafzienbare rijnamen komt langs: zie daar maareens één elftal uit te destilleren. Jekunt er met gemak drie spraakma-kende teams van maken. Er zittenfantastische spelers tussen, maarook mindere ‘goden’. Spelers met‘een verhaal’, voetballers die uit-groeiden tot cultheld. Opmerkelijkof niet: het zijn vooral de aanval-lers die naam maakten. Maar na-tuurlijk waren er ook genoeg grijzemuizen. Wie weet nog wat voorspelers Emmanuel Nwakire, Godf-rey Nwankpwa en Abubakar Bala-rabe waren? Of Bakary Diakite,Henry Owuzuruike en Rahim Oue-draogo? Nee, niet alle Afrikanenwaren een verrijking voor de eredi-visie. Maar het onderstaande elftalzeker wel.

DOELAlloy Agu (Nigeria): De eersteAfrikaanse keeper in de eredivisie.Arriveert in 1991 vanuit Lagos bijMVV als keeper van het nationaleelftal. Lange armen, lichaam vanbeton. Behoedt in zijn eerste maan-den MVV voor degradatie en is inLimburg de koning te rijk. God

helpt hem een handje, zo weet hij.Na anderhalf jaar gaat hij naarStandard Luik, daar gaat het mis.Dient nu God met hart en ziel inzijn kerk, de Christ Divine Churchof God. Gaat naar het WK alskeeperstrainer van Nigeria.

VERDEDIGINGHatem Trabelsi (Tunesië):Rechtsback, dravend van achterlijnnaar achterlijn. De Tunesiër is 33en kan nog makkelijk voetballen,maar keerde in stilte terug in zijngeboortestad Ariana. Trabelsi baartin vijf jaar Ajax (2001-2006) opzienmet sterke prestaties en praatjes.Hij daagt de club voor de rechterwegens onvrede over zijn contract.Is op zeker moment akkoord metArsenal, maar speelt er nooit. Ver-trekt naar Manchester City, waarhij niet slaagt. Haalt in het Mid-den-Oosten nog wat geld op.Eric Addo (Ghana): Wordt in

1999 voor 13 miljoen gulden doorPSV gekocht van Club Brugge.Maakt de hoge verwachtingen nietwaar, mede door een knieblessure,meent Addo. Hoewel hij al heellang in de eredivisie speelt, heefthij maar weinig wedstrijden opzijn naam: 128 duels in 11 seizoe-nen bij PSV en Roda JC. „Ik hebmet weinig wedstrijden veel geldverdiend”, zegt hij in Voetbal Inter-national. „Het is niet anders. Ikhoop dat ik hier ook om mijn ka-rakter zal worden herinnerd. Eenopen, vriendelijke jongen.”Christian Gyan (Ghana): Verdedi-ger met cultstatus in Rotter-dam-Zuid. Is amper 18 als hij doorFeyenoord uit Ghana wordt ge-haald. Wordt een half jaar gestaldbij Excelsior, maar komt snel terugnaar de Kuip, waar hij negen jaarspeelt. Wint onder meer de landsti-tel (1999) en de UEFA Cup (2002).Is meestal reserve en speelt in dienegen seizoenen maar iets meerdan honderd competitiewedstrij-den. Staat wel in de basis bij de UE-FA Cup-finale. Is vooral ook be-kend om zijn uitgebreide maniervan bidden op het veld.

MIDDENVELDMahamadou Diarra (Mali): Komtin 1999 van OFI Kreta naar Vitesse.De Arnhemmers betalen enkeletonnen voor de dan 18-jarige Mali-nees. Het is de goede tijd van Vites-se: met Diarra wordt de club vier-de, zesde en vijfde in de eredivisie.Drie jaar na zijn komst wordtDiarra voor miljoenen verkochtaan Olympique Lyon. Met die clubwordt hij vier keer op rij kam-pioen van Frankrijk. In 2006 kooptReal Madrid hem voor dik 25 mil-joen euro, ongeveer honderd keerzoveel als Vitesse zeven jaar eerdervoor hem heeft betaald.

Bwalya Kalusha (Zambia): Deeerste ‘echte’ Afrikaan bij een Ne-derlandse topclub. Komt in 1989van Cercle Brugge naar PSV nadathij op de Olympische Spelen van1988 zes keer scoort. Kalusha, eenfrêle linkspoot, blijft vijf jaar. Zijnleven wordt getekend door een vlie-gramp in 1993, waarbij nagenoeghet complete Zambiaanse elftalom het leven komt. Kalusha ont-snapt aan de ramp omdat hij in Ne-derland is. ’King Kalu’ is een groot-heid. Zambiaans sportman van deeeuw, enkele jaren bondscoach, nuvoorzitter van de voetbalbond.

AANVALNwankwo Kanu (Nigeria): Slun-gelige aanvaller (‘de kraanvogel’).Baart bij Ajax opzien met onortho-doxe acties. Komt in 1993 als 17-jari-ge naar Amsterdam, wint twee jaarlater de Champions League. Is in1996 aanvoerder van het Nigeri-aans elftal dat olympisch kam-pioen wordt en vertrekt naar InterMilaan. Een afwijking aan een hart-klep lijkt een einde te maken aanzijn carrière, maar herstelt na eenoperatie. In Italië slaagt hij niet, bijArsenal wel. In 1996 en 1999 Afri-kaans voetballer van het jaar.Speelt al zijn derde WK.

Prince Polley (Ghana): Prince Pol-ley is een groot talent als hij in1988 op zijn 17e naar Europa gaat,naar zijn moeder in Rotterdam.Polley vraagt Sparta of hij meemag trainen, maar wordt naar deamateurs doorverwezen. Hij speeltzich daar in de kijker en Spartahapt toe. In het seizoen 1988-1989scoort hij zestien keer. Tijdens eentrainingskamp gooien medespelershem in het zwembad, terwijl Pol-ley niet kan zwemmen. Ook inTwente (1992-1994) is hij populair,

maar de de top haalt hij nooit.Matthew Amoah (Ghana): Afri-kaan met de meeste eredivisiewed-strijden achter zijn naam: 262. Laatdaarmee Jatto Ceesay (239) en Blai-se N’Kufo (223) achter zich. Amo-ah bouwt in tien jaar bij Vitesse,Fortuna Sittard (heel even) enNAC een reputatie als goalgetterop. Heeft inmiddels de grens vanhonderd doelpunten gepasseerd.Gaat met Ghana naar het WK, netals in 2006. Op dat toernooi stondAmoah in alle vier de wedstrijdenvan Ghana in de basis.Ali Ibrahim (Ghana): Koning vande Achterhoek. „Hij had maar éénmakke”, zei trainer Fritz Korbachooit, „hij kon niet voetballen.”Speelt van 1996 tot 1998 voor DeGraafschap en maakt slechts achtgoals. Toch weet iedereen nu nogwie Ali Ibrahim is. Fameuze actietegen Ajax in de Arena: een hakbaltegen de lat. De Graafschap wordtdat jaar achtste. Een liedje van Nor-maal over boerenmeid Alie is danopeens weer razend populair in deAchterhoek. Door een gebrokennekwervel valt Ibrahims tweedeseizoen in het water.Salomon Kalou (Ivoorkust):Broertje van Bonaventure Kalou,die eind jaren negentig bij Feye-noord speelt. Bona is al goed, maarSalomon is nog beter. Debuteertop zijn 17e bij Feyenoord. JohanCruijff wil dat hij met Oranje naarhet WK van 2006 gaat en pleit er-voor Salomon versneld een Neder-lands paspoort te geven. De autori-teiten zeggen nee. Kalou gaat in2006 naar Chelsea en groeit er uittot ster. Is nu op zijn 24e een vande vaandeldragers van het natio-naal elftal van Ivoorkust.

[email protected]

Van Alloy Agu tot Ali Ibrahim

foto ANP

foto Hans Groene

Minste aantal toeschouwers De openingswedstrijd van het wereldkampioenschap voetbal in 1930 in Uru-guay staat nog altijd te boek als duel met het laagste aantal toeschouwers. Slechts 300 fans vonden het demoeite waard een bezoekje te brengen aan Roemenië-Peru.

Sinds Kameroen op het WK van1990 in Italië glorieerde, vondmenig Afrikaanse voetballer deweg naar Nederland. Er is metgroot gemak een sterk Afrikaanseredivisie-elftal van te formeren.Met vooral veel aanvallers.door

Theo Brinkmanen Herman Nijman

zaterdag 12 juni a.sm.m.v. Stef Bazelmans

FLUIT WORKSHOP

MUZIEKCENTRUM MIDDELBURGLange Delft 80 - 0118 63 52 52

www.mcmiddelburg.nl

workshops om 12 uur en 14.30 uurTrevor James dwarsfluiten presentatie

leerzaam voor beginners engevorderden

Bwal

yaKa

lush

a

Ali

Ibra

him


20|

B estaat er buiten Noord-Korea wel één positiefbeeld van Noord Ko-rea? Dat vreemde, geïso-leerde land waar de in

1994 overleden Eeuwige Presidenten Grote Leider Kim Il Sung alseen godheid wordt vereerd enwaar zijn zoon, de Geliefde LeiderKim Jong Il als zuivere alleenheer-ser de scepter zwaait? Is er íemanddie iets aardigs meldt over die ei-genaardige staat, waar op het heb-ben van een Bijbel een enkele reisstrafkamp staat? En waar de bevol-king niks te zeggen heeft en somscrepeert van de honger?Ja hoor, Nick Bonner neemt hetop voor de Noord-Koreanen. „Het

zijn de meest fantastische mensendie je je maar kunt voorstellen.”Hoewel de massamanifestaties termeerdere eer en glorie van het va-derland en de Grote en GeliefdeLeider anders doen vermoeden,zijn de inwoners van het landgeen robots. „Ze gaan net als ieder-een naar school of werk en hou-den van voetbal. En ze kijken alle-maal naar het WK, hoe dan ook.”Bonner maakte in 2002 metDaniel Gordon de documentaireThe game of their lives, over hetNoord- Koreaanse elftal dat furoremaakte op het WK van 1966. Hijmocht het hermetisch afgeslotenland in om te filmen en te sprekenmet zeven spelers die er toen bijwaren.Het team werd in Engeland metargwaan ontvangen. De Britse re-gering, die de DemocratischeVolksrepubliek niet erkende, over-woog de ploeg visa te weigeren.Noord-Korea was de vijand in deKorea-oorlog (1950-1953), waarinzo’n 4 miljoen mensen omkwa-men. Maar als de Britten moeilijkdeden, zou de FIFA kunnen beslui-ten het toernooi te verplaatsen. Endat zou Engelse voetbalfans tegende borst hebben gestuit.Wel wer-den tijdens het WK, behalve voorhet openingsduel Engeland-Uru-

guay en de finale West-Duitsland-Engeland, geen volksliederen ge-speeld. Vlaggen mocht wel, maarhet Verenigd Koninkrijk liet bond-genoot Zuid-Korea met nadrukweten dat dit geen erkenning voorNoord-Korea betekende.Van vijandige gevoelens haddende burgers van Middlesbrough, in-dustriestad in noordoost-Engelanden thuisbasis van Noord-Korea,geen last. Bonner: „De burgemees-ter verwelkomde de ploeg metopen armen. Mede uit haat jegenshoofd- en regeringsstad Londen.En de Koreanen droegen rodeshirts, zoals ook de plaatselijke FC.De spelers werden geadopteerddoor de plaatselijke voetbalfans.”De sympathie voor die ‘aardige,kleine jongens van gemiddeld 1,63meter’ was enorm en werd noggroter toen bleek dat hun voetbalamusant was. „Ze speelden het zo-geheten chollima-voetbal. Cholli-ma betekent ‘gevleugelde paarden’en stond voor snel, energiek spel,waarmee Noord-Korea de Wester-se landen wilden verrassen.”Het eerste duel van de ploeg, tweedagen nadat de Grote Leider despelers op het hart drukte voor deeer van het land minimaal eenkeer te winnen, lukte dat niet. Defysiek sterke Sovjet-Unie blies de

Noord-Koreanen omver: 3-0. Hetherstel tegen Chili was indrukwek-kend. Korea sleepte in de slotfase,tot groot enthousiasme van defans in Middlesbrough, een puntuit het vuur: 1-1. Daarna wachttede clash met en de stunt tegen hetgrote Italië van onder anderenGianni Rivera: 1-0 winst. De fanswerden gek, de stem van de BBC-commentator sloeg over van verba-zing. „They won, good heavens, theywon! They are weeping tears of joy.”Italië keerde met het schaamroodop de kaken huiswaarts en werder met tomaten bekogeld. Noord-Korea toog voor de kwartfinalenaar Liverpool, waar op GoodisonPark, thuisbasis van Everton, eenontmoeting met Portugal wachtte.Zo’n drieduizend fans van Midd-lesbrough volgden de ploeg naarhet Noordwesten van Engeland.Aan de Merseyside sliep het teamin een katholieke instelling. „Hetwas de eerste keer dat we christelij-ke beelden zagen”, zegt een van dezeven spelers in de documentaire.„We werden er bang van en voel-den ons niet op het gemak.”Toch kreeg Portugal in de beginfa-se alle hoeken van het veld enkwam Noord-Korea met 3-0 voor.Het bleek onvoldoende. Aan dehand van Eusebio, topscorer van

het toernooi, plaatste Portugalzich alsnog voor de halve finale:3-5. „Er waren beschuldigingen datspelers zouden zijn opgepakt engemarteld bij thuiskomst”, zegtBonner. „Maar tegenover mij ont-kenden de spelers dat. Ze werdenals helden onthaald.”De grote winst van het toernooiwas niet de zege op Italië. Bonner:„De mooiste prestatie van 1966was de diplomatie, openheid doorvoetbal. Er kwamen werelden bijelkaar die zonder het WK nooitbij elkaar waren gekomen.” Of zo-als Pak Do Ik het zegt in The gameof their lives: „Ik heb geleerd datvoetballen niet alleen om winnendraait, maar dat voetbal diploma-tieke betrekkingen kan verbeterenen vrede kan promoten.”Bonner hoopt op een herhaling inZuid-Afrika. Maar de recente drei-gende taal die Noord-Korea bezigt,zou daar wel eens een streep doorkunnen zetten.

[email protected]

Diplomatie van de‘gevleugelde paarden’

Organisator wint WK Het organiserende land kwam op een wereldkampioenschap zes keer als winnaaruit de bus. Uruguay was in 1930 het eerste winnende thuisland. Italië (1934), Engeland (1966), West-Duits-land (1974), Argentinië (1978) en Frankrijk (1998) volgden dat voorbeeld.

Een poster geeft de enorme stuntvan Noord-Korea tegen Italië op hetWK van 1966 mooi weer. foto GPD

De wereld keek raar op toenNoord-Korea op het WK van1966 in Engeland met 1-0 wonvan Italië en de kwartfinale haal-de. Het land stal de harten vanEngelse voetbalfans. In Zuid-Afrika staat de DemocratischeVolksrepubliek Korea voor detweede keer aan de aftrap vanhet grootste voetbaltoernooi.

door Anne Roel van der Meer

Bondscoach Myong Rye-hyon en de spelers Pak Sung-jin, Pak Do-ik, Yang Song-guk, Ri Chan-myung, Rim Jung-song, Im Seung-hwi, Han Bong-jin (van links naar rechts) waren van de partij toenNoord-Korea de voetbalwereld aangenaam verraste op het WK van 1966 in Engeland. foto AFP


| 21

F oppe de Haan is voor eenmaandje terug in Fries-land. Administratie doen,kleinkinderen zien. Maarin zijn hoofd zit de bijna

67-jarige afrigter, Afrikaans voorcoach, van Ajax Cape Town eigen-lijk nog steeds in Kaapstad. Het zalzijn aangeboren toewijding zijn.Foppe de Haan heet vergroeid tezijn met Friesland, maar nietsblijkt minder waar. Wanneer deFries op 21 juni in het vliegtuig te-rug naar Zuid-Afrika stapt, zal datgebeuren in de wetenschap dat hijpas over een vol jaar weer terug isin Nederland.Naar eigen zeggen definitief. „Alsik volgend jaar thuiskom, ben ikbijna 68 en heb ik lang genoeg ge-werkt. Nog één jaartje daar en danstop ik er echt mee. Er zijn men-sen die met één been in het eneland staan en met het andere in ei-gen land. Dat wil ik niet. Maar eer-der dan over een jaar kan ik ge-woon niet terug gaan. We spelentot en met eind mei heel veel com-petitie- en bekerwedstrijden. Dekinderen en kleinkinderen komenmet de kerst naar ons toe. Dat valtdus allemaal ook wel wat mee.”De Haan bekeek het land van hetWK vijf jaar geleden als toerist.Net als iedereen genoot hij van deprachtige natuur, de fantastischevergezichten. Sinds hij er in okto-ber vorig jaar voor zijn werk neer-streek, kijkt hij met heel andereogen. Hij weet nu veel meer af vande nog altijd bestaande verschillentussen rijk en arm, tussen blanken zwart. Hij zag het met eigenogen in de townships, hij hoordede verhalen. Van Mandy bijvoor-beeld, de huishoudster. „Eenprachtvrouw. Ze woont heel klein,maar is een geweldige optimist.Haar verhalen grijpen je aan, maarhet is goed zoiets ook eens mee temaken en te zien.”De Haan ging kijken bij een voet-balwedstrijdje van jongens uit deminder rijk bedeelde regionen vande Zuid-Afrikaanse samenleving.Al hadden ze niets, het enthousias-me droop er vanaf. De trainer vanAjax Cape Town, de nummer ze-ven van de Zuid-Afrikaanse com-petitie, besloot het team te adopte-ren en shirts uit Friesland over telaten komen. Sindsdien denken demannetjes uit het township dat

het altijd prijs is, dat ze voortdu-rend voor geschenken kunnen aan-kloppen. Maar ook daar kan DeHaan wel weer om lachen. „Je gaatje aan zo’n land hechten. Je leertflexibel met zaken om te gaan endingen waaraan je je eerst dood er-gert als gegeven te accepteren.”In het begin stelde hij tot zijn ver-bijstering vast dat zijn eigen spe-lers, profs nota bene, zonder ont-bijt op de ochtendtraining versche-nen. Dus wordt er nu verplicht opde club ontbeten en geluncht.Van een team dat het met de spel-discipline niet zo nauw nam,maakte De Haan sinds zijn aantre-den in oktober een elftal dat rede-lijk voetbalt zoals hij dat wil: aan-vallend, technisch, de bal willenhebben. Maar ze zijn er nog langniet, weet de veeleisende trainer.Zuid-Afrikaanse voetballers zijn ge-neigd alles te vergeten wat ze ge-leerd hebben zodra het in een wed-strijd anders loopt dan beoogd.Ook daarom popelt De Haan om

terug te gaan. Hij wil nog iets neer-zetten. Noem het zendingsdrang.Elke dag weer geniet De Haan opde training. Want ondanks alles isAjax Cape Town de best georgani-seerde club van Zuid-Afrika. Maartijdens zijn rit vanuit zijn luxe wo-ning ten zuiden van Kaapstadnaar het trainingscomplex tennoorden van de wereldstad, dwarsdoor Kaapstad, wordt De Haan al-tijd geconfronteerd met de bittererealiteit. Bijna dagelijks passeerthij ze in zijn auto, de arme man-nen, kleurling en zwart, die netjesin een rij staan, hopend dat er ie-mand langsrijdt die ze een tijdelijkbaantje bezorgt. De Haan nam erwel eens een mee. Nee, bang washij niet. Of dat naïef is? De Haanhaalt zijn schouders op.Liever een positivo dan een ang-stig mens. De Haan weet inmid-dels wel waar hij zich vooral nietmoeten wagen en op welk tijdstipbepaalde gebieden vermeden die-nen te worden, als blanke. Hij

kent de angstige geluiden over decriminaliteit, die misschien tijdenshet WK juist zal toenemen. Maar:„Wij zien in Nederland te veelapen en beren. Als dit WK een suc-ces wordt, en dat verwacht ik echt,dan geeft dat het hele land een ge-weldige boost.„De sfeer is nu al fantastisch, voor-al bij de gekleurde bevolking. In al-le townships wordt straks het WKnagespeeld, compleet met shirtsvan de landen die meedoen. Zezijn zó trots dat ze het mogen orga-niseren. Het hele land heeft eenmaand vrij. Ze weten dat de helewereld naar Zuid-Afrika kijkt enwillen dat het goed gaat, zodat zekunnen zeggen: ‘dit hebben we ge-flikt, tegen alle verwachtingen enbespiegelingen in’.”Maar zullen de stadions vollopen?De rasoptimist denkt van wel,maar sluit zijn ogen niet voor dewerkelijkheid. De FIFA doet er ver-standig aan de prijs van toegangs-bewijzen fiks te laten dalen, vindt

hij. Tot dusver staat de Zuid-Afri-kaanse bevolking buitenspel. Eenkaartje kost al gauw 300 Rand (30euro), een maandsalaris voor veelZuid-Afrikanen, voor wie 30 Randdoorgaans al te duur is. „De FIFAheeft er zelf ook belang bij dat destadions uitverkocht zijn.”Over de veiligheid maakt De Haanzich niet veel zorgen. Onlangs von-den in Johannesburg gelijktijdigeen rugby- en een voetbalduelplaats. Bij het rugby kwamen42.000 mensen en in Soccer City,plaats van het openingsduel en definale van het WK, zaten 90.000fans. Er waren geen incidenten.De Haan zou er zelf niet voor te-rugdeinzen op een Oranje-cam-ping te gaan staan. „Dat zou mefantastisch lijken.” Nuchter: „Zo-lang je als groep bij elkaar bent, ko-men die gangs je echt niet aanval-len. Daar geloof ik niks van.”

[email protected]

‘Afrigter’ met zendingsdrang

Jongste WK-speler Met 17 jaar en 41 dagen werd Norman Whiteside in 1982 de jongste speler ooit opeen WK. Hij speelde met Noord-Ierland tegen Joegoslavië. In 1998 benaderde Samuel Eto’o dat recordtoen hij met Kameroen tegen Italië speelde. Hij was 17 jaar en 99 dagen.

Na een klein jaar verwondering,begeestering en wederzijdse lief-de bij Ajax Cape Town voelttrainer Foppe de Haan zich éénmet de Zuid-Afrikanen. „Als ditWK een succes wordt, en datverwacht ik, dan geeft dat hethele land een geweldige boost.”

door Johann Mast

Foppe de Haan, trainer van Ajax Cape Town, voelt zich in Zuid-Afrika allang geen toerist meer. foto Eric Verhoeven/GPD

17


22 |

1930, UruguayMontevideo, 30 juliUruguay-Argentinië 4-2 (1-2). 12. Dorado1-0, 20. Peucelle 1-1, 38. Stábile 1-2, 58.Cea 2-2, 68. Iriarte 3-2, 89. Castro 4-2.Scheidsrechter: Langenus (België). Toeschou-wers: 80.000.

1934, ItaliëRome, 10 juniItalië-Tsjechoslowakije 2-1 (0-0, 1-1) (Italiëwint na verlenging). 71. Pu 0-1, 81. Orsi 1-1,95. Schiavio 2-1. Scheidsrechter: Eklind (Zwe-den). Toeschouwers: 45.000.

1938, FrankrijkParijs, 19 juniItalië-Hongarije 4-2 (3-1). 6. Colaussi 1-0,8. Titkos 1-1, 16. Piola 2-1, 35. Colaussi 2-2,70. Sárosi 3-2, 85. Piola 4-2. Scheidsrechter:Capdeville (Frankrijk). Toeschouwers:60.000.

1950, BraziliëFinalepouleRio de Janeiro, 3 juli.Brazilië-Zweden 7-1 (3-0). 17. Ademir 1-0,37. Ademir 2-0, 39 Chico 3-0, 51. Ademir4-0, 59. Ademir 5-0, 57. Andersson 5-1(strafschop), 65. Maneca 6-1, 87. Chico 7-1.Scheidsrechter: Ellis (Engeland). Toeschou-wers: 138.886.

Sao Paulo, 9 juliSpanje-Uruguay 2-2 (2-1). 29. Ghiggia 0-1,39 Basora 1-1, 41. Basora 2-1, 72. Varela2-2. Scheidsrechter: Griffiths (Wales). Toe-schouwers: 44.802.

Rio de Janeiro, 13 juliBrazilië-Spanje 6-1 (3-0). 15. Ademir 1-0,21. Jair 2-0, 29. Chico 3-0, 55. Chico 4-0,57. Ademir 5-0, 61. Zizinho 6-0, 70. Igoa6-1. Scheidsrechter: Leafe (Enge- land). Toe-schouwers: 152.772.

Sao Paulo, 13 juliUruguay-Zweden 3-2 (1-2). 4. Palmer 0-1,39. Ghiggia 1-1, 40. Sandqvist 1-2, 77. Migu-ez 2-2, 84. Miguez 3-2. Scheids- rechter: Ga-leati (It). Toeschouwers: 7987.

Sao Paulo, 16 juliZweden-Spanje 3-1 (2-0). 15. Sundqvist1-0, 34. Mellberg 2-0, 79. Palmer 3-0, 82.Zarra 3-1. Scheidsrechter: Van der Meer (Ne-derland). Toeschouwers: 11.227.

Rio de Janeiro, 16 juliUruguay-Brazilië 2-1 (0-0). 46. Friaça 0-1,58. Schiaffino 1-1, 61. Ghiggia 2-1. Scheids-rechter: Reader (Engeland). Toeschouwers:199.854.

Eindstand1. Uruguay3-5 (7-5)2. Brazilië 3-4 (14-4)3. Zweden3-2 (6-11)4. Spanje 3-1 (4-11)

1954, ZwitserlandBern, 4 juliWest-Duitsland-Hongarije 3-2 (2-2). 6. Pus-kás 0-1, 9. Czibor 0-2, 11. Morlock 1-2, 18.Rahn 2-2, 84. Rahn 3-2. Scheidsrechter: Ling(Engeland). Toeschouwers: 65.000.

1958, ZwedenSolna, 29 juniBrazilië-Zweden 5-2 (2-1). 4. Liedholm 0-1,9. Vavá 1-1, 32. Vavá 2-1, 55. Pelé 3-1, 68Zagalo 4-1, 80. Simonsson 4-2, 90. Pelé 5-2.Scheidsrechter: Guigue (Frankrijk). Toeschou-wers: 49.737.

1962, ChiliSantiago, 17 juniBrazilië-Tsjechoslowakije 3-1 (1-1). 15.Masopust 0-1, 17. Amarildo 1-1, 69. Zito2-1, 78. Vavá 3-1. Scheidsrechter: Latichev(Sovjet-Unie). Toeschouwers: 68.679.

1966, EngelandLonden, 30 juniEngeland-Duitsland 4-2 (1-1, 2-2) (Enge-land wint na verlenging). 12. Haller 0-1, 18.Hurst 1-1, 78 Peters 2-1, 90. Weber 2-2,101 Hurst 3-2, 120. Hurst 4-2. Scheidsrech-ter: Dienst (Zwitserland). Toeschouwers:96.924.

1970, MexicoMexico City, 21 juniBrazilië-Italië 4-1 (1-1). 18. Pelé 1-0, 37. Bo-ninsegna 1-1, 66. Gérson 2-1, 71. Jairzinho3-1, 87. Carlos Alberto 4-1. Scheidsrechter:Glöckner (Oost-Duitsland). Gele kaart: Riveli-no (Brazilië), Burgnich (Italië). Toeschou-wers: 107.412.

1974, West-DuitslandMünchen, 7 juliWest-Duitsland-Nederland 2-1 (2-1). 2.Neeskens 0-1 (strafschop), 25. Breitner 1-1(strafschop), 43. Müller 2-1. Scheidsrechter:Taylor (Engeland). Gele kaart: Vogts(West-Duitsland), Neeskens, Van Hanegem,Cruijff (Nederland). Toeschouwers: 75.200.

1978, ArgentiniëBuenos Aires, 25 juniArgentinië-Nederland 3-1 (1-1) (na verlen-ging). 38. Kempes 1-0, 82. Nanninga 1-1,105. Kempes 2-1, 116. Bertoni 3-1. Scheids-rechter: Gonella (Italië). Gele kaart: Ardiles,Larrosa (Argentinië), Krol, Poortvliet (Neder-land). Toeschouwers: 77.260.

1982, SpanjeMadrid, 11 juliItalië-West-Duitsland 3-1 (0-0). 57. Rossi1-0, 69. Tardelli 2-0, 81. Altobelli 3-0, 83.Breitner 3-1. Scheidsrechter: Coelho (Brazi-lië). Gele kaart: Conti, Oriali (Italië), Dremm-ler, Littbarski, Stielike (West-Duitsland). Toe-schouwers: 90.000. Bijzonderheid: 25. Cabri-ni (Italië) mist strafschop.

1986, MexicoMexico City, 29 juniArgentinië-West-Duitsland 3-2 (1-0). 23.Brown 1-0, 56. Valdano 2-0, 74. Rummenige2-1, 82. Völler 2-2, 88. Burruchaga 3-2.Scheidsrechter: Arppi Filho (Brazilië). Gelekaart: Maradona, Enrique, Pumpido, Olarti-coechea (Argentinië), Matthäus, Briegel(West-Duitsland). Toeschouwers: 114.600.

1990, ItaliëRome, 8 juliWest-Duitsland-Argentinië 1-0 (0-0). 85.Brehme 1-0 (strafschop). Scheidsrechter: Co-desal (Mexico). Rode kaart: 65. Monzón (Ar-gentinië), 87. Dezotti (Argentinië). Gelekaart: Völler (West-Duitsland), Troglio, Mara-dona (Argentinië). Toeschouwers: 73.603.

1994, Verenigde StatenLos Angeles, 17 juliBrazilië-Italië 0-0. (Brazilië wint na straf-schoppen). Scheidsrechter: Puhl (Hon-garije). Gele kaart: Mazinho, Cafú (Bra-zilië), Apolloni, Albertini (Italië). Toeschou-wers: 94.194.

1998, FrankrijkSaint Denis, 12 juliFrankrijk-Brazilië 3-0 (2-0). 27. Zidane 1-0,45. Zidane 2-0, 90. Petit 3-0. Scheidsrechter:Belquola (Marokko). Rode kaart (2x geel):68. Desailly (Frankrijk). Gele kaart: Descham-ps, Karembeu (Frankrijk), Baiano (Brazilië).Toeschouwers: 80.000.

2002, Japan en Zuid-KoreaYokohama, 30 juniDuitsland-Brazilië 0-2 (0-0). 67. Ronaldo0-1, 79. Ronaldo 0-2. Scheidsrechter: Collina(Italië). Gele kaart: Klose (Duitsland), RoqueJunior (Brazilië). Toeschouwers: 69029.

2006, DuitslandBerlijn, 9 juliItalië-Frankrijk 1-1 (1-1) (Italië wint na straf-schoppen). 7. Zinedine Zidane 0-1 (straf-schop), 19. Materazzi 1-1. Scheidsrechter:Elizondo (Argentinië). Rode kaart: 110. Zida-ne (Frankrijk). Gele kaart: Zambrotta (Italië),Sagnol, Makelele, Malouda (Frankrijk). Toe-schouwers: 69.000.

Alle WK-finales op een rijtje

Aanvoerder FabioCannavaro torst dewereldbeker na dewinst van Italië inde finale van 2006tegen Frankrijk.

foto Yuri Kochetkov/EPA


| 23

Je zou het niet zeggen, want zehebben nog nooit iets opmer-kelijks gepresteerd, maar Be-

nin en Togo hebben een reputatiewaar het medicijnmannen be-treft. De beste toverdokters ko-men uit die twee landen.Een sterk staaltje daarvan is tezien bij de wedstrijd Benin-Togoin 2007, een kwalificatieduelvoor de Afrika Cup, als een mara-boe hoogstpersoonlijk ingrijpt tij-dens de wedstrijd. Benin is de be-tere ploeg en valt verreweg hetmeeste aan, maar het blijft lang0-0. De hoogste tijd om daar ietsaan te doen, vindt de Beninsetoverdokter op de tribune. Hijgaat naar beneden, gaat het veldop en slaagt erin bij het doel vanTogo te komen. Daar had dekeeper een amulet in het net ge-hangen ‘om doelpunten te voor-komen’. De medicijnman grist hetding weg en in de resterende tijdscoort Benin drie keer.

[email protected]

Sterk staaltje

H et WK voetbal wordtlogistiek gezien een pit-tige klus voor de NOS.Het Nederlands elftal

speelt in stadions die ver van el-kaar liggen, in een land dat vol-gens presentator Jack van Gelder„niet echt geëigend is om zo’ngroot toernooi te organiseren.”Vanwege de kosten is de ploeg dieNederland vanuit Zuid-Afrikavan zo’n 250 uur tv-beelden voor-ziet veel kleiner dan bij eerderegrote toernooien: 40 Nederlan-ders, 35 Zuid-Afrikanen. Vijf ei-gen camera’s bieden aanvullingop officiële wedstrijdbeelden, diedoor 29 tot 32 camera’s worden ge-filmd. Ook het aantal studiogas-ten in Zuid-Afrika is beperkt. „On-ze technici moeten kilometers ma-ken”, zegt Maarten Nooter, de

chef d’équipe tijdens het WK.De NOS-selectie is in ieder gevalrond. Bert Maalderink, Tom Eg-bers en Jack van Gelder zijn vasteOranjewatchers, Henry Schut enHugo Borst presenteren vanaf 7juni vanuit Hilversum steeds om19.00 uur het dagelijkse, bijna eenuur durende WK Journaal: MetBorst op schoot. Dat vervalt als Ne-derland wordt uitgeschakeld.Het team is compleet met Dionede Graaff, Toine van Peperstratenen Jeroen Stomphorst als presen-tatoren van de duels zónder hetNederlands elftal. Er zijn tiencommentatoren, onder wie FrankSnoeks, Jeroen Grueter, PhilipKooke, Evert ten Napel, Arno Ver-meulen, Jeroen Elshoff en Rolandvan der Geer. Bas Ticheler en Jackvan Gelder volgen op de radio alleOranje-duels. Als analytici zijn on-der anderen Kenneth Perez, Bou-dewijn Zenden, Guus Hiddink,Dick Advocaat, de broers Koemanen Ronald de Boer te horen.Van Gelder is vanaf 10 juni ookop de late avond dagelijks te zienmet Studio Sportzomer, vanafGuest Lodge Melrose Place in Jo-hannesburg, waar de programma-makers dag en nacht verblijven.Gasten uit Nederland wordenvoor steeds vijf dagen ingevlogen.

„Zij schuiven steeds in wisselendesamenstelling aan. En we krijgengasten die al ter plekke zijn”, ver-telt Van Gelder, die zeker tot 30juni in Zuid-Afrika blijft. Doet Ne-derland dan nog mee, dan gaathet programma door vanuitZuid-Afrika. Anders verhuist Stu-dio Sportzomer naar Hilversum.Voetballiefhebbers kunnen zichschrap zetten voor een (over)do-sis voetbal. In de poulefase wor-

den steeds drie duels per dag ge-speeld. Behalve de duels van hetNederlands elftal, vanaf locatie ge-presenteerd, is de presentatie vande WK-duels vanuit Hilversum.Er is wel een beeldredactieteamvan de NOS in Johannesburg, inhet International BroadcastingCenter, het hoofdkwartier van al-le media. Bijna alle duels wordenin HD uitgezonden, behalve opde dagen dat er twee duels tegelijkzijn, omdat er in Hilversum maaréén HD-studio beschikbaar is.Op internet zijn alle wedstrijdenlive te volgen, al is de vraag hoegroot de capaciteit is. Tijdens deOlympische Spelen in Peking la-gen de pinautomaten in winkelseruit toen de finale van de Neder-landse waterpolodames begon.„Dat wordt spannend”, zegt Roe-land Stekelenburg, hoofd NieuweMedia. Nieuw is de mogelijkheidwedstrijden te kijken met de lap-top op schoot, die als tweedescherm alle statistieken per speleren andere gegevens toont overhet duel. NOS-directeur Jan deJong noemt het WK voetbal ‘hetpublieke antwoord op RTL’s IkHou van Holland’. „Het brengt so-ciale cohesie”, stelt hij in een aande politiek gericht pleidooi omhet NOS-budget niet te korten.

Het publieke antwoordop ‘Ik hou van Holland’

Trainers op meeste WK’s Carlos Alberto Parreira en Bora Milutinovic zijn de enige trainers die vijf WK’smeemaakten. Parreira bij Koeweit (1982), de VAR (1990), Brazilië (1994, 2006) en Saudi-Arabië (1998).Milutinovic stond tussen 1986 en 2002 bij Mexico, Costa Rica, de VS, Nigeria en China aan het roer.

Meer WK op televisie

Naast de NOS besteden ook andereNederlandse zenders de nodige aan-dacht aan het wereldkampioenschapvoetbal in Zuid Afrika. Met onder meer:

RTL7 volgt het WK voetbal op de voetin de talkshow VI Oranje, dat twee afleve-ringen per dag kent. Wilfred Genee is degastheer, Johan Derksen en René vander Gijp de vaste deskundigen. Elke dagzijn er prominente (voetbal)gasten.

Vanaf 10 juni dagelijks, van 17.50-18.55 uur en van 22.20-23.30 uur.

SBS6 Voor de late editie van Show-nieuws maakt Hans Kraay jr. elke dag eenitem over het WK voetbal in Zuid-Afrika,De dagelijkse bijdrage van de presenta-tor is getiteld De Oranjebank.

Vanaf 12 juni om 22.50 uur.

Rechtenhouder NOS moet dekomende weken alle zeilen bij-zetten om Nederland op fraaievoetbalbeelden uit Zuid-Afrikate trakteren. Maar dat gebeurtdat met een enorme liefde.„Het brengt sociale cohesie”

door Monique Brandt

Onder andere Henry Schut, Toine van Peperstraten, Jack van Gelder en Tom Egbers hebben een drukke tijd voor de boeg. foto Marcel Antonisse/ANP

Tenson Jacks

Normaal 199,-

nu vanaf159,-Uw korting is 20%

GantShirts enpulloversNormaal 99.90

nu vanaf 79,90Uw korting is 20%

GGooeess, Lange Vorststraat 56, tel. (0113) 21 45 30. MMiiddddeellbbuurrgg, Lange Delft 1, tel. (0118) 61 30 47. MMiiddddeellbbuurrgg, Lange Delft 37, tel. (0118) 650666.

1005

56R

ekla

mes

tudi

oC

J

Meldt u aan voor de nieuwsbrief op: www.bosmenshop.nl

Over scoren gesproken

GaastraShirts, rugby’s

en pulloversNormaal 79,90

nu vanaf49,90

Uw korting is 35%

2 Polo’sFrisse

zomerkleuren

Normaal 39,90 per stuk

nu 2voor49,90

Uw korting is 40%

5-Pocketbroeken

Perfecte vrijetijdsbroek

Normaal 79.90 per stuk

nu 2 voor99,90Uw korting is 40%

Van 11 juni tot en met 11 juli ziet u de wereldtop in actie bij Bos Men Shop. Met grote namen op modegebied heeft Bos Men Shop een van de sterkste, zoniet dé sterkste opstelling voor u klaarstaan.

Met spitsen van wereldformaat en winnende prijzen!

Kostuum, shirt, dasen sokkenNormaal 498,-

Kostuumdeal

249,- NUVANAF

Uw korting is 50%

ColbertdealColbert

met pantaloncadeau!

NUVANAF179,-

aanbiedingen geldig zolang de voorraad strekt.

Gant • State of Art • Gaastra • Tenson • Mc Gregor • Hugo Boss • Lynden Kay • Pierre Cardin • Napapijri • Brax • Gardeur • Lacoste • Vanguard

* Alleen verkrijgbaar bij

Bos Men Shop, LangeDelft 37, Middelburg

State of Art*Shirts enpulloversNormaal 89.90

nu 69,90

Uw korting is 25%

Bos Men Shop laat u niet in uw

hempie staan. Maar dat wist u al...

Hugo BossKostuums Normaal 499,-

399,-Uw korting is 20%

NUVANAF

Gardeur5-pockets en

jeansNormaal 99,90

79,90nu

Uw korting is 20%

McGregorShirts en pullovers

Normaal 89,90

nu vanaf 69,90Uw korting is 25%

PZC bijlage WK 2010 9 juni 2010

Documents

Transcript of PZC bijlage WK 2010 9 juni 2010