Modulair bouwen aan routekaarten

voor de gemeentelijke en regionale energietransitie

Terugblik op de bijeenkomst 16 juni 2016CoProductie van de Energiekaart.net en Smart Grid Evolution

AchtergrondBeleidsmakers van overheidsinstellingen zijn geen energie-experts. Hoe kunnen we ze helpen met hun langjarige routekaart waarmee de betreffende regio haar energiedoelstellingen behaalt?

• Op de Energiekaart zijn alle Nederlandse energie-initiatieven gebundeld. De expertise die besloten zit in de projecten, zou ontsloten moeten kunnen worden op een laagdrempelige manier waardoor de Nederlandse Energietransitie versnelt.

• Smart Grid Evolution (SGE) heeft tot doel om stakeholders – zoals gemeenten - te ondersteunen met een gestandaardiseerde modulaire methoden van bouwblokken.

Met combinaties van bouwblokken kunnen gemeenten:

• scenario’s maken

• deze doorrekenen

• het juiste scenario kiezen en uitzetten in de tijd

• energieprojecten monitoren

• strategieen bijsturen en ‘opbrengsten’ inzichtelijk maken

Vraag tijdens de bijeenkomst:

‘Helpt de methode van bouwblokken gemeenten om volgens de gekozen doelstelling energie of CO2 neutraal te worden?’

Over het modulair systeem van ‘bouwblokken’ voor het ontwerp van energie routekaarten:

Het modulair systeem is een gestandaardiseerd systeem dat modulair opgebouwd kan worden, hybride georiënteerd is én integraal gas/elektriciteit/warmte infrasystemen combineert (afhankelijk van de lokale bronnen) is een methode om elkaar versterkende energieprojecten te ontwerpen, door te rekenen en uit te voeren.

Wilma Paalman, Hof van TwenteDit heeft onze gemeente nodig om een routekaart te realiseren die ervoor zorgt dat we in

2035 energieneutraal zijn?

een tool die beleidsmakers en lokale initiatiefnemers helpt

om:Doelen te stellen

een tool die beleidsmakers en lokale initiatiefnemers helpt

om:Een routekaart uit te werken,

inclusief scenario’s die doorgerekend kunnen

worden

een tool die beleidsmakers en lokale initiatiefnemers helpt

om:De impact te berekenen

Een tool die beleidsmakers en lokale initiatiefnemers helpt om:De resultaten te monitoren, te evalueren en plannen bij te stellen

Highlights uit de bijeenkomst

Wilma Paalman – Hof van TwenteBouwblokken waarmee gemeenten en

regio’s energiescenario’s kunnen ontwerpen, doorrekenen, uitvoeren en

monitoren

ICT blijft een lasting vraagstuk.John Post - Tki Urban Energy

Er is een Service Orientated ICT Architectuur nodig om te

standaardiseren

De Nationale Energieatlas, het Ruimtelijk Atelier en andere

hulpmiddelen, zijn goede tools om het gesprek aan te gaan.

Roosmarijn Sweers – DrechtstedenDe modulaire aanpak zie ik als een brug tussen deze tools en de gemeentelijke

ambities

Tools van NetbeheerdersOlivier Ongkiehong – RVO

Gemeenten hebben mooie ambities om te verduurzamen. Er zijn wat tools en de netbeheerders hebben ook tools. Ik mis

de interactie tussen deze tools.

Gestandaardiseerde gegevensLennert Goemans – EZ

Merkt op dat kennis uit de grote projecten vaak betwist wordt. Kunnen we niet standaardiseren zodat er geen

discussies meer gevoerd hoeven worden?

Gemeenten: standaarden zouden enorm helpen bij het versnellen van

onze energieopgaven

Paul Burghardt en Niek Wijngaards, Smart Grid Evolution

Ontwerp met het modulair systeem langjarige routekaarten voor de locale

en/of regionale energietransitie

Waar hebben de pilotregio’s en de gemeenten behoeften aan?Uit de discussie:

… …

…

Laaghangend

fruit

…

…

…

…

2017 - 2021

2022 - 2026

WIND ZON GEO BIO WKK

UITLEESSYSTEMEN

PRIJS BEPALINGSYSTEMEN

PRESTATIEMEET

SYSTEMEN

AGGRE-GATOR NETBEHEER BALANS OP

HET NETPOWER TO

GAS

BATTERIJ

THERMISCHEOPSLAG

BOUWBLOKKEN ORGANISATIES / ACTOREN / ROLLEN

BOU

WBL

OKK

EN IC

T AP

PLIC

ATIE

S

BOU

WBLO

KKEN EN

ERGIE OPSLAG

BOUWBLOKKEN FYSIEKE INSTALLATIES

2017 - 2021 2022 – 2026 2027 - 2031

de modulaire ‘bouwblokken’ tool van

Smart Grid Evolution

6. De verschillende

bouwblokken kunnen in scenario’s

doorgerekend worden waarmee gerekend wordt

1. Is een modulair

systeem van ‘van bouwblokken’

2. Met

gestandaardiseerde gegevens

3. Is hybride

georiënteerd

4. Combineert gas, elektriciteit en

warmte infrasystemen

5. Is geschikt voor het ontwerp van locale

en regionale energiprojecten

Wat mag je verwachten van het systeem van modulaire bouwblokken waarmee je langjarige energie routekaarten kunt ontwerpen?

Sjaan van den Heuvel van pilotregio West-Brabant vindt betrouwbaarheid van data in de ‘bouwblokken’ belangrijk. “De gegevens in de ‘bouwblokken’ moeten gestandaardiseerd en gevalideerd zijn.”

Wilma Paalman, Hof van Twente heeft een tool nodig die beleidsmakers en lokale initiatiefnemers helpt om:• Doelen te stellen• Een routekaart uit te werken,

inclusief scenario’s en doorrekenen hiervan

• De CO2 impact te berekenen• De resultaten te monitoren

Huidige Toolkit voor gemeenten tbv hun afwegingskader naar energieneutraal• Afwegingskader warmte

klimaat warmtestatistieken• Ruimtelijk atelier• ETRM modellen• Nationale EnergieAtlas

Modulair systeem van ‘bouwblokken’ helpt

regio’s en gemeenten om energie routekaarten te

maken

Regionaal dus geschikt voor ‘hoog-over’

planvorming

Hoe integreert het modulaire system met andere instrumenten waarover gemeenten en region’skunnen beschikken? Een voorbeeldvraag van een

gemeente zou kunnen zijn: ‘Als wij een lokaal project willen starten: Welke (hybride) oplossingen passen het beste bij onze lokale situatie?’

Conclusie werkbijeenkomst ‘Modulair bouwen aan routekaarten voor de energietransitie’ op 16 juni 2016 in Den Haag

Huidige toolkit

Modulair systeem van

bouwblokken

RealiserenGemeentelijke

ambities

Elke regio heeft zijn eigen E-dentiteitElke region is uniek met zijn eigen oplossingen

Kunnen we de instrumenten samen brengen en met gemeenten bekijken hoe we samen verder kunnen komen?

Laten we niet langer kiezen voor de krenten uit het krentenbolletje. Laten we werken aan regionale krentenbollen om onze energieambities te verwezelijken.

Roosmarijn Sweers - Drechtsteden

Opmerkingen John Post – Tki Urban EnergySmart grid is inmiddels een volwassen technologie. Alleen wetgeving staat slimme netwerken nog in de weg. Tip: probeer in Hof van Twente verslimming toe te passen

Wilma Paalman – Hof van TwenteHof van Twente heeft wethouder Wim Meulenkamp die zich al sinds 2007 inspant voor duurzaamheid. Hij wist wat er nodig is om in 2035 energieneutraal te zijn en heeft alle portefeuiles (Ruimtelijk domein, Wonen en woonservicegebieden, Duurzaamheid, Economie) om het waar te maken.

Lennert Goemans – EZMerkt op dat kennis uit de grote projecten vaak betwist wordt. Kunnen we niet standaardiseren zodat er geen discussies meer gevoerd hoeven worden?Gemeenten zijn het er mee eens dat standaarden enorm zouden helpen bij het versnellen van hun energieopgaves

John Post – Tki Urban EnergyICT blijft een lasting vraagstuk. Er is een Service Orientated ICT Architectuur nodig om te standaardiseren

Joris Knigge – Tki SysteemintegratieWie gaat de standaardisatie van data en de ICT architectuur op zich nemen?Suggestie van Hof van Twente Wilma Paalman: rijk, provincie?

Roosmarijn Sweers – DrechtstedenKijk verder dan wat er nu al is. De Nationale Energieatlas en het Ruimtelijk Atelier zijn goede tools om het gesprek aan te gaan. De modulaire aanpak ziet Roosmarijn als een brug tussen deze tools en de gemeentelijke ambities. ‘Het wordt nu belangrijk om niet meer alleen voor de krenten te kiezen. Laten we kijken hoe we de krentenbroodjes kunnen maken

Wilma Paalman – Hof van TwenteDe Nationale EnergieAtlas is geschikt voor de grote lijnen. De bouwblokken tool lijkt geschikt voor het ontwerpen van kleinere projecten. ‘Je hebt verschillende instrumenten nodig om tot besluitvorming te komen.

OpmerkingenJoris Knigge – Tki SysteemintegratieWaar zou je willen aankloppen als gemeente om de gegevens te ontsluiten?

Sjaan van den Heuvel – Pilotregio West-BrabantEen organisatie die normeert. Dat moet een overheid zijn

Coen Hanschke - ECN benadrukt dat veel data uit statistieken te halen is, waar ECN mee werkt. Als de standaardisatie van NEN zou moeten komen, wordt het een erg langdurig en duur proces. ‘Wellicht is het handiger om aan te sluiten op bronnen en daar overeenstemming over te krijgen. ‘Dit moet betaalbaar te doen zijn.’

Sjaan van den Heuvel – Pilotregio West-BrabantIk had de idee dat de blokkentool vooral object georienteerd is. Is het ook gebiedsgeorienteerd?

Paul Burghardt – Smart Grid EvolutionDe tool is zowel geschikt voor hoog-over planvorming voor gebieden als voor objecten. De gebruiker bepaalt hoe hij het wil gebruikenHet handige aan de tool is dat je scenario’s kunt maken uit verschillende samenstellingen van bouwblokken en die kunt laten uitrekenen. Deze scenario’s kun je vervolgens voorleggen aan het college. Dit verbetert de politieke discussie om energieroutes inzichtelijk te maken.

John Post – Tki Urban EnergyWijst erop dat het modulaire systeem, opgebouwd met kennis uit de Energiekaart een goede tool is om de bouwblokken te destilleren en te definieren. Maar ‘hou ook rekening met de sociale component. Op Texel gaan de handen voor windmolens eerder op elkaar dan in Spijjkenisse.’ Roosmarijn wijst op de E-dentiteit die in elk gebied besloten is.

Roosmarijn Sweers - DrechtstedenMisschien moet de methode van bouwblokken aansluiten bij het transitiemodel van Quintel. ‘Zij missen de worteling in de locale samenleving.’

Paul Burghardt – Smart Grid EvolutionETM rekenmodellen gaan niet in op de 3e laag. (ETM = EnergieTransitieModel)

Olivier Ongkiehong - RVOGemeenten hebben mooie ambities om te verduurzamen. Er zijn wat tools en de netbeheerders hebben ook tools. Ik mis de interactie tussen deze tools. Suggestie: misschien moeten we nog een keer bij elkaar komen om te bespreken of gemeenten hier iets aan hebben.