Studentenblad Modulair 3_1011

nummer 3 17 decemb er 2010 jaargang 26 w w w.ou.nl

107 14 20B e s t u u rRector prof. Fred Mulder: ‘Naar andere mooie functie’

s t u d e n tBert Wienen: ‘Studie bruikbaar voor praktijk’

o n d e r zo e k José Janssen: ‘Hoe mensen door LLL-land loodsen?’

t e n ta m e nStudenten: ’Bij OU moet je veel meer doen’

dulairmOpen Universiteit

Open Universiteit

c lofon

Prof. dr. ir. Fred Mulder verruilt rectoraat voor

UNESCO-leerstoel:

‘Opnieuw een mooie functie’

4 N i e u w s

5 co lu m N s t u u tj e

6 s t u d e N t e N r a a d

7 d e s t u d e N t

12 e N da N N o g d e s t u d i e

13 s t u d i e t i p s

14 o N d e r zo e k

16 ac t i V i t e i t e N

18 s e r V i c e

19 o u ac h t e r d e c i j f e r s

20 o p t e N ta m e N

22 s ta r t e N s u p p o r t

co lu m N z w e i t z e

23 o N d e r w i j s

30 t e N ta m e N i N f o

31 a f g e s t u d e e r d e N

maandelijks

modulair verschijnt zeswekelijks, telt 32 pagina’s, in een oplage van 33.000 exemplaren. het blad wordt uitgegeven door de afdeling Voorlichting, service en informatie van de open universiteit (issN 0920-2560). studenten en alumni krijgen het blad (gratis) bezorgd. er is ook een digitale editie (inclusief archief): www.ou.nl/modulair

Redactie hoofdredactie/eindredactie: frans Bogaert

Redactionele bijdragenmarijke te hennepe, zweitze w. hofman, fred meeuwsen, frans Bogaert, leon mussche (cartoon), paul troost, ramona ghijsen, ton reijnaerts, gijske meijerink, jeroen liefhebber, ingrid frints, eva von stockhausen

Overige bijdragen walter Bazen, Nanda Boers, Bep franke, paul franck, peter Nederlof, josé muijtjens, paul van de Boorn, john dohmen, michel severijns, gerda van doorne, lukas mouton, dity van wijk

Grafische vormgevingVisuele communicatie en document-verwerking, Vivian rompelbergBasisontwerp: exit communicatie, wessem

Fotografie peter strelitski, chris peeters, andré van den akker, maurice copier, Bep franke, peter honig

Druk oBt, den haag terrapress mat 80gr

Advertenties Voor advertenties kunt u rechtstreeks contact opnemen met de hoofdredactie

Redactieraad modulair (en e-modulair) worden redac-tioneel bewaakt binnen de uitgangs-punten zoals geformuleerd door de redactieraad. leden: voorzitter koos Baas, ing. (informatica); drs. Nanda Boers (psychologie); frans Bogaert ma (Voorlichting, service en informatie);drs. dick disselkoen (cultuurweten-schappen); drs. john dohmen (rechts-wetenschappen); peter honig (studie-centra); dr. marga winnubst (celstec); Bernadette kop (ondernemingsraad/studentenraad); drs. max van luik (managementwetenschappen); henny schut (marketing en communicatie); drs. Bep franke (Natuurwetenschappen).

Redactieadres secretariaat: Nicolle delnoy (045-5762645) of romy ewoldt (045-5762858)postadres: Valkenburgerweg 177 postbus 2960, 6401 dl heerlen t 045-5762670 (hoofdredactie) f 045-5762766 e-mail: [email protected] www.ou.nl/modulair

Studietips

planning: houd het realistisch en leuk!

Bestuur

Onderzoek

wegwijzers door het leven-lang-leren-land

13

14

modulair 17 december 20103Open Universiteit

de studentStudent Onderwijswetenschappen Bert Wienen MSc:

19

Studiegroepje psychologie

’we zijn naar intense vriendenclub gegroeid’

De OU achter de cijfers

778 medewerkers

inh ud

‘Wat ik bestudeerde zag ik letterlijk op mijn afdeling gebeuren’

Op tentamen

‘Bij de ou moet je veel meer doen om een tentamen

goed te kunnen afsluiten’20

17

modulair 17 december 20104 Open Universiteit

Wikiwijs wint eParticipatie Awardhet wikiwijs-programma ontving donderdag 14 oktober tijdens het congres ‘Burger bewust’ de eparticipatie award 2010. wikiwijs is een webplatform waar docenten leermateriaal kunnen zoeken, gebruiken, maken en delen. de jury roemde wikiwijs onder meer omdat wikiwijs.nl ‘het gebruik en hergebruik van open leermidde-len op een uitermate relevante en nuttige manier bevordert, door maximaal gebruik te maken van de mogelijkheden van web 2.0 en open data principes’. omdat de ou en kennisnet op initiatief van het ministerie van ocw wikiwijs (verder) ontwikkelen, was wikiwijs één van de vijf genomineerden in de categorie overheid. de epar-ticipatie award, ingesteld door Burgerlink, is een erkenning voor de getoonde inzet van burgers en overheden om digitale middelen voor burgerbetrokkenheid te gebruiken. Burgerlink – een initiatief van Binnenlandse zaken – wil servicekwaliteit bevorderen, klant-tevredenheid meten en burgerbetrokkenheid stimuleren. zo’n 500 initiatieven kwamen in aanmerking voor een nominatie.

Verschenen RdMC-rapportenVorig jaar heeft het ruud de moor centrum – centrum voor de professionalisering van onderwijsgevenden – een groot aantal vraagsturingsprojecten aangepakt, 31 in totaal. Verreweg de mees-te van die projecten zijn geëvalueerd in het rapport met de titel Samen professionaliseren, samen uitvoeren. onderzoeksinstituut its (radboud universiteit) heeft de evaluatie voor zijn rekening

genomen. de onderzoekers hebben tevens in kaart gebracht wat er in andere europese landen wordt gedaan aan het professio-naliseren van leraren, vanuit de vraag wat Nederland van de bui-tenlandse praktijk kan opsteken. een neerslag staat in het rapport Professionalisering van leraren in het buitenland. tot slot is er een studie gemaakt van de formele regelingen voor het professiona-liseren van leraren in Nederland. het resultaat van dat onderzoek staat in Ruimte voor professionaliseren. de verschillende rappor-ten zijn te downloaden via de website www.ou.nl/rdmc (ga naar ‘onlangs verschenen rdmc-rapporten’).

FTA gaat samenwerken met Free Software Foundationde free technology academy (fta), waarin de ou participeert, gaat samenwerken met de free software foundation (fsf). doel is verdere uitbreiding en verbetering van professionele opleidingen over vrije software en vrije standaarden. het gebruik van vrije soft-ware – ook wel bekend als open source software – neemt snel toe bij overheden en bedrijven. op veel plaatsen ontbreekt echter nog voldoende expertise op dit terrein. dr. wouter tebbens, voorzit-ter van de free knowledge institute en directeur van de fta, legt uit: ‘wij zijn de vrije software opleidingen aan het opbouwen met steun van relevante organisaties en leden van de community. in deze zin is het een eer om te kunnen samenwerken met de fsf.

Competentiemanagement dient vooral organisatiemet competentiemanagement kunnen organisaties flexibiliseren, ontwikkelen en zich continue aanpassen door de kerncompetenties van een organisatie te vertalen in vereiste competenties van medewerkers. dr. albert kampermann onderzocht in zijn proef-schrift Competentiemanagement. Tussen bevoegdheid en bevlogen-heid of dit idee van maakbaarheid terecht is. en, kan de medewer-ker zich met competenties beter committeren aan de organisatie, wat bijdraagt aan zijn motivatie en bevlogenheid? de inzet van de medewerker blijkt bepalend voor de concurrentiepositie. dit menselijk kapitaal vraagt voortdurend om investeringen en onderhoud. de kwaliteit van de prestaties en de inzetbaarheid van de medewerker worden in theorie verbonden met motivatie en capaciteiten. het promotie-onderzoek, in een aantal gemeenten, toont aan dat de pretenties van competentiemanagement maar ten dele worden waargemaakt: ‘Van een win-win-situatie is nau-welijks sprake, competentiemanagement dient vooral het belang van de organisatie.’ Verder ontaarden veel van zulke initiatieven in verstarring en zorgen voor versplintering in het human resources management. kampermann pleit voor een betere integratie van competentiemanagement in de organisatiecultuur en bijpassende managementstijlen. de promotie vond plaats op vrijdag 19 november aan de ou.

de nieuwe doctor kampermann ontvangt de bul uit handen van prof. dr. a. korsten.

nie ws


lumnS

tu

de

nt

enc

KwaliteitDe kwaliteit van het hoger onderwijs is momenteel sterk in het nieuws. In positieve zin: studenten beoordelen de OU als beste van Nederland. In negatieve zin: som-mige hogescholen schijnen diploma’s bijna ‘gratis’ weg te geven. Ook in mijn omgeving is de kwaliteit van het onderwijs onderwerp van gesprek. Er wordt geklaagd over het gebrek aan inhoud van een opleiding aan een hogeschool (zodanig zelfs dat een van de studenten in kwestie de studie nu aanvult met modules van de OU ...). Wat ik merkwaardig vind is dat er een omgekeerd ver-band in lijkt te zitten. Ik zou denken dat studenten die gemakkelijk hun diploma halen door gebrek aan inhoud of een te laag examenniveau erg tevreden zijn over hun studie. Niets blijkt minder waar: juist studenten van de universiteit waarvan in ieder geval de tentamens pittig zijn (ik heb vanaf deze plek al heel wat gescholden op de sys-tentamens die zoveel detailvragen bevatten), daarvan zijn juist de studenten buitengewoon tevreden. Kennelijk vinden we het toch met z’n allen heel belangrijk dat het diploma echt waarde heeft, ook al moeten we daar hard voor werken. Maar het streven naar kwaliteit moet niet doorslaan. Verschillende collega’s die aan reguliere universiteiten hebben gestudeerd, willen via de OU een aanvullend certificaat halen. Bij aanvraag wordt beoordeeld of, en zo ja, welke vrijstellingen verleend kunnen worden. De OU blijkt bepaald niet scheutig te zijn met deze vrijstel-lingen. Een student kreeg zelfs geen vrijstelling voor een vak waarvoor hij nota bene hetzelfde boek had moeten doornemen. Na protest streek de coördinator van het vak uiteindelijk de hand over het hart. Natuurlijk moet de OU alleen certificaten afgeven waarvan de kwaliteit ab-soluut gewaarborgd is, daar zijn we het over eens. Maar is dat de reden van het strikte vrijstellingenbeleid of zou er stiekem, uiteraard geheel onbewust, ook meespelen dat elke student voor een vak van de OU er een is? De praktijk leert immers dat het hemd altijd nader is dan de rok. Denk aan accountants, banken, artsen en notaris-sen, waar speciale maatregelen nodig waren omdat bij problemen de klant systematisch aan het kortste eind bleek te trekken of geheel uit beeld verdween, hoe hoog de morele normen en hoe goed de bedoelingen op papier ook waren. Waar eigenbelang in het spel is, is een objectieve beoordeling een illusie. Als de OU ook op het vlak van het verlenen van vrijstellingen echt kwaliteit zou willen leveren, zou het handiger zijn als een onafhankelijke instantie de aanvragen zou beoordelen ....

Stuutje van Vulpen

we hopen bij te dragen aan de community en nodigen de leden van de fsf uit deel te nemen aan onze cursussen en onze studie-materialen te reviewen.’richard stallman, leider van de vrije-softwarebeweging en voorzitter van de fsf, zegt: ‘de fta-studiematerialen leren mensen gNu/linux te gebruiken. en meer dan dat, het leert ze te herken-nen waarom dit belangrijk is.’ stallmans reputatie willen we u overigens niet onthouden: ietwat moeilijk in de omgang, zijn doctoraat (harvard) nooit afgemaakt, echter bekleed met vele titels en eredoctoraten.

Burgemeester depla in gesprek met een van de studenten.

B&W op werkbezoekop dinsdag 23 november bracht het college van Burgemeester en wethouders van heerlen een bezoek aan Xperience parkstad, een lokale samenwerking van voortgezet tot en met wetenschappelijk onderwijs. zowel bij hogeschool zuyd als bij de ou spraken B&w met leerlingen en studenten over tal van onderwijsprojecten van de deelnemende onderwijsinstellingen. Vragen die zoal hardop werden gesteld, waren: hoe geven de partners vorm aan door-lopende leerlijnen? hoe sluiten onderwijsthema’s aan op de ont-wikkelingen in parkstad limburg? in totaal werden negen projecten gepresenteerd. Voor burgemeester dr. paul depla – in april dit jaar begonnen in zijn nieuwe ambt – was bijna alles nieuw, waardoor hij een representatief overzicht kreeg van de onderlinge samen-werking. in Xperience parkstad werken voortgezet onderwijs, mbo, hbo en wo samen aan een hoogwaardig en samenhangend onder-wijsaanbod in parkstad limburg.

Een voorspoedig (studie)jaar! De redactie wenst, mede namens alle medewerkers van de Open Universiteit, alle studenten een fijne Kerst en een voorspoedig (studie)jaar 2011 toe!


Medezeggenschap voor studenten vindt bij onze universiteit plaats

in twee typen overlegorganen, namelijk de Studentenraad en de

Facultaire opleidingscommissies (FOC’s). Laatstgenoemde gremia

zijn er voor elke faculteit afzonderlijk. En beide typen gremia zijn

bij WHW geregeld. Michel Severijns licht de verschillen tussen ‘zijn’

Studentenraad en FOC’s nader toe. Tegelijkertijd doet hij een

oproep aan studenten zich als lid op te geven. ‘Want zonder

participatie van studenten, verzuipt de medezeggenschap.’

ra

ad

s t u d e n t e n

michel severijns

Help, de medezeggenschap verzuipt!een studentenraad is een verkozen raad van studenten die overlegt met het bestuur van de universiteit. de studentenraad heeft instemmings- en advies- recht (zie kadertje). deze raad is hét centrale medezeggenschapsorgaan van de universiteit dat de belangen van de studenten behartigt. tot zover is er (nog) niets aan de hand, maar er is een probleem. Bij iedere verkiezing zijn er te weinig studenten die zich kandidaat stellen voor deze raad. Nu kun je uiteraard zeggen: dat is mijn probleem niet. ik studeer op afstand en verder niets. als je het echter met een bepaalde gang van zaken binnen de ou niet eens bent – bijvoorbeeld tariefstelling – dan kun je natuurlijk gaan klagen tegenover je medestudenten of in het studentencafé op studienet. andere studenten reageren hierop en er ont-staat een levendige discussie, maar daar blijft het dan ook bij. er verandert verder niets. wil je iets veranderen, dan zul je dat via de studentenraad moeten doen en deze raad heeft leden nodig om zijn werk te kunnen doen. eind volgend jaar zijn er weer verkiezingen voor de studentenraad. wij rekenen er dan op dat jij, die inspraak belangrijk vindt, niet alleen klaagt maar je ook aanmeldt als kandidaat-lid voor de studentenraad. misschien moet je vooraf al eens binnenlopen ...

FOC: inspraak over eigen opleiding waar de studentenraad zich vooral bezighoudt met voor álle studenten belang-rijke zaken, gaat het bij de facultaire opleidingscommissies (foc’s) over de onderwijs- en examenregeling van de betreffende faculteit: studieprogramma, studeerbaarheid, begeleiding, bereikbaarheid, informatievoorziening, kwaliteit. maar, ook bij de foc’s zitten te weinig studenten die willen participeren. Vind je bijvoorbeeld dat de kwaliteit van een module niet voldoet, de foc is dan de aangewezen plaats om je ongenoegen kenbaar te maken. ook kun je hier jouw mening geven over de inhoud van de modules, de kwaliteit van de tentamens en examens of de bereikbaarheid van docenten. eenmaal per jaar wordt het pro-gramma voor het nieuwe studiejaar besproken en iedereen kan hierover zijn/haar mening kenbaar maken. allemaal goede redenen om je op te geven voor jouw facultaire opleidingscommissie. oproepen daartoe worden regelmatig in modulair gedaan.

de studentenraad is momenteel in overleg met het college van bestuur om voor de student-leden van de foc naast de reisvergoeding ook vacatiegeld te vragen. meestal ben je een dag kwijt aan deze vergadering en wij vinden dat daar een ver-goeding tegenover moet staan. zowel de studentenraad als de facultaire opleidingscommissies zijn belangrijke overlegorganen van onze universiteit. medezeggenschap is een verworven recht, maar als niemand bereid is zich hiervoor in te zetten, dan, ja dan … verzuipt onze inspraak.

dentenbelangen st

de studentenraad (sr) is het formele, namens alle studenten sprekende medezeggenschapsorgaan. de huidige sr telt zeven leden (er zijn negen zetels). de leden spreken in diverse samenstellingen mee over domeinen zoals: student meer centraal, profilering ou, financiën, kwaliteit van het onderwijs, Vlaamse studen-ten. met de recente wijziging van de whw (september 2010) beschikt de sr, in de gezamenlijke vergadering met de or, nu over de belangrijke bevoegdheid van instemmingsrecht op het ou-instellingsplan. in modulair spreekt de studentenraad steeds op eigen gezag.

wilt u eens een vergadering bijwonen, bel dan met het ambtelijk secretariaat 045-5762737/2215 of mail naar [email protected]. wilt u meer weten over de sr, ga dan naar studienet > studentenraad.


dentde st

ra

ad

s t u d e n t e n

’Studie bruikbaar voor de praktijk’

Op het hbo voelde Bert Wienen zich niet zo

thuis. Te schools en weinig inspirerend. Zijn

eerste baan als junior personeelsadviseur

ontlokte hem al na drie maanden de verzuch-

ting ‘Is dit nu alles, moet ik dit mijn hele leven

blijven doen?’ Toch inspireerde zijn werk hem

om opnieuw aan de studie te gaan, maar nu

koos hij niet voor een dwingende schoolse

setting, maar voor een manier van studeren

waarin hij theorie en praktijk kon combineren.

‘De flexibiliteit van de Open Universiteit ligt

me wel.’ Inmiddels heeft hij binnen vijf jaar

twee masters afgerond: Managementweten-

schappen en Onderwijswetenschappen.

Succes heeft hij ook met zijn werk, want zijn

project in de Jeugdzorg kreeg de Jos van

Kemenade Award 2010.


dentde st

direct toepasbaar, innovatief en met aantoonbaar resultaat zijn een paar criteria waaraan onderwijsprojecten moeten voldoen die zich voor de jos van kemenade award – genoemd naar mede-oprichter van de ou van het eerste uur en nu o.a. minister van staat – kandi-daat stellen. het zijn ook eisen die Bert wienen (27) aan een studie stelt. ‘misschien lag het aan mij, maar de hogere beroepsopleiding personeel & arbeid die toch voor de praktijk opleidt, vond ik niet concreet. ik kon me weinig voorstellen bij wat ze me vertelden, pas na de stage begon het me te dagen. met de open universiteit heb ik betere ervaringen.’

de directe toepasbaarheid van de leerstof is misschien wel hét criterium dat wienen het meest bij de ou aanspreekt. ‘de dingen die ik leer, zie ik in de praktijk van mijn werk.’ een beetje voorspelbaar is dat natuurlijk wel, want hij koos managementwetenschappen en daarna onderwijswetenschappen, omdat zijn werk vragen opriep waarvan hij de ach-tergronden beter wilde begrijpen. ‘mijn ervaring is dat beide studies heel academisch zijn, maar tegelijk concepten bieden waarmee ik iets kan beginnen.’ hij vindt dat kenmerkend voor opleidingen van de ou. ‘ik heb heel even aan een reguliere universiteit gestudeerd. daar zaten allerlei jonge studentjes eindeloos over moeilijke theorieën te discussiëren. Niets voor mij. een studie moet bruikbaar zijn en handvatten bieden om nieuwe ideeën op mijn werk te introduceren.’

Om dat nou mijn hele leven toe doen …Bert wienen haalde op zijn eenentwintigste zijn hbo-diploma en kon direct als junior personeelsadviseur in de gevangenis van hoogeveen aan de slag. ‘hartstikke leuk werk, maar om dat nou mijn hele leven te doen … nou nee. ik was nieuwsgierig naar meer.’

tekst: paul troostBeeld: peter strelitski

modulair 17 december 20109Open UniversiteitOpen Universiteit

onderwijswetenschappen, veel te lang naar mijn zin, want op een gegeven moment had ik het onderwerp wel gezien.’

Relativeren met twee masterdiploma’s op zak is Bert wienen op zijn zevenen-twintigste al een allround professional, al zal hij dat zelf als eerste relativeren. ‘als afdelingshoofd bij jeugdzorg heb ik nu zowel op de bedrijfskundige als de onderwijskundige kant een beetje zicht. maar ik denk erover om ook de master psychologie te gaan doen, want ik heb nog te weinig kijk op behandelingsvormen die hier toegepast worden.’ ‘Nieuwsgierig naar meer’ noemt wienen zijn drive om steeds meer kennis te vergaren. ‘een soort natuurlijke nieuwsgierigheid is heel belangrijk. daar moet je de inspiratie uit halen.’

zijn werk bij Yorneo vaart er wel bij. als projectleider positive Behavior support gebruikt hij zijn kennis voor innovaties in het basisonderwijs. ‘we willen kinderen in hun eigen vertrouwde wereld opvangen en daarom leren we leerkrachten hoe ze problematisch gedrag kunnen herkennen en hoe ze ermee moeten omgaan.’

Jos van Kemenade Award Bij toeval las wienen op de website van de ou over de jos van kemenade award van het ruud de moor centrum. ‘ons project vol-deed volgens mij aan een van de belangrijkste criteria, namelijk het professionaliseren van leerkrachten.’ hij kreeg gelijk, want Yorneo won uit vierendertig inzendingen de eerste prijs die bestaat uit een wisselsculptuur en een cheque ter waarde van € 15.000 die voor ondersteuning door het ruud de moor centrum besteed moet wor-den. ‘Voor mij voldoet ons project precies aan de eis die ik ook als student belangrijk vond: maak ideeën en concepten bruikbaar voor de praktijk. ik ben blij dat die intentie gehonoreerd is.’

’Ik kan iedere student aanbevelen werk en onderzoek te combineren’

psychologie had zijn belangstelling, maar zijn werkgever bood hem in het kader van een sociaal plan faciliteiten om zich bij te scholen. de opleiding moest wel bij zijn werkzaamheden aanslui-ten. het werd managementwetenschappen in deeltijd aan de open universiteit, want tijd om overdag college te lopen had hij niet.

’Wat ik bestudeerde, zag ik op mijn afdeling bijna letterlijk gebeuren’

de studie sloot inderdaad bijna naadloos bij zijn werk aan. in de periode dat hij met zijn opleiding begon, werden er diverse orga-nisatieveranderingen in de gevangenissen in het noorden van het land doorgevoerd. ‘de achtergronden daarvan kon ik niet doorzien. door de flexibele opzet van de ou kon ik eerst die modules kiezen waarin verschillende typen organisatieculturen beschreven en verklaard werden. wat ik bestudeerde, zag ik op mijn afdeling bijna letterlijk gebeuren. die manier van leren is gewoon fantastisch.’

het duurde echter niet lang, voordat hij zelf aan den lijve onder-vond wat een reorganisatie kan betekenen. als jonge werknemer werd hij met zachte dwang gepusht elders te solliciteren. ‘Veel moeite had ik daar niet mee, want ik was pas vierentwintig en was bezig met mijn master. de wereld stond nog voor me open.’ Yorneo, aanbieder van jeugdzorg in drenthe, zocht ‘enthousiaste medewerkers projecten’. Bert wienen kreeg daar opdracht te onderzoeken met welke methoden jonge kinderen met problemen op hun eigen school geholpen kunnen worden in plaats van dat ze naar een instelling van jeugdzorg moeten gaan. ‘Van onderwijs wist ik niet zoveel. daarom ben ik weer aan de studie gegaan, natuurlijk bij de ou, want daar komt mijn manier van studeren het best tot zijn recht.’

Net als bij managementwetenschappen moest hij voor onderwijs-wetenschappen eerst een schakelprogramma volgen om zijn kennis bij te spijkeren. ‘wat ik nu bestudeerde, had niet altijd direct met mijn werk te maken, want de leerstof was best abstract en afstandelijk, maar door de onderzoeksopdrachten kon ik meestal wel een link met jeugdzorg leggen.’ zijn scriptie is daarvan een mooi voorbeeld. ‘mijn onderzoek heb ik bij mijn werkgever gedaan en ik kan iedere student aanbevelen werk en onderzoek te combineren, als dat ten minste mogelijk is. het bespaart een hoop tijd en collega’s zijn meestal wel bereid een vragenlijst in te vullen, vooral als ze merken dat het onderzoek hun eigen functioneren aangaat. ik had een geweldige respons van 157 vragenlijsten.’

zijn afstudeeronderzoek ging, kort gezegd, over de manier waarop professionals in de jeugdzorg leren. wat leren ze op hun werk, doen ze dat via bijscholingen of leren ze spontaan door hun dagelijkse bezigheden en hoe kan ik mijn resultaten theore-tisch onderbouwen? een hele opgave, zo’n uitgebreide scriptie waar alle aspecten van wetenschappelijk onderzoek aan bod komen. ‘een jaar deed ik erover, een derde van mijn hele studie

Naam: Bert Wienen Leeftijd: 27Burgelijke staat: gehuwd, een zoontje, en kindje op komst Woonplaats: Assen Vooropleiding: Havo Gomaruscollege Groningen HBO Personeel en Arbeid aan de Hanzehogeschool GroningenBeroep: Afdelingshoofd / projectleider in de Jeugdzorg Begonnen: Managementwetenschappen in 2004; Onderwijswetenschappen in 2007 Afgerond: respectievelijk in 2006 (drs.) en 2010 (MSc)


’ik stap van de ene naar de ander mooie functie over’

Fred Mulder verruilt rectoraat voor UNESCO-leerstoel

we treffen fred mulder aan op zijn kamer – veel boeken en rapporten, weinig opsmuk – nog bezig met zijn lunch. met het open-staande boordje van zijn hemd en zijn slan-ke, grote postuur oogt hij (61) opmerkelijk sportief. in die outfit voelt hij zich zichtbaar op zijn gemak. het statement van ‘gewoon doen’ zal tijdens het interview opvallend vaak vallen. daarbij noemt hij graag de namen van anderen (maar hier weggelaten; red.) die ook hun steentje hebben bijgedra-gen. het ging hem in zijn ambt vooral om vernieuwende onderwijsconcepten, een vaste koers, netwerken en samenwerken met collega-onderwijsinstellingen. en dat vanuit zijn persoonlijke overtuiging van een sterk profiel als universiteit voor leven-lang-leren (lll) en de grenzeloze mogelijkheden van open educational resources (oer). als een vriendelijke terriër houdt hij vast aan zijn doel, waar hij zich alleen van laat terug

fluiten door te drukke agenda’s of nog niet begrepen noodzaken bij anderen. wat hij wil, maakt hij duidelijk via een bedachtzame woordenstroom.

Het takenpakket van een rector magnificus

is dat van een universiteitsbestuurder met een

accent op de terreinen onderwijs en onderzoek.

de rector voert tevens ceremoniële taken uit. zo

is hij voorganger tijdens academische zittingen

zoals de dies natalis, oraties en promoties, en

daartoe voorzitter van het college voor pro-

moties. hij vertegenwoordigt de ou extern in

diverse (inter)nationale circuits, zoals het rectoren

college van de 14 Nederlandse universiteiten –

van dát college was de ou-rector voorzitter in

2007-2008 en daardoor tevens lid van de jury

voor de prestigieuze spinoza-premie voor top-

onderzoek. als lid van het college van bestuur

beheert de rector van de ou stevige dossiers

zoals internationalisering, lll, oer.

Hoe voelt het, zo vlak voor de formele rectoraatsoverdracht? ‘goed, ik vind het prima om na ruim 10 jaar die functie neer te leggen. dat is toch een relatief lange periode. de verandering is goed voor mij persoonlijk, maar eveneens voor de organisatie. de mensen kennen je onderhand ook wel, inclusief je aanpak, je gebruiksaanwijzing, je drijfveren en je visies. goed dat iemand anders dat gaat overnemen. ik stap van de ene mooie functie over naar een heel andere mooie functie, een universiteitsleerstoel met het uNesco-label.’

Wat was na 15 jaar, met een korte onder-breking extern, uw motivatie om te gaan voor het rectoraat c.q. lid van het CvB? ‘eerst wil ik dat vertrek van destijds nog

eens toelichten. het was namelijk niet zozeer uit vrije wil. de beide bètafacul-teiten, technische wetenschappen en Natuurwetenschappen, kwamen onder één directoraat te vallen, onder leiding van een hoogleraar-directeur. als decaan van eerst-genoemde faculteit, waar ik vanaf 1983 met hart en ziel had gewerkt aan inhoud en kwaliteit, kreeg ik te maken met een sterk hiërarchisch ingesteld iemand van buiten. waar ik dit zelf in het geheel niet zo heb, zorgde dat voor een enorme clash. er lag dan eigenlijk ook geen andere weg open dan te vertrekken (naar tsm Business school bij de universiteit twente; red.).’

Maar u kwam terug … ‘in het voorjaar van 2000 werd ik gebeld door de ou. de universiteit had enkele maanden eerder een forse bezuiniging opgelegd gekregen van de toenmalig minister van onderwijs. een moei-zame bezinning op de koers, met als één van de alternatieven samenwerking met een reguliere universiteit, had het eenhoofdig college van bestuur nog weten om te buigen in een andere variant. daarbij zou de ou op het gebied van innovatie moeten gaan samenwerken met ver-schillende ho-instellingen, onder de vlag van een consortium, de digitale universiteit (du). door de ontstane onrust echter was het vertrouwen in de toenmalige bestuursvoorzitter danig geslon-ken. of ik, als medewerker van het eerste uur, samen met nog iemand van buiten, naast hem zitting wilde nemen in een driehoofdig college. Binnen die constellatie zag ik dat echter niet zit-ten en heb toen neen gezegd.’

Min of meer stelde u op die manier al een aantal voorwaarden …‘Nou ja … twee weken daarna werd ik weer gebeld, terwijl de raad van toezicht op zoek was naar ook een nieuwe collegevoorzitter. dat open-de opnieuw de mogelijkheid om terug te komen bij een instelling in zwaar weer, maar waar nog steeds mijn hart lag. ik hoefde alleen nog maar te weten wie collegevoorzitter zou worden.

Decorum …

‘enerzijds heel belangrijk, daar doe ik zelf uiteraard aan

mee tijdens de diesvieringen en oraties. anderzijds past

het me niet helemaal. als het echter aan de orde is, dan

hecht ik eraan dat alles gestroomlijnd verloopt, volgens

een duidelijke code.’

Fred Mulder – prof. dr. ir. – werkt al sinds 1983 bij de Open Universiteit. Van

huis uit scheikundige en wiskundige, begon hij als extern auteur en daarna

als cursusteamleider Informatica, werd in 1991 hoogleraar Informatica-

onderwijs en in 1993 decaan van de toenmalige faculteit Technische weten-

schappen. In 1998 kwam er – tot zijn spijt – een breuk met de OU, waarna

hij in 2000 terugkeerde als lid van het College van bestuur respectievelijk

rector. Na tien jaar rectoraat neemt hij afscheid om een nieuwe UNESCO-

leerstoel te gaan bekleden op het terrein van open educational resources.

‘Ik stap van de ene naar de andere mooie functie over.’


de keuze bleek te vallen op oud-politicus thijs wöltgens, burgemeester in zijn geboor-teplaats kerkrade. tijdens een kennismaking op het gemeentehuis bleek dat er een goede samenwerking te smeden was. wöltgens (hij overleed in mei 2008; red.) zou het politiek-bestuurlijke en het lopende bedrijf voor zijn rekening nemen, ik het inhoudelijk-bestuurlijke en de innovatieagenda.’

Toen wachtten u enkele stevige dossiers … ‘met het politiek opgelegde consortium konden we niet zelf meer aan de knoppen draaien. zo bleek overeengekomen dat de projectleiding zou liggen bij de universiteit twente. waar met de du de existentie van de ou in het geding was, was dit een ontoe-laatbare constructie. onder de voorwaarde dat de projectleiding bij de ou op college-niveau zou worden gedaan, is men alsnog akkoord gegaan. in de eerste jaren heeft dit veel van mijn tijd en aandacht gevergd. maar er lag nog een ander fors probleem: de ou had in een eerder stadium toegezegd om jaarlijks 15 miljoen gulden op te hoesten als inleg voor de du, terwijl andere universitaire partners konden volstaan met 3 miljoen. we hebben dat toen weten om te buigen in een regime met een aflopende reeks, van 6 mil-joen naar 3 miljoen.’

Maar, het Consortium stopte uiteindelijk …‘ja, het is gestart op wens van het ministerie in een stevige construct met ook extra over-heidsgeld, als antwoord op de internet-expansie en het idee dat amerikaanse instellingen het Nederlandse hoger onder-wijs zouden binnenvallen. maar de internet-bubble spatte uiteen, de ambities werden bijgesteld en de du normaliseerde, waarna de activiteiten uiteindelijk – flink afgeslankt – in 2006 werden ondergebracht bij surf. die du-jaren zijn in mijn ogen van doorslag-gevende betekenis geweest voor het voort-bestaan van de ou. we hebben onze exper-tise op ruime schaal gedeeld met anderen, dat heeft geleid tot prima nieuwe producten en diensten, we werden gewaardeerde part-

ners en waren in staat om onze eigen posi-tie in het hoger onderwijs weer in te nemen, met een sterk profiel als lll-universiteit. en, niet onbelangrijk: er werd niet naar ons gewezen als mogelijke schuldige toen de du stopte.’

Koninklijke onderscheiding (april 2007) …

‘dat was een grote verrassing voor mij, dat ik die

kreeg voor mijn inspanningen op het lll-dossier.

zoals ik toen al opmerkte, die onderscheiding

komt toe aan de hele ou.’

Hét dossier dat u het meest na aan het hart ligt, is toch wel OER … ‘Nou, daar ging wel iets anders aan vooraf, namelijk het lll-dossier. tegen de achter-grond van de zogeheten lissabon-doelstel-lingen uit 2000 – het onderwijspeil van de Nederlandse bevolking moest fors omhoog – wilden we het leren hoger op de nationale agenda krijgen. daartoe zijn we in 2004 gestart met het Nationaal initiatief ‘lang leve leren!’, samen met teleac/Not, surf en kennisnet en daaromheen een advies-raad van sociale partners – werkgevers- en werknemersorganisaties – en de onderwijs-brancheorganisaties – VsNu, hBo-raad en mBo-raad – geleid door de voorzitter van de ser. en dan geen nieuwe adviezen meer, maar een actieagenda. Bij de diesviering in 2005 deed ik de oproep om de permanente deadlock in het maatschappelijk krachten-veld rondom lll te doorbreken. zo ontwik-kelden we samen met de raad voor werk en inkomen een Nationaal actieplan onder de titel Een open en flexibele infrastructuur voor Leven Lang Leren. dit plan werd op een scholingstop in februari 2008 omarmd door alle betrokkenen: sociale partners, gemeen-ten en onderwijspartijen, én de bewindslie-den van ocw en szw. een mijlpaal dus, maar niet voor lang, want in de follow-up is het actieplan weer ‘weggeregisseerd’. de patstelling duurde dus gewoon voort.’

En wat nu met OER? ‘het leek ons, de vier dragende organisaties van het Nationaal initiatief, verstandig om de aandacht te verschuiven van lobbyen en polderen op nationaal niveau naar het zelf uitvoeren van activiteiten die er hoe dan ook toe doen voor lll. minder ambitieus, maar wel effectief. Bij de ou kozen we voor het introduceren van oer als een interven-tie in ons onderwijssysteem. die oer-beweging is begonnen bij de gerenom-meerde amerikaanse universiteit mit, die vanaf 2001 al haar cursusmaterialen gratis online beschikbaar stelde. zo ontstond het

uitgangspunt dat digitale leermaterialen online vrij toegankelijk zijn voor iedereen, voor gewoon gebruik maar ook om aan te passen en aan te vullen. eind 2006 zijn wij toen als eerste in Nederland in oer gestapt met het opener-project, mede gefinancierd door ocw en szw. dat heeft uiteindelijk zo’n 25 compacte cursus-sen voor zelfstudie opgeleverd op een portaal dat in de looptijd van het project ongeveer een miljoen unieke bezoekers heeft gehad. het doel, meer mensen verleiden tot leren in het hoger onderwijs in een informele context, werd daar-mee ruimschoots gehaald. eind 2008 zijn we, samen met kennisnet, aangezocht om het door ocw gelanceerde nationale wikiwijs-programma te trekken: open leermaterialen in alle onderwijs-sectoren, van primair tot universitair niveau. Nederland loopt daarmee internationaal voorop in een overigens in veel landen uitwaaierende oer-beweging, omarmd door uNesco.’

U roert internationalisering aan, waarom is dat (ook) belangrijk voor studenten? ‘Nederland houdt niet op bij de grens. tot nog toe hebben we wel veel europese projecten gedraaid, veelal onder de paraplu van de european association for distance teaching universities (eadtu), maar in onze opleidingen is dat nog nauwelijks zichtbaar. Nu, dankzij het concept van virtual mobility, en in combinatie met oer, wordt het voor studenten aantrekkelijk om ook over de grens te studeren, maar dan virtueel bij onze zusteruniversiteiten. om hier goed aan tegemoet te kunnen komen, moeten onze faculteiten de komende jaren gerichte maatregelen ontwikkelen en uitvoeren. overigens is er op initiatief van onze studenten-raad nu een eadtu student council, waarvan we mede het nodige kunnen verwachten.’

Gaat het u allemaal wel snel genoeg?‘op de eerste plaats handelen faculteiten, waar-binnen de beschikbare middelen de laatste jaren stevig onder druk zijn komen te staan, ook naar eigen inzicht en tempo. toch lijkt mij het moment om voor internationalisering steviger door te pakken nu aangebroken. Van de andere kant – ooit was ik zelf decaan – moet je bij deze organisatie geduld hebben. maar, soms kan het ook bijna te laat zijn. met de volgend jaar te star-ten hBo-opleidingen (zie laatste modulair; red.), al in 1984 behorend tot onze missie, zijn we pas in 2007 begonnen met de voorbereidingen. en dat is naar mijn inschatting, gegeven de markt-ontwikkelingen en de politieke context, net op tijd geweest.’

lees verder op pagina 13


Belangrijkste bezigheden overdag?‘ik werk sinds 1982 fulltime bij het koninklijk instituut voor de tropen (kit). drie jaar geleden werd ik hoofd van de kit Bibliotheek het zijn dynamische tijden: op de markt zetten, betaalde diensten binnenhalen en ons prachtige (koloniale) culturele erfgoed digitali-seren. de laatste tijd ben ik vooral bezig geweest met een subsidie-aanvraag voor digitalisering van ons historisch archief.’

Studeer bij de Open Universiteit sinds …‘2001. Na veel twijfels aan het begin, ging het al snel beter. met een toenemende motivatie kwam ik op zes modules per jaar. in 2009 heb ik door mijn carrièreswitch echter voor het eerst een time-out genomen. in die periode werd ik door artsen zonder grenzen gevraagd mee te fietsen in de tour for live, van italië naar de cauberg. ik heb toen mijn studie voor een maand of zeven neer-gelegd om te trainen voor deze uitdaging. ik heb ontzettend genoten. het weer oppakken van de studie ging eerst moeizaam, maar ik ben al weer drie tentamens verder.’

Wo-studie of een enkele cursus?’wo-studie algemene cultuurwetenschappen. ik heb mijn huidige functie namelijk mede te danken aan mijn studie.’

Nog te gaan?’Nog maar een paar modulen en mijn bachelorscriptie. in septem-ber ben ik aan het onderzoekspracticum letterkunde begonnen. daarna door met het mastertraject.’

Andere bezigheden waarvoor de studie moet wijken?‘fietsen is mijn passie. mijn twee neefjes – thijs en garik – vinden het nog reuze stoer om een tijdrit met hun tante te fietsen. en, met een prachtige collectie boeken in mijn nabijheid kom ik vaak in de verleiding om een nieuw boek te lezen. ook zie ik mijn wereldbaan bijna als hobby. mensen die dit kennen, weten dat het werk dan niet ophoudt als je naar huis gaat.’

en dan (nog) de st die

Blijft wekelijks (gemiddeld) over voor de studie?‘ik studeer nooit ’s avonds. Na een lange dag pak ik de fiets, afge-wisseld door lopen en de sportschool. mijn weekenden besteed ik kort aan de huishoudelijke beslommeringen. dan is er de studie. ik heb een grote familie, dus het is veel plannen al ervaar ik dat niet als een grote belemmering of als stress. Voor tentamens neem ik een extra vrije dag en ook de vakanties gaan voor een deel op aan de studie.’

Studieproblemen?‘ik heb gejuicht toen ik het laatste sys-tentamen afrondde. in werk-stukken kan ik mijn ei veel beter kwijt. wat ik als een van de leukste ervaringen heb beleefd, was de zomerschool in florence.’

Leukste opmerking van de achterban over mijn studie?‘wat me steeds heeft verbaasd is dat iedereen er op rekende dat ik dit wel even ging doen, terwijl ik zelf vooraf zo twijfelde. mijn omgeving kent mij blijkbaar goed en ze weten dat ik in alles wat ik doe altijd heel gedisciplineerd ben en er echt voor ga.’

Lees altijd in Modulair?‘Van voor naar achter. ik heb geen speciale voorkeur maar vind zelf wel altijd de bijdragen van de studenten leuk en herkenbaar.’

Binding met de Open Universiteit?‘grote schande, die heb ik niet. de reden dat ik bij de ou studeer is juist het feit dat ik nauwelijks naar het studiecentrum hoef (op tentamens na) en heel solistisch bezig ben.’

Wat de Open Universiteit vooral (niet) moet doen? ‘de student de gelegenheid blijven geven zelf het tempo te bepalen, weinig groepslessen en als het even kan meer sys- tentamens vervangen door open vragen.’

Ultieme tip(s) voor medestudenten?‘wanhoop nooit en geloof in jezelf.’

Studeren bij de Open Universiteit kan vanuit verschillende motieven.

Interesse, vergroten van de deskundigheid of gaan voor die felbegeerde

academische titel. Al of niet om de kansen op de arbeidsmarkt te ver-

groten. Zo’n solistische studie vereist echter ook de kunst van het

inpassen in een leven dat zich in velerlei opzicht kenmerkt door drukte.

En dan nog de studie. Hoe inventief zijn onze studenten? De redactie

vroeg dat aan Tilly Minnée (58), studente Cultuurwetenschappen.

.

tekst: ramona ghijsen

Tilly Minnée

‘Ik zie mijn wereldbaan als mijn hobby’


Studietips: het plannen van de studieAls volwassen student aan de OU heb je te maken met verschillende uitdagin-gen waar het gaat om de planning en uitvoering van je studie, maar vooral ook waar het gaat om de gevolgen voor je werkomgeving en/of privéleven. In deze rubriek geven regionaal voorlichters Gijske Meijerink en Eva von Stockhausen (beiden regio Randstad) advies over hoe je meer generieke studievaardig- heden – zoals concentratie, planning, tentamen doen – op succesvolle wijze kunt ontwikkelen. Deze keer: het plannen van de studie.

het (globaal) doorlezen van alle stof, dan heb je alvast een overzicht en weet je of er onderdelen zijn waaraan je mogelijk extra tijd en aandacht zult moeten besteden.

houd de volgende rekenformule aan: kijk hoeveel weken je nog hebt tot het volgen-de tentamen, bepaal daarna hoeveel dagen per week je hebt om te studeren. deze twee cijfers vermenigvuldig je: bijvoorbeeld 18 weken x 3 dagen = 54 dagen. daarna kijk je naar het aantal studie-uren dat voor de cursus staat, bijvoorbeeld 200 (2 modules). tot slot deel je dan het aantal studie-uren door het aantal dagen: 200 : 54 = 3,7 studie-uren (per dag).

houd het realistisch en leuk: plan geen studie-uren in op momenten dat je eigenlijk geen tijd hebt, of geneigd zal zijn toch iets anders te doen (‘ik sla tweede kerstdag wel over dit jaar’). Bij een strikte(re) planning schenkt de dagelijkse praktijk je ook veel eerder onverwachte, extra uurtjes. Niet wachten tot op het laatst en dan gaan ‘stampen’! hierdoor verdwijnt eerder bestu-deerde stof naar de achtergrond, en nieuwe stof zul je tevens niet goed kunnen onthouden. door realistisch inplannen voorkom je onnodige stress en vermoeidheid, en zul je de stof makkelijker kunnen opnemen. het houdt het studeren wel zo leuk. Veel succes!

op de website studiecoach vind je uitgebreide informa-tie over timemanagement: www.studiecoach.ou.nl.

Veel studenten herkennen het ongetwijfeld: je hebt het studiemateriaal van een nieuwe cursus ontvangen, en zo stilletjes aan wordt het tijd serieus aan de slag te gaan met de studiestof. je hebt het echter al druk genoeg met andere dingen. hoe weet je nu hoeveel tijd je nodig zult hebben voor deze specifieke cursus?

houd het persoonlijk: bij de ou staat 1 module voor gemiddeld 100 studie-uren. maar de gemiddelde student bestaat natuurlijk niet. daarom is het belangrijk dat je van jezelf weet hoeveel tijd jij doorgaans nodig hebt om een bepaalde hoeveelheid stof te bestuderen. ook raden we je aan altijd te beginnen met

Vervolg van pagina 11

Op 10 december is de rectoraatsoverdracht, waar gaat uw afscheidsrede over? ‘ik wil de kracht van de klassieke openheid van de ou benoemen, de welbekende zesvoudige openheid die ons profiel in het onderwijsveld mede bepaalt: vrijheid van tijd, plaats en tempo, open toelating, open programmering en open naar doelgroepen toe. Vervolgens maak ik de overstap naar de nieuwe openheid: de digitale. met, zoals reeds gezegd, een cruciale rol voor oer. om dan te kunnen wijzen op de potentie van de combinatie van de klassieke met de digi-tale openheid, die onder meer een modernise-ringsslag in het hoger onderwijs kan inluiden. ik vind dat we met wikiwijs laten zien dat het loont om van overheidswege te investeren ten behoe-ve van de introductie van oer. ik betoog vervol-gens dat de overheid haar verantwoordelijkheid voor het gehele onderwijsstelsel ook financieel zou moeten markeren, om zo een brede imple-mentatie van oer mogelijk te maken in alle onderwijssectoren.’

Wat zijn uw argumenten jegens de overheid?‘oer kan goed helpen bij de drievoudige verant-woordelijkheid van de overheid voor het onder-wijs. de kwaliteit, allereerst, is gediend met oer omdat er veel meer deskundigen én gebruikers betrokken raken bij het ontwikkelen van leer-materialen, en er tevens veel wordt beoordeeld,

gecorrigeerd en gereviewd. de toeganke-lijkheid van de leermaterialen is maximaal bij volledige online beschikbaarheid. de doelmatigheid ten slotte wordt bevorderd doordat vermeden kan worden dat verschil-lende onderwijsinstellingen alle hun eigen cursus voor eenzelfde onderwerp volledig zelf gaan ontwikkelen. dit alles betekent dat het de overheid niet meer geld hoeft te kos-ten, wél dat er een beperkte reallocatie van middelen zal moeten plaatsvinden. op deze wijze vult de overheid ook haar verantwoor-delijkheid in voor de duurzaamheid van een onderwijsstelsel dat werkt met oer.’

U blijft verbonden aan de OU, wat gaat u precies doen?‘dat uNesco haar naam verbindt aan de nieuwe universiteitsleerstoel zegt iets over het belang van oer voor deze mondiale organisatie en over het vertrouwen dat men heeft in de expertise van de ou. ik ga mij bezighouden met onderzoek naar strategieën voor het invoeren van oer, implementatiemodellen voor oer en de impact van oer, met name in een nationale context. daar zullen verschillende onder-zoekers – aio’s, buitenpromovendi, post-docs – ook van de ou, in gaan meedraaien. het onderzoek zal betrekking hebben op Nederland, maar ook – via een netwerk met een groot aantal open universiteiten

elders in de wereld – op andere landen, onder meer in afrika en azië. Voor uNesco is oer zeer relevant, want de beschikbaarheid van goede leermaterialen is van groot belang voor ontwik-kelingslanden. daar zijn veel te weinig plekken voor studenten, er is een tekort aan gekwalifi-ceerde docenten en er is te weinig kwalitatief goed leermateriaal. oer in combinatie met een open leermodel biedt dan een kansrijke uitweg.’ Het is eenzaam aan de top …

‘soms wel, ja. je krijgt weinig waardering. mensen

vinden het normaal dat je de dingen doet die je doet.

ik vind het wel jammer dat je vooral het geklaag hoort.

ik probeer zelf naar anderen toe altijd juist wel mee te

geven dat ze goede dingen doen. maar als je aan de

top zit, gebeurt dat niet. een fact of life?’

Hoe kijkt u zelf terug op uw stijl van besturen? ‘ik ben absoluut geen hiërarchisch denkend en opererend persoon. dat was wellicht een nadeel als bestuurder binnen deze instelling, waar in zekere zin van me verwacht werd dat ik hiërar-chisch handel. Bij het aantreden als rector mag-nificus werd er ook opeens op een heel andere manier naar me geluisterd. alsof wat ik zei, opeens wet was geworden. terwijl ik natuurlijk tegelijkertijd besefte dat sommigen “ja” zeggen maar “neen” doen. en daar heb ik moeite mee, net als met verborgen agenda’s.’

tekst: frans Bogaert en ingrid frints


Wegwijzers door het levenlang-leren-land

leren maakt het leven leuk. dr. josé janssen hoeft niet lang na te denken om het belang van een levenlang leren te duiden. ‘het is boeiend om steeds weer nieuwe dingen te ontdekken, over jezelf, en over de wereld om je heen.‘ janssen, als onderwijstech-noloog werkzaam bij celstec, het centre for learning sciences and technologies, is zelf een mooi voorbeeld van een levenlang lerende. onlangs promoveerde ze, op relatief late leeftijd. ’46 is inderdaad niet meer zo jong, maar je bent nooit te oud om te promoveren.’ in 2006 startte ze met haar onderzoek dat resulteerde in een blauwdruk om leerpaden te beschrijven. het europese teNcompetence-project bood daar de juiste context en middelen voor. Paving the Way for Lifelong Learning staat er op de kaft van haar 159 pagina’s tellend proefschrift te lezen. de weg bereiden voor een levenlang leren. dat is noodzakelijk, zegt janssen, want levenlang leren gaat niet vanzelf, althans lang niet altijd. ‘mensen

ekonderz

Leren doen we allemaal, maar hoe

komen we tot dat leren? En meer

specifiek: hoe kunnen we dat proces

vereenvoudigen? Hoe kunnen we het

makkelijker maken voor mensen om

zich op professioneel of persoonlijk

vlak verder te ontwikkelen? Op deze

vragen geeft José Janssen, onder-

wijstechnoloog, in haar proefschrift

antwoord.

leren zonder dat ze het in de gaten hebben. terloops als onderdeel van dagelijkse bezigheden, en zonder de bedoeling om te leren. dingen worden opgepikt uit de krant, van tV, collega’s die een tip geven. men doet dus vaak kennis op zonder er direct op zoek naar te zijn. maar dat is niet altijd zo. geregeld zoeken mensen doel-bewust naar mogelijkheden om kennis en vaardigheden te ontwik-kelen. omdat dit nodig is voor het werk, of omdat het interessant of leuk is. de vraag is dan: hoe is dit het beste realiseren?’

Wirwar aan mogelijkhedendat is geen eenvoudige vraag, er is immers een groot aantal moge-lijkheden zoals opleidingen, trainingen, workshops, boeken, discus-siefora, video-instructies, enzovoort. ‘fijn zo’n groot aanbod, maar het laat zich toch het best omschrijven als een wirwar aan moge-lijkheden. Baan je daar maar eens een weg door.’ janssen schetst

tekst: fred meeuwsen Beeld (toevallig wordt er bij de ou aan de wegen-infrastructuur gewerkt): chris peeters


Wegwijzers door het levenlang-leren-land

het dilemma aan de hand van een verpleegkundige die een tijd uit het vak is geweest en gevraagd is mee te draaien in een vac-cinatieprogramma. daarvoor moet ze haar vaardigheden opnieuw oefenen en op peil brengen en dus gaat ze op zoek naar opties. en dat zijn er veel. ‘op internet stuit ze op verschillende opleidingen en handboeken met instructies, echter zonder praktijk. een stage bij een vaccinatiecentrum blijkt ook een mogelijkheid. tevens kan ze een training volgen. kortom formele, informele en non-formele leerpaden dienen zich aan. maar welk leerpad past nu het beste bij haar leerdoel?’

Op zoek naar generieke oplossinghet is niet simpel dat uit te zoeken. in de eerste plaats omdat het moeilijk is om alle relevante opties te overzien en voor elk van die opties de relevante informatie te vinden, zoals het niveau, de kosten en hoe lang het duurt. Vervolgens is het lastig om na te gaan of er nog mogelijkheden zijn tot aanpassing aan de vaak heel specifieke omstandigheden en leerdoelen van de levenlang lerende. janssen: ‘formele opleidingen zijn vaak aanbodgestuurd in plaats van vraaggericht, waardoor ze minder goed aansluiten bij de behoefte van een levenlang lerende. die wil dat het leerpad rekening houdt met bijvoorbeeld voorkennis, de gewenste onder-wijsvorm en tijdsinvestering.’ in haar onderzoek richt janssen zich op de vraag hoe leerpaden op een efficiënter manier beschreven kunnen worden om daarmee het vinden, aanpassen en doorlopen van een leerpad geautomatiseerd te ondersteunen. om het even welk leerpad. ‘of het nu gaat om formeel, informeel of non-formeel leren. of het nu gaat om vaccineren, piano spelen, werktuigbouw-kunde of bonbons maken, en het moet werken ongeacht specifieke systemen en software. het moet, zoals wij zo mooi zeggen, een generieke, formele en inter-operabele oplossing zijn.’

Een scala aan kenmerken janssen keek naar bestaande initiatieven om studiekeuzes te ondersteunen of onderdelen van opleidingen uitwisselbaar te maken. daarnaast bestudeerde ze literatuur om na te gaan wat generieke, overlappende kenmerken van formele, non-formele en informele leerpaden zijn. en ze bekeek de kenmerken die ofwel een rol spelen bij de keuze voor een leerpad of van belang zijn voor het aanpassen en doorlopen van leerpaden. uiteindelijk mondde dit uit in een technologisch model. ‘hierin worden leerpaden volgens afspraak beschreven’, legt janssen uit. ‘zo’n afspraak zegt dan welke kenmerken worden beschreven en hoe. op die manier kan de computer met deze gegevens werken en kan iemand die op zoek is naar een leerpad bijvoorbeeld aangeven hoeveel kosten er maximaal aan verbonden mogen zijn en op welke termijn hij of zij wil beginnen.’ maar het gaat er niet alleen om het vinden van een geschikt leerpad te vergemakkelijken. ook het aanpassen van leer-paden aan individuele behoefte en het doorlopen van leerpaden kan efficiënter. ‘daarom moeten we naast de kenmerken ook de structuur van een leerpad zodanig beschrijven dat een computer er mee kan werken.

‘Ik kom elke dag wel weer nieuwe dingen tegen’ Leerpadspecificatiede leerpadspecificatie doet beide. dit zegt dat een leerpad een begin en een eind heeft die allebei in termen van competenties kunnen worden beschreven. om het einddoel te bereiken moet je een aantal stappen zetten ofwel acties ondernemen. zo kan een student door een leerpad worden geloodst, kunnen aanwijzingen worden gegeven over mogelijke vervolgstappen en keuzes.’ de leerpadkenmerken zijn gecheckt aan de hand van interviews met mensen die recentelijk een leerpad kozen. en studieadviseurs en onderwijsontwerpers konden uit de voeten met het programma dat is ontwikkeld om leerpaden volgens de specificatie te beschrij-ven. janssen: ‘duidelijk is dat we leerpaden kunnen beschrijven volgens de specificatie. Nu komt het eropaan deze beschrijvingen te gebruiken in programma’s die het vinden, aanpassen en weer-geven van een gekozen leerpad voor hun rekening nemen. daar zijn al enige ervaringen mee opgedaan maar een evaluatie met de uiteindelijke doelgroep, de levenlang lerenden moet nog plaats-vinden. we blijven dus leren.’

SchotlandNu de promotie is afgerond, kan janssen zich weer volledig toeleg-gen op haar werkzaamheden binnen celstec. zo is ze druk met de afronding van een project in schotland, waar ze aan de university of the highlands and islands onderzoek deed naar de bekendheid, het gebruik en de gebruiksvriendelijkheid van een scala aan ‘lear-ning and information services’ die deel uitmaken van hun leer- en werkomgeving. daarnaast is ze actief voor het servicecentrum leven lang leren limburg, een project waarin een aantal instan-ties – onderwijsaanbieders, werkgevers, uwV – samenwerken aan een regionale infrastructuur om de vraag van de arbeidsmarkt en het beschikbare arbeidspotentieel beter op elkaar te laten aanslui-ten, onder andere door middel van scholing. janssen heeft veel plezier in haar werk. Vooral omdat er nog zoveel te leren valt. ‘ik kom elke dag wel weer nieuwe dingen tegen. dat is een mooie constatering.’

d i s s e r tat i e

in deze rubriek komt beurtelings een hoogleraar/docent of een scriptiestudent aan het woord. onderzoek bij de ou staat vooral in dienst van het onderwijs. Bij onderwijs-technologisch onderzoek gaat het om de vernieuwing van het onderwijs. zulk onder-zoek wordt gedaan bij het centre for learning sciences and technologies (e-learning), het ruud de moor centrum (onderwijspraktijk) en het Netherlands laboratory for lifelong learning (leven-lang-leren). Bij faculteiten wordt vakgericht onderzoek verricht, in samenwerking met de al genoemde onderzoeksafdelingen. daarbinnen krijgt ook het afstudeeronderzoek een plek, maar dat kan per faculteit verschillen zoals: individueel, groepsopdracht, onderzoekskring. Binnen dit onderzoeksklimaat van eigen (promotie)onderzoek, past tevens een toenemende participatie van aio’s en buitenpromovendi. de onderzoeksactiviteiten van celstec vinden plaats binnen drie programma’s. het programma learning & cognition (1) onderscheidt leertaken, (online) leeromgevingen en assessment. het programma learning Networks (2) onderscheidt professionele ontwikkelingen, services en community’s. het programma learning media (3) onder-scheidt immersive media (serious games, second life) mobiele media en sociale media. overigens doet celstec ook permanent onderzoek naar de kwaliteit en studeerbaarheid van het ou-onderwijs.


za 5 • WorkshopStuderenmetdyslexie(scZwolle)ma 7 • Lezingdrs.LaurieFaro,promotieonderzoek‘Helende monumenten?’ (utile dulci, zie sc Nijmegen)di 8 • Lezing(Si-tard,scParkstadLimburg)wo 9 • WorkshopInspirerendPresenteren(scAlmere)do 10 • WorkshopMultiplechoicetentamen(scZwolle)za 12 • WorkshopMindfulnessI(scEindhoven) • StudiumGenerale(HomoLudens,scAmsterdam)di 15 • WorkshopMultiplechoicetentamen(scDenHaag) • LezingMaritaMathijsen(DeVerlichting,scEindhoven) • Introductiebijeenkomst(Si-tard,scParkstadLimburg)wo 16 • Filosofiegroep(scEmmen)do 17 • Leesclub:De eenzaamheid van de priemgetallen van paolo giordano (si-tard, sc parkstad limburg) • WorkshopMultiplechoicetentamen(scBreda)ma 21 • Lezingdr.CécilevanEijden,dissertatieoverhet katholieke debat over moderniteit 1937-1970 (retor, sc Nijmegen)di 22 • StudiumGenerale,dr.JeroenvanHeste:Tolstoj (sc eindhoven)

M A A R T

di 1 • WorkshopLeerstrategieën(scParkstadLimburg)wo 2 • CultureleContactGroep(scZwolle)ma 7 • LezingAnnettedeKlerk:‘MuziekinkampVught: een speurtocht naar een vergeten musicus’ (utile dulci, sc Nijmegen)do 10 • WorkshopPresenterenI(scZwolle)ma 14 • MeetingPointPsychologie(scZwolle)di 15 • LezingHermanVerlint,overzijnfascinatievoorde Vlaamse schrijver louis paul Boon (homo ludens, sc amsterdam)wo 16 • Lezingdr.JeroenVanheste:‘Hethumanistischdenkenals kern van de europese identiteit’ (sc groningen)do 17 • Leesclub: Villa des Roses, van willem elsschot (si-tard, sc parkstad limburg)za 19 • TrainingMindfulnessIII(scEindhoven)ma 21 • LezingJeroendeWit:‘StabatMatervanHaydn’ (retor, zie sc Nijmegen)di 22 • Lezingdrs.IrminVisser,overFransHals(scLeeuwarden) • WorkshopTimemanagement(scEindhoven) • WorkshopStressmanagement(scParkstadLimburg)do 24 • MeetingPointPsychologie(scGroningen)vr 25 • Diploma-uitreikingCultuurwetenschappenen milieuwetenschappen (sc utrecht)zo 27 • StadsexcursieHaarlem,meto.a.eenbezoekaanhet frans hals-museum (sc groningen)wo 30 • Filosofiegroep(scEmmen)

In deze rubriek staan (decentrale)

activiteiten, georganiseerd door

studentenverenigingen, faculteiten

of regionaal voorlichters. Voor

de meest actuele informatie en

aanmelden, verwijzen wij u naar

de webpagina’s van uw faculteit, studiecentrum of

de online Studiecoach op: www.ou.nl.

activiteitenr oster

J A N U A R I

di 4 • Nieuwjaarsborrelenlezing(DeVerlichting,scEindhoven)do 6 • Nieuwjaarsborrel(ExTunc,scUtrecht) ma 10 • Nieuwjaarsborrelenlezing(SusterBertken,scUtrecht) • NieuwsjaarsbijeenkomstmetUtile-borrel(UtileDulci, sc Nijmegen)di 11 • Lezingdr.RenatedeGroot(CELSTEC):‘Dewerkingvan het puberbrein’ (sc parkstad limburg)wo 12 • LezingStudiumGenerale,drs.HermanSimissen: canonitis in Nederland (sc groningen) • WorkshopPresenterenI(scAlmere)do 13 • WorkshopTimemanagement(scAntwerpen) • WorkshopStressmanagement(scGent) • Luisterclub(SusterBertken,scUtrecht)ma 17 • LezingGielvanHoof:‘Nederlandrond1850:één natuurlijke samenleving?’ (retor, sc Nijmegen)wo 19 • CultureleContactgroep(scZwolle) • MasterscriptielezingenNieuwjaarsborrel(HomoLudens, sc amsterdam)do 20 • Filosofieclub(SusterBertken,scUtrecht) • Leesclub:’s Nachts komen de vossen van cees Nooteboom (si-tard, sc parkstad limburg)ma 24 • MentoraatCultuurwetenschappen(scUtrecht)wo 26 • Filosofiegroep(scEmmen)do 27 • Studie-avond‘Redeneren’(ziedezeModulair)za 29/zo 30•WeekendexcursieinhetkadervanFaustIenII den haag (si-tard, sc parkstad limburg) • Diploma-uitreikingstudiecentra‘Noord’(scEmmen)

F E B R U A R I

di 1 • WorkshopTimemanagement(scDenHaag)wo 2 • MeetingPointPsychologie(scEmmen) • Diploma-uitreikingPsychologieenOnderwijsweten- schappen (sc utrecht)do 3 • ExcursieRaadvanStateenVredespaleisteDenHaag (ex tunc, sc utrecht)


een greep uit door experts behandelde onderwerpen: – tekeningen: beeldtaal van het onbewuste – overdracht en identificatie: lacans overdrachtbegrip in het licht van het empirische psychotherapie procesonderzoek – ken je keuze – analyseren van eigen gedrag en het veranderingsproces – wat is je kern en het proces van acceptatie – ontdekken van je overtuigingen/opvattingen en gestolde emoties– laten we ons beïnvloeden door tobbers of toppers?– Voelen vanuit je hart: dieper in contact komen met je gevoel en innerlijke kracht

en daar begint ons verhaal … vanuit een groep van ca. 15 perso-nen zijn wij in de laatste 3 jaren overgebleven: 7 (uiteindelijk 6) vrouwen, die regelmatig elkaars gezelschap opzoeken om op een constructieve wijze discussie te voeren met elkaar en met gast-sprekers. door de workshops die we organiseren, krijgen we meer inzicht in de psychologie als wetenschap en kunnen we de vertaal-slag maken naar de beroepspraktijk.

Steeds intenserom de 6 á 8 weken treffen wij elkaar meestal op het studiecentrum of op een afgesproken locatie. Beurtelings dragen we onderwerpen aan waarbij we tevens gastsprekers uitnodigen voor een avondvul-lend programma. het zijn heerlijke inspirerende bijeenkomsten! ofschoon we allemaal op verschillende niveaus in onze studie zit-ten, werkt dit nooit belemmerend op deze avonden. psychologie is zo’n brede sociale wetenschap, dat het iedere keer een boeiende belevenis is om alle verworven kennis en ervaring met elkaar te delen. Binnen onze groep is een grote vertrouwelijkheid ontstaan. het delen van kennis, onze ervaringen en belevingen is met de jaren alleen maar intenser geworden.

Van onschatbare waardewij zijn vrouwen tussen de 35 en 60 jaar, met gezinnen, kinderen, verantwoordelijke banen en drukke sociale levens. en daarbij blijkt studeren ook nog mogelijk. de ou is een prachtig instituut, dat door haar onderwijsconcept mogelijkheden biedt om studeren in ieders leven in te passen! Voor ons is het al bijna ondenkbaar dat het studeren ooit stopt ... zo heeft ‘onze club’, vooral de laatste 15 maanden, de status van vriendenclub gekregen. eén van onze leden, maryon, kreeg vorig jaar het afschuwelijke bericht dat zij

‘we zijn naar intense vriendenclub gegroeid’

Psychologiestudenten vormen studiegroepjeIn het studiecentrum Eindhoven startte enkele jaren

geleden een grote groep psychologiestudenten met de

vernieuwde versie van de cursus Inleiding in de psycho-

logie. Veel studenten bezochten de meetingpoints, als

eerste ondersteuning, maar ook om persoonlijk contact

te stimuleren. Van hieruit begon gaandeweg een ‘harde

kern’ studenten om, buiten de meetingpoints, onder-

werpen nader te verdiepen, maar ook om tussendoor

nieuwe inspiratie op te doen.

leed aan een ongeneeslijke vorm van kanker. zij had nog maar enkele maanden te leven. dit nieuws sloeg in als een bom. onze bijeenkom-sten werden intenser door gevoelens van angst, verdriet en onmacht. maryon heeft ons in haar laatste maanden laten zien hoe sterk een mens kan zijn in een bijna onmenselijke situatie. haar openheid is van onschatbare waarde geweest en het voelt, ondanks ons grote verdriet, nog steeds als een cadeau dat wij een stuk met haar mochten ‘meelo-pen’ op haar moeilijke weg om afscheid te nemen van dit leven. we zijn als mens een stukje verder gegroeid en als studenten zijn we nóg meer gemotiveerd geraakt.

Dank aan alle sprekersonze dagen of avonden worden qua invulling steeds professioneler, met name voor wat betreft onze externe sprekers/genodigden: erva-ren psychologen, pas-afgestudeerden, mensen in de zorg/verpleging, hr-managers, executive-coach, mensen in de alternatieve geneeskunde. hun namen zijn te veel om hier te noemen. wel hebben we een lijstje opgenomen van behandelde onderwerpen. wij zijn al deze mensen ont-zettend dankbaar dat zij, geheel op vrijwillige basis, met ons in discussie zijn gegaan, nieuwe inzichten hebben geboden en ons enthousiast over hun persoonlijke theorieën hebben verteld! ook wij hebben natuurlijk een schat aan ervaringen opgedaan, zowel in ons zakelijke als in onze privé leven. tijdens onze avonden op het studiecentrum, in workshops en wandelingen worden deze besproken. dus zeker ook een hartelijk woord van dank aan de medewerkers van studiecentrum eindhoven.

Persoonlijk contactleren van elkaar is een belangrijk element in onze studie. wij willen vanaf deze plek iedereen stimuleren om, wanneer je hier behoefte aan hebt, je collega-student via de ou respectievelijk het studiecentrum en/of studienet op te zoeken. persoonlijk contact is zó belangrijk. en uiteraard staat ook bij ons de deur wijd open. want ervaringen delen, inspiratie opdoen en ondersteuning bieden, zijn geweldige tools voor een levenlang leren aan de ou. gerda van doorne, ook namens haar medestudenten

modulair publiceerde eerder reeds artikelen over inspirerende initiatieven door een groepje studenten, veelal psychologie: ‘solo zou mijn studietempo niet zo hoog zijn’ (modulair 5, maart 2010, pagina 7); studieclub ‘psychologen in spé’ modulair 2 (oktober 2008, pagina 19). raadpleeg het digitale archief in e-modulair: www.ou/nl/modulair.

de zojuist geslaagde Ba, lianne lamers (rechts op foto), geflankeerd door haar trotse medestudenten (vlnr): agnes isbouts, mary Bokelmann, gerda van doorne, annie Vervoort. op de foto ontbreekt rianne van lomm.Beeld: andré van den akker


service en inf rmatie

er zijn diverse kanalen voor het (snel) verkrijgen van informatie:• Algemeen over: verzendingen, (niet)bezorgen van modulair,

inschrijving, kosten, procedures en regelgeving. – www.ou.nl/vragen, 24 uur per dag (van daaruit kunt u alsnog een

mailtje sturen) – 045-5762888. maandag 10.00-16.30 uur; dinsdag tot en met

vrijdag 9.00-16.30 uur.•Voormeerspecifieke vragen – vrijstelling/toelating, eVc, besteladvies,

studievoortgang, diplomering, studeren met een beperking – kiest u eveneens genoemd telefoonnummer; u wordt dan (doorgaans) door-verbonden met een onderwijsadviseur die nauw contact onderhoudt met de faculteit.•Overeen cursus: met de docent (zie de studiegids c.q. studienet).•Voorcontactmeteenstudiecentrum: www.ou.nl/studiecentra.

Inlichtingen

Beperkte bereikbaarheid OU tijdens kerstvakantieals gevolg van de kerstvakantie is de open universiteit in week 52 beperkt bereikbaar. dat geldt in elk geval voor de studiecen-tra die in week 52 of soms al daarvoor, overwegend gesloten zijn. dat komt mede doordat enkele studiecentra op hun beurt afhankelijk zijn van andere instellingen waarin zij gehuisvest zijn. raadpleeg voor de precieze openingstijden de website: www.ou.nl/studiecentra. overigens vinden in de studiecentra amsterdam, groningen; rotterdam en zwolle op diverse dagen wel (nog) sYs- en cBi-tentamens plaats, mits men zich hiervoor heeft aan- gemeld vóór 14 december. het onderwijs service centrum van de heerlense hoofdvestiging is in week 52 gewoon telefonisch bereik-baar (zie rode blokje).

Webshop Open Universiteitzoekt u een cadeau voor iemand of wilt u voor uzelf een leuk geschenk met ou-logo, dan zijn er sinds kort relatiegeschenken verkrijgbaar in de webshop van de open universiteit. kijk op www.ou.nl/webshop om het gevarieerde aanbod bestaande uit o.a. pen-nen, kleding en kantoorartikelen te bekijken. in de webshop is ook sportkleding van het merk craft te koop, zoals een dames- en heren

hardloopset en een unisex wielrenset. de relatiegeschenken zijn te vinden in verschillende prijscategorieën. de webshop wordt regel-matig uitgebreid met nieuwe artikelen. u kunt relatiegeschenken bestellen via het bestelformulier in de webshop. als u een leuk idee hebt voor een artikel met ou-logo, laat het ons dan weten: sabine frijns (045-5762236) en anouk lennaerts (045-5762257), of per mail [email protected] of [email protected].

Studiebegeleidingde laatste (actuele) informatie over studiebegeleiding vindt u steeds op de desbetreffende webpagina van een cursus op studienet of het publieke ‘studieaanbod’ op de centrale webpagina (www.ou.n.). in dit bericht maken wij studenten alleen attent op cursussen waarvan recent wijzigingen zijn opgetreden. Voor precieze informatie moet u de cursussite zelf raadplegen. het gaat om de volgende cursussen: – B6661c premaster managementwetenschappen– N02132 Basiscursus scheikunde – N41311 scientific and professional publishing on environment and sustainability– r02132 inleiding privaatrecht – s48112: inleiding in de psychologie– t14151: databases.


De OU achter de cijfers …

778medewerkers had de open universiteit op 1 december 2010. omgerekend naar voltijdse dienstverbanden waren dit er net iets meer dan 616. alhoewel het gebruikelijk – en nauwkeuriger is – om bij personele kengetallen te vertrekken vanuit voltijdse equivalenten, wil ik bij deze gelegenheid toch ‘zondigen’ en me beperken tot het absolute aantal poppetjes. Niet in het minst omdat dat aantal in diverse opzichten wordt gekenmerkt door een magische scheidslijn van 50%.

stel we zouden alle medewerkers verzamelen op de campus in heerlen op het plein voor Bologna, het gebouw waarin het college van bestuur zetelt. op de vraag of alle vrouwen links en alle mannen rechts willen gaan staan, ontstaat er een scheidslijn die de groep in gelijke helften ver-deelt. wanneer we de 50-plussers van de ‘jongeren’ op dezelfde manier willen onderscheiden, zien we mensen van de ene groep naar de andere lopen, maar de scheidslijn blijft uiteindelijk dezelfde. concreet betekent dat dus dat ongeveer de helft van het aantal ou-medewerkers ouder is dan 50 jaar. ook wanneer we fulltime van parttime medewerkers willen onderscheiden, blijven de groepen ongeveer even groot. in het laatste geval staat een groepje van 24 een beetje twijfelend in het midden. dit betreft de zogeheten onbezoldigde hoogleraren (0-aanstelling).

interessant wordt het wanneer we de ‘wetenschappers’ scheiden van de ‘ondersteuners’. gegeven dat alle medewerkers zich door één van beide termen correct aangesproken zouden voelen, blijft ook in dat geval de

scheidslijn dezelfde: ongeveer 50% van de medewerkers is verantwoor-delijk voor het aanbod van wetenschappelijke kennis en vaardigheden en de andere 50% voor de organisatie van de omgeving waarin de student in contact kan komen met dat aanbod en vice versa.

gedurende 2009 heeft de ou wetenschappelijk onderwijs verzorgd voor ruim 26000 studenten. stel dat je al deze studenten een rondleiding zou willen geven op de campus in heerlen onder begeleiding van één weten-schappelijk medewerker, dan zou deze telkens een groep van bijna 70 studenten moeten rondleiden. rekenen we het netjes uit – op basis van voltijds equivalenten – dan wordt het een rondleiding aan maar liefst 90 studenten. Bij andere universiteiten ligt de gemiddelde groepsgrootte op negen studenten (VsNu, 2009). Natuurlijk houdt deze vergelijking geen stand. een student aan de ou studeert immers niet voltijds. aan de andere kant is het ook weer niet zo dat voor een deeltijdstudent ook een deeltijdonderwijsorganisatie volstaat. wat de vergelijking ook moge opleveren, een verhouding van 1 wetenschappelijk medewerker op 70 deeltijdstudenten – men spreekt in dat verband ook wel van staf-student-ratio – is niet mogelijk zonder bijzondere faciliteiten in een bijzondere omgeving. daarom is op de ou voor iedere groep van 70 studenten niet alleen een wetenschapper beschikbaar maar ook een ondersteuner.

jeroen liefhebber


p tentamen

Studenten waarderen de OU-tentaminering met een 8.

Dat blijkt uit een mini-onderzoek van Modulair in diverse

studiecentra. De grootste gemene deler laat een rode lijn zien:

studenten zijn zeer tevreden over de flexibiliteit, snelheid en

service. Maar naast lof zijn er ook kritiekpunten. Zo lijkt CBT

meer te vergen van de concentratie.

Waardering voor flexibiliteit, snelheid en serviceom te beginnen met een ludieke ervaring. dat overkwam de in moskou geboren anne korneva (31). anne, die sinds dit jaar de opleiding master of Business proces management volgt, wordt tijdens haar eerste ten-tamen in het studiecentrum op de heerlense campus, meteen het tekstboek ontnomen. de gele post-it plakkers die, als verwijzing naar hoofdzaken, uit haar boek prijken, blijken uit den boze bij het open-boektentamen. zoals ook de Nederlandse vertaling van enkele woorden in het engelstalige boek. anne begrijpt het even niet. ‘het is echt geen fraudepoging’, legt ze uit. ‘er is immers ook een woordenboek toege-staan.’

‘Het is echt geen fraudepoging’wendy de Beer, senior medewerkster, is echter niet te vermurwen, zet vriendelijk maar beslist uiteen dat het tentamenreglement voorschrijft dat er geen aantekeningen in het boek zijn geoorloofd. en dat het inhou-delijk voor haar simpelweg ook niet te controleren valt. Beide partijen komen uiteindelijk tot elkaar. anne krijgt een ‘schoon’ boek en kan alsnog tentamen doen. ‘gelukkig dat ze in de studiecentra alle studie-materialen op voorraad hebben’, glimlacht de studente na afloop.

de (nu) in het Belgische lanaken woonachtige anne volgde eerder een prémaster aan de hogeschool zuyd in heerlen. ze heeft vooralsnog een voorkeur voor open vragen. ‘een goede beantwoording van meerkeu-zevragen betekent niet automatisch dat je ook de theorie goed hebt begrepen’, verklaart ze. de geboren russische, die zestien jaar geleden naar Nederland verhuisde, roemt de ou-tentaminering. ‘de aanmel-dingsprocedure verloopt ontzettend snel, binnen een week kun je veelal al tentamen doen. de organisatie is überhaupt sterk, overzichtelijk óók op het ou-web en studienet. de medewerk(st)ers zijn altijd telefonisch bereikbaar, vriendelijk en behulpzaam.’ lovend is de studente ook over de oefententamens: prima voorbeelden. ze zorgen ook voor een mentaal goede voorbereiding op het tentamen. het meest tevreden is zij over de mogelijkheden om tentamens op meerdere locaties en data te doen. ‘je kunt het tentamen zelf plannen. en dat het hele jaar door. wat wél beter kan, is de definitieve uitslag. ik vind vier weken erg lang.’

hanneke jaspers (30) heeft bijna haar postpropedeuse rechtsgeleerdheid afgerond. de aimabele sittardse is wat je noemt een snelle studente. al verloopt het deze keer iets anders in heerlen. ‘het is de eerste keer dat ik een tentamen niet in een keer haal. ik heb 40 punten behaald met de gesloten mc-vragen, 48 punten waren vereist. ik kan met de open vragen, waarmee nog 15 punten te verdienen zijn, dit onderdeel binnen enkele weken alsnog halen’, weet hanneke.

de studente heeft ervaring met sys, cBt en de bijzondere verplichting bij de ou opgedaan. ‘ik geef de voorkeur aan cBt. glimlachend: ‘dan kun je bij het overschrijven van de antwoorden geen fouten meer maken. je kunt ook maar één keer een antwoord geven. en je kunt alles intikken. Veel schrijven zijn we in deze tijd immers niet meer gewend.’

tekst: ton reijnaertsfoto: andré van den akker

’Bij de ou moet je veel meer doen om een tentamen goed te kunnen afsluiten’


’Moeilijk om je via het beeldscherm op vragen te concentreren’

een nadeel van online-toetsing vind ik overigens dat het moeilijk is om je via het beeldscherm op vragen te concentreren. Via het beeldscherm lees je vaker over dingen heen, je scant als het ware de tekst. Vanaf papier lees je gemakkelijker en vooral geconcen-treerder.’ zeer tevreden is hanneke over ‘de vele tentamenmoge-lijkheden en de doorgaans snelle uitslag.’ Veel lof heeft ze ook voor de organisatie in de studiecentra. de hoeveelheid oefententamens is in haar ogen daarentegen voor verbetering vatbaar. ‘Na twee keer weet je de antwoorden wel.’

martin marx (47) is propedeusestudent psychologie. de inwoner van herkenbosch heeft ervaring met sys- en cBt-tentamens, alsook bijzondere verlichtingen. ‘het proces van de tentaminering loopt van a t/m z gesmeerd’, oordeelt martin. ‘de sys-tentamens zijn helder en makkelijk. kritiekpuntje vind ik dat vragen soms verschil-lende interpretatie toelaten. Vragen zijn soms te detaillistisch, mis-sen de rode draad van het grote geheel. het handige aan cBt is dat je direct de uitslag krijgt. ik vind het wél jammer dat je bij cBt ach-teraf minder gemakkelijk kunt evalueren dan bij sys.’ martins erva-ringen met bijzondere verplichtingen zijn niet onverdeeld positief. ‘de terugkoppeling van de verslaglegging vind ik soms te kritisch.’ de combinatie sys met open vragen ziet hij als het meest ideaal. ‘daarmee kun je het beste laten zien dat je de stof beheerst.’

marij Bokelmans (45) is eveneens propedeusestudent psychologie. de studente uit Baarlo heeft inmiddels negen modules afgerond. haar ervaring met sys-tentamens noemt ze ’positief’, die met cBt ‘héél positief’. ‘ik word daar heel rustig van. het voelt niet als een tentamen, voor mij voelt dat als thuis. de moeilijkheidsgraad van de oefententamens, maar bovenal de vraagstelling tijdens tenta-mens zijn volgens marij voor verbetering vatbaar. ‘het goed lezen van de vraag lijkt soms belangrijker dan het kennen van de stof.’

kim haaksman (35) volgt de bachelor psychologie. de eindhovense heeft inmiddels drie sys-tentamens en één schriftelijk mc-tentamen met goed gevolg afgelegd. als bijzondere verplichting heeft ze deelgenomen aan een tweetal onderzoeken via de computer. ‘mijn ervaring met alle tentamenvormen is positief’, zegt kim. ‘zo krijg je ruim de tijd voor de tentamens. het deelnemen aan een onderzoek vond ik niet alleen een leuke maar óók een nuttige bijzondere ver-plichting. academici moeten later immers ook onderzoek doen.’

kim geeft de voorkeur aan sys-tentamens. ‘je krijgt direct de uit-slag en feedback door middel van inzage. ook dat je de datum zelf kunt plannen, vind ik een pré. een schriftelijke opdracht is ook een prettige afwisseling met ‘theorie uit je hoofd leren.’ de voortschrij-dende online-toetsing ziet kim vooral als een voordeel. ‘het is pret-tig werken aan een computer. je hoeft de antwoorden niet over te nemen op een speciaal formulier, dat voorkomt foute overnamen. een voordeel is ook dat je direct de uitslag in beeld krijgt.’

de flexibiliteit, het zelf kunnen plannen van de tentamendata en het feit dat het in de avond en in het weekend kan, duidt de studente als de grote voordelen van de ou-toetsing. Nadelen in vergelijking met andere opleidingsinstituten ziet ze niet. ook de oefententamens en de organisatie in de studiecentra kunnen in de ogen van kim met vlag en wimpel de toets der kritiek doorstaan. ‘echt prima! de ou-tentaminering verdient een 9.’

post-propedeuse studente psychologie, annette schiphorst-van schijndel (45), is kritischer en waardeert de ou-tentamering slechts met een zesje. ‘Vooral omdat het Nederlands vaak te ingewikkeld is. ‘de manier van vragen is vaker zo omslachtig dat het eerder neerkomt op Nederlands ontleden dan op kennis van psychologie. dat kan écht korter en bondiger. het gaat immers om de inhoud van de stof. Vaak zijn stellingen ook op twee manieren uitlegbaar en helemaal bij fouten niet-fout-stellingen is dat dan gokken, ter-wijl ik de stof wel beheers. ‘ik vond de tentamens té vaak en té veel ingaan op de hele kleine weetjes’, zegt anette. ‘dat maakt het leren te veel omvattend. Vooral bij tentamens die op zich al veel leerstof bevatten, is dat bijna niet te doen.’

Voor annette, die sinds een jaar de opleiding psychologie volgt, is studeren net als sport. iedere dag een beetje is beter dan een keer per jaar een marathon. in een tempo van 1 module per drie maan-den hoopt de eindhovense over circa vier jaar haar master te halen. planning is daarbij cruciaal en ook die is bij de ou voor verbetering vatbaar, oordeelt de studente. ‘het is nu zo dat een bijeenkomst voor mijn modulen samenvalt met een lezing over het puberbrein in het studiecentrum. dat is heel jammer! ik moet dan kiezen tus-sen twee voor mij belangrijke zaken. dat vraagt om meer afstem-ming tussen faculteit en studiecentrum. ‘positief’ noemt annette de vierkeuzemogelijkheden. ‘dat helpt vaak om het juiste antwoord te vinden. het allerfijnst vind ik dat de uitslag direct bekend is. dan kan ik het afsluiten, vieren en doorgaan.’ ‘sys-tentamens hebben het voordeel dat je ze op elk moment kan doen’, zegt roland pape (69). ‘sys-tentamens via de com-puter zijn nóg handiger’, vervolgt de postpropedeusestudent cultuurwetenschappen uit heeze, en met een al bij de ou voltooi-de rechtenopleiding ervaringsdeskundige. ‘reguliere tentamens zijn immers aan vaste data gebonden. haal je een tentamen niet, dan duurt het vaak ook weer een hele tijd voordat je opnieuw ten-tamen kan doen. Vanwege de flexibiliteit en de snelheid ben ik dan ook een voorstander van cBt. groepsbijeenkomsten, het oefenen in het schrijven van artikelen en werkgroepen met een projectop-dracht, blijven echter belangrijk voor de academische vorming.’

’De manier van vragen lijkt soms op Nederlands ontleden’

Vergelijken kan roland ook: ‘Bij mijn vorige universiteit, de uvt, waar ik overigens alleen maar regulier schriftelijk heb gedaan, was het zo dat als je de colleges goed volgde, het tentamen nog maar weinig voorbereiding vergde. Bij de ou moet je veel meer doen om een tentamen goed te kunnen afsluiten. de studie bij de ou ervaar ik echt als intensiever. je bent ook meer op jezelf aangewezen. wat ik overigens weer niet als een nadeel zie.’

roland pape kwalificeert de organisatie in het studiecentrum als ‘uitstekend’. de oefententamens noemt hij ‘uiterst belangrijk’. ‘ze geven ook een goed beeld van wat je verwachten kan. wat nog beter kan? ‘het is belangrijk dat de ou blijft streven naar kwaliteits-verbetering van het op zich uitstekende studiemateriaal. en dat men – zeker in de huidige tijd van vervlakking – de verdieping van dat materiaal blijft bewaken.’


c lumnA

lu

mn

iQuo vadis?Voor mij ligt een scharlakenrood notitieboek met maagdelijk witte bladen. Er staan echter nu enige minuten lang drie vragen in koren-blauwe inkt en die ik wil beantwoorden. Soms moet een mens dat doen, vind ik, vragen stellen en doordacht beantwoor-den bedoel ik. Bij het groenige schijnsel van mijn bureaulamp en zijn gouden licht zal ik daarmee zo dadelijk aanvangen. De volgende vragen wil ik beantwoorden: Waarom woon ik waar ik woon? Dit wordt geen eenvoudige zaak, er ligt een heel leven en een filosofie achter. En ook de vraag wil ik eigenlijk wel wonen waar ik woon? Dan: waarom geloof ik wat ik echt geloof? De vraag alleen al doet mijn hart sneller kloppen. Je denkt aan Kant, Locke, Darwin, Wilders. En hoe de mensen geloven aan de eigen creaties als engelen en andere geesten. Deze twee vragen ga ik helemaal niet publiek beantwoorden. Mail me maar als u meer wilt weten. De derde is echter een voor ons studenten direct interessante: Waarom studeer ik? Deze vraag wordt mij vaak door de Ander1 gesteld. Mijn waarde relatie in het studiecentrum schudt daar zijn hoofd bij en zegt meewarig: ‘Jij hebt dat toch nergens meer voor nodig’. Dit moet ik daarom dus wel uitwerken. Student luister: je moet je niet afvragen wat het doel is waar je heen wilt studeren. Tenzij je uiteraard een diploma te gelde wilt maken. Het houdt daarmee echter niet op. Je moet eerder naar de drijver2 kijken dan het doel. Het werkt een beetje zoals in de computer-spellen Lara Croft of Myst of Riven. Je komt voor een deurtje en wilt weten wat er achter zit. Je vindt daarna twee deurtjes en je kiest. Achter dit deurtje zitten andere deurtjes. En dan ziet het er uit als de rijstkorrellegende van Sessa Ebn Daher3 uit India, onge-veer 1500 jaar geleden: één rijstkorrel op het eerste veld van een schaakbord, 2 korrels op het 2de, 4 korrels op het 3de, 8 korrels op het 4de. Uiteindelijk 264-1 rijstkorrels en dus deurtjes in mijn geval. O, nieuwsgierigheid naar weten! De echte drijver is honger naar weten. Een soort Boulimia4, denk ik. Het verdere antwoord op deze vraag vereist nog vijf kolommetjes meer. Ik ga dat u, lezertje, niet aandoen. Al vanaf 1983 schrijf ik een kroniek die nu 8000 bladzijden bevat. In 33 delen. Vraag me niet waarom. Veel ervan kan ik benutten voor antwoorden op de eerste vragen. De pagina’s vanaf 8001 dus, zullen vooral antwoord op vraag 3 weer-geven. Niet dat het helpt mijn zoeken te staken. Integendeel. Ik zal steeds weer nieuwe deurtjes kiezen. Achter het laatste deurtje zal er – denk ik – een vuur zijn en daarna zal ik niet meer hoeven te zoeken. Ligt daar misschien ook het antwoord? Is dat na 264-1 bladzijden?

Zweitze

1 Levinas.2 Voor jonger lezertje: driver.3 Koning Sheram wilde de uitvinder van het schaakbord met rijst belonen.4 Boulimia betekent letterlijk honger als een rund. De oorzaak is iets geestelijks.

Workshops Loopbaanontwikkeling

Je werkt, studeert en hebt ambities om je loopbaan verder vorm te geven. Je hebt een globaal idee van je loopbaanwensen, maar nog niet helemaal scherp wat je volgende loopbaanstap gaat worden. En je bent nieuwsgierig naar loopbaanactiviteiten anno nu. Daartoe biedt de OU een viertal workshops aan.

de arbeidsmarkt verandert, steeds sneller. sommige functies verdwij-nen, nieuwe ontstaan. dit dynamische proces heeft invloed op de manier waarop je je als werknemer of zzp-er kunt profileren. loopbaanleren (leven-lang-leren) en nieuwe sociale media spelen hierin een steeds grotere rol. het is niet meer zaak of je gevonden wordt, het is zaak het heft in eigen hand te nemen en te bepalen hoe, waar en door wie je gevonden wilt worden door helder te maken wat je te bieden hebt. solliciteren vraagt een continu proces van profileren en netwerken. dit gebeurt veelal digitaal, maar zal natuurlijk nooit de ‘live’ contacten geheel vervangen.

in loopbaanland zijn er een drietal loopbaancompetenties te onderschei den voor een zelfgestuurde carrière. jezelf in kaart brengen (1); jezelf op de kaart zetten (2); op de manier die jij verkiest (3). deze competenties vormen de basis voor de vier interactieve workshops (maximaal 12 deel-nemers per workshop). je kunt je voor één, meerdere of alle workshops aanmelden. de workshops worden gehouden op zaterdag 29 januari en 12 februari 2011 in studiecentrum utrecht. docent is hendrika timmerman msc, psycholoog, werkzaam als loopbaanbegeleider en trainer persoonlijke competentieontwikkeling. aanmelden en betalen kan via: http://studiecoach.ou.nl (ga naar: workshops).

Workshop I, Loopbaanoriëntatie, za 29 januari, 10.15-13.15 uurelke (nieuwe) loopbaanstap begint altijd met de twee vragen: ‘wat kan en wil ik?’ en ‘waar kan ik mijn talenten inzetten?’.

Workshop II, Een sterk merk: IK, za 29 januari, 13.15-16.00 uurwanneer je een andere baan of functie zoekt, is het kunnen netwerken van groot belang. het is zelfs andersom: doordat je goed kunt netwer-ken, heb je meer of eerder kans op een andere werkplek. wat zijn net-werken precies, welke zijn er, welke ken je? maar vooral: wie kent jou?

Workshop III, Personal Branding via Social Media, za 12 februari, 10.15-13.15 uurals je een andere baan zoekt, is het belangrijk te weten hoe jij je ‘online identiteit’ kunt vormgeven en beïnvloeden. wat is er van jou bekend op internet? en is dit hoe je jezelf wilt profileren? we starten met een introductie op de werking en impact van zoekmachines, sociale media en social communities. hiermee wordt tevens duidelijk hoe recruiters en hrm- functionarissen hier gebruik van kunnen maken.

Workshop IV, Succesvol solliciteren, za 12 februari, 13.15-16.00 uurals je loopbaandoel en arbeidsmarktperspectief duidelijk zijn, kun je gaan solliciteren. dat bestaat uit verschillende stappen: de vaardigheid telkens je cV en schriftelijke motivatie op maat te maken (1); een goede eerste indruk tijdens een sollicitatiegesprek door je goed voor te berei-den (2).

drs. lukas mouton, regionaal studievoorlichter/docent psychologie

start en s pport


nderwijs

Belangstellingspeiling zomerschool cultuurgeschiedenis 2011

Nederland, Limburg en de monarchie tijdens het Fin de SiècleDe faculteit Cultuurwetenschappen is van plan van

maandag 6 juni tot en met vrijdag 10 juni 2011 de

Zomerschool Cultuurgeschiedenis te organiseren. In-

schrijving staat open voor studenten Algemene cultuur-

wetenschappen die hun propedeuse hebben afgerond

of nog dit studiejaar (2010-2011) zullen afronden.

Masterstudenten die zich voorbereiden op een histori-

sche masterscriptie zijn onder bepaalde voorwaarden

ook welkom. Mocht u als alumnus belangstelling hebben

voor deelname, dan is ook dat mogelijk.

tijdens deze zomerschool staat de relatie tussen staat, natie en koningshuis op het einde van de negentiende eeuw in Nederland (en eventueel België) centraal. het programma bestaat uit litera-tuurstudie, het volgen van lezingen, debatten, werkcolleges, archie-fonderzoek en het presenteren van de voorlopige onderzoeksre-sultaten. de zomerschool wordt afgesloten met een werkstuk. het onderzoek spitst zich toe op de gang van zaken rondom koninklijke bezoeken aan de provincie limburg (eventueel ook de Belgische provincie limburg) en de viering van koninklijke feestdagen en jubilea. tijdens de zomerschool stelt u in overleg met de begelei-ders een onderzoeksthema vast, waarover u na afloop uw werkstuk schrijft. met Vlaamse studenten kunnen binnen het thema van de cursus nadere afspraken worden gemaakt inzake de eindopdracht. de cursus vindt plaats in de (voormalige) minderbroederskerk in het historische hart van maastricht, waar het regionaal historisch centrum limburg (www.rchl.nl) is gevestigd.

Studielastde studielast (1 module) is als volgt verdeeld: voorbereiding 50 uur, onderzoek tijdens zomerschool 40 uur, schrijven werkstuk 40 uur. inschrijving staat open voor postpropedeusestudenten, en masterstudenten die zich voorbereiden op het schrijven van een afstudeerscriptie op het domein van de cultuurgeschiedenis, c.q. de afstudeerthema’s die in dit verband worden aangeboden door prof. dr. leo wessels en universitair hoofddocent dr. toon Bosch, beiden van de faculteit cultuurwetenschappen (zie de cursuswebsi-te van de masterscriptie op studienet). het cursusmateriaal bestaat uit een reader en een elektronisch werkboek. het tentamen bestaat uit twee werkrapporten (studietaak 1 en 2) en een eindwerkstuk (studietaak 3).

Kosten en (alvast) inschrijvende kosten voor deze zomerschool zijn vastgesteld op 650 euro (inclusief de normale cursusprijs). Voor het verblijf in maastricht of omgeving dient u zelf te zorgen. als u niet in de buurt woont, moet u rekening houden met vier overnachtingen (maandag t/m vrijdag). de faculteit biedt de deelnemers aan de zomerschool op donderdagavond een diner aan. wilt u deelnemen aan de zomerschool cultuurgeschiedenis? meld u dan vóór 20 januari 2011 aan bij: [email protected]. Vermeld uw naam, adres, postcode en woonplaats, studentnummer en tele-foonnummer, en of u uw propedeuse reeds behaald hebt, dan wel als masterstudent of alumnus wilt deelnemen. het minimum aantal deelnemers is tien, het maximum vooralsnog twintig. zodra zeker is dat de zomerschool doorgaat, ontvangt u nadere informatie omtrent de inschrijvingsprocedure, het programma en de precieze kosten. met het kenbaar maken van uw interesse verplicht u zich niet tot deelname.de organisatie en begeleiding is in handen van toon Bosch. heeft u op korte termijn behoefte aan nadere informatie? Bel of mail dan: [email protected] of 024-3616186.

foto boven: koningin wilhelmina op inspectietoer van de troepen in 1915 in maastricht. foto links beneden: leopold ii van België

23

CULTUURWE TENSCHAPPENwww.ou.nl/cultuurwetenschappen


Cursus Argumentatie

in westerse economieën verdient ongeveer een kwart van de bevolking zijn brood met argumenteren, wordt althans een kwart van het bruto nationaal product verdiend met overtuigen. studiecentrum zwolle orga-niseert donderdag 27 januari, 19.00-21.30 uur, een gratis studie-avond over redeneren. docenten dr. wim jurg en drs. william van zanten zullen een presentatie houden over argumenteren, rond de aanpak van stephen toulmin. dit toulmin-model wordt ook onderwezen in de premaster, het programma dat voorbereidt op de master of science-opleidingen managementwetenschappen. de toon van de avond is deels academisch, deels praktisch. deelnemers kunnen van tevoren argumen-tatiekwesties voorleggen aan docent william van zanten ([email protected]), bijvoorbeeld onbegrijpelijke of juist zeer sterke redeneringen uit hun beroepspraktijk. Vindt u dat uw leidinggevende te kort door de bocht gaat? Bewondert u de strakke betogen van een collega? laat ons er s.v.p. van meegenieten en stuur een voorbeeld in. er is plek voor maximaal 50 deelnemers. aanmelding graag bij het studiecentrum: [email protected].

Stopzetting cursussen

op 30 juni 2011 worden de cursussen enterprise modelling (B46311) en financieel management 1 (e32211) uit het aanbod genomen. Beide cursussen maken al enkele jaren geen deel (meer) uit van de opleidingen van de faculteit managementwetenschappen en kennen dan ook geen opvolger. genoemde cursussen mogen onder de hierna genoemde voorwaarden worden ingebracht in de masteropleiding management.

Enterprise modelling, in combinatie met drie modulen van de hierna genoemde cursussen, indien u voor een van deze cursussen vóór 1 juli 2008 bent ingeschreven: – Bedrijfsprocessen (2 modulen), cursuscode B44322/B44312 – organisatiecultuur, cursuscode B18321/B18221 – practicum marketing, cursuscode B82321.Financieel management 1, in combinatie met de hierna genoemde cursussen, indien u voor een van deze cursussen vóór 1 juli 2008 bent ingeschreven: – financieel management 2, cursuscode e33211 – (advanced) financial accounting, cursuscode e34322.wilt u de cursus enterprise modelling of de cursus financieel manage-ment 1 onder bovengenoemde voorwaarden inbrengen in de mas-teropleiding management, maar hebt u de cursus nog niet in huis? dan adviseren wij u om de cursus tijdig (in ieder geval vóór 30 juni 2011) te bestellen. Na de stopzetting heeft u nog een jaar de tijd om de cursus af te ronden: laatste tentamendatum is in juni 2012. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met de onderwijsadviseur managementwetenschappen: [email protected] of 045-5672888.

www.ou.nl/managementMANAGEMENT WE TENSCHAPPEN

‘OU Kollege’ Bovenstaande foto is genomen door william van zanten, universitair docent bij de faculteit managementweten-schappen. in oktober was hij op vakan-tie in zuid-afrika, o.a. in het stadje stellenbosch. de aanduiding ‘ou kollege’ is echter misleidend: het is zuid-afrikaans voor oude school, er is dus geen verband met onze open universiteit. het betreft hier het hoofd-gebouw van de reguliere stellenbosch university (1918).

Studenten- en alumnidag MW: Lef

op zaterdag 27 november werd in den Bosch, in de sfeervolle Verkade-fabriek, voor de tweede keer in successie de mw-dag voor studenten en alumni gehouden. ongeveer 90 studenten en 20 medewerkers woonden de dag bij. de dag begon met twee plenaire lezingen met als thema ‘lef en management’. zo conclu-deerde prof. dr. Nol groot dat ‘mensen in een organisatie beter gaan functioneren wanneer leiders zich realiseren dat mensen hun eigen dagelijkse processen en verantwoordelijkheden, in hun eigen samenhang, zelf organiseren.’prof. dr. emile curfs schetste de grote uitdagingen voor de komen-de jaren in de zorg, vergrijzing, toename vraag, minder financiën. hij concludeerde dat ‘er nog heel wat lef nodig is bij de overheid,

de zorgaanbieders, de zorgvragers, maar vooral bij de zorgverzekeraars voordat er sprake is van een volwas-sen marktrelatie in de zorg. in het middagdeel presenteerden drie afstudeerkringen hun ervaringen met onderzoek. Vooral de duo-presentatie van prof. dr. frits kluytmans en dr. judith semeijn op basis van stellin-gen over ‘competentiemanagement en het beoordelen en sturen van werknemersgedrag’ leidde tot een stevige discussie tussen voor- en tegenstanders van competentiema-nagement. prof. dr. ron tuninga vertelde over de recent opgerichte phd-school. uiteindelijk reikte decaan prof. dr. herman van den Bosch de mw-scriptieprijs 2010 uit aan jacco groen msc (zie foto) voor zijn innovatieve scriptie over een nog niet veel beschreven onderwerp: ‘affectieve gevoelens en kredietverlening’.


PSyCHOLOGIEwww.ou.nl/psychologie

het portfolio voor de cursus leren en ontwikkeling (o18321) moet aangeleverd en door de begeleider als voldoende afgetekend zijn, voordat de student geldig deelneemt aan een tentamen. concreet betekent dit dat de student op de hierna aangegeven sluitingsdatum voorafgaand aan het tentamen zijn/haar portfolio aangeleverd moet hebben. Voor de eerste helft van 2011 zijn de aanleverdeadlines voor de portfolio’s aldus:

Mastermentoraat – vanaf januari 2011 voor alle masterstudenten

Na een flitsende start in juli 2010, waarin het mastermentoraat is begonnen met een selectie van studenten die de Bachelorthesis hadden afgerond of er mee bezig waren, is de faculteit nu zodanig ingericht dat alle studenten uit de masteropleiding psychologie zich vanaf 3 december 2010 konden aanmelden.

gedurende de afgelopen maanden zijn er diverse selecties van studenten gemaakt die de uitnodigingsmail hebben ontvangen. daarbij vielen echter studenten buiten de boot die al een tijdje in de masteropleiding aan het studeren waren. daarom is het nu ook mogelijk dat studenten in de masteropleiding zich kunnen aanmelden zonder dat ze een uitnodiging hebben ontvangen. de aanmelding verloopt via de faculteitspagina op studienet, onder de rubriek ‘faculteitsmededelingen’. Bij elke aanmelding controleren wij of u formeel toelating heeft tot de masteropleiding. indien dat niet het geval is, dan komt u in aanmerking voor een andere men-toraatsvorm, bijvoorbeeld het bachelormentoraat of het prope-deusementoraat. Bij elke cursus en in elk studiecentrum zijn onze docenten u graag van dienst. tevens kunt u met algemene studie-vragen terecht bij onze opleidingsadviseurs via [email protected].

overigens krijgen studenten die nog geen uitnodiging hebben gehad voor het Bachelormentoraat, in januari 2011 een uitnodiging om hieraan deel te nemen.

www.ou.nl/onderwijsONDERWIJSWE TENSCHAPPEN

– 11 maart (voor deelname aan het tentamen op 4 april 2011) en– 5 augustus (voor deelname aan het tentamen op 29 augustus 2011).indien de student niet tijdig aan de port-folioverplichting heeft voldaan, kan de student niet deelnemen aan het tentamen en ontvangt deze een brief waarbij hij/zij wordt uitgesloten van de tentamenzitting.

Afgetekend portfolio Leren en ontwikkeling voorwaarde voor tentamendeelname

Rectificatiein modulair 2 van 29 oktober 2010 is op pag 27 (psychologie) ten onrechte vermeld dat de kho preventiemanager kan worden ingebracht in de vrije ruimte van de bacheloropleiding milieu-natuurwetenschappen. dit is uitsluitend van toepassing op de vrije ruimte van de bacheloropleiding psychologie.


INFORMATIC A

Voortdurende vernieuwing Informatica-onderwijsafgelopen jaren zijn de ontwikkelingen in de ict zeer snel gegaan. de moderne wereld is niet meer denkbaar zonder ict. snel bericht-jes versturen, informatie beheren, uitwisselen of opzoeken, produc-ten bestellen en elektronische betalingen doen, reizen boeken: het kan tegenwoordig allemaal eenvoudig en razendsnel dankzij nieu-we vindingen en toepassingen in de ict. de ontwikkelingen zullen komende jaren nog verder ons leven en de maatschappelijke ont-wikkelingen beïnvloeden. soms met te verwachten, maar ook vaak met onverwachte zaken. doorontwikkeling en verbetering zullen leiden tot snellere chips en communicatie, grotere opslagmogelijk-heden en snellere resultaten. maar ook zullen er nog onverwachte nieuwe mogelijkheden ontstaan; ontwikkelingen die we ons nog nauwelijks kunnen indenken. wat kunnen robots in de toekomst allemaal doen? in welke mate houden we grip op de informatie om en over ons? Blijft er nog wel wat van onze privacy over?

informatici werken aan de ontwikkeling van nieuwe mogelijk-heden. zij bouwen wereldwijd gezamenlijk aan de ruggengraat van de nieuwe moderne maatschappij. het onderwijs moet dan ook steeds aandacht besteden aan, en ingaan op alle nieuwe mogelijkheden en technieken, maar ook aandacht hebben voor risico’s en bedreigingen. gelukkig verandert niet alles voortdurend. wiskundige en natuurkundige wetten veranderen niet, en ook fun-damentele informaticaconcepten veranderen niet van de ene op de andere dag. zulke onderdelen zijn binnen de opleidingen dan ook de stabiele factoren waarop de meer toegepaste onderwerpen zijn gefundeerd.

ook bij de informaticaopleidingen aan de open universiteit is sprake van deze snelle dynamiek en voortdurende vernieuwing. ieder jaar verschijnen er vele nieuwe cursussen, of worden cursus-sen aangepast aan recente ontwikkelingen in praktijk en onder-zoek. hieronder een aantal voorbeelden. de cursus webapplicaties: de clientkant is een cursus met ‘open inschrijving’. Voor de andere hieronder vermelde cursussen gelden echter toelatingseisen. kijk voor alle actuele informatie op www.ou.nl/informatica.

Webapplicaties: de clientkant – nieuw per 1 november 2010Nadat eerder de cursus webapplicaties: de serverkant is versche-nen, is nu een cursus met aandacht voor de clientkant (t58211)uitgekomen. hierin wordt een inleiding gegeven in het maken van webapplicaties met html, css, javascript en ajax. de basisconcep-ten van deze technieken komen aan bod en worden toegepast in vele praktische opdrachten.

Semantic web – nieuw in voorjaar 2011het world wide web is een enorme verzameling van documenten. in het semantic web worden niet de documenten aan elkaar

www.ou.nl/informatica

gekoppeld, maar gegevens aan elkaar gerelateerd. daarmee wordt het mogelijk om wereldwijd werkelijk kennis te delen. de ontwikkeling van het semantic web vereist nieuwe methoden en technieken. de nieuwe, gelijknamige cursus heeft als code t64211.

Component based development – vernieuwd per 1 oktober 2010hoe ontwerp je software op basis van componenten? zowel de theo-rie als toepassingen in de praktijk komen aan bod. essentieel is dat er wordt gewerkt met geprefabriceerde componenten die op basis van componentenmodellen worden samengevoegd tot nieuwe componen-ten of applicaties. de vernieuwde cursus heeft als code t28331.

Kunstmatige intelligentie 2 – vernieuwd in voorjaar 2011in deze cursus staan ‘intelligent agents’ centraal. dat zijn intelligente computersystemen waaraan complexe taken kunnen worden gedele-geerd. zo worden bijvoorbeeld persoonlijke digitale gezondheidscoa-ches en verbeterde workflow- en business process managementsyste-men mogelijk. maar hoe werken die agents, en hoe onderhandelen ze met elkaar? wat is de onderliggende architectuur en de praktische implementatie? dat zijn vragen die in deze cursus worden beantwoord. de vernieuwde cursus heeft als code t27341.

Ontwerpen met bedrijfsregels – vernieuwd in voorjaar 2011Bedrijfsregels spelen een cruciale rol in de beheersing van complexe bedrijfsprocessen waar veel actoren een rol spelen. met bedrijfsregels worden op heldere wijze afspraken vastgelegd over communicatie tus-sen mensen en systemen. tegelijkertijd zijn de bedrijfsregels het fun-dament om geautomatiseerde systemen op te bouwen. de vernieuwde cursus heeft als code t18321.

Requirements engineering – nieuw in voorjaar 2011om softwaresystemen te bouwen, moet eerst vastgelegd worden wat ze moeten kunnen. softwaresystemen voldoen aan strikte formele regels, maar de praktijk is juist heel grillig en vaak onduidelijk. om met deze spanning om te gaan wordt gebruikgemaakt van specifieke modellen en methoden. de nieuwe cursus heeft als code t65311.

Software verification and validation – nieuw in voorjaar 2011moderne software wordt steeds complexer. het wordt dan ook steeds belangrijker om zekerheid te hebben dat de software correct functio-neert. achteraf kan getest worden, maar ook vooraf kan het ontwerp worden geanalyseerd en op wiskundige wijze kan de correctheid wor-den bewezen. de nieuwe cursus heeft als code t67311.

ir. evert van de Vrie, docent / voorzitter pr-commissie

Enterprise modelling uit aanbod de cursus enterprise modelling / B46311 (primair) behorend tot het curriculum van de faculteit managementwetenschappen, zal aldaar per 30 juni 2011 uit het cursusaanbod worden genomen. deze cursus maakt in het studiejaar 2010-2011 (ook) nog deel uit van de gebonden-keuzeblokken van de bacheloropleiding informatica en de masteropleiding computer science. in het curriculum van 2011-2012 zal dit echter niet meer het geval zijn. studenten die deze cursus nog willen doen, wordt aangeraden voor genoemde datum de cursus te bestellen. Na de stopzetting heeft u nog een jaar de tijd om de cursus af te ronden: laatste tentamendatum is in juni 2012.


Nieuwe run Gezondheid in perspectief er zijn nog enkele plaatsen vrij voor de voorjaarsrun van de cursus gezondheid in perspectief ((N39211). in deze cursus wordt aandacht besteed aan gezondheidsproblemen op mondiaal, europees, nationaal en lokaal niveau, aan de belangrijkste risicofactoren, aan de gebruikte onder-zoeksmethoden en interventiemogelijkheden, en aan de rol die beleids-medewerkers op lokaal niveau kunnen spelen bij de aanpak van gezond-heidsproblemen. studenten werken individueel en in groepjes aan de diverse opdrachten. de cursus start op zaterdag 29 januari 2011 met een bijeenkomst in utrecht; ook is er een tussenbijeenkomst op zaterdag 16 april 2011, eveneens in utrecht. de cursus wordt afgerond in juni. Voor informatie en aan-melden: dr. ir. lily fredrix ([email protected]).

NW-symposium: Water

13 novemberdag 2010 – de natste novemberdag sinds 1957 – was water het centrale thema van het Nw-symposium in studiecentrum eindhoven. ruim tachtig studenten, alumni en medewerkers bezochten het symposium. prof. dr. lucas reijnders (ou en uva) sprak over waterconflicten in verleden, heden en toekomst. prof. dr. pieter van der zaag (uNesco-ihe institute for water education en tu delft) benadrukte het belang van het onder-kennen, en actief creëren, van wederzijdse afhankelijkheden bij conflicten over water, met als voorbeeld de problemen rond de westerschelde en de maas. prof. mr. marleen van rijswick (uu) sprak over mogelijke conflicten tussen europees en nationaal recht en illustreerde dit met het besluit om de haringvlietsluizen in de zuidwestelijke delta van Nederland op een kier te zetten. de ppt-presentaties staan op: www.ou.nl/nw.

op de foto’s van links naar rechts: prof. dr. lucas reijnders; studenten en wetenschappelijke staf spelen het ‘waterspel’ waarbij moest worden onderhandeld om waterconflicten te voorkomen of op te lossen.

Proefstudenten Scheikunde voor milieuwetenschappen 1 gezochtde faculteit Natuurwetenschappen zoekt studenten die willen deel-nemen aan de proeftoets van de nieuwe 1-moduuls propedeusecursus: scheikunde voor milieuwetenschappen 1 (N47111). deze cursus reikt algemene chemische principes aan. het accent ligt op de grondslagen van de chemie die binnen de opleiding milieu-natuur-wetenschappen van belang zijn (atoombouw; chemische binding; structuur en eigenschappen van stoffen; reactiesnelheid en chemisch evenwicht; zuur-basereacties; redoxreacties; chemische thermodyna-mica; reactiekinetiek en reactiemechanismen). Binnen de cursus is er ook aandacht voor het wegwerken van deficiënties, maar dit valt buiten de studielast.de cursus is opgenomen in de bacheloropleiding milieu-natuurweten-schappen en zal daarin met de in ontwikkeling zijnde 1-moduuls propedeusecursus scheikunde voor milieuwetenschappen 2 (N48111) – waarin het accent op toepassingen binnen milieuwetenschappen ligt – de plaats gaan innemen van de Basiscursus scheikunde: van analyse tot synthese (N02132). studenten die deze laatste cursus al

hebben gedaan, kunnen de nieuwe cursussen niet inbrengen in hun opleiding.de cursus bestaat uit een tekstboek en een werkboek. de stof wordt aangeboden via milieugerelateerde studietaken/opdrachten vanuit het werkboek. de proeftoetsperiode loopt, inclusief een schriftelijk tentamen, van 1 februari 2011 tot 1 juni 2011. om de proeftoets binnen deze tijd met succes te kunnen afronden, is voorkennis van schei- en wiskunde op havo-eindexamenniveau noodzakelijk. enige inhoudelijke kennis over milieuproblemen, bijvoorbeeld opgedaan in de cursus aarde, mens en milieu, strekt tot aanbeveling. deelnemers aan de proeftoets ontvangen een vergoeding. indien u voor het afsluitende tentamen een voldoende haalt, kunt u dit bij inschrijving voor de definitieve cursus verzilveren met een cursuscertificaat.als u deel wilt nemen aan de proeftoets, mail dan zo spoedig mogelijk(in ieder geval vóór 15 januari 2011) de volgende gegevens naar dr. ingridholtkamp ([email protected]): naam, adres, e-mailadres, telefoon,studentnummer, voorkennis, huidige ou-opleiding. u kunt ook contact opnemen als u meer wilt weten over de cursus of de proeftoets via genoemde e-mailadres of per telefoon: 070-7508261, ma-wo.

27

NATUURWE TENSCHAPPEN www.ou.nl/milieu

TouW/Informatica-symposium: Games en ITop zaterdag 13 november was het jaarlijkse touw/informatica-symposium in studiecentrum amsterdam. ruim zeventig studen-ten en docenten van de faculteit kwamen bijeen om te ontdekken wat de games-industrie betekent voor informatica. Nieuwe ont-werpmethoden, samenstelling van ontwikkelteams, het gebruik van speciale tools en strategieën, alles kwam aan bod. Naast pre-sentaties en discussie, was er ook aandacht voor nieuwe cursussen, recent onderzoek en afstudeerwerk van studenten. het symposium werd afgesloten met een smakelijk buffet. slides, filmpjes en foto’s van de presentaties zijn te vinden op www.ou.nl/informatica. maar ook op Youtube staat een video ‘come together’ (ga naar: www.ou.nl/cometogether).


‘een groot europa zal leiden tot meer welvaart en meer welzijn, kortom een betere wereld’

Prof. Jan Willem Sap stelt zich voor

jan willem sap (1962) studeerde van 1982 tot 1988 rechten (staatkundig internatio-naal-juridische studierichting) aan de rijks-universiteit leiden. in 1989 werd hij docent en onderzoeker aan de Vrije universiteit te amsterdam waar hij in 1993 promoveerde op ‘wegbereiders der revolutie’. hij was visi-ting professor of european union law aan Northwestern university school of law in chicago en gaf onder meer gastcolleges aan de universiteit van pretoria, zuid-afrika. sinds 2002 is hij in amsterdam universitair hoofddocent europees recht. in de loop der jaren heeft hij tal van artikelen en boeken gepubliceerd over onderwerpen op het ter-rein van onder meer europees recht, staats-recht en politieke theorieën. sap is lid van diverse tijdschriftredacties, waaronder de European Constitutional Law Review. hij was lid van de Nationale conventie (2006). sap maakt deel uit van diverse besturen en geeft regelmatig lezingen.

u bent een voorstander van samenwerken binnen een groot europa …‘ik denk dat je als mens over de grenzen heen moet kijken, hoe het er bij de buren aan toe gaat. je moet je niet opsluiten in een nationalistisch, protectionistisch systeem. open grenzen, het ideaal van je vrij kunnen bewegen, niet gediscrimineerd worden omdat je duitser of Belg bent, dat staat aan de basis van de idee hoe je burger wilt zijn, mens wilt zijn. in die europese inte-

gratie zit wel een paradox. op het moment dat je geen grenscontroles meer wilt en de staatsgrenzen hebt afgeschaft, zie je dat regionale identiteiten zich sterker gaan ontplooien. zie België bijvoorbeeld. mooi voorbeeld is ook schotland. de schotten zijn eeuwenlang door de engelsen tegenge-werkt in hun streven naar een eigen schots parlement. je ziet nu dat, met dank aan de europese integratie, de schotten hun ruimte echt kunnen claimen en dat ze nu meer cul-turele autonomie krijgen. er zit in de mens een groot gevoel van gemeenschapszin. je ziet in limburg dat de mensen zich bewust zijn van hun limburgse identiteit en in friesland geldt voor de friezen hetzelfde. Vroeger kon je europese subsidies krijgen via den haag. Nu gaat dat bij culturele iden-titeiten rechtstreeks. aan het op drift raken van die culturele identiteiten zit natuurlijk een risico vast. maar dat laat onverlet dat het project europa als zijnde een interne markt waarbinnen je je vrij kunt bewegen, waarin je niet gediscrimineerd en verket-terd wordt omdat je toevallig een andere nationaliteit hebt, uiteindelijk zal leiden tot meer welvaart en meer welzijn, kortom een betere wereld.’

maar tot hoever moet je gaan? als je ook rusland er nog bij zou betrekken, dan sta je opeens voor de grens van china ...‘wij zullen dat waarschijnlijk niet meer meemaken, maar je zult zien dat rusland

tekst: drs. john dohmen Beeld: coen Voogd

Sinds september 2010 is de faculteit

Rechtswetenschappen een hoogleraar

rijker: prof. dr. Jan Willem Sap, hoog-

leraar Europees recht. Een kennis-

making. ‘Als ik nu naar Europa kijk,

dan vind ik het heel bijzonder om me

daar voor in te zetten, over te schrij-

ven en er les in te geven, omdat ik echt

het gevoel heb dat het te maken heeft

met een inspirerend ideaal.’

ook nog wel eens lid zal worden van de europese unie. de raad van europa telt nu 47 landen en de europese unie heeft 27 lidstaten. het plan is dat in de loop van de tijd de landen van de raad van europa, dus op termijn ook turkije en rusland, lid zul-len worden van de unie. dat is niet omdat we ze zo aardig vinden, maar omdat het bedrijfsleven het zal toejuichen. stel je die enorme markt eens voor! Nederland is een handelsland en rijk geworden dankzij een grote markt. institutioneel moet je daar-voor veel regelen, anders loop je op een gegeven moment op tegen het gevaar van imperial overstretch. inhoudelijk ben ik een aanhanger van immanuel kant, de duitse filosoof en schrijver van het boek Zum ewi-gen Frieden. als we de boodschap van men-senrechten, democratie en welvaart alsmaar blijven uitbreiden, dan is dat goed voor de wereld. de olievlek van de democratische rechtsstaat heeft uiteindelijk ook akelige dictaturen zoals in griekenland, spanje en portugal overspoeld. het is begonnen met de Benelux en kijk eens hoever we al zijn gekomen. ook in oost-europa krijg je steeds meer democratische rechtsstaten. dit perspectief is geweldig inspirerend. dus als ik nu naar europa kijk, dan vind ik het heel bijzonder om me daar voor in te zet-ten, over te schrijven en er les in te geven, omdat ik echt het gevoel heb dat het te maken heeft met een inspirerend ideaal.’

het volledige interview met o.a. een link naar de publicaties van jan willem sap is te lezen in de rubriek De Schijnwerper op de facultaire site: www.ou.nl/rw.

RECHTSWE TENSCHAPPENwww.ou.nl/rechtswetenschappen

29Open Universiteitmodulair 17 december 2010

Afspraken over bereikbaarheid

als student verwacht u van uw docent dat hij of zij goed bereik-baar is en snel reageert als u hem of haar iets vraagt of toestuurt. de faculteit rechtswetenschappen vindt dat ook belangrijk. maar een docent is niet altijd aanwezig en soms heeft hij of zij ook enige tijd nodig om een vraag te beantwoorden of een opdracht te lezen en er op te reageren. de faculteit heeft daarom op een rijtje gezet wat u als student wat dit betreft van een docent mag verwachten. hoe snel zal hij of zij reageren op een vraag per e-mail? hoe weet u bij wie u terecht kunt bij zijn of haar afwezig-heid? Neemt er altijd iemand de telefoon op? de normen die de faculteit hanteert, zijn vastgelegd in een bereikbaarheidsprotocol, dat u kunt vinden op de facultaire pagina in studienet. Vindt u dat een docent toch slecht bereikbaar is, of weet u niet bij wie u met uw vraag terecht kunt? wendt u zich dan tot de medewerker studentenzaken van de faculteit, miriam wigman, per e-mail ([email protected]) of telefonisch: 045-5762540.

Preadvies Vereniging voor Effectenrechtprof. mr. jac rinkes, hoogleraar privaatrecht (op foto), heeft in een tweeluik met mw. mr. c. lieverse, een preadvies geschreven voor de Vereniging voor effectenrecht. dit preadvies handelt over de taken en bevoegdheden van de afm als het aankomt op de bescherming van consumenten tegen oneerlijke handelspraktijken (ohp) in de financiële sector. c. lieverse bespreekt de europese bronnen en Nederlandse inbedding daarvan die aan deze bevoegd-heden ten grondslag liggen. zij behandelt de materiële regels betreffende oneerlijke handelspraktijken (art. 6:193a-j Bw) die door middel van de bevoegdheden toegekend in de wet handhaving consumentenbescherming (whc) voor toezicht en handhaving door de afm in aanmerking komen, met bijzondere aandacht voor de wijze waarop de afm deze bevoegdheden in de praktijk kan inzetten en mogelijke samenloop van de whc en de wft. Vervolgens bespreekt jac rinkes de positie van de (financiële) consument, het toepassingsbereik van de richtlijn ohp, de samen-hang hiervan met het mededingingsrecht, en rechtspraak van het hof van justitie op het terrein van oneerlijke handelspraktijken. daarnaast wordt een overzicht gegeven van de implementatie van de richtlijn in andere lidstaten en de invulling van de informatie- en zorgplichten van financiële dienstverleners. afgesloten wordt met een bespreking van een kernbegrip uit de richtlijn ohp: de profes-sionele toewijding die van een financieel dienstverlener wordt verwacht. het preadvies werd door de auteurs op 4 november verdedigd te amsterdam tijdens de jaarvergadering 2010 van de Vereniging voor effectenrecht. het preadvies is uitgegeven bij kluwer, deventer, als deel 106 van de serie vanwege het Van der heijden instituut: c.w.m. lieverse en j.g.j. rinkes, Oneerlijke

handelspraktijken en handhaving van consumentenbescherming in de financiële sector, Preadvies voor de Vereniging voor Effectenrecht 2010, deventer: kluwer 2010 (352 pp.).

op de foto (vlnr) de trotse afgestudeerden met senior medewerker ria roskamp: ellen kleinsman llm (rechtsgeleerdheid); ria roskamp; monique jacobs msc (psychologie); jacco schepel Ba (rechtsgeleerdheid); marjo oosterik Ba (psychologie). overigens zijn op de websites van de studiecentra steeds leuke fotoreportages van buluitreikingen te vinden.

Lof voor heel bijzondere studente bij buluitreiking in sc Enschede

op dinsdag 30 november vond een feestelijke buluitreiking plaats in sc enschede. onder de vier afgestudeerden – ou-studenten zijn altijd bijzonder – was één heel bijzonder: monique jacobs. zij studeerde cum laude af als gezondheidspsycholoog. in de mas-terfase behaalde zij niet anders dan achten! dr. Nele jacobs, haar scriptiebegeleider, sprak monique toe via een videoboodschap op een groot scherm. ze gaf aan dat monique een welverdiende 8 had gescoord met het onderzoek naar de relaties tussen affecten en chocola. ook wees ze op de vrolijke wijze waarop monique in de e-mailwisseling haar eigen stemmingen weergaf. monique is sinds haar jeugd ernstig reumapatiënt, waardoor zij ook andere beperkingen opgelopen heeft, zoals blindheid aan een oog en het ander zeer slechtziend. zij wil hier zeker niet de nadruk op leggen. ze was en is een bijzonder model van een topstudente, die haar tentamens en werkstukken tussen de operaties door plande. ze is een optimistisch en sterk persoon. ze laat zien hoe de con-centratie op een studie in meerdere opzichten een positieve uit-werking heeft, ook vroeg het soms haast het onmogelijke van haar. ze liep stage in een verpleeghuis met dementerende bejaarden. de begeleiders daar hadden niet door hoezeer haar eigen conditie ook om aandacht vroeg. ik heb veel respect voor haar. dit geldt ook voor mijn collega’s in het studiecentrum die haar ook altijd ondersteund hebben, en voor haar medestudenten. zo is monique ook actief in een studiegroep, waarbij zij zelf ook medestuden-ten steunt. Vorig jaar juni begroette collegevoorzitter drs. theo Bovens monique tijdens de ludieke opening – op de motor langs alle studiecentra – van het academisch jaar. tijdens de huldiging kwamen veel mensen aan het woord, onder wie haar moeder, die een bijzondere plaats in haar leven inneemt. monique tot slot is de tweede studente die in ons studiecentrum met lof afstudeert in de psychologie.

docent drs. dity van wijk


Aanmelden, tentamenperioden en sluitingsdataaanmelden voor een tentamen doet u door in te loggen in mijn account in studieaanbod en te klikken op mijn tentamenaanmeldingen of door gebruik te maken van een aanmeldings-formulier. maakt u gebruik van een formulier dan stuurt u de aanmelding voor een compu-tergebaseerd en een regulier tentamen naar de afdeling tentaminering en certificering in heerlen. een aanmelding voor een sys-ten-tamen stuurt u naar het studiecentrum waar u dit sys-tentamen wilt afleggen. alleen stu-denten die in het buitenland een sys- of cBi-tentamen maken of studenten die behoren tot speciale categorieën (bijvoorbeeld handicap of detentie) kunnen hun sys- of cBi-aanmelding sturen naar de afdeling tentaminering en certificering in heerlen. u vindt uitgebreidere informatie hierover op de website www.ou.nl/tentamen.

tentamenperioden en sluitingsdata:– 24-1 t/m 26-1-2011, sluitingsdatum 29 december 2010,– 4-4 t/m 6-4-2011, sluitingsdatum 9 maart 2011,– 20-6 t/m 22-6-2011, sluitingsdatum 25 mei 2011,– 29-8 t/m 31-8-2011, sluitingsdatum 3 augustus 2011.de geleidelijke invoering van computer- gebaseerde toetsing kan van invloed zijn op het tentamenrooster.de geleidelijke invoering van computer- gebaseerde toetsing kan van invloed zijn op het tentamenrooster.

tentamensessies individuele tentamens kijkt u op www.ou.nl/studiecentra voor de individuele tentamensessies in het studiecen-trum van uw keuze. als u zich via www.ou.nl/mijnaccount aanmeldt voor een individueel tentamen, worden de beschikbare sys- en cbi-sessies getoond nadat u het studiecentrum heeft gekozen.

samenvallende tentamensVolgens vast beleid van de commissie voor de examens (cve) mogen er niet meerdere (regulier schriftelijke) tentamens op één dag afgelegd worden. in uitzonderlijke omstandig-heden kan de commissie hiervan afwijken. zij beoordeelt dit aan de hand van een schriftelijk, gemotiveerd, verzoek van de student. de cve kan een hardheidsclausule toepassen voor die studenten die gehinderd worden in hun stu-dievoortgang door het hanteren van drie ten-tamenavonden. het kan namelijk voorkomen dat twee cursussen in elke ronde op dezelfde dag worden afgenomen. Neemt u bij dergelij-ke situaties contact op met de afdeling service en informatie. het gaat dan om studenten die in de problemen komen die niet te wijten zijn aan de eigen planning. mocht u uiteindelijk tot de conclusie komen dat er een aantoonbaar probleem is, dan kunt u een verzoek indienen bij de commissie.

alternatieve tentamenvormtentamens worden afgelegd op de wijze zoals gepubliceerd in de jaarlijks verschijnende stu-diegids en zoals op de cursussite vermeld. in uitzonderlijke gevallen kan de commissie voor de examens (cve) op basis van een schriftelijk, gemotiveerd verzoek van een student beslui-ten dat die student een bepaald tentamen op

een andere wijze dan vastgesteld kan afleg-gen. de cve kan tot deze beslissing komen indien bij een student sprake is van een func-tiebeperking of als een student drie of meer keren met aanwijsbare reden zakt voor een bepaald tentamen waardoor hij of zij gehin-derd wordt om de studie op een goede wijze voort te zetten. Voordat de cve in deze een beslissing neemt, wordt de examinator om een reactie gevraagd. het oordeel van de exami-nator weegt bij de beslissing van de cve zwaar mee. Benadrukt dient te worden dat het een mogelijkheid betreft en geen verplichting voor de cve is om dit verzoek te honoreren.

tentamendata uitlopende cursussen en erratamet klem adviseren wij studenten kennis te nemen van de nadere informatie omtrent cursussen die uit het onderwijsaanbod zijn genomen (dan wel gereviseerd) en waarvan de laatste tentamenmogelijkheid plaatsvindt in het academisch jaar 2010-2011. deze vindt u op www.ou.nl/tentamen > laatste tentamen-data en niet in modulair. aanvullingen hierop worden wel vermeld in modulair. de informatie vindt u ook op de cursussite. een overzicht van de errata op de studiegidsen vindt u op www.ou.nl/vraagenantwoord.

CULTUURWETENSCHAPPEN

C06122 Kunstsinds het tentamen van 10 november 2010 mag u bij het tentamen ook gebruikmaken van een loep. C17311 Oudnederlandse schilderkunstin het overzicht stopgezette cursussen 2010-2011 in de modulair van juni 2010 is opgeno-men dat de cursus uit het cursusaanbod wordt genomen en dat de laatste tentamenmogelijk-heid van deze cursus in november 2011 is. dat is niet juist. de cursus blijft in het cursus-aanbod.C19112 Inleiding kunstgeschiedenisop 5 april 2011 is er een extra tentamen-mogelijkheid voor deze cursus.

INFORMATICA

T26241 Datastructuren en algoritmensinds 1 juli 2010 zijn de volgende hulpmid-delen toegestaan: een ‘schoon’ exemplaar van het tekstboek en een ‘schoon’ exemplaar van het werkboek. T31311 Onderzoeksontwerp voor bedrijfs-kundige informaticade cursus wordt stopgezet. de laatste inlever-datum voor de opdracht is 31 augustus 2011. T41221 Logica en informaticahet tekstboek dat u bij het tentamen mag gebruiken moet sinds het tentamen van 10 november 2010 ‘schoon’ zijn.

MANAGEMENTWETENSCHAPPEN

B10111 Onderzoek en presentatie (AV1)de laatste inleverdatum van de opdracht is 30 juni 2011. B65317/B65817 Controllingde minimaal te behalen scores voor de deel-tentamens (sdc, aisc en macc) zijn per 1 december 2010 verhoogd naar een vijf. de overige tentameneisen zijn onveranderd.

B69317/B69817 Financial Decision Makingde minimaal te behalen score voor het schrif-telijke deeltentamen is per 1 december 2010 verhoogd naar een vijf. de overige tentamen-eisen zijn onveranderd.

NATUURWETENSCHAPPEN

N43211 Gedrag en effecten van contaminantenmet ingang van het tentamen van 24 januari 2011 mag u bij het tentamen ook gebruik-maken van een ‘schoon’ Binas tabellenboek, een zakrekenmachine en een ‘schoon’ engels-Nederlands woordenboek.

PSyCHOLOGIE

S20221 Test- en toetstheoriede tentamenvorm is sinds 20 november 2010 veranderd in een individueel computergeba-seerd tentamen dat volgens afspraak plaats-vindt.S30211 Groepen in organisatiesop 9 november 2010 was het laatste compu-tergebaseerd groepstentamen. de tentamen-vorm verandert in een individueel computer-gebaseerd tentamen dat volgens afspraak plaatsvindt. S32331 Klinische psychologie 2: diagnostiek en therapiede tentamenvorm is sinds 31 augustus 2010 veranderd in een individueel computergeba-seerd tentamen dat volgens afspraak plaats-vindt. S36111 Biologische grondslagen: evolutionaire psychologiede tentamenvorm is sinds 26 augustus 2010 veranderd in een individueel computer-gebaseerd tentamen dat volgens afspraak plaatsvindt.

S45311 Psychogerontologiede tentamenvorm is sinds 25 augustus 2010 veranderd in een individueel computer-gebaseerd tentamen dat volgens afspraak plaatsvindt. S67321 Klinische psychologie 3: de ambulante praktijkde tentamenvorm is sinds 29 oktober 2010 ver-anderd in een individueel computergebaseerd tentamen dat volgens afspraak plaatsvindt.

RECHTSWETENSCHAPPEN

R04242 Overeenkomstenrechtin het overzicht stopgezette cursussen 2010-2011 in de modulair van juni 2010 en op pagina 5 van de studiegids is opgenomen dat een van de laatste tentamenmogelijkheden van deze cursus 26 januari 2011 is. dat moet 25 januari 2011 zijn. R32231 Europakundede tentamenvorm is sinds 25 augustus 2010 veranderd in een individueel computergeba-seerd tentamen dat volgens afspraak plaats-vindt. R64342 Consumentenrechtin het overzicht stopgezette cursussen 2010-2011 in de modulair van juni 2010 en op pagina 5 van de studiegids is opgenomen dat de laatste tentamenmogelijkheid van deze cursus 30 juni 2011 is. dat is niet juist. de laatste inleverdatum van de opdracht is 30 september 2011.

tentameninf

modulair 17 december 201031Open Universiteit 31Open Universiteit

modulair 17 december 2010

afgest deerden

CULTUURWETENSCHAPPEN

Wo bacheloropleiding Algemene cultuurwetenschappendhr. L.M.G. Bynens Ba, zonhoven, Belgiëafstudeeropdracht: lyotards taalfilosofische relativering van het sciëntisme.

dhr. W.L.R. Driessche Ba, sint amandsberg, Belgiëafstudeeropdracht: lagenopbouw en pigmen-ten: de schildertechnieken van jeroen Bosch en Van eyck vergeleken.

mw. A.L.L. Jankovich- van Voerst van Lynden Ba, arnhemafstudeeropdracht: ‘zondaar of asceet’ Vier visies op het thema van de Verzoeking van de heilige antonius in het werk van jheronimus Bosch.

mw. M.H.P. Kleijnen Ba, margratenafstudeeropdracht: ‘my is ’t gevoel, de bron’: de poëticale opvattingen van willem Bilderdijk in de kunst der poëzy. een onderzoek in twee eeuwen literatuurgeschiedschrijving.

dhr. T.J.P.M. Lutkie Ba, rotterdamafstudeeropdracht: de Vrijmetselarij als gees-tesstroming en sociaal-cultureel verschijnsel (universiteit leiden).

mw. C.M.J. Mantels Ba, Bilzen, Belgiëafstudeeropdracht: de tuin der lusten van jheronimus Bosch drie keer anders bekeken.

mw. A. Radstake-Kleinveld Ba, ijsselsteinafstudeeropdracht: tussen wijsheid en verlei-ding. korte beschouwing over de uil, de pad of kikker, de zwaan en de kat in het werk van jheronimus Bosch.

Wo masteropleiding Algemene cultuurwetenschappendhr.J.A. Karssen ma, maassluisafstudeeropdracht: ‘dan beter met groen van prinsterer alleen’ – een halve eeuw arp in maassluis, 1888-1938.

mw. H.P.M. Klinkers ma, waddinxveenafstudeeropdracht: Neorealist carel willink 1900-1983 museale en kunstkritische waar-deringsgeschiedenis van het werk van carel willink.

mw. L.J.C. de Koning ma, lelystadafstudeeropdracht: Berichten uit het zuiden. Nederlandse gezanten en schrijvers over mussolini en de fascistische orde.

mw. W.H. Prins ma, oud-Beijerland Pafstudeeropdracht: hendrik chabot 1894-1949 de museale receptie, een wisselend landschap.

mw. M.J.A. Verhallen-van Hoek ma, rosmalenafstudeeropdracht: schrijven tussen realisme en naturalisme henry james & louis couperus.

INFORMATICA

Wo bacheloropleiding Informaticadhr. J.P. Verbeek Bsc, culemborg

MANAGEMENTWETENSCHAPPEN

Wo bacheloropleiding Bedrijfskundedhr. F.A. van Oorschot Bsc, terneuzen

mw. G.M. Slim Bsc, soest

mw. M.A. Twigt Bsc, woerden

Wo masteropleiding Managementdhr. M. Does msc, lekkerkerk Pafstudeeropdracht: de democratie verdiept.

mw. H.M. van Duijn-Vinke msc, rijnsburg, keuzevariant implementation and change managementafstudeeropdracht: de middenmanager als politicus. een onderzoek naar de invloed van politieke vaardigheden van een midden-manager op de effectiviteit van een geplande verandering.

dhr. D.P. van Gorsel msc, amersfoort P, keuzevariant implementation and change management afstudeeropdracht: dutch hospitals: still non profit? a case study of changing health care financing systems: consequences to finan-cial targets and financial metrics of dutch hospitals.

dhr. M.R. van der Horst msc, lienden, keuze-variant strategic human resource managementafstudeeropdracht: Betrokken toch flexibel. een onderzoek naar de relatie tussen affectieve organisatiebetrokkenheid en veranderings-bereidheid bij VtspN/iV&t.

mw. H.K.L. Lenaerts msc, Bornem, België, keuzevariant marketing and supply chain managementafstudeeropdracht: het gebruik van internet binnen het mkB – een verklarend onderzoek naar de invloed van marktorientatie, motivatie, gedragsnormen en technologie-acceptatie.

mw. A.C.H.M. Meesters-Luijks msc, heerle, keuzevariant implementation and change managementafstudeeropdracht: het gedrag van een manager bij een creatief team. een kijk op het gedrag van een manager van een creatief team binnen de financiële dienstverlening in turbulente tijden.

mw. S. Middelbeek msc, arnhem, keuzevariant marketing and supply chain managementafstudeeropdracht: ambidextrous innovation.

dhr. M. van Vliet msc, oosterhoutafstudeeropdracht: invoering van zelfsturende teams. een onderzoek naar de competenties van de leidinggevende.

Wo masteropleiding Accounting and Financedhr. R.J.M. Dirks msc, keuzevariant financeafstudeeropdracht: research & development kosten en earningsmanagement. ‘worden r&d kosten gebruikt om de winst te sturen middels winstegalisatie (income smoothing) bij beurs-genoteerde ondernemingen in Nederland, frankrijk en groot-Brittannië? een onderzoek gericht op de jaren 1996 t/m 2007’.

dhr. N. de Gier msc, hoevelaken, keuzevariant management control (accounting and control)afstudeeropdracht: insourcing, organisatie-verandering en de rol van accounting.

mw. I.E. Hanrath msc, groningen, keuzevariant management control (accounting and control) afstudeeropdracht: autonomie-ondersteuning door leidinggevenden in de relatie autonome werkmotivatie en werkprestaties.

dhr. R.R.H. den Hoed msc, ermelo, keuzevariant accounting and controlafstudeeropdracht: de classificatie van inves-teringscrediteuren en winststuringsonderzoek. wat is de impact van de classificatie van investeringscrediteuren in het kasstroom-overzicht op het onderzoek naar winststuring, gebaseerd op het in de literatuur meest gebruikte discretionaire accruals model?

mw. S. Lachman msc, ’s-gravenhage, keuzevariant accounting and controlafstudeeropdracht: het veranderende controllerberoep en de informatie behoefte van managers: wat zijn de verschillen tussen de percepties van managers en hun controllers over de technieken, die door de controllers gebruikt worden?

dhr. R.S.J. Rikers msc, eijsden, keuzevariant accounting and controlafstudeeropdracht: de invloed van de control-ler op de budgetteringssystematiek in de ho/wo onderwijsbranche in Nederland.

dhr. F.J. Webbink msc, zwolle, keuzevariant accounting and controlafstudeeropdracht: de veranderende rol van de controller. een onderzoek naar de invloed van persoonlijke eigenschappen op de rol van de controller.

Wo masteropleiding Public Management and Policymw. E. Grootnibbelink msc, amersfoortafstudeeropdracht: het klant contact centrum in drie gemeenten. onderzoek naar de imple-mentatie van het wmo-loket als onderdeel van het klant contact centrum in drie gemeenten.

dhr. C.W.H. Stoppelenburg msc, papendrechtafstudeeropdracht: Betrokken bescheidenheid, bescheiden betrokkenheid. een onderzoek naar de effecten op legitimatie, rechtvaardig-heid en effectiviteit door participatieve arran-gementen.

Wo masteropleiding Strategy and Organizationdhr. J. Beenhakker msc, ruinen, keuzevariant strategisch hrmafstudeeropdracht: de beleving van compe-tentiemanagement op de werkvloer.

mw. M.H. Engbers msc, Bilthoven Pafstudeeropdracht: leiding geven aan onzekerheid. een onderzoek naar de invloed van leidinggevenden op de arbeidstevreden-heid van werknemers als voorwaarde voor affectieve organisatieverandering.


5710

592

32modulair 17 december 2010Open Universiteit

dhr. P.C. van Haperen msc, etten-leurafstudeeropdracht: open innovatie. een onderzoek naar de mate waarin hbo-studenten kunnen gaan functioneren in bedrijven die beogen open innovatie toe te passen.

dhr. P.M. Hendriks msc, eindhovenafstudeeropdracht: innovate! how manage-ment and organizational culture can contri-bute to innovation.

mw. M.A. Markus msc, renkumafstudeeropdracht: strategisch leren met scenarioplanning in de Nederlandse zieken-huizen.

mw. L.A.W. Schulte msc, edeafstudeeropdracht: is bevlogenheid gerela-teerd aan de mate waarin de waarden van een persoon overlappen met die van de organisa-tie waarin de persoon werkt?

dhr. P.G.J. Westerhout msc, goudaafstudeeropdracht: strategische beleids-vorming in gezondheidszorginstellingen een verkennende case study.

Wo masteropleiding Supply chain managementmw. I.J. du Fossé msc, sint laurensafstudeeropdracht: the marketer-engineer conflict in high-technology companies.

dhr. E.E. Hovenga msc, Nijkerkafstudeeropdracht: service quality in the hotel sector and the influence of personalty traits.

dhr. W.M. Kiel msc, capelle aan de ijsselafstudeeropdracht: forecast information Quality and its impact on operational perfor-mance within a high-technology supply chain.

NATUURWETENSCHAPPEN

Wo masteropleiding Milieu-natuurwetenschappendhr. E. Brosens msc, Bredaafstudeeropdracht: gen-milieu relaties in congenitale hernia diafragmatica.

dhr. X.E. op de Laak msc, echenevex, frankrijkafstudeeropdracht: het belang van lerende teams voor de duurzame stedelijke ontwikke-ling in Nederland.

dhr. F.F. Van Landeghem msc, Brugge, Belgiëafstudeeropdracht: ontwerp van een microbial assessment scheme (mas) als instrument bij de verificatie van de autocontrole in collec-tiviteiten.

ONDERWIJSWETENSCHAPPEN

Wo masteropleiding Onderwijswetenschappenmw. S. Diederen msc, koningsboschafstudeeropdracht: professionele onderzoeks-taal in lerarenopleidingen Basisonderwijs.

mw. E. Kool msc, groningenafstudeeropdracht: self-directed learning: hoe verloskundigen leren op de werkplek. een onderzoek naar self-directed learning vaardigheden en self-assesment vaardigheden van verloskundigen bij werkplekleren.

mw. M.M. Quekel msc, Voorburgafstudeeropdracht: ‘persoonlijke evaluatie voor Bedrijfsopleidingen: effecten op tevredenheid, gepercipieerde leerprestaties, gedragsveranderingen en resultaten voor de organisatie’.

mw. V.M. van Synghel msc, Borsbeek, Belgiëafstudeeropdracht: effect van de webquest gekoppeld aan information problem solving (ips)-instructie op de leerprestaties van Bso leerlingen.

dhr. A.W. Wienen msc, assenafstudeeropdracht: informeel leren op de werkplek door jeugdzorgprofessionals.

PSyCHOLOGIE

Wo bacheloropleiding Psychologiemw. A. Brouwer Bsc, Bergen

mw. E.M. Goethart-Pot Bsc, helmond P

mw.y.A. de Jong-Flohr Bsc, rotterdam

mw. M.W.J. Oosterik Bsc, hengelo

dhr. J. van Riet Bsc, rotterdam

mw. L.E.G. Tol Bsc, Volendam

Wo masteropleiding Psychology, afstudeerrichting arbeids- en organisatiepsychologiemw. A.M.T. van Bedaf msc, almereafstudeeropdracht: Beveiligingsbewustzijn: van Beveiligingsbeleid naar Beveiligings-gedrag. een onderzoek naar de discrepantie tussen beveiligingsbeleid en de uitvoering ervan op de werkvloer.

mw. H. Brinkhuis msc, apeldoornafstudeeropdracht: Bijdrage van sociale werkomgeving en autonome werkmotivatie op werkuitkomsten bij medewerkers in een onderwijsorganisatie.

Wo masteropleiding Psychology, afstudeerrichting gezondheidspsychologiemw. H.K.M. Groot Enzerink msc, zeistafstudeeropdracht: de relatie tussen depres-sie- en angstsymptomen, diabetesdistress, diabetesregulatie en proactieve copingvaar-digheden bij type 2 diabetespatiënten.

mw. H.M. Hertenberg-van den Brenk msc, Boxmeerafstudeeropdracht: attitude, sociale invloeden en self-efficacy bij omstanders van pesten op de Basisschool.

mw. M.J.G. Jacobs msc, enschede Pafstudeeropdracht: emo-eten: chocolade, chips en speculaas de baas. een explorerend onderzoek naar de relatie tussen kleine dagelijkse stressoren, affect en snackgedrag

mw. M. Kocken-van Reeken msc, dordrechtafstudeeropdracht: Beïnvloedt gentle teaching Vaardigheden van Begeleiders en companionship en angst bij Verstandelijk Beperkte cliënten?

afgest deerden

mw. J.H. Quist msc, middelburgafstudeeropdracht: inhoud, Vorm en impact van familiegeheimen op de ervaren gezond-heid in Nederland.

mw. L. Struik-Vink msc, gorinchemafstudeeropdracht: denken is doen? de cogni-tieve representatie van ziekte als determinant van zelfmanagementgedrag bij Nederlandse, turkse en marokkaanse patiënten met diabetes mellitus type 2 in de huisartsenpraktijk.

RECHTSWETENSCHAPPEN

Wo bacheloropleiding Rechtsgeleerdheidmw. L.M. Arnauts llB, gent, België

mw. C.H. den Blaauwen-Jansen llB, arnhem

mw. S.M. Lips llB, sint-michielsgestel

mw. M.P. Q. Oomen llB, helmond

dhr. M.F. Riepma llB, deventer

Wo masteropleiding Rechtsgeleerdheidmw. S. Ahmad llm, Boskoopscriptie: asielzoekers en vreemdelingen in Nederland en het europees asielrecht. de huidige problematiek met betrekking tot het overdragen van vreemdelingen in Nederland aan griekenland op grond van de dublin Verordening.

mw. J.H. van Dijk-Berends llm, houtenscriptie: het initiatiefwetsvoorstel wolfsen en de gevolgen voor leidinggevenden bij complexe organisaties zoals overheden.

dhr. F.C.G. van Gils llm, Bakkeveenscriptie: conceptwet Verplichte geestelijke gezondheid zorg. effecten op de externe rechtspositie van de patiënt.

mw. A.C.M. van Gisbergen llm, Bilthovenscriptie: uitgangspunten voor interbestuurlijk toezicht toetsing van het concept wetsvoorstel wet revitalisering generiek toezicht (wet rgt) aan zes uitgangspunten die richtinggevend zijn voor de inrichting van het interbestuurlijk toezicht.

mw. P. Schuurman llm, leeuwardenscriptie: de romte foar it frysk yn it oan- bestegingsrjocht. de ruimte om bij europese aanbestedingen eisen te stellen ten aanzien van het beheersen van de friese taal.

BUSINESS PROCESS MANAGEMENT AND IT

Wo masteropleiding Business Process Management and ITdhr. H.J.A. van Halteren msc, helmondafstudeeropdracht: architectuurprincipes die kunnen bijdragen aan het succes van een ketendossier.

P Bij deze student werd aan het behaalde getuigschrift de waardering ‘met lof’ toegekend (gewogen gemiddelde cijfer 8 of hoger, geen cijfer lager dan 7).

Studentenblad Modulair 3_1011

Documents

Transcript of Studentenblad Modulair 3_1011