1

SWOT Basisschool het Rondeel

Veiligheid & Radicalisering

School & Wijk

Dianne Romijnders – de Ruiter

MLI 2028453

2

Inleiding en werkwijze Voor u liggen de SWOT (‘Strengths’, ‘Weaknesses’, ‘Opportunities’ en ‘Threats’) analyses van

basisschool Het Rondeel gemaakt in opdracht van de Master Leren en Innoveren. De thema’s van de

analyses zijn ‘School & Wijk’ en ‘Veiligheid & Radicalisering’. De SWOT analyses zijn gebaseerd op

stukken van de school, de gemeente en de maatschappelijke trends. In het literatuuroverzicht staat

een overzicht met de hiervoor bestudeerde documenten.nAan de hand van beide SWOT analyses is

een beleidsnotitie voor de directie geschreven.

Basisschool het Rondeel is een van de 20 scholen van ATO (Algemeen Toegankelijk Onderwijs). De

school is onderdeel van de Brede Bosche School aan de Aa. Zowel het bestuur van de stichting als de

gemeente is zeer betrokken bij de school. De wijk en de populatie maken dat de school in

aanmerking komt voor verschillende extra faciliteiten.

SWOT School & Wijk

Thema School & wijk

Positief Negatief Intern Strengts

De Stichting - ATO heeft haar visie en missie samengevat in de kernwaarden: Kwaliteit, Optimale kansen voor iedereen, Openheid en respect en Eigentijds onderwijs. De School in de wijk - De school zit in een mooi, modern schoolgebouw. - De school wil zich profileren als multiculturele wijkschool, met een VVE aanbod en schakelklas, aanbod in de BBS, Onderwijs op maat en als Opleidingsschool. - De school heeft een goed beeld van de onderwijsbehoeften van de leerlingenpopulatie. - De leerkrachten leggen jaarlijks huisbezoeken af bij hun leerlingen en ouders. - De schoolontwikkeling van Het Rondeel sluit aan bij de ambities van WSNS ten aanzien van handelingsgericht werken, educatief partnerschap met ouders en wijkgericht werken. Ouderbetrokkenheid - De school heeft een ouderkamer met

Weaknesses

De Stichting - Niet alle ATO scholen zijn tevens brede scholen. - De kernwaarden van ATO zijn algemeen, niet toegespitst op de wijk. De School in de wijk - De school ligt in een wijk met verschillende buurten die worden omschreven als: veel problematiek, veel problematiek achter de achterdeur, onrust door inbraken in woningen en auto’s en overlast van jongeren. - De instroomcijfers laten grote niveauverschillen tussen de leerlingen zien. - Er is veel problematiek bij de leerlingen. - Het pedagogisch klimaat in de school wordt niet altijd als veilig en prettig ervaren. - Werken in deze wijk vraagt veel van de pedagogische kwaliteit van de leerkrachten, dit gaat soms ten koste van de didactiek. Ouderbetrokkenheid - De opkomst van ouders op informatie avonden is gering. - Een aantal ouders maakt geen gebruik van de ouderkamer, maar staat ’s ochtends en ’s middags buiten het hek lang te praten. - De ouders zijn niet tevreden over het

3

opvoedingsondersteuning van Divers. - Ouders zijn tevreden over de school, het contact met het team, de informatievoorziening en de binding met de school - De school organiseert informatieavonden. - De school heeft een actieve ouderraad en MR. De Brede School - De uitgangspunten van de BBS zijn verwerkt in het schoolplan en jaarplan van de school. - Er is een combinatiefunctionaris werkzaam op school. Hij verzorgt naast de gymlessen ook buitenschools bewegingsaanbod voor de leerlingen. Partners -Er is een directe verbinding met peuterspeelzaal, kinderdagverblijf en buitenschoolse opvang (BSO). -Er zijn verschillende gezamenlijke faciliteiten.

pesten en de veiligheid op weg tussen thuis en school. De Brede School - Het schoolgebouw ligt aan een drukke weg. - Voor de gymlessen moeten de leerlingen lopen naar een sportzaal. Partners - Er vindt geen structureel overleg plaats tussen leerkrachten en BSO. -Niet alle partners zijn gevestigd in de BBS.

Extern Opportunities

De School in de wijk - Het Rondeel heeft goed zicht op de leerling populatie die de school bezoekt. Vanuit dit inzicht wil zij in samenwerking met ouders en externe instanties, alle leerlingen maximale kansen bieden. - Meer samenwerken met instanties in de buurt/wijk. - Het optimaliseren van de samenwerking met de partners uit de BBS. Ouderbetrokkenheid - Ouders meer betrekken bij schoolse zaken en schoolontwikkeling (informeren, meedoen, meedenken en meebeslissen). - Streven naar een grote ouderbetrokkenheid, waarbij ouders op verschillende niveaus meedoen, meedenken en meebeslissen. - Streven naar een hoge tevredenheid van ouders. De Brede School - Verdere ontwikkeling van BBS aan de Aa. - De school wil de samenwerking met de verschillende partners optimaliseren. - De school werkt nauw samen met de BBS en de kinderopvangorganisatie aan een goed onderwijsaanbod en een uitdagend, afgestemd naschools aanbod.

Threats

De School in de wijk -Het dalende leerlingenaantal door verhuizingen. - De wijk kent veel economische, sociale en psychische problematiek. - Wanneer mensen het economisch beter krijgen, verhuizen zij veelal naar een andere wijk. - De leeropbrengsten van de leerlingen liggen net op of net onder het landelijke gemiddelde. Ouderbetrokkenheid - Continuering financiering ouderkamer met opvoedondersteuning vanuit Divers. De Brede School - Continuering beheer en exploitatie BBS door de gemeente. - Continuering extra gelden BBS. - De BBS is niet een oplossing voor alle problemen in de wijk. - De BBS is afhankelijk van de besluiten van de gemeenteraad. Nieuwe verkiezingen kunnen zorgen voor een andere visie op de BBS. - De schaalvergroting die ontstaat door de samenwerking in de BBS kan zorgen voor meer anonimiteit en een slechtere signaalfunctie.

4

- De school streeft naar het ontwikkelen van een pedagogische huisstijl, gedragen door alle partners. - De school streeft naar de vorming van een Kindcentrum 0-13. - Er wordt beleid ontwikkeld voor de doorgaande ontwikkelingslijn, de relatie met ouders, de zorgstructuur en de samenwerking ten aanzien van allerlei praktische zaken. Partners - De school streeft naar het versterken van de samenwerking met buurtscholen ter voorbereiding op passend onderwijs. - De school streeft naar een gezamenlijk naschoolse aanbod afgestemd op het onderwijsaanbod. - De uitvoering van het VVE locatieplan en het plan van aanpak Van schakelklas naar schakelbouw maakt het mogelijk om ook op inhoud de samenwerking te optimaliseren.

- Het Sprookjesbos is een commerciële organisatie, dit kan haaks staan op het realiseren van ideële doelstellingen. - De bezuinigingen in de kinderopvang zorgen ervoor dat steeds meer ouders overwegen minder te gaan werken of op zoek gaan naar een alternatief voor de kinderopvang. Partners - De invloed van bezuinigingen bij diverse instanties op het voorzieningen niveau in de school en de BBS. - Het duurt soms lang voor alle neuzen dezelfde kant op staan, dit vraagt veel samenwerking. - Besturen van partners, directies en managers van partners, de beroepskrachten, de politici, het ambtelijke apparaat, het college van B&W, iedereen dient overtuigd te zijn van het nut en de meerwaarde van een Brede School, van een multifunctioneel gebouw. Dat heeft tijd nodig.

Notitie voor de directie: Thema School & Wijk

Inleiding Het aantal Brede scholen in Nederland is de afgelopen jaren uitgegroeid tot 1200 Brede basisscholen

en 400 brede scholen voor voortgezet onderwijs (Knoop, Geerdink & Geerdink, 2012). Brede scholen

werden in eerste instantie opgezet om sociale cohesie en gemeenschapsvorming te vergroten, dit

wordt echter niet meer als de kerntaak van de brede school gezien. Inmiddels richten steeds meer

brede scholen zich op onderwijs, opvang en zorg (Dijkhuizen, 2012). Sterk leiderschap en een

gedeelde visie zijn kernvoorwaarden voor een brede school (Knoop, Geerdink & Geerdink, 2012)

Landelijke bezuinigingen leggen druk op de scholen. De gemeente zet het beheer van de Brede

Bossche Scholen onder druk en wil de verantwoordelijkheid voor het beheer van de gebouwen meer

bij de scholen neerleggen. Een ander actueel thema binnen de bezuinigingen zijn de bezuinigingen in

de kinderopvang. Uit onderzoek van Debat op 2 en de Belangenvereniging van Ouders in de

Kinderopvang (BOINK) blijkt dat ouders overwegen minder te gaan werken door de bezuinigingen in

de kinderopvang. De meeste brede scholen hebben een geïntegreerd sportaanbod. Sporten in de

buurt moet veel toegankelijker worden. Dat schrijft de Taskforce belemmeringen Sport en Bewegen

in de Buurt in een rapport. Brede scholen en combinatiefunctionarissen kunnen helpen om het

sportaanbod in de wijk te vergroten. Combinatiefunctionarissen hebben het beweegaanbod de

afgelopen jaren in en rond de scholen al vergroot, maar dit kan nog beter bijvoorbeeld doordat de

overheid afspraken maakt met de scholen over de toegang tot het schoolplein na schooltijd (NISB,

2013). Subsidies voor sportactiviteiten worden regelmatig verstrekt, zo kunnen scholen die

samenwerken met een lokale sport- of beweegaanbieder tot en met maart 2013 de Sportimpuls

5

aanvragen. Deze subsidie helpt bij het opzetten van activiteiten om meer mensen aan het sporten te

krijgen. (Sportimpuls, 2012-2016).

Basisschool Het Rondeel bestaat sinds 2001 en komt voort uit de fusie tussen basisscholen De

Plataan en de Aastroom. Basisschool Rondeel is onderdeel van de Brede Bosche School aan de Aa. In

’s-Hertogenbosch zijn inmiddels 7 brede scholen actief. Zij opereren onder de naam ‘Brede Bossche

School’ (BBS). De Brede Bossche Scholen dragen de kernzin: “Hart voor je wijk, hart van je wijk.”

Het Rondeel ligt in de wijk Oost ook wel Graafsepoort genoemd. De Graafsepoort is een zeer

gevarieerde wijk met uiteenlopende woonmilieus. De instroom van een groot aantal jonge leerlingen

met leerachterstanden en de hoeveelheid zorgleerlingen dragen eraan bij dat leeropbrengsten een

blijvend aandachtspunt zijn.

Het schoolgebouw van het Rondeel valt op door zijn ronde vorm. In de Middeleeuwen was een

rondeel een ronde toren; een opvallend onderdeel van een kasteel. Met Het Rondeel wil men

veiligheid en bescherming uitdrukken. Maar ook openheid: kom maar binnen, bij ons ben je welkom.

Aan het ronde schoolgebouw is later de BBS aan de Aa gebouwd met daarin de peuterspeelzaal en

de kinderopvang. De school maakt gebruik van een aantal gezamenlijke ruimten van de BBS zoals de

bibliotheek, het ICT lokaal, de speelzaal en een theatervoorziening. Het gebouw wordt geëxploiteerd

en beheerd door de gemeente ’s-Hertogenbosch.

Huidige situatie

In de schooljaren 2009-2010 en 2010-2011 heeft het Rondeel deelgenomen aan het project Dialoog

in samenwerking met Divers. Dit project was er op gericht om de wederzijdse betrokkenheid tussen

ouders en professionals in het basisonderwijs te verhogen. Uit de eindmeting blijkt dat de ouders de

school gemakkelijker binnen lopen, de samenwerking tussen ouders en leerkrachten is verbeterd, de

ouders en school meer bekend met het Centrum voor Jeugd en Gezin, er meer ouders in de school

zijn die zich inzetten voor allerlei hand- en spandiensten, de leerkrachten en professionals meer bezig

zijn met de mogelijkheden om ouders te betrekken bij de ontwikkeling van hun kind en dat er meer

verbindingen zijn ontstaan tussen de basisschool en de andere partners binnen de BBS. De actieve

ouderraad (OR) organiseert verschillende vieringen in de school. Ook nemen een aantal ouders van

de school deel aan de MR (MedezeggenschapsRaad) Opvallend is dat de opkomst van ouders op

informatieavonden gering blijft. Ouders individueel benaderen lijkt effectiever.

Kansen en mogelijkheden voor de toekomst

Gezien de populatie is het van belang dat de school zich blijft richten op het onderwijs in combinatie

met zorg en opvang. Sterk leiderschap en een gedeelte visie zijn hiervoor van belang. De school heeft

te maken met veel verschillende partners. Nu het beheer van de Brede Bosche Scholen steeds meer

in handen van de school gelegd wordt, is het belangrijk te bepalen hoe dit vorm gegeven gaat

worden. Hierbij kan ouderbetrokkenheid een grote rol spelen. Ouder betrokkenheid draagt bij aan de

leerprestaties van leerlingen. Het is goed om te bepalen hoe de school en de ouders invulling geven

aan de gezamenlijke verantwoordelijkheid voor goed onderwijs.

Aanbevelingen (korte termijn)

Ouders individueel benaderen met concrete hulpvragen. Ouders kunnen op dit moment aan het

begin van het jaar aangeven of ze ergens bij willen helpen, maar gebleken is dat de individuele

6

benadering bij deze ouders beter werkt. Hiervoor is het van belang dat leerkrachten goed op de

hoogte zijn van krachten van de ouders.

Voor scholen in die samenwerken met een lokale sport- of beweegaanbieder is het mogelijk om tot

en met maart 2013 de Sportimpuls aan te vragen. Deze subsidie helpt bij het opzetten van

activiteiten om meer mensen aan het sporten te krijgen. Wellicht kunnen ouders en andere

wijkbewoners hier ook van profiteren.

Aanbevelingen (lange termijn)

De kerntaak van de leerkracht is het verzorgen van het onderwijs. Het risico van de intensieve

samenwerking van deze school ligt in de tijdsinvestering die gedaan wordt om met verschillende

partners een compleet aanbod te verzorgen. Een aanbeveling ligt in het concreet maken van de

taken van verschillende partners en het te zorgen voor een goede coördinatie van het geheel. Tijdens

het maken van de SWOT analyse wat het opvallend dat de school samenwerkt met veel verschillende

partners. Veel van deze partners werken met hun eigen beleidstukken waarin de school een rol

speelt. Dit maakt dat de school enerzijds in aanmerking komt voor extra aanbod, expertise en extra

gelden en subsidies, maar zorgt ook voor een bepaalde druk op de school. Op dit moment komt de

coördinatie van de samenwerking met de partners voornamelijk op de directeur neer. Dit is echter

niet expliciet duidelijk voor anderen, bijvoorbeeld leerkrachten. Het is aan te bevelen om na te gaan

hoe de positieve punten van de samenwerking met diverse partners gehandhaafd kan worden,

zonder dat dit teveel druk op de school legt. Het afnemen van subsidies en het verminderende

leerlingaantal maken dat deze druk de komende jaren naar alle waarschijnlijkheid gaat toenemen. De

school moet hierop anticiperen en op zoek gaan naar een goede balans voor de toekomst.

SWOT Veiligheid & Radicalisering . Thema Veiligheid & Radicalisering

Positief Negatief Intern Strengts

Veiligheidsbeleid - De school wil een veilige omgeving bieden. - De school werkt met een Veiligheidscoördinator en een veiligheidsplan. - Er zijn voldoende gecertificeerde BHV-ers en EHBO-ers. - De veiligheid wordt structureel gemeten bij teamleden, kinderen en ouders (o.a. POM & WMK-PO). - Het schoolgebouw is veilig en de BBS beschikt over een actueel ontruimingsplan. - De school heeft twee geschoolde vertrouwenspersonen, de PMM-ers. - Alle scholen van ATO- scholenkring zijn

Weaknesses Veiligheidsbeleid - Veel uren uit het taakbeleid worden besteed aan het veiligheidsbeleid. - De documenten m.b.t. het veiligheidsbeleid zijn uitgebreid (papieren tijgers?). De wijk - De school heeft in het verleden last gehad van agressie in de wijk en van ouders. - In het verleden moest soms de toegang ontzegd worden aan een ouder. - Er is een periode beveiliging aanwezig geweest op school. Omgaan met gedragsproblemen

7

aangesloten bij een de stichting KOMM, een onafhankelijke klachten commissie. - Door het bestuur wordt gebruik gemaakt van de PAGO (Periodiek Arbeids Gezondheids Onderzoek) -Het onderwerp veiligheid is een vast gespreksonderwerp in de functioneringsgesprekken. De wijk - Het team heeft n.a.v. agressie in de wijk en van ouders scholing gevolgd om een conflictsituatie te kunnen de-escaleren via de methode van de geweldloze communicatie. - De school werkt nauw samen met politie en het wijknetwerk. - Het team heeft een gedragscode voor ouders opgesteld waarin duidelijk de verwachtingen van de school ten aanzien van de ouders staat beschreven. - De laatste drie schooljaren is de rust weergekeerd in de school. Omgaan met gedragsproblemen - De school werkt met de methode ‘De Vreedzame School’ voor sociale competentie en democratisch burgerschap. - Er is een SEO-coördinator werkzaam op de school, zij heeft ambulante uren voor observaties en gesprekken met kinderen. - Incidenten worden geregistreerd. - Sinds dit schooljaar heeft de school omgaan met gedragsproblemen beschreven in het protocol ‘Gedrag, time-out, schorsing en verwijdering’. - De school heeft onderscheid gemaakt tussen ‘onwerkbaar gedrag’ en ‘het niet naleven van schoolregels’ en dit beschreven per bouw. - Er zijn twee opgeleide gedragsspecialisten werkzaam als leerkracht op de school. - De gedragsspecialisten zijn dit schooljaar gestart met het organiseren van gedragspreekuren waarin zij leerkrachten voorzien van tips en adviezen. -Kinderen van 9 t/m 12 jaar die blijvend gedragsproblemen laten zien en hierdoor zorgen voor onveiligheid kunnen op school deelnemen aan de individuele sociale vaardigheidstraining ‘Alles Kidzz’. Ontwikkelen van de weerbaarheid van leerlingen

- De methode ‘De Vreedzame School’ moet intensief gecoördineerd worden om niet te ‘verslappen’. - De SEO-coördinator is wegens privéomstandigheden de afgelopen jaren regelmatig een periode afwezig geweest. - Er wordt nog te weinig gedaan met de gegevens uit de incidentenregistratie. - Er is geen lijn met betrekking tot het invullen van de incidentformulieren. - De term ‘incidentformulier’ wordt door ouders als zeer heftig ervaren, dit zorgde voor negatieve reacties van ouders. - Het protocol ‘Gedrag, time-out, schorsing en verwijdering’ bevindt zich in de try-out fase. - De gedragsspecialisten hebben geen ‘ambulante uren’ waardoor het observeren in de klassensituatie moeilijk is. -‘Alles Kidzz’ is maar voor een beperkt aantal kinderen per schooljaar beschikbaar. Ontwikkelen van de weerbaarheid van leerlingen - ‘Blitz-Kids’ en ‘Leer samen Spelen met Tim en Flapoor’ wordem verzorgd door hiervoor opgeleide leerkrachten van de school. Hierdoor hebben zij een middag in de week geen voor- en na- bereidingstijd voor hun klas. - Klassikale weerbaarheidtraining wordt alleen gegeven in groep 7. Anti-pestbeleid - Het anti-pestbeleid richt zich met name op pesters, gepesten en mee-pesters en minder op de buitenstaanders/de groep.

8

- Weerbaarheid is een regelmatig terugkerend onderwerp in ‘De Vreedzame School’, met name in het blok ‘We lossen conflicten zelf op’. - Voor kinderen van 9 t/m 12 jaar is er de mogelijkheid om een groepje van maximaal 8 kindreen ‘Blitz-kids’ training te volgen. -Voor kinderen van 6 t/m 9 jaar is er sinds dit schooljaar de mogelijkheid om de training ‘Leer samen Spelen met Tim en Flapoor’ te volgen. - De afgelopen 3 jaar heeft groep 7 deelgenomen de WIBO (Weerbaarheid In BasisOnderwijs) training. Anti-pestbeleid - Het anti-pestbeleid van Het Rondeel is beschreven in een document. - Middels de methode ‘De Vreedzame School’ worden onderwerpen besproken en ervaringen uitgewisseld. - De SEO-coördinator zorgt voor het actueel houden van het anti-pestbeleid en begeleidt leerkrachten en leerlingen bij het bestrijden van pestgedrag. - Kinderen in groep 5 t/m 8 die met pesten in aanraking komen kunnen deelnemen aan de eerder genoemde ‘Blitz-Kids’ trainingen.

Extern Opportunities De wijk - Er is enkele uren per week ambulant kinderwerk in de buurt, wellicht kan dit worden uitgebreid. - In de wijk bevinden zich verschillende instanties waarmee de samenwerking kan worden uitgebreid. - In de wijk zijn andere basisscholen gevestigd waarmee samenwerking kan worden uitgebreid. - BBS kan nog meer ontmoetingsplek in de wijk zijn. Pedagogisch klimaat - Ouders meer betrekken bij ‘De Vreedzame School’. - WIBO blijven aanvragen voor groep 7, eventueel met de herhalingscursus voor groep 8. - Nieuwe inzichten, bijvoorbeeld het Finse KiVa programma, kunnen helpen bij het verminderen van pestgedrag op school. - Kinderen en ouders intensiever informeren over veilig omgaan met het

Threats De wijk - Er zijn in deze wijk opvallend veel hulpvragers met bestedingsproblemen. - Het aantal werkzoekenden ligt ruim boven het stedelijk gemiddelde. - Veel kinderen spelen al jong zelfstandig op straat en zijn daar door volwassenen niet of slecht aanspreekbaar op hun gedrag. - Er is geen professioneel kinderwerk in de wijk. .- Op de pleinen bij de winkelcentra is er overlast van (voornamelijk Marokkaanse) jongeren.

- Problemen met jongeren worden niet

altijd gemeld uit angst voor represailles. - Overgewicht neemt toe. - Het aantal eenoudergezinnen neemt toe. - Er zijn veel samengestelde gezinnen, in wisselende samenstellingen. - Er zijn veel bewoners met psychische problematiek. - Er zijn problemen met drugs en alcohol. - Er is een groot aantal woninginbraken, inbraken in auto’s en agressie op straat.

9

internet.

- Het aantal signalen van buurtconflicten is groot. Pedagogisch klimaat - Scholen worden afgerekend op leerprestaties, hierdoor ligt de nadruk in de scholen op didactiek. Dit kan ten koste gaan van het pedagogisch klimaat. -WIBO moet jaarlijks worden aangevraagd bij het samenwerkingsverband, aanvragen is geen garantie voor deelname. - Deelname aan programma’s volgens de nieuwste inzichten kosten tijd en geld. -Cyberpesten steeds vaker een probleem.

Notitie voor de directie: Thema Veiligheid & Radicalisering

Inleiding

‘Het Onderwijsverslag 2009-2010 laat zien dat de meeste scholen (90 procent) beleid hebben

waarmee ze de sociale veiligheid voor leerlingen en personeel waarborgen. Dat betekent niet dat er

nooit incidenten zijn, maar wel dat scholen het nodige doen om incidenten te voorkomen en om die,

als ze zich toch voordoen, goed af te handelen.’(www.wegwijzerjeugdenveiligheid.nl).

De maatschappelijke taak van de school staat regelmatig in de belangstelling (Turkenburg, 2005;

Veugelers & Schuitema, 2010). Scholen steeds vaker door de overheid en de samenleving benaderd

met uiteenlopende vragen en problemen. Onderwijs wordt vaak gezien als oplossing voor

uiteenlopende problematiek. Scholen zijn toegankelijk en bereikbaar, ouders kunnen ook via school

bereikt worden. Bovendien worden scholen vaak als eerste met maatschappelijke problemen

geconfronteerd via hun leerlingen. In scholen werken relatief hoog opgeleide professionals. Te

stellen is dat er geen eenduidige maatschappelijke opdracht bestaat voor scholen, deze is vaak

afhankelijk van de omgeving van de school (Turkenburg, 2005). De school moet zich concentreren op

de schoolprestaties en daarnaast ook oog hebben op de sociale ontwikkeling van de leerling

(Veugelers & Schuitema, 2010). Scholen hebben de belangrijke taak om samen te werken met de

omgeving (de politie, instellingen op het terrein van jeugdzorg, schoolmaatschappelijk werk, buurt-

en wijkbeheer, justitie en brandweer) om te zorgen voor een veilige omgeving (Veugelers &

Schuitema, 2010; www.wegwijzerjeugdenveiligheid.nl).

Het Rondeel wordt bezocht door leerlingen uit de Graafsewijk en de Aawijk. Deze wijken worden

door de gemeente gezien als preventiewijken. De populatie van basisschool Het Rondeel is een

afspiegeling van beide wijken. Daarnaast bezoeken ook leerlingen vanuit verder gelegen wijken de

school. De ouders van deze leerlingen hebben specifiek gekozen voor het onderwijs en de

begeleiding op Het Rondeel. De school wordt bezocht door een groot aantal gewichtleerlingen. De

10

leerkrachten van de school leggen jaarlijks huisbezoeken af bij alle leerlingen. Zo vormen ze zich een

compleet beeld van de leerlingen, waarop zij hun onderwijs afstemmen.

Huidige situatie

Op basisschool Het Rondeel is het veiligheid een actueel thema. De school werkt intensief samen met de politie en het wijknetwerk om de veiligheid om de school te waarborgen. In de afgelopen jaren is op verschillende manieren gezocht naar een manier om op een eenduidige manier met gedragsproblemen binnen de school om te gaan. Incidenten werden geregistreerd op ‘incidentformulieren’. Er was echter geen lijn in de school met betrekking tot het invullen van deze formulieren. Dit leidde tot misverstanden. Bovendien werd de term ‘incidentformulier’ door veel ouders als heftig ervaren, wat soms zorgde voor negatieve reacties van ouders. Sinds dit schooljaar heeft de school omgaan met gedragsproblemen beschreven in het protocol ‘Gedrag, time-out, schorsing en verwijdering’. Middels dit protocol wil de school een verbetering realiseren op vijf gebieden: pedagogisch klimaat, leerresultaten, werkplezier, welbevinden en gezamenlijke verantwoordelijkheid. De school wil een veilige omgeving bieden. In het protocol wordt onderscheid gemaakt tussen onwerkbaar gedrag en het niet naleven van de schoolregels. Onder onwerkbaar gedrag worden fysiek geweld, niet naar rede handelen en niet naar rede luisteren gerekend. Bij onwerkbaar gedrag gaat een stappenplan in werking waarbij leerling, leerkracht, ouders, en uiteindelijk schoolleiding betrokken worden. Wanneer leerlingen zich niet houden aan gestelde schoolregels wordt gebruik gemaakt van een puntensysteem. Per bouw zijn de regels opgesteld en is bepaald wat de gevolgen zijn van 5 ‘strafpunten’. Hier tegenover staat een pluspuntensysteem waarmee de leerlingen een beloning in de vorm van een activiteit kunnen verdienen. Het protocol en het puntensysteem bevinden zich in een try-out fase. Door regelmatige evaluatiemomenten wordt gezocht naar de vorm die aansluit bij de school.

Kansen en mogelijkheden voor de toekomst

De school heeft veel expertise in huis. Een groot aantal teamleden heeft extra opleidingen en/of

cursussen gevolgd op pedagogisch gebied. De school formuleert gedragscodes en protocollen steeds

explicieter. Kansen liggen in het samenvoegen van deze protocollen een samenhangend geheel. Het

zijn nu nog redelijk op zich staande documenten. Niet altijd vinden deze documenten een plaats in

het dagelijks handelen op de manier waarop zij bedoeld zijn. Dit heeft tijd nodig en vraag

samenwerking van de teamleden om te komen tot een eenduidige manier van handelen.

Aanbevelingen (korte termijn)

Duidelijkheid is van essentieel belang voor een prettig pedagogisch klimaat. Een aanbeveling is het

bundelen van de meest recente documenten met betrekking tot het pedagogisch klimaat, zodat een

basisdocument ontstaat. Leerkrachten moeten de kans krijgen om praktisch aan de slag te gaan met

dit document, bijvoorbeeld op teammomenten d.m.v. casuïstiek. Gekeken kan worden naar een

manier om de documenten ‘levend’ te houden voor leerlingen, ouders en leerkrachten. Wellicht kan

de methode ‘De Vreedzame School’, die op het Rondeel gebruikt wordt, hier ondersteunend in zijn.

Het pedagogisch klimaat kan ook duidelijker worden uitgedragen. Nu is dit beperkt tot een stukje op

de website en in de schoolgids. Wellicht kunnen ouders structureel geïnformeerd worden door

middel van de (digitale)nieuwsbrief en Facebook. Ook kan er maandelijks extra aandacht besteed

worden aan een schoolregel.

11

Aanbevelingen (lange termijn)

De afgelopen jaren ligt steeds meer de nadruk op veiligheid in de samenleving. Onderzoek richt zich

hierdoor steeds vaker op boosheid en agressie. De aanpak bleef vaak beperkt tot repressie. Nieuwe

inzichten laten zien dat boosheid en hieruit voortvloeiend radicaal gedrag vaak een uiting zijn van

doorgeslagen idealen. Wellicht zijn de radicale jongeren van nu de kritische burgers van de toekomst

en kan hun gedrag met nieuwe pedagogische inzichten worden omgebogen. Er bestaat geen

eenduidige maatschappelijke opdracht voor scholen, deze is afhankelijk van de omgeving van de

school. Het Rondeel heeft de afgelopen jaren regelmatig te maken gehad met agressief gedrag van

ouders en leerlingen. Gezien de populatie is het niet waarschijnlijk dat problemen op dit gebied in de

toekomst uitblijven. Wellicht kan gezocht worden naar een manier om hier mee om te gaan, deze

nieuwe inzichten kunnen hierbij helpen.

De school moet zich concentreren op de schoolprestaties en daarnaast ook oog hebben op de sociale

ontwikkeling van de leerling. Pestgedrag kan een grote stempel drukken op deze ontwikkeling. Het

anti-pestprogramma KiVa, dat bewezen effectief bleek in Finland, wordt op dit moment ook getest

op scholen in Nederland. KiVa gaat uit van de goede sociale positie die pesters vaak hebben. Pesters

zijn vaak stoere en opvallende leerlingen in de klas. Juist doordat pesters vaak status krijgen van

klasgenoten staan ze veel sterker dan hun slachtoffers. Dit is iets dat KiVa probeert te veranderen.

KiVa zorgt er namelijk voor dat er een positieve verandering optreedt in het gedrag van klasgenoten.

Het doel is om buitenstaanders en leerkrachten te stimuleren om te laten zien dat ze tegen pesten

zijn en dat ze slachtoffers ondersteunen. Wanneer dit ook effectief blijkt op Nederlandse scholen is

dit wellicht ook voor Het Rondeel de investering waard.

12

Verwijzingen

Overzicht gebruikte literatuur

Alkema, E., Dam, E., van, Kuipers, J., Lindhout, L., & Tjerkstra, W. (2006). Meer dan Onderwijs.

Gorcum

Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid. (2011). Veilig Rond en In School. Stapsgewijs naar

een veilige basisschool.

Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid. (2011). Veilig Rond en In School. Stapsgewijs naar

een veilige basisschool. Geraadpleegd via:

http://www.hetccv.nl/binaries/content/assets/ccv/instrumenten/veilig-rond-en-in-

school/handboek_vris_po_2011_def.pdf

De Bruin, H. (2012). Ouderbetrokkenheid gaat de goede kant op. [Elektronische versie]. Prima

ouders.nl. 6, 8-21

Dijkhuizen, T.M. (2012). Binding door de brede school. [Elektronische versie]. Groningen:

Rijksuniversiteit

Van der Grinten, M., Van Walraven, M., Broekhof, K., Hogeveen, K & Sudulski, F. (2007). Handboek

Brede School, 0-12 jaar [Elektronische versie]. Utrecht: USP bv.

Knoop, S., Geerdink, M. & Geerdink, L. (2012). Een brede school is een gedeelde visie. Samen onder

een dak geen garantie voor succes. [Elektronische versie]. Real Estate Magazine. November 2012, p.

41-45

Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP). (2013). Onderzoek ouderbetrokkenheid in het basisonderwijs,

het voortgezet onderwijs en het MBO. Geraadpleegd via:

http://www.bredeschool.nl/fileadmin/PDF/2013/fs-ouderbetrok-12-2012def__2_.pdf

Salmivalli, C., Garandeau, C., & Veenstra, R. (2012). KiVa anti-bullying program: Implications for

school adjustment. In A.M. Ryan & G.W. Ladd (eds.), Peer relationships and adjustment at school (pp.

279-307). Charlotte, NC: Information Age Publishing.

Stadium Generale, Universiteit Utrecht. (2011). Boos. Over agressie, opvoeding en geweld.

Geraadpleegd via: http://www.sg.uu.nl

Studulski, F. (2010). Op weg naar het integraal kindcentrum. Een verkenning. coördinatie: Sardes

Nederlands Instituut voor Sport en Bewegen (NISB) (2013). Actieprogramma Taskforce

Belemmeringen Sport en Bewegen in de Buurt. Geraadpleegd via: http://www.nisb.nl/aa-

taskforce/nisb-brochure-sport-lokaal-vitaal_digitaal_4.pdf

Turkenburg, M. (2005). Grenzen aan de maatschappelijke opdracht van de school. Den Haag: Sociaal

en Cultureel Planbureau.

Veugelers, W. & Schuitema, J. (2010). Grenzen aan de pedagogische taak van de docent. Een

verdeling van taken binnen de school en tussen school, ouders, jeugdzorg en politie. Amsterdam:

Department of Child Development and Education, Universteit van Amsterdam.

Overzicht gebruikte documenten:

- Schoolplan Het Rondeel 2011-2015

- Trendanalyse Divers 2010

- Meerjarenbeleidspan BBS aan de Aa 2010-2014

- Raadsvoorstel: Financiering onderwijshuisvesting 2007

- Veiligheidsplan Het Rondeel

- Pestbeleid Het Rondeel

13

- Protocol Gedrag, time-out, schorsing en verwijdering

- Methode “De Vreedzame School” (CED groep)

- Opzet Bilts Kidz

- Beleidsstuk Brede Bossche Scholen 2010-2014

- Sportimpuls, 2012-2016

Overzicht gebruikte media:

- www.hetrondeel.nl

- www.bredebosschescholen.nl

- www.combinatiefuncties.nl

- Debat op 2, woensdag 2 januari (NCRV & KRO)

- www.alleskidzzz.nl

- www.hetcvv.nl

-http://www.kivaschool.nl

- http://brandpunt.kro.nl

- http://www.wegwijzerschooleinveiligheid.nl

-http://www.sg.uu.nl

-http://www.hetccv.nl/binaries/content/assets/ccv/instrumenten/veilig-rond-en-in-

school/handboek_vris_po_2011_def.pdf