1

Zelfevaluatierapport Waddenacademie-KNAW

Appendix

2

3

Zelfevaluatierapport Waddenacademie-KNAW

Appendix

Juli 2013

4

Inhoud1. Publicaties 05

2. Bezoekers bestuursvergaderingen en overlegpunten 08

3. Deelname aan overleggremia en commissies 11

4. Onderwerpen WadWeten 12

5. UNESCO en Wadblik lezingen 16

6. Oerol colleges 17

7. Opinieartikelen Friesch Dagblad 18

8. Inhoudelijke en financiële bijdragen aan congressen, 20

symposia, workshops en boeken

Foto omslag: Vincent Teeuwen

5

Kennisagenda

1. Publicaties

Kennisagenda samenvatting (En-gelse versie)‘Knowledge for a sustainable future of the Wadden’, the integrated research agenda of the Waddenaca-demie

Kennisagenda (Engelse versie)‘Knowledge for a sustainable future of the Wadden’, the integrated research agenda of the Waddenaca-demie

Kennisagenda samenvatting (NL)Kennis voor een duurzame toe-komst van de Wadden Integrale kennisagenda van de Waddenaca-demie

Kennisagenda (Nederlandse versie)Kennis voor een duurzame toe-komst van de Wadden Integrale kennisagenda van de Waddenaca-demie

Towards a trilateral research agenda of the Wadden Sea Area. The importance of international co-operation

2009-02De ontwikkeling van het wadden-gebied in tijd en ruimte (position paper Geowetenschap) Auteur: H. Speelman et al. (eds.)

2009-03(Natuur)behoud in een veran-derende wereld (position paper Ecologie) Auteurs: P. M.J. Herman et al.

Verkenningen

Brochure trilaterale kennisagenda

2009-04Geschiedenis, herinnering en beleving Naar een cultuurhistori-sche en sociaal-wetenschappelijke onderzoeksagenda voor het wad-dengebied. Auteur: J. Bazelmans

2009-05Analyse van sociaaleconomische problemen in het waddengebied (position paper Sociale enRuimtelijke Economie). Leading Auteurs: J. van Dijk, H. Folmer

2009-06Klimaatverandering en het Wad-dengebied (position paper Klimaat en Water) Auteurs: P. Kabat et al.

2009-07Op het Snijvlak van Risico en Kansen - Over ruimtelijke proces-sen en ontwikkelingen van het Waddengebied Auteurs: S. Hartman, G. de Roo

6

2009-13Man always contrives to neglect the things that are nearest to him. Het ongekende verleden van een bekende regio: het waddengebied Auteur: Otto S. Knottnerus.

2013-01Ourcoast experiences related to governance of the Wadden Region Auteurs: Dr. Rob Steijn en Tanya Huizer

Vervolg verkenningen

2009-08METAWAD: De waddenzee als zwakke schakel in een internatio-naal meta-ecosysteem Auteurs: Th. Piersma et al.

2009-09Je hebt nooit genoeg kennis. On-derzoek naar de kennisbehoefte in het Waddengebied Auteurs: J. Klostermann et al.

2009-10The Wadden Sea in an interna- tional perspective. Current research in Germany, Denmark and the Netherlands Auteurs: P. Schwemmer et al.

2009-11Paleogeografie van het Waddenzee-gebied, een SWOT-analyse Auteur: P.C. Vos

2009-12De late prehistorie en protohistorie van holoceen Noord-Nederland (versie 2.0) (Nationale Onder-zoeksagenda Archeologie,hoofdstuk 12). Auteurs: J. Bazelmans et al.

2010-01Valuation of functions of the Wad-den Area Auteurs: Henk Folmer, Anne van der Veen, C. Martijn van der Heide

2010-02The Many Faces of Sustainability. Describing, analyzing and measu-ring sustainability in the Wadden region. Auteurs: René Jorna en Henk Hadders

2010-03Position paper on the sustainable use of cooling water from the Wad-den SeaAuteur: Zwanette Jager (ZiltWater Advies).

2011-01Improving Benefit Transfer for Wet-land Valuation: Income Adjustment and Economic Values of Ecosystem Goods and Services. Auteurs: Euge-nio Figueroa and Roberto Pasten

2011-02Clear as Mud: understanding fine sediment dynamics in the Wadden Sea - Action Plan. Auteurs: Luca van Duren, Han Winterwerp, Bram van Prooijen, Herman Ridderink-hof en Albert Oost

7

Waddenacademie KNAW jaarver-slag 2009 & 2010 Het jaarverslag over de eerste twee volle jaren van het bestaan van de Waddenacademie is een combinatie van wetenschappelijke verslagge-ving over de verrichte activiteiten, afgewisseld met interviews en columns van onder andere weten-schapper Theunis Piersma, bestuur-der John Jorritsma en president van de KNAW Robbert Dijkgraaf. December 2011.

Waddenacademie KNAW jaarver-slag 2011 & 2012Dit jaarverslag geeft een overzicht van de in 2011 en 2012 onder-nomen activiteiten. Het verslag besteedt onder meer aandacht aan de symposia die de Waddenaca-demie twee keer per jaar organi-seert, met het 13e International Scientific Wadden Sea Symposium in november 2012 als absoluut hoogtepunt. Initiatieven als de Waddenacademie-scriptieprijs, de Wadblik-lezingen en de samenwer-king met Oerol zijn terugkerende en inmiddels bekende activiteiten. Juni 2013.

‘Gedeelde ruimte; Het Waddengebied in dertig ont-moetingen’ door Jos Bazelmans met fotografie van Harry Cock. Het boek is uitgegeven door uitgeverij van Wijnen.

Waddenwijsheid door Maria van Leeuwe en Tim van Oijen. Populairwetenschappelijke artikelen over het wad-dengebied. In dit boekje wordt in veertien hoofdstukken de waddenwetenschap in al haar verscheidenheid belicht op een voor iedereen toegankelijke wijze. Het boek is uitgegeven door uitgeverij Unipers.

Jaarverslag

Eindrapport sociaaleconomische denktank

Naar een duurzame sociaalecono-mische ontwikkeling van de Wad-den. Eindrapportage sociaalecono-mische denktank Waddenacademie, Juli 2012

In de boekhandel

Special issues van wetenschappelijke tijdschriften

Themanummer Ocean and Coastal Management over het trilaterale waddengebiedHet nummer bevat 16 artikelen van een trilaterale groep auteurs over onderzoek en management in het waddengebied op het gebied van geowetenschap, klimaat en water, ecologie en erfgoed, archeologie en geschiedenis en maatschappij en toerisme. In het nummer wordt nadrukkelijk gekeken naar de ver-bindingen tussen de verschillende disciplines en de koppeling van wetenschap en beleid. November 2012.

Themanummer Netherlands Jour-nal of GeosciencesHet betreft hier 12 artikelen, waar-van verschillende inmiddels hebben geleid tot geowetenschappelijk ver-volgonderzoek. Beide special issues bevatten bijdragen van bestuursle-den van de Waddenacademie. November 2012.

8

11 tm 13 juli 2008 Terschelling VoorbereidingsbijeenkomstReinier Salverda directeur-bestuurder Fryske AkademyRob Roggema Provincie GroningenKlaas Arie Beks Provincie Fryslân Iemke van Zwol wethouder Gemeente TerschellingJelle Rijpma Interwad Henk Folmer Raad voor de Wadden

26 november 2008 Allersmaborgh EzingeMartin Baptist Pilot monitoring moc-baaij

12 december 2008 Huis voor de Wadden LeeuwardenPiet Feddema en Jelle Rijpma Website Waddenacademie

23 februari 2009 Tresoar LeeuwardenBert Looper en Luuk de Vries samenwerking met Tresoar Elze Klinkhammer samenwerking met RCWHein Sas Mosseldossier en Natuurherstelprogramma

25 maart 2009 Vergadercentrum Hoog Brabant UtrechtAgatha de Jong P&O aangelegenheden

11 juni 2009 Huis voor de WaddenSyds Wiersma WIS (Waddeninformatiesysteem). Monique Boskma Symposium Waddenacademie 1 en 2 juli Jacqueline van Zoggel Plannen provincie Fryslan m.b.t. hoger onderwijs

8 oktober 2009 Scheepvaart- en Transportcollege te Rotterdam.Franciscus Colijn en Internationalisering Waddenacademie in trilateraal perspectief Folkert de Jong 25 november 2009 Huis voor de Wadden LeeuwardenPiet Feddema en Thea Smit Wadden veranderingsatlas Rindert Dankert Betrekken van maatschappelijke groeperingen bij de Waddenacademie

19 januari 2010 Huis voor de Wadden LeeuwardenAnne de Vries, Hans van Meerendonk, Simon Tijsma InterregMartin Baptist, Piet van Elswijk,David Goldsborough,Ton van der Maarel, Martin Pastoors, Hans Revier, Wierd Koops, Ineke Delies Overleg met lectorenSiem Akkerman, Douwe Breimer, Jacob Fokkema, Taede Sminia, Overleg met trekkers UCFJacqueline van Zoggel

26 februari 2010 ‘t Aljemint LeeuwardenRudolf Feijen Uitvoeringsplan Waddenfonds Reinier Salverda UCF PhD School Bert Looper en Syds Wiersma Eindpresentatie en projectvoorstel WISWAD

2. Bezoekers bestuursvergaderingen en overlegpunten

9

13 April 2010 Huis voor de Wadden LeeuwardenEd Nijpels Beoordeling projectvoorstellen Waddenfonds Rindert Dankert Sociaaleconomische denktank WaddenacademieTim van Oijen Waddenacademie en Kennislink Jens Enemark Bernard Barends Internationale ambities van de Waddenacademie

27 mei 2010 Huis voor de Wadden LeeuwardenTim van Oijen Nieuw standaardboek waddengebied en internationaal symposium december 2010 Paul van Erkelens Overleg met Regionaal college Waddengebied Peter Ilsoe, John Frederiksen, Jens Enemark, Bernard Barends, Kennismaking met de Danish chairman of mr. Peter Ilsoe Wadden Sea Board

2 juli 2010 Huis voor de Wadden LeeuwardenZwanette Jager Workshop over koelwater

9 september 2010 GKSS te Geesthacht (Duitsland)Hartwig Kremer samenwerking tussen LOICZ en Waddenacademie

10 oktober 2010 Huis voor de Wadden LeeuwardenVictor de Jonge en Maria van Leeuwe special issue Ocean &Coastal Management (OCMA)

30 november 2010 Huis voor de Wadden LeeuwardenMaria van Leeuwe Special issue OCMA Karsten Reise en Bernard Baerends Trilateraal Wadden onderzoek Rudolf Feijen Overleg met DLG Syds Wiersma Eerste uitwerking scenario-ontwikkeling waddengebied

6 januari 2011 Huis voor de Wadden LeeuwardenBert Looper Waddenacademie en Tresoar; UCF en voortgang Waddenarchieven Kees van Es Relatie Programma Rijke Waddenzee en Waddenacademie

23 februari 2011 Huis voor de Wadden LeeuwardenWillem Foorthuis Regionale kennisarrangementen/werkplaatsen en de Wadden Klaas Arie Beks Waddenfonds en WaddenacademieTim van Oijen Trilateraal boek

16 juni 2011 Groningen Seaports DelfzijlHendrik Oosterveld Versterking relatie Waddenacademie met beleidSyds Wiersma Waddenarchieven

27 oktober 2011 Fries museum LeeuwardenJoop Mulder en Marelie van Rongen versterking relatie Oerol en WaddenacademieGeurt Busser overleg met schilder

1 december 2011 RCE AmersfoortCees van ’t Veen RCE

2 maart 2012 Huis voor de Wadden LeeuwardenPiet Feddema Projectvoorstel open data WaddenzeeKlaas-Arie Beks Waddenfondsdag 8 maart

10

17 april 2012 IIASA in Laxenburg Hendrik Oosterveld Tussenrapportage Douwe Hollenga en Hendrik Oosterveld

7 september 2012 Huis voor de Wadden LeeuwardenTim van Oijen en Kees van Es Programma Rijke Waddenzee en WaddenacademieBaud Schoenmaeckers en Thea Smit Communicatieplan Waddenacademie Gunnar Daan kunstpaviljoen bij LauwersoogRudi Wester Waddenacademie en KH 2018 Manfred van Eijk Promotiefilm Waddenacademie

19 oktober 2012 Huis voor de Wadden LeeuwardenPieter Bergmeijer Energy Valley

30 januari 2013 Hotel het Klooster KloosterburenBaud Schoenmaeckers, Maartje Smeetsen Thea Smit communicatie en jaarverslag Waddenacademie Esme Gerbens en Pieter van de Water samenwerking Waddenacademie,Waddenvereniging en NAMPatrick Cnubben Energy ValleyJens Enemark, Folkert de Jong en Franciscus Colijn Wadden Sea Bord vergadering maart 2013

13 maart 2013 HZPC MetslawierBram van de Klundert Relatie en samenwerking Waddenacademie en WaddenfondsBianca Hiemcke Schriek enTaco van den Heijligenberg gezamenlijk symposium PRW en Waddenacademie

25 april 2013 NIOZ TexelJaap Alkema Waddenplaat

19 juni 2013 Huis voor de Wadden LeeuwardenRoland Wijmenga Oliebestrijding in Eems en Waddenzee

11

Bestuursleden en bestuurssecretaris van de Waddenacademie hebben zitting in de volgende overleggremia en commissies die zich richten op de afstemming van het Waddenonderzoek (niet-uitputtend overzicht):

• Deltacommissie;• Kennis voor Klimaat/Klimaat voor Ruimte;• SER Noord Nederland;• Noordervisie 2040;• Commissie Toekomst Afsluitdijk;• Regiecollege Afsluitdijk;• Regiegroep Slibhuishouding Waddenzee;• Commissie Geotop Noord Nederland.

3. Deelname aan overleggremia en commissies

12

2009• Dynamiek in water en sediment in de Ostfriese

Waddenzee (Tim van Oijen, 18 september 2009)

• Kwallenzee (Maria van Leeuwe, 25 september 2009)

• Weggeslagen kleilagen en opgestoven duinen (Tim van Oijen, 2 oktober 2009)

• Exotische schoonheid in de Waddenzee? (Maria van Leeuwe, 9 oktober 2009)

• Magnetische bacteriebolletjes pingpongen in de Waddenzee (Tim van Oijen, 16 oktober 2009)

• Hoezo, stinkende modder?! (Maria van Leeuwe, 23 oktober 2009)

• Wadpier in de Waddenzee: niet één soort, maar twee! (Tim van Oijen, 30 oktober 2009)

• De projectontwikkelaars van het wad (Maria van Leeuwe, 6 november 2009)

• Muiltje voorkomt voetinfectie bij mossel (Tim van Oijen, 13 november 2009)

• Parasieten en wadplaten (Maria van Leeuwe, 20 november 2009)

• Algenarchief in de bodem schrijft geschiedenis van het IJsselmeer (Tim van Oijen, 27 november 2009)

• Het prijskaartje van een olieramp (Tim van Oijen, 11 december 2009)

• Krimp in de Waddenzee (Maria van Leeuwe, 18 december 2009)

2010• Een ijspaleis

(Maria van Leeuwe, 15 januari 2010)• ‘t visschen der blomkes

(Tim van Oijen, 22 januari 2010)• Over ‘t Visschen en Jaaghen

(Maria van Leeuwe, 29 januari 2010)• Navigeren door de Vliestroom in voorbije tijden

(Tim van Oijen, 5 februari 2010)• De kinderkamer van de Waddenzee

(Maria van Leeuwe, 12 februari 2010)• Pirates of the Wadden

(Tim van Oijen, 19 februari 2010)• Kwelders onder de aandacht

(Maria van Leeuwe, 26 februari 2010)

• Chaos in de Waddenzee (Tim van Oijen, 5 maart 2010)

• Een ongewisse toekomst voor eilandkwelders (Maria van Leeuwe, 12 maart 2010)

• Waddenzeespiegelstijging (Tim van Oijen, 19 maart 2010)

• Rijsdammen doen vastelandskwelders herrijzen (Maria van Leeuwe, 26 maart 2010)

• De mossels, kokkels, vogels en vissers van de Wash (Tim van Oijen, 2 april 2010)

• Glipt de paling ons tussen de vingers? (Maria van Leeuwe, 9 april 2010)

• Virussen tellen op Helgoland (Tim van Oijen, 16 april 2010)

• CO2 in de Waddenzee (Maria van Leeuwe, 23 april 2010)

• Kanoetentrek is afhankelijk van hoe de wind waait (Tim van Oijen, 29 april 2010)

• Sedimentatie en zeespiegelstijging (Maria van Leeuwe, 7 mei 2010)

• Pioniers van het landschapsonderzoek in het Wad-dengebied (Tim van Oijen, 14 mei 2010)

• Het Waddenlandschap en haar elementen (Maria van Leeuwe, 21 mei 2010)

• Plakkende algenmatten beschermen wadbodem (Tim van Oijen, 28 mei 2010)

• Zuiderzee heet nu IJsselmeer (Maria van Leeuwe, 4 juni 2010)

• De afsluiting van de Zuiderzee op de gevoelige plaat (Tim van Oijen, 11 juni 2010)

• Een vlucht regenwulpen (Maria van Leeuwe, 18 juni 2010)

• Van zeebodem naar een paradijselijk nieuw land (Tim van Oijen, 25 juni 2010)

• Een houvast voor mosselen (Tim van Oijen, 2 juli 2010)

• De denkwereld van de oorkwal (Tim van Oijen, 9 juli 2010)

• De ritmiek van de waddeneilanden (Maria van Leeuwe, 21 augustus 2010)

• Amerikaanse zwaardschedes zijn vis- en vogelvoer (Tim van Oijen, 27 augustus 2010)

• Zeehonden en Zeevis (Maria van Leeuwe, 3 september 2010)

4. Onderwerpen Wadweten

De Waddenacademie en de Waddenvereniging hebben in 2009 de afspraak gemaakt om recente wetenschappelijke literatuur over het waddengebied op een voor het brede publiek begrijpelijke wijze op beider websites samen te vatten. Vanaf september 2009 verschijnt derhalve elke week een nieuw stuk op beide websites. In december 2010 is een aantal van deze stukken gebundeld in de publicatie ‘Waddenwijsheid’. Vanaf 2011 werkt ook Ecomare, centrum voor de Wadden en de Noordzee op Texel, aan de rubriek mee. In totaal zijn er tot op heden 163 bijdragen verschenen. Deze appendix bevat een gedetailleerd overzicht.

13

• De grote vaart in het waddengebied (Tim van Oijen, 10 september 2010)

• Bodembevolking in beweging (Maria van Leeuwe, 17 september 2010)

• Scheepswrakken vergaan (Tim van Oijen, 24 september 2010)

• Hoe schoon is de Waddenzee? (Maria van Leeuwe, 1 oktober 2010)

• Afwisselende garnalensekse (Tim van Oijen, 8 oktober 2010)

• Wateropzet aan de waddenkust (Maria van Leeuwe, 15 oktober 2010)

• Algenbegroeiing loopt synchroon in de Nederlandse intergetijdegebieden (Tim van Oijen, 22 oktober 2010)

• Strandkrabben op het wad (Maria van Leeuwe, 5 november 2010)

• Waddenzee windkracht 10 (Tim van Oijen, 12 november 2010)

• De invloed van het getij (Maria van Leeuwe, 19 november 2010)

• De Wurten van Sleeswijk-Holstein (Tim van Oijen, 26 november 2010)

• Een lichtspel in zee (Maria van Leeuwe, 3 december 2010)

• Hoe een zeehond een vis vangt (Tim van Oijen, 10 december 2010)

• Waddenweer (Maria van Leeuwe, 16 december 2010)

2011• Waddenzweet

(Tim van Oijen, 7 januari 2011)• Should I stay or should I go?

(Romke Kats, 14 januari 2011)• Mosselen in het zuur

(Tim van Oijen, 21 januari 2011)• Vissen gaan diep

(Romke Kats, 28 januari 2011)• Zeehonden en zware metalen

(Tim van Oijen, 4 februari 2011)• Zoekt de scholekster het hogerop?

(Romke Kats, 11 februari 2011)• Jonge en fossiele wormgangetjes

(Tim van Oijen, 18 februari 2011)• Bruinvissen duiken weer op

(Romke Kats, 25 februari 2011)• Meestijgen of verzuipen

(Tim van Oijen, 4 maart 2011)• Broeden: alles of niets!

(Romke Kats, 11 maart 2011)

• Køkkenmøddinger (Tim van Oijen, 18 maart 2011)

• Natuurlijke kusten (Romke Kats, 25 maart 2011)

• Het timemanagement van scholeksters (Tim van Oijen, 1 april 2011)

• Zeegras-grazers (Romke Kats, 7 april 2011)

• Sedimenttekort? (Tim van Oijen, 15 april 2011)

• Met open ogen eten... (Romke Kats, 22 april 2011)

• De pH van de Waddenzee (Tim van Oijen, 29 april 2011)

• Personalities op de kwelder (Romke Kats, 13 mei 2011)

• Wadbewoners lopen naar de maan (Tim van Oijen, 20 mei 2011)

• Grillige garnalen (Romke Kats, 27 mei 2011)

• Het neusje van de houting (Tim van Oijen, 10 juni 2011)

• De honkvaste lepelaar (Romke Kats, 17 juni 2011)

• Identified floating objects (Tim van Oijen, 24 juni 2011)

• Herrie onder water (Romke Kats, 1 juli 2011)

• Mosselen spelen verstoppertje in oesterbank (Tim van Oijen, 8 juli 2011)

• Water naar de zee (Romke Kats, 26 augustus 2011)

• De Zuid-Koreaanse wadden (Tim van Oijen, 2 september 2011)

• Estuaria hoppen (Romke Kats, 9 september 2011)

• De vingerafdruk van de voorlaatste ijstijd (Tim van Oijen, 16 september 2011)

• Gedragsverandering van een estuarium (Romke Kats, 23 september 2011)

• Tempelbouwers (Tim van Oijen, 30 september 2011)

• Mag het licht uit? (Romke Kats, 7 oktober 2011)

• Nachtvluchten op de radar (Tim van Oijen, 14 oktober 2011)

• Groen licht (Romke Kats, 21 oktober 2011)

• Het raadsel van de verdwenen paling (Tim van Oijen, 28 oktober 2011)

• Zeezaad (Romke Kats, 4 november 2011)

14

• Gedigitaliseerde zeekaarten onthullen historisch geulengedrag (Tim van Oijen, 11 november 2011)

• Lepelaars trekken door (Romke Kats, 18 november 2011)

• Klonen op de kwelder (Tim van Oijen, 25 november 2011)

• Waar ben je? (Romke Kats, 2 december 2011)

• Lessen in natuurherstel (Tim van Oijen, 9 december 2011)

• Konijnen en koeien in de duinen (Romke Kats, 16 december 2011)

• Dalende duinen (Tim van Oijen, 23 december 2011)

2012• Japanse oesters houden niet van ijs

(Romke Kats, 13 januari 2012)• Dempen de kwelders de golven?

(Tim van Oijen, 20 januari 2012)• Buitendelta: laatste halte voor sediment

(Romke Kats, 26 januari 2012)• De longinhoud van een zeehond

(Tim van Oijen, 3 februari 2012)• Meeliften met oesters

(Romke Kats, 17 februari 2012)• OH TVTAS

(Tim van Oijen, 24 februari 2012)• CSI op zee

(Romke Kats, 2 maart 2012)• De evolutie van de wierziekte

(Tim van Oijen, 9 maart 2012)• Vreemdgaan is de natuur

(Romke Kats, 16 maart 2012)• Optutten op de terp

(Tim van Oijen, 23 maart 2012)• Scheve verhoudingen

(Romke Kats, 30 maart 2012)• Trippen op een zeepok

(Tim van Oijen, 6 april 2012)• Bruinvis gestrand: meer vragen dan antwoorden

(Gerbrand Gaaff, 13 april 2012)• Klein maar fijn…

(Hans Revier, 20 april 2012)• Patronen op het wad

(Tim van Oijen, 27 april 2012)• Op gepaste afstand

(Gerbrand Gaaff, 4 mei 2012)• Klaar voor vertrek

(Hans Revier, 11 mei 2012)

• Flap wordt zeldzaam (Gerbrand Gaaff, 25 mei 2012)

• Olie op de wadplaat (Tim van Oijen, 1 juni 2012)

• Zeegras vanuit de lucht (Tim van Oijen, 8 juni 2012)

• Wadwormen binnendijks (Gerbrand Gaaff, 15 juni 2012)

• Vliegende vuilnisvaten (Hans Revier, 22 juni 2012)

• Hardertrek (Tim van Oijen, 29 juni 2012)

• Zeemeerminnen bestaan niet, maar Minne dan? (Gerbrand Gaaff, 6 juli 2012)

• Een dagje naar het strand (Hans Revier, 24 augustus 2012)

• Geurtjes in het water (Tim van Oijen, 31 augustus 2012)

• Van het wad naar de Sieg en weer terug (Gerbrand Gaaff, 6 september 2012)

• Plensbuien en waterhozen (Hans Revier, 13 september 2012)

• Ringdobben (Tim van Oijen, 20 september 2012)

• Kokkelgedrang op het wad (Gerbrand Gaaff, 27 september 2012)

• Waddenpaddo’s (Hans Revier, 4 oktober 2012)

• Zeester heeft weinig trek in de winter (Tim van Oijen, 11 oktober 2012)

• Vogelkadavers op het waddenstrand (Gerbrand Gaaff, 18 oktober 2012)

• Vissen minder vaak ziek (Hans Revier, 25 oktober 2012)

• Zoute symbiose (Tim van Oijen, 1 november 2012)

• CSI Bruinvis (cont’d) (Gerbrand Gaaff, 8 november 2012)

• Wintergasten (Hans Revier, 15 november 2012)

• Onderwatergeluid in de wadgeul (Gerbrand Gaaff, 22 november 2012)

• Als het wad naar adem hapt (Tim van Oijen, 29 november 2012)

• Sinterklazen op de Wadden (Hans Revier, 6 december 2012)

• Zwaardschedegenen onthullen invasiehistorie (Tim van Oijen, 13 december 2012)

• Bultruggen (Gerbrand Gaaff, 20 december 2012)

15

2013• Parasitisme in de Waddenzee

(Hans Revier, 10 januari 2013)• Fastfoodtoerisme op de Hamburger Hallig?

(Tim van Oijen, 17 januari 2013)• Texel aan de Vecht?

(Gerbrand Gaaff, 24 januari 2013)• Winters wadlopen

(Hans Revier, 31 januari 2013)• De ene kokkel is de andere niet

(Tim van Oijen, 7 februari 2013)• Spoorboekje voor een olieramp

(Gerbrand Gaaff, 14 februari 2013)• Duitse krabbeneters

(Hans Revier, 21 februari 2013)• Oude zeebakens in het Groninger landschap

(Tim van Oijen, 28 februari 2013)• Gevangen achter zout: de zoetwatervissen op de

Waddeneilanden (Gerbrand Gaaff, 7 maart 2013)

• ‘Killer’ kwallen bevolken de Waddenzee (Hans Revier, 14 maart 2013)

• In troebele wateren (Tim van Oijen, 21 maart 2013)

• Hoe daten diatomeeën? (Gerbrand Gaaff, 28 maart 2013)

• Kleiduiven op de kwelders (Hans Revier, 4 april 2013)

• Wad na de zondvloed (Tim van Oijen, 11 april 2013)

• Hoe groffer, hoe armer (Gerbrand Gaaff, 18 april 2013)

• Rare wormen (Hans Revier, 25 april 2013)

• In de bodem van de Jadeboezem (Tim van Oijen, 2 mei 2013)

• Exotische rotsbewoners (Hans Revier, 16 mei 2013)

• Gaatjesdragers (Tim van Oijen, 23 mei 2013)

• Waarom vertrok de schol? (Gerbrand Gaaf, 30 mei 2013)

• Ruiende bergeenden (Hans Revier, 6 juni 2013)

• Mosselen raken grip kwijt (Tim van Oijen, 13 juni 2013)

16

In 2009 hebben de Waddenacademie en de Nationale UNESCO Commissie afgesproken om met ingang van 2010 UNESCO-lezingen in Leeuwarden te organiseren. De zeven lezingen richtten zich op het in 2009 op de UNESCO-lijst geplaatste wereld-erfgoed Waddenzee. De lezingenreeks is gestart in oktober 2010 en liep door tot mei 2011. Van mei 2011 tot april 2013 organiseerde de Waddenacademie in het Filmhuis in Leeuwarden een lezingen/documentaire-reeks in samenwerking met Het Fries Museum, Film in Friesland en de Nationale UNESCO Commissie. Elke van de in totaal zestien aflevering was een combinatie van een inleiding over een bepaald aspect van het waddengebied, met na de pauze (soms uniek) archiefmateriaal, vaak afkomstig van het Fries Film Archief. Deze appendix bevat een overzicht van alle UNESCO-lezingen en Wadblik afleveringen.

2010-2011• Werelderfgoed meer dan een mooi plaatje

4 oktober 2010 door Greetje van den Bergh • De ontwikkeling van het waddengebied in tijd en

ruimte 1 november 2010 door Prof.dr. Salomon Kroonen-berg

• Natuur(behoud) in een veranderende wereld 6 december 2010 door Prof. dr. Peter Herman

• De waardebepaling van het waddengebied 7 februari 2010 door Prof. dr. Henk Folmer

• Het waddengebied; de omstreden toekomst van een culturele erfenis 7 maart 2011 door Drs. Otto S. Knottnerus.

• Klimaatverandering en de Wadden: klimaat als kans 4 april 2011 door Prof. dr. Pavel

• De Waddenzee als schakel in een internationaal meta-ecosysteem 2 mei 2011 door hoogleraar Prof. dr. Theunis Piersma

2011-2013• 30 jaar Oerol in beeld

7 mei 2012 door Joop Mulder, directeur van Oerol• Beeldende kunstenaars in het kustgebied

2 april 2012 door Huub Mous, kunsthistoricus• Hindeloopen, hotspot aan de Zuiderzee

5 maart 2012 door Frank van der Velden, hoofd col-lectievorming en onderzoek bij het Fries Museum

• Reis door het waddengebied 6 februari 2012 door Manfred van Eijk filmmaker/journalist

• Waddenzee wereldzee: UNESCO als rentmeester? 16 januari 2012 door Barend ter Haar, Nationale Unesco Commissie

5. UNESCO en Wadblik lezingen

• Dichter bij het wad 12 december 2011 door Bert Looper directeur Tresoar

• Stormen over het wad en verdronken eilanden 31 oktober 2011 door Karel Essink, Hidde Feenstra en Albert Buursma

• Afsluitdijk in oude beelden en nieuwe plannen 19 september 2011 door Ed Nijpels, voorzitter Ad-viescommissie Toekomst Afsluitdijk

• Natuurbeheer op de Wadden 10 september 2012 door Henk de Vries, directeur it Fryske Gea

• Het Wad en beeldende kunst 8 oktober 2012 door Kie Ellens, conservator Fries Museum

• Houd het water achter de dijken! 2 november 2012 door Luc Kohsiek, Dijkgraaf Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier

• Nieuw boeren op oud land 10 december 2012 door Henk Dijkstra, directeur Fries Landbouwmuseum Earnewâld

• De talen van de Wadden 14 januari 2013 door Prof.dr. Goffe Jensma, hoogle-raar Fries Rijksuniversiteit Groningen

• Badcultuur in het waddengebied 11 februari 2013 door Peter Karstkarel, architectuur-historicus

• De schreeuw van de grutto 25 maart 2013 door Prof.dr. Theunis Piersma, hoog-leraar trekvogelecologie Rijksuniversiteit Groningen

• UNESCO-lezing: Duurzaam toerisme in de Wad-den; mogelijkheid of fictie? 8 april 2013 door dr. Albert Postma, lector scenario-planning, Stenden Hogeschool

17

6. Overzicht Oerol colleges

De Waddenacademie en Oerol hebben tijdens Oerol 2010 een gezamenlijk symposium getiteld ‘Beauty & Brains’ georganiseerd. Deze eerste bijeenkomst was de opmaat voor een jaarlijks treffen, waarin kunstenaars en wetenschappers die zich bezighouden met het waddengebied elkaar ontmoeten en inspireren. Oerol en de Waddenacademie verzorgden in 2011, 2012 en 2013 samen een serie lezingen rondom kunst, wetenschap en landschap. Deze appendix bevat een overzicht van alle lezingen.

2011• 22 juni:

dr. Wim de Gans over ‘Scenes so lovely’• 24 juni:

prof.dr. Jos Bazelmans over bomenproject Vesta Kroese

• 25 juni: dr. Saskia Hekker over ‘Stellar sound show’

• 25 juni: prof.dr. Carel ten Cate over ‘De Meeuwen van Tinbergen’

2012• 16 juni:

prof.dr. Theunis Piersma over ‘What is it Like to Be a Bird?’

• 17 juni: dr. Saskia Werners over het Expeditie-project van de Waterlanders.

• 21 juni: drs. Wim Dubelaar over ‘ Freeze!’ van Nick Steur.

• 22 juni: prof.dr. Kris van Koppen over ‘Contre Nature’

• 23 juni: dr. Albert Oost over ‘Geven en nemen’

2013• 17 juni:

drs. Helen Toxopeus over ‘Moneymoneymoney’ • 18 juni:

prof.dr. Bert Theunissen over Expeditieproject Melksalon van Sietske Klooster

• 19 juni: drs. Hendrik-Jan Tolboom over ‘ Freeze!’

• 20 juni: prof.dr. Hans Mol over Expeditieproject Klooster 13 van Rieks Swarte/Peergroup er 13

• 21 juni: prof.dr. Jos Bazelmans over ‘Ruilen’

• 22 juni: prof.dr. Marc Slors over ‘PIEP’

18

Sinds mei 2011 plaatst de Waddenacademie op uitnodiging van het Friesch Dagblad één keer per maand een opinieartikel in de krant. In het opinieartikel wordt steeds een actueel onderwerp vanuit het perspectief van de wetenschap nader belicht. De Wad-denacademie bepaalt per maand het onderwerp en nodigt de auteur van het opinieartikel uit. Deze appendix bevat een overzicht van alle opinieartikelen die tot op heden zijn verschenen.

7. Opinieartikelen Friesch Dagblad

Koelwater door een vissenoog bekekenDatum: 17 december 2011Auteur: Dr. Ir. Zwanette Jager, werkzaam bij ZiltWater Advies.

De Waddenzee is Nederlandse topnatuurDatum: 7 januari 2012Door: Theunis Piersma, hoogleraar aan de vakgroep Die-recologie, Centrum voor Evolutionaire en Ecologische Studies (CEES) van de Rijksuniversiteit Groningen.

Wadvissen met de regels van anderenDatum: 16 februari 2012Door: Jan Rotgans, schipper van de WR 130, MS Jo-hanna II

De kansen van het Waddenfonds nieuwe stijlDatum: 15 maart 2012Door: Jouke van Dijk, hoogleraar Regionale Arbeids-marktanalyse aan de Rijksuniversiteit Groningen en bestuurslid van de Waddenacademie met de portefeuille Ruimtelijke en Sociale Economie.

Voorkomen is ook op het wad beter dan genezenDatum: 18 april 2012Door: Wierd Koops is lector Maritiem, Marien, Milieu & Veiligheids-management aan de NHL hogeschool in Leeuwarden.

Nieuw kabinet moet waddenvisie formulerenDatum: 29 mei 2012Door: Henk Folmer, hoogleraar ruimtelijke economie aan de Rijksuniversiteit Groningen

Subsidiestroom maakt het wad kapotDatum: 29 juni 2012Door: Geurt Busser, waddenschilder

De ruzie is voorbij, nu kunnen we aan de slagDatum: 28 juli 2012Door: Kees van Es, programmadirecteur Programma Naar een Rijke Waddenzee

Beheer waddengebied vergt lef en slagkrachtDatum: 29 augustus 2012Door: Liesbeth Meijer, sociaal geograaf en waddenpro-fessional.

Er zijn plenty garnalen voor de vissersDatum: 25 mei 2011Auteur: Jaap van der Meer, ecoloog bij het Koninklijk Nederlands Instituut voor Zeeonderzoek (NIOZ) en bijzonder hoogleraar populatie-ecologie van het mariene milieu aan de Vrije Universiteit Amsterdam.

Van harte welkom, dijktoeristen!Datum: 21 juni 2011Auteur: Jos Bosman, lector Ruimtelijke Transformaties van de Hanzehogeschool Groningen.

Kennis van onze verre voorouders is nuttigDatum: 19 juli 2011Interview met archeoloog Gilles de Langen, provinciaal archeoloog van Fryslân en tevens bijzonder hoogleraar Archeologie van het Noord-Nederlandse terpen- en wierdenlandschap aan de Rijksuniversiteit Groningen.

Powerboatraces, kan dat in een natuurgebied?Datum: 30 augustus 2011Auteur: Han Lindeboom, buitengewoon hoogleraar Ma-riene ecologie aan Wageningen University en directielid wetenschap van IMARES.

Wat is er zo belangrijk aan een kolencentrale?Datum: 22 september 2011Auteur: Prof. dr. H. C. Mol, voorzitter van het Centrum voor Energie en Milieukunde aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hij is sinds 1997 lid van de onafhankelijke commissie rechtsbescherming van de provincie Gronin-gen, die adviseert over beroep en bezwaar, ingediend bij de provincie.

De nieuwe Wet natuur mist elke wetenschappelijke basisDatum: 18 oktober 2011Auteur: Han Olff, hoogleraar Ecologie en Natuurbeheer aan de Rijksuniversiteit Groningen

Raad voor de Wadden is nog niet klaarDatum: 19 november 2011Auteur: Jan Bakker, hoogleraar Natuurbeheer van Kust-systemen, Rijksuniversiteit Groningen, en lid van de Raad voor de Wadden.

19

Wadonderzoeker laat te weinig van zich horenDatum: 20 september 2012Door: Tjisse van der Heide, projectleider Waddensleutels en winnaar van Heineken Young Scientists Award

Kulturele haadstêd: it begjin fan nije fleurDatum: 25 oktober 2012Door: Goffe Jensma, hoogleraar Friese taal- en letter-kunde aan de Rijksuniversiteit Groningen

Het werelderfgoed kent geen grenzenDatum: 21 november 2012Door: Jens Enemark, secretaris bij het Internationale Waddenzeesecretariaat CWSS

Uit de fuik van bestuurlijke spaghettiDatum: 20 december 2012Door: Arjan Berkhuysen, directeur van de Waddenver-eniging

Het land was te klein voor een bultrugDatum: 17 januari 2013Door: Mardik Leopold, marien bioloog bij IMARES op Texel

Kening fan ’e greide verdient een paleisDatum: 21 februari 2013Door: Gerk Koopmans, directeur van het Natuurmu-seum Fryslân

Natuur beschermen en beleven tegelijkDatum: 29 maart 2013Door: Peter Herman, estuarien ecoloog (NIOZ, Wadde-nacademie, Radboud Universiteit)

Onbekend maakt onbemindDatum: 13 mei 2013Door: Arjan Gittenberger, CEO/directeur bij GiMaRIS, universitair docent bij Leiden universiteit, gastonderzoe-ker bij Naturalis Biodiversity Center.

Waddenvisie schiet wat natuur betreft tekortDatum: 1 juni 2013Door: Jorien Bakker, communicatieadviseur bij Staats-bosbeheer en Michiel Firet, programmamanager Wadden bij Staatsbosbeheer

20

• Themanummer Wadden van tijdschrift Noorder-breedte, juni 2010;

• Workshop ‘Koelwateronttrekking uit de Waddenzee’, Nieuweschans, 4 november 2010;

• Workshop ‘Modelling the Wadden Sea’, Den Helder, 5 november 2010;

• Workshop ‘Scenario ontwikkeling in het waddenge-bied’, Lauwersmeer, 21 september 2011;

• Noordzeedagen 2011, Leeuwarden, 6 en 7 oktober 2011;

• International Symposium ‘the Ecology of the Wad-den Sea’, Texel, 10 t/m 14 oktober 2011;

• World Delta Summit 2011, Jakarta (Indonesië), 21 t/m 24 november 2011;

• Workshop ‘’Kustonderzoek’, Delmenhorst (Duits-land), 21 maart 2012;

• Wetsus workshop ‘Ecologische aspecten van Blue Energy’, Leeuwarden, 19 april 2012;

• Europese landschapsconferentie ‘Reflection on Landscape Change: the European perspective’, Leeu-warden en Terschelling, 20 t/m 24 augustus 2012

8. Inhoudelijke en financiële bij-dragen aan congressen, symposia, workshops en boeken

• Trilaterale workshop ‘Indicative Mapping of Cultu-ral Landscape’, 24 t/m 26 september 2012, Husum (Duitsland);

• International workshop ‘Mussel Wadden Sea related research’, Leeuwarden, 19 en 20 november 2012;

• Boek ‘Kieviten & Plevieren’, Sake Roodbergen, februari 2013;

• Boek ‘Duinen en mensen Texel’, Nico van der Wel en Rolf Roos, april 2013;

• Boek ‘De Friese identiteit’, Erik Betten, juni 2013• Themanummer Lauwersmeer van Tijdschrift Noor-

derbreedte, juni 2013• Internationale conferentie ‘Population Geographies’,

Groningen, 26 t/m 28 juni 2013;• Internationaal congres ‘Emotional Geographies’,

Groningen 1 t/m 3 juli 2013;• Themaboek van Natuurmonumenten en Staatsbos-

beheer over Texel, nog te verschijnen.

21

22