OJW Leerlijnen 250311

8/17/2019 OJW Leerlijnen 250311

1/18

SLO – Leerlijnen Oriëntatie op Jezelf en op de Wereld (OJW) – Natuur en Techniek 250311 1

Leerlijn OJW Domein – NATUUR EN TECHNIEK

Inleiding

Het leergebied Oriëntatie op Jezelf en de Wereld (OJW) bestaat uit de domeinen aardrijkskunde, geschiedenis en natuuronderwijs. Vanuit deze drie

dimensies is de wereld om de jonge mens heen goed te ervaren, te ontdekken en te beschrijven. Voor de duidelijkheid zijn deze drie domeinen los van elkaar

beschreven. In het leermateriaal dat ontwikkeld moet worden, zullen deze drie domeinen, waar mogelijk, in samenhang gepresenteerd worden.

Natuur en techniek

Waarom het vak natuur en techniek in het on derwi js?

Het leerplan stelt zich tot doel inzicht te verschaffen in de verschijnselen en problemen die voorkomen in de leefomgeving van k inderen. De kinderen leren dat

ze in de wisselwerking die bestaat tussen mens en milieu bijdragen aan de bevordering van een duurzame samenleving. Hierbij leren ze keuzes maken voorduurzaam handelen, waarbij ze de bereidheid vertonen om op een rechtvaardige en verantwoordelijke manier met het milieu om te gaan. Tevens leren ze

relaties aangaan met anderen waarbij ze respect voor zichzelf en anderen kunnen opbrengen.

Wetenschap en technologie en daarmee de maatschappij ontwikkelen zich zo snel dat een bepaald stuk feitenkennis slechts gedurende korte tijd toepasbaar

is. Nieuwe problemen vereisen nieuwe kennis en inzichten die op dat moment ontwikkeld moeten worden en vragen om een kritische en creatieve denken

werkwijze van kinderen.

Natuur en techniek kunnen we onderverdelen in natuurwetenschappen, gezondheid en welzijn (basic life skills) en technologie. Bij het onderdeel

natuurwetenschappen ontwikkelen ze hun interesses in en kennis van het leven, het materiaal en de psychische wereld. Het stel t leerlingen in staat

belangrijke vaardigheden te ontwikkelen om creatief en inventief te zijn en volwassenen te verrassen met hun kennis.

Met gezondheid en welzijn wordt beoogd kennis, vaardigheden en houdingen te ontwikkelen waardoor leerlingen mentaal, emotioneel, sociaal en psychisch

weerbaar zijn, nu en in de toekomst.

Bij technologie leren leerlingen bij producten uit hun eigen omgeving relaties te leggen tussen de werking, de vorm en het gebruik. Het stelt leerlingen in staat

om ontwerpen voor technische problemen te ontwikkelen, deze te gebruiken en te evalueren.


2/18


Hoe is het vak natuur en techniek gestructureerd?

Op speelse manier komen leerlingen in aanraking met relevante concepten die betrekking hebben op planten, mensen, dieren, voorwerpen en verschijnselen

in hun omgeving. Om de leerlingen de dingen in hun omgeving te laten waarderen en respecteren, en om hen er inzicht en samenhang in te laten ontwikkelen

worden onderwerpen op systematische wijze onder hun aandacht gebracht. Daarbij wordt gebruik gemaakt van verschillende onderwijsleerstrategieën:

onderzoeken, ontwerpen en keuzes maken, waardoor leerlingen verschillende denken werkwijzen toe passen.

Vaardigheden die hierdoor worden ontwikkeld zijn o.a. kritisch denken, keuzes maken, observeren, oplossingen bedenken, schrif telijk en mondelingcommuniceren, voorspellen, experimenten opzetten en uitvoeren, resultaten interpreteren en overzichtelijk maken, conclusies trekken en verslag uitbrengen.

Leerlingen kunnen op verschillende manieren onderzoek uitvoeren: beschrijvend, vergelijkend en experimenteel. De denken werkwijzen die ze daarbij

ontwikkelen zijn onder meer vorm-functie denken, ecologisch denken, evolutionair denken, systeemdenken en causaal denken. Ze leren informatie

verzamelen uit bronnen, observaties en metingen uit experimenten, die ze vervolgens (ook mathematisch en rekenkundig) verwerken tot mondelinge en/of

schriftelijke producten en/of presentaties.


3/18


Subdomein Concepten Onderbouw Middenbouw Bovenbouw

LEVENDE NATUUR mens, plant, dier, bouw,

groei, ontwikkeling, vorm-

functie, stofwisseling, soort

kunnen de planten en dieren

in hun directe omgeving

herkennen, onderscheiden

en bewonderen

kunnen planten en dieren in

hun directe omgeving

benoemen

kunnen onderlinge relaties

tussen planten, dieren en de

mens benoemen en

uiteenzetten

kunnen verschillen en

overeenkomsten tussen

planten en dieren benoemen

kunnen de verschillende

onderdelen van planten,

dieren en de mens

onderscheiden en benoemen

kunnen de relatie tussen vorm

en functie van (delen van)

planten en dieren herkennen

en verklaren

kunnen de ontkieming van

het zaad (ontwikkeling en

groei) in eenvoudige

onderzoekjes observeren

kunnen vertellen dat in alle

organismen

levensprocessen voorkomen

en overeenkomsten en

verschillen uiteenzetten

kunnen aangeven dat er in de

plant stoffen worden

opgenomen, afgegeven,

opgeslagen en dat vloeistoffen

worden getransporteerd

kunnen het nut uitleggen van

planten voor de mens

kunnen aangeven wat de

verschillende plantendelenbetekenen voor de mens

leren observeren en

onderscheiden

leren classificeren naar een

soort

leren analyseren en

onderzoeken

kunnen op basis van

onderzoek conclusies trekken

tonen bewondering voor de

levende natuur

tonen bewondering en

waardering voor de levende

natuur

kunnen de schoonheid van de

levende natuur waarderen

vanwege de betekenis die ze

heeft voor de mens

dragen zorg en hebben

respect voor planten en

dieren

dragen zorg en hebben

respect voor planten en

dieren

dragen zorg en hebben respect

voor planten en dieren


4/18



voeding, energie, evenwicht,

voedingsmiddel,

gezondheid, groei,

ontwikkeling


eetmomenten van de dag

benoemen

kunnen hun eigen

voedingspatroon in kaart

brengen

kunnen mogelijke barrières

identificeren voor het

toepassen van een gezond

eetpatroon en alternatieven

bedenken

ontdekken dat voeding

belangrijk is om te groeien

en goed te functioneren

kunnen de vier verschillende

voedselgroepen herkennen

en de oorsprong van

voedingsmiddelen

beschrijven

kunnen uiteenzetten dat er

voor een gezond leven

evenwicht moet zijn in

energieopname en

energieverbruik

kunnen de relatie van

gezonde voeding en

gezondheid uiteenzetten

erkennen dat gezond eten en

voldoende bewegen essentieel

zijn voor een gezond leven

Luikje Natuurlied

Als afronding van de les waarin de leerlingen samen nagedacht hebben over de zorg voor

planten en dieren krijgen ze de opdracht om een tekst van vier regels voor een lied te schrijven

waarin hun waardering voor de natuur tot uitdrukking wordt gebracht. Als melodie voor het lied

kan een bestaande lied gebruikt worden, of de muziekjuf/ -meester kan zelf een melodie

maken.

Luikje Eet gezond

Leerlingen discussiëren over eetgewoonten van verschillende bevolkingsgroepen. Ze leggen

relaties met een gezonde leefstijl. Ook worden ze bewust van het belang van beweging als

onderdeel van een gezonde leefstijl.

voortplanting kunnen verschillende

vormen van vruchten enzaden onderscheiden en

benoemen

kunnen het verband leggen

tussen de vorm van zadenen de wijze van verspreiding


5/18



kunnen vertellen dat planten

groeien uit zaad en zich op

andere wijze vermeerderen

(uit andere plantendelen

zoals bol, wortelstok)

kunnen geslachtelijke en

ongeslachtelijke

voortplanting onderscheiden

en in beeld brengen

kunnen de geslachtelijke

voortplanting bij planten

uiteenzetten en toepassen

kunnen ongeslachtelijke en

geslachtelijke voortplanting

vergelijken en onderzoeken

kunnen de groei en

ontwikkeling van planten

onderzoeken

kunnen verschillende

vormen van voortplanting bij

planten demonstreren,

onderzoeken (groei

observeren en in

diagrammen weergeven) en

er over rapporteren

kunnen eenvoudige

onderzoeksvaardigheden

beoefenen en conclusies

trekken over voortplanting bij

planten

kunnen vertellen dat dieren

paren om jongen te krijgen

en de jongen benoemen


vormen van voortplanting bij

dieren beschrijven

kunnen voortplanting (en groei

en ontwikkeling) bij organismen

beschrijven en relateren aan

het in stand houden van de

soort

kunnen de voortplanting van

de mens omschrijven

kunnen de voortplanting van de

mens beschrijven

gedrag, relaties, seksuele

vorming

kunnen verschillen en

overeenkomsten tussen

jongens en meisjesbeschrijven

kunnen veranderingen van

het lichaam en het gedrag in

de puberteit identificeren

kunnen strategieën ontwikkelen

om met veranderingen in de

puberteit om te gaan


6/18



kunnen relaties tussen

emoties en gedrag van

mensen herkennen

verkennen persoonlijke

ervaringen, houdingen en

gevoel over de rollen van

jongens en meisjes

respecteren en waarderen

eigen keuzen en die van

anderen met betrekking tot

sociale rollen in de

maatschappij en kunnen dit opeen heldere en eerlijke manier

verwoorden

kunnen communiceren over

seksuele vraagstukken met

andere leeftijdgenoten en

andere personen en de

emoties die daarbij een rol

spelen met hen bespreken

kunnen de eigen capaciteit

evalueren om intieme seksuele

relaties aan te gaan

kunnen de invloed van

persoonlijke overtuigingen, de

media, geld, technologie enentertainment op vroege

seksuele betrokkenheid

analyseren

kunnen het gebruik van

strategieën voor het herkennen

en managen van seksuele

gevoelens en gedrag tonen

kunnen risicogedrag in

relatie tot het oplopen van

HIV, baarmoederhalskanker

en andere Soa's identificeren

kunnen vaardigheden

ontwikkelen om risicogedrag

m.b.t. hun reproductieve

gezondheid te verminderen


7/18



Luikje Dit is mijn keuze

In de lessen over seksualiteit is gediscussieerd over zelfwaardering en keuzes maken. Als

afsluiting van deze lessenserie krijgen de leerlingen de opdracht om een kort liefdesverhaal te

schrijven waarin zelfwaardering en keuzes maken tot uiting gebracht moeten worden. Deverhalen worden samengevoegd en leerlingen kunnen elkaars verhaal lezen.

ziekte, hygiëne, zintuigen,

ademhaling, vertering, bloed

en bloedvaten, hormonen,

spierstelsel, skelet, bacteriën

ontwikkelen van

belangstelling voor het eigen

lichaam

ontwikkelen van

belangstelling voor het eigen

lichaam

leren eigen

verantwoordelijkheid te nemen

voor de lichamelijke

gezondheid

kunnen hun lichaam op

hygiënisch verantwoorde

wijze verzorgen

kunnen hun lichaam

zelfstandig verzorgen

benoemen

kunnen functies van

bloedvatstelsel,

ademhalingsstelsel enverteringsstelsel beschrijven

kunnen vorm, werking en

functie van verteringsstelsel,

ademhalingsstelsel enbloedvatstelsel en beschrijven

en hun samenhang

uiteenzetten

kunnen de rol en het nut van

bacteriën en hun schadelijke

en nuttige effecten

uiteenzetten

kunnen de manier beschrijven

waarop het lichaam zich door

middel van antistoffen

beschermt tegen antigenen en

de relatie tussen antigenen en

antistoffen uiteenzetten


zintuigen benoemen

kunnen eigenschappen van

zintuigen vergelijken en dewerking ervan uiteenzetten

kunnen de rol en de werking

van het zenuwstelsel, zintuigenen hormoonstelsel toelichten

en afleiden welke rol ze spelen

op het gedrag van de mens


8/18



kunnen beschrijven welke

relatie er is tussen gedrag en

in- en uitwendige prikkels

kunnen de delen die vanbelang zijn voor stevigheid en

beweging noemen en hun

samenhang verklaren

veiligheid, regel,

bescherming, ziekte

kunnen gevaarlijke situaties

herkennen en beschrijven en

waar van toepassing

opruimen

kunnen gevaarlijke stoffen in

huis herkennen en er met in

achtneming van

veiligheidsregels mee

omgaan

ontwikkelen de houding om

gebruiksaanwijzingen en

bijsluiters van producten en

medicijnen te lezen en er naar

te handelen

kunnen op de juiste wijze

gereedschappen hanteren

en tonen de bereidheid omdat te doen

kunnen motiveren en

beargumenteren dat de eigen

veiligheid in eerste instantie deeigen verantwoordelijkheid is

kunnen functies van

gereedschappen in huis

beschrijven en potentiële

gevaren bij het verkeerd

hanteren identificeren

kunnen in gevaarlijke situaties

keuzen maken om zich te

beschermen

kunnen vertellen welk water

ze kunnen gebruiken om te

drinken, te eten en om zich

te wassen

kunnen vertellen over de

noodzaak van schoon water

kunnen stilstaand water in

verband brengen met ziekten

kunnen op eenverantwoorde en veilige

manier omgaan met water

kunnen op een verantwoordeen veilige manier omgaan

met water

kunnen een waterprojectuitvoeren rekening houdend

met verschillende vakinhouden

en hun waardering geven voor

een schone en veilige

omgeving


9/18



waarderen een schone en

veilige omgeving

kunnen onder leeftijdgenoten

pleiten voor een schoon

milieu voor eigen welzijn

kunnen pleiten voor een

gezond milieu op school-,

gemeenschaps- en nationaal

niveau

regel, veiligheid, gedrag kunnen demonstreren hoe

veilig deel te nemen aan het

verkeer als voetganger

kunnen basisverkeersregels

uitleggen en topassen

tonen zich bereid om zich te

houden aan verkeersregels in

het belang van eigen en

andermans veiligheid

kunnen veilig gedrag in voer-

en vaartuigen beschrijven en

ernaar handelen

kunnen de relatie tussen

verkeersregels en veilig

verkeer uitleggen en tonen

zich bereid om zich te

houden aan verkeersregels

in het belang van eigen en

andermans veiligheid

handelen naar verkeerswetten

i.v.m. het deelnemen aan het

verkeer

beïnvloeding, verslaving kunnen de intentie

uitspreken om verslavende

middelen (drugs, alcohol,

tabak) af te wijzen

kunnen verslavende

middelen classificeren en de

nadelen van die middelen

beschrijven

kunnen een afwijzende

houding demonstreren tegen

misbruik van verslavende

middelen

kunnen de invloed van peer

pressure op eigen gedrag

onderkennen

kunnen negatieve peer

pressure onderscheiden van

positieve


10/18



MILIEU duurzaamheid, milieu kunnen de eigen

leeromgeving verfraaien en

er waardering voor

ontwikkelen

kunnen herkennen van

manieren waarop menselijk

gedrag het milieu beïnvloedt

(bijvoorbeeld zwerfafval)

kunnen onderzoeken wat de

samenhang is tussen

overstromingen,

afvalverwerking en

gezondheidsproblemen

verzorgen hun directe

omgeving (thuis, op school)

kunnen aangeven dat er een

relatie is tussen een gezond

en duurzaam milieu en de

levenskwaliteit op school en

in de gemeenschap

kunnen het begrip

duurzaamheid uiteenzetten en

bedreigingen van een

duurzaam milieu identificeren

en daar mogelijke oplossingen

voor bedenken

kunnen veerkrachtigheid

demonstreren om de effecten

van milieurampen

(overstromingen) te verkleinen

demonstreren

verantwoordelijkheid om het

milieu gezond te houden

voor zichzelf, familie, school

en gemeenschap

kunnen beredeneren dat

milieuproblemen kunnen leiden

tot het verstoren van het

biologisch evenwicht en dat

hierdoor de instandhouding

van soorten wordt bedreigd

kunnen milieuwetten

beschrijven en er de implicaties

voor hen als burgers van

afleiden

kunnen met behulp van de

stappen van probleem

oplossen een specifiek

milieuprobleem analyseren

en voorstellen doen om het

op te lossen

kunnen met behulp van de

stappen van probleem

oplossen een specifiek

milieuprobleem analyseren en

voorstellen doen om het op te

lossen


11/18



kunnen een kritische houding

aannemen over ingrijpen in het

milieu (thuis, op school, in de

gemeenschap)

biodiversiteit kunnen verschillende

organismen in de eigen

omgeving (erf, tuin, berm)

aanwijzen, herkennen,

benoemen en ordenen naar

een of meerdere

eigenschappen

kunnen de diversiteit aan

organismen (plantenrijk en

dierenrijk) categoriseren op

basis van specifieke

kenmerken


ecosystemen herkennen en

analyseren op hun (functionele)

biodiversiteit in relatie tot de

aanwezige a-biotische factoren

kunnen eenvoudige

voedselrelaties tussen

verschillende organismen

identificeren en beschrijven

kunnen de samenhang tussen

verschillende organismen aan

de hand van kringlopen en

voedselketens identificeren,

beschrijven en bewonderen

Luikje Rijk aan planten

De leerlingen hebben in een vorige les van planten uit hun eigen leefwereld de verschillende

onderdelen onderzocht. Als vervolg hierop heeft de leerkracht een ouder uitgenodigd die

planten heeft meegebracht die een geneeskrachtige werking hebben. De ouder vertelt over de

geneeskrachtige werking van de meegebrachte planten, en welke onderdelen de

geneeskrachtige werking hebben. De kinderen kunnen hun eigen beleving en ervaring met

dergelijke planten vertellen.


12/18



NIET-LEVENDE NATUUR lucht, water, bodem, grond,

klei, zand, energievorm,

energiebron, vervuiling

kunnen de zon als

energiebron omschrijven

voor de natuurlijke

levensprocessen

kunnen de samenstelling van

lucht opnoemen (bijvoorbeeld:

er is meer stikstof dan zuurstof)

kunnen de waterkringloop

beschrijven

kunnen uiteenzetten wat het

belang van waterkrachtenergie

is voor de mens en de werking

ervan uitleggen

herkennen verschillende

soorten grond en kunnen de

verschillen ertussen

verwoorden


soorten grond onderzoeken

op korrelgrootte en

doorlaatbaarheid en kunnen

het voorkomen van

grondsoorten verklaren

kunnen uitleggen dat in de

bodem verschillende mineralen

voorkomen, die als energiebron

kunnen dienen

kunnen uitleggen hoe water-,

lucht- en bodemverontreiniging

ontstaan en het onderlinge

verband uitleggen

Luikje Kringloop van water

Tijdens de les over de kringloop van water wordt er een kookproef gedemonstreerd waarbij het

verdampen en condenseren ervaren wordt en de leerlingen zelf conclusies over het

verdampen en condenseren mogen trekken. Daarna wordt de relatie met de kringloop van

water in de natuur gelegd.

Luikje Ecosystemen

Bij aardrijkskunde leren de leerlingen waar de zwampen liggen met behulp van thematische

kaarten. Ook kunnen ze uitzoeken welke beroepen de bevolking in de omgeving van dezwampen uitoefenen en welke relatie dat heeft met het voorkomen van planten en dieren in de

zwampen. Bij natuuronderwijs kunnen de leerlingen gaan onderzoeken welke planten en

dieren in de zwampen voorkomen, wat hun onderlinge relaties zijn en wat de betekenis is voor

de (beroeps-)bevolking.


13/18



heelal, zon, maan, planeten,

schaduw, zonnestelsel,

aardas

kunnen aarde, zon, sterren

en vormen van de maan

onderscheiden

kunnen vertellen dat de

aarde om haar eigen as

draait en rond de zon

kunnen planeten en soorten

satellieten onderscheiden en

erover vertellen

kunnen vertellen dat deaarde en de zon een

bolvorm hebben

kunnen vertellen dat de zonlicht geeft en aarde en maan

licht ontvangen van de zon

kunnen de maanstanden

verklaren

kunnen de afwisseling van

dag en nacht verklaren

kunnen de seizoenen

verklaren

kunnen door onderzoek een

relatie leggen tussen deschaduwlengte en

zonnestand

kunnen het zonnestelsel

beschrijven


14/18



TECHNOLOGIE EN

WETENSCHAP

techniek kunnen producten uit hun

omgeving onderzoeken en

de gebruikte materialen

benoemen

kennen de materialen en

gereedschappen die nodig

zijn voor het bouwen van

een product

kunnen producten uit hun

omgeving onderzoeken op

de relatie tussen vorm en

functie

kunnen de relatie tussen vorm

en functie van producten

verklaren en beoordelen op

stevigheid van de gebruikte

constructie(s) en

verbinding(en)

kunnen functionerende

bouwwerken maken met

behulp van materialen in de

bouwhoek

kunnen een product op

schaal ontwerpen en

uitvoeren op basis van een

specifiek eisenpakket

kunnen een werkend product

ontwerpen op basis van een

specifiek eisenpakket

kunnen eenvoudige

constructies maken naar

eigen idee en met

zelfgebouwd materiaal

kunnen voor de

verschillende materialen de

juiste verbinding kiezen en

hun keus beargumenteren

een product (naar opdracht of

eigen keuze) ontwerpen,

construeren en demonstreren


15/18



NATUURKUNDIGE

VERSCHIJNSELEN

kracht, zinken en drijven ontwikkelen

nieuwsgierigheid voor

natuurkundige

verschijnselen in hun

omgeving

ontwikkelen nieuwsgierigheid

voor natuurkundige

verschijnselen in hun

omgeving

ontwikkelen nieuwsgierigheid

voor de begrippen achter

natuurkundige verschijnselen in

hun omgeving

kunnen drijvende, zwevende

en gezonken voorwerpen

categoriseren

kunnen samen met andere

leerlingen drijvende

voorwerpen ontwerpen en

construeren

herkennen verschillende

soorten krachten

kunnen druk en kracht

uitrekenen van voorwerpen in

een vloeistof

kunnen het begrip dichtheid

onderzoeken

kunnen uiteenzetten wat er

gebeurt in evenwichtssituaties

licht ontdekken eigenschappen

van het verschijnsel licht

bijvoorbeeld met behulp van

spiegels en lenzen

kunnen enkele

eigenschappen van het

begrip licht omschrijven

kunnen het begrip licht

uiteenzetten en eigenschappen

benoemen

kunnen met behulp van

eenvoudige onderzoekjes

schaduwvorming enlichtbreking demonstreren en

met verschillende soorten

lenzen beelden bepalen


16/18



kunnen vertellen dat licht

een rol speelt in medische

beroepen

kunnen uiteenzetten hoe licht

een rol speelt in medische

beroepen

geluid kunnen geluidsbronnennoemen

kunnen enkeleeigenschappen van het

begrip geluid omschrijven

kunnen het begrip geluiduiteenzetten en eigenschappen

benoemen

kunnen vertellen dat geluid

een rol speelt in beroepen

zoals mijnbouw en visserij

kunnen uiteenzetten hoe geluid

een rol speelt in beroepen

zoals mijnbouw en visserij

Luikje Natuurkunde in beroepen

Natuurkundige verschijnselen zijn abstracte begrippen. Om de belangstelling van kinderen

voor beroepen waarin van deze verschijnselen worden toegepast te stimuleren, kunnen

bedrijfsbezoeken worden georganiseerd en video's worden getoond tijdens de les. Deleerkracht of de leerlingen kunnen ook een expert uitnodigen die over zijn beroep komt

vertellen, of ze interviewen de expert in zijn bedrijf.

stoffen, materie, fasen (gas,

vloeistof, vaste stof),

elementen, vorm-functie

kunnen twee toestanden

waarin stoffen voorkomen

(vaste stof en vloeistof)

benoemen

kunnen de drie toestanden

waarin stoffen voorkomen

(gas, vloeistof, vaste stof)

benoemen

kunnen demonstreren hoe

stoffen van de ene toestand

overgaan in de andere

toestand door een stof teverwarmen

kunnen uitleggen dat stoffen

bij het verwarmen uitzetten,

smelten, verdampen

kunnen verschillende vloeistof-

en gaswetten toepassen


17/18



kunnen uitleggen dat voor

het afkoelen warmte moet

worden afgevoerd van een

voorwerp en dat voor het

verwarmen warmte moetworden toegevoerd

kunnen het verschil tussen

verwarming en verbranding

uitleggen

kunnen met behulp van het

molecuulbegrip gedrag van

materiaal onder verschillende

omstandigheden (temperatuur,

druk) verklaren

kunnen soorten materialen in

hun directe omgeving

benoemen

kunnen een relatie leggen

tussen de werking en de

vorm van het materiaal

kunnen materialen beschrijven

aan de hand van het begrip

molecuul

kunnen omschrijven wat met

elementen wordt bedoeld envertellen dat ze worden

gerangschikt in een periodiek

systeem

kunnen voor hen relevante

elementen benoemen

kunnen uitleggen dat er zuivere

en onzuivere stoffen bestaan

elektriciteit kunnen vertellen waar

elektriciteit hun huisbinnenkomt en waarvoor ze

het gebruiken

kunnen van draden,

batterijen en schakelaarseen circuit bouwen ten

behoeve van geluid,

beweging of licht

kunnen voor producten

elektrische schakelingenontwerpen en bouwen met

draden van verschillende

materialen


18/18



kunnen in elektrische circuits

berekeningen maken van

stroomsterkte, spanning,

vermogen en elektrische

warmte

gaan zuinig om met elektriciteit

energie, energiebronnen,

energievormen

kennen verschillende

energiebronnen

kunnen uitleggen wat energie

is en waarvoor het wordt

gebruikt

kunnen uitleggen hoe de ene

energievorm wordt omgezet in

de andere vorm

tonen bereidheid om zuinig omte gaan met energie

doorzien de mogelijkheden en

voor- en nadelen van

alternatieve energiebronnen

Luikje Bananenboot

Nadat de leerlingen in de natuuronderwijsles ervaring hebben opgedaan met zinken en drijven,

krijgen ze in de tekenles de opdracht een ontwerptekening van een boot te schetsen. De boot

moet ten minste twee bananen kunnen dragen. Als het ontwerp is goedgekeurd door de leraar

en medeleerlingen kunnen leerlingen in de handarbeidles van kosteloos materiaal de bootvolgens het ontwerp op schaal bouwen.

OJW Leerlijnen 250311

Documents

Transcript of OJW Leerlijnen 250311