8/17/2019 OJW Leerlijnen 250311
1/18
SLO – Leerlijnen Oriëntatie op Jezelf en op de Wereld (OJW) – Natuur en Techniek 250311 1
Leerlijn OJW Domein – NATUUR EN TECHNIEK
Inleiding
Het leergebied Oriëntatie op Jezelf en de Wereld (OJW) bestaat uit de domeinen aardrijkskunde, geschiedenis en natuuronderwijs. Vanuit deze drie
dimensies is de wereld om de jonge mens heen goed te ervaren, te ontdekken en te beschrijven. Voor de duidelijkheid zijn deze drie domeinen los van elkaar
beschreven. In het leermateriaal dat ontwikkeld moet worden, zullen deze drie domeinen, waar mogelijk, in samenhang gepresenteerd worden.
Natuur en techniek
Waarom het vak natuur en techniek in het on derwi js?
Het leerplan stelt zich tot doel inzicht te verschaffen in de verschijnselen en problemen die voorkomen in de leefomgeving van k inderen. De kinderen leren dat
ze in de wisselwerking die bestaat tussen mens en milieu bijdragen aan de bevordering van een duurzame samenleving. Hierbij leren ze keuzes maken voorduurzaam handelen, waarbij ze de bereidheid vertonen om op een rechtvaardige en verantwoordelijke manier met het milieu om te gaan. Tevens leren ze
relaties aangaan met anderen waarbij ze respect voor zichzelf en anderen kunnen opbrengen.
Wetenschap en technologie en daarmee de maatschappij ontwikkelen zich zo snel dat een bepaald stuk feitenkennis slechts gedurende korte tijd toepasbaar
is. Nieuwe problemen vereisen nieuwe kennis en inzichten die op dat moment ontwikkeld moeten worden en vragen om een kritische en creatieve denk- en
werkwijze van kinderen.
Natuur en techniek kunnen we onderverdelen in natuurwetenschappen, gezondheid en welzijn (basic life skills) en technologie. Bij het onderdeel
natuurwetenschappen ontwikkelen ze hun interesses in en kennis van het leven, het materiaal en de psychische wereld. Het stel t leerlingen in staat
belangrijke vaardigheden te ontwikkelen om creatief en inventief te zijn en volwassenen te verrassen met hun kennis.
Met gezondheid en welzijn wordt beoogd kennis, vaardigheden en houdingen te ontwikkelen waardoor leerlingen mentaal, emotioneel, sociaal en psychisch
weerbaar zijn, nu en in de toekomst.
Bij technologie leren leerlingen bij producten uit hun eigen omgeving relaties te leggen tussen de werking, de vorm en het gebruik. Het stelt leerlingen in staat
om ontwerpen voor technische problemen te ontwikkelen, deze te gebruiken en te evalueren.
8/17/2019 OJW Leerlijnen 250311
2/18
SLO – Leerlijnen Oriëntatie op Jezelf en op de Wereld (OJW) – Natuur en Techniek 250311 2
Hoe is het vak natuur en techniek gestructureerd?
Op speelse manier komen leerlingen in aanraking met relevante concepten die betrekking hebben op planten, mensen, dieren, voorwerpen en verschijnselen
in hun omgeving. Om de leerlingen de dingen in hun omgeving te laten waarderen en respecteren, en om hen er inzicht en samenhang in te laten ontwikkelen
worden onderwerpen op systematische wijze onder hun aandacht gebracht. Daarbij wordt gebruik gemaakt van verschillende onderwijsleerstrategieën:
onderzoeken, ontwerpen en keuzes maken, waardoor leerlingen verschillende denk- en werkwijzen toe passen.
Vaardigheden die hierdoor worden ontwikkeld zijn o.a. kritisch denken, keuzes maken, observeren, oplossingen bedenken, schrif telijk en mondelingcommuniceren, voorspellen, experimenten opzetten en uitvoeren, resultaten interpreteren en overzichtelijk maken, conclusies trekken en verslag uitbrengen.
Leerlingen kunnen op verschillende manieren onderzoek uitvoeren: beschrijvend, vergelijkend en experimenteel. De denk- en werkwijzen die ze daarbij
ontwikkelen zijn onder meer vorm-functie denken, ecologisch denken, evolutionair denken, systeemdenken en causaal denken. Ze leren informatie
verzamelen uit bronnen, observaties en metingen uit experimenten, die ze vervolgens (ook mathematisch en rekenkundig) verwerken tot mondelinge en/of
schriftelijke producten en/of presentaties.
8/17/2019 OJW Leerlijnen 250311
3/18
SLO – Leerlijnen Oriëntatie op Jezelf en op de Wereld (OJW) – Natuur en Techniek 250311 3
Subdomein Concepten Onderbouw Middenbouw Bovenbouw
LEVENDE NATUUR mens, plant, dier, bouw,
groei, ontwikkeling, vorm-
functie, stofwisseling, soort
kunnen de planten en dieren
in hun directe omgeving
herkennen, onderscheiden
en bewonderen
kunnen planten en dieren in
hun directe omgeving
benoemen
kunnen onderlinge relaties
tussen planten, dieren en de
mens benoemen en
uiteenzetten
kunnen verschillen en
overeenkomsten tussen
planten en dieren benoemen
kunnen de verschillende
onderdelen van planten,
dieren en de mens
onderscheiden en benoemen
kunnen de relatie tussen vorm
en functie van (delen van)
planten en dieren herkennen
en verklaren
kunnen de ontkieming van
het zaad (ontwikkeling en
groei) in eenvoudige
onderzoekjes observeren
kunnen vertellen dat in alle
organismen
levensprocessen voorkomen
en overeenkomsten en
verschillen uiteenzetten
kunnen aangeven dat er in de
plant stoffen worden
opgenomen, afgegeven,
opgeslagen en dat vloeistoffen
worden getransporteerd
kunnen het nut uitleggen van
planten voor de mens
kunnen aangeven wat de
verschillende plantendelenbetekenen voor de mens
leren observeren en
onderscheiden
leren classificeren naar een
soort
leren analyseren en
onderzoeken
kunnen op basis van
onderzoek conclusies trekken
tonen bewondering voor de
levende natuur
tonen bewondering en
waardering voor de levende
natuur
kunnen de schoonheid van de
levende natuur waarderen
vanwege de betekenis die ze
heeft voor de mens
dragen zorg en hebben
respect voor planten en
dieren
dragen zorg en hebben
respect voor planten en
dieren
dragen zorg en hebben respect
voor planten en dieren
8/17/2019 OJW Leerlijnen 250311
4/18
SLO – Leerlijnen Oriëntatie op Jezelf en op de Wereld (OJW) – Natuur en Techniek 250311 4
Subdomein Concepten Onderbouw Middenbouw Bovenbouw
voeding, energie, evenwicht,
voedingsmiddel,
gezondheid, groei,
ontwikkeling
kunnen de verschillende
eetmomenten van de dag
benoemen
kunnen hun eigen
voedingspatroon in kaart
brengen
kunnen mogelijke barrières
identificeren voor het
toepassen van een gezond
eetpatroon en alternatieven
bedenken
ontdekken dat voeding
belangrijk is om te groeien
en goed te functioneren
kunnen de vier verschillende
voedselgroepen herkennen
en de oorsprong van
voedingsmiddelen
beschrijven
kunnen uiteenzetten dat er
voor een gezond leven
evenwicht moet zijn in
energieopname en
energieverbruik
kunnen de relatie van
gezonde voeding en
gezondheid uiteenzetten
erkennen dat gezond eten en
voldoende bewegen essentieel
zijn voor een gezond leven
Luikje Natuurlied
Als afronding van de les waarin de leerlingen samen nagedacht hebben over de zorg voor
planten en dieren krijgen ze de opdracht om een tekst van vier regels voor een lied te schrijven
waarin hun waardering voor de natuur tot uitdrukking wordt gebracht. Als melodie voor het lied
kan een bestaande lied gebruikt worden, of de muziekjuf/ -meester kan zelf een melodie
maken.
Luikje Eet gezond
Leerlingen discussiëren over eetgewoonten van verschillende bevolkingsgroepen. Ze leggen
relaties met een gezonde leefstijl. Ook worden ze bewust van het belang van beweging als
onderdeel van een gezonde leefstijl.
voortplanting kunnen verschillende
vormen van vruchten enzaden onderscheiden en
benoemen
kunnen het verband leggen
tussen de vorm van zadenen de wijze van verspreiding
8/17/2019 OJW Leerlijnen 250311
5/18
SLO – Leerlijnen Oriëntatie op Jezelf en op de Wereld (OJW) – Natuur en Techniek 250311 5
Subdomein Concepten Onderbouw Middenbouw Bovenbouw
kunnen vertellen dat planten
groeien uit zaad en zich op
andere wijze vermeerderen
(uit andere plantendelen
zoals bol, wortelstok)
kunnen geslachtelijke en
ongeslachtelijke
voortplanting onderscheiden
en in beeld brengen
kunnen de geslachtelijke
voortplanting bij planten
uiteenzetten en toepassen
kunnen ongeslachtelijke en
geslachtelijke voortplanting
vergelijken en onderzoeken
kunnen de groei en
ontwikkeling van planten
onderzoeken
kunnen verschillende
vormen van voortplanting bij
planten demonstreren,
onderzoeken (groei
observeren en in
diagrammen weergeven) en
er over rapporteren
kunnen eenvoudige
onderzoeksvaardigheden
beoefenen en conclusies
trekken over voortplanting bij
planten
kunnen vertellen dat dieren
paren om jongen te krijgen
en de jongen benoemen
kunnen verschillende
vormen van voortplanting bij
dieren beschrijven
kunnen voortplanting (en groei
en ontwikkeling) bij organismen
beschrijven en relateren aan
het in stand houden van de
soort
kunnen de voortplanting van
de mens omschrijven
kunnen de voortplanting van de
mens beschrijven
gedrag, relaties, seksuele
vorming
kunnen verschillen en
overeenkomsten tussen
jongens en meisjesbeschrijven
kunnen veranderingen van
het lichaam en het gedrag in
de puberteit identificeren
kunnen strategieën ontwikkelen
om met veranderingen in de
puberteit om te gaan
8/17/2019 OJW Leerlijnen 250311
6/18
SLO – Leerlijnen Oriëntatie op Jezelf en op de Wereld (OJW) – Natuur en Techniek 250311 6
Subdomein Concepten Onderbouw Middenbouw Bovenbouw
kunnen relaties tussen
emoties en gedrag van
mensen herkennen
verkennen persoonlijke
ervaringen, houdingen en
gevoel over de rollen van
jongens en meisjes
respecteren en waarderen
eigen keuzen en die van
anderen met betrekking tot
sociale rollen in de
maatschappij en kunnen dit opeen heldere en eerlijke manier
verwoorden
kunnen communiceren over
seksuele vraagstukken met
andere leeftijdgenoten en
andere personen en de
emoties die daarbij een rol
spelen met hen bespreken
kunnen de eigen capaciteit
evalueren om intieme seksuele
relaties aan te gaan
kunnen de invloed van
persoonlijke overtuigingen, de
media, geld, technologie enentertainment op vroege
seksuele betrokkenheid
analyseren
kunnen het gebruik van
strategieën voor het herkennen
en managen van seksuele
gevoelens en gedrag tonen
kunnen risicogedrag in
relatie tot het oplopen van
HIV, baarmoederhalskanker
en andere Soa's identificeren
kunnen vaardigheden
ontwikkelen om risicogedrag
m.b.t. hun reproductieve
gezondheid te verminderen
8/17/2019 OJW Leerlijnen 250311
7/18
SLO – Leerlijnen Oriëntatie op Jezelf en op de Wereld (OJW) – Natuur en Techniek 250311 7
Subdomein Concepten Onderbouw Middenbouw Bovenbouw
Luikje Dit is mijn keuze
In de lessen over seksualiteit is gediscussieerd over zelfwaardering en keuzes maken. Als
afsluiting van deze lessenserie krijgen de leerlingen de opdracht om een kort liefdesverhaal te
schrijven waarin zelfwaardering en keuzes maken tot uiting gebracht moeten worden. Deverhalen worden samengevoegd en leerlingen kunnen elkaars verhaal lezen.
ziekte, hygiëne, zintuigen,
ademhaling, vertering, bloed
en bloedvaten, hormonen,
spierstelsel, skelet, bacteriën
ontwikkelen van
belangstelling voor het eigen
lichaam
ontwikkelen van
belangstelling voor het eigen
lichaam
leren eigen
verantwoordelijkheid te nemen
voor de lichamelijke
gezondheid
kunnen hun lichaam op
hygiënisch verantwoorde
wijze verzorgen
kunnen hun lichaam
zelfstandig verzorgen
benoemen
kunnen functies van
bloedvatstelsel,
ademhalingsstelsel enverteringsstelsel beschrijven
kunnen vorm, werking en
functie van verteringsstelsel,
ademhalingsstelsel enbloedvatstelsel en beschrijven
en hun samenhang
uiteenzetten
kunnen de rol en het nut van
bacteriën en hun schadelijke
en nuttige effecten
uiteenzetten
kunnen de manier beschrijven
waarop het lichaam zich door
middel van antistoffen
beschermt tegen antigenen en
de relatie tussen antigenen en
antistoffen uiteenzetten
kunnen de verschillende
zintuigen benoemen
kunnen eigenschappen van
zintuigen vergelijken en dewerking ervan uiteenzetten
kunnen de rol en de werking
van het zenuwstelsel, zintuigenen hormoonstelsel toelichten
en afleiden welke rol ze spelen
op het gedrag van de mens
8/17/2019 OJW Leerlijnen 250311
8/18
SLO – Leerlijnen Oriëntatie op Jezelf en op de Wereld (OJW) – Natuur en Techniek 250311 8
Subdomein Concepten Onderbouw Middenbouw Bovenbouw
kunnen beschrijven welke
relatie er is tussen gedrag en
in- en uitwendige prikkels
kunnen de delen die vanbelang zijn voor stevigheid en
beweging noemen en hun
samenhang verklaren
veiligheid, regel,
bescherming, ziekte
kunnen gevaarlijke situaties
herkennen en beschrijven en
waar van toepassing
opruimen
kunnen gevaarlijke stoffen in
huis herkennen en er met in
achtneming van
veiligheidsregels mee
omgaan
ontwikkelen de houding om
gebruiksaanwijzingen en
bijsluiters van producten en
medicijnen te lezen en er naar
te handelen
kunnen op de juiste wijze
gereedschappen hanteren
en tonen de bereidheid omdat te doen
kunnen motiveren en
beargumenteren dat de eigen
veiligheid in eerste instantie deeigen verantwoordelijkheid is
kunnen functies van
gereedschappen in huis
beschrijven en potentiële
gevaren bij het verkeerd
hanteren identificeren
kunnen in gevaarlijke situaties
keuzen maken om zich te
beschermen
kunnen vertellen welk water
ze kunnen gebruiken om te
drinken, te eten en om zich
te wassen
kunnen vertellen over de
noodzaak van schoon water
kunnen stilstaand water in
verband brengen met ziekten
kunnen op eenverantwoorde en veilige
manier omgaan met water
kunnen op een verantwoordeen veilige manier omgaan
met water
kunnen een waterprojectuitvoeren rekening houdend
met verschillende vakinhouden
en hun waardering geven voor
een schone en veilige
omgeving
8/17/2019 OJW Leerlijnen 250311
9/18
SLO – Leerlijnen Oriëntatie op Jezelf en op de Wereld (OJW) – Natuur en Techniek 250311 9
Subdomein Concepten Onderbouw Middenbouw Bovenbouw
waarderen een schone en
veilige omgeving
kunnen onder leeftijdgenoten
pleiten voor een schoon
milieu voor eigen welzijn
kunnen pleiten voor een
gezond milieu op school-,
gemeenschaps- en nationaal
niveau
regel, veiligheid, gedrag kunnen demonstreren hoe
veilig deel te nemen aan het
verkeer als voetganger
kunnen basisverkeersregels
uitleggen en topassen
tonen zich bereid om zich te
houden aan verkeersregels in
het belang van eigen en
andermans veiligheid
kunnen veilig gedrag in voer-
en vaartuigen beschrijven en
ernaar handelen
kunnen de relatie tussen
verkeersregels en veilig
verkeer uitleggen en tonen
zich bereid om zich te
houden aan verkeersregels
in het belang van eigen en
andermans veiligheid
handelen naar verkeerswetten
i.v.m. het deelnemen aan het
verkeer
beïnvloeding, verslaving kunnen de intentie
uitspreken om verslavende
middelen (drugs, alcohol,
tabak) af te wijzen
kunnen verslavende
middelen classificeren en de
nadelen van die middelen
beschrijven
kunnen een afwijzende
houding demonstreren tegen
misbruik van verslavende
middelen
kunnen de invloed van peer
pressure op eigen gedrag
onderkennen
kunnen negatieve peer
pressure onderscheiden van
positieve
8/17/2019 OJW Leerlijnen 250311
10/18
SLO – Leerlijnen Oriëntatie op Jezelf en op de Wereld (OJW) – Natuur en Techniek 250311 10
Subdomein Concepten Onderbouw Middenbouw Bovenbouw
MILIEU duurzaamheid, milieu kunnen de eigen
leeromgeving verfraaien en
er waardering voor
ontwikkelen
kunnen herkennen van
manieren waarop menselijk
gedrag het milieu beïnvloedt
(bijvoorbeeld zwerfafval)
kunnen onderzoeken wat de
samenhang is tussen
overstromingen,
afvalverwerking en
gezondheidsproblemen
verzorgen hun directe
omgeving (thuis, op school)
kunnen aangeven dat er een
relatie is tussen een gezond
en duurzaam milieu en de
levenskwaliteit op school en
in de gemeenschap
kunnen het begrip
duurzaamheid uiteenzetten en
bedreigingen van een
duurzaam milieu identificeren
en daar mogelijke oplossingen
voor bedenken
kunnen veerkrachtigheid
demonstreren om de effecten
van milieurampen
(overstromingen) te verkleinen
demonstreren
verantwoordelijkheid om het
milieu gezond te houden
voor zichzelf, familie, school
en gemeenschap
kunnen beredeneren dat
milieuproblemen kunnen leiden
tot het verstoren van het
biologisch evenwicht en dat
hierdoor de instandhouding
van soorten wordt bedreigd
kunnen milieuwetten
beschrijven en er de implicaties
voor hen als burgers van
afleiden
kunnen met behulp van de
stappen van probleem
oplossen een specifiek
milieuprobleem analyseren
en voorstellen doen om het
op te lossen
kunnen met behulp van de
stappen van probleem
oplossen een specifiek
milieuprobleem analyseren en
voorstellen doen om het op te
lossen
8/17/2019 OJW Leerlijnen 250311
11/18
SLO – Leerlijnen Oriëntatie op Jezelf en op de Wereld (OJW) – Natuur en Techniek 250311 11
Subdomein Concepten Onderbouw Middenbouw Bovenbouw
kunnen een kritische houding
aannemen over ingrijpen in het
milieu (thuis, op school, in de
gemeenschap)
biodiversiteit kunnen verschillende
organismen in de eigen
omgeving (erf, tuin, berm)
aanwijzen, herkennen,
benoemen en ordenen naar
een of meerdere
eigenschappen
kunnen de diversiteit aan
organismen (plantenrijk en
dierenrijk) categoriseren op
basis van specifieke
kenmerken
kunnen verschillende
ecosystemen herkennen en
analyseren op hun (functionele)
biodiversiteit in relatie tot de
aanwezige a-biotische factoren
kunnen eenvoudige
voedselrelaties tussen
verschillende organismen
identificeren en beschrijven
kunnen de samenhang tussen
verschillende organismen aan
de hand van kringlopen en
voedselketens identificeren,
beschrijven en bewonderen
Luikje Rijk aan planten
De leerlingen hebben in een vorige les van planten uit hun eigen leefwereld de verschillende
onderdelen onderzocht. Als vervolg hierop heeft de leerkracht een ouder uitgenodigd die
planten heeft meegebracht die een geneeskrachtige werking hebben. De ouder vertelt over de
geneeskrachtige werking van de meegebrachte planten, en welke onderdelen de
geneeskrachtige werking hebben. De kinderen kunnen hun eigen beleving en ervaring met
dergelijke planten vertellen.
8/17/2019 OJW Leerlijnen 250311
12/18
SLO – Leerlijnen Oriëntatie op Jezelf en op de Wereld (OJW) – Natuur en Techniek 250311 12
Subdomein Concepten Onderbouw Middenbouw Bovenbouw
NIET-LEVENDE NATUUR lucht, water, bodem, grond,
klei, zand, energievorm,
energiebron, vervuiling
kunnen de zon als
energiebron omschrijven
voor de natuurlijke
levensprocessen
kunnen de samenstelling van
lucht opnoemen (bijvoorbeeld:
er is meer stikstof dan zuurstof)
kunnen de waterkringloop
beschrijven
kunnen uiteenzetten wat het
belang van waterkrachtenergie
is voor de mens en de werking
ervan uitleggen
herkennen verschillende
soorten grond en kunnen de
verschillen ertussen
verwoorden
kunnen verschillende
soorten grond onderzoeken
op korrelgrootte en
doorlaatbaarheid en kunnen
het voorkomen van
grondsoorten verklaren
kunnen uitleggen dat in de
bodem verschillende mineralen
voorkomen, die als energiebron
kunnen dienen
kunnen uitleggen hoe water-,
lucht- en bodemverontreiniging
ontstaan en het onderlinge
verband uitleggen
Luikje Kringloop van water
Tijdens de les over de kringloop van water wordt er een kookproef gedemonstreerd waarbij het
verdampen en condenseren ervaren wordt en de leerlingen zelf conclusies over het
verdampen en condenseren mogen trekken. Daarna wordt de relatie met de kringloop van
water in de natuur gelegd.
Luikje Ecosystemen
Bij aardrijkskunde leren de leerlingen waar de zwampen liggen met behulp van thematische
kaarten. Ook kunnen ze uitzoeken welke beroepen de bevolking in de omgeving van dezwampen uitoefenen en welke relatie dat heeft met het voorkomen van planten en dieren in de
zwampen. Bij natuuronderwijs kunnen de leerlingen gaan onderzoeken welke planten en
dieren in de zwampen voorkomen, wat hun onderlinge relaties zijn en wat de betekenis is voor
de (beroeps-)bevolking.
8/17/2019 OJW Leerlijnen 250311
13/18
SLO – Leerlijnen Oriëntatie op Jezelf en op de Wereld (OJW) – Natuur en Techniek 250311 13
Subdomein Concepten Onderbouw Middenbouw Bovenbouw
heelal, zon, maan, planeten,
schaduw, zonnestelsel,
aardas
kunnen aarde, zon, sterren
en vormen van de maan
onderscheiden
kunnen vertellen dat de
aarde om haar eigen as
draait en rond de zon
kunnen planeten en soorten
satellieten onderscheiden en
erover vertellen
kunnen vertellen dat deaarde en de zon een
bolvorm hebben
kunnen vertellen dat de zonlicht geeft en aarde en maan
licht ontvangen van de zon
kunnen de maanstanden
verklaren
kunnen de afwisseling van
dag en nacht verklaren
kunnen de seizoenen
verklaren
kunnen door onderzoek een
relatie leggen tussen deschaduwlengte en
zonnestand
kunnen het zonnestelsel
beschrijven
8/17/2019 OJW Leerlijnen 250311
14/18
SLO – Leerlijnen Oriëntatie op Jezelf en op de Wereld (OJW) – Natuur en Techniek 250311 14
Subdomein Concepten Onderbouw Middenbouw Bovenbouw
TECHNOLOGIE EN
WETENSCHAP
techniek kunnen producten uit hun
omgeving onderzoeken en
de gebruikte materialen
benoemen
kennen de materialen en
gereedschappen die nodig
zijn voor het bouwen van
een product
kunnen producten uit hun
omgeving onderzoeken op
de relatie tussen vorm en
functie
kunnen de relatie tussen vorm
en functie van producten
verklaren en beoordelen op
stevigheid van de gebruikte
constructie(s) en
verbinding(en)
kunnen functionerende
bouwwerken maken met
behulp van materialen in de
bouwhoek
kunnen een product op
schaal ontwerpen en
uitvoeren op basis van een
specifiek eisenpakket
kunnen een werkend product
ontwerpen op basis van een
specifiek eisenpakket
kunnen eenvoudige
constructies maken naar
eigen idee en met
zelfgebouwd materiaal
kunnen voor de
verschillende materialen de
juiste verbinding kiezen en
hun keus beargumenteren
een product (naar opdracht of
eigen keuze) ontwerpen,
construeren en demonstreren
8/17/2019 OJW Leerlijnen 250311
15/18
SLO – Leerlijnen Oriëntatie op Jezelf en op de Wereld (OJW) – Natuur en Techniek 250311 15
Subdomein Concepten Onderbouw Middenbouw Bovenbouw
NATUURKUNDIGE
VERSCHIJNSELEN
kracht, zinken en drijven ontwikkelen
nieuwsgierigheid voor
natuurkundige
verschijnselen in hun
omgeving
ontwikkelen nieuwsgierigheid
voor natuurkundige
verschijnselen in hun
omgeving
ontwikkelen nieuwsgierigheid
voor de begrippen achter
natuurkundige verschijnselen in
hun omgeving
kunnen drijvende, zwevende
en gezonken voorwerpen
categoriseren
kunnen samen met andere
leerlingen drijvende
voorwerpen ontwerpen en
construeren
herkennen verschillende
soorten krachten
kunnen druk en kracht
uitrekenen van voorwerpen in
een vloeistof
kunnen het begrip dichtheid
onderzoeken
kunnen uiteenzetten wat er
gebeurt in evenwichtssituaties
licht ontdekken eigenschappen
van het verschijnsel licht
bijvoorbeeld met behulp van
spiegels en lenzen
kunnen enkele
eigenschappen van het
begrip licht omschrijven
kunnen het begrip licht
uiteenzetten en eigenschappen
benoemen
kunnen met behulp van
eenvoudige onderzoekjes
schaduwvorming enlichtbreking demonstreren en
met verschillende soorten
lenzen beelden bepalen
8/17/2019 OJW Leerlijnen 250311
16/18
SLO – Leerlijnen Oriëntatie op Jezelf en op de Wereld (OJW) – Natuur en Techniek 250311 16
Subdomein Concepten Onderbouw Middenbouw Bovenbouw
kunnen vertellen dat licht
een rol speelt in medische
beroepen
kunnen uiteenzetten hoe licht
een rol speelt in medische
beroepen
geluid kunnen geluidsbronnennoemen
kunnen enkeleeigenschappen van het
begrip geluid omschrijven
kunnen het begrip geluiduiteenzetten en eigenschappen
benoemen
kunnen vertellen dat geluid
een rol speelt in beroepen
zoals mijnbouw en visserij
kunnen uiteenzetten hoe geluid
een rol speelt in beroepen
zoals mijnbouw en visserij
Luikje Natuurkunde in beroepen
Natuurkundige verschijnselen zijn abstracte begrippen. Om de belangstelling van kinderen
voor beroepen waarin van deze verschijnselen worden toegepast te stimuleren, kunnen
bedrijfsbezoeken worden georganiseerd en video's worden getoond tijdens de les. Deleerkracht of de leerlingen kunnen ook een expert uitnodigen die over zijn beroep komt
vertellen, of ze interviewen de expert in zijn bedrijf.
stoffen, materie, fasen (gas,
vloeistof, vaste stof),
elementen, vorm-functie
kunnen twee toestanden
waarin stoffen voorkomen
(vaste stof en vloeistof)
benoemen
kunnen de drie toestanden
waarin stoffen voorkomen
(gas, vloeistof, vaste stof)
benoemen
kunnen demonstreren hoe
stoffen van de ene toestand
overgaan in de andere
toestand door een stof teverwarmen
kunnen uitleggen dat stoffen
bij het verwarmen uitzetten,
smelten, verdampen
kunnen verschillende vloeistof-
en gaswetten toepassen
8/17/2019 OJW Leerlijnen 250311
17/18
SLO – Leerlijnen Oriëntatie op Jezelf en op de Wereld (OJW) – Natuur en Techniek 250311 17
Subdomein Concepten Onderbouw Middenbouw Bovenbouw
kunnen uitleggen dat voor
het afkoelen warmte moet
worden afgevoerd van een
voorwerp en dat voor het
verwarmen warmte moetworden toegevoerd
kunnen het verschil tussen
verwarming en verbranding
uitleggen
kunnen met behulp van het
molecuulbegrip gedrag van
materiaal onder verschillende
omstandigheden (temperatuur,
druk) verklaren
kunnen soorten materialen in
hun directe omgeving
benoemen
kunnen een relatie leggen
tussen de werking en de
vorm van het materiaal
kunnen materialen beschrijven
aan de hand van het begrip
molecuul
kunnen omschrijven wat met
elementen wordt bedoeld envertellen dat ze worden
gerangschikt in een periodiek
systeem
kunnen voor hen relevante
elementen benoemen
kunnen uitleggen dat er zuivere
en onzuivere stoffen bestaan
elektriciteit kunnen vertellen waar
elektriciteit hun huisbinnenkomt en waarvoor ze
het gebruiken
kunnen van draden,
batterijen en schakelaarseen circuit bouwen ten
behoeve van geluid,
beweging of licht
kunnen voor producten
elektrische schakelingenontwerpen en bouwen met
draden van verschillende
materialen
8/17/2019 OJW Leerlijnen 250311
18/18
SLO – Leerlijnen Oriëntatie op Jezelf en op de Wereld (OJW) – Natuur en Techniek 250311 18
Subdomein Concepten Onderbouw Middenbouw Bovenbouw
kunnen in elektrische circuits
berekeningen maken van
stroomsterkte, spanning,
vermogen en elektrische
warmte
gaan zuinig om met elektriciteit
energie, energiebronnen,
energievormen
kennen verschillende
energiebronnen
kunnen uitleggen wat energie
is en waarvoor het wordt
gebruikt
kunnen uitleggen hoe de ene
energievorm wordt omgezet in
de andere vorm
tonen bereidheid om zuinig omte gaan met energie
doorzien de mogelijkheden en
voor- en nadelen van
alternatieve energiebronnen
Luikje Bananenboot
Nadat de leerlingen in de natuuronderwijsles ervaring hebben opgedaan met zinken en drijven,
krijgen ze in de tekenles de opdracht een ontwerptekening van een boot te schetsen. De boot
moet ten minste twee bananen kunnen dragen. Als het ontwerp is goedgekeurd door de leraar
en medeleerlingen kunnen leerlingen in de handarbeidles van kosteloos materiaal de bootvolgens het ontwerp op schaal bouwen.
Top Related