Kunstgebouw magazine #3

kunstgebouw

magazine #3 / mei 2012

Cultuurparticipatie neemt toeInterview met Paul Schnabel (SCP)

Hoe kom je aan geld?Tips voor makers van culturele projecten

waarom zou je meedoen?Drie deelnemers aan het woord

CULTUURPARTICIPATIE

2Kunstgebouw magazine #3 • mei 2012 • Cultuurparticipatie

Inhoudsopgave magazIne #3

Kunstgebouw magazine#3 – mei 2012

Dit blad is een uitgave van Kunstgebouw. Het verschijnt twee keer per jaar en wordt verstuurd aan relaties. Kunstgebouw is de provinciale organisatie voor kunst en cul-tuur in Zuid-Holland. Veel activiteiten van Kunstgebouw worden financieel mogelijk gemaakt door de provincie Zuid-Holland.

KunstgebouwBroekmolenweg 162289 BE Rijswijk015-2154515www.kunstgebouw.nl

Wilt u reageren op een artikel in dit blad of heeft u een vraag? Stuur een mail naar [email protected]

©2012. Niets uit deze uitgave mag op welke wijze dan ook verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Kunstgebouw.ISSN: 2212-5248

vormgeving 75B

Teksten Afshan Ayar, Bina Ayar, Miriam Ligtvoet-Janssen, Jos de Wit, Kunstgebouw

Fotografie Artgineering, Hans Bax, Elsa Blaaser, Rinie Bleeker, Bas Czerwinski, Thierry Schut, Hans Tak, Babette Veenendaal, Leo van Velzen, Wim van Vossen, Cees van der Wal, Jeroen van Westen, Kunstgebouw

drukwerk QuantesArtoos

Op de cover staat een foto van de opnames van de film Kind in mij. Het scenario is gebaseerd op gesprekken met inwoners van Alblasserdam en Kinderdijk.

Neem een abonnement op onze nieuwsbrief: www.kunstgebouw.nl/nieuwsbriefVolg ons op Twitter: @kunstgebouw

03 kapitaal cultuurparticipatie woont om de hoekColumn Margriet Gersie

10 Cultuurparticipatie: welk effect heeft het?

04 ‘Cultuurparticipatie neemt toe’Interview met Paul Schnabel

24 kort nieuws

09 Reisberichten

13“Repetities zijn serieus, maar daarbuiten is ruimte voor veel lol.”Interview met Theatergroep Spot

19 Cultuurparticipatie en sociale samenhangOnderzoek Tympaan

12 tegen de stroom inInterview met Arne Weverling

16 Hoe is het om deel te nemen aan een cultuur-participatieproject? Deelnemers aan het woord

18 “Recreëren is een werkwoord”Interview met Ester van de Wiel

14 Havenkanalen in beeldFoto

20 Hoe kom je aan geld voor een cultuurparticipatie-project?In gesprek met een fonds, een bank en een bedrijf

27 Algemene infokunstgebouw

22 “Ik wil dat kinderen eerder achter hun talenten komen dan ik.” Interview met Angelique Schipper

23 een leegstaand gebouw komt tot levenMet andere ogen

08 een goede culturele infrastructuur maakt de regio aantrekkelijkerInterview met Simone Beunke

26 De ontdekkingIn alle gemeenten van Zuid-Holland

Kunstgebouw magazine #3 • mei 2012 • Cultuurparticipatie

3

De plaats waar je woont, waar je geboren bent of naar toe bent verhuisd, bepaalt voor een belang-rijk deel wie je bent, waar je aan hecht, waar je je wel bij vindt. Dat geldt voor de Rotterdammer van vroeger en nu, maar ook voor inwoners van Middel-harnis of Teijlingen. Je bent deel van de cultuur van die stad of dat dorp. Dat merk je als je de molen of de kerktoren ziet die het verhaal van het verleden levend houdt. Maar ook bij het jaarlijkse bloemen-corso en in de bibliotheek. Ouders en kinderen merken het als de harmonie optreedt op school en als in de lessen cultuureducatie de kunstenaar kinderen leert kijken en luisteren. Cultuur (en kunst) is van waarde. Een waarde, die aandacht en zorg nodig heeft. En daar zorgen de inwoners van Zuid-Holland ook voor. Ruim een kwart van de mensen in deze provincie is een actieve cultuurbeoefenaar, is lid van een amateurvereniging, volgt lessen en velen dragen als vrijwilliger bij aan het sociale leven in hun wijk, dorp of stad.

Maar soms moet er meer gebeuren. Heeft de lokale cultuur een opknapbeurt nodig of is er behoefte aan nieuwe energie. Wat moet het dan prettig zijn als er van het belastinggeld dat we met elkaar betalen aan rijk, provincie en gemeente een klein beetje beschikbaar is om het leefklimaat te verbeteren, de kwaliteit van de leefomgeving te versterken met een opknapbeurt of nieuwe energie.Dat zit er helaas de komende tijd niet in. Voor de cul-tuureducatie van onze jonge kinderen willen de over-heden nog wel zorgen, maar voor de cultuurpartici-patie geven ze geen thuis. De provincie Zuid-Holland

vindt het erfgoed en het landschap nog wel enige investering waard, maar de ménsen moeten het doen met de site mijnleefomgeving.zuid-holland.nl. Voor de rest is de gemeente aan zet. Makkelijker gezegd dan gedaan, reageren veel gemeentebestuurders.

Toch kunnen veel gemeenten meer dan ze nu den-ken. Het gemeentelijk kapitaal om cultuurparticipatie te stimuleren, te ondersteunen, te vernieuwen staat namelijk niet op de begroting maar woont om de hoek. Het zijn de amateurs die het publiek hun ple-zier willen tonen en het zijn de bewoners die cultuur willen beleven. Het zijn de ondernemers, dienst-verleners en vrijwilligers die graag willen bijdragen aan het woon- en leefklimaat. Juist daar waar al die partijen elkaar nog niet hebben gevonden en van elkaars kennis gebruikmaken, kan de gemeente de regie nemen en mensen bij elkaar brengen. Hoe stimulerend kan het zijn als in een gemeente niet alleen de geschiedenis wordt vastgelegd maar ook de toekomst een vorm krijgt.

In dit magazine beschrijven we, vanuit de kennis en ervaring die we bij Kunstgebouw hebben, hoe cultuurparticipatie eruit ziet. Bijvoorbeeld in Voorne-Putten waar een historische canon de basis werd voor theaterfestivals. Of in het Buijtenland van Rhoon waar Ester van de Wiel vijf manieren ontwikkelt om het landschap te bewerken. Of in Westland, waar maar liefst 60 koren een bloeiend bestaan leiden. Kunst en cultuur is voor iedereen, te beginnen in je eigen dorp of stad.

KaPITaal CulTuur-ParTICIPaTIe woonT

om De HoeKmargrIeT gersIe

4

tekst bina Ayar

‘Cultuurparticipatie neemt toe, hogere cultuur blijft zaak van kleine groep’Invloed op cultuurparticipatie - en de effecten


5

relatie tussen cultuureducatie en cultuurparticipatie. Cultuureducatie is een kennismaking met cultuur. Het zal alleen niet bij iedereen tot evenveel cultuurparticipatie leiden. Net zo min als dat iedereen die Engels heeft gehad op school Shakespeare zal lezen op latere leeftijd. In hoeverre cultuurlessen tot latere cultuurparticipatie leiden, hangt onder meer af van de bagage die kinderen van huis uit hebben meegekregen maar ook van individuele interesses en factoren als de nabijheid van culturele faciliteiten. Uit hetzelfde onderzoek blijkt bijvoorbeeld ook dat culturele interesse van de latere partner ook een grote invloed heeft op cultuurdeelname.”

VersierenHoe complex het ook is om cultuurparticipatie te voorspellen, passieve en actieve cultuurparticipatie hebben wel positieve effecten. Schnabel gelooft niet dat kunst een remedie is tegen depressie of de gezondheid bevordert, zoals wetenschapsjournalist Mark Mieras onlangs stelde in een artikel. “Wie depressief is kan helemaal niets, daar kan het oppakken van een viool weinig aan veranderen.” Desondanks is de behoefte aan esthetiek diepgeworteld, zegt de socioloog. “Al vanaf het begin hebben mensen de behoefte gehad om zichzelf en hun omgeving te versieren, om mooie dingen te maken, te zingen en te spelen. Kunst is vooral ook beleving, alleen of met anderen. Het kan emotioneren of verrassen. Mensen omringen zich daarom bijvoorbeeld graag met muziek. Muziek versterkt emoties als blijdschap en verdriet, het kan ook emoties verzachten. Dat is prachtig.”Bovendien, zegt de socioloog, heeft kunst een sociale functie. “Mensen dekken de tafel niet altijd, maar wel als er gasten komen. Naar het theater gaan of een concert

Er is geen sociologische wet van Meden en Perzen die cultuurparticipatie voorspelt. Factoren als opleiding, inkomen en milieu hebben invloed, maar ook persoonlijke interesses spelen mee. Vooral ‘hogere cultuur’ blijft een aangelegenheid van een relatief kleine groep, zegt Paul Schnabel. “Het is te idealistisch om te denken dat iedereen klassieke concerten zal waarderen of een operaliefhebber wordt. Hetzelfde geldt trouwens voor bijvoorbeeld sportbeoefening. Feit is dat heel veel mensen niet zullen sporten of tijdenlang niet, voor kunst geldt hetzelfde.”

Uit onderzoek blijkt wel dat een vroege kennismaking met cultuur een grote invloed heeft op latere cultuurparticipatie. Diegenen die in hun vroege jeugd cultuur proeven, blijven op latere leeftijd cultureel actief, toonde socioloog Ineke Nagel aan. Hoe jonger de kennismaking met cultuur hoe groter de voorsprong op latere leeftijd, blijkt bovendien uit haar proefschrift Cultuurdeelname in de levensloop. Volgens hetzelfde onderzoek heeft het onderwijs beperkte invloed op cultuurparticipatie. De invloed van het ouderlijk milieu is volgens Nagel zelfs drie keer zo groot als die van scholen. Alleen examen doen in een kunstzinnig vak leidt direct tot meer cultuurdeelname, stelt haar proefschrift. Desondanks kan hieruit niet worden geconcludeerd dat cultuureducatie geen zin heeft, zegt Schnabel. “Er is een

“Feit is dat heel veel mensen niet zullen sporten of tijdenlang niet, voor kunst geldt hetzelfde.”

nederland scoort in vergelijking met andere europese landen goed in cultuurparticipatie. dat blijkt uit cijfers van het sociaal en Cultureel planbureau. Toch zal deelname aan vooral ‘hoge cultuur’ altijd een zaak van een kleine groep blijven, zegt paul schnabel, directeur van het sociaal en Cultureel plan-bureau. dat neemt niet weg dat overheden, onderwijs, kunstinstellingen én ouders invloed hebben op cultuurparticipatie. en: de deel-name aan kunst met een kleine k neemt toe.

foto

’s: A

rtgin

eerin

g


6

bezoeken is ook mensen ontmoeten, zien en gezien worden. Dat is altijd zo geweest. Cultuur is daarom ook goed voor sociale cohesie. Een culturele infrastructuur leidt weer tot andere bedrijvigheid. Kijk maar naar Bilbao. Daar heeft de komst van het Guggenheim tot nieuwe economische activiteit geleid: galeries, congrescentra, restaurants en hotels. Een goed cultureel aanbod geeft

een stad ook status en dat trekt weer hoogwaardig bedrijfsleven aan.”

Politieke keuzeBij een hoogwaardige economie hoort cultuur, zegt Schnabel dan ook. ”Hoeveel belang eraan wordt gehecht, is uiteindelijk ook een politieke en maatschappelijke keuze.

Dat verschilt ook weer per tijdperk.” Wat het effect van die politieke keuzes is, is ook na te lezen in recent vergelijkend onderzoek naar tien jaar cultuurbeleid in Nederland en Vlaanderen van het Sociaal en Cultureel Planbureau. In beide landen was cultuurparticipatie tussen 1999 en 2009 een belangrijke doelstelling. Instrumenten als een goed gespreide en laagdrempelige culturele infrastructuur, de vernieuwing van het cultuuraanbod en prijsverlaging van cultuur zijn ingezet om meer participatie te bewerkstelligen. “We startten dat onderzoek met het idee dat er meer cultuurparticipatie zou zijn in Vlaanderen. Dat bleek niet het geval. Er zijn wel verschillen tussen de beide landen. Zo is in Vlaanderen het cultuurbeleid meer verbonden met welzijn en opbouwwerk terwijl in Nederland de nadruk ligt op de kwaliteit van kunst en cultuur.” Ondanks forse investeringen blijft het in beide landen moeilijk om cultuurparticipatie te bevorderen, is ook een van de conclusies van het onderzoek. “Het idee dat iedereen aan cultuur moet doen is een te hoog ideaal. Maar die instrumenten hebben wel invloed. Zonder prijsverlaging van cultuur bijvoorbeeld, zou nieuw talent geen kans krijgen. Cultuur zou te duur worden voor

“naar het theater gaan of een concert bezoeken is ook mensen ontmoeten, zien en gezien worden.”


7

vele groepen. Als niemand je waar koopt, kun je niet je talenten ontwikkelen of laten zien. Kunst heeft nooit alleen van de markt bestaan.”

Joan CollinsToch is cultuurparticipatie geen maakbare zaak van de overheid. “Alleen de komst van een schouwburg of museum leidt niet tot meer liefhebbers van cultuur of bezoekers. Als museumdirecteur of schouwburg moet je het publiek weten te trekken met een aantrekkelijk aanbod. Het Groninger Museum is een goed voorbeeld daarvan. Dat heeft aansprekende tentoonstellingen, van Duitse expressionisten en Russische schilders. Of organiseert een thematentoonstelling over fatale vrouwen en laat die dan openen door Joan Collins. Dat trekt de aandacht en dus ook bezoek. Hetzelfde geldt voor het Amsterdamse concertgebouw. Na de verbouwing is dat een feestelijk gebouw geworden waar mensen graag naar toegaan.”Volgens Schnabel kunnen traditionele kunstinstellingen ook veel leren van commerciële aanbieders als bijvoorbeeld Joop van den Ende. ”Zelfs met alleen het ijzeren repertoire red je het vandaag de dag niet. Cultuur is uiteindelijk ook vrijetijdsbesteding. Je hebt concurrentie van andere activiteiten. Je zult daarom een aantrekkelijk aanbod moeten creëren en dat goed moeten kunnen presenteren. Het Circustheater en het DeLaMar zijn goede voorbeelden van modern gastheerschap.”

TaboeWaar vroeger werd neergekeken op commerciële kunst en marketing van cultuur, is dat taboe nu veel kleiner, aldus Schnabel. Kunst en commercie gaan steeds beter

samen. Bovendien wordt de kloof tussen hoge en lage kunst kleiner. En dat is misschien wel de belangrijkste ontwikkeling in onze tijd, zegt de socioloog. “Steeds meer deelnemers aan ‘hoge cultuur’ nemen ook deel aan

lagere kunstvormen. Iemand die kunst met een grote K waardeert, kan nu ook naar André Hazes luisteren. Daar wordt minder op neergekeken.” Hoewel de geschiedenis laat zien dat het beïnvloeden van cultuurparticipatie complex is en hogere cultuur altijd een kleinere groep bewonderaars trekt, verandert er ook veel. De totale cultuurparticipatie neemt namelijk toe. “We zijn steeds hoger opgeleid, hebben meer inkomen en meer keuzevrijheid. Dankzij nieuwe technologie is er voor ieder wat wils. Het kunstaanbod wordt zo diverser. Traditioneel ballet blijft een zaak van vooral meisjes maar door de opkomst van bijvoorbeeld een vitale dans als hiphop vindt geen jongen het meer vreemd om te dansen. Van alle kunsten is via cd en dvd ook het beste en het mooiste beschikbaar voor iedereen. We hebben daardoor steeds hogere esthetische standaarden. Of het nu gaat om het interieur van ons huis, het beoefenen van amateurkunst of mode. Dat is ook cultuurparticipatie.”

“als niemand je waar koopt, kun je niet je talenten ontwikkelen of laten zien. Kunst heeft nooit alleen van de markt bestaan.”

“Kunst en commercie gaan steeds beter samen. Bovendien wordt de kloof tussen hoge en lage kunst kleiner.”

Socioloog Paul Schnabel (1948) is directeur van het Sociaal en Cultureel Planbureau en universiteitshoogleraar aan de Universiteit Utrecht. Hij is columnist van NRC Handelsblad, Het Financieele Dagblad en het historisch tijdschrift Maarten.

foto

’s: A

rtgin

eerin

g

De foto’s bij dit artikel zijn gemaakt tijdens het project mijN470 van Artgineering. Bewoners kregen de kans om voor één dag de nieuwe autoweg N470 in bezit te nemen voor zelfverzonnen activiteiten. Dit project maakte deel uit van de meerjarige kunstmanifestatie Echt Zien, kunst rondom de N470. Kunstgebouw verzorgde de conceptontwikkeling en de uitvoering hiervan.



8

tekst bina Ayar

voldoende budget is een voorwaarde voor goed cultuurbeleid, net als bestuurlijk draagvlak, een netwerk en enthousiasme. dat zegt simone Beunke, programmacoördinator Cultuur van de regio drechtsteden. deze regio bestaat uit zes samenwerkende gemeenten en heeft ruime ervaring met het regisseren van cultuurbeleid. het resultaat: succesvolle cultuurprojecten en meer cultuurparticipatie in de regio.

Simone Beunke inventariseert op dit mo-ment de cultuurprojecten die Drechtsteden vanaf 2009 ontwikkelde. Dat zijn er heel wat. De regio is dan ook al sinds 2004 bezig met het stimuleren van cultuur. Eerst via het programma Cultuurbereik en vanaf 2009 in het programma Cultuurparticipa-tie. Een actieve deelname van regio-inwo-ners aan cultuur staat daarin centraal.

Duizenden mensen in haar regio deden de afgelopen jaren mee aan de cultuur-projecten. Zoals in 2010 aan het partici-patieproject over historische vaarwegen. Dat bestond onder meer uit een thea-terproductie over de St. Elizabethsvloed die de regio in de middeleeuwen trof. Bezoekers bezochten de voorstelling per boot. Tijdens de bootreis hoorden zij verhalen over historische vaarwegen. Op de terugweg was er muziek van amateurmuzikanten. Vele vrijwilligers bouwden het theaterdecor.

“In alle projecten zoeken wij naar sa-menwerking,” legt Simone Beunke uit. “Dat is de kern van ons programma. We proberen aan te sluiten bij bestaan-de activiteiten en we leggen verbin-dingen. Tussen de gemeenten die zijn aangesloten bij de regio bijvoorbeeld, maar ook tussen professionele orga-nisaties en amateurverenigingen. Zo bereik je weer nieuwe groepen.”

De regio ondersteunt bijvoorbeeld het Bachfestival in Dordrecht. “We stellen dan wel als voorwaarde dat zangers en muzikanten uit de kleinere gemeenten ook meedoen aan de masterclasses.” Nog een voorbeeld: het Big Rivers Fes-tival in Dordrecht ging gepaard met een meezingevenement waaraan koren uit omliggende gemeenten actief meede-den. “Door vergaand samen te werken met de aangesloten gemeenten plukken we de vruchten daarvan in cultuur.”

Voor succesvol cultuurbeleid is een goed netwerk onontbeerlijk, zegt Si-mone Beunke daarom. “Het is belang-rijk om goed beleid te hebben, zodat je keuzes kunt maken en kunt regisseren. Maar je hebt ook mensen nodig die gemotiveerd zijn en andere mensen kennen die willen samenwerken.”

Daarom hecht Drechtsteden ook aan de samenwerking met Kunstgebouw, zegt de programmacoördinator. Met Kunst-gebouw werkte de regio onder meer aan

Drechtsteden Kijkt, een project waarin be-woners actief aan de slag gaan met foto, film en multimedia. Eerder verdiepten inwoners zich in soortgelijke Kunstgebouwprojecten in disciplines als zang en poëzie. Binnenkort wordt met bewoners een film gemaakt over de identiteit van de gemeenten in de regio. “Een los netwerk is ook kwetsbaar. Daarom werken we graag samen met organisaties die een kwalitatief goed cultuurnetwerk heb-ben. Dat levert veel op.”

De komende tijd buigt Simone Beunke zich over de toekomst van cultuurparti-cipatie in haar regio. “Nu de provinciale en rijksmiddelen gedeeltelijk weg vallen moeten we nieuwe manieren zoeken om cultuur te stimuleren. Bijvoorbeeld een cultuurfonds waar ook bedrijven in kun-nen storten.” Dát de regio cultuurpartici-patie wil blijven stimuleren is in beginsel uitgesproken: “Een goede culturele infra-structuur maakt de regio aantrekkelijker. Voor wonen, werken en de jeugd. Cultuur is het cement van de samenleving. Daar-om maken wij er werk van.”

Een goede culturele infrastructuur maakt de regio aantrekkelijker

foto

: Han

s B

ax

Reis-

berichten

“Op de markt kochten we daar een wollen kleedje. In een

lichtgele achtergrond is met bruine wol een geometrisch

patroon geweven. De linkerkant van het patroon is ietsje

anders van kleur dan de rechterkant. ‘Ja’, zei de verkoper op de

markt toen, ‘deze kant is van het moederschaap en die kant is

van het kindschaap.’”

Corry Spijkerman uit de Londenflat over haar reis naar Macedonië

“’s Nacht kregen we alleen een slaapzak. We maakten met onze

lichamen een kuiltje in het zand en daar lagen we dan in, kijkend naar

de sterrenhemel boven ons. De sterren lijken daar zo groot en ook zo

veel… Ik heb nergens zo lekker geslapen als daar.”

Vollestede van Dam uit de Lissabonflat over haar reis naar Israël

Madridweg, Londenweg, Lissabonweg, Parijslaan, Oslopad. De straatnamen in de Hoofdstedenbuurt in Vlaardingen spreken tot de verbeelding. Waterweg Wonen voert een renovatie uit van de hoogbouwflats in de Hoofdstedenbuurt en vroeg Kunstgebouw om een kunstplan te schrijven. Met het kunstplan wil Waterweg Wonen de sociale cohesie in de wijk vergroten. Elk kunstproject stelt een thema centraal en is bedacht voor een specifieke doelgroep. Kunstenaar Maria Ikonomopoulou interviewde voor haar project Reisberichten in 2010/2011 bewoners (55+) over hun eigen reizen. Hun verhalen bewerkte ze voor de website van het huis-aan-huisblad Groot Vlaardingen en ze maakte er een publicatie van. Het project werd afgesloten met een bijeenkomst van de geïnterviewde bewoners. www.kunstgebouw.nl/hoofdstedenbuurt

“Mijn vrouw heeft iets heel m

oois overgehouden aan al

die reizen: een prachtige collectie vingerhoeden. Die blijft

groeien. Overal waar we zijn nem

en we er een paar mee. Er

zijn best bijzondere bij qua materiaalgebruik en uitwerking.

Voor een beetje geld kan je er een paar meenem

en en de

collectie neemt thuis niet een enorm

e ruimte in beslag.”

Peter Kerklaan uit de L

ondenflat

foto

: Han

s B

ax


9


De manier waarop je een cultuurparticipatieproject opzet, is afhankelijk van het effect dat je ermee wilt bereiken. Je wilt bijvoorbeeld door middel van cultuur mensen in contact brengen met elkaar, of je wilt de identiteit van een gemeente zichtbaar maken. Kunstgebouw biedt onder de noemer De hartslag van… vijf typen projecten aan.

Wilt u Kunstgebouw inzetten als adviseur, ideeënontwikkelaar of procesbegeleider bij cultuurparticipatie? Bel of mail Marie-Therese Konsten voor een afspraak: 015-2154515, [email protected]

www.kunstgebouw.nl/hartslag

CulTuurparTICIpaTIe: welk effeCt heeft het?

Via amateurkunst mensen in contact brengen met elkaar.

lIChT uIT, spoT aanDiverse partners binnen een regio zetten een activiteit op die de waarde van ama-teurkunst in het gebied zichtbaar maakt. Bijvoorbeeld een amateurkunstfestival.

De identiteit van een gemeente zichtbaar maken.

meT andere ogenInwoners delen tijdens creatieve bijeen-komsten hun persoonlijke verhalen over de woonomgeving; waarom ze er wonen en wat de plek voor hen betekent. Een kunstenaar vertolkt deze inbreng vervolgens in een film, locatie-theater of andere kunstvorm. Dit wordt aan een breed publiek vertoond.

Beter cultuuraanbod voor ouderen.

50pKOuderen, zorginstellingen en aanbieders van culturele organisaties bedenken gezamenlijk hoe culturele activiteiten op maat gemaakt kunnen worden zodat ouderen hier aan deel kunnen nemen.

Samenwerking tussen organisaties uit de regio die op verschillende vlakken actief zijn.

BouwsTenenVerschillende partners uit de regio – bijvoorbeeld op het gebied van zorg, vrije tijd/toerisme, bedrijfsleven, cultuur – ontwikkelen samen een cultureel project waar inwoners actief aan deel-nemen. Dit project kan een blauwdruk vormen voor volgende culturele samen-werkingsprojecten.

Inwoners van gemeenten die gaan fuseren (blijvend) met elkaar in contact brengen.

smelTKroesCulturele organisaties - zowel profes-sionele als amateurkunst – zetten een project op waar inwoners van de fuserende gemeenten aan deelnemen. In het project komt de identiteit van de gemeenten die gaan fuseren tot uiting. Einddoel is een gezamenlijk optreden.

CulTuurparTICIpaTIe

de harTslag van…

?

?

?

?

??

?

?

?

?

? ?

?

?

?

?

?

?

?

?

?

?

?

?

“Komt dat zien!”...

VestingcodeHellevoetsluisVestingcodeHellevoetsluisVestingcodeHellevoetsluisVestingcode

??

?

?

‘Voorne in alle straten’ is een project van Voorne in alle Staten,

het samenwerkende cultuurprogramma in de gemeenten Brielle,

Hellevoetsluis, Bernisse, Westvoorne en Spijkenisse en Kunstgebouw

en wordt mede mogelijk gemaakt door de provincie Zuid-Holland.

Voorne In Alle StatenCultureel projectenprogramma

www.voornewiki.nl

VoorneIn AlleStratenTheater oponverwachte plekken

Zaterdag 18 juni 2011

van 12.00 tot 17.00 uur

Vesting Hellevoetsluis

•••••••••••••••••••••••••••••••••••

Non-stop gratis voorstellingen

op verrassende locaties. www.voornewiki.nl

Hellevoetsluis.pdf 1

7-12-11 12:12

CultuuRpARtICIpAtIe aLS eConoMISChe IMPuLS

“De amateurkunst, de horeca, de winkeliers: allemaal hebben ze publiek nodig. Hoe kun je dat publiek gezamenlijk binnenhalen?” Als projectleider bij Kunstgebouw ontwikkelt André Kok cultuurparticipatie-projecten. De kern van zijn werk is het samenbrengen van de belangen van verschillende partijen. “Ik wil zo min mogelijk fondsen aanschrijven en zoveel mogelijk aan ruilhandel doen.”

In Brielle resulteerde deze ruilhandel in het locatie-theaterfestival Brielle achter de voordeur waar 230 amateurskunstenaars aan deelnamen. Op 30 locaties, zoals de bibliotheek, een hotel, een kerk, een schip en de dansschool waren theater-, dansen muziek-optredens. Die dag waren er 1.600 mensen meer aanwezig in het centrum van Brielle dan normaal. En dat alles met een minimaal budget.

“We zijn in Brielle gestart met zes mensen die Brielle door en door kennen, een hart voor de stad hebben en - heel belangrijk - een groot netwerk. Dit groepje bestond uit iemand van een museum, iemand van een theater, iemand van de gemeente en een paar amateur-kunstenaars. Zij wisten precies welke amateurkunst-verenigingen zouden willen optreden, welke caféhou-ders en winkeliers hun locatie beschikbaar zouden willen stellen en wilden helpen met de publiciteit.”

“Je moet goed voor ogen houden wat je wilt bereiken. In Brielle wilden we dat zoveel mogelijk amateurkunste-naars meededen, dat zoveel mogelijk mensen kwamen kijken, dat zoveel mogelijk lokale partijen het initiatief zouden omarmen en zouden zien als een economische impuls. En dat het zou leiden tot een vervolg.”

In Hellevoetsluis en Spijkenisse is in 2011 volgens hetzelfde recept een locatietheaterfestival tot stand gebracht. Op alle drie de locaties vindt in 2012 de tweede editie van het festival plaats.

“Toen het festival was afgesloten in Brielle, kwam een horecaondernemer naar me toe en zei: volgend jaar doe ik ook mee! Zijn terras was de hele dag vol geweest en zijn winst was aanzienlijk hoger dan normaal.”

www.kunstgebouw.nl/regioproject www.voornewiki.nl



tekst bina Ayar

Cultuur maakt het leven aangenamer, zegt Arne Weverling, sinds 2009 wethouder voor Gemeentebelang Westland. In de kadernota Kunst en cultuur vanuit de kern is vanaf 2011 vier jaar lang in totaal één miljoen euro extra opzij gezet voor cultuur. Dat geld is onder meer besteed aan de oprichting van een cultureel platform. Diverse koepelorganisaties van kunsten cultuurverenigingen zijn daarin vertegenwoordigd. En er komt een Westlands centrum van de Kunsten.

“Dat centrum wordt het kloppende cultuurhart van West-land,” zegt de wethouder. “Met dependances in de kernen.” Bewoners kunnen daar niet alleen zelf bijvoorbeeld muzie-klessen volgen, maar ook theatervoorstellingen bezoeken of een kunsttentoonstelling zien. “Het wordt een centrum voor actieve en passieve cultuurparticipatie voor iedereen.”

Het duurt nog een aantal jaren voor het cultuurcentrum fysiek gestalte krijgt in één ruimte. In de aanloop daar naar toe wordt hard gewerkt aan een coherent en efficiënter aanbod van cultuur. Zo is er nu een website voor het totale cultuuraanbod in de gemeente. Ook wordt gekeken naar een meer multifunctioneel gebruik van verenigingsruimtes. En diverse verenigingen zijn van plan te fuseren.

“Ruimtes van verenigingen werden soms maar twee keer per maand gebruikt. Dat kan allemaal efficiënter, bijvoor-beeld door ook andere disciplines van zo’n gebouw gebruik te laten maken.” Want net als elders wordt ook in Westland bezuinigd, bijvoorbeeld via een herijking van subsidies.

“Bezuinigingen zijn een impuls voor mensen om op eigen kracht te innoveren. Om meer samen te werken bijvoor-beeld, de synergie te zoeken.” Cultuurparticipatie komt volgens Arne Weverling dan ook vanuit mensen zelf.

“Wat voor andere sectoren geldt, geldt ook voor cultuur. Draagvlak is belangrijk. Het veld doet het. Als bestuurder geef je de richting aan. Je probeert cultuurbeleid naar een hoger plan te tillen. Bijvoorbeeld via een goede overleg-structuur zoals wij die nu hebben. Zo kun je met elkaar de koers bepalen en aansturen op resultaat.”

Succesvol cultuurbeleid vergt volgens Arne Weverling ook het lef om tegen de stroom in te gaan. Verenigingen stimuleren om bedrijfsmatiger te werken is daar een voor-beeld van, net als extra investeren in cultuur. “In Westland onderschatten ze soms de eigen cultuurparticipatie. Terwijl we hier zoveel cultuurprojecten hebben waar iedereen aan meedoet. Er zijn bijvoorbeeld zestig koren. We hebben zelfs een koor van kassenbouwers. Er wordt hier hard gewerkt, maar mensen maken ook tijd voor cultuur.”

Dat verbaast de wethouder niet: “Westland is wereldwijd toonaangevend in zakendoen in glastuinbouw. Dat vergt een innovatieve geest. Kunst en cultuur zijn goed voor sociale cohesie en ontmoetingen, maar kunst zet ook aan tot naden-ken, tot nieuwe inzichten. Het is een manier om boven jezelf uit te stijgen. Daarom levert het zoveel op, ook op andere gebieden. Investeren in cultuur is daarom altijd zinvol.”

Tegen de stroom in

Westland leuker en mooier maken. Dat was een van de redenen voor wethouder Arne Weverling om drie jaar geleden het ondernemerschap te verruilen voor de politiek. Cultuurparticipatie hoort daarbij, zegt de wethouder die ooit ook radio en televisieprogramma’s produceerde over cultuur. Tegen de stroom in steekt zijn college extra geld in cultuur.

12

foto

: Thi

erry

Sch

ut

Zelf heeft hij nooit op de planken gestaan, maar toch is Roel Schmitz al jarenlang één van de drijvende krachten achter Theatergroep Spot in Den Haag. Zijn broer, die wel als speler actief is bij Spot, vroeg ooit of hij wilde inspringen als fotograaf bij een voorstelling. Sindsdien zet de ICT-adviseur zich in verschillende hoedanigheden in voor de club: van voorzitter tot penningmeester en van decorontwerper tot productieleider.

“Ik ben een regelaar. Ik regel contracten met de artistieke leiding of maak afspraken over vervoer en locaties. Ook huur ik zaken die nodig zijn bij voorstellingen. Want soms is het kostentechnisch interessanter om iets te huren in plaats van aan te schaffen. Vandaar dat ik vaste klant ben bij het Uitleencentrum van Kunstgebouw. Ik huur vooral lichtin-stallaties en microfonensets. Onze eigen geluidsinstallatie is het nu een beetje aan het begeven, dus die heb ik laatst ook bij het Uitleencentrum gehuurd.”

Spot maakt één keer per jaar een musical. Daarnaast zijn er kleinere voorstellingen met name rond de Sinterklaas-periode. “Die voorstellingen gebruiken we om de musical grotendeels mee te bekostigen. We spelen ze in wijkcentra of bij bedrijven.” In september staat Spot met een nieuwe musical

in Theater aan het Spui in Den Haag. “We merken dat de bezuinigingen op de cultuursector langzaam vat krijgen op iedereen. We kunnen bijvoorbeeld in tegenstelling tot voor-gaande jaren het theater niet alvast voor onze voorstelling in september 2013 reserveren.”

Wie bij Spot wil spelen moet auditie doen. Deze vinden doorgaans in oktober en november plaats. “We hebben de afgelopen jaren een grote kwaliteitssprong gemaakt en een goede naam opgebouwd.” De repetities worden serieus aan-gepakt, maar gelukkig is daarbuiten ook ruimte voor veel lol. “Het is een hele gezellige club, we hebben een hechte band. Er zijn relaties, huwelijken en zelfs kinderen voortgekomen uit Spot.” En Roel, wat is zijn reden om zich al zo lang in te zetten voor Spot? “Ik haal er heel veel energie uit.”

Het Uitleencentrum van Kunstgebouw verhuurt muziek-instrumenten en audiovisuele apparatuur aan organisaties en particulieren. Voor organisaties op het gebied van kunsteducatie en amateurkunst hanteert het Uitleencentrum een speciaal tarief.

www.uitleencentrum.nlwww.theatergroepspot.nl

“Repetities zijn seRieus, maaR daaRbuiten is Ruimte vooR veel lol.”

13

foto

: Thi

erry

Sch

ut

foto

: Bab

ette

Vee

nend

aal



HAvenkAnAlen In beelDBelevingskunstwerken op goeree-overflakkee

Kunstenaar Hugo Kaagman verdiepte zich samen met bewoners in de geschiedenis van Ooltgensplaat en ontwierp een lokale Canon op de kademuur. Het kunstwerk bestaat uit grote en kleine Delftsblauwe tegels waarop hij met prachtige grafische sjablonen bewoners en toeristen vertelt over de meest bijzondere momenten uit het verleden. Van slikhuisjes, de Bataafse Republiek via Napoleon en overstromingen naar de moderne tijd. In 2012 ontwikkelt kunstgebouw twee kunstwerken bij de havenkanalen van Dirksland en Middelharnis. www.kunstgebouw.nl/havenkanalen


meer dorpse eiland Goeree-Overflakkee. Een soort cultuurverschil tussen de ‘eilanders’ en de ‘overkanters’.”

“De rivaliteit tussen de eilanders en de overkanters komt in de film Zomerstorm heel mooi tot leven in het verhaal van twee personages: Emo uit Spijkenisse en Gerben uit Ouddorp. De vraag wel of niet verhui-zen komt ook aan bod. Zo twijfelt Ad of hij zijn boerderij moet verkopen aan een projectontwikkelaar. Ik vond het verba-zingwekkend hoe goed onze onderwerpen in een fictief verhaal zijn verwerkt. Op een poëtische en subtiele manier.

Bekijk de trailer van de film op www.kunstgebouw.nl/zomerstorm

tekst Afshan Ayar

Hoe is het om deel te nemen aan een cultuur-participatieproject?

16

een cultuurparticipatie project staat of valt natuurlijk bij de deel-nemers. waarom zou je eigenlijk deelnemen aan zoiets? en hoe is dat? wat levert het jou op? drie deelnemers aan het woord.

gespreKKen als InpuT voor FIlmsCrIpTFranka Romijn-Pit nam deel aan ‘maaltijdgesprekken’ met bewoners van Goeree-Overflakkee en Voorne-Putten. Die gesprekken over de identiteit van de regio werden verwerkt tot de speelfilm Zomerstorm. De film ging in oktober 2010 op beide eilanden in première.

“Wat betekent jouw woonomgeving voor je? Waarom woon je waar je woont? Woon je er graag, of wil je er zo snel mo-gelijk weg? Dit waren enkele vragen die ons tijdens een maaltijd gesteld werden door scenarioschrijver Rick Steggerda, regisseur Rolf van Eijk en de projectleider van Kunstgebouw. Zij zorgden ervoor dat we in ontspannen sfeer met elkaar over deze onderwerpen konden spreken.”

“Zelf woon ik nu vijf jaar in Spijkenisse. Ik heb meegedaan aan dit project om-dat ik het interessant vind om de regio Voorne-Putten beter te leren kennen en

om te horen hoe andere mensen daarin staan. Ons was van te voren gevraagd om een voorwerp mee te nemen dat ons aan de regio doet denken. Daaruit kwamen mooie verhalen en herinnerin-gen naar boven.”

“Rode draad in de gesprekken was de verschillende manier waarop mensen de verstedelijking beleven: voor de één is het zonde, de ander vindt het prima. Er is een magische grens tussen de noordelijke stedelijke regio en het

foto

: Han

s Ta

k

“Ik vond het verbazingwekkend hoe goed onze onderwerpen in een fictief verhaal zijn verwerkt.”


17

exCursIe voor ode aan heT landsChapMarieke Grijpink, in het dagelijks leven pedagoog, nam deel aan het kunstproject Tussentonen van landschapsarchitect Jeroen van Westen. Dat project is een ode aan het polderlandschap van Buy-tenland Rhoon. In twee dagexcursies bezinde ze zich samen met anderen op de transformatie van het toekomstige natuur- en recreatiegebied.

“In samenwerking met toekomstige gebruikers en betrokkenen worden in Tussentonen ‘leestekens’ van het nieuwe

landschap ontworpen. Denk bijvoorbeeld aan bruggetjes, hekken en onderdoor-gangen. Zodra ik hoorde dat bewoners, gebruikers en bezoekers van het gebied konden meedenken over het nieuwe landschap, heb ik me voor de dagexcur-sies opgegeven. Ook al woon ik niet echt in de buurt, het feit dat ik deelgenoot kan zijn van zo’n proces, vind ik geweldig.Het is ook leuk om je ervaringen met een onbekende club mensen te delen. Bovendien ben ik een echt buitenmens, ik houd ervan om in de natuur te zijn.”

“De excursies zijn heel goed georganiseerd en worden intensief begeleid door gidsen en experts. Jeroen van Westen liet ons op allerlei manieren het landschap lezen en ervaren. Onze eerste opdracht was om tijdens een stiltewandeling onze zintuigen te gebruiken, met andere woorden: horen,

zien, ruiken en proeven. We hebben ook gezamenlijk een panoramatekening van het landschap gemaakt. Al onze bijdra-gen zijn zorgvuldig gedocumenteerd.”

“Het klinkt misschien abstract maar een landschap kun je ook op een basale manier ondergaan: Wat doet het met je? Wat brengt het in je teweeg? Door er met een onbevangen blik naar te kijken, verwonder je je als een kind. Dat was een bijzondere ervaring. En nut-tig, want die ervaring gebruik ik ook in mijn werk als pedagoog.”

“Inmiddels hebben we twee excursies gehad. De laatste excursie, in de zomer, eindigt met een tweedaagse workshop. Ik kijk daar nu al naar uit. Door het enthou-siasme van de gidsen hangt er een positief werkzame sfeer rond dit project. Alle deelnemers zijn bereid om mooie foto’s en teksten aan te leveren voor de blog op tussentonen.nl. Bovendien krijgen onze bijdragen gaandeweg vorm in het uitein-delijke ontwerp. Heel mooi om te zien.”

Lees de verslagen van de excursies op www.tussentonen.nl

FusIe op de planKenEsther Erdtsieck-Blaaser was regisseur van Turf. Het muzikale evenement was onderdeel van de Culturele Zuidplas. Een project dat Kunstgebouw ontwik-kelde om het ontstaan te vieren van fusiegemeente Zuidplas uit Moordrecht, Nieuwerkerk aan den IJssel en Zeven-huizen-Moerkapelle. Turf was bedoeld als eenmalige productie maar is inmid-dels al bezig aan de derde.

“Turf is een musical maar ook een muzi-kaal middeleeuws spektakel. De voorstel-ling gaat over de liefde tussen rijk en arm en speelt zich af in de 14e eeuw toen turf-winning in Zevenhuizen een belangrijke rol speelde. De locatie: een gigantische aardappelloods voor de gelegenheid om-gebouwd tot een compleet turfstekerdorp. Bezoekers beleefden zo echt de sfeer en historie van Zevenhuizen.”

“Iedereen kon meedoen, wat maakte dat we met een bont gezelschap waren: jong, oud, mensen mét en zonder speel-

ervaring. Aan mij als regisseur de taak om ervoor te zorgen dat iedereen de rol kreeg waarin zijn of haar talenten het beste tot hun recht kwamen.”

“Een productie van deze omvang vergt normaal gesproken meer dan een jaar voorbereiding. Turf is in enkele weken uit-gevoerd. Meer dan tachtig amateurspelers, muzikanten en zangers uit Zevenhuizen-Moerkapelle en Moordrecht deden mee. Met tweehonderd vrijwilligers is dag en nacht gewerkt om de kostuums, de tech-niek en de decors op tijd af te krijgen.”

“Wat ons uiteindelijk samenbond: het beste nastreven en werken aan een geza-menlijke voorstelling waar je trots op kunt zijn. Dat is zeker geslaagd. We hebben een prachtig product neergezet en met twaalf-honderd bezoekers waren de drie voorstel-lingen zo goed als uitverkocht.”

“Het allermooiste resultaat? Turf was bedoeld als eenmalige productie maar heeft vanwege het grote succes een vervolg gekregen. Stichting Turf gaat door met het maken van voorstellingen, onder meer om via cultuur en theater de verbindingen binnen de gemeente Zuidplas te bevorderen. Inmiddels nemen bijna alle oud-Turfspelers vol enthousiasme deel aan Minoes, de derde productie. We zijn nu een permanent gezelschap, met mensen uit verschil-lende gemeentes die wekelijks bij elkaar komen om te repeteren.”

“Mooie producten maken is belangrijk, maar de weg ernaartoe en het sociale proces zijn minstens zo belangrijk. Dit project heeft dus daadwerkelijk mensen bij elkaar gebracht.”

Meer info over de nieuwe productie van Turf op www.musicalturf.nl

foto

: Els

a B

laas

er

“Het feit dat ik deelgenoot kan zijn van zo’n proces, vind ik geweldig.”

“Dit project heeft daadwerkelijk mensen bij elkaar gebracht.”

foto

: Jer

oen

van

Wes

ten

18

Ester van de Wiel is ontwerper publieke ruimte. Onder de titel Werkplaats Buijtenland realiseert haar studio vijf kunstwerken of ‘buijtentools’ die de eco-nomische en recreatieve potentie van het gebied Buijtenland van Rhoon versterken. Werkplaats Buijtenland werd net als twee andere projecten van Ester van de Wiel geno-mineerd voor de Rotterdamse Designprijs.

Buijtenland van Rhoon ligt tussen Rhoon, de A15, Baren-drecht/Carnisselande en de grienden aan de Oude Maas. Met de komst van Maasvlakte 2 wordt hier invulling gege-ven aan de wens om een nieuw recreatiegebied te creëren aan de zuidkant van Rotterdam.

“Mijn stelling: recreëren is een werkwoord in plaats van iets wat je consumeert. Anders dan de recreatiegebieden in de jaren zeventig waar elke plek vooraf is ingevuld - op dat strandje ga je zwemmen, hier ga je pannenkoeken eten - willen mensen vaker de ruimte krijgen om zelf actief te zijn. Appels plukken bij de boer of een moestuin bewer-ken zijn bijvoorbeeld favoriete vormen van recreatie voor stedelingen. Eigenlijk gaat het vooral om meedoen aan iets wat buiten je dagelijkse bezigheden ligt.”

In Werkplaats Buijtenland heeft Ester van de Wiel vijf ont-werpers uitgenodigd ieder een tool of een set verplaats-bare gereedschappen te ontwikkelen om ‘het landschap te bewerken’. Iedere tool heeft een ander thema: zo zijn er de Buijtenbrouwerij, het Buijtenbed, de Buijtenkeuken en de Buijtenpaden. “In de mobiele Buijtenkeuken bijvoor-beeld worden producten van het land zoals aardappels en asperges verwerkt en opgewaardeerd tot een aantrekkelijk recreatief moment. In de Buijtenbrouwerij, een mobiele brouwerij, maken bezoekers van lokale ingrediënten sap, cider of Calvados.”

“Bijzonder is dat de ontwerpers een eigen netwerk op-bouwen van zowel lokale partijen als mensen uit de stad. Henriëtte Waal bijvoorbeeld werkt bij de ontwikkeling van de Buijtenbrouwerij samen met zowel de boeren die boom-gaarden hebben als met cidermakers uit Den Haag en een destilleerder uit Schiedam. Lokale partijen worden zo me-deontwikkelaar in het project. En er ontstaan verbindingen tussen stad en platteland. Dat heeft meerwaarde.”

De inzet van lokale kennis en het gebruik maken van be-staande structuren is kenmerkend voor de werkwijze van Ester van de Wiel. “Cultuurparticipatie is ook kijken naar wat eigen is aan een gebied, en gebruik maken van de be-staande kwaliteiten. Ik probeer als een cultureel geograaf te reageren op plaatselijke kenmerken. Een mooi voor-beeld is de platte wagen die je door het hele gebied ziet voor plaatselijk agrarisch vervoer. De platte wagen wordt ingezet voor vervoer van de mobiele buijtentools.”

Hoe het uiteindelijke ontwerp van het gebied eruit komt te zien, hangt ook af van de factor tijd, zegt Ester van de Wiel. “Ik noem het de tussentijd. Bij grote gebiedsontwikkelingen duurt het soms tien jaar voordat een plan is uitgevoerd. Denk je alleen aan het eindbeeld dan staat het ontwerp tien jaar stil. Juist in die tussentijd is het interessant om lokale partijen in te schakelen, proeven te maken en ontwikkelingen bij te sturen. Ontwerpen is net zo dynamisch als het landschap zelf.”

www.werkplaatsbuijtenland.nl

tekst Afshan Ayar

“recreëren is een werkwoord”

illust

ratie

: Elm

o Ve

rmijs

foto

: Bas

Cze

rwin

ski


1919

tekst Miriam ligtvoet-Janssen en Jos de wit (tympaan Instituut)

voorbeeldproject: de verbindende schakel op goeree-overflakkee

Tot in de jaren ’50 reed er een stoomtram op Goeree-Overflakkee, die de kleine kernen met elkaar verbond en zowel personen als goederen vervoerde. Het was daarmee een verbindende schakel, op zowel sociaal als economisch gebied. In het kader van het Actieprogramma Cultuurbereik is de tramverbinding opnieuw tot leven gewekt.

Er heeft een tramwagon op een dieplader over het eiland gereden en op historische plekken gestaan. Dat heeft veel verhalen losgemaakt. Er zijn door dertig basisscholen (900 scholieren) onder leiding van twaalf kunstenaars 120 tram-panelen gemaakt voor langs de historische route. Heel veel vrijwilligers hebben meegewerkt aan het project, waaronder de complete volks-tuinvereniging uit Oude-Tonge. Initiatiefnemer voor het tramproject was de stichting Podium Goeree-Overflakkee.

CultuurpartICIpatIe en soCIale samenHang

illust

ratie

: Elm

o Ve

rmijs

foto

: Wim

Vos

sen

foto

: Bas

Cze

rwin

ski


2. W. van der Heide, F.J. de Jong, M.G.A. Ligtvoet-Janssen, Monitor cultuur-participatie. Eerste meting over 2009.Tympaan Instituut december 2010

3. Idem, tweede meting over 2010, december 2011

Gemeenschappelijke culturele identiteit draagt bij aan sociale binding. Dat is de conclusie die wij als onderzoekers van het Tympaan Instituut trekken uit een aantal evaluatieonderzoeken van provinciale cultuurprogramma’s.

Bij de evaluatie van het Actieprogramma Cultuurbereik 2005-2008 hebben wij gezien dat de sociale binding toe-neemt als gevolg van bepaalde culturele activiteiten. Twee voorbeelden:

• Verbindingen tussen bewoners van verschillende kernen en dorpen van een streek, zodat er een gemeenschap-pelijke culturele identiteit ontstaat. Dit is bereikt op het eiland Goeree-Overflakkee door middel van het project De tram (zie hiernaast).

• Verbindingen tussen jong en oud. Dit is waargenomen bij projecten als Erfgoedspoor waar scholieren in contact komen met veelal oudere vrijwilligers van een lokale erfgoedorganisatie. Het uitwisselen van verhalen leidt tot meer begrip over en weer en wordt zeer gewaar-deerd door jong en oud1.

Deze samenhang tussen culturele identiteit en sociale binding blijkt ook uit de monitor programma cultuurpar-ticipatie van het Tympaan Instituut over de jaren 2009 en 2010. Wij zien daarin dat de meeste regionale meerjaren-plannen maatschappelijke doelen kennen zoals versterking van de regionale identiteit, versterking sociale cohesie en bijdragen aan begrip tussen culturen en groepen in de samenleving2. Versterking van de sociale cohesie is bij de laatste meting zelfs nog wat toegenomen: in 9 van de 11 plannen is dat als doelstelling opgenomen3. Bijna al die regio’s hebben ook als doel versterking van de regionale identiteit.

Samenvattend concluderen wij dat cultuurdeelname kan leiden tot meer sociale binding met name als cultuur zich richt op de beleving van een gezamenlijke identiteit.

1. F.J. de Jong en J.P. de Wit, Meedoen is leuk. Verslag van een onderzoek naar de effecten van de projecten meezingdag ‘Alice in Wonderland’ en ‘Erfgoedspoor’ op cultuurparticipatie van kinderen en jongeren. Tympaan Instituut, april 2011.

2020

tekst bina Ayar

Hoe kom je aangeld voor eencultuurparticipatieproject?

FonDs: MAAtsCHAppelIJk Doel Als CRIteRIuM

‘Zoek persoonlijk contact met medewer-kers van fondsen en bereid een aanvraag ruim op tijd voor.’ Enkele adviezen van projectadviseur Vanessa Verhoeven van Fonds 1818. Het vermogensfonds met een jaarlijks donatiebudget van tien miljoen euro financiert in regio Haaglanden en omgeving onder meer cultuurprojecten.

Fonds 1818, ooit ontstaan uit de Nuts-spaarbank, ondersteunt maatschappe-lijke initiatieven in zorg, welzijn, natuur, milieu, educatie en kunst en cultuur. Zo’n zestig procent van de jaarlijks 1.800 aanvragen voor projecten wordt gehono-reerd. Daaronder ook diverse cultuur-projecten, variërend van podiumkunsten tot beeldende kunst en popfestivals.

“Een van de belangrijkste criteria die wij hanteren is dat projecten een maatschap-pelijk doel hebben,” zegt Verhoeven. “In een popfestival moet er bijvoorbeeld aandacht zijn voor lokale talentontwik-keling of brede cultuurparticipatie.”

Fonds 1818 doneerde zo ook aan De Ontdekking, een stimuleringsproject van Kunstgebouw dat scholen uit Zuid-Hollandse gemeenten koppelt aan cul-tuurpartners uit de buurt. “Het mooie aan dat project is dat het tot structurele contacten leidt voor cultuureducatie en daarmee cultuurparticipatie. Het is ook een echt vraaggericht project, het gaat uit van de behoefte van scholen en nog belangrijker de leerlingen.”

Een van de adviezen van Verhoeven aan aanvragers is dan ook om de doel-groep niet uit het oog te verliezen. “Een vereniging of kunstenaar kan wel iets moois bedenken maar het moet dui-delijk zijn dat er vraag naar is vanuit de doelgroep.” In een aanvraag vertaalt dat zich volgens haar onder meer in een goed begrotingsplan. “Als je laat zien dat je meerdere geldbronnen kunt aanboren dan zegt dat iets over het draagvlak.”

Aanvragers doen er volgens Verhoeven ook goed aan om persoonlijk contact te zoeken met medewerkers van fondsen voor zinvol advies. “Vooral kleinere verenigingen zijn daar wel eens huiverig voor, maar dat is helemaal niet nodig.” Andere tips: bereid een aanvraag ruim op tijd voor en zoek de samenwerking met soortgelijke initiatieven.

“Wij kunnen als fondsen niet de bezuini-gingen van de overheid overnemen, maar Nederland heeft een dik boek met fond-sen. Zoek een fonds dat past bij je initia-tief en schrijf ze aan. Al die fondsen han-teren criteria, maar hebben ook geld voor mooie initiatieven. Dat geldt voor ons ook. Een goed project wordt beloond.”

bAnk: Denk ook In onDeR-steunIng In nAtuRA

Cultuur toegankelijk maken voor iedereen. Dat is het doel van cultuur-sponsoring door Rabobank Nederland. Ook in Zuid-Holland ondersteunen lokale Rabobanken cultuurprojecten. Tamara van Duren van Rabobank Drechtsteden vertelt hoe.

“Rabobank Drechtsteden ondersteunt niet alleen via sponsoring cultuur- en andere projecten, maar ook via het Rabofonds. Dit fonds wordt gevuld met het coöperatief dividend van onze bank. Een deel van de winst vloeit op deze manier terug naar de samenleving.”

Bij sponsoring verlangt de bank een tegenprestatie, vertelt Van Duren. Zoals het gebruik kunnen maken van cultuur-arrangementen door leden van de bank. Ook aan geld vanuit het Rabofonds zijn

Bloed, zweet en tranen kosten projecten vaak. maar ook geld. en dat ligt niet op straat. waar kun je het beste zoeken naar financiële middelen voor een cultureel project? In gesprek met een fonds, een bank en een bedrijf.


“Een van de belangrijkste criteria die wij hanteren is dat projecten een maat-schappelijk doel hebben.”

2121

foto

: Han

s Ta

k


eisen verbonden. “Het project moet bij-voorbeeld geen commerciële doelstelling hebben of gericht zijn op religieuze, po-litieke of wereldbeschouwelijke doelen. De ondersteuning kan ook niet dienen als afdichting van exploitatiekosten.”

Welke projecten uiteindelijk op geld kunnen rekenen, bepaalt een commissie die bestaat uit leden van de bank. Rabobank Drechtsteden ondersteunde zo de afgelopen tijd bijvoorbeeld de zondagmiddagactiviteiten van het Dordts Museum, voor het betrekken van de jeugd bij cultuur. De Stichting Bachorgel kreeg ook geld, voor een or-gel in de Grote Kerk, net als het Noord-parkfestival in Zwijndrecht.

“Waar het om gaat is dat de cultuur-projecten een breed maatschappelijk draagvlak hebben,” zegt Van Duren. Ze adviseert aanvragers daarom een zo goed mogelijk onderbouwd plan in te dienen. “Geef aan wat de rol van de gevraagde steun is in de samenleving en onder-bouw dat ook financieel. Bijvoorbeeld door te vermelden wat de eigen bijdrage van de vereniging of stichting is en hoe-veel tijd er gemoeid is met het project.”

Wie aan de gevraagde criteria voldoet, maakt kans op geld maar ook op onder-steuning in natura. “Bijvoorbeeld via de inzet van vrijwilligers, faciliteiten of gra-tis publiciteit. Je kunt elkaar op verschil-lende manieren helpen. Dat is het idee achter het steunen van de projecten. Dat je door krachtenbundeling meer bereikt. De bank is gebaat bij cultuurprojecten, net als cultuurorganisaties en onze leden. Cultuur is er voor iedereen.”

beDRIJF: goeDe sAMenweRkIng leveRt IeDeReen wAt op

Kunst sponsoren is voor bedrijven interessant als het voor beide partijen meerwaarde heeft. Dat zegt Nico Treure, directeur van Ford Wensveen

in Alblasserdam. Zijn bedrijf spon-sorde vorig jaar het voorprogramma van Kind in mij, een filmproject van Kunstgebouw over de identiteit van Alblasserdam en Kinderdijk.

“Wensveen is een echt Alblasserdams be-drijf, een familiebedrijf dat een plek heeft in de lokale gemeenschap,” zegt Treure over het bedrijf dat zijn grootvader tach-tig jaar geleden in Kinderdijk oprichtte. “Daarom heb ik gedoneerd aan dit pro-ject. Het onderwerp sprak aan.”

In het voorprogramma van Kind in mij maakten bewoners korte filmportretten over bijzondere plekken en personen in de omgeving. “Het resultaat was erg verrassend. Mensen hebben met enthou-siasme eraan gewerkt. Voor mij was het vooral leuk om ook de bijdragen van de jongeren te zien. Ook in Alblasserdam zijn er verschillende werelden.”

“Als bedrijven iets willen sponsoren moet het ook commercieel interessant zijn,” zegt de directeur. “Voor ons is het lokale karakter van activiteiten een belangrijk criterium om iets te financieren. Onze klanten komen vooral uit de omgeving.”

Treure sponsort daarom onder meer ook plaatselijke sportverenigingen, de

bibliotheek en de cinema in cultureel centrum Landvast. “Je kunt ook een advertentie plaatsen, maar zo snijdt het mes aan twee kanten. Je gunt verenigin-gen iets en je krijgt naamsbekendheid.”

Volgens Treure ligt het geld ook bij het bedrijfsleven niet voor het oprapen. Wie financiering wil, zal bedrijven daarom iets te bieden moeten hebben. “Er hoeft niet één op één iets tegenover te staan, maar let erop dat de samenwerking voor beide partijen interessant is. Zorg er bij-voorbeeld voor dat het bedrijf duidelijk als sponsor in beeld komt.”

Goede samenwerking levert uiteindelijk iedereen wat op, zegt de directeur dan ook. “We hebben een tijd geleden bij-voorbeeld een expositie van beeldhouw-werken in de autoshowroom gehad. Dat is voor de kunstenaars interessant, maar ook voor onze klanten. Die vinden dat veel leuker dan weer eens een aanbie-ding. Kunst komt zo ook eens buiten het eigen kringetje. Als je elkaar iets te bieden hebt, is sponsoring meer dan een donatie. Het is meerwaarde.”

“Je kunt elkaar op verschil-lende manieren helpen.”

www.architectuurfonds.nlwww.cultuurparticipatie.nl www.filmfonds.nlwww.fonds1818.nlwww.fondspodiumkunsten.nlwww.fondsvoordeletteren.nlwww.fondswervingonline.nl www.jeugdcultuurfonds.nlwww.mondriaanfonds.nlwww.prinsbernhardcultuurfonds.nl www.vsbfonds.nl

www.abnambro.com www.asnbank.nlwww.bng.nl www.ing.com www.rabobank.nl www.snsbank.nl www.triodos.nl

www.crowdfunding.nl www.startfonds.nl www.voordekunst.nl

meer InFormaTIe

“Je kunt ook een advertentie plaatsen, maar zo snijdt het mes aan twee kanten.”

“Ik wIl DAt kInDeRen eeRDeR ACHteR Hun tAlenten koMen DAn Ik.”

Zelf koos Angelique Schipper pas drie jaar geleden voor het schrijven van liedjes en verhalen. Ze wil dat kinderen eerder achter hun talenten komen dan zij. Dit motiveert haar om meer aandacht voor creativiteit in het onderwijs te vragen.

“Drie jaar geleden heb ik Stichting Talentenloods opgericht. Van hieruit ben ik een naschools activiteitenaanbod gaan opzetten voor basisschool Essesteijn in Leidschendam-Voorburg, de school waar mijn eigen kinderen naartoe gaan. Het jaar daarop kwam daar basisschool De Dijs-selbloem bij.” Inmiddels loopt het programma zelfstan-dig met behulp van lokale culturele organisaties zoals muziekschool Trias. Stichting Talentenloods geeft nu alleen nog de cursussen die niet door anderen gegeven kunnen worden. “We hebben laten zien hoe het moet.” De volgende stap wordt het lanceren van één website voor Leidschendam-Voorburg met al het cursusaanbod op het gebied van sport, cultuur en techniek in de gemeente voor kinderen en jeugd t/m 21 jaar.

Vanwaar deze gedrevenheid? “Creativiteit is de essentie van het leven. Zonder dat zijn we slechts consumenten.” Dat het culturele aanbod nu nog na schooltijd plaatsvindt, is wat Angelique betreft een tussenfase. “Ik streef naar een afge-stemd cultuuraanbod in een doorgaande leerlijn dat bin-nenschools moet plaatsvinden.” En dat hoeft niet voorbe-houden te zijn aan culturele vakken. “Het creatieve proces bestaat uit onderzoeken, analyseren, maken en presenteren. Dat kan ook bij rekenen en taal.” Een kans ziet ze bijvoor-beeld bij het computeronderwijs. “Dat kun je anders inrich-ten. Je moet de computer meer als hulpmiddel gaan ge-bruiken, bijvoorbeeld bij het maken van filmpjes en anima-ties. Je hebt tegenwoordig schitterende tekenprogramma’s. Stel je voor dat er in plaats van vier computers vijftien iPads in de klas liggen!” De gemeente Leidschendam-Voorburg

heeft in elk geval alvast één iPad beschikbaar gesteld voor de digitale schoolkrant die Angelique op dit moment met leerlingen maakt voor basisschool De Dijsselbloem.

Makkelijk is het niet, om goed cultuuronderwijs te bieden. Het vergt goede afstemming tussen alle partijen. “Het is een bouwwerk. Je moet weten wat je wilt bereiken, je moet de juiste mensen om de tafel krijgen en je moet naast het ontwikkelen van een visie ook hele praktische zaken goed afstemmen. Bijvoorbeeld: hoe komen de kleu-ters in het muzieklokaal? Brengt hun juf ze of worden ze opgehaald door de muziekdocent? Of: wat doe je als je na schooltijd aan hongerige kinderen een cursus gaat geven terwijl in het lokaal niet gegeten mag worden?” Hoewel ze de komende tijd vooral haar eigen talenten verder wil ontwikke-len, blijft Angelique zich inzetten voor De Talentenloods. “Ik wil mijn visie heel graag verder uitdragen.”

www.talentenloods.nl


Een gebouw is meer dan de vier muren met een dak, waarin gewoond of gewerkt wordt. In ieder gebouw huizen ook persoonlijke herinneringen en verlangens. Dit wordt vooral duidelijk als een gebouw leeg komt te staan. De herinneringen blijven, maar de zoektocht naar een nieuwe bestemming vraagt om verbeelding. In 2012 sluit Kunstgebouw aan bij het themajaar 2012 van de provincie Zuid-Holland ‘Over-levende Monumenten’ met het project Met andere ogen. Kunstenaars gaan in gesprek met buurtbewoners en maken de verborgen bijzonderhe-den van een leegstaand gebouw zichtbaar in een multi-mediaal spektakel.

Herbestemming van gebouwen staat volop in de belang-stelling. Zo lanceerde staatssecretaris Zijlstra eind 2011 de subsidieregeling ‘Stimulering herbestemming monu-menten’ om duurzaam gebruik van leegstaande kerken, fabrieken en andere gebouwen te bevorderen. Het laatste themajaar (2012) van de provincie Zuid-Holland staat in het teken van herbestemming van cultureel erfgoed. Vaak ligt de focus op de verbouwing: de restauratie, de nieuwe functie, de veiligheid en de kosten. Maar hoe zit het eigenlijk met de betekenis van het gebouw voor buurt-bewoners? Hoe betrek je de buurt meer bij de verande-ringen in hun leefomgeving?

Van gesprek tot performance Met andere ogen 2012 gaat steeds van start met intensieve bijeenkomsten met omwonenden en gebruikers van een gebouw, onder leiding van een regisseur en een tekstschrij-ver. De uitkomsten van de creatieve sessies en besproken onderwerpen vormen de inspiratiebron voor een multime-diale theatervoorstelling waar ook lokale partijen aan mee kunnen werken. Kunstgebouw ontwikkelde deze methode tijdens het project Volkscultuur om de lokale identiteit van drie Zuid-Hollandse regio’s te ontsluiten. De thema’s, beel-den en verhalen die ter sprake kwamen tijdens uitgebreide gesprekken met bewoners over de regio’s werden vertaald naar drie speelfilms, een documentaire en een luisterroute.

Multimediakunst op het gebouwOnderdeel van de locatietheatervoorstelling is een 3D licht-projectie op het gebouw. Met dit multimediakunstwerk richten we ons ook op een jongere, digitale generatie. Ook hiervoor worden beeldmateriaal en verhalen van bewoners verzameld. Niet alleen tijdens gesprekken, maar ook via social media. Bewoners kunnen zelf teksten, audiofragmenten, foto’s en video’s uploaden. Een multimediakunstenaar maakt met al deze bijdragen een 3D lichtprojectie. Hiermee komt het gebouw letterlijk in een heel ander licht te staan, tot leven gewekt door de beelden en verhalen van buurtbewoners.

www.kunstgebouw.nl/metandereogenwww.zuid-holland.nl/herbestemming

een leegstaand gebouw komt tot levenMet andere ogen: toolkit voor lokale participatie

Het eerste evenement gaat plaatsvinden rondom het Spaardersbad

in Gouda dat in 2013 niet meer als zwembad in gebruik is.



CulteD 2012Het evenement over cultuur in het onderwijs in Zuid-Holland, CULTED, vindt dit jaar plaats op 13 juni 2012 in de Stadsgehoorzaal in Vlaardingen. Leerkrachten uit zowel het primair onderwijs als het voortgezet onderwijs en medewerkers van culturele instellingen en gemeenten in Zuid-Hol-land zijn van harte uitgenodigd. Het onderwerp is actueel: cultuuronderwijs met kwaliteit, hoe pak je dat aan? Op het programma staan o.a. Cultuur in de Spiegel, het vierjarige onderzoek naar een goed onderbouwd en volwaardig curriculum voor cultuureducatie en het rapport Critical Friends over een gespreksmethodiek voor het opzetten evalueren van cultuuronderwijs met culturele partners. Folkert Haanstra vertelt over authentieke kunsteducatie. Er is ook een workshopprogram-ma met onder meer: • een Kunstmagneetschool en een Kunstprofiel-

school• het Fonds voor Cultuurparticipatie over het

programma Cultuureducatie met Kwaliteit 2013-2016

• het onderzoek van Tympaan naar cultuureducatie-beleid in het primair onderwijs

Het volledige programma en aanmeldingsformulier staan op www.kunstgebouw.nl/culted

olyMpIsCHe spelen leSPaKKeTMet de Olympische Spelen in Londen in het voor-uitzicht komt Kunstgebouw met een lespakket voor de hele school. Originaliteit, gezamenlijkheid en ontmoeting staan in dit project centraal. De leerlingen laten zich inspireren door de Olympische Spelen en ge-ven hun ideeën vorm in verschillende kunstdisciplines. De projectweek start met een feestelijke openingsce-remonie. Het lerarenteam doet de aftrap, waarbij het olympisch vuur symbolisch wordt ontstoken. Daarna volgen de lessen in de disciplines beeldende kunst, dans, fotografie, muziek en drama. De week sluit af met een schoolbrede presentatie, waarbij alle leerlin-gen samen een flashmob dansen. Het lespakket kost 25 euro en bestaat uit een lerarenhand-leiding met cd. Erica Terpstra is enthousiast: “Ik ben het helemaal met u eens, de Olympische Spelen zijn een bron van inspiratie, ook voor leuke kunstlessen op school!”www.kunstgebouw.nl/olympischespelen

DE NOORDERLINGHet beeld De Noorderling van Henk Visch is geplaatst bij het Tolhekplein, het grootste verkeersknooppunt in de N470 waar de gemeenten Pijnacker en Lansingerland aan elkaar grenzen. De Noorderling is de afsluiting van een meerjarige kunstmanifestatie rondom de N470, de provinciale weg die vanaf 2007 Delft, Zoetermeer en Rotterdam met elkaar verbindt. Tijdens de meerjarige kunstmanifestatie Echt Zien, kunst rondom de N470 (2006-2011) maakten kunstenaars de toeschouwer bewust van de veranderingen in het landschap door de aanleg van deze weg. Eerder uitgevoerde kunstprojecten zijn: mijN470; De leukste file van Nederland van Artgeneering, Zirkus Zeppelin van Florentijn Hofman en Een dag uit het leven van een provinciale weg van Jeanne van Heeswijk. Met de plaatsing van De Noorderling van Henk Visch is de kunstmanifestatie, in opdracht van de provincie Zuid-Holland en gecoördineerd door Kunstgebouw, afgerond.Bekijk hier hoe de Noorderling geplaatst werd: vimeo.com/kunstgebouw/noorderling


RAs-Cultuur academieDurf! Grijp de kans ! Dat was de boodschap die Fer de Bruin, locatiemanager van de zorginstelling Ter Reede in Vlissingen, aan het eind van zijn overtuigende presentatie zijn toehoor-ders meegaf. Hij deed die aanbeveling tijdens de eerste RAS-Cultuur Academie, die Kunstgebouw 1 februari 2012 in opdracht van de provincie Zuid-Holland organiseerde. Het thema van deze eerste bijeenkomst voor gemeente-lijke beleidsadviseurs en portefeuillehouders cultuur was ‘Cultuur verdient’: hoe verbind je cultuur zodanig struc-tureel met (partners uit) andere beleidsterreinen dat het mogelijk blijft een lokaal cultuurbeleid te blijven voeren in tijden van bezuinigingen?De tweede RAS-Cultuur Academie vond plaats op 26 april 2012. Het onderwerp van deze bijeenkomst was ‘Fondsenwer-ving’. U vindt het verslag op onze site www.kunstgebouw.nl/rascultuuracademieMeer weten? Neem contact op met Ina Westerveen, 015-2154562, [email protected]

MelARIuM2012 is het jaar van de bij. De bijen in Midden-Delfland krijgen een heel mooi kado. Kunstenaar David Veldhoen heeft voor hen het Melarium ontworpen. Dit bijzondere gebouw zal zo’n zeven bijenvolken herbergen en biedt ook plaats aan imkers. Op basis van het kunstplan Midden-Delfland, dat Kunstgebouw schreef, is in mei 2011 voor het schets-ontwerp Melarium (bijenhuis) van kunstenaar David Veldhoen gekozen. Momenteel werkt hij zijn schets-voorstel uit tot een definitief ontwerp.Het Melarium is een gebouw voor bijen, imkers en publiek. De dichte, geperforeerde gevel symboliseert de geheimzinnige symbiose tussen imkers en bijen. Bijen vliegen in en uit via de gaten. Imkers en bezoekers zien het landschap door deze zeef van gaten net zoals een bijenoog ziet. De holle vorm van de gevel ‘omarmt’ de bezoeker, die kan kiezen uit twee deuren. Links de ingang naar het altijd toegankelijke uitzichtpunt op het dak, òf aankloppen bij de imkers, rechts. In het openbare trappenhuis biedt een glazen ruit zicht op de bijen en imkers. Vanaf het dakterras is een schitterend uitzicht over het natuurgebied en vanaf hier is goed zicht op het komen en gaan van de bijen. Het Melarium staat open voor wetenschappelijk debat, rondleidingen, lezingen, performances, enzovoort.Bekijk een impressie op www.kunstgebouw.nl/melarium

Kader Abdolah is gezichtsbepalendKader Abdolah is Gezichtsbepalend Kunstenaar Zuid-Holland 2012. Naar aanleiding van deze twee-jaarlijkse oeuvre-onderscheiding schrijft hij een boek over een onderwerp dat hem, als natuurkundige en als schrijver, na aan het hart ligt: uitvinders en we-tenschappers in Nederland en Vlaanderen. Hij voerde intense gesprekken met wetenschappers en uitvinders en probeerde door te dringen tot hun drijfveren, hun dromen en hun angsten. Het boek verschijnt bij De Geus in Oktober Weten-schapsmaand 2012. Kader Abdolah is de zesde Zuid-Hollandse kunstenaar die de oeuvre-onderscheiding ontvangt van de provincie Zuid-Holland. Fotograaf Carel van Hees, nieuwe mediagroep Hootchie Coochie, architect Francine Houben, choreograaf Conny Jans-sen en trompettist Eric Vloeimans gingen hem voor. Kunstgebouw coördineert het project. www.kunstgebouw.nl/gezichtsbepalend2012

jeugdCultuuRfonds zuid-hollandSinds februari 2012 is het Jeugdcultuurfonds Zuid-Holland actief. Kinderen tot 18 jaar uit achterstand-situaties kunnen met een bijdrage van het Jeugd-cultuurfonds deelnemen aan cultuur: een instrument leren bespelen bij een muziekschool of vereniging, danslessen nemen bij een balletschool, leren schil-deren of toneelspelen. De bijdrage voor de lessen gaat rechtstreeks naar de instelling die de lessen verzorgd. Aanvragen kunnen worden ingediend door intermediairs die op de hoogte zijn van de gezins-situatie zoals de (school)maatschappelijk werker, jeugdhulpverlener, leerkracht of jongerenwerker. Het Jeugdcultuurfonds Zuid-Holland is opgericht door Kunstgebouw in samenwerking met het landelijke Jeugdcultuurfonds, en werkt nauw samen met het Jeugdsportfonds Zuid-Holland. www.jeugdcultuurfonds.nl/provincie-zuid-holland

foto

: Leo

van

Vel

zen

26

foto

’s: R

inie

Ble

eker


26

Aan het einde van het project is er een spetterende presentatie met publiek. Tijdens de presentatie komt de burgemeester of wethouder van de gemeente om de culturele kaart in ontvangst te nemen. Ook collega-scholen en culturele instellingen krijgen een kaart. Alle culturele kaarten kunt u bekijken op www.kunstgebouw.nl/deontdekking.

De samenwerking tussen scholen en culturele partners uit de buurt heeft veel bijzondere projecten opgeleverd, zoals een kinderkunstroute, een verhalenatelier, een documentaire over jong zijn in de oorlog en een multimedia theatershow. Sommige projecten waren zo goed dat ze een vervolg hebben gekregen en een blijvende samenwerking hebben opgeleverd. Voor alle oud-deelnemers (scholen, culturele partners en wethouders en ambtenaren) organiseert Kunstgebouw in september 2012 een feestelijke slotbijeenkomst waarop de prachtige resultaten, ervaringen en tips worden gevierd en gedeeld. Kijk op www.kunstgebouw.nl/5jaardeontdekking voor meer informatie. Voor deze gelegenheid wordt een magazine over De Ontdekking uitgebracht. Bent u geïnteresseerd in het magazine? Stuur dan een mailtje met uw adres naar: [email protected], onder vermelding van De Ontdekking.

‘Wat zo mooi is aan dit project is dat je leert kijken en dat je daar helemaal niet ver voor hoeft te gaan. In je eigen omgeving is zoveel te ontdekken.’ Dit zei de burgemeester van Nieuw-Beijerland toen hij de culturele kaart in ontvangst nam die leerlingen van basisschool Onder de Wieken gemaakt hebben tijdens hun deelname aan De Ontdekking. Dit schooljaar vindt de vijfde editie van De Ontdekking plaats. Dat is ook de laatste, want dan zijn alle mogelijke samenwerkingspartners voor een cultuureducatieproject in alle gemeenten van Zuid-Holland in kaart gebracht. Tijdens de slotbijeenkomst in september 2012 vieren we de resultaten van De Ontdekking.

Een school die deelneemt aan De Ontdekking ontvangt een kleine subsidie van €1.500 van de provincie Zuid-Holland. Hiermee zetten ze een cultuureducatieproject op samen met culturele partners uit de buurt. Zo’n partner is bijvoorbeeld een theatergroep, een kunstenaar of de bibliotheek. Een adviseur van Kunstgebouw, Erfgoedhuis Zuid-Holland of ProBiblio helpt hen bij het ontwikkelen en uitvoeren van het project. Samen met Kunstgebouw maakt de school een mooi vormgegeven culturele kaart van de gemeente met alle mogelijke samenwerkingspartners voor een cultuureducatieproject.

De ontdekking In alle geMeenTen van ZuID-HOllanD


27

Boekjaarsubsidie - 63%Projectsubsidie - 9%Opdrachten - 8%Overige baten - 20%

FInanCIerIng (Getallen uit 2011)Kunstgebouw is de provinciale organisatie voor kunst en cultuur in Zuid-Holland. wij willen dat kunst en cultuur leeft bij de bewoners van de provincie. om dit te bereiken ontwikkelen we vernieuwende concepten waarin professionele kunst, amateurkunst en kunst-educatie elkaar vinden en versterken. Ons werk in vijf kernwoorden:

intermediair – we brengen als productontwikkelaar, adviseur of projectleider organisaties en ideeën bij elkaar in diensten, projecten en duurzame samenwer-kingsverbanden;

innovatief – we vervullen een voortrekkersrol op het gebied van kunsteducatie, kunstbeleid, culturele

planologie en digitalisering in de culturele sector; integraal – we verbinden kunst met andere sectoren zoals

onderwijs, jeugd- en jongerencultuur, maatschappij, toerisme, planologie, seniorenbeleid, milieu etc.;

bovenlokaal – we werken aanvullend op lokale net-werken en hebben eigen netwerken op provinciaal

en nationaal niveau; klantgericht – we werken in opdracht of op eigen

initiatief voor de doelgroepen onderwijs, overheid, kunstenaars en algemeen publiek.

- We bereiken jaarlijks ruim 135.000 leerlingen in het basisonderwijs- We bereiken jaarlijks ruim 12.000 leerlingen in het voortgezet onderwijs- We ontwikkelen en coördineren jaarlijks ruim 25 kunstprojecten voor een algemeen publiek Daarmee zijn we in alle gemeenten in Zuid-Holland actief.

algemene info KunsTgeBouw

Publieke Werken

Ond

erw

ijs

Innovatie

Kennisdeling

toekoMst

Vanaf 2013 krijgt Kunstgebouw minder subsidie van de provincie Zuid-Holland. Maar we blijven bestaan om de gemeenten en scholen te onder-steunen, vooral op het gebied van cultuuredu-catie in het primair onderwijs. Vanaf 2013 zullen wel een aantal zaken veranderen in onze dienst-verlening. Zodra daar meer over bekend is hoort u dat uiteraard van ons. Heeft u vragen hierover? Schroom dan niet om contact op te nemen! Mail of bel Margriet Gersie ([email protected], 015-2154515).Meer informatie: www.kunstgebouw.nl/toekomst

foto

’s: R

inie

Ble

eker

ma

ga

zIn

e #3 / m

ei 2012

Kunstgebouw magazine #3

Documents

Transcript of Kunstgebouw magazine #3