Ken de wetten, pak je kansen - Nieuwe Duurzaam Beheer en Onderhoud publicatie: “Opleverprocedure...

1

Opleverprocedure klimaatinstallaties

(volgens ISSO-publicatie 107)

Halmos Adviseurs

Ed Rooijakkers

24 november 2016

Inhoud

• Aanleiding/achtergronden

• ISSO publicatiereeks Duurzaam

Beheer en Onderhoud

• Stappenplan Duurzaam Beheer

en Onderhoud

• ISSO-Publicatie 107 “Opleveren

van klimaatinstallaties”

24-11-2016Ken je wetten pak je kansen2

2

Nationale energiebalans


Utiliteitsbouw

15%

op TOTAAL

Voorkomen

verspilling

10%~15%

energiebesparing

1 a 2% CO2 reductie landelijk!

Wat levert een optimaal binnenmilieu op?


3

ISSO PUBLICATIEREEKS

DUURZAAM BEHEER EN ONDERHOUD


ISSO Duurzaam Beheer & Onderhoud


4

PvEOntwerp

& realisatieOplevering Gebruiksfase

PvE Inbedrijstellen

Prestatie

Tijd0

Minimum

Degradatie

PvE

Financiële (project)druk en

vergissingen zorgen ervoor

dat het prestatieniveau bij

de oplevering lager ligt dan

het ontwerp (PvE)

De prestatie neemt snel af

door niet-gedetecteerde

defecten en bedienfouten

(TNO / Halmos 2005)

‘Pijngrens’ van de

eindgebruiker

Ongerichte inspanningen van

de onderhoudspartij geven

tijdelijke verbetering

Oneindige cirkel van

-‘eindgebruiker-pijn’ - ongerichte verbeteringen

- degeneratie

De nadruk ligt vooral op het

reactief oplossen van

comfortklachten v/d gebruikers

Traditioneel Proces


Prestatie as

Ca. 30% energieverspilling

PvE Oplevering Gebruiksfase

PvE

Prestatie

Tijd0

Minimum

PvE

Duurzaam beheer en onderhoudStart ‘Duurzaam

beheer & Onderhoud’

Iteratieve, gerichte

verbeteringen met

resultaat-bemetering

Comfortverbetering en

energiebesparing is

daarvan het doel

(gevolg)

DBO | bestaande gebouwen


De nadruk ligt op het

verbeteren van de

prestaties v/d

installaties

Ontwerp

& realisatie

Degradatie

Inbedrijstellen

5

Drie Pijlers van Duurzaam Beheer en Onderhoud


1. De installatie moet goed volgens de specificaties

functioneren, met juiste gebruikstijden en geen storingen of

instabiel gedrag vertonen;

2. De randvoorwaarden van gebruik, bouwkundige situatie en

overige omgevingsaspecten moeten overeenstemmen met

de ontwerpuitgangspunten van de installatie zodat met het

correct functioneren van de installatie de prestatiecriteria

van het binnenklimaat worden gehaald;

3. De prestatiecriteria van het binnenmilieu die worden bereikt

moeten voldoen aan de verwachtingen van de gebruikers,

zodat de gebruikers het comfort als goed ervaren.


6

Een driedeling in verantwoordelijkheid

Ken je

wetten

pak je

1124-11-2016


7


Specificaties vs Prestaties


8

STAPPENPLAN DUURZAAM BEHEER

EN ONDERHOUD

Bestaande bouw (retro-commissioning)



= 106

= 104

9

Boom van oplossingen

Duurzaam MJOP

Planmatige

verbeteringen

Quick Wins en

ander

laaghangend

fruit



10

De Kern van degelijk beheer klimaatinstallatie


• Juiste werking; De juiste werking van de technische installaties bij de

actuele gebruikswijze moet in detail vastliggen.

• Geen op klachten gebaseerde verstellingen!; Storingen betreffen

afwijkend gedrag van de juiste werking.

• Gebruikswijze gebouw afgestemd op installaties of vica-versa; welke

prestatie volgens de ontwerpspecificaties?

• Verwachtingen gebruikers; informeren hoe te bedienen en wat te mogen

verwachten (in relatie tot de gebruikswijze)

De gebruiker staat

centraal

Grip op de zaak!Optimaal functioneren

ISSO 102 Prestatie indicatoren en 103 monitoring


11


Monitoring en eisen


12

TECHNIEK

• Technisch functioneren; met performance monitoring

• Technische conditie; met NEN 2767 en een gedegen

(verduurzamend) meerjaren onderhoudsplan

• Storingsafhandeling; uitgaan van de afgesproken en

vastgestelde specificaties

• Energie-efficiëntie; met monitoring en optimalisatie op de

actuele gebruikswijze



Bestaande bouw

stappenplan

samengevat

13


Nieuwbouw

OPLEVEREN VAN

KLIMAATINSTALLATIES

ISSO publicatie 107


14

ISSO publicatie 107 (samengevat)

• Kent 3 toetsingsklassen

• Per fase en onderdeel toetsingsklasse vast te stellen

• Aanvullende eisen voor oplevering regeltechniek

• Controlelijsten regelkringen en naregelingen

• Seizoentesten

• Bijstellen regeltechnische omschrijvingen einde garantietermijn

• Aanvullende eisen voor overdracht:

• Performance monitoring

• Energie monitoring

• Procesmonitoring

• Gegevensbeheer

• Opleiding en instructie


Fasering onafhankelijk van contractvorm

Extra fasen toegevoegd:

• Verificatie en in bedrijfstelling

• Opname en overdracht

• Ingebruikname/inrichting

• Overdracht naar beheer en nazorg


15

Toetsingsklassen (TK) volgens ISSO 107

• Toetsingsklasse C

voldoende;

• Toetsingsklasse B

goed;

• Toetsingsklasse A

zeer goed;


ISSO publicatie 107 (samengevat)

• Toetsingsklasse C; Huidige praktijk maar uniform gedefinieerd.

• Toetsingsklasse B; ISSO Duurzaam Beheer en Onderhoudsaspecten

• Toetsingsklasse A; Commissioning en aanvullende kwaliteit

Voorts:

• Omvang werkzaamheden voor kwaliteitsborging vooraf omschrijven en

vaststellen (verschillend per TK)/vastleggen in overeenkomsten

• Budget voor kwaliteitsborging voorafgaand aan proces vaststellen en

oormerken

• Projectteam rollen en verantwoordelijkheden vaststellen met RASCI-

model (en eventuele escalatie)


16

Beslisboom


Programma van Eisen (PvE)

(i) Gebouwgrootte

MiddelKlein Groot

(ii) Klimaatinstallaties

NormaalSimpel Complex

(iii) Risiconiveau

MiddelLaag Hoog

111 2 2 23 3 3

niveau 5Hoog

niveau 4niveau 3Middel

niveau 2

Toetsingsklasse A

niveau 1Laag

Toetsingsklasse BToetsingsklasse C

Opleverprocedure vooraf samenstellen


17

Technisch functioneren oplevering

• Beproeven van opnemers en meetapparatuur

• Beproeven van regelkringen en naregelingen

• Spoelen van leidingsystemen

• Ontluchten van leidingsystemen

• Implementeren performance monitoring

• Implementeren energie monitoring

• Seizoentests (TK B) en beheer op afstand (TK A) in garantiejaar

• Vastleggen juiste werking in regelomschrijvingen en bijstellen o.b.v.

optimalisaties aan einde garantietermijn (kerndocument bij TK B)


Functionele controle regelkringen en naregelingen


18

Performance monitoring volgens ISSO 107…

• Minimaal dient te worden gemonitord:

� de aanvoertemperaturen van elke warmteopwekker en

koudeopwekker, setpoint afgezet tegen gerealiseerde waarde (ca. 2

stuks opnemers per ketels, 1 stuks bij de koelmachines, 2 stuks bij

warmtepomp en 2 stuks bij een broninstallatie);

� de aanvoerluchttemperatuur en -vochtigheid van elke

luchtbehandelingskast afgezet tegen de berekende setpoints (1x per

LBK) + registratie retourtemperatuur indien in GBS aanwezig;

� aanvoertemperaturen warmtedistributie en koudedistributie

(transportleidingen), berekende waarde tegen gerealiseerde waarde +

registratie retourtemperatuur.


Performance monitoring (volgens bijlage B ISSO 31)


19

Energie monitoring ISSO 107

• Relatief; Energiegebruik meten en vergelijken met de eigen historie.

Het gemeten energiegebruik moet dan worden gecorrigeerd voor het

buitenklimaat en gebouwgebruik en/of een zogenaamd baseline

gebruik wordt vastgesteld;

• Absoluut; Het gemeten energiegebruik wordt vergeleken met het

(theoretisch) verwachte energiegebruik van het gebouw. Bijvoorbeeld

door energiemodellen te gebruiken (EDR volgens ISSO-publicatie 54);

• Benchmarking; Het gemeten energiegebruik wordt vergeleken met het

energiegebruik van vergelijkbare gebouwen of situaties.


elektriciteit

gas

Energiemonitoring


20

International Performance Measurement and

Verification protocol (IPMVP)


Energie monitoring

bijvoorbeeld VABI Elements

Operationele kwaliteit energetisch functioneren


21

Gebouwdocumentatie & instructie

• Vastleggen juiste werking in regelomschrijvingen en bijstellen o.b.v.

optimalisaties aan einde garantietermijn (kerndocument bij TK B)

• Opstellen kerndocument volgens ISSO 105 door ontwerpers en

bijstellen bij uiteindelijke overdracht

• Revisiegegevens

• Bedieninstructies en handleidingen

• Spelregels voor indeling en gebruik

• Onderhoudsinstructies


Samengevat

• ISSO 107 biedt een praktisch handvat voor het structureren van het

opleverproces en de overdracht naar de onderhouds- en beheerfase.

• Intensiever opleveren van regelinstallaties en het integreren van

energie en performance monitoring kunnen forse stappen in

energiebesparing en comfortverbetering worden gezet.

• Een opleverprocedure kan per onderdeel uit 3 toetsingsklassen

worden samengesteld. Daarmee geschikt voor kleine tot grote en

eenvoudige tot complexe klimaatinstallaties.

• Met ISSO-publicatie 107 ontstaat meer grip en overzicht in de

beheerfase van het gebouw, zodat prestaties ook eenvoudig kunnen

worden vastgehouden.


22

VRAGEN?

Bedankt voor uw aandacht


Ken de wetten, pak je kansen - Nieuwe Duurzaam Beheer en Onderhoud publicatie: “Opleverprocedure...

Business

Transcript of Ken de wetten, pak je kansen - Nieuwe Duurzaam Beheer en Onderhoud publicatie: “Opleverprocedure...