Energielabel nieuwbouw Woningen en utiliteitsgebouwen

Kees Arkesteijn (ISSO)

Programma

1. Functie Energielabel nieuwbouw2. Proces rondom ontwikkeling protocol3. Opnameprotocol4. Nog uit te voeren aanpassingen protocol5. Eisen BRL 9500

• Projectdossier• Bewijsvakbekwaamheid

6. Vragen/discussie

Functie Energielabel nieuwbouw

Nagaan of Energetische prestatie nieuwbouw gebouwen in werkelijkheid ook gerealiseerd is.

Hoe ? •Aan de hand van opnameprotocol

• ISSO 82.1 Woningbouw• ISSO 75.1 Utiliteitsgebouwen• Website

Totstandkoming opnameprotocol•Werkgroep: BZK, AGNL, LA-partijen,

Bouwtransparant, ISSO•Pilotproject: Nieman Raadgevende (voorjaar 2012) Ingenieurs BV•Kontaktgroep ISSO: Marktpartijen•Kritiekperiode: Mei 2012

Proces ontwikkeling Protocol (1)

Commentaar verwerkt

Totstandkoming opnameprotocol•Implementatieproject: DWA

(eind 2012/begin 2013)

•Project met meerdere

EPN-adviseurs: DWA, Nieman, (voorjaar 2013) Synergie

Proces ontwikkeling Protocol (2)

Commentaar wordt verwerkt (gereed mei 2013)

Opname protocol nieuwbouw methode

Bronnen:•EPC –berekening•Bestek en tekening•Bewijs verzameld tijdens bouwproces•Ter plekke nagaan of maatregelen zijn

uitgevoerd

Stap 1EPC-berekening, schriftelijk/digitaal (NEN 7120/2916/NEN5128)

Stap 2Nagaan of maatregelen EPC in gebouw zijn aangebracht.

Stap 3Afgifte energielabel

Afwijkingen binnen toegestane

marge?

ja

Stap 2a herberekening cf NEN 7120, met gewijzigde maatregelen

nee

EPC-berekening en bestek

• EPC-berekeningen NEN 7120/5128/2916 • Controle EPC-berekening

• Fout in berekening dan herstellen• Bijv.: Verkeerde stapeling van verklaringen

?

Alleen controle indien is afgeweken van forfaitaire waarde

Thermische eigenschappen constructies

• Berekening conform NEN 1068• Koudebruggen

• Verklaringen bouwproducten

controle ter plekke (1)

Controle ter plekke in gebouw van o.a.:•Dichte delen (Oppervlakte, isolatietype en –dikte);•Eigenschappen ramen (Oppervlakte ramen, Glas- en kozijntype) ;

•Luchtdichtheidsmeting (qv,10)

controle ter plekke (2)

Controle ter plekke in gebouw van o.a.:•Type opwekker; •Type warmwater voorziening;•Leidinglengten keuken en badkamer;•Douche water WTW;

controle ter plekke (3)

Controle ter plekke in gebouw van o.a.:•Ventilatiesystemen•WTW ventilatie;•Zonnesystemen:

• PV-cellen• Zonnecollectoren

• Type, Oppervlakte, oriëntatie.

Opnameprotocol (prestaties)

Extra prestaties o.a.:•Aanbrengkwaliteit isolatie

• Foto’s tijdens bouwproces of IR foto’s) •Inregelstaat •Aansluiting DWTW

Opnameprotocol (Optioneel)

Beoordeling Ventilatiesysteem :•Conform BRL 8010 ?•Inregelstaat (BRL 6000-10 ?)•Ventilatiecapaciteit verblijfsruimte •Geluidsmeting •Ventilatiesysteem goed en deugdelijk •Gebruikshandleiding

Stimulans:Indien systeem goed functioneertpraktijkrendement WTW 0,9 ipv 0,8

Toegestane afwijkingen

Voorbeeld: •Rc-waarden maximale afwijking 0,3 m2K/W •U-waarde raam max. afwijking 0,1 W/m2K•Geen foto (IR) bewijzen aanbrengkwaliteit isolatie koudebruggen forfaitair•Oppervlakten: 10%•Installaties: geen•Overige zie opnameprotocol

Toegestane afwijkingen

Bewonersopties in gebouwen => afwijking

Afwijking ≤ dan toegestaan:•Energieklasse => EPC

Afwijking > dan toegestaan:•Opnieuw EPC bepalen (NEN 7120)•Energielabelklasse => EPC-herberekening

Bepalen Energieklasse

++

Nog uit te voeren aanpassingenOpmerkingen implementatietraject e.d. verwerken o.a:

1.Toetsing hoeveelheid isolatiemateriaal weglaten

2.Verplicht wordt (dus niet meer optioneel)• Luchtdichtheidsmetingen • Inregelen verwarmings- en koelsystemen• Aanbrengkwaliteit isolatiematerialen

3.Stimuleren ventilatietoets

4.Later stadium: Onderbouwing PSI-waarden (koudebruggen)

Aanpassingen in Mei 2013 gereed

Opnameprotocol in ISSO-publicatie 75.1 en 82.1•Technische aspecten

Eisen proces•BRL 9500

• Vakbekwaamheidseisen EPN-adviseur en CI• Toe te passen opnameprotocol• Eisen projectdossier

Opnameprotocollen digitaal op www.isso.nl

• BRL 9500 – 01 Energielabel EI-methode woningen– 02 Maatwerkadvies woningen– 03 Energielabel EI-methode U-bouw– 04 Maatwerkadvies U-bouw– 05 Energielabel methode nieuwbouw

woningen– 06 Energielabel methode nieuwbouw

U-bouw

BRL 9500

Bewijs van vakbekwaamheid

Projectdossier

Projectdossier (BRL 9500)

Projectdossier bevat minimaal:

•Schriftelijke opdrachtbevestiging

•Kopie van het afgemelde energielabel

•Invoerfile EPC (Energielabel)

•Herleidbaar vastgelegde opnamegegevens

•Wijze waarop isolatie is bepaald

•Bewijzen vastgelegd tijdens bouwproces

•Eventuele klachten

Projectdossier (2)Opleveren: niet alles is te controleren

Dus bewijs verzamelen tijdens bouw o.a.:•Foto’s isolatiedikten, merk, type•Foto’s aansluiten isolatiemateriaal•Foto’s ingestorte leidingen

Ook KOMO-attesten, facturen, getekende opdrachtbrieven e.d.

Projectdossier 10 jaar bewaren

Nieuwbouw label •BRL 9500 Energieprestatie gebouwen•ISSO 82.1 Nieuwbouwmethode•NEN 7120 EPG=> EPC-berekening•NVN 7125 Energieprestatienorm voor

maatregelen op gebiedsniveau•NEN 8088 Ventilatienorm•NEN 1068 Thermische eigenschappen

Vakbekwaamheid

Ontwikkeling vragen: met opleidingsinstituten

Beoordelen vragen door examencommissie (marktpartijen)

Examen

Rond zomer 2013: 1e examens: (bij voldoende belangstelling)

Toetsing door:

Open boek examen.