Jeugd, Cultuur & Wetenschap

JCWeetje nr. 3, juli-augustus-september 2012 - driemaandelijkse uitgave van Jeugd, Cultuur en Wetenschap vzw, landelijk erkende jeugdvereniging

P509221

BELGIE/BELGIQUE

P.B. GENT X

BC10247

Afgiftekantoor 9099 GENT X

eetje

Cowboys en indianen > p. 5-7

Vast of vloeibaar > p. 18-19

Cichorei, cultuur en > p. 24-25wetenschap in één plant

2

Colofon

Verantwoordelijke uitgever

Anne-Lize Kochuyt

Redactie

Anne-Lize Kochuyt

Annick Van den Eynde

Bart Bynens

Ellen Flamaing

Jonas Flamaing

Julien Lyssens

Lode Melis

Nina Antonissen

Petra Nooyens

Sven Vervloet

Tine Simoens

Veerle Breugelmans

Coördinatie publicaties

Bart Bynens

lay-out

pnuts.be

Coverfoto

Archeologiekamp Dig-A-Holics,

Lommel, 15-21 juli 2012

De auteurs zijn verantwoordelijk

voor de inhoud van hun

bijdragen.

Beste JCW’ers,

Als je de voorbije JCW-kampen bekijkt, hadden we deze zomer weer een

mooie mix met voor elk wat wils.

Maar we bieden je niet alleen kampen aan, momenteel loopt ook ons

project “Vraag het aan ... (m/v, jong/oud)”, ... nog niet van gehoord, zegt u?

Met “Vraag het aan” willen we jong en oud met elkaar in contact brengen

door hen verhalen, belevenissen en levenservaringen te laten uitwisselen.

Dit alles via een blog op de site www.vraaghetaan.be. Als je daar een kijkje

neemt, vind je al heel wat leuke anekdotes en verhalen terug.

Maar nog niet genoeg, dus denk even diep na: jij hebt vast en zeker ook

een leuk verhaal over vroeger ... of over gisteren? Een anekdote over iets

wat je meegemaakt hebt, of een gewoonte bij jou in de familie die je

overgenomen hebt van je ouders of grootouders? Welke verschillen vallen

je het meest op tussen vroeger en nu?

Zo denk ik zelf aan de vormen van communicatie die de laatste 20 jaar

toch wel enorm veranderd zijn: vroeger communiceerde ik voornamelijk

via brief en telefoon, nu versturen we misschien nog kerstkaartjes maar

voor de rest zijn het mail, SMS, Facebook, twitter, Netlog enz. waarmee we

communiceren.

Je ziet het: we willen je aanzetten om zelf na te denken en iets te vertellen.

Blog mee en vertel jouw verhaal, zodat onze site een virtuele tijdmachine

wordt!

Ik kijk er al naar uit om jullie bijdragen te lezen.

Geniet van dit JCWeetje!

Beste JCW’ers

3

Inhoud

Inhoud

4 WetenschapsEXPOsciences

5 Historische JCWeetjes: cowboys en indianen

8 Extra: Vraag-het-aan in woord en beeld

10 Ruimtekids: Zonnestorm in aandacht

12 Flashback: onze afgelopen activiteiten in beeld

17 JCW activiteitenkalender

18 Techniek, technologie en wetenschap:

vast of vloeibaar

20 Op nazomerse uitstap naar Bokrijk

22 Wist je datjes

24 Cultuurkriebels: cichorei, cultuur en wetenschap in

één plant

26 Extra: het werk van Mercator leeft verder

28 Boekentips

29 Winadoe over lucht en volume

30 Breinbrekers

32 In de kijker: de smaak van thuis

4

WetenschapsEXPOsciences is een jaarlijks nationaal evenement waarbij jongeren uit het lager, het secundair en het hoger onderwijs hun eigen wetenschappelijk experiment komen voorstellen aan het grote publiek en een wetenschappelijke jury.

op vrijdag 27 en zaterdag 28 april vond in Tour & Taxis te Brussel de 26ste editie van wetenschapsEXPosciences plaats. Zoals elk jaar beloonden we de projecten binnen verschillende wedstrijdcategorieën:

WETEnsChaPsEXPoWEdsTRIJd - CaTEgoRIE 1sTE ToT 3dE sECundaIR:

1sTE PRIJs: deelname aan de wetenschappelijke reis naar amsterdam - Anti-verhittingssysteem (VTI Veurne) - Mon milieu de vie, oú (Athénée Royal de Pont-à-celles)

2dE PRIJs: deelname aan het kamp amusciences georganiseerd door JsB - Le sexe nécessaire ou pas (Athénée Royal de Pont-à-Celles)

3dE PRIJs: lEgo pakket - Décompressons au bar aquatique (Athénée Royal de Péruwelz)

WETEnsChaPsEXPoWEdsTRIJd - CaTEgoRIE 4dE ToT 7dE sECundaIR

de hoofdprijs is dit jaar een deelname aan de wetenschapsEXPo in hong-Kong. deze prijs ging naar:

- Un robot n’a pas besoin de programme pour aimer les flammes (Athénée Royal de Koekelberg)

de vier volgende projecten krijgen de kans om deel te nemen aan de internationale wetenschapsEXPo in Moskou:

- Compost: hernieuwbare energie (Broederschool Humaniora Sint-Niklaas) - De Kelvindruppelaar (Broederschool Humaniora Sint-Niklaas) - De kleur van de sterren (Sint-Augustinusinstituut Bree) - Coup de foudre (Athénée Royal Ernest Solvay)

De volledige lijst met winnende projecten en meer foto’s kan je raadplegen op onze website.

In 2013 Zal dE WETEnsChaPsEXPo PlaaTsVIndEn oP VRIJdag 26 En ZaTERdag 27 aPRIl In dE gEBouWEn Van TouR & TaXIs.

WetenschapsEXPOsciences

door Lode Melis

ChIEf long Wolf

Chief Long Wolf van de Sioux indianen was in 1892 in Londen gestorven aan de gevolgen van een zware longontste-king. Honderd jaar later vond Elisabeth Knight zijn graf op een Londens kerkhof en wilde er meer over weten. De Engelse dame zocht contact met de familie van Long Wolf en samen begonnen ze een actie om hem terug te brengen naar zijn geboortegrond. Het lukte en in 1997 vond de geest van Long Wolf eindelijk rust in het Pine Ridge reservaat.

Maar hoe kwam een indianenopper-hoofd in Londen terecht?Long Wolf was één van de indianen die optraden in “Buffalo Bill’s Wild West Show”. Buffalo Bill was met zijn circus de grote plas overgestoken voor een Europese tournee. Parijs, Rome, Brussel … Overal kon je

CoWBoYs En IndIanEn

Historische JCWeetjes

5

de “Verovering van het Westen” gaan bekijken. Het was een mega-show met bizons, paarden en vooral échte indianen die achter een postkoets aanzaten. Bangelijk! Gelukkig kwam Bill met een legertje dappere cowboys net op tijd de tent binnengestormd.

In werkelijkheid waren cowboys geen revolverhelden maar arme jongens die het vee bewaakten in opdracht van de rijke ranchers. Een kwart van de cowboys waren zwarten. Ze hadden meestal goede contacten met de indianen en sommige cowboys over-winterden in een indianenkamp. Maar in de Wild West Show van Buffalo Bill waren de indianen de “bad guys” en zwarten kreeg je helemaal niet te zien …

6

Historische JCWeetjes

Een unieke foto. Buffalo Bill met Indianen op city-trip in Venetië! Blijkbaar beste maatjes

De grote tour eindigde in Londen waar Long Wolf voor altijd de ogen sloot. William “Buffalo Bill” Cody zorgde voor een passende begrafenis en betaalde alle kosten. Op de grafsteen liet hij een wolf beitelen. Elisabeth Knight zou die honderd jaar later vinden. Eindelijk kon Long Wolf de reis terug naar huis maken.

BluffEndE BIll

Wie was die Buffalo Bill eigenlijk?William Frederick Cody werd geboren in 1846 en overleed in 1917. Als veertien-jarige zat Cody al in het zadel voor de postdienst van de “Pony Express”. Later gidste hij de kolonisten met hun huifkarren door indianengebied. William Cody was ook verkenner voor het leger en zorgde voor vlees op de plank door op bizons te jagen. Zo kreeg hij zijn bijnaam “Buffalo Bill” (buffalo is Amerikaans voor bizon). Maar Cody werd vooral bekend omdat hij rijkelui meenam op bizonjacht. ’s Avonds, bij een glas champagne, vertelde Buffalo Bill over zijn avonturen met de indianen.

De schrijver Ned Buntline pikte daar gretig op in en vanaf 1869 verschenen “De Avonturen van Buffalo Bill” in de New York Weekly. Of al die avonturen echt gebeurd waren, deed er eigenlijk niet toe (dingen die erover zijn noemen we nog altijd “Indianenverhalen”).

Long Wolf werd begraven op het kerkhof van Brompton in London. Je herkent zijn graf aan de wolf op het kruis. Hij deelde het graf met Star, een Sioux meisje van twee jaar.

Cody deed er zelf nog een schepje bovenop en begon in 1883 met een circus rond te toeren. “Buffalo Bill’s Wild West Show”. De grootste sensatie waren de indianen natuurlijk. “Een uitstervend ras” las je opdeaffiches.Gauwgaan kijkendus!

William Cody was een grote showman. In werkelijkheid kon hij heel goed met de indianen opschieten. Hij kreeg zelfs het grote Sioux-opperhoofd Sitting Bull zover om met zijn circus mee te trekken. Succes natuurlijk! Iedereen wilde de indiaan zien die het leger van generaal Custer verslagen had. Na vier maanden stopte Sitting Bull ermee. Als afscheid gaf Cody hem zijn beste paard cadeau.

De echte Buffalo Bill had begrepen dat de indianen altijd bedrogen waren en enkel vochten voor een stuk land waar ze zichzelf mochten zijn. “Het zijn eerlijke mensen”, vertelde Cody, “Ze begrijpen niet hoe iemand kan liegen. Indianen hakken nog liever een been af dan een leugen te vertellen.”

Op YouTube staat een heel oud filmpjevan de Wild West Show. Op het einde zie je Buffalo Bill het publiek groeten. www.youtube.com/watch?v=kjIH5AUglos

Historische JCWeetjes

7

Sitting Bull in traditionele kledij en Buffalo Bill in een glitterpak waarin geen enkele fatsoenlijke cowboy zou durven buitenkomen.

8

VRaag hET aan …

Tijdens de eerste week van juli organi-seerde JCW een 4-tal daguitstappen in het kader van “Vraag het aan”. hieronder vind je een reportage van de uitstappen in Bokrijk en Poperinge. Een uitgebreid verslag, met meer foto’s en ook videobeel-den, van alle activiteiten vind je terug op www.vraag-het-aan.be.

dInsdag 3 JulI - BoKRIJK - ‘dE sIXTIEs’

Op dinsdag 3 juli trokken een aantal kinde-

ren van de kinderopvangdiensten en hun

opa/oma’s uit Hasselt naar Bokrijk. In de

voormiddag bezochten ze de tentoonstel-

ling ‘de Sixties’, waar ze de moderne tijd

van hun grootmoeders leerden kennen. Na

de picknick ging het in groepjes door het

Bokrijkdomein, op zoek naar speciale voor-

werpen, nieuwe uitdrukkingen en gezeg-

den, en afsluiten gebeurde met een zelfge-

maakte Snijdersbank.

“We zijn in het museum over de jaren ‘60

geweest. Daar hebben we aan de toog

van een oud café gezeten. Het was heel

leuk. We hebben plezier gemaakt. We zijn

de beste vrienden en we zullen deze dag

nooit vergeten. In een kastje hebben we

een stoomtrein gezien. Ook een typma-

chien. Bij tafels met schermen moest je een

kaartje leggen en dan kreeg je informatie

over vroeger. Het was heel leuk. We hebben

heel veel plezier gemaakt.” (bryce en yildiz)

dondERdag 5 JulI - PoPERIngE En oMgE-VIng - “WE’ll REMEMBER, PoPs”

“Om 9u45 werden we aan het station van

Poperinge opgewacht door een Brits offi-

cier. We namen de bus en die bracht ons

eerst naar een groot kerkhof met 11000 over-

leden soldaten uit de Eerste Wereldoorlog.

Ze kwamen uit alle landen van de ganse

wereld: Engeland, Schotland, Ierland,

Frankrijk, Duitsland, Zuid-Afrika, Australië,

Nieuw-Zeeland, Canada, zelfs uit China en

Amerika. Ook één vrouw: een verpleegster.

‘s Middags aten we een broodje aan de

oevers van de IJzer. Namiddag kwamen we

hier en daar soldaten tegen in uniform van

de Eerste Wereldoorlog: Belgen, Duitsers en

Engelsen. De kinderen mochten om beurt

ookfilmenenvragenstellen.Weeindigden

op een plek waar we een ijsje of drankje

Extra

9

Extra

konden nemen en waar we oude spelen en

gezelschapsspelen konden doen. Het was

een échte leuke dag maar toch heb ik nog

eens gedacht aan al die dode soldaten.”

(Phebe)

suRfTIP

www.vraag-het-aan.be

10

Ruimtekids

de zon is een grillige dame (of heer, beide kunnen!). geen twee dagen zijn dezelfde en onderzoekers hebben er dan ook een vette kluif aan om haar gedrag te bestu-deren en te voorspellen. Pas na vele tien-tallen jaren onderzoek ontdekte men dat de zon ook een cyclus heeft.

de zonnecyclus loopt over een periode van ongeveer 11 jaar. In die 11 jaar stijgt de zonne-activiteit in 4 jaar tijd naar een maximum, waarna in 7 jaar tijd een langzame daling te merken valt.

En…. aCTIE!

De zon is actief op vele vlakken. De

belangrijkste fenomenen die voor leven in

de brouwerij zorgen zijn de zonnevlekken,

zonnevlammen en protuberansen. Daar-

naast kan je de zon vergelijken met een

klok die in miljoenen toonhoogten tegelijk

luidt. Onze zon maakt dus een hoop herrie.

Zonnevlekken zijn met een eenvoudige

telescoop (met zonnefilter!) te zien als

ZonnEsToRM In aanToChTDoor Tine Simoens

donkere vlekken op het oppervlak van

de zon (= de fotosfeer). De zonnevlekken

hebben “slechts” een temperatuur van

3.500 °C terwijl de omringende fotosfeer

zo’n 5.500 °C heet is. Zonnevlekken

komen en gaan, soms in groepjes, soms

individueel.

Zonnevlammen (flares) zijn heel krachtige

explosies in de fotosfeer. De energie die

metéénflarevrijkomt,kandeheleUSAvoor

meer dan 10 jaar van elektriciteit voorzien.

Dat alles gebeurt in enkele minuten. We

kunnenflaresnietzienmetonzeogen.De

energie die uitgestraald wordt, is geen

zichtbaar licht voor de mens, maar wel

zichtbaar in Röntgenstraling (X-stralen).

Protuberansen zijn gigantische uitstulpingen

waarbij zonnematerie in de ruimte wordt

geslingerd. Ze kunnen tot 100.000 km ver

boven het oppervlak van de zon uitstijgen.

Protuberansen kan je ook alleen maar

waarnemen met gespecialiseerd mate-

riaal. In zichtbaar licht merk je er niks van.

Deze aurora verscheen boven Alaska als gevolg van een grote geomagnetische storm (bron: NASA en James Spann)

11

Ruimtekids

De zonnewind is dan weer een fenomeen

dat ook op grote afstand van de zon (tot ver

voorbij de aarde!) actief is. Het is geen wind

zoals wij die kennen, maar het zijn elektrisch

geladen deeltjes die met een snelheid van

400 km/s doorheen de ruimte reizen.

WaT EEn sChouWsPEl!

Op aarde kunnen we het schouwspel goed

volgen. Alleen hebben wetenschappers

het nog wat moeilijk om al die informatie

juist te interpreteren. Ze hebben jammer

genoeg nog te weinig houvast om verkla-

ringen voor gebeurtenissen te geven. Die

verklaringen kunnen dan weer helpen om

voorspellingen te doen van toekomstige

activiteit van de zon.

Waarom is dat allemaal nodig? De aarde

krijgt niet alleen een prachtig schouwspel

te zien, maar al die activiteit heeft ook

gevolgen voor ons leven. En dan willen we

wel graag weten wat ons te wachten staat.

Ondertussen hebben we gelukkig veel

meer middelen om de zon te bestuderen.

We kunnen haar niet alleen vanop aarde

met diverse telescopen bekijken, maar ook

vanuit de ruimte zijn enkele satellieten de

hele tijd op de zon gefocust (o.a. SOHO en

Solar Dynamic Observatory).

Op dit moment bereikt de zon stilaan een

nieuw maximum. We willen dus niet alleen

weten wat ons te wachten staat, maar we

willen ook maatregelen kunnen nemen

zodat ons dagelijks leven niet al te veel

door elkaar geschud wordt.

Als de zon heel actief is, heeft dat vooral

gevolgen voor elektrische systemen op

aarde. In het verleden (in 1859 en 1921)

kregen we al eens te maken met grote

zonnestormen (golven van zonnewind die

op de aarde afkomen). Maar toen was de

wereld nog niet zo sterk afhankelijk van

elektriciteit. Vandaag is dat een heel ander

verhaal. Omdat een zonnestorm een mag-

netische storm is, kan die een elektrische

stroom opwekken op aarde waardoor

elektrische toestellen oververhit raken en

kapot kunnen gaan. Hoogspanningskabels

onder invloed van die zonnestorm kunnen

schade toebrengen aan de elektriciteits-

centrales die hen bevoorraden. Olie- en

gaspijpleidingen roesten makkelijker als

gevolg van zonnestormen en communica-

tiesignalen (GSM, GPS, vliegtuig en contro-

letoren) vallen dan uit. Niet zo handig in de

21ste eeuw.

Eén van de mooie bijwerkingen van zonne-

stormen is het poollicht of aurora. Langs de

polen kunnen namelijk elektrisch geladen

deeltjes “gevangen” worden in het aard-

magnetisch veld. Die deeltjes botsen met

de luchtmoleculen in de aardse atmosfeer

en geven hun energie af. Dit veroorzaakt

heel kleurrijke golvende gordijnen. Zuurstof

zorgt voor de groene kleur, roze en blauwe

tinten zijn afkomstig van stikstof. Meestal

is het poollicht enkel in een smalle zone

rondom de polen zichtbaar. Maar wanneer

we sterke zonnestormen meemaken, kan

het zijn dat ook in België poollicht te zien is.

Hou het ruimteweer dus goed in de gaten.

De zon schiet in actie!

Meer info: www.poollicht.be

De SDO (Solar Dynamics Observatory) nam deze prachtige foto van een protuberans. De satelliet is de beste wetenschappelijke satelliet die op dit moment de zon observeert. (bron: NASA)

12

Flashback

12

archeologiekamp in lommel

13

lucht- en Ruimtevaartdagenin Brussel

Wetenschapsdriedaagse naar amsterdam

1414

Begeleiders op vormingstweedaagse

Tessenderlo nike Running

Flashback

1515

supervlieg in Vilvoorde

activiteiten bij KRas linkeroever

Flashback

16

speeldag in Mechelen

Meer foto’s vind je in het

online fotoalbum op www.jcweb.be!

Flashback

17

jij hebt vast en zeker ook een leuk verhaal over vroeger ... of over gisteren? Een anekdote over iets wat je meegemaakt hebt, of een gewoonte bij jou in de familie die jij overgenomen hebt en ook aan jouw kinderen geleerd hebt? Of iets wat je nu zeker helemaal anders doet dan je ouders vroeger? Welke verschillen vallen je het meest op tussen vroeger en nu, of tussen wat je ouders doen en wat jij doet? Dit kan grappig zijn, raar, voor spanningen zorgen, discussies geven, of gewoon anders ...

Op de website www.vraag-het-aan.be vind je deze verhalen terug, we nodigen je uit om snel een kijkje te gaan nemen en ook je eigen reactie te geven.

Daarnaast zijn er ook Vraag-het-aan activiteiten. Op zaterdag 15 september is er ‘Histar UZ’ & ‘De jaartallen’ in Leuven:

Ga mee met dokter Wonderzoek en verken de collectie van duizenden zieken-huisvoorwerpen uit de vorige eeuw(en). Het jaartallenleven van Leuven, ook wel de jaartallen genoemd, is een bijzonder fenomeen.

Info en inschrijven via www.vraag-het-aan.be.

Het project Vraag het aan is een samenwerking tussen JCW en Volkskunde Vlaanderen vzw, met ondersteuning van de Belgacom Foundation.

VRaag HEt aan

Op zondag 16 september ben je welkom op de jeugddag in Vilvoorde. Ook JCW zal ervoor zorgen dat jullie dan op een culturele en wetenschappelijke manier ver-maakt worden. Wij dagen je uit met enkele opdrachten … waarop wacht je nog?

JEUgDDag In VILVOORDE

“Knibbel knabbel knuisje, wie knabbelt er aan mijn huisje?”Van 15 tot 25 november 2012 beleeft Vlaanderen voor de zesde keer de Week van de Smaak. De Smaak van Thuis, het thema van deze editie, is voor iedereen anders en net daarom zo bijzonder. De Smaak van Thuis is verbonden met vroeger en nu, met de eigen keuken en die van familie, vrienden of buren.

Op dit (eet-)cultuurevenement kan en wil JCW niet ontbreken. Samen met de Portaelsschool nodigen wij iedereen graag uit op woensdag 21 november 2012. Kunstwerken maken om van te smullen, een eetbaar huisje bouwen, proefjes met dingen die je thuis in je keuken kan vinden, … Zeker weten dat je een dag beleeft waarjejevingersvankanaflikken!

Meer info op de achterzijde van dit JCWeetje, via ellen@jcweb.be of 02 252 58 08.

DE SMaaK Van tHUISaC

tIVI

tEIt

EnKa

LEn

DER

Voor meer info en inschrijvingen: kijk op www.jcweb.be, bel 02 252 58 08 of mail naar info@jcweb.be.

18

techniek, technologie en Wetenschap

Je hebt het misschien ooit op tv of inter-net gezien: gekke vloeistoffen die zich plots zeer vreemd gedragen. Ze heten niet-newtoniaanse vloeistoffen, maar ze zijn niet zo ingewikkeld of exotisch als ze klinken, dat zul je zo wel merken.

Newton stelde dat er een vast verband bestaat tussen de stroming van een vloeistof en de kracht die je erop uitoe-fent, met andere woorden: hoe harder je in een vloeistof roert, hoe sneller ze zal rondstromen. De ‘tegenwerking’ van een vloeistof tegen roeren, noemen we viscositeit. Honing heeft een hogere viscositeit dan water, want ze vloeit moeilijker. Voor de meeste vloeistoffen, zoals water, is de viscositeit altijd hetzelfde, maar latere wetenschappers ontdekten dat er uitzon-deringen bestaan, deze noemen we dan niet-Newtoniaanse vloeistoffen, en je kent er zeker enkele van.

Ons eigen bloed heeft dezelfde eigen-schappen, en gelukkig maar …

Verf is een goed voorbeeld: als je in een pot gewone latex muurverf roert, gaat dat heel moeilijk, maar als je de verf met veel enthousiasme met een roller op de muur smeert, wordt de verf dunner. Als je de roller van de muur haalt, stroomt de verf er niet af, die is ineens weer dikker: de viscositeit wordt lager bij grotere krach-ten, en wordt weer normaal achteraf. Ons eigen bloed heeft dezelfde eigenschap-pen, en gelukkig maar, anders zou het nooit door onze piepkleine haarvaatjes geraken, waar grotere wrijvingskrachten heersen dan in de gewone bloedvaten.

Maar het omgekeerde bestaat ook: de viscositeit wordt juist groter als je er een kracht op uitoefent. Een bekend huis- tuin- en keukenvoorbeeld is maïszetmeel (beter bekend onder de handelsnaaam

VasT of VloEIBaaR?Door Jonas Flamaing

Newton was een beroemd wetenschapper, die zich onder andere met vloeistoffen bezighield.

19

techniek, technologie en Wetenschap

Blijkbaar gedraagt deze oplossing zich dus bijna als een vaste stof als je er een grote kracht op uitoefent, maar hoe komt dat nu? Het antwoord ligt in het feit dat deze niet-Newtoniaanse vloeistof geen zuivere vloeistof is, maar eigenlijk bestaat uit water en vaste deeltjes die erin rondzwe-ven. Als je de verhoudingen juist hebt, zal er net genoeg water tussen de vaste deel-tjes zijn om ze te smeren, waardoor de deeltjes over elkaar kunnen rollen en de oplossing zich als een vloeistof gedraagt. Maar oefen je er een kracht op uit, wordt het water tussen de vaste deeltjes weg-gedrukt, waardoor de deeltjes niet meer over elkaar kunnen rollen en eigenlijk op elkaar gestapeld worden. Daardoor gedraagt deze oplossing zich als een vaste stof wanneer je er een kracht op uitoefent.

Lees verder op blz. 23.

Maizena), het witte poeder dat je moeder gebruikt om de saus in te dikken. Je kan het makkelijk zelf testen: neem eenzelfde hoeveelheid water en maiszetmeel, en meng ze in een kommetje. Je zal voelen dat hoe harder je roert, hoe harder de oplossing tegenwerkt. Meer zelfs: als je de lepel er ineens uit wil trekken, gaat dit veel moeilijker dan als je het lang-zaam probeert. Als je durft, kan je met je vuist ook hard op het oppervlak slaan; je krijgt zelfs geen spatten. Wie tijd en geld genoeg heeft, en zijn zwembad met mais-zetmeel vult, kan zelfs over het oppervlak lopen zonder te zinken, daar hoef je geen Jezus voor te heten. Op tv en YouTube vind je genoeg voorbeelden van dit soort experimenten.

Daardoor gedraagt deze oplossing zich als een vaste stof wanneer je er een kracht op uitoefent

Hoe harder je roert, hoe harder de oplossing van maïszetmeel tegenwerkt

20

oP naZoMERsE uITsTaP naaR BoKRIJK!

Bokrijk is the place to be voor kinderen en jongeren.

Neem een duik in het verleden: je ontmoet Bokrijkacteurs, maakt kennis met lang vergeten ambachten en komt te weten hoe de mensen vroeger leefden, woonden en werkten op het platteland. Samen met de allerkleinsten - en een houten Bokrijkpaardje! - ontdek je de leukste kinderplekken in het Openluchtmuseum. Een stukje weven, op gekkeoudefietsenrijden,inklederdrachtvan toen poseren bij de fotograaf... Fans van de spannende Ketnet-reeks ‘De 5e boog’ treden in de voetsporen van hun helden tijdens een avontuurlijke tocht. Ze bezoeken alle filmlocaties enleren boogschieten en kruidendrankjes maken.Naafloopmageenbezoekjeaande grote gratis openluchtspeeltuin mét HOPLA-speelhoek, niet ontbreken.

onTdEK dE holdERdEBoldERRouTE VooR gEZInnEn MET KlEInERE KIds (3-7JaaR)

Kinderen van 3 tot 7 jaar huppelen holder-debolder op een houten Bokrijkpaardje van het ene kinderavontuur naar het andere.Juujuu. Joehoe! Nooit eerder was het verleden zo leuk. Een bezoek aan de snoepwinkel, in oude klederdrachtposeren bij de fotograaf, les volgen in het schooltje zoals 100 jaar geleden. Maar ook zelf graan malen, steltlopen, op oude fietsen rijden, een ritje met dehuifkar, stoer over een boomstam, een stukje weven, wippen op een oude ton… Met deze route gaan in één klap een pak kinderdromen in vervulling.Haal je houten Bokrijkpaardje van stal in de museumwinkel of het Infocenter. Kostprijs: € 3 aCTIE: tweede paardje aan € 2,50 - derde aan € 2.

Openluchtmuseum Bokrijk

21

dé RouTE VooR dE IETs oudERE KIds En fans Van ‘dE 5E Boog’ (+6 JaaR-13 JaaR)

Treed in de voetsporen van je favoriete televisiehelden, ontdek alle opname-locaties van ‘De 5e boog’ en toon je vaardigheden zoals Sam, Kato of Babs. Gele filmsetborden duiden alle locatiesvan deze tocht aan.Opdezeroutebezoek jeallefilmlocatieszoals het geheimzinnige moeras van Mordus, het huisje van Cara, de smidse of het hoofdkwartier van de helden. Je leert ook boogschieten zoals Sam, zingen als Kato en kruiden mengen als Babs!TIP: ‘De 5e boog’ gemist? Bekijk de heruit-zendingen op Ketnet. Of koop de dvd of het boek in Bokrijk!TIP: In de Pastorij van Schriek kan je een unieke collectie zilverwerk uit de 16de tot

de 18de eeuw van schuttergilden uit heel Vlaanderen bewonderen. Je maakt inter-actief kennis met hun tradities en rituelen. De collectie inspireerde de makers van ‘De 5e boog’.

sTEEK ElKE Zondag ZElf dE handEn uIT dE MouWEn TIJdEns EEn WoRKshoP TouWslaan of PoTTEn dRaaIEn

Werken met klei op een draaitafel: het is één van de oudste technieken ter wereld. Jouw kids toveren hun eigen aardewerkje uit een klomp klei. Of maak kennis met de techniek van het touwslaan. Een zelfge-maakt springtouw springt zoveel beter!

Elke zondag – Pottenbakken: om 11 u., 13 u., 15 u. en 16.30 u. – Touwslaan: doorlopend – Prijs: € 5 per workshop.

Openluchtmuseum Bokrijk

Het Openluchtmuseum van Bokrijk is nog tot en met 30 septem-ber geopend van dinsdag t.e.m. zondag, telkens van 10u-18. Gesloten op maandagen, behalve feestdagen. De sixties zijn enkel op reservatie te bezoeken en in combinatie met het Open-luchtmuseum. Je reserveert dag en uur on line op www.bokrijk.be.

de speciale formules voor jeugdgroepen dien je minstens drie weken vooraf te reserve-ren. Het aantal deelnemers bedraagt minstens 15 en maximaal 25. De beide programma’s duren telkens 1,5 uur. Je kunt De sixties perfect combineren met andere programma’s voor jeugdgroepen in het Openluchtmuseum.starturen van de programma’s: 10.30 uur - 12.30 uur - 14.30 uur - 16.00 uur.Boeken kan elke schooldag - uitgezonderd op maandag - tijdens kantooruren via 011 265 385 of bokrijksales@limburg.be.

speciale formule voor scholen en jeugdgroepen.Tarief openluchtmuseum: tot 3 jaar gratis. 3 tot 26 jaar: € 1. Volwassenen € 10

Tarief openluchtmuseum met de sixties: tot 3 jaar gratis. 3 tot 26 jaar: € 2. Volwassenen € 15

€ 1 is een uitzonderlijke maatregel door de Vlaamse overheid.

22

WistjedatjesWaaRoM ZIJn goudsTaVEn sChuIn afgEsnEdEn?

Je hebt goudstaven in alle vormen, maar de schuin

afgesneden exemplaren zijn ‘bricks’, volgens een

standaard die een aantal smelterijen in 1986 met

elkaar afgesproken hebben. De reden voor de tra-

peziumvorm, is dezelfde

als bij cake: dan komt

het makkelijker uit de

gietmal. Door de randen

iets uit te laten staan en

afgeronde hoeken te

kiezen, is de kans dat

duur goud in de mal ach-

terblijft, veel kleiner.

WaaR KoMT hET uITRollEn Van EEn (RodE) loPER Vandaan?

De oorsprong ligt in de Verenigde Staten. Daar

gebruikte de New York Central Railway begin

20ste eeuw een rode loper om de eersteklas-

reizigers naar de juiste treinstellen te leiden. De

kleur rood had al een koninklijk imago, viel lekker

op en het hoogpolige tapijt gaf het geheel iets

sjieks. Anderen volgden later dit voorbeeld.

WaaR KoMT dE uITdRuKKIng ‘MaaK JE BoRsT MaaR naT’ Vandaan?

Zoals zo vaak bij uitdrukkingen, komt ook deze uit

de zeevaart. In de tijd van de grote zeilschepen

werden stormen gevreesd. Bij zwaar weer moesten

de zeilen razendsnel worden gestreken. Een lood-

zware klus, waarbij

matrozen tot op de

draad nat werden

door de golven die

over het dek sloegen.

Vandaar dat ze hun

borst maar vast ‘nat

moesten maken’.

WaaRoM BlIJVEn VRouWEn MaKKElIJK In EEn ZWEMBad dRIJVEn En MannEn nIET?

Omdat vrouwen meer vet hebben. Vet is lichter dan

water, dat maakt drijven makkelijk. Gemiddeld

hebben vrouwen zo’n 25 procent vet en mannen

maar 15 procent. Bovendien is het vet bij vrouwen

beter over het lichaam verdeeld. Ook dat maakt

drijven eenvoudiger. Dat is natuurlijk heel alge-

meen; een dikke man drijft makkelijker dan een

magere vrouw.

Bron: Quest scheurkalender 2011 (G+J uitgevers C.V.)

23

Dit kun je ook zien op het strand: als je op nat zand loopt, zie je het zand rond je voeten droog worden omdat het water tussen de zandkorrels wordt weggeperst; de zandkorrels blijven alleen achter ... Een gevaarlijker voorbeeld is drijfzand: als je erin terechtkomt, helpt het niet met je voeten te stampen om ze eruit te krijgen: door al stampend je voet op en neer te bewegen, druk je al het water tussen de zandkorrels weg, waardoor het drijfzand zich gedraagt als een vaste stof, volgens ervaringsdeskundigen net beton!

Doe dit zelf!

Een grappig experimentje dat je thuis kan uitvoeren: leg een luidspreker van een stereo-installatie op zijn rug, met de luidspreker naar boven. Bedek de luidspreker met een laagje plastic folie, en giet er wat maiszetmeeloplossing in. Op het eerste gezicht lijkt er gewoon een plasje in je luidspreker te staan, maar zet wat luide muziek op, en het plasje komt tot leven! Je raadt het al: dit komt doordat de bewegende luid-spreker de vaste deeltjes nu regelmatig bijeendrukt, waardoor je een afwisse-ling van vaste stof en vloeistof krijgt.

4 Vervolg van pg 19

VasT of VloEIBaaR?

techniek, technologie en Wetenschap

24

Cichorei, niet echt een spectaculaire groente op het eerste gezicht. de plant lijkt in eerste instantie een beetje op een compacte paardenbloem, in een later stadium heeft de plant dan weer meer weg van een grote bos korenbloemen. Maar schijn bedriegt, deze eenvoudige plant heeft diverse nuttige eigenschappen.

CulTuuR

PeekoffieAl ver voor de gewone koffie in Europa bekendwas, werden er al drankjes gemaakt van de cichorei-wortel, ook wel ´peekof-fie´ genoemd omdat debittere smaak lijkt op die van koffie. Peekoffie lijkt danwelop´gewone´koffie,maarbevatgeencafeïne. In de 18e en 19e eeuw werd de wortel in poedervormbijdekoffiegevoegdomdesmaakteverbeteren.Omdatechtekoffieschaars was in de Tweede Wereldoorlog, dronken de mensen goedkope peekof-fie, in die tijd ook wel surrogaatkoffiegenoemd. In Nederland, België en Noord-Frankrijk stonden bedrijven die cichorei droogden en brandden. Tot in de jaren tachtig van de vorige eeuw werd in België nog cichorei geproduceerd voor koffie-surrogaat. Cichoreipoeder is trouwens nog steeds te koop in de supermarkt.

WitloofHet groene blad van cichorei wordt al eeuwen gegeten als bladgroente. De oude Egyptenaren aten het en ook de Romeinen waren verzot op bladcichorei.

Cultuurkriebels

Tegenwoordig kennen we cichorei vooral als trekpen van witloof: de wortel wordt gebruikt om witloof op te kweken. Witloof is immers niets meer dan het witte loof van cichorei: het loof wordt niet groen omdat het in het donker wordt gekweekt. Een plant heeft licht nodig om blad-groen (chlorofyl) te kunnen produceren. Ontbreekt het licht, dan blijven blad en stengel wit of lichtgeel.Vroeger was witloof erg bitter. Sommige mensen, vooral kinderen, hielden daar niet van. Door veredeling van de soort en vooral te selecteren op de minder bittere smaak, smaakt het witloof tegenwoordig minder bitter dan vroeger. Wist je dat het kweken van witloof eigenlijk per toeval is ontdekt in de Botanische Tuin van Brussel? In 1851 liet de hoofdtuinman Frans Breziers zijn cichorei overwinteren in de champignonkelders. Hij sneed het

CIChoREI: CulTuuR En WETEnsChaP In één PlanTDoor Petra Nooyens

25

Cultuurkriebels

groene loof van de wortels en legde ze in bakken met aarde. Op een dag ontdekte hij dat er kleine compacte scheuten boven de grond kwamen. Hij sneed de witte scheuten af en de nieuwe groente smaakte goed. Hij hield zijn ontdekking geheim, maar na zijn dood vertelde zijn weduwe het door aan haar tuinman, en die vertelde het weer verder ... Vandaar dat witloof ook wel ´Brussels lof´ wordt genoemd.Weetje: witloof in het engels is chicory, in het Frans chicorée. Allebei afgeleid van cichorei.

WETEnsChaP

VetvervangerSinds een tiental jaren wordt de wortel van cichorei ook commercieel geteeld voor de productie van inuline. Inuline is een koolhydraat dat van nature in tal van planten voorkomt. Het vormt een reserve-stof voor de plant in tijden van schaarste en het beschermt de plant ook tegen bevriezing. Cichorei is een van de weinige planten met een zeer hoog percentage inuline: 15 tot 20%. Vanwege dit hoge per-centage loont het de moeite om cichorei uitsluitend te kweken voor de productie van deze stof. De extractie van inuline uit de wortel lijkt op de suikerextractie uit de suikerbiet: de wortel wordt gesne-den, gewassen en via een difussieproces met warm water wordt de inuline uit de wortel gehaald. Dan wordt het extract gedroogd en houd je het smaakloze witte inuline-poeder over.Inuline is een koolhydraat die bestaat uit een lange keten van fructosemolecu-len met een glucosemolecuul als eind-element. Door zijn lengte is het minder goed oplosbaar in koud water waardoor het in een waterig milieu een gel vormt. Deze inulinegel, eigenlijk een netwerk van onoplosbare fijne partikels, imiteert hetmondgevoel van vet. Inuline wordt dan ook als vetvervanger gebruikt in melkpro-

ducten en desserts zonder de smaak of textuur te beïnvloeden.

ZoetstofInuline heeft geen zoete smaak, maar na hydrolyse ontstaat fructose, wat wel zoet is. Door zijn hoge zoetkracht en tegelijker-tijd lage caloriewaarde, is fructose een goede suikervervanger. Omdat fructose de bloedsuikerwaarde minder snel doet stijgen dan gewone suiker, wordt het regelmatig gebruikt door diabetici.

MedicijnInuline blijkt ook nog geneeskrachtig te zijn. Zo blijkt het ondermeer te zorgen voor een betere stoelgang, remt het worminfecties en zou het ook een gun-stige werking op het cholesterolgehalte hebben.Er is zelfs onderzoek gedaan naar cicho-rei als productieplatform voor complexe medicijnen tegen malaria.

Bronnen:

https://sites.google.com/site/kruidwis/

http://www.cichorei.nl/

http://nl.wikipedia.org/

26

hET WERK Van MERCaToR lEEfT VERdER …na 500 jaar nog steeds een invloedrijke wetenschapper

Mercator was een polyvalente wetenschapper, wiens naam het meest verbonden wordt met atlaskaarten, maar wist je dat zelfs het woord ‘atlas’ dankzij hem nu nog steeds gebruikt wordt als naam voor een kaartenboek. Zijn inzichten en wetenschappelijke ontwikkelingen beïnvloeden nog steeds ons dagelijks leven. Een bloemlezing.

Extra

aMERIKa

Aanvankelijk was het de Duitse Cartograaf Waldseemüller die op zijn wereldkaart “Universalis Cosmographia” (1507) het toen bekende zuidelijke deel van de nieuwe wereld de naam af van de ont-dekkingsreiziger “Amerigo Vespucci”. Omdat de namen van alle continenten vrouwelijk zijn gebruikte hij “Amerika” wat de vrouwelijke vorm is van Amerigo.Op zijn beroemde hartvormige wereld-kaart “Orbis imago” (1538) gaf Mercator als eerste ook het noordelijke deel van het nieuwe continent de naam “Amerika”. De inwoners van o.a. USA en Canada danken dus hun naam aan Mercator.

MagnETIsChE nooRdEn

Veel bijval kende zijn kaart van Vlaanderen “Flandriale Discripto” (1540) vervaardigd in opdracht van de Vlaamse kooplui.Ondertussen deed Mercator onderzoek naar het magnetische noorden. Op zijn eerste aardglobe (1541) duidde hij in de buurt van de Noordpool het “Magnetum Insula” of magnetische noorden aan.

ITalIEK sChRIfT

Om zijn kaarten te voorzien van een dui-delijk en leesbaar schrift ontwikkelde hij een nieuw lettertype. In 1541 publiceerde hij een handboek voor “Italiek” of “cursief schrift”, lettertypes die we nog steeds gebruiken.

27

WETEnsChaPPElIJKE InsTRuMEnTEn

Om de navigatie op zee te verbeteren en de nieuw ontdekte gebieden op te meten vervaardigde Mercator diverse instrumenten. Astrolabia, armillairsferen, zonnewijzers en landmeetkundige instrumenten waren de voornaamste. Zijn belang-rijkste opdrachtgever was Keizer Karel.

aTlas

De laatste jaren van zijn leven vervaar-digde Mercator een groot aantal kaarten van de toen bekende wereld. Hij bundelde ze in een boek en gaf het de naam “Atlas” een naam die we nog steeds gebrui-ken voor een kaartenboek. Het immense werk werd pas een jaar na zijn overlijden uitgegeven door zijn zoon Romulus. Later werden alle kopergravures opgekocht door de Nederlandse uitgever en carto-graaf Judocus Hondius. Tot meer dan 100 jaar na de dood van Mercator werden de beroemde “Mercator – Hondius atlassen” uitgegeven.

MERCaToRPRoJECTIE

Veruit zijn meest baanbrekend werk was de ontwikkeling van een nieuw systeem om de wereldbol op een plat vlak te tekenen. In 1492 werd door Columbus het nieuwe continent “Amerika” ontdekt. In de zes-

tiende eeuw werden de wereldzeeën alsmaar intenser

bevaren op zoek naar nieuwe gebieden. Om de zeekaarten en

hun gebruik te verbeteren ontwierp Mercator een nieuwe projectie de zgn. “Mercatorprojectie” of de “Projectie van de wassende breedtes” (1569). Alhoewel de proporties van de continenten niet juist zijn weergegeven bleek deze ontdekking fenomenaal te zijn.

gPs

De ontwikkeling van de Mercatorprojectie was zo baanbrekend dat ze nog steeds gebruikt wordt. Ondanks onze hoogtech-nologische uitvindingen is zijn systeem nog steeds niet verbeterd. Integendeel, in de ruimtevaart wordt het systeem gebruikt en alle zeekaarten worden er in weer gegeven. Onze moderne navigatie-systemen zoals GPS zijn gebaseerd op de Mercatorprojectie.

Rechtzetting:De foto’s die in het vorige JCWeetje

verschenen bij het artikel over Mercator zijn van Joseph Lyssens,

Digi- Fotoclub Diamond Rupelmonde.

Extra

Boekentipshet verhaal van Tracy Beaker - Jacqueline Wilson

Tracy is 10 jaar. Ze woont in een weeshuis, maar het liefst van al zou ze ooit in een echt huis wonen, meteenechtefamilie.Zeiseenondeugendeflapuitenverteltinhaareigenwoordenditknappe,ontroerende en vaak grappige verhaal.

Vanaf 8 jaar, 128 p., € 13,95

het jaar van de draak - gerda Van Erkel

China, 1982. Huan is 12 en de tegenpool van haar jongere broertje Tao. Hij is impulsief en eigenzinnig, maar toch zou ze hem voor geen geld willen missen. Tot het noodlot toeslaat… Na de dood van Tao, neemt Huan een drastische beslissing: ze begraaft haar eigen dromen en verlangens en stelt zich ten dienste van haar ouders. Maar ondertussen dringen de protesten tegen het strenge regime ook haar leven binnen. Een verrassend en ontroerend portret van een opgroeiend meisje.

Vanaf 14 jaar, 176 p., € 15,95

Kijk je ogen uit! de mooiste dierenfoto’s uit de natuur - Jan Paul schutten

Wist je dat vleermuizen al vliegend drinken? En dat nijlpaarden kunnen slapen in het water? Dit boek verzamelt honderden afbeeldingen van dieren van over de hele wereld. Vertederend, indrukwekkend, kleurrijk, stoer, grappig of schattig: alle aspecten van het dierenrijk worden in beeld gebracht. De foto’s worden voorzien van verrassende teksten en boeiende weetjes.

Voor alle leeftijden, 176 p., € 19,95

Vijftien wilde zomers - Jan de leeuw

Thomas denkt dat hij klaar is voor de Grote Liefde als Orphee onverwacht zijn leven binnenwandelt. Maar Orphee aarzelt, ze wil haar hart niet opnieuw laten breken. Thomas zoekt zich een weg naar haar hart en gooit alles wat hij heeft in de strijd. Hij is niet de enige die worstelt met gevoelens. Ook zijn moeder en grootvader stellen zich de vraag: wat moet je met de liefde als de geliefde is verdwenen? Een aangrijpende roman over liefde en gemis.

Vanaf 14 jaar, 144 p., € 15,95

alles uit de kast! - Karen van gulik en Celesta daniëls

De kasten bij je thuis liggen vol leuke spulletjes. Met dit boek maak je coole knutsels met spullen diejezouitdekasthaaltenwaarmeejedaarnanogurenkanspelen!Plasticflessenveranderenin windmolens. Oude cd’s, daar maak je een hoovercraft van. Met oude dozen, kranten en tijdschriften bouw je een poppenhuis. Ideaal voor creatieve vakantiedagen!

Vanaf 9 jaar, 128 p., € 19,95

28

29

Voor deze proef heb je niet alleen je longen nodig, maar ook je hersens. Verder neem je nog een lege petfles en een ballonnetje dat je heel licht opblaast. Het moet echt niet groot zijn, gewoon bol staan. Probeer de ballon in de fles te duwen. Lukt dat niet? Probeer dan eens een lege ballon over de mond van de fles te spannen en deze in de fles op te blazen. Wat, lukt het nog niet?

Hoe komt het dat je de ballon niet kan opblazen? Wat zou je kunnen doen om dat probleem op te lossen?De lucht in de fles zit in de weg. Omdat je de opening van de fles afsluit met de ballon, kan de lucht niet ontsnappen.

Lucht neemt volume in.Als je die ballon toch absoluut in de fles wil krijgen, moet je ervoor zorgen dat de lucht wel weg kan. Daarvoor moet je een klein trucje toepassen: een gaatje onderaan de fles. Je kan er zelfs een goocheltruc van maken als je de ballon in de fles opblaast en dan snel, zonder dat je toeschouwers het merken, de opening met je vinger bedekt. De ballon blijft opgeblazen in de fles.Trek vervolgens de lucht terug uit de fles door één of andere toverspreuk te fluisteren en ongemerkt je vinger van het gaatje te halen.Nog vreemder wordt het als je iemand anders de ballon laat opblazen, terwijl jij je vinger op het gaatje houdt.

Bron:“De proefjeskoffer”, Winadoe vzw - http://users.telenet.be/Winadoe/

Winadoe

Breinbrekers

30

BREInBREKER 2

Los de rebus op. Een rebus is een woordpuzzel

waarin afbeeldingen gebruikt worden om

woorden of woorddelen voor te stellen. Bij de

afbeeldingen staan letters die toegevoegd,

verwijderd of vervangen moeten worden.

BREInBREKER 3

Dis een sudoku: een “Puzzel” met een aantal

reeds ingevulde vakjes. De kunst is de overige

vakjes ook in te vullen op zo’n manier dat in elke

horizontale lijn én in elke verticale kolom de cijfers

1 tot en met 9 één keer voorkomen. Bovendien

is de puzzel onderverdeeld in negen blokjes van

drie bij drie, die elk ook weer eenmaal de cijfers

1 tot en met 9 moeten bevatten.

(Oplossing is het getal van drie cijfers in de vakjes ABC)

BREInBREKER 1

Nicolas heeft twee lege wijnflessen: één van

drie liter en één van vijf liter. Hij heeft twee liter

wijn nodig. Hoe kan hij precies twee liter wijn

afmetenmetzijntweeflessen?

3131

Geef het juiste antwoord op minimum twee van de drie breinbrekers op p. 30 en win dit leuke boek alles uit de kast!

Stuur ons het antwoord op

per post naar het adres JCW, Vlaanderenstraat 101, 1800 Vilvoorde

per fax op het nummer 02 253 39 14

per mail naar het adres jcweetje@jcweb.be

Naam + voornaam

Adres

Telefoonnummer

Email

Geboortedatum

Antwoord 1

Antwoord 2

Antwoord 3

antwoorden van JCWeetje 2012, nr. 2:

1. Raadsel: Claudia’s vader is een stuk jonger (vb. 32 jaar) en heeft een jonge moe-der (50 jaar dus).

2. Rebus: ambassadeur.3. Sudoku: 454

Jeugd, Cultuur en Wetenschap vzwVlaanderenstraat 101, 1800 Vilvoorde

Tel. 02 252 58 08 - Fax: 02 253 39 14

info@jcweb.be - www.jcweb.be

Om in te schrijven op de JCW nieuwsbrief, mail naar nieuwsbrief@jcweb.be

v.u

. : A

nn

e-L

ize

Ko

ch

uyt

, Vla

an

de

ren

stra

at

101,

180

0 V

ilvo

ord

e

Het JCWeetje wordt ondersteund binnen het Actieplan Weten-schapscommunicatie, een initiatief van de Vlaamse Overheid.

De Smaak van thuis“Knibbel knabbel knuisje, wie knabbelt er aan mijn huisje?”

Van 15 tot 25 november 2012 beleeft Vlaanderen voor de zesde keer de Week van de Smaak.

De Smaak van Thuis, het thema van deze editie, is voor iedereen anders en net daarom zo bij-

zonder. De Smaak van Thuis is verbonden met vroeger en nu, met de eigen keuken en die van

familie, vrienden of buren.

Op dit (eet-)cultuurevenement kan en wil JCW niet ontbreken. Samen

met de Portaelsschool nodigen wij iedereen graag uit op woensdag

21 november 2012. Kunstwerken maken om van te smullen, een eetbaar

huisje bouwen, proefjes met dingen die je thuis in je keuken kan vinden, …

Zekerwetendatjeeendagbeleeftwaarjejevingersvankanaflikken!

Wanneer: woensdag 21 november 2012

Plaats: Portaelsschool voor Beeldende Kunsten, Spiegelstraat 62, Vilvoorde

Kostprijs: gratis

leeftijd: 6-12 jaar

Meer info via ellen@jcweb.be of 02 252 58 08.

In de kijker