9e jaargang

nummer 12

december 2011

Special: Meten en regelen > Energiestromen op

het spoor > Meten met het gezonde verstand

> Een warmtebeeld camera kiezen

Lossnay WTW-unit

Een schoolvoorbeeld van l uchtverversing

Lossnay WTW schoolventilatie

Kijk voor de Lossnay scholen actie opwww.alklima.nl

Gratis Mitsubishi Electric beamer voor de school!

Adv Lossnay A4_ALKhoek_jasper.indd 1 26-10-11 11:09IZ1211_omslag_buiten.indd 3 23-11-2011 12:47:14

Luchtbehandeling en ventilatie in de meest efficinte vorm.

LH/TLH, TLHD, KL Uitgebreid leveringsprogramma Leverbaar in koeluitvoering Toepasbaar met buitenlucht aanzuig Verkrijgbaar met regeling

CKL Warmteterugwinning tot 90% Voldoen aan VDI 6022 hygine richtlijn Energiezuinige en regelbare EC-motoren Compleet met regeling

Het merk voor energiebesparing www.wolf-klimaattechniek.nl

CKL - Comfort-Compact unit

TLH - Luchtverhitter

TLHD - Luchtverhitter

KL - Ventilatorconvector

Bezoek onze stand

in hal 9, nr. A014

Wolf Klimaatttechniek B.V., Eckertstraat 18A 8263 CB KAMPEN, Tel. (038) 333 6801

A4_Lftung_Wolf Niederlande 21.11.11 13:28 Seite 1

KIJK VOOR MEER INFORMATIE EN ALLE ADRESSEN OP WWW.PROBIN.COMLEVERING IN HEEL NEDERLAND.

probin Aalsmeerprobin Alphen a/d Rijnprobin Borneprobin Schottert Dedemsvaart probin Edese IJzerwarenprobin Telder Emmeloordprobin Goorprobin Heemstede

probin Kaatsheuvelprobin Telder Kampen probin Telder Lelystadprobin Van Arnhem Montfoortprobin Papendrechtprobin Roelofarendsveenprobin Van Dijk Sassenheimprobin Venray

NIEUWper 1-12-2011probin Dronten

Volg ons op Twitter

probin_nl

LOOPLAMP TLdubbel gesoleerde elektronische 8 Watt TL lamp met 5 meter kabel. Lengte 49 cm. Ideaal voor in de garage of op de werkplaats. 750.782.0010 VAN 7,47

5,00

+

+

TANGENSET 3-DELIG S8343JCfraaie zelfklemmende waterpomptang met een soft-touch drukknop en nhands jnverstelling, een krachtige zijsnijtang met grote hefboom-werking voor alle soorten draad. Geharde snijvlakken. Max. snijcapaci-teit 1,4 - 2,0 mm. De telefoontang heeft halfronde bekken en rechte grijpvlakken. www.gedore.nl596.102.0243

VAN 93,00

49,00

VENTILATORKACHEL EFH50202000 Watt kachel met 3 warmtestanden en oververhittingsbeveiliging. Daarnaast ook met een instelbare thermostaat. Makkelijk in gebruik en 2 jaar garantie.www.zibro.nl650.700.0125

75 M 3

41,95

probin installateurszaken november 2011.indd 1 04-11-11 13:33IZ1211_omslag_binnen_02_55.indd 2 22-11-2011 10:29:48

IZ1211_intergas_03.indd 3 18-11-2011 9:28:11

Denk verder...

Wij willen hiermee allen bedanken die ons, als vreemde eenden in de klimaatmarkt in de afgelopen jaren het vertrouwen schonken.Want wij zijn de halve garen, de buitenbeentjes, de rebellen, de onruststokers, diegenen die het anders zien. Wij zijn niet gek op regeltjes

en hebben geen respect voor de bestaande stand van zaken. Je kunt ons napraten, tegenspreken, ophemelen of omlaag halen.Het enige wat je niet kunt is om ons heen. Want samen met onder andere bovenstaande opdrachtgevers brengen wij verandering.

Brengen wij de Benelux verder. En waar sommige mensen ons als malloten zien, zien anderen ons als genien.Omdat de mensen die gek genoeg zijn om te denken dat ze de wereld kunnen veranderen, diegenen zijn die het ook doen.

www.digicontrolbenelux.com

IZ1211_digicontrol_04.indd 4 18-11-2011 9:32:37

Inspecteren en controleren in n oogopslag Warmtebeeldcamaras

Barre tijden, nieuwe oplossingen Verruim je werkgebied Meet eerst met het gezonde verstandBij klachten over binnenklimaat

Maak energiestromen transparantMonitoren en regelen

Avatars als Social AgentsGedragsbenvloeding En verderVan de redactieIn de pijplijn, incl. Agenda en IZAPColumn PubliventEen luchtgordijn bespaart energieZuinige circulatiepompenAf fabriek

Kunststof leidingsystemen in opmarsOok in de jachtbouw

En verder DruppelsColumn KiwaColumn Van Hoof

IZ ZAKELIJKUneto-VNI pleit voor sterke overheidIn of uit de recessie?

Het nieuwe installerenMet augmented reality

Mijn moeder vertelt altijd heel trots dat ik monteur benBalans op de werkvloer, deel 3

En verderColumn Uw Duurzame Woning Column Ben KuipersColumn Frank Thoonen ZakennieuwsColumn OTIBColumn Uneto-VNI

18

20

22

24

27

79

17464853

IZ SANITAIR

IZ TECHNIEK

30

282832

34

37

38

12 4043454550

december 2011 5

9e jaargang

nummer 12

december 2011

Special: Meten en regelen > Energiestromen op

het spoor > Meten met het gezonde verstand

> Een warmtebeeld camera kiezen

COLOFONInstallateursZaken (ISSN:1872_6607)Maandelijks verschijnend praktijkblad voor de W-installateur met oog voor techniek n (commercile) bedrijfsvoeringOplage: 8.000 exemplarenAandachtsgebieden: gas, water, verwarming, luchtbehan-deling, koeling, sanitair, dakbedekking, energie en milieuEen uitgave van: Merlijn Plus BV, Postbus 275, 2740 AG Waddinxveen T: (0182) 63 17 17, F: (0182) 61 78 15 E: info@merlijnplus.nl I: www.merlijnplus.nlRedactie: Frank Stouthart (hoofdredacteur), Ruthger te Marvelde, Wietse Buma E: redactie@merlijnplus.nlVaste medewerking: Ton Meijer (cartoon), Publivent, Elly Verburg (OTIB), Paul Tersmette (Uneto-VNI), Kiwa, Joost van Hoof (HU), ISSO, Ben Kuipers, Frank Thoonen en Uw Duurzame WoningAdvertentie-exploitatie: Ruud Struijk T: 0182 63 17 17 E: r.struijk@merlijnplus.nlUitgever: Frank StouthartSecretariaat: info@merlijnplus.nlAbonnementen: Benelux 19,50. Buitenland 58,50. Losse nummers 5,-. Prijzen per jaar en incl. BTW. Abonnementen lopen automatisch door tenzij 2 maanden voor het einde van de abonnementsperiode schriftelijk bij de uitgever wordt opgezegdE: abonnementen@merlijnplus.nlVormgeving: Yolanda van der NeutBasis vormgeving: DUO-ontwerp, UtrechtDruk: Ten Brink, Meppel

Merlijn Plus BV, 2011 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder schrifte-lijke toestemming van de uitgever. Publicaties geschieden uitsluitend onder verantwoording van de auteurs. Alle daarin vervatte informatie is zorgvuldig gecontroleerd. De auteurs en uitgever aanvaarden echter geen verantwoordelijkheid voor de gevolgen van eventuele onjuistheden.

Spirotech ontwikkelt en produceert innovatieve

totaaloplossingen voor het conditioneren van (vloei-

stoffen) in HVAC- en procesinstallaties: appendages,

toevoegingen en advies voor optimale werking

en kwaliteitsborging van de installatievloeistof en

installatie zelf. Deze producten en diensten dringen

storingen, slijtage en onderhoud. Ze bieden grote

voordelen en tijdwinst bij het ontwerpen, monteren,

opstarten en inregelen van installaties. Ze leveren

meer rendement op en een lager energiegebruik,

tot wel 25%. Vanwege de focus op kwaliteit,

productontwikkeling en procesverbetering worden

Spirotech-producten aanbevolen door vooraanstaan-

de producenten van installatiecomponenten; zowel

voor verwarmings- als koelinstallaties.

IZ1211_inhoud.indd 5 22-11-2011 14:23:46

GRATIS iPad 2

GRATIS Nintendo

Wii

Watts Industries Netherlands BVKollergang 14 6961 LZ Eerbeek - The NetherlandsPhone + 31 313 673700Fax + 31 313 652073E-mail: info@wattsindustries.nl www.wattsindustries.nl

BELUX THERMOSTAAT ACTIE: meedoen was nog nooit zo voordelig!Watts Industries stelt de nieuwste generatie digitale kamerthermostaten voor. De Belux Light (RF) en Belux Pro (RF) zijn uiterst gebruiksvriendelijk en verhogen het comfort van uw klanten in n simpele beweging. Bovendien zijn ze voorzien van een groot oplichtend display en zijn ze compact en modern ontworpen. Bestel voor 599 aan Belux thermostaten en krijg een Nintendo Wii cadeau. Voor een totaalbedrag van 1499 wordt u de trotse eigenaar van een iPad 2. Ga dus snel langs bij uw Watts Industries-groothandel en vul de bestelkaart in.

Deze actie loopt tot 31/12/2011 zolang de voorraad strekt en is enkel geldig voor professionele installateurs.

IZ1211_watts_06.indd 6 22-11-2011 10:42:33

december 2011 7

van de redactie

Als u vandaag voor 16.00 uur belt, hebt u hem morgen in huis: onze uitgebreide cata logus. Een over zichtelijk boekwerk van 36 pagina's waarin u een compleet leverings programma van koperen en bronzen pro duk ten en half-fabrikaten aantreft. Vooral ook in grote maten! Wij kunnen meestal uit voorraad leveren.

www.gizom.nl

U I T O N Z EK O P E R / B R O N S

C A T A L O G U SAan de leiding in aluminium, koper en brons.Tel. (0598) 61 57 38. Fax (0598) 61 23 52.

Gebouwen zijn grootverbruikers als het om energie gaat. Zon 40 procent van het energiegebruik wereldwijd is gebouwgebonden. Vooral verwarming en koeling tikken aan. En dan te bedenken dat het vergroenen van gebouwen helemaal niet zon heksentoer is. Als energiestromen slim zouden worden beheerd (lees: verwarming uit of laag als er niemand aanwezig is, niet nodeloos licht laten branden, niet met open ramen verwarmen, niet te hoog stoken, zo min mogelijk koelen enz. enz.), zou je zomaar 30 procent kunnen besparen. En als gebouwinstallaties goed worden ontworpen en ingeregeld, maak je al een veel zuiniger (tot 25 procent minder energiegebruik!) start. Monitoren is het sleutelwoord, weten hoeveel energie waar naartoe gaat. Op die manier kom je verspilling op het spoor. Een Belgische firma heeft een beheersysteem ontwikkeld