HOE KRIJGEN ZE ME ZO GEK? - Businezz...Deze frustraties zijn te overwinnen door jouw eigen...

Over het zélf aanpakken van frustraties, ineffectief gedrag en andere werkdilemma’s

DE COMPLETE GEDRAGS-

PSYCHOLOGIE VAN DE

MANAGER

MARJAN HASELHOFF

MARJAN HASELHOFF

MAAK LEIDINGGEVEN

LEUK EN SUCCESVOL!

‘ Zo word je gelukkiger en effectiever als manager en als mens. Lezen dus en morgen toepassen!’ Prof.dr.ir. Mathieu Weggeman, bestuursadviseur en hoogleraar organisatiekunde aan de Technische Universiteit Eindhoven.

‘ Ontspannen blijven ook onder moeilijke omstandigheden! Wie wil dat niet? Het recept heeft alles te maken met het managen van emoties. Marjan beschrijft met tal van voorbeelden en veel oefeningen wat u eraan kunt doen. Doe er uw voordeel mee.’ Prof. dr. Willem Mastenbroek, hoofdredacteur ManagementSite.nl

‘ Persoonlijke ontwikkeling is nooit klaar. Wie wil (leren) omgaan met ineffectief gedrag vindt in dit boek prachtige voorbeelden en handige handvatten op weg naar Personal Power. En wie is daar niet naar op zoek?’ Ewald Smits, Management Team

Veel managers balen er regelmatig van dat dingen niet gaan zoals ze willen dat ze gaan. Je krijgt mensen niet mee in verandering, ze nemen onvoldoende verant-woordelijkheid, ontplooien te weinig initiatieven, halen hun resultaten niet, et cetera. Vaak zorgt dit voor een ontevreden gevoel; je mist de grip op je team, wordt geleefd door anderen en komt misschien wel uitgeblust thuis.

Deze frustraties zijn te overwinnen door jouw eigen ineffectieve gedrag tegen het licht te houden. Effectief leidinggeven gaat over het veranderen van jezelf vanuit de gedachte dat je alleen op jezelf 100% invloed hebt. Veel werkdilemma’s zijn terug te voeren op gedrag waarmee jij jezelf onbewust saboteert. Denk aan je controledrang, ongeduld, perfectionisme, confrontatiemijdend- of pleasegedrag. Confronterend? Zeker! Maar ook bewezen effectief. Door het toepassen van de zeer praktische methode van Marjan Haselhoff leer je op een ontspannen maar zeer effectieve manier leiding te geven en wordt managen leuker en succesvoller dan ooit tevoren.

Word jij soms ook ‘gek’ van de mensen in je team? Dat is niet zo uitzonderlijk.

HO

E KRIJGEN

ZE ME ZO

GEK?

Marjan Haselhoff is eigenaar van BuroKracht. Daarnaast is ze o.a. podiumauteur bij ManagementTeam en auteur op ManagementSite.nl

801/770

978 90 5261 9934 6199347890529

ISBN 978-90-5261-993490000 >

Hoe krijgen ze me zo gek?

Binnenwerk Zo gek 1 11-12-12 11:19

‘Het zijn niet de dingen die gebeuren die ons een bepaald gevoel geven.Onze gevoelens komen voort uit de houding die wij aannemen tegenover de dingen die gebeuren.’– m a r c u s a u r e l i u s

Ik draag dit boek op aan mijn kinderen Pepijn, Casper en Lian.

Zij zijn mijn spiegel in het leven.


HOE KRIJGEN ZE ME ZO GEK?

Over het zelf aanpakken vanfrustraties, ineffectief gedragen andere werkdilemma’s

MARJAN HASELHOFF


Meer informatie over deze en andere uitgaven kunt u verkrijgen bij:

Sdu Klantenservice

Postbus 20014

2500 ea Den Haag

tel.: (070) 378 98 80

www.sdu.nl/service

© 2012 Marjan Haselhoff

Academic Service is een imprint van Sdu Uitgevers bv.

Redactie: Rinus Vermeulen, Haarlem

Omslag: Haas Design, Utrecht

Binnenwerk: Villa Y, Den Haag

Druk- en bindwerk: Drukkerij Wilco, Amersfoort

isbn 978 90 5261 993 4

nur 801, 805

Alle rechten voorbehouden. Alle intellectuele eigendomsrechten, zoals auteurs- en data-bankrechten, ten aanzien van deze uitgave worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze rech-ten berusten bij Sdu Uitgevers bv en de auteur.Behoudens de in of krachtens de Auteurswet gestelde uitzonderingen, mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestem-ming van de uitgever.Voor zover het maken van reprografi sche verveelvoudigingen uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16 h Auteurswet, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (Postbus 3051, 2130 kb Hoofddorp, www.reprorecht.nl). Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet) dient men zich te wenden tot de Stichting PRO (Stichting Publicatie- en Reproductierechten Organisatie, Postbus 3060, 2130 kb Hoofddorp, www.cedar.nl/pro). Voor het overnemen van een gedeelte van deze uit-gave ten behoeve van commerciële doeleinden dient men zich te wenden tot de uitgever.Hoewel aan de totstandkoming van deze uitgave de uiterste zorg is besteed, kan voor de afwezigheid van eventuele (druk)fouten en onvolledigheden niet worden ingestaan en aan-vaarden de auteur(s), redacteur(en) en uitgever deswege geen aansprakelijkheid voor de gevolgen van eventueel voorkomende fouten en onvolledigheden.

All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval system, or transmitted in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, recording or otherwise, without the publisher’s prior consent.While every effort has been made to ensure the reliability of the information presented in this publication, Sdu Uitgevers neither guarantees the accuracy of the data contained herein nor accepts responsibility for errors or omissions or their consequences.


5

VOORWOORD

‘Welk hoger doel zou er in het leven kunnen zijn, dan te leven zoals je werkelijk bent?’- j o h n g r e v e n

In 2003 zette ik mijn eerste stappen in ‘persoonlijk ontwikkelingsland’.

Ik dompelde me volledig onder in cursussen om mezelf te ontdekken.

Ik had geen idee waar ik naar op zoek was. Laat staan dat ik kon

bevroeden wat dit zou opleveren en wat daarvan de consequenties

zouden kunnen zijn. Toch voelde ik een enorme drang mezelf bloot te

stellen aan het onbekende. Om meer over mezelf te weten te komen.

Het onbewuste wist waarschijnlijk dat ik nog heel veel te leren had.

In 2002 had ik besloten mijn baan als marketinggroupmanager vaarwel

te zeggen. Het voelde niet langer goed. Ik merkte dat mijn hart niet lag

bij de marketing. Wat ik wel leuk vond was het leidinggeven. Daar werd

ik blij van. Ik vond het heerlijk ‘mijn’ medewerkers te helpen groeien in

hun werk en hen beter te laten functioneren. Gelukkig kreeg ik terug

dat ze mij een goede people manager vonden. Dat sterkte mij in het idee

dat ik daar iets mee moest doen, beter gezegd: mee wilde doen. Weg-

gaan bij deze werkgever, bleek later, is één van de beste beslissingen in

mijn leven geweest. Niet dat ik op dat moment helder voor ogen had

wat ik wel ging doen. Ik vertrouwde er echter op dat met verloop van de

tijd dit antwoord zich zou openbaren ... En zo geschiedde.

Het belangrijkste was dat ik contact maakte met wat ik het liefst wilde

doen. Dat bleek het ontwikkelen van mensen in hun groei naar een

leuker, gelukkiger en effectiever leven. Toen ik na een tijdje zoeken

gevonden had in welke vorm ik dit wilde gieten (het opzetten van mijn

eigen bedrijf als trainer/coach), realiseerde ik me het volgende. Wan-

neer ik mij volledig wilde gaan richten op het coachen en trainen van

groepen en individuen wilde ik mezelf ook verder ontwikkelen. Ik kon

dan niet continu persoonlijk geraakt worden door allerlei problemen

van coachees. Ik voelde, denk ik, intuïtief aan dat er voor mij nog veel


6

h o e k r i j g e n z e m e z o g e k ?

te halen was. Dat er nog veel onopgeloste thema’s te overwinnen

waren. Dat bleek inderdaad het geval.

Er kwam een hoop los tijdens de cursussen die ik bezocht. Ik liep tegen

mijn ongeduld aan, ontdekte dat ik vreselijk snel oordeelde over ande-

ren, merkte dat ik me nog veel te emotioneel afhankelijk opstelde naar

mijn partner (kon vaak lekker bij hem uithuilen, maar nam gewoon

geen verantwoordelijkheid voor mijn eigen gedrag), legde nog te vaak

de schuld van mijn emoties bij anderen. En zo kan ik nog wel even

doorgaan. Kortom: ik werd enorm geconfronteerd met mezelf. Ik kreeg

inzichten die ik nooit meer zal vergeten. Ik kwam erachter dat al mijn

gedrag en emoties van mij zijn. Dat ik zelf de oorzaak ben van mijn

ongeduld, mijn irritaties, mijn koppigheid, mijn vooroordelen, et cetera.

Het mooie van dit inzicht was dat dit mij een enorm gevoel van vrijheid

opleverde. Er openbaarde zich een besef dat wanneer al die emoties van

mij zijn, en de oorzaak nooit bij een ander kan liggen, ik maar beter

met die negatieve emoties kon stoppen.

Het helemaal stoppen met negatieve emoties bleek echter een brug te

ver. Wel heb ik geleerd om mezelf veel meer te beheersen en me veel

minder druk te maken over zaken. Ik ontdekte wat innerlijke rust wer-

kelijk betekent en hoe je kunt leren dit op elk moment van de dag te

creëren. Ik leerde om veel meer bij mijn gevoel te komen en dat gevoel

en emoties wezenlijk verschillende zaken zijn (in dit boek ga je hier

alles over leren). Ik maakte verder contact met mijn oneindige potenti-

eel. Dit gaf me enorm veel kracht en vertrouwen om het leven te creë-

ren dat ik wilde. Om me niet gek te laten maken door anderen, maar

bewust te leven en keuzes te maken die bij mij passen. Ik had nieuwe

ervaringen die me heel andere inzichten opleverden over de wereld.

Over wat voor mij waar is en wat niet. Je kunt gerust zeggen dat ik

transformerende ervaringen heb gehad die mijn leven voorgoed volle-

dig omdraaiden ... Het gaat te ver om hier nu uitgebreid op in te gaan,

maar in dit boek zijn de meeste van die inzichten verwerkt.


7

voorwoord

In de jaren na mijn transformatie heb ik vervolgens, met vallen en

opstaan, praktische invulling leren geven aan het overbrengen van mijn

inzichten op anderen. Want één ding werd mij duidelijk: de inzichten

die ik heb gekregen gun ik anderen ook (vandaar dit boek). Na aange-

sloten te zijn bij verschillende franchiseorganisaties richtte ik uiteinde-

lijk eind 2009 mijn eigen bedrijf BuroKracht op. Vrij snel heb ik toen

besloten me alleen te focussen op managers. Waarom? Ik had jaren-

lang managers getraind en kwam erachter dat ik de dynamiek van een

manager inspirerend vind. Een manager heeft met zichzelf te maken,

maar ook met teamleden; hij of zij is verantwoordelijk voor zijn/haar

eigen effectiviteit en is ook verantwoordelijk voor het verder vergroten

van de effectiviteit van zijn/haar teamleden. Daarnaast zorgde mijn

eigen ervaring als manager ervoor dat ik me meer dan gemiddeld aan-

getrokken voel tot deze doelgroep.

Inmiddels heb ik geleerd dat persoonlijke ontwikkeling nooit klaar is. Ik

heb mooie inzichten gehad, maar loop nog dagelijks tegen kleine en

grote worstelingen aan in mijn leven. Elke dag pas ik de methode die ik

in dit boek heb omschreven toe op mijn eigen dilemma’s. Hierdoor blijf

ik groeien en iedere keer weer nieuwe kanten van mezelf ontdekken.

Dit zorgt ervoor dat ik bewust leef, hetgeen me een dankbaar en vrij

gevoel geeft. Bewust leven betekent namelijk voor mij dat ik elk

moment kan kiezen wat ik wil en wat ik doe.

Het kan confronterend zijn met jezelf aan de slag te gaan. Waarom?

Omdat jij jezelf een spiegel moet voorhouden. Je zult dus klaar moeten

zijn voor refl ectie. Zodat je de stap kunt maken naar iets nieuws. Naar

het ontdekken van nieuwe mogelijkheden anders met situaties om te

gaan. Het kan bijna niet anders dan dat je, wanneer je dit boek zorgvul-

dig leest en toepast in de praktijk, tot nieuwe ontdekkingen komt. Ont-

dekkingen waardoor je beeld van je huidige eigen gecreëerde werkelijk-

heid misschien gaat wankelen. Ben jij klaar voor deze transformatie?

Zo ja, dan wens ik je heel veel plezier met lezen en met het toepassen

van alle inzichten en oefeningen. Zo nee, geef dan dit boek aan iemand

anders. Wie weet kun je hem/haar er een plezier mee doen.


8


Ik zou het ontzettend leuk vinden te horen wat je van mijn boek vindt.

Mail me dus gerust je bevindingen, ervaringen en reacties. Daar kan ik

ook weer van leren! Je kunt me mailen op het onderstaande adres.

Mocht je meer van me willen lezen, weet dan dat ik gratis maandelijks

artikelen schrijf, specifi ek voor managers. Je kunt je opgeven via mijn

website: www.burokracht.nl.

Wie weet ontmoeten we elkaar ooit!

Hartelijke groet,

Marjan Haselhoff

[email protected]

herfst 2012


9

INHOUD

Inleiding 11

leeswijzer De Haselhoff-methode 15

stap 1 Wat is je dilemma; waar heb je het meest last van? 25

stap 2 Wat is je eigen ineffectieve gedrag? 33

stap 3 Welke emoties ervaar je tijdens je ineffectieve gedrag? 45

stap 4 Welke belemmerende overtuigingen voeden je gedrag? 53

stap 5 Wat levert je ineffectieve gedrag je op? 65

stap 6 Wat is de kernovertuiging van je ineffectieve gedrag? 71

stap 7 Accepteer de kernovertuiging 81

stap 8 Wat is je verlangen? Wat zou je liever willen ervaren? 87

stap 9 Welke nieuwe mogelijkheden zie je om de situatie op

een effectieve manier in te vullen? En hoe voelt dat? 101

bijlage 1 Verkorte versies van de methode 111

bijlage 2 De toepassing van de Haselhoff-methode op cases 119

Nawoord 131

Bronnen 133

Dankwoord 135


11

inleiding

INLEIDING

‘Vrij is de mens als hij op elk ogenblik van zijn leven in staat is zichzelf te volgen.’– r u d o l f s t e i n e r

Zou het niet geweldig zijn als iedereen in je team gewoon doet wat jij

voor ogen hebt? Dat je ze op een makkelijke manier meekrijgt in de

veranderingen die jij wilt doorvoeren? Zodat ze goed samenwerken,

effectief zijn, verantwoordelijkheid nemen voor hun gedrag, initiatieven

ontplooien, resultaten op tijd behalen, al hun afspraken nakomen …

Veel managers worstelen met het op een effectieve manier aansturen

van hun mensen. Ze hebben hart voor hun mensen, willen ze graag

verder brengen in hun eigen ontwikkeling, maar weten niet voldoende

hoe ze dat op een effectieve manier kunnen doen.

Dit boek is voor de leidinggevende, manager en ieder ander die mensen

aanstuurt en in beweging wil krijgen in zijn of haar werk. Maar die

daarbij af en toe merkt dat het aansturen van mensen best lastig is,

waardoor het leidinggeven soms te veel energie kost. Met als resultaat

dat je ontevreden bent over je eigen manier van leidinggeven en je

mensen niet effectief genoeg zijn. Misschien herken je de volgende

scenario’s; iemand in je team loopt de kantjes ervan af en je hebt geen

idee hoe je dit moet aanpakken, het lukt je niet draagvlak te creëren

voor je ideeën waardoor je mensen niet gemotiveerd en betrokken zijn,

je mensen klagen en mopperen te veel, ze nemen geen verantwoorde-

lijkheid en tonen geen initiatieven, mensen komen hun afspraken niet

na, halen hun resultaten niet op tijd (laat staan dat er uitmuntende

resultaten behaald worden), door de huidige crises is iedereen negatief

en is je eigen manager ook niet meer in staat je te motiveren en aan-

dacht te geven. Het kan maar zo zijn dat je af en toe het idee hebt: Hoe

krijgen ze me zo gek? Dat je gek wordt van de mensen in je team en

daardoor af en toe gefrustreerd en ineffectief bent. En even geen idee

hebt hoe je het managen weer leuk en succesvol maakt.


12


Al deze worstelingen zijn gelukkig te overwinnen. Maar hoe? Door je

eigen gedrag en effectiviteit als manager onder de loep te nemen. Dit

boek biedt je een methode om veel van je dilemma’s of problemen te

bekijken en overwinnen. De methode bestaat uit negen stappen. De

kern van de methode is dat je zelf leert hoe jij anders met je probleem

om kunt gaan. Waardoor je een team creëert dat prestaties levert zoals

jij die voor ogen hebt. Dus wanneer jij effectiever wordt, is de kans heel

groot dat je mensen ook veel effectiever worden. Niet omdat jij zelf

harder gaat werken, maar omdat jij op een andere manier (lees: zeer

effectieve manier) leiding leert geven. Noem het: moeiteloos leiding-

geven.

Wat betekent dat? Dat je energie krijgt van het aansturen van mensen

(en dus niet uitgeput thuiskomt). Je meer plezier ervaart in je werk,

waardoor je eigen effectiviteit vele malen groter wordt omdat jij de

juiste dingen doet op een ontspannen manier. Effectiviteit gaat over het

doen van de juiste dingen. Misschien is het moeilijk te geloven, maar

veel managers doen onbewust juist niet datgene wat nodig is om te

excelleren als manager. Wanneer je dit boek leest kun je erachter

komen welke dingen jij onbewust doet die niet bijdragen aan het zijn

van een effectieve manager.

Om alvast een tipje van de sluier op te richten: je kunt pas effectief zijn

als je ontspannen bent. Anders geformuleerd: innerlijke rust ervaart.

Voor velen is het bijna vanzelfsprekend geworden om stress en drukte

als iets te ervaren wat normaal is, wat erbij hoort. Veel mensen kunnen

zich niet voorstellen dat je ontspannen en tevens heel effectief kunt

zijn. Laat staan dat ontspanning en uitstekende resultaten samengaan.

Toch is de fi losofi e in dit boek gebaseerd op deze pijlers: wanneer jij

vanbinnen geen stress, spanning of onrust ervaart ben je vele malen

effectiever.

Ga aan de slag met alle oefeningen die je krijgt aangereikt in dit boek.

Het aardige is dat het je ook inzichten kan geven die van toepassing

zijn buiten je werk. Veel managers die ik in de afgelopen jaren getraind

heb, hebben aangegeven dat de training ook enorm heeft geholpen bij

het anders, in hun ogen beter, aanpakken van dilemma’s in hun privé-

leven. Hoe komt dit? De processen die ik beschrijf die ten grondslag

liggen aan menselijk gedrag, zijn hetzelfde voor werkgerelateerde


13

inleiding

zaken als voor privégerelateerde zaken. Misschien is het nu nog moei-

lijk voor te stellen. Ga gewoon verder met lezen, dan ervaar je vanzelf

of dit ook voor jou geldt.

Realiseer je dat ik geen pasklare antwoorden heb en persoonlijk advies

geef op jouw worstelingen en zoektocht naar meer effectiviteit. Dit

boek geeft je de handreiking een bewustwordingsproces op gang te

brengen over jezelf, over je eigen effectiviteit. Het idee is dat wanneer

jijzelf heel goed begrijpt waarom je doet wat je doet, jij je eigen proble-

men kunt aanpakken. Alle antwoorden zitten namelijk in jezelf. De uit-

daging is ze naar boven te halen. Te ontdekken wat jouw antwoorden

zijn op jouw vraagstukken. Belangrijk is dat je de methode leert door-

gronden. Zij heeft een logische opbouw. Lees dit boek daarom van het

begin tot het eind (en niet door elkaar). Op deze manier ga je begrijpen

waarom het model een bepaalde volgorde in stappen heeft. Overigens

is het niet zo dat je altijd alle stappen nodig hebt om tot inzicht te

komen op je vraagstuk. Het kan zomaar zo zijn, dat je bij een van de

eerste stappen al dusdanige inzichten krijgt, dat je meteen helder hebt

hoe jij je issue wilt aanpakken.

Wanneer je dit boek wilt doorgronden dan is aan te raden dat je de

inhoud gaat ervaren en niet alleen verstandelijk gaat begrijpen. Hoe

kun je dit doen? Door alle oefeningen die je krijgt aangereikt in elke

stap, te gaan toepassen in de praktijk (tip: leg het boek na elke stap weg

en ga de oefeningen in de praktijk ervaren). Pas dan ga je ontdekken

wat de oefening jou oplevert. Het is een valkuil te denken dat je leert

door het begrijpen van woorden. Via het denken blijven woorden een

mentale toestand en beklijven ze niet echt. Woorden worden pas van

jou als je er een ervaring aan toevoegt. Die ervaring is uniek omdat het

jouw ervaring is. Alleen jij kan het op die manier ervaren.

De echte inzichten in het leven ontstaan vaak na persoonlijke ervarin-

gen. Het volgende voorbeeld illustreert dit. Een man werd ernstig ziek

door veel te lang hard werken. Iedereen om hem heen had al jaren

gezegd dat hij minder hard moest gaan werken. Deze boodschap kwam

echter niet aan. Toen hij zeer verzwakt in het ziekenhuis lag en vreesde

voor zijn leven, kwam het diepe inzicht dat hij zijn levensstijl drastisch

wilde veranderen. Dit kwam uit hem zelf. Niemand dwong hem tot dit


14


inzicht. Omdat dit zijn eigen unieke ervaring was, leidde dit tot veel

motivatie om zijn gedrag te veranderen.

Dan nog even dit: geloof niet zomaar alles wat je in dit boek verteld

wordt. Waarom? Omdat we in ons dagelijks leven ongeloofl ijk veel aan-

nemen, onbewust, van alles en iedereen om ons heen. Je gaat ontdek-

ken in dit boek dat het grootste deel van je gedrag onbewust is. Dat

misschien veel van je gedrag bepaald wordt door de buitenwereld.

Belangrijk is dat je gaat onderzoeken waar jij tot nu toe in jouw leven

in gelooft. Wat je vindt van jezelf en anderen en dat je ontdekt of het

effectief is om dat te blijven geloven. Wie weet is het tijd dingen bij te

stellen en iets anders te gaan geloven. De kunst is om het onbewuste

bewust te maken. Zodat je zelf bepaalt wat jij wilt geloven, wat bij jou

past, waardoor je die effectieve manager kunt zijn die je wilt zijn.


15

LEESWIJZER: DE HASELHOFF-METHODE

‘Het zijn niet de omstandigheden die je ongelukkig maken, maar je gedachten erover.’– n i n s h e n g

Zoals gezegd, de methode die ik beschrijf in dit boek heeft negen stap-

pen. Hieronder worden de stappen in het kort toegelicht. Op deze

manier wordt helder wat de strekking is van de Haselhoff-methode. In

de volgende hoofdstukken wordt elke stap vervolgens uitvoerig uitge-

legd. Zo zul je, hopelijk, de werkelijke betekenis van elke stap begrijpen

en die vooral gaan ervaren door het doen van de oefeningen.

Ik wil op geen enkele manier het idee wekken dat aan dit boek een

wetenschappelijk onderbouwde theorie ten grondslag ligt. Dit boek is

geïnspireerd op het werk van een aantal auteurs die veel hebben

geschreven over soortgelijke thema’s (zie bronlijst waar mijn inspiratie

vandaan komt). De belangrijkste bron van inspiratie is echter mijn

eigen ervaring tijdens trainingen waar ik mijn eigen gedrag onder de

loep heb genomen. Deze ervaring heeft ervoor gezorgd dat ik een

bepaald perspectief heb ontwikkeld op het aanpakken van dilemma’s.

Uiteraard zijn er veel wegen die naar Rome leiden. Dit is één weg. De

methode die centraal staat in dit boek is een doorontwikkeling van een

methode die ik geleerd heb van oudcollega’s in mijn werk als trainer en

coach. De praktijk (lees: alle managers die ik inmiddels heb getraind)

heeft er uiteindelijk voor gezorgd dat deze methode zich bewezen heeft.

De negen stappen zijn bedoeld om situaties waarin jij vastloopt tegen

het licht te houden. Het gebruikmaken van alle negen stappen is moge-

lijk wanneer je tijd hebt om rustig stil te staan bij een dilemma. Je hebt

echter niet altijd zeeën van tijd om negen stappen te doorlopen als zich

plotseling iets voordoet waar jij in vastloopt. Als je slechts een paar

seconden hebt om je respons te bepalen op iets wat gebeurt, wil je

waarschijnlijk ook leren schakelen anders met die situatie om te gaan.

In bijlage 1 van dit boek schets ik daarom ook twee snelle methodes die


16


je kunt toepassen in veel dagelijkse situaties. Deze snelle methodes

komen voort uit de negen stappen van de Haselhoff-methode. Het

begrijpen van deze verkorte versies is echter pas mogelijk als je eerst de

ware essentie van alle negen stappen hebt doorgrond.

In dit boek zal ik één case als voorbeeld nemen om de stappen op toe te

passen. Aan het eind van elke stap komt deze case terug en wordt uit-

gelegd hoe deze persoon de bijbehorende stap in de praktijk heeft door-

lopen.

In bijlage 2 van dit boek zal ik alle cases die in het begin van dit hoofd-

stuk staan omschreven per stap nader uitleggen. Op deze manier leer

je inzien hoe je met de Haselhoff-methode in veel verschillende dilem-

ma’s tot andere inzichten en dus ander gedrag kan komen.

STAP 1: Wat is je dilemma; waar heb je het meest last van?

Deze stap is bedoeld om helder te krijgen waar je tegenaan loopt, wat

jouw dilemma is. Relevante vragen die jij jezelf kunt stellen zijn: Waar

loop ik tegenaan in mijn werk als manager? Waar worstel ik mee? Wat

vind ik lastig? Waar lig ik wakker van? Een belangrijke vraag is vervol-

gens: Waar heb ik het meeste last van in de situatie die ik als probleem

heb omschreven? Mensen zijn geneigd veel te vertellen of te beschrij-

ven over een situatie. Maar de kunst is om de kern van de last te

pakken te krijgen. Dus te formuleren waar je het meeste last van hebt.

Vervolgens krijg je het inzicht dat de last die je noemt vaak gaat over

iets dat je bij medewerkers in je team wilt veranderen (bijvoorbeeld: hij

loopt de kantjes ervan af en daar baal ik van). Deze last wordt vervol-

gens verder belicht. Belangrijk is je te realiseren dat de last van jou is.

Jij wordt geraakt door iets van een ander. Deze geraaktheid zegt alles

over jezelf en niets over de ander. Mocht je dit nu lastig vinden om te

geloven? In stap 1 wordt dit uitvoerig uitgelegd.

De kunst is om die geraaktheid te onderzoeken. Dit vraagt om het

nemen van verantwoordelijkheid voor je eigen gedrag. En dat vinden

velen moeilijk. Onbewust leggen we namelijk heel snel de schuld van


17

leeswijzer

onze problemen bij de ander. We willen liever de ander veranderen dan

onszelf. Dus wanneer je baalt van iets, is je eerste menselijke neiging

om van andere betrokkenen te denken: jij moet veranderen. De dyna-

miek die hier speelt is: Wanneer jij verandert kan ik blij/tevreden/effec-

tief/et cetera zijn. Je leeft op deze manier in een afhankelijkheid. Je stelt

voorwaarden; eerst dit, dan dat. De uitdaging is je bewust te worden

van je afhankelijkheden en de stap te maken naar onafhankelijkheid.

Onafhankelijkheid betekent dat jij leeft vanuit jouw waarden. Je weet

wie je bent en wie jij wilt zijn en je laat je niet beïnvloeden in je

gemoedstoestand (hoe jij je voelt) door wie dan ook.

STAP 2: Wat is je eigen ineffectieve gedrag?

Bij stap twee krijg je inzicht welk eigen gedrag belemmerend werkt in

de door jouw omschreven situatie waardoor je vastloopt en geen

nieuwe mogelijkheden ziet om anders (lees: effectiever) met de situatie

om te gaan. Je gaat inzien dat elke ‘last’ die jij ervaart teruggebracht

kan worden naar eigen ineffectief gedrag. Je wordt je tijdens deze stap

bewust van je eigen effectieve en niet-effectieve gedrag. Kortom, je

krijgt inzicht in je patronen. Het grootste deel van de dag leven we in

onbewuste patronen en hebben geen fl auw idee welke patronen tegen

ons werken en welke voor ons werken. Je leert om onbewuste patronen

van jezelf bewust waar te nemen. Zodat je kunt kiezen om je eigen

gedrag wel of niet te veranderen. Je ontdekt dat er vier soorten patro-

nen zijn, en je leert welke daarvan effectief en niet-effectief zijn. Tevens

krijg je het inzicht wanneer je in een slachtoffer-, aanklager- of redder-

rol schiet en wat het effect hiervan is op de ander en jezelf.

STAP 3: Welke emoties ervaar je tijdens je ineffectieve gedrag?

Deze stap laat je contact maken met de negatieve emoties die je creëert

naar aanleiding van je eigen ineffectieve gedrag. Emoties zijn echter

een keuze. Dat is de belangrijkste boodschap bij deze stap. De meeste

mensen leven hun leven met het idee dat je emoties niet kunt stoppen.

Dat ze er nu eenmaal gewoon zijn. Deze stap laat je zien dat emoties

wel degelijk te sturen en te stoppen zijn. Dit kan een radicale omslag in


18


je denken betekenen. Want wanneer jij je bewust wordt dat jij zelf de

creator bent van je emoties kun je beslissen om je emoties te verande-

ren, stop te zetten of niet te laten opkomen. Dit betekent vrijheid in je

leven om te zijn wie je wilt zijn. De meeste mensen vinden het onge-

loofl ijk lastig in te zien dat emoties een keuze zijn. Maar eigenlijk weet

iedereen wel diep vanbinnen dat je emoties kunt kiezen. Het vergt

echter ontzettend veel moed om aan jezelf toe te geven dat jij emoties

kunt stoppen. Het betekent namelijk dat je verantwoordelijkheid gaat

nemen voor je emoties. Je kunt de schuld van je emoties niet meer bij

anderen neerleggen (en dat is natuurlijk voor velen uitermate fi jn). Nee,

je bent je bewust dat jij verantwoordelijk bent voor alles wat je doet,

zegt en ervaart.

STAP 4: Welke belemmerende overtuigingen (saboteurs) voeden je ineffectieve gedrag?

Gedrag is er niet zomaar. Gedrag komt ergens vandaan. Bij deze stap ga

je zien dat overtuigingen de basis zijn voor je gedrag, communicatie en

de effecten die jij creëert. Aangezien vijfennegentig procent van ons

gedrag onbewust is, hebben we over het algemeen geen idee welke

overtuigingen ten grondslag liggen aan ons gedrag. Wil je begrijpen

waar je niet-effectieve gedrag vandaan komt dan moet je inzicht krij-

gen in je eigen overtuigingen. Bij deze stap leer je dat er belemmerende

overtuigingen (saboteurs) en helpende overtuigingen zijn. Je leert waar

ze vandaan komen en je ontdekt welke overtuigingen jij allemaal in je

werk hebt. Ook ontdek je dat een te sterke identifi catie met al je over-

tuigingen (je ego) leidt tot ineffectief gedrag.

STAP 5: Wat levert dit ineffectieve gedrag je op?

Belangrijk is om je te realiseren dat elk gedrag je iets oplevert. Ook

gedrag waar je niet blij mee bent en wel minder van zou willen laten

zien. Met gedrag wat je werkelijk niets oplevert, ben je waarschijnlijk al

lang gestopt. Deze stap beschrijft hoe je kunt achterhalen wat je gedrag

je oplevert. Ineffectief gedrag belemmert je ongetwijfeld in je functio-

neren. Toch is er één ding dat het je oplevert. Hier houd je onbewust


19

leeswijzer

aan vast waardoor je je eigen gedrag in stand houdt. Om alvast een

tipje van de sluier op te lichten: pleasegedrag levert bijvoorbeeld op dat

je niet de confrontatie aan hoeft te gaan met iemand. Vanuit een

bepaald perspectief is dit natuurlijk heerlijk en vooral veilig. Toch

brengt het je niet waar je naartoe wilt. Wat het je oplevert is dus schijn-

positief. Het lijkt positief, maar is in werkelijkheid verre van effectief.

En dat laatste is wat je wilt. Dus is het tijd om af te rekenen met dat-

gene wat je denkt dat het je oplevert.

STAP 6: Wat is de kernovertuiging achter je ineffectieve gedrag?

Tijdens deze stap krijg je inzicht wat de voedingsbodem is van je inef-

fectieve gedrag. Je ontdekt hier wat je meest belemmerende overtuiging

is; je meest hardnekkige saboteur. Om alvast een tipje van de sluier op

te lichten: je gaat ontdekken en ervaren dat angst de motor is van inef-

fectief gedrag. Misschien is het nu nog moeilijk te geloven. Heb geduld;

je krijgt alle tijd om in stap 6 zelf te ervaren en ontdekken of dit waar is

voor jou.

Angst is niets anders dan een belemmerende overtuiging. Maar dan

wel een heel hardnekkige. Het is van groot belang deze bron van pijn

en ellende te doorgronden en met name te voelen. Dit laatste is tegen-

natuurlijk. Wie wil er nu angst voelen? Toch is het voelen van de angst

de enige uitweg om inzicht te krijgen in de bron van je eigen ineffec-

tieve gedrag. Waardoor je vervolgens plaats kunt maken voor effectief

gedrag. Stap 6 legt een methode uit waarmee jij kunt onderzoeken wat

je grootste angst is.

Tevens ontdek je dat weerstand alles te maken heeft met angst. Weer-

stand ontstaat als wij onze angst niet willen ervaren. Weerstand kun je

herkennen als je het ergens even niet mee eens bent. Het zijn vaak hele

korte momenten van spanning, stress of iets dergelijks. Je kunt leren je

bewust te worden van dit soort momenten en te ontdekken welke angst

er onder de weerstand zit.


20


STAP 7: Accepteer de kernovertuiging

Acceptatie is de sleutel tot ander gedrag, maar voor velen een compleet

onbekend en totaal onderschat fenomeen. ‘Wat moet er dan geaccep-

teerd worden?’, zul jij je misschien afvragen. De realiteit. Ons lijden

wordt veroorzaakt door ons gevecht met de realiteit. We zitten dagelijks

in dit gevecht zonder dat we het doorhebben. We willen van alles ver-

anderen en als het niet lukt zijn we teleurgesteld of geïrriteerd. Er ont-

staat zo een kloof tussen wat iemand wil en wat de realiteit is. Het

accepteren van de realiteit is cruciaal om uiteindelijk de verandering te

bewerkstelligen die iemand voor ogen heeft.

Het wegdrukken van angsten, die er wel zijn, is een goed voorbeeld van

het niet accepteren van de realiteit. De meeste mensen willen hun angst

niet ervaren. Terwijl deze er wel gewoon is, heb je zojuist ontdekt bij

stap 6. Belangrijk is dus om je angsten te accepteren. Acceptatie zorgt

namelijk voor rust en/of ontspanning. Rust en ontspanning zorgen ver-

volgens voor het creëren van ruimte in jezelf. Ruimte die je hard nodig

hebt voor het doorlopen en doorzien van de volgende stappen.

STAP 8: Wat is je verlangen? Wat zou je liever willen ervaren?

Achter elke weerstand zit altijd een verlangen. Dit is een wetmatigheid.

De kunst is om je eigen verlangens helder te hebben en die te gaan

leven in plaats van je angst te laten regeren. Hoe? Door helpende over-

tuigingen te creëren. Dit ga je leren bij stap acht.

Daarnaast is het van groot belang verlangens te benoemen waar je zelf

honderd procent invloed op hebt. Het thema invloed versus beïnvloe-

den komt uitgebreid aan de orde bij deze stap. Invloed en beïnvloeden

zijn wezenlijk verschillende dingen waar veel verwarring over bestaat.

We hebben honderd procent invloed op onszelf en geen enkele invloed

op het eindresultaat van de ander. We kunnen wel veel beïnvloeden.

Het is voor velen echter ongelofelijk lastig de scheidslijn te zien waar

echte invloed begint en waar die eindigt. Veel managers zijn gefrus-


21

leeswijzer

treerd wanneer hun medewerkers niet veranderen in de richting die zij

voor ogen hebben. Helemaal als ze ook nog eens veel tijd en energie

hebben gestopt in het veranderen van hun medewerkers. Het is niet

effectief hier gefrustreerd over te raken. Toch gebeurt dit vele malen op

een dag. Het is daarom van groot belang te leren waar jij je invloed en

energie in je werk op kunt richten. En geen energie stopt in zaken die

toch niet te veranderen zijn.

STAP 9: Welke nieuwe mogelijkheden zie je om de situatie op een effectievere manier in te vullen? En hoe voelt dat?

De laatste stap van het model gaat over proactieve acties. Wanneer je

weet wat je verlangen is, kun je gaan ontdekken wat je anders, slimmer,

beter, effectiever kunt doen in de situatie waar jij een last ervaart.

Belangrijk is om deze proactieve acties (mogelijkheden) ook werkelijk te

voelen. Hiermee komen we bij de subvraag: hoe voelt het om deze

nieuwe mogelijkheden in te zetten voor je werk? Hier wordt een cruci-

aal onderdeel van het model blootgelegd: een overtuiging creëert een

ervaring! Dit betekent dat je iedere ervaring kunt creëren die je wilt. Op

die manier wordt je oneindige bron van potentieel aangeboord en

ontdek je dat elke situatie op een effectieve manier is op te lossen.

Waarschijnlijk heb je het woord ‘effectief’ al vaak langs zien komen.

Het is een veel besproken begrip en misschien niet altijd even duidelijk.

Niet-effectieve situaties zijn situaties waar jij niet blij mee bent, het

zijn momenten waar jij achteraf spijt van hebt. Waarom? Omdat je

voelt of merkt dat je niet datgene hebt gedaan/gezegd en bereikt wat je

zou willen. Wat wel en niet effectief is zal voor iedereen anders zijn.

Het is een subjectieve ervaring. Jij zelf kunt bepalen of iets wel of niet

effectief voor je is. Hoe? Door jezelf heel goed te kennen en begrijpen.

Door te weten welk effect jij creëert met je gedrag en je afvraagt of je

dit hetgeen is dat je wilt creëren. In dit boek kun je meer ‘gevoel’ krij-

gen bij wat wel en niet effectief is voor jou. En beslissen of je niet-effec-

tief gedrag wil omzetten naar effectief gedrag.


22


Toepassen van de methode

‘Als je doet wat je altijd deed, zul je krijgen wat je altijd kreeg.’– a l b e r t e i n s t e i n

De methode heeft zich inmiddels in de praktijk bewezen. Mijn jaren-

lange ervaring met honderden managers heeft er voor gezorgd dat ik

een eigen methode heb ontwikkeld en ervaren heb hoe krachtig deze in

de praktijk is. Uiteraard is dit geen garantie voor succes bij jou. De kans

op succes wordt echter vele malen groter wanneer jij met een open

geest dit boek leest en de methode toepast op jouw leven. Een open

geest betekent dat jij geen vooringenomen denkbeelden hebt (oordelen

hebt of aannames doet) of deze methode wel of niet werkt. Wanneer je

bijvoorbeeld nu al een oordeel hebt (‘Het zal voor mij wel lastig worden

deze methode toe te passen’) dan geef je jezelf niet de kans op een

onbevangen, oordeelvrije manier te ervaren wat je werkelijk kunt met

deze methode. Mocht je oordelen bij jezelf waarnemen; geen nood! Het

is het ultieme moment om deze oordelen tegen het licht te houden en

er de methode op toe te passen. Je hebt namelijk op zo’n moment ‘last’

van eigen ineffectief gedrag. Gedrag dat je niet helpt om oordeelvrij te

ervaren. Het is een uitgelezen kans dit gedrag bij jezelf te onderzoeken.

De methode met alle stappen brengt een bewustzijnsproces op gang. Je

gaat per stap inzien wat er allemaal gaande is in een situatie waar jij

mee worstelt. Het uitgangspunt is dat elk probleem op te lossen is door

anders naar de situatie te kijken. Niet door de situatie te veranderen,

maar door jezelf te veranderen. De oplossing ligt bij het onderzoeken

van je eigen gedrag. Je gaat ontdekken waar je gedrag vandaan komt.

Op deze manier leer jij jezelf beter begrijpen.

De fi losofi e van dit boek is dat jij niet de ander gaat veranderen, maar

dat jij je eigen gedrag gaat veranderen. Waarom? Op jezelf heb je veel

meer invloed dan op de ander (hier ga je alles over leren). Je eigen

gedrag veranderen kan alleen als begrijpt waar je gedrag vandaan komt

en je bewust wordt wat je allemaal doet en zegt (uitingen van gedrag).

En bewust wordt welke effecten jij creëert met dit gedrag. Wanneer je

bijvoorbeeld ontdekt dat bepaald gedrag van jezelf niet effectief is, kun

je heel bewust kiezen ander gedrag in te zetten zodat je ook iets anders


23

leeswijzer

bereikt. Vaak is datgene wat je wilt bereiken iets wat je veel liever wilt,

maar waarvan jij geen goed alternatief voorhanden hebt. Je weet

gewoon niet hoe je effectiever kunt zijn. Je hebt simpelweg niet geleerd

hoe je kunt veranderen.

Jezelf veranderen is hard werken. Oude ingesleten gedragingen moeten

worden omgezet naar ander gedrag. Dat zal met vallen en opstaan

gaan. Het meest belangrijke dat jij nodig hebt is je ‘innerlijke wil’ zaken

bij jezelf te veranderen. Jij beslist! Je moet niet dingen gaan veranderen

omdat een ander dat graag wil. En al helemaal niet omdat ik zeg dat je

dat zou moeten doen.

Elke stap van de methode behandelt een nieuw bewustwordingsproces

over je gedrag en de effecten daarvan op anderen. Stap voor stap ga je

anders kijken naar jezelf en de ander en de omgeving. Waardoor jij de

tools in handen krijgt op een zeer effectieve manier met alle situaties

om je heen om te gaan. Waardoor jij die effectieve manager wordt die

op een ontspannen manier leidinggeeft, geen stress en drukte meer

ervaart en het team laat excelleren als nooit te voren.

Het bijzondere aan dit boek is dat jij aan de ene kant jezelf beter gaat

begrijpen (door gebruik te maken van de beschreven methode) en dat je

aan de andere kant ook de tools in handen krijgt (dezelfde methode)

die je kunt gaan gebruiken voor het begrijpen van je medewerkers. En

niet alleen dat, maar dat je ook je medewerkers kunt helpen zichzelf

beter te gaan begrijpen. Waardoor je veel effectievere teamleden krijgt

en dus betere teamprestaties. Het materiaal in dit boek is dus uiter-

mate geschikt om te gaan delen met en toepassen op je eigen mensen.


24



25

‘De waarheid zal je bevrijden, maar eerst kan ze je mateloos irriteren.’– s u s a n s c o t t

Je ervaart een dilemma in je werk als leidinggevende. Het gaat om iets

waarin je vastloopt, waarin je merkt dat je niet effectief genoeg bent,

maar waarvan je niet weet hoe je het kunt ombuigen naar iets effec-

tiefs. De eerste stap van de Haselhoff-methode is het omschrijven van

dit dilemma. Om je een idee te geven van dit soort dilemma’s worden

hieronder waargebeurde voorbeelden geschetst die ik te horen kreeg tij-

dens mijn begeleiding van managers.

Johan merkt dat hij het te druk heeft. Hij heeft voor zijn gevoel te veel ballen

in de lucht te houden waardoor hij niet toekomt aan het geven van echte aan-

dacht aan zijn medewerkers. Hij zou ook wel willen dat zijn medewerkers

meer werk van hem overnamen. Kortom, hij loopt over. Hij loopt met alles

achter de feiten aan. Hij zou graag meer regie over zijn werk willen hebben,

maar weet niet hoe dit te bereiken.

Leonie heeft veel last van de druk van de organisatie om met haar team goed

te presteren. Door de crisis staan de resultaten onder druk. Haar eigen mana-

ger is vaak kortaf, heeft geen tijd en aandacht voor haar waardoor ze niet het

idee heeft dat ze echt samenwerken Ze vindt dat ze een beetje aan haar lot

overgelaten wordt en weet niet hoe ze dit moet veranderen.

Sander wil twee medewerkers uit zijn team zetten. Ze functioneren niet vol-

doende. Met de medewerkers zijn hierover gesprekken gevoerd. Ze zijn met

elkaar overeengekomen dat het beter is om weg te gaan omdat ze niet passen

in de functie. De plannen voor hun vertrek zijn gemaakt. De tijd verstrijkt

echter en geen van beiden maakt aanstalten daadwerkelijk de plannen om te

zetten in actie. De manager is hier erg gefrustreerd over. Hij wil ze liever nog

gisteren dan vandaag kwijt.

WAT IS JE DILEMMA; WAAR HEB JE HET MEEST LAST VAN?


Over het zélf aanpakken van frustraties, ineffectief gedrag en andere werkdilemma’s

DE COMPLETE GEDRAGS-

PSYCHOLOGIE VAN DE

MANAGER

MARJAN HASELHOFF

MARJAN HASELHOFF

MAAK LEIDINGGEVEN

LEUK EN SUCCESVOL!

‘ Zo word je gelukkiger en effectiever als manager en als mens. Lezen dus en morgen toepassen!’ Prof.dr.ir. Mathieu Weggeman, bestuursadviseur en hoogleraar organisatiekunde aan de Technische Universiteit Eindhoven.

‘ Ontspannen blijven ook onder moeilijke omstandigheden! Wie wil dat niet? Het recept heeft alles te maken met het managen van emoties. Marjan beschrijft met tal van voorbeelden en veel oefeningen wat u eraan kunt doen. Doe er uw voordeel mee.’ Prof. dr. Willem Mastenbroek, hoofdredacteur ManagementSite.nl

‘ Persoonlijke ontwikkeling is nooit klaar. Wie wil (leren) omgaan met ineffectief gedrag vindt in dit boek prachtige voorbeelden en handige handvatten op weg naar Personal Power. En wie is daar niet naar op zoek?’ Ewald Smits, Management Team

Veel managers balen er regelmatig van dat dingen niet gaan zoals ze willen dat ze gaan. Je krijgt mensen niet mee in verandering, ze nemen onvoldoende verant-woordelijkheid, ontplooien te weinig initiatieven, halen hun resultaten niet, et cetera. Vaak zorgt dit voor een ontevreden gevoel; je mist de grip op je team, wordt geleefd door anderen en komt misschien wel uitgeblust thuis.

Deze frustraties zijn te overwinnen door jouw eigen ineffectieve gedrag tegen het licht te houden. Effectief leidinggeven gaat over het veranderen van jezelf vanuit de gedachte dat je alleen op jezelf 100% invloed hebt. Veel werkdilemma’s zijn terug te voeren op gedrag waarmee jij jezelf onbewust saboteert. Denk aan je controledrang, ongeduld, perfectionisme, confrontatiemijdend- of pleasegedrag. Confronterend? Zeker! Maar ook bewezen effectief. Door het toepassen van de zeer praktische methode van Marjan Haselhoff leer je op een ontspannen maar zeer effectieve manier leiding te geven en wordt managen leuker en succesvoller dan ooit tevoren.

Word jij soms ook ‘gek’ van de mensen in je team? Dat is niet zo uitzonderlijk.

HO

E KRIJGEN

ZE ME ZO

GEK?

Marjan Haselhoff is eigenaar van BuroKracht. Daarnaast is ze o.a. podiumauteur bij ManagementTeam en auteur op ManagementSite.nl

801/770

978 90 5261 9934 6199347890529

ISBN 978-90-5261-993490000 >

HOE KRIJGEN ZE ME ZO GEK? - Businezz...Deze frustraties zijn te overwinnen door jouw eigen...

Documents

Transcript of HOE KRIJGEN ZE ME ZO GEK? - Businezz...Deze frustraties zijn te overwinnen door jouw eigen...