GfK-rapport 'Ongezonder eten door de crisis?'

© GfK 2013 | Ongezonder eten door de crisis? | April 2013 1

ONGEZONDER ETEN DOOR DE CRISIS? Marcel Temminghoff en Niek Damen

April 2013


1. Achtergrond en doelstelling

2. Onderzoeksresultaten

3. Samenvatting

4. Onderzoeksverantwoording

5. Contact

Inhoudsopgave

2


1. Achtergrond en doelstelling

© GfK 2013 | Ongezonder eten door de crisis? | April 2013 4 4

Achtergrond

Het Voedingscentrum heeft aangegeven een

consumentenonderzoek uit te willen voeren

met betrekking tot de effecten van de crisis op

het eetgedrag van de consument.

Dit onderzoek zal zich toespitsen op de vraag

of consumenten als gevolg van de crisis hun

koop- en consumptiegedrag zijn gaan

aanpassen. Oftewel zijn consumenten door de

crisis ongezonder gaan eten?

© GfK 2013 | Ongezonder eten door de crisis? | April 2013 5 5

Doelstelling

“Inzicht verkrijgen in de mate waarin consumenten

ongezonder gaan eten door de crisis”.


2. Onderzoeksresultaten


2.1 Eten en drinken buitenshuis


Ruim één op de vijf shoppers is sinds de start van de crisis minder gaan

uitgeven aan eten en drinken. Binnen andere categorieën ligt dit

percentage (veel) hoger.

Onder jongeren van 18-29 jaar wordt minder vaak bespaard dan in oudere leeftijdscategorieën. Dit

geldt voor vrijwel alle bovengenoemde categorieën.

Binnen de lage welstandklasse geeft men vaker aan te besparen op bovengenoemde zaken dan

binnen de hoge welstandklasse.

Onder personen met een normaal gewicht is de groep personen die bespaard op de genoemde

categorieën kleiner dan in de groep overgewicht/obesitas. De mate van overgewicht is echter ook

gerelateerd aan welstandsklasse.

54

53

51

49

48

45

45

45

40

35

30

21

0 10 20 30 40 50 60

Meubels

Goede doelen

Kleding

Vakantie en uitstapjes

Gazon & tuin

Woningverbetering

Consumentenelektronica

Huishoudelijke apparaten

Sport & beweging

Mobiele telefoon

Persoonlijke verzorging

Eten & drinken

Aan welke van de volgende

zaken bent u sinds de start van

de economische crisis minder

geld gaan uitgeven?

Alle respondenten (n=1364, in %)


70% is sinds de crisis minder geld gaan uitgeven aan eten en drinken

buitenshuis. Gebruik maken van aanbiedingen/kortingen en eten van huis

meenemen voor onderweg zijn populaire besparingsmaatregelen.

De besparing op eten en drinken buitenshuis vindt plaats op verschillende manieren. Zo maakt

men meer gebruik van aanbiedingen en kortingsbonnen, neemt men vaker eten van huis mee

voor onderweg (beide 38%), gaat men minder eten of drinken in een restaurant/café (35%) of

fastfoodrestaurant/snackbar (26%) of koopt men minder producten onderweg (30%). De besparing

vindt vaker plaats door minder bezoeken buitenshuis dan door een besparing per bezoek.

30% bespaart niet op eten en drinken buitenshuis. Dit percentage ligt hoger onder 65+-ers (38%)

en personen in de hoge welstandklasse (36%).

Bent u sinds de start van de

economische crisis minder gaan

uitgeven aan eten & drinken

buitenshuis en zo ja op welke

manier?


38

38

35

30

26

14

14

11

11

9

5

5

30

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45

Ik maak meer gebruik van aanbiedingen en kortingsbonnen

Ik neem voor onderweg vaker eten van huis mee

Ik ga minder eten of drinken in een restaurant of café

Ik koop minder producten onderweg

Ik ga minder eten of drinken bij een fastfoodrestaurant of snackbar

Ik neem goedkopere producten op de kaart

Ik ga naar goedkopere restaurants of cafés

Ik neem geen voorgerecht

Ik drink minder

Ik neem geen nagerecht

Ik ga vaker naar de voordeligere fastfoodketens of snackbars

Ik koop goedkopere producten onderweg

Ik ben sinds de crisis niet minder buitenshuis gaan uitgeven


Er wordt duidelijk minder vaak bezuinigd op de dagelijkse boodschappen

dan op eten en drinken buitenshuis. Shoppers met (ernstig) overgewicht

besparen vaker op eten en drinken dan shoppers zonder overgewicht.

Ongeveer zes op de tien shoppers heeft sinds de start van de economische crisis minder geld

uitgegeven aan eten en drinken onderweg. Dit percentage is ongeveer even groot voor eten en

drinken buitenshuis. Ook op een afhaal- of bezorgmaaltijd wordt door meer dan de helft (56%)

bespaard. Slechts 21% geeft minder geld uit aan de dagelijkse boodschappen.

18-29 jarigen besparen minder vaak op eten en drinken dan andere leeftijdsgroepen.

De hoge welstandklasse bespaart minder vaak dan de lage welstandklasse.

63

62

59

56

21

59

57

55

54

19

66

67

63

58

22

68

67

64

57

24

0 10 20 30 40 50 60 70 80

Onderweg bij een kiosk, tankstation of wegrestaurant

Buitenshuis in een restaurant/café

Buitenshuis bij een fastfoodrestaurant of snackbar

Thuis een afhaal- of bezorgmaaltijd

Thuis aan de dagelijkse boodschappen

Totaal Normaal gewicht (incl. ondergewicht) Overgewicht Obesitas

Aan welke van de volgende

manieren van eten & drinken

binnen en buitenshuis bent u

sinds de start van de

economische crisis minder geld

uit gaan geven?



Personen die besparen op afhaal- of bezorgmaaltijden compenseren dit

veelal door vaker thuis te eten van de dagelijkse boodschappen.

De besparing op afhaal- en bezorgmaaltijden gaat slechts voor een kleine groep samen met een

frequenter bezoek aan een fastfoodrestaurant/snackbar of restaurant/café. Ook wordt er slechts

door een beperkte groep vaker onderweg gegeten.

27

5

5

6

43

8

7

6

15

13

15

11

8

32

31

32

7

42

42

45

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

...eet ik minder vaak thuis een afhaal- of bezorgmaaltijd maar vaker thuis van de dagelijkse boodschappen

...eet ik minder vaak thuis een afhaal- of bezorgmaaltijd maar vaker bij een fastfoodrestaurant of snackbar

...eet ik minder vaak thuis een afhaal- of bezorgmaaltijd maar vaker in een restaurant/café

...eet ik minder vaak thuis een afhaal- of bezorgmaaltijd maar vaker onderweg bij een kiosk, tankstation of

wegrestaurant

Helemaal mee eens Mee eens Niet mee eens / niet mee oneens Mee oneens Helemaal mee oneens

70

13

12

12

0 100

Series1

Top2box

In welke mate bent u het eens

met de volgende stellingen?

Alle respondenten die minder

geld uit zijn gaan geven aan thuis

een afhaal- of bezorgmaaltijd

(n=767, in %)

Sinds de start van de crisis…


De besparing op eten en drinken buitenshuis bij een fastfoodrestaurant/

snackbar gaat voor 73% van de personen samen met vaker thuis eten

van de dagelijkse boodschappen.

1 op de 5 (19%) personen die sinds de start van de crisis zijn gaan besparen op een bezoek aan

een fastfoodrestaurant/snackbar laat vaker een maaltijd thuis bezorgen of haalt een

afhaalmaaltijd.

15% geeft minder geld uit aan een fastfoodrestaurant/snackbar-bezoek, maar geeft meer uit aan

restaurant/café-bezoek.

Eveneens 15% eet vaker onderweg bij een kiosk, tankstation of wegrestaurant.




geld uit zijn gaan geven aan eten

en drinken buitenshuis bij een

fastfoodrestaurant of snackbar

(n=808, in %)


29

6

6

7

44

13

9

8

15

17

15

12

6

27

31

30

6

37

39

43

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

...eet ik minder vaak bij een fastfoodrestaurant of snackbar maar vaker thuis van de dagelijkse boodschappen

...eet ik minder vaak bij een fastfoodrestaurant of snackbar maar vaker thuis een afhaal- of bezorgmaaltijd

...eet ik minder vaak bij een fastfoodrestaurant of snackbar maar vaker in een restaurant/café

...eet ik minder vaak bij een fastfoodrestaurant of snackbar maar vaker onderweg bij een kiosk, tankstation of

wegrestaurant


73

19

15

15

0 100

Series1

Top2box


Ook een besparing op restaurant/café-bezoek gaat vaak hand in hand

met het vaker thuis eten van de dagelijkse boodschappen. Dit geldt

voor 73% van de bespaarders.

Voor ruim 1 op de 5 gaat een besparing op eten en drinken in een restaurant of café samen met

vaker een maaltijd afhalen/laten bezorgen (22%), een frequenter bezoek aan

fastfoodrestaurant/snackbar (17%) of vaker eten onderweg (15%).

Personen uit de lage welstandklasse die besparen op restaurant/café-bezoek compenseren dit

vaker met eten bij een fastfood/snackbar en eten onderweg dan personen in de hoge

welstandklasse (respectievelijk 23% vs. 10% en 20% vs. 12%).





en drinken buitenshuis bij een

restaurant/café (n=844, in %)


29

7

6

6

44

16

11

9

15

18

19

15

8

27

30

31

4

33

35

40

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

...eet ik minder vaak in een restaurant/café maar vaker thuis van de dagelijkse boodschappen

...eet ik minder vaak in een restaurant/café maar vaker thuis een afhaal- of bezorgmaaltijd

...eet ik minder vaak in een restaurant/café maar vaker bij een fastfoodrestaurant of snackbar

...eet ik minder vaak in een restaurant/café maar vaker onderweg bij een kiosk, tankstation of wegrestaurant


73

22

17

15

0 100

Series1

Top2box


Ruim zeven op de tien personen die besparen op eten en drinken

onderweg (72%) eten vaker thuis van de dagelijkse boodschappen.

Ook hier geldt dat een besparing op eten en drinken onderweg voor veel personen samen gaat

met vaker thuis eten van de dagelijkse boodschappen (72%) en minder vaak met het halen/laten

bezorgen van een maaltijd (22%) of met buitenshuis eten bij een fastfoodrestaurant/snackbar of

een restaurant/café (beide 19%).





en drinken onderweg bij een

kiosk, tankstation of

wegrestaurant (n=858, in %)


28

7

7

7

44

16

12

12

15

18

17

16

8

27

30

31

6

32

34

35

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

...eet ik minder vaak onderweg bij een kiosk, tankstation of wegrestaurant maar vaker thuis van de dagelijkse

boodschappen

...eet ik minder vaak onderweg bij een kiosk, tankstation of wegrestaurant maar vaker thuis een afhaal- of

bezorgmaaltijd

...eet ik minder vaak onderweg bij een kiosk, tankstation of wegrestaurant maar vaker bij een fastfoodrestaurant of

snackbar

...eet ik minder vaak onderweg bij een kiosk, tankstation of wegrestaurant maar vaker in een restaurant/café


72

22

19

19

0 100

Series1

Top2box


2.2 Dagelijkse boodschappen


63% van de shoppers is sinds de start van de crisis minder gaan

uitgeven aan de dagelijkse boodschappen.

Bijna de helft van de Nederlandse shoppers (49%) koopt meer aanbiedingen sinds de start van de

economische crisis wanneer het gaat om de dagelijkse boodschappen. Ook het inwisselen van

A-merken voor huismerken is een populaire besparingsmaatregel (40%). Slechts 9% koopt

daadwerkelijk minder eten en drinken en bespaart op volume.

37% is niet minder gaan uitgeven aan de dagelijkse boodschappen sinds de crisis. Binnen de

hoge welstandklasse ligt dit percentage hoger, te weten op 48%.

Bent u sinds de start van de

economische crisis minder gaan

uitgeven aan de dagelijkse

boodschappen en zo ja op welke

manier?


49

40

32

28

23

9

37

0 10 20 30 40 50 60

Ik koop meer aanbiedingen

Ik koop minder A-merken en meer huismerken (in het algemeen)

Ik ga naar een goedkopere supermarkt

Ik koop vaker voordeelverpakkingen

Ik koop goedkopere producten binnen één productcategorie

Ik koop minder eten en drinken

Ik ben sinds de crisis niet minder gaan uitgeven aan de dagelijkse

boodschappen


Tweederde van de shoppers die minder zijn gaan uitgeven aan de

dagelijkse boodschappen geeft minder dan 75 euro uit aan de wekelijkse

boodschappen.

Het bedrag dat wordt uitgegeven aan de dagelijkse boodschappen is sterk afhankelijk van de

samenstelling van het huishouden.

8

31

28

19

10

3 1

Minder dan 25 euro

25-50 euro

50-75 euro

75-100 euro

100-125 euro

125-150 euro

Meer dan 150 euro

Hoeveel geeft u gemiddeld per

week uit aan de dagelijkse

boodschappen?

Alle respondenten die minder zijn

gaan uitgeven aan de dagelijkse

boodschappen (n=867, in %)

Alleenstaanden

Huishoudens

met kinderen

Huishoudens

zonder

kinderen

Totaal

17

54

21

7

1 0 00

10

20

30

40

50

60

< 25 euro 25-50 euro 50-75 euro 75-100 euro 100-125 euro 125-150 euro > 150 euro

3

19

35

26

11

41

0

10

20

30

40

50

60


2

18

26 2521

53

0

10

20

30

40

50

60



Bijna de helft van de shoppers (48%) die minder zijn gaan uitgeven aan

de dagelijkse boodschappen bespaart tot 10 euro per week.

Huishoudens zonder kinderen en huishoudens met kinderen besparen gemiddeld een groter

bedrag dan alleenstaanden.

12

36

29

15

43 1

Minder dan 5 euro

5-10 euro

10-20 euro

20-30 euro

30-40 euro

40-50 euro

Meer dan 50 euro

Hoeveel bent u gemiddeld per

week minder gaan uitgeven aan

de dagelijkse boodschappen?




Totaal

Alleenstaanden

Huishoudens

met kinderen

Huishoudens

zonder

kinderen

18

40

27

10

2 20

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45


8

3533

15

5 31

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45


10

32

26

21

63

10

5

10

15

20

25

30

35

40

45



Shoppers die relatief veel geld uitgeven aan de dagelijkse boodschappen

besparen ook een groter bedrag op deze boodschappen.

Er bestaat een relatie tussen het bedrag dat wordt uitgegeven aan de dagelijkse boodschappen

en het bedrag dat door de crisis wordt bespaard op de dagelijkse boodschappen. Hoe meer geld

wordt uitgegeven aan de boodschappen, hoe hoger het bedrag dat bespaard wordt.

12

36

29

15

4

3

1

16

47

24

9

2

1

1

9

33

32

17

3

4

1

9

16

35

24

10

4

2

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50

Minder dan 5 euro

5-10 euro

10-20 euro

20-30 euro

30-40 euro

40-50 euro

Meer dan 50 euro

Totaal Tot 50 euro 50-100 euro Meer dan 100 euro

Hoeveel bent u gemiddeld per

week minder gaan uitgeven aan

de dagelijkse boodschappen?





Op gezonde producten, zoals brood, groente en fruit, wordt het minst

bespaard. Het meest wordt bespaard op ongezonde producten, zoals

snoep, hartige snacks en frisdrank.

Vrouwen besparen minder dan mannen op groente en fruit.

Personen uit de hoge welstandklasse besparen minder vaak dan personen uit de lage

welstandklasse. Dit geldt voor vrijwel alle productcategorieën.

In welke mate bent u sinds de

start van de economische crisis

op de volgende producten van uw

dagelijkse boodschappen gaan

besparen?




5

8

8

9

10

11

13

14

19

27

30

37

45

45

49

54

57

12

26

25

17

22

27

25

25

35

26

35

31

27

26

25

25

23

16

26

25

19

22

23

21

21

29

19

22

19

16

19

14

14

14

13

17

19

18

11

16

14

11

9

9

7

7

5

5

6

3

4

12

13

14

13

13

12

10

9

5

5

3

4

4

3

3

3

2

43

11

9

24

22

10

18

20

3

14

2

3

3

2

2

1

1

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Kant-en-klaar maaltijden

Hartige snacks

Snoep/drop/chocolade

Friet en gefrituurde snacks

Pizza

Frisdrank

Bier & wijn

Salades

Vlees

Vis

Broodbeleg

Kaas

Zuivel (melkproducten)

Koffie & thee

Fruit

Groente

Brood

Bespaar ik niet op Bespaar ik een beetje op Bespaar ik redelijk op Bespaar ik veel op Bespaar ik zeer veel op Koop ik nooit


67

32

29

25

24

23

16

3

1

0 10 20 30 40 50 60 70

Ik koop vlees vaker in de aanbieding

Ik koop minder vaak vlees

Ik koop vaker een goedkopere vleessoort

Ik koop grotere hoeveelheden vlees (kilovoordeel)

Ik koop vlees vaker in de supermarkt ipv bij de slager

Ik koop vlees vaker in een goedkopere supermarkt

Ik koop kleinere hoeveelheden vlees

Anders

Ik koop helemaal geen vlees meer

Shoppers die op vlees besparen kopen vlees vaker in de aanbieding

(67%), minder vaak vlees (32%) of een goedkopere vleessoort (29%).

Slechts 1% koopt helemaal geen vlees meer.

Andere manieren om te besparen op de uitgaven aan vlees zijn grote hoeveelheden kopen, in de

supermarkt kopen in plaats van bij de slager of in een goedkopere supermarkt kopen. Deze

besparingsmaatregelen worden elk door zo’n kwart van de bespaarders genoemd.

65+-ers besparen vaker dan gemiddeld door minder vaak vlees te kopen (41%), bij de supermarkt

te kopen in plaats van bij de slager (32%) en door kleinere hoeveelheden te kopen (23%).

Wanneer bespaard wordt door goedkopere vleessoorten te kopen, is men vooral meer kipfilet

(61%) en half-om-half gehakt (53%) gaan kopen.

* U geeft aan te besparen op

vlees. Hoe doet u dat?

* Welke goedkopere vleessoorten

bent u vooral gaan kiezen?

* Alle respondenten die op vlees

besparen (n=677, in %)

* Alle respondenten die goedko-

pere soorten kopen (n=197, in %)

33%

16%

14%

12%

12%

11%

% totaal Nederland

61

53

35 3429 28

8

0

10

20

30

40

50

60

70

Kipfilet Half-om-half gehakt

Slavink Speklap Saucijs Worst Anders

8%

1%

1%


46% van de shoppers die op vis besparen koopt minder vaak vis dan

voorheen. 4% koopt helemaal geen vis meer.

Ook het kopen van vis in de aanbieding (36%) en het inwisselen van verse vis voor diepvriesvis

(31%) worden regelmatig genoemd als manier om te besparen op vis.

Onder 65+-ers worden het kopen van vis in de supermarkt in plaats van bij de viswinkel en het

kopen van kleinere hoeveelheden vis vaker dan gemiddeld genoemd (respectievelijk 27% en

18%). Jongeren van 18-29 jaar wisselen vaker dan gemiddeld verse vis in voor diepvriesvis

(47%).

U geeft aan te besparen op vis.

Hoe doet u dat?

Alle respondenten die op vis


17%

14%

12%

6%

6%

6%

5%

3%

2%

2%

1%

% totaal Nederland

46

36

31

17

16

16

13

9

6

4

1

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50

Ik koop minder vaak vis

Ik koop vis vaker in de aanbieding

Ik koop vaker diepvries vis in plaats van verse vis

Ik koop vis vaker in de supermarkt in plaats van bij de viswinkel

Ik koop vaker een huismerk vis

Ik koop vaker een goedkopere vissoort

Ik koop vis vaker in een goedkopere supermarkt

Ik koop kleinere hoeveelheden vis (kleinere portiegrootte)

Ik koop grotere hoeveelheden vis (voordeelverpakking)

Ik koop helemaal geen vis meer

Anders


Bijna de helft van de shoppers die op zuivel besparen koopt vaker een

huismerkzuivel (45%).

Een derde (33%) koopt zuivel in de aanbieding en eveneens een derde (32%) koopt zuivel vaker

in een goedkopere supermarkt. 26% geeft aan minder vaak zuivel te kopen. Men bespaart dus

vaker door voor goedkopere alternatieven te kiezen dan door een besparing op volume.

65+-ers zeggen vaker dan gemiddeld volle zuivel te vervangen door magere of halfvolle zuivel

(29%).

45

33

32

26

21

15

11

5

2

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50

Ik koop vaker een huismerk zuivel

Ik koop zuivel vaker in de aanbieding

Ik koop zuivel vaker in een goedkopere supermarkt

Ik koop minder vaak zuivel

Ik koop vaker literpakken in plaats van de duurdere toetjes

Ik koop vaker magere of halfvolle zuivel in plaats van volle zuivel

Ik koop grotere hoeveelheden zuivel (voordeelverpakking)

Ik koop kleinere hoeveelheden zuivel (kleinere portiegrootte)

Anders

U geeft aan te besparen op zuivel

(melkproducten). Hoe doet u dat?

Alle respondenten die op zuivel

(melkproducten) besparen

(n=440, in %)

15%

11%

10%

8%

7%

5%

4%

2%

1%

% totaal Nederland


De meest populaire manier om te besparen op brood is door het vaker

in de aanbieding te kopen (52%).

Ook het kopen van brood bij de supermarkt in plaats van bij de bakker (32%), brood kopen in een

goedkopere supermarkt (26%) en het kopen van standaardbrood in plaats van brood met extra’s

(24%) worden regelmatig genoemd als manier om te besparen op brood.

Mannen en 65+-ers kopen vaker dan gemiddeld meer bruin brood in plaats van volkoren brood

(respectievelijk 17% en 20%). 65+-ers vervangen daarnaast vaker dan gemiddeld de bakker voor

de supermarkt (45%).

52

32

26

24

10

10

8

6

2

4

0 10 20 30 40 50 60

Ik koop brood vaker in de aanbieding

Ik koop brood vaker in de supermarkt in plaats van bij de bakker

Ik koop brood vaker in een goedkopere supermarkt

Ik koop vaker standaardbrood in plaats van brood met extra`s (bijv. maan- of sesamzaad)

Ik koop vaker bruin brood in plaats van volkoren brood

Ik koop minder vaak brood

Ik koop kleinere hoeveelheden brood (een half brood in plaats van een heel brood)

Ik koop vaker goedkoper brood van een dag oud

Ik koop vaker wit brood in plaats van bruin brood

Anders

U geeft aan te besparen op

brood. Hoe doet u dat?

Alle respondenten die op brood


14%

9%

7%

6%

3%

3%

2%

2%

1%

1%

% totaal Nederland


Ook het besparen op groente gebeurt vaak door het product vaker in de

aanbieding te kopen (51%). Dit is veruit de meest genoemde manier van

besparen.

Een besparing op groente houdt voor 11% in dat er ook daadwerkelijk minder vaak groente

gekocht wordt.

Vrouwen besparen vaker dan mannen door groente vaker in de aanbieding te kopen (61% vs.

38%). 65+-ers wisselen vaker dan gemiddeld de speciaalzaak in voor een supermarkt (31%).

Personen met obesitas kopen juist vaker dan gemiddeld groente in blik of pot of uit de diepvries

(32%).


groente. Hoe doet u dat?

Alle respondenten die op groente


51

28

24

24

21

21

20

16

12

11

8

7

3

0 10 20 30 40 50 60

Ik koop groente vaker in de aanbieding

Ik koop vaker goedkopere groentesoorten

Ik koop vaker blik/pot/diepvriesgroente van een huismerk

Ik koop groente vaker in een goedkopere supermarkt

Ik koop minder vaak voorgesneden groente

Ik koop vaker groente in blik of pot of uit de diepvries

Ik koop groente vaker in de supermarkt ipv bij de speciaalzaak

Ik koop minder vaak verse groente

Ik koop groente vaker op de markt in plaats van in de supermarkt

Ik koop minder vaak groente

Ik koop vaker kleinere hoeveelheden groente

Ik koop groente vaker bij de teler/boer ipv in de supermarkt

Anders

15%

8%

7%

7%

6%

6%

6%

5%

3%

3%

2%

2%

1%

% totaal Nederland


Net zoals bij groente gebeurt ook het besparen op fruit veruit het meest

door het product vaker in de aanbieding te kopen (51%).

Maar liefst 29% bespaart op de uitgaven aan fruit door minder vaak fruit te kopen. Dat is een veel

hoger percentage dan bij groente (11%). 4% koopt zelfs nauwelijks nog fruit.

Mannen besparen vaker dan vrouwen door minder vaak fruit te kopen (36% vs. 24%). Vrouwen

kopen juist vaker dan mannen goedkopere fruitsoorten (30% vs. 16%).

U geeft aan te besparen op fruit.

Hoe doet u dat?

Alle respondenten die op fruit


16%

9%

8%

7%

5%

4%

4%

3%

2%

1%

1%

% totaal Nederland

51

29

26

24

18

13

13

9

5

4

3

0 10 20 30 40 50 60

Ik koop fruit vaker in de aanbieding

Ik koop minder vaak fruit

Ik koop fruit vaker in een goedkopere supermarkt

Ik koop vaker de goedkopere fruitsoorten

Ik koop fruit vaker in de supermarkt in plaats van bij de groente- en fruitspeciaalzaak

Ik koop fruit vaker op de markt in plaats van in de supermarkt

Ik koop vaker kleinere hoeveelheden fruit (kleinere portiegrootte)

Ik koop minder vaak voorgesneden fruit

Ik koop fruit vaker bij de teler/boer in plaats van in de supermarkt

Ik koop nauwelijks nog fruit

Anders

24% van totaal

Nederland bespaart op

fruit op een manier (*)

die weliswaar voor hen

anders is, maar niet

minder gezond.

*

*

*

*

*

*


56

28

27

16

13

10

7

4

0

0 10 20 30 40 50 60

Ik koop minder vaak hartige snacks

Ik koop vaker een huismerk hartige snacks

Ik koop hartige snacks vaker in de aanbieding

Ik koop varianten hartige snacks die goedkoper zijn

Ik koop hartige snacks vaker in een goedkopere supermarkt

Ik koop helemaal geen hartige snacks meer

Ik koop kleinere hoeveelheden hartige snacks (kleinere verpakkingen)

Ik koop vaker grotere hoeveelheden hartige snacks (voordeelverpakking)

Anders

Op hartige snacks wordt het vaakst bespaard door dit product minder

frequent te kopen (56%). 10% koopt het product helemaal niet meer.

In tegenstelling tot zuivel, brood, groente en fruit, waar men vooral bespaart door in de aanbieding

te kopen, besparen veel shoppers op hartige snacks door deze minder vaak te kopen.

16% van de 65+-ers die besparen op hartige snacks doen dit door helemaal geen hartige snacks

meer te kopen. Dit is hoger dan het gemiddelde.

Onder jongeren van 18-29 jaar ligt het percentage dat in de aanbieding koopt hoger dan

gemiddeld (38%). Personen met obesitas kopen vaker dan gemiddeld kleinere hoeveelheden

(12%).


hartige snacks. Hoe doet u dat?

Alle respondenten die op hartige

snacks besparen (n=708, in %)

29%

14%

14%

8%

7%

4%

2%

5%

0%

% totaal Nederland


Ook op snoep/drop/chocolade wordt veelal bespaard door minder vaak

te kopen (63%). 7% bespaart door deze producten helemaal niet meer te

kopen.

Net zoals bij hartige snacks, wordt vooral bespaard door het product minder frequent te kopen en

minder door goedkoper in te kopen.

7% bespaart op snoep/drop/chocolade door deze producten helemaal niet meer te kopen. Dit

percentage ligt hoger onder 65+-ers en personen in de lage welstandklasse (beide 12%).

Personen zonder overgewicht kopen snoep/drop/chocolade vaker in de aanbieding dan personen

met obesitas (29% vs. 16%).


snoep/drop/chocolade. Hoe doet

u dat?

Alle respondenten die op

snoep/drop/chocolade besparen

(n=718, in %)

33%

13%

10%

7%

7%

3%

1%

4%

0%

% totaal Nederland

63

25

20

13

13

7

5

3

0

0 10 20 30 40 50 60 70

Ik koop minder vaak snoep/drop/chocolade

Ik koop snoep/drop/chocolade vaker in de aanbieding

Ik koop vaker een huismerk snoep/drop/chocolade

Ik koop snoep/drop/chocolade vaker in een goedkopere supermarkt

Ik koop varianten snoep/drop/chocolade die goedkoper zijn

Ik koop helemaal geen snoep/drop/chocolade meer

Ik koop kleinere hoeveelheden snoep/drop/chocolade (kleinere verpakkingen)

Ik koop grotere hoeveelheden snoep/drop/chocolade (voordeelverpakking)

Anders


Door de crisis worden ongezonde producten vaker in mindere mate of

niet meer gekocht dan gezonde producten.

29

Categorie % van alle bespaarders

% van totaal Nederland

Snoep Minder vaak: 63%

Niet meer: 7%

Totaal: 71% 37%

Snacks Minder vaak: 56%

Niet meer: 10%

Totaal: 66% 34%

Vis Minder vaak: 46%

Niet meer: 4%

Totaal: 50% 19%

Vlees Minder vaak: 32%

Niet meer: 1%

Totaal: 33% 17%

Fruit Minder vaak: 29%

Niet meer: 4%

Totaal: 33% 10%

Zuivel Minder vaak: 26%

Niet meer: -

Totaal: 26% 8%

Groente Minder vaak: 11%

Niet meer: -

Totaal: 11% 3%

Brood Minder vaak: 10%

Niet meer: -

Totaal: 10% 3%


2.3 Eetgewoonten


Ruim 4 op de 10 personen heeft een veranderd voedingspatroon sinds

de start van de crisis.

42% heeft een veranderd voedingspatroon sinds de start van de economische crisis, voor 53% is

er niets veranderd. Personen waarbij het voedingspatroon is veranderd zijn vaker minder dan

meer gaan eten, zijn vaker gezonder dan ongezonder gaan eten en zijn vaker meer dan minder

gaan variëren.

63% van de personen in de hoge welstandklasse geeft aan dat hun voedingspatroon is veranderd

tegenover 44% in de lage welstandklasse. 18% van de personen in de lage welstandklasse is

minder gaan eten. Dit is slechts 7% in de hoge welstandklasse.

Is uw voedingspatroon volgens u

veranderd sinds de start van de

economische crisis?


53

1

11

18

5

8

11

4

0 10 20 30 40 50 60

Nee niet veranderd

Ik eet meer

Ik eet minder

Ik ben gezonder gaan eten

Ik ben minder gezond gaan eten

Ik ben minder gaan variëren

Ik ben meer gaan variëren

Weet ik niet


14

8

7

11

3

2

1

35

32

30

21

13

6

4

25

25

25

26

16

14

13

15

21

19

25

31

32

33

12

14

18

17

38

46

49

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

… gooi ik minder vaak eten weg

… kook ik vaker precies op maat zodat ik niks overhoud

… eet ik vaker een dag kliekjes/ restanten van dag(en) daarvoor

… gebruik ik minder vaak kant-en-klare pakjes

... vervang ik vaker een warme maaltijd door een broodmaaltijd

… sla ik vaker een hoofdmaaltijd (brood of warm eten) over

… eet ik vaker gefrituurd eten


48

40

37

31

15

8

5

0 100

Series1

Top2box

De crisis leidt er niet toe dat de warme maaltijd vervangen of

overgeslagen wordt of dat er vaker gefrituurd eten gegeten wordt.

Een deel van de shoppers gaat sinds de start van de crisis bewuster om met de hoeveelheid eten

die zij klaarmaken. 48% gooit minder vaak eten weg, 40% kookt vaker precies op maat en 37% eet

vaker kliekjes. Voor een grotere groep heeft de crisis hier echter geen of weinig invloed op gehad.

Een kleine groep is sinds de crisis ongezonder gaan eten door een warme maaltijd door brood te

vervangen (15%), een hoofdmaaltijd over te slaan (8%) of vaker gefrituurd eten te gebruiken (5%).

39% van de 18-29 jarigen zegt minder vaak eten weg te gooien sinds de start van de crisis, 28%

van deze groep kookt vaker op maat. Dit is ondergemiddeld. 65+-ers koken juist bovengemiddeld

meer op maat (50%) en gebruiken minder vaak kant-en-klare pakjes (40%).






De lage welstandklasse gaat bewuster om met de hoeveelheid eten die

men klaarmaakt dan de hoge welstandklasse.

Ook in bovenstaande grafiek is te zien dat de hoge en lage welstandklassen anders omgaan met

(het besparen op) eten en drinken. De hoge welstandklasse is minder geneigd hun gedrag aan te

passen.

48

40

37

31

15

8

5

40

33

28

25

7

2

2

55

45

47

35

24

14

7

0 10 20 30 40 50 60

… gooi ik minder vaak eten weg

… kook ik vaker precies op maat zodat ik niks overhoud

… eet ik vaker een dag kliekjes/ restanten van dag(en) daarvoor

… gebruik ik minder vaak kant-en-klare pakjes

… vervang ik vaker een warme maaltijd door een broodmaaltijd

… sla ik vaker een hoofdmaaltijd (brood of warm eten) over

… eet ik vaker gefrituurd eten

Totaal Hoge welstand Lage welstand






49% eet sinds de start van de crisis minder in de kantine op het werk en

neemt vaker eten van huis mee.

44% van de respondenten vindt de stelling niet van toepassing op hun situatie. Van de

respondenten die de stelling wel hebben beoordeeld, zegt de helft (49%) dat zij sinds de start van

de crisis minder in de kantine op het werk eten, maar vaker eten van huis meenemen. De overige

51% is het oneens met deze stelling of heeft geen uitgesproken mening.

De crisis heeft dus niet alleen effect op de dagelijkse boodschappen en op eten en drinken

buitenshuis in de vrijetijd, maar ook op eten en drinken op het werk.

14

15

2223

26

Helemaal mee oneens Mee oneens Niet mee eens / niet mee oneens Mee eens Helemaal mee eens


met de volgende stelling?

Alle respondenten, excl. ‘niet van

toepassing’ (n=766, in %)

Sinds de start van de crisis eet ik minder in de kantine op het werk

maar neem ik vaker eten van huis mee

Respondenten die ‘niet

van toepassing’

hebben geantwoord

zijn buiten

beschouwing gelaten


Vrouwen, personen uit de lage welstandklasse en personen met (ernstig)

overgewicht zeggen vaker eten in de kantine te verruilen voor eten dat zij

van huis meenemen.

Bepaalde groepen zijn meer geneigd hun eetgewoonten op het werk aan te passen door de crisis

dan andere groepen. Vrouwen (53%), personen uit de lage welstandklasse (53%) en personen

met (ernstig) overgewicht (52%) zijn het vaker met de stelling eens dan mannen (45%), personen

uit de hoge welstandklasse (38%) en personen zonder overgewicht (47%).

49

45

53

38

53

47

52

52

0 10 20 30 40 50 60

Totaal

Man

Vrouw

Hoge welstand

Lage welstand

Normaal gewicht (incl. ondergewicht)

Overgewicht

Obesitas


met de volgende stelling?

Alle respondenten excl. ‘niet van

toepassing’ (n=766, top 2 box in

%)

Sinds de start van de crisis eet ik minder in de kantine op het werk

maar neem ik vaker eten van huis mee

Top 2 box:

helemaal mee

eens

+

mee eens


3. Samenvatting


In verhouding tot andere categorieën wordt eten en drinken het minst vaak genoemd als producten

waaraan sinds de crisis minder geld wordt uitgegeven.

Shoppers noemen in eerste instantie vaker minder uit te geven aan meubels, goede doelen, kleding,

vakantie ed. dan aan eten en drinken.

Eten en drinken buitenshuis

Op de dagelijkse boodschappen voor thuis wordt minder vaak bezuinigd dan op eten en drinken

buitenshuis. 63% geeft aan te bezuinigen op de dagelijkse boodschappen, 70% geeft minder uit aan

eten en drinken buitenshuis.

Buitenshuis wordt vooral vaker gebruik gemaakt van aanbiedingen en kortingen of neemt men vaker

eten mee van huis. Ook gaan mensen minder vaak naar een restaurant of café.

Besparingen op buitenshuis consumptie worden in veruit de meeste gevallen gerealiseerd door vaker

thuis van de dagelijkse boodschappen te eten.

Besparingen buitenshuis vinden vaker plaats door minder bezoeken dan door een besparing per

bezoek.

Hogere welstandsklassen en 65+-ers geven vaker aan niet minder buitenshuis te zijn gaan uitgeven.

Samenvatting

37


Dagelijkse boodschappen

63% van de shoppers is sinds de start van de crisis minder gaan uitgeven aan de dagelijkse

boodschappen.

Op dagelijkse boodschappen wordt vooral bezuinigd door meer aanbiedingen te kopen (49%), meer

huismerken (40%), of een goedkopere supermarkt te bezoeken (32%).

Daadwerkelijk minder eten en drinken kopen wordt door 9% genoemd.

Ongeveer de helft (48%) van de shoppers die minder zijn gaan uitgeven besparen tot 10 euro per week

aan boodschappen; voor totaal Nederland is dit ruim 30% van alle shoppers.

Op “gezonde” basisproducten als brood, groente en fruit wordt minder vaak bezuinigd dan op “minder

gezonde” niet-basisproducten als snoep, hartige snacks en frisdrank. Het lijkt erop dat uitgaven aan

basisproducten beter op peil blijven en bezuinigingen eerder worden gerealiseerd binnen het luxere

(verwen-) assortiment.

De manier waarop binnen een productgroep wordt bespaard is erg verschillend, zowel qua aantal

shoppers dat via die weg bespaard maar ook de manier waarop:

• Minder vaak kopen: snoep/drop/chocola (33%), hartige snacks (29%), vis (17%)

• Vaker in de aanbieding kopen: vlees (33%), fruit (16%), groenten (15%), brood (14%),

• Vaker een huismerk kopen: zuivel (15%)

Samenvatting

38


Ruim 4 op de 10 shoppers geeft aan het voedingspatroon sinds de start van de crisis te hebben

veranderd.

De indruk bestaat dat deze mensen eerder gezonder dan minder gezond zijn gaan eten; zij zijn vaker

minder dan meer gaan eten, zijn vaker gezonder dan minder gezond gaan eten en vaker meer dan

minder gaan variëren.

Verder leidt de crisis er ook niet vaak toe dat de warme maaltijd vervangen of overgeslagen wordt of dat

er veel vaker gefrituurd gegeten wordt. Dit is echter wel het geval bij huishoudens in de lage

welstandsklasse.

Wel heeft de crisis een effect op verduurzaming;

• Men gooit minder vaak eten weg, kookt vaker precies op maat en eet vaker restjes van de dag ervoor.

De centrale vraag of consumenten door de crisis ongezonder zijn gaan eten is niet eenduidig te

beantwoorden. Enerzijds zijn er aanwijzingen dat er minder vaak gezonde producten worden gekocht

(voornamelijk vis), anderzijds wordt er ook vaker bespaard door minder ongezonde producten te kopen

(snoep/drop/chocola, hartige snacks).

Tot slot geven de shoppers zelf aan sinds de start van de crisis vaker minder dan meer te eten, vaker

gezonder dan minder gezond en vaker meer dan minder zijn gaan variëren. Al met al eerder

aanwijzingen voor een gezonder eetpatroon.

Samenvatting

39


4. Onderzoeksverantwoording


1. Onderzoeksmethode

2. Steekproef

3. Vragenlijst

4. Veldwerk

5. Rapportage

Onderzoeksverantwoording

41


Voor het onderzoek is gebruik gemaakt van een online vragenlijst (de CAWI

methode; computer assisted web interviewing).

In de e-mail met de uitnodiging is een persoonlijke link opgenomen waarmee de

GfK panelleden rechtstreeks toegang krijgen tot hun persoonlijke pagina waar de

de vragenlijst te vinden is.

In het onderzoek zijn aan de consumenten in totaal 20 vragen (inclusief

stellingen) voorgelegd.

Onderzoeksmethode


De netto steekproef voor dit onderzoek bestaat uit 1.364 Nederlanderse shoppers

(verantwoordelijk voor de dagelijkse boodschappen) van 18 jaar en ouder (die

toegang hebben tot internet).

De steekproef is getrokken uit het GfK Online Panel. Het GfK Online Panel is een

gerenommeerd, hoogwaardig panel, waarbij de respons erg hoog is (ca. 75%) en

waarbij de respons van hoge kwaliteit is. Met de panelleden wordt een continue

relatie aangegaan. Als gevolg van de intensieve wervingswijze en beheer wordt een

kwalitatief hoogstaand panel gegarandeerd. Hiermee wordt zelfselectie en/of

vertekening geminimaliseerd.

De steekproef is representatief naar shoppers op:

Geslacht (man, vrouw)

Leeftijd (18-29 jaar, 30-39 jaar, 40-49 jaar, 50-64 jaar, 65+ jaar)

Regio (3 grote steden, rest westen, noord, oost, zuid)

Welstand (hoog, midden hoog, midden laag, laag)

BMI (normaal gewicht (incl. ondergewicht), overgewicht, obesitas)

Huishoudsamenstelling (alleenstaanden, zonder kinderen, met kinderen)

Steekproef


Het Voedingscentrum heeft een concept vragenlijst aangeleverd. GfK heeft deze

input bekeken en het Voedingscentrum geadviseerd over zowel specifieke vragen

als de opbouw en structuur van de vragenlijst.

Daarna is de vragenlijst in overleg met het Voedingscentrum definitief gemaakt.

De gebruikte vragenlijst bestond uit 20 vragen (incl. stellingen) over eten en drinken

buitenshuis, dagelijkse boodschappen en eetgewoonten.

Voor de respondenten betekende dit een gemiddelde invulduur van circa 5 minuten.

In de geprogrammeerde vragenlijst zijn door GfK diverse validatie- en

consistentiecontroles ingebouwd (zoals routing, antwoordmogelijkheden en

randomisatie).

Vragenlijst


Op donderdag 28 maart 2013 zijn 1750 GfK panelleden via een email met een

persoonlijke link benaderd om deel te nemen aan het onderzoek.

Het veldwerk is afgesloten op donderdag 4 april 2013.

In totaal hebben 1.364 personen de vragenlijst volledig en correct ingevuld.

Dit resulteert in een responspercentage van 78%.

Rapportage heeft plaatsgevonden in de vorm van:

Een PowerPoint rapportage, voorzien van conclusies en een

onderzoeksverantwoording.

Veldwerk

Rapportage


5. Contact


+31 162 384 279 / +31 6 55 177 653

Sr. Consultant

Marcel Temminghoff

[email protected]

The Netherlands

+31 162 384 129

Projectmanager

Niek Damen

[email protected]

The Netherlands

Contact

GfK-rapport 'Ongezonder eten door de crisis?'

Documents

Transcript of GfK-rapport 'Ongezonder eten door de crisis?'