Epilepsie

Oud en Nieuw(s)

Introductie

Maarten Spoek, neuroloogPaul Sanderse, huisarts

Presentatie• Casuïstiek• Vragen uit & voor de praktijk• Theoretische achtergronden• Boodschappen

• Interactief !

Casus

• 30 jr man, blanco VG, Rx:-• ‘s Nachts thuis na café bezoek zag partner:

Plotselinge gil Trekkingen armen en benen ~ 3 minuten Snurkende ademhaling ~ 5 minuten Later onrustig en verward ~ 10 minuten

Tongbeet en incontinentie aanwezig

Vragen…

• Deze patiënt heeft epilepsie?• Deze patiënt heeft een epileptische aanval

gehad?• Deze aanval duurde hoeveel minuten?

• 8 minuten• 18 minuten• 3 minuten

Wat is epilepsie?

• Beschrijvend:

”Epilepsie is een aandoening van de hersenen met een aanleg tot het manifesteren van epileptische aanvallen“(Panayiotopoulos)

• Pathofysiologisch:

Uiting van abnormale of excessieve hypersynchronisatie van neuronen in (een deel van) de hersenen

Vragen… wat is uw DD?

Partner van patiënt vertelt: mijn man had een…

• Val

• Wegraking

• Aanval

• Insult? struikelen, drop attack, tonus verlies /kataplexie

• Insult? collaps (vasovagaal/cardiaal/reflex), slaap, psychogeen

• Insult? collaps (vasovagaal/cardiaal/reflex), drop attack, woede, ‘hysterie’ , ‘attack’ (TIA)

Van DD tot diagnose…

1. Zijn de paroxysmale gebeurtenissen epileptische aanvallen?

• 20-30% geen epilepsie• ~30% van de patiënten met epilepsie heeft ook

niet-epileptische aanvallen

Van DD tot diagnose…

2. Wat voor een typen epileptische aanvallen?(Tijdsbeloop & Klinische manifestaties)

• Focaal/ Eenvoudig partieel

• Complex partieel ( + en – automatismen)

• Enkelvoudig/ Complex partieel, secundair gegeneraliseerd

• Gegeneraliseerd

Van DD tot diagnose…

3. Wat is de oorzaak…?Wat is het epilepsie syndroom?

type, lokalisatie, voorkomendebuutleeftijderfelijkheidlichamelijke & mentale afwijkingen /

ontwikkelinguitlokkende factorenrespons op behandelingprognose

Epidemiologie

Jallon (2006)

Oorzaken

• Idiopathisch• Symptomatisch / Secundair

• Tumor• Trauma• Cerebrovasculair• Post infectieus

• Syndroom / Syndromaal• Migratie stoornis / cerebrale ontwikkeling• Metabool

Casus

• Vrouw, 44jr. Sinds 6 maanden epilepsie t.g.v. meningeoom. Rx: tegretol 2x400 mg

• Thuis: om 14 uur insult, na 2 minuten met trekkingen belt partner u op. Na 5 minuten arriveert u bij patiënte.

• U treft aan: patiënte liggend op grond, rood aangelopen hoofd, snurkende ademhaling.

• En nu? Wat doet u?

Stellingen: eens of oneens

• Een epileptische aanval moet worden behandeld

• Epilepsie moet worden behandeld

• Een epileptische aanval is schadelijk voor de hersenen

• Met epilepsie is men niet rijgeschikt

Behandeling : medicamenteus

• Couperen van aanvallen: Benzodiazepinen(Bij ictale fase > 5 minuten)

• Rectaal: rectiole diazepam (Stesolid®) 5-10mg.• Nasaal: midazolam neusspray (2.5mg/puff), 2 puff *• Buccaal: midazolam 2.5-10 mg, clonazepam

Behandeling : medicamenteus

• Medicamenteus :• Depolarisatie stabiliserende medicatie

• Verschillende ion kanalen

Behandeling : medicamenteus

• Medicamenteus :• Depolarisatie stabiliserende medicatie

• Verschillende ion kanalen

Behandeling : medicamenteus

• Medicamenteus :• Depolarisatie stabiliserende medicatie

• Verschillende ion kanalen • Keuze = op maat.

Behandeling : medicamenteus

• Medicamenteus :• Depolarisatie stabiliserende medicatie

• Verschillende ion kanalen • Keuze = op maat

valproïnezuur (Depakine) gabapentine (Neurontin)

carbamazepine (Tegretol) oxcarbamazepine (Trileptal)

levatiracetam (Keppra) Toparimaat (Topamax)

clobazam (Frisium) diphantoïne (Fenytoïne)

Behandeling : niet-medicamenteus

• Leefregels & adviezen

• Maatschappelijk werk, psychologie, systeem & gedragstherapie

Epilepsie

Oud en Nieuw(s)

Nieuwe ontwikkelingen - diagnostiek

• Genetische inzichten in kanalopathieën • Familie analyse DNA mapping

• Beeldvorming• 3.0 Tesla MRI (en hoger)

1.5 Tesla

3.0 Tesla

Nieuwe ontwikkelingen - diagnostiek

• Genetische inzichten in kanalopathieën • Familie analyse DNA mapping

• Beeldvorming• 3.0 Tesla MRI (en hoger)• Geavanceerde voxel analyse

• fMRI en Magnetoencephalography

• Invasieve registratie: corticografie

Nieuwe ontwikkelingen – behandeling

• Nervus vagus stimulatie (CN X)• Antidrome stimulatie van de n. vagus• Refractaire epilepsie

• ~50% aanvalsreductie

Nieuwe ontwikkelingen – behandeling

• Chirurgie : verwijderen epileptogene focus

• Selectie verbeterd

• Intracraniële EEG registratie : corticografie

• Neuronavigatie

Nieuwe ontwikkelingen – behandeling

• Chirurgie

Nieuwe ontwikkelingen – behandeling

• Medicatie add-on bij lokalisatie gebonden epilepsie

• lacosamide (Vimpat)• versterkt selectief de langzame inactivering van voltage-

afhankelijke natriumkanalen

• zonisamide (Zonegran)• werkt op spanningsgevoelige natrium- en calciumkanalen

en op GABA-gemedieerde neuronale remming

• retigabine (Trobalt)• opent neuronale K+kanalen: stabiliseert rustpotentiaal

Boodschappen

• • • • • • • •

Insult ≠ aanval/wegraking/valEén insult ≠ epilepsieCouperen van insult (ictale fase) > 5 minutenPost ictaal: stabiliseren, vermijd overprikkelenBehandelen is maatwerkHome video’s: zeer nuttigLeefregels belangrijk, echter…Rijgeschiktheid: CBR regels, bij twijfel overleg

VragenVragen

????

???? ??

????

????

??

??

????

??

??

??

??

??

????

????

??

????

??

??

??

?? ?????? ??