driemaandelijks tijdschrift jaargang 10 nummer 4 - 2011 okt. - nov. - dec.

Bossen - themanummer

Week van het bos in Helix

Samenwerking met Pasar

Gezinshappening Ninove

BELGIE / BELGIQUE

P.B.GENT X

BC1133Afgiftekantoor Gent X - P109327

Reto

urad

res:

De D

ecke

r Mik

ol, D

okter

Hae

kstra

at 37

, 920

0 Gr

embe

rgen

Is je

adre

s niet

juist

? Meld

het

aan

de re

dacti

e.

2 nr. 4 - okt. 2011

Sinds vorig jaar wil Natuurpunt nog verder gaan. Daarvoor is een speciaal bossenfonds opgericht, waarmee te Ninove het eerste stadsrandbos van de regio wordt aangelegd, samen met het stads-bestuur. We gaan dus voor een kwantitatief sur-plus. Bovendien krijgt de oppervlakte bos die Natuurpunt beheert ook een kwalitatieve ecologi-sche meerwaarde door systematisch te kiezen voor autochtoon plantgoed. ‘Plant van hier’ heet dat tegenwoordig, om iedereen duidelijker te maken waarover het gaat en om mensen bewuster te laten kiezen. En dat helpt stilaan bij onze gezinnen!Gezinnen kiezen steeds meer voor FSC gelabeld hout. Voor brandhout kies je nog steeds beter voor hout van een kleine bosbeheerder of natuurbeheerder van wie je weet dat hij er een ecologisch beheer op nahoudt. Sommige kleinere bosbouwers kunnen niet de energie opbrengen om te voldoen aan de FSC- administratie, terwijl ze ecologisch toch beter presteren. Dus uitkijken en infor-meren is de boodschap. FSC is zeker al veel beter dan het gemiddelde com-merciële aanbod. Vele bedrijven zien de criteria nu echter als te halen maxi-mumdoelen… Er wordt, als je FSC hout koopt, niet verder ontbost, maar de bio-diversiteit gaat er met dit label nog niet op vooruit. En ook daar zijn internatio-nale doelstellingen te halen. We moeten als Natuurpunt durven zeggen dat de lat qua certificering nog hoger moet gelegd worden om echt een meerwaarde aan biodiversiteit te genereren.Het doet ons deugd dat ook andere ver-

enigingen natuurbehoud ter harte nemen. Zo zijn er in onze regio diverse Pasar-afdelingen die op 6 november samen met Natuurpunt acties zullen ondernemen voor meer bos. Samenwerking is er onder andere in Ninove, Denderleeuw, Liedekerke en Roosdaal. Op de Dag van de Natuur, op 20 november, komen vele jeugdverenigingen uit onze regio mee een boompje planten. Dit weefsel

Een boompje opzettenWe kunnen het Internationaal jaar van de bossen niet afsluiten zonder een themanummer met ‘bossen’ als rode draad. En dat is nodig! Terwijl het Vlaams beleid 10.000 ha bosuitbreiding als doel heeft, is de realiteit dat er in Vlaanderen nog 5 ha per week wordt ontbost. Natuurpunt ontbost toch ook, hoor ik daar zeggen? Dat is met naakte cijfers te weerleggen. Onze databank van alle histo-risch erkende terreinen toont een nulbalans en wij realiseren toch gelijktijdig een maximale uitbreiding van biodiversiteit aan biotopen en soorten.

© V

ilda

- Ro

llin

verl

inde

nr. 4 - okt. 2011 �

van enthousiaste lokale medewerkers en hun net-werken, een waardevol middenveldmodel, maakt Natuurpunt uniek in West-Europa.Al kiezen overheden in toenemende mate voor FSC-gelabeld hout, bosuitbreiding blijkt echter een moeilijk te nemen stap. Van de geplande 10.000 ha extra bos is er 1570 ha voorzien in Oost-Vlaanderen. Daarvan is er slechts 12% gereali-seerd. Voor Vlaams-Brabant is de realisatiegraad met 48% groter, maar er werd slechts 325 ha extra bos voorzien. In de lokale structuurplannen en ruimtelijke uitvoeringsplannen moet er dringend meer plaats komen voor stadsrandbossen. Tussen woord en daad blijken nog al te vaak praktische bezwaren te zitten…Om mee te bouwen aan deze ambitieuze uitbrei-ding gaat Natuurpunt her en der partnerschappen aan. Eén van de verenigingen die een zeer gewaar-deerde nichespeler is op dit vlak is de VBV, de Vereniging voor Bos in Vlaanderen. Graag laten we in deze Dendriet directeur Bert De Somviele aan het woord, die in onze regio woont.De week van het bos wordt op Vlaams niveau dit jaar geopend in onze regio, namelijk in de Helix te Grimminge. Natuurpunt is dit jaar immers medeorganisator van dit evenement. Je vindt in dit nummer een uitnodiging met het gevarieerde programma. Even aanbevelenswaardig is de lokale afsluiter van de week van het Bos te Ninove, waar een terrein van 6 ha extra speelbos wordt gereali-seerd. Ook hier wordt een zeer gezinsvriendelijk, groots opgevat en open programma aangeboden. Dergelijke extra oppervlakte zou een doelstel-ling moet zijn van elke gemeente in elke legisla-tuur. Gemiddeld één hectare extra bos per jaar per gemeente. Niet echt zwaar ambitieus, maar het zou de trend tot ontbossing al kunnen neutrali-seren. Als elke sector (landbouw, industrie, jacht, gezinnen, bosbouwer en natuurbeschermers) ook nog eigen verantwoordelijkheid opneemt, kunnen we samen het tij keren.Het thema van de week van het bos is dit jaar “Bos zonder grenzen”. Zo wordt de problematiek ook wereldwijd gekaderd. Via de Verenigde naties werd afgesproken om de wereldwijde ontbossings-trend tegen 2020 te halveren. Wij vinden dit niet genoeg. Tegen die datum moet de ontbossing een halt toegeroepen zijn en moeten oerbossen de status gekregen hebben van integraal reservaat. Ontbossing stoppen maar binnen dezelfde opper-

vlakte nog kwalitatief achteruitgaan is geen optie! Zoals gezegd: ook biodiversiteit heeft haar legi-tieme eisen! Onderzoek heeft aangetoond dat in culturen waar minstens 1/3 van de leidinggevende functies in handen zijn van vrouwen, zachte waar-den zoals een meer evenwichtig ecologisch bosbe-leid ten volle tot ontwikkeling komen. In Brazilië is zowel de president als de minister van leefmilieu een vrouw. Kunnen en willen zij de afgrijselijke afbouw van het tropisch regenwoud een halt toe-roepen? We hopen het! Komaan vrouwen, bewijs dat jullie het verschil maken!Meer dan ooit hebben we jullie hulp nodig om ook op dit vlak te blijven wegen op het beleid, om ook lokaal de luis in de pels en de wortel voor de ezel te zijn. Jouw lidmaatschap is niet enkel een waak-vlammetje: het geeft onze vrijwilligers het vuur om er opnieuw een jaar voor te gaan! Bedankt om bij de eindejaarsdagen ook je buren, vrienden, familie en kennissen een gezinslidmaatschap cadeau te doen. We wensen je alvast een prettig en gezellig najaar!

De redactie

Joac

him

De

Mae

sene

er

4 nr. 4 - okt. 2011

Dag Bert, je bent al enkele jaren directeur van de Vereniging voor Bos in Vlaanderen. Wat voor vereniging is de VBV pre-cies?De VBV is een kleine natuuror-ganisatie die zich specifiek met bos bezighoudt. De VBV werd opgericht in 1971 en bestaat dit jaar dus 40 jaar. De drie hoofd-doelstellingen waar we al 40 jaar voor ijveren, zijn bosbe-

houd, bosuitbreiding en mul-tifunctioneel bosgebruik. Voor ons begint een efficiënt bos-beleid bij de bescherming van de bestaande bossen. Wij zijn daarom voorstander van een ontbossingsstop. Wanneer toch wordt ontbost, pleit de VBV voor effectieve compensatie, d.w.z. dat er evenveel wordt bebost dan ontbost. Daarnaast wil de ver-eniging dat de 10.000 ha extra bosuitbreiding zoals bepaald in

het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen ook effectief wordt gerealiseerd. Helaas zien we de laatste jaren veeleer een achter-uitgang van de oppervlakte bos in Vlaanderen. En tot slot ijvert de VBV al jaren om bossen een multifunctioneel karakter mee te geven. Zij wil dat bossen er niet alleen zijn voor houtpro-ductie en natuur, maar ook voor recreatie, wetenschappelijk onderzoek, enz.

Mens in de kijker:Bert De Somviele, directeur van de Vereniging voor Bos in Vlaanderen

Bert De Somviele is als geen ander geplaatst om ons een objectieve kijk te geven op de toestand van de Vlaamse bossen, en welke positie Natuurpunt hier inneemt. Hij is ook plaatselijk geëngageerd in de werkgroep Everbeekse bossen. Momenteel werkt hij volop aan de voorbereiding van de nakende Week van het Bos.

Bert De Somviele bij de voorstelling van de Bosbarometer©

VBV

nr. 4 - okt. 2011 �

Een groot verschil met Natuurpunt is dat de VBV geen terreinen verwerft en beheert. Met het Agentschap voor Natuur en Bos en Natuurpunt en de andere terrein beherende verenigingen zijn er al vol-doende organisaties om bossen en natuurgebieden op een dege-lijke manier te beheren. De VBV werkt veeleer inhoudelijk rond campagnes en draagvlakverbre-ding.

Hoe probeert de VBV haar doelstellingen dan te berei-ken?Via allerlei projecten, campagnes en acties die worden uitgevoerd door een klein professioneel team en heel wat leden en vrij-willigers, trachten wij het belang van het bos te onderstrepen. Ik geef enkele voorbeelden.De VBV stelt jaarlijks de bos-barometer op. Aan de hand van allerlei cijfers die onder

andere worden opgevraagd bij het Agentschap voor Natuur en Bos, geeft de bosbarometer een overzicht van hoe het met onze bossen gesteld is. Bijvoorbeeld hoeveel hectare bos er zijn ver-dwenen en hoeveel er zijn bij-gekomen, hoeveel speelzones er zijn, hoeveel beheerplannen er zijn opgemaakt, enz. Met dit document houdt de VBV een vinger aan de pols bij de over-heid. Zo heeft Vlaanderen in 2009 maar liefst 291 hectare ontbost terwijl er slechts 203 hec-tare nieuw bos bij kwam. Netto hebben we dus bijna 90 hectare bos verloren. Een zeer spijtige vaststelling, waarmee we trou-wens tegen de Europese trend in gaan. Wellicht is Vlaanderen binnenkort de slechtste leerling van de Europese klas qua bosop-pervlakte.Met de 1 miljoen bomencam-pagne die in 2008 startte, willen we particulieren en bedrijven

stimuleren om in Vlaanderen 1 miljoen nieuwe bomen aan te planten. De actie is een groot succes want dit najaar zullen we zeker de kaap van 1 mil-joen overschrijden. En die 1 miljoen zal zeker nog niet het einddoel zijn. Concreet helpen we particulieren en bedrijven op administratief en technisch vlak om bomen en bossen aan te planten. We moeten immers nog steeds vaststellen dat het in Vlaanderen niet altijd evident is om de nodige vergunningen te verkrijgen om bomen en bossen te mogen aanplanten.In oktober organiseert de VBV samen met het Agentschap voor Natuur en Bos nu al voor de 34ste keer de Week van het Bos. Met deze week trachten we de bossen in de kijker te zetten en tienduizenden mensen naar het bos te brengen, vorig jaar met de Gezinsbond en dit jaar met Natuurpunt als partner.

VBV-vrijwilligers promoten de 1 miljoen bomen-campagne in het Jan Breydelstadion in Brugge

© V

BV

� nr. 4 - okt. 2011

Hoe is de relatie met Natuur- punt?Die relatie is zeer goed, er zijn veel vormen van samenwerking. In de boswerkgroep zitten leden van de VBV en Natuurpunt om na te gaan hoe men kan samen-werken op het vlak van bosbe-leid en bosbeheer. Natuurpunt en de VBV bevorderen allebei vooral het maatschappelijk belang van bossen. Bossen ver-vullen immers vele functies, en ze hebben een enorme maat-schappelijke functie: het zijn niet alleen favoriete ontspan-ningsoorden, maar ze halen ook fijn stof uit de lucht, gaan erosie tegen en produceren zuurstof en een duurzame grondstof.Op beleidsvlak ontwikkelen de VBV en Natuurpunt veel zaken samen. Samen slagen we er in om druk op de politici te zetten zodat ze stappen ondernemen die de bossen ten goede komen. Zo is onlangs het bindend karakter van de adviesverlening door o.a. de landbouwadmini-stratie opgeheven. Tot voor kort zagen we immers dat de land-bouwadministratie aanvragen voor bebossingen vaak tegen-hield, zelfs al was dat perceel al jaren niet meer in landbouwge-bruik. Nu dit advies niet meer bindend is, zou het makkelijker moeten worden om gronden te bebossen, zowel voor privéper-sonen als voor organisaties als Natuurpunt.

Zijn er ook tegenstrijdig-heden of conflicten met Natuurpunt?We zijn het niet altijd eens, anders zouden er geen twee ver-enigingen moeten zijn. Vooral rond natuurontbossing zijn er wel eens meningsverschil-

len. De VBV erkent zeker het belang van natuur buiten bos zoals waardevolle graslanden of heides. Maar de keuze voor ontbossing wordt misschien soms te snel gemaakt. Voor veel mensen zijn bossen de belang-rijkste vorm van natuur, zelfs al gaat het om aanplantingen van uitheemse soorten, zoals de vele populierenbossen in de Denderstreek. Het is echter niet evident om het grote publiek te overtuigen dat sommige gras-landen ecologisch waardevol-ler zijn dan bepaalde bossen, en dat sommige natuurtypes enkel hersteld kunnen worden door ontbossing, omdat elders de zaadbank al jaren kapot is en er ook geen relictvegetatie meer overblijft. Indien er toch wordt ontbost, is het wel zeer belang-rijk om goed te communiceren over waarom die bomen gekapt worden, en altijd te compense-ren, zodat de bosbalans min-stens in evenwicht blijft.De VBV is daarom ook wel heel blij dat Natuurpunt zijn bosba-lans in evenwicht wil houden. Het is voor Natuurpunt zeer belangrijk om daar voldoende op te hameren. Er zijn immers nog veel mensen die denken dat Natuurpunt de grootste ontbos-ser van Vlaanderen is, terwijl dit niet zo is! De echte ontbossers in Vlaanderen zijn projectont-wikkelaars en de industrie. Voor elke hectare bos die Natuurpunt ontbost ten voordele van een waardevol grasland of heide-gebied, komt er elders op de terreinen van Natuurpunt wel een hectare bos bij. Een mooi voorbeeld van de intentie van Natuurpunt om voor meer bos te zorgen is overigens jullie actie ‘bos voor iedereen’ waardoor

Natuurpunt ook actief wordt in de ontwikkeling van stadsrand-bossen, zoals in Ninove (nvdr: zie p.12 in deze Dendriet).

Je woont zelf in het zuiden van de Denderstreek, meer bepaald in Zarlardinge, en je bent ook betrokken bij de werkgroep Everbeekse Bossen. Hoe ben je er in geslaagd om actrice Marie Vinck bomen te laten aan-planten in Everbeek?Helaas slaag ik er wegens tijds-gebrek maar niet in om nog veel bij te dragen tot die werkgroep, die daar overigens een prachtig natuurreservaat aan het realise-ren is. Maar toen Marie Vinck een tweetal jaar geleden de VBV zelf contacteerde omdat ze zich wou engageren voor de 1 mil-joen bomencampagne, moest er natuurlijk snel een bebossings-actie gevonden worden. Toevallig was er toen net een aanplanting in Everbeek gepland. Marie is dan de werkgroep Everbeekse Bossen komen helpen bij die aanplant. Sinds dat moment is Marie onze fel geapprecieerde meter van de campagne, zeg maar de “vrouw van je bomen”. Marie is ook het gezicht van de andere acties binnen de 1 mil-joen bomencampagne. Zo is er de samenwerking met Pasar, waarbij op 6 november op ver-schillende plaatsen zoveel moge-lijk bomen worden aangeplant (nvdr: zie p.20 in deze Dendriet). Er loopt hiervoor ook een SMS-actie: voor elke SMS met het woordje ‘boom’ naar 6607 (1 e per SMS) wordt een boom aan-gekocht voor de plantacties met Pasar.Daarnaast is er ook een samen-werking met Aveve. Van 1 sep-

nr. 4 - okt. 2011 �

Actrice Marie Vinck plant bomen aan in de Everbeekse Bossen

tember tot en met 31 oktober kan je in meer dan 100 Aveve-winkels verspreid over heel België kwaliteitsvolle hoogstam-bomen en haagplanten bestel-len. Vanaf 12 november kan je dan het bestelde plantgoed afhalen in de winkel om aan te planten in je eigen tuin. Door de samenwerking met de bos-boomkwekers van Vlaanderen wordt kwaliteitsvol plantgoed geleverd. Meer info over deze en andere aspecten van de cam-pagne kan je overigens vinden op www.1miljoenbomen.be.

Van 9 tot 16 oktober is het weer de Week van het Bos, met dit jaar als thema ‘bos zonder grenzen’, aanslui-tend bij het Internationaal Jaar van de Bossen. De officiële opening van de

Week van het Bos op 9 oktober gebeurt aan de Helix in Grimminge. Hoe zijn jullie hier in Geraardsbergen terechtge-komen?Toen beslist werd dat Natuurpunt dit jaar partner zou zijn van de Week van de Bos, zochten we naar een bos waar zowel het Agentschap voor Natuur en Bos als Natuurpunt actief zijn. In het Raspaillebos zijn beide part-ners letterlijk naast elkaar actief: het eigenlijke Raspaillebos wordt beheerd door Natuurpunt en aan de overkant van het pad wordt het Moerbekebos beheerd door het ANB. In de prak-tijk zie je de grens tussen het Natuurpunt-bos en het ANB-bos niet. Dus ook een mooi voor-beeld van een ‘bos zonder gren-zen’. Bijkomend voordeel is de

infrastructuur van het natuur- en milieu-educatief centrum De Helix. Zo zijn we hier terecht-gekomen en we hopen dat het opnieuw een prachteditie wordt met heel veel bezoekers!

Dank je wel voor het inter-view, Bert! Dendriet wenst je een uitstekende Week van het Bos en uiteraard ook veel succes met de andere activiteiten van de VBV!

Johnny Cornelis

© F

orab

ette

rwor

ld.n

et –

May

li

VBV

www.vbv.bewww.1miljoenbomen.bewww.weekvanhetbos.be

INF

O

� nr. 4 - okt. 2011

Het Kravaalbos ligt in een gol-vend en soms sterk heuvelend landschap en is samen met het aansluitende Herenbos netjes verdeeld over de gemeenten Meldert (bij Aalst), Mazenzele (bij Opwijk) en Asse. Het is sinds 1980 beschermd als landschap en vormt samen met de omlig-gende kouters (Kravaalvelden) een fraai landschappelijk en natuurlijk geheel.

De tand des tijdsIn “de boek jes” wordt vaak ver-meld dat het bos een overblijfsel is van het legendarische Kolenwoud dat eertijds onze streken bedekte. Feit is dat het zijn voortbestaan tot op vandaag in grote mate te danken heeft aan zijn adel-

lijke en geestelijke eigenaars, meer bepaald de abdij van Affligem. Deze naburige abdij drukte eeuwenlang haar stem-pel op het gebied en de omlig-gende Faluintjesgemeenten

Natuurgebied in de kijker

KravaalbosHet Kravaalbos is met zijn 80 hectare een van de grotere bosgebieden in de Denderstreek. Het gebied, op de grens van onze Denderregio en Vlaams-Brabant, geniet naam en faam bij heel wat wandelaars en natuurliefhebbers. Nochtans komt het weinig ter sprake in publicaties over natuur en groen in onze streek. Dendriet dacht: tijd om eens beter kennis te maken!

Jo d

e C

onin

ck

© V

ilda

- Yv

es A

dam

s

nr. 4 - okt. 2011 �

(Baardegem, Meldert, Moorsel en Herdersem). De geestelij-ken beheerden het gebied tot het einde van de 18e eeuw. Ze gingen daarbij niet systema-tisch over tot bosontginning. Tot dan grensden de uitlopers van het bos immers aan het veel grotere Affligembos, dat vanaf de 19e eeuw wel stelselmatig werd ontgonnen en slechts in beperkte mate werd herbebost tot wat nu het Kluisbos is, op de grens Aalst-Affligem.Het hele gebied was waar-schijnlijk een mengeling van bos, wastine (gedegra-deerd bos) en zelfs heide. Het gehucht Asse-ter-Heide, dat aansluit bij het Kravaalbos, verwijst nog naar deze situatie. Het behoorde ook tot het jacht-domein van de toenmalige high society, de Brabantse en later de Bourgondische hertogen, wat eveneens een rem zette op eventuele exploitatie.Het gebied was ondanks deze adelbrieven niet helemaal vrij van menselijke invloed. Van de 12e tot grofweg de 16e eeuw waren er talrijke zandsteen-groeven die dienden voor de bouw van gotische kerken in de streek en ver daarbuiten, zelfs tot in Nederland! Het reliëf-rijke zuidwesten van het bos en de grote vijver daar zijn dus deels het werk van mensen-handen. Belangrijk om weten is dat het huidige Kravaal een “oud” bos is, m.a.w. dat het in de laatste 200 jaar voorname-lijk als bos bestaan heeft. Toch heeft men tijdens de beide Wereldoorlogen het bos gro-tendeels kaalgekapt, wat mede verklaart waarom het zoveel relatief jonge bomen telt. Na de Tweede Wereldoorlog is het

in belangrijke mate opnieuw aangeplant met exoten als Amerikaanse eik en naaldbo-men.

NatuurwaardenVandaag is het gebied groten-deels privébezit en wordt het deels gebruikt voor houtwin-ning en jacht. Een klein deel is eigendom van het Agentschap voor Natuur en Bos en enkele aansluitende percelen zijn

in beheer van Natuurpunt. Het is door de Vlaamse over-heid aangeduid als Europees Habitatrichtlijngebied omwille van de hoge natuurwaarden.Het grootste deel bestaat uit een vrij soortenarm beuken-eiken-bos, met veel exoten, maar ook els en wilg. De voorjaarsplanten zijn typisch voor een oud bos en tonen zich het meest geva-rieerd waar de zandsteen werd uitgegraven. Zo vinden we bos-

Jo d

e C

onin

ck

10 nr. 4 - okt. 2011

gebruik van maken. De fraaie omgeving, met nog heel wat kleine landschapselementen, herbergt ook een gezonde populatie steenuil en torenvalk en ook de exotische halsband-parkiet wordt er meer en meer waargenomen.De zoogdieren zijn vertegen-woordigd door kleine marter-achtigen, konijn, eekhoorn, rosse vleermuis, vos en ree. Van deze laatste soort huisvest het gebied een stabiele populatie van minimum 30 exemplaren. Reptielen en amfibieën zijn op hun beurt vertegenwoordigd door kikkers, maar ook levend-barende hagedis, hazelworm en vuursalamander.

Alarmsoorten en maatregelenToch zijn er ook verliezers. Soorten als zonnedauw en klokjesgentiaan, planten die je veeleer op de heide verwacht, werden nog tot na de Tweede Wereldoorlog geïnventariseerd. Deze behoren nu helaas tot de “historische” flora van het gebied. Hetzelfde geldt voor vogelsoorten als fluiter en wielewaal, een trend die zich trouwens in heel Vlaanderen aftekent voor deze soorten.Ook de situatie van vuursala-mander is precair, vooral door een gebrek aan geschikte voort-plantingspoelen. Onder impuls van het Regionaal Landschap Groene Corridor zijn er initia-tieven om nieuwe poelen aan te leggen en ook om aan hei-deherstel te werken. Bij herbe-planting op gekapte percelen in haar deel van het bos, kiest de stad Aalst voor streekeigen bomen, om zo geleidelijk de exoten terug te dringen. In 2010

anemoon, speenkruid, eenbes, gele dovenetel, bittere veldkers, en veel meer. In april-mei kan je in bepaalde delen de boshya-cint bewonderen. De kruidlaag wordt in volle zomer wel vrij eentonig gedomineerd door adelaarsvaren en braam, met hier en daar gevlekte aronskelk. Ook zeldzame soorten als de spekwortel met zijn tot 3 meter lang klimmende liaanstengel

kan je aantreffen in het gebied.De fauna wordt om te beginnen vertegenwoordigd door tiental-len soorten broedvogels, waar-onder grote en kleine bonte specht, boomklever, bosuil, glanskop, houtsnip, buizerd en sperwer. Omdat de meeste bomen vrij jong zijn, werden verspreid over het bos onge-veer 160 nestkasten opgehan-gen, waar veel vogels dankbaar

Jo d

e C

onin

ck

nr. 4 - okt. 2011 11

zijn de 3 Kravaalbosgemeenten Aalst, Opwijk en Asse overeen-gekomen om het boscomplex uit te breiden. Elke gemeente bekostigt zelf de aankoop van de percelen op het eigen grond-gebied. Het is de bedoeling om bijvoorbeeld landbouwgronden te herbebossen die niet meer gebruikt worden en die aanslui-ten bij het gebied. Anderzijds zullen ook particulieren gesti-muleerd worden om zelf te bebossen.

RecreatieEen dergelijk mooi gebied trekt uiteraard veel recre-atie aan, voornamelijk wan-delaars en mountainbikers. Spijtige neveneffecten van deze terechte vraag naar gezonde ontspanning zijn het zwerfvuil en verdere degradering van de openbare bospaden, die zeker op het grondgebied Meldert en Asse niet steeds in goede staat zijn. De stad Aalst gaat trouwens een deel van Kravaal inrichten als speelbos om tege-moet te komen aan de vraag

Dries Mertensdriesmert@hotmail.com

0494 152698INF

O

van de jeugdbewegingen.Ik hoop dat je nu ook zin hebt gekregen om het gebied eens te bezoeken. Hou er wel reke-ning mee dat het gebied alleen toegankelijk is op de openbare wegen. De stad Aalst organi-seert ook regelmatig geleide

Literatuur

Tack G. (red.), Bossen van Vlaanderen, 1993, Davidsfonds.

Van den Brempt Paul, Het Kravaalbos, relict van het Kolenwoud, Land in Zicht, 2004, jg. 73, 2, p. 4-9.

Jaarverslag 2010 Jaarprogramma 2011 Regionaal Landschap Groene Corridor, www.rlgc.be/pub/JV_JP_RLGC/RLGC_verslag2010_programma2011.pdf

wandelingen met een gids in het gebied. Check hiervoor zeker de Dendrietkalender!

Met dank aan Jo de Coninck voor het uitlenen van de prach-tige foto’s.

Jo d

e C

onin

ck

12 nr. 4 - okt. 2011

Eerst geboortebos, nadien speelbosEen deel van dit bos wordt de komende drie jaar aangeplant door de jeugdverenigingen. De andere helft van de oppervlakte zal een tiental jaar gebruikt worden als aanplantterrein voor jaarlijks een nieuw stukje geboortebos. Jaarlijks krijgen de kersverse ouders een uitnodiging om een mooie symbolische daad te stellen door een jonge boom te planten. Door de aanplanting te

Bos voor iedereen!Veel steden spreken erover, Ninove doet het: de aanleg van een heus speelbos. Het stadsbestuur en Natuurpunt Ninove sloegen hiervoor de handen in elkaar. Resultaat: de komende jaren wordt in de Venebroeken, vlak tegen de stadsring, 6 hectare nieuw speelbos aangelegd.

Joac

him

De

Mae

sene

er

© V

ilda

- Lu

do G

ooss

ens

Mar

c D

e Be

l

nr. 4 - okt. 2011 1�

die onmiddellijk een volle generatie vooruitkijkt. De kinderen van onze planters zullen kunnen spelen in een mooi ontwikkeld stadsbos.

spreiden in de tijd, wordt het bos nog natuur-rijker en krijgt het ook meer speluitdaging. De boodschap is duidelijk: we vinden ook jouw toe-komst belangrijk en willen hier ook in investe-ren! Bomen hebben een enorme symboliek die mee versterkt wordt doordat ze een volledig mensenleven nodig hebben om zich ten volle te ontwikkelen.

Waar?Het huidige stadsbestuur voorzag al een tijde-lijk speelbos ter hoogte van het sas van Pollare. Omdat het gesitueerd is in de brandnetelrijke en soms natte Dendervallei, ging de stad ook op zoek naar een meer duurzaam alternatief voor de toekomst. Ze vond hierbij een evenwaardige partner in Natuurpunt, dat bij de uitbouw van zijn natuurgebied “Dendervallei Ninove” ook plannen had voor de uitbouw van een natuurrijke speelruimte in de Venebroeken. Een investering

Joac

him

De

Mae

sene

erJo

achi

m D

e M

aese

neer

14 nr. 4 - okt. 2011

Draag zelf een centje bij…Natuurpunt zoekt nog steeds mensen en bedrij-ven die het speelbosidee genegen zijn. Voor 40 euro financier je 10 bomen en 10 m2 speelbos. Bovendien krijg je een erkend fiscaal attest en word je uitgenodigd om je bomen zelf te planten tijdens de ‘dag van de natuur’ op 20 november. Stort je bijdrage op IBAN BE56 2930 2120 7588 en vermeld: “project 3333 – bos Ninove”.

Waarnemingen gezocht!Losse natuurwaarnemingen door vrijwilligers vormen de basis van verspreidingskaarten van soorten, en van heel wat onderzoek naar de toestand en de evolutie van de natuur. Recent werd een zeer interessant initiatief gelanceerd waardoor waarnemingen zeer gemakkelijk kunnen worden ingevoerd, maar ook bekeken in een centrale databank: maak kennis met de natuurwaarne-mingen-website: www. waarnemingen.be!Om waarnemingen in te voeren en te bekijken, moet je enkel registreren. Dat is heel simpel: je gaat naar de web-site, en in de rechterbovenhoek klik je op ‘Registreer’. Je geeft vervolgens een gebruikersnaam, je echte naam, je provincie en je e-mailadres in en klaar is kees. De gebrui-kersnaam moet wel uniek zijn en heeft minimaal 5 let-ters en geen spaties of punten. Waarnemingen uit heel Vlaanderen kunnen worden ingevoerd en bekeken.

Als natuurliefhebber uit de Denderstreek maak je bij voorkeur gebruik van het regionale scherm dat werd gecreëerd voor de Denderstreek:

Meer informatie staat in het artikel in het oktobernum-mer van Dendriet uit 2008 over dit onderwerp.Je waarnemingen zijn zeer welkom: van een egel in de tuin tot een overvliegende ooievaar: het is allemaal het invoeren waard! Neem een kijkje op de website en ontdek zelf hoe eenvoudig het is. Door mee te werken draag je niet alleen een steentje bij tot het opvolgen van de fauna en flora van de Denderstreek; het is ook een zeer handige manier om je eigen waarnemingen bij houden.

denderstreek.waarnemingen.be

Joac

him

De

Mae

sene

er

www.natuurpunt.be/ninovewww.bosvooriedereen.bewww.ninove.be

Leesvoer

Wouter Mertens0495 68 89 33

wouter.mertens@natuurpuntninove.be

Afdeling Ninove

INF

O

Activiteiten van Natuurpunt zijn voor leden gratis en niet-leden betalen 1 e (2 e per gezin), tenzij expliciet anders vermeld.Op onze excursies breng je best laarzen mee en zijn een verrekijker en een passende veldgids nuttig.Bij activiteiten buiten de regio is carpooling gebruikelijk (e o,o7 per km/persoon).

uur van vertrek

plaats van afspraak

toelichting

gids

bijzonderheid

contactpersoon

zeker meebrengen

DENDERKALENDER

zaterdag 1 oktober

Nachtvlinderinventarisatie

afd. Ninove

10:00 Beverbeekvallei Kom je graag een kijkje nemen? Dit kan zowel vrijdagavond als zaterdagochtend. Bel of stuur een mailtje naar Christian voor meer informatie en de juiste locatie. Christian Pické – 0477 79 94 73 christian.picke@natuurpuntninove.be

zondag 2 oktober

Trektelling in het Aubroek (Scheldebroeken) te Berlare

afd. Dendermonding

7:30 aan het Veerhuis of 7:45 op de trektelpost Al van ‘simultaantrektellingen’ gehoord? Die dagen worden er over heel Vlaanderen tientallen telposten bemand om te turen naar overtrek- kende vogels. De telpost van Vogelwerkgroep Durmevallei ligt in het Aubroek (het hart van de Scheldebroeken) in Berlare. Kom gerust eens een kijkje nemen. Bij gunstige omstandigheden wordt de hele dag geteld. Blijvers zorgen zelf voor hun picknick. In samenwerking met Vogelwerkgroep Durmevallei en vzw Durme. Rudi Van Onderbergen 0478 49 87 86. www.hetveerhuis.be

zondag 2 oktober

Natuurwandeling in de Gerstjens

afd. Aalst

10:00 – 12:00 Parking Gerstenhof, Gerstenstraat 12 te Erembodegem-Aalst Najaar, wat groeit of beweegt er nu? Peter Tolleneer of Laurent Annaert Stad Aalst, dienst Leefmilieu 053 73 24 12

zaterdag 8 oktober

Natuurpunt-eetfestijn

afd. Boven-Dender

11:30 - 13:30 en 17:30 - 20:30 Parochiale zaal, Grimmingeplein, Grimminge (steegje naast de kerk) Op het menu staan twee pensen met appelmoes en brood (e 7)

nr. 4 - okt. 2011 1�

of belegde boterham met hesp (e 7) of twee vegetarische burgers met ratatouille (e 9). De opbrengst gaat naar de uitbouw van de natuur- reservaten in Geraardsbergen, Lierde en Everbeek. Koen Steenhoudt – 054 58 67 58 koen.steenhoudt@skynet.be

zondag 9 oktober

Planteninventarisatie

afd. Aalst

8:30 – 12:00 Parking begraafplaats, Leo de Bethunelaan, Aalst Op zoek naar wat er groeit in het najaar in Heldergem-Berg, met plantenwerkgroep Allium. Peter Tolleneer – 053 57 00 84

zondag 9 oktober

Paddenstoelenwandeling in het Liedekerkebos

afd. Affligem-Liedekerke

9:15 – 12:00 Ingang van het bos (E. Schelf- houtstraat, Liedekerke) We verkennen het Liedekerkebos in de herfst, een schatkamer aan kleurrijke paddenstoelen. Gids van Natuurpunt Educatie Erik De Block – 053 68 35 88 erik.deblock@skynet.be

zondag 9 oktober

Herfstwandeling in Cotthemse bossen

afd. Houtem

14:00 – 17:00 Markt St. Lievens Houtem Bezoek aan een prachtig bos in herfsttooi. Peter D’Hondt – 053 80 72 57

zondag 9 oktober

Opening Week van het Bos ‘zonder grenzen’

afd. Boven-Dender

14:00 - 18:00 (doorlopend) De Helix, Hoogvorst 2, Grimminge De Week van het Bos, van 9 tot 16 oktober, wordt georganiseerd door het Agentschap voor Natuur en Bos en de Vereniging voor Bos in Vlaanderen, in samenwerking met Natuurpunt. Vlaams minister van Leefmilieu, Natuur en Cultuur

Joke Schauvliege opent de Week van het Bos in het Raspaillebos aan het natuur- en milieueducatief centrum De Helix. Tijdens deze gezinshappening kan je deelnemen aan een geanimeerde tocht vol boeiende activiteiten naar en in het bos. Zie artikel p. 27 in deze Dendriet voor het volledige programma. www.weekvanhetbos.be

zaterdag 15 oktober

Nacht van de Duisternis

afd.Aalst

19:30-22.00Grote markt-Aalst Vanuit de helverlichte Aalsterse binnenstad wandelen we samen met de astronomen van Murzim vzw naar het donkere Osbroek. De zoogdierenwerkgroep helpt ons op zoek naar nachtdieren waaronder levende muizen in valletjes. We tonen de negatieve invloed van overdreven buitenverlichting op natuur en milieu en wat we er aan kunnen doen. Rik De Baere – 053 21 29 13 rik.debaere@telenet.be

zondag 16 oktober

Opening Ninoofs speelbos

afd. Ninove en stad Ninove

Doorlopend 9:00 – 17:00 Feesttent staat in de Venebroeken aan het kruispunt Den Dollar en Elisabethlaan. Er is parkeergele- genheid op de parking van Carrefour op de Albertlaan te Ninove Graag nodigen wij je gezin uit op de opening van het Ninoofse speelbos met een bio-ontbijt, wandelingen, optredens, BBQ, voorleestent met Marc de Bel, de minister en veel meer. Bekijk het volledige programma op p.29. Wouter Mertens – 0495 68 89 33 wouter.mertens @natuurpuntninove.be

zondag 16 oktober

Fruithappening in De Spiraal

afd. Boven-Dender

10:00 - 18:00 JC De Spiraal, Zakkaai, Geraardsbergen Natuur- en tuinliefhebbers kunnen hun hart ophalen op de

1� nr. 4 - okt. 2011

9de Fruithappening van het regio- naal landschap Vlaamse Ardennen. Je komt er alles te weten over fruit- bomen, rassen, en je kan er deelnemen aan een snoeidemo, kookles, enz. Terwijl je inspiratie voor de tuin opdoet, verkennen de kinderen de knutselhoek. Laat je ook verwennen met een kop koffie, fruitjenever, een lekker streekbiertje of gebakje! Ook Natuurpunt heeft er een infostand. Na inschrijving kan je overtollig fruit tot sap laten verwerken door de mobiele fruitpers Paul Haustraete – 055 20 72 65 paul.haustraete@rlva.be www.rlva.be

zondag 16 oktober

Grenzenloze paddenstoelenwandeling

afd. Boven-Dender 14:00 - 17:30 Bezoekerscentrum Rietbeemd Sint- Antoonshoeve, Boureng 57, Deux-Acren In een taalgrensoverschrijdende wandeling, van de Vlaamse Ardennen naar het Waalse Pays des Collines, bekijken we de padden- stoelen van het bos. We trekken door het Boelarebos, Bourengbos en Arduinbos. Dit laatste maakt sinds kort grotendeels deel uit van het natuurreservaat De Rietbeemd. Alle aspecten van de natuur komen aan bod maar de zwammen komen op de eerste plaats. Bij hard regenweer gaat de wande- ling niet door. Gelieve bij twijfel eerst de gids te contacteren Willem Boonen – 0479 09 80 37 willem.boonen@skynet.be Laarzen noodzakelijk, eventueel ook paddenstoelengidsen

zondag 23 oktober

Trektelling in het Aubroek (Scheldebroeken) te Berlare

afd. Dendermonding 7:30 aan het Veerhuis of 7:45 op de trektelpost Zelfde activiteit als op 2 oktober. Rudi Van Onderbergen 0478 49 87 86. www.hetveerhuis.be

zondag 23 oktober

Herfst, mossen en zwammen

afd. Denderleeuw 14:00 – 17:30 Infobord Rodestraat, Denderleeuw Wandeling langs de Knuppel- padroute in de Wellemeersen Peter Tolleneer Bruno De Bruyn – 0496 59 52 43 Laarzen

Iedere 4e zaterdag van de maand

Natuur.café

afd. Ninove 20.00 Café Kalisj, Pollarestraat 126, 9400 Ninove Voorzitter Wouter tapt in Café Kalisj. Er zijn ook altijd een aantal bestuursleden op post. Alle Natuurpunters uit de regio steeds welkom voor een babbel. Wouter Mertens – 0495 68 89 33 wouter.mertens@natuurpuntninove.be

zaterdag 5 november

Haag- en klimplantactie

afd. Affligem-Liedekerke Verkoop van haag- en klimplanten. De opbrengst gaat naar onze reservaten. Informatie en bestellijst in de Dendriet. Erik De Block – 053 68 35 88 erik.deblock@skynet.be

zondag 6 november

Natuurwandeling in het Somergembos

afd. Aalst 10:00 – 12:00 Op het einde van de Schietbaan (zijbaan Brusselse steenweg) ter hoogte van de oude Zeebergbrug Herfstkleuren aan de stadsrand. Antonia Geerts of Rosanne Snauwaert Stad Aalst, dienst Leefmilieu 053 73 24 12

zondag 6 november

Pasar Boomt: wandel mee voor meer Bos

afd. Denderleeuw 13:00 of 14:00 ’t Kasteeltje, Stationsstraat 7, Denderleeuw om 13 uur of op de bijkomende vertrekplaats in de tent van Pasar (Wellemeersenstraat, aan de overweg in de Wellemeersen) om 14 uur Wandeling naar de plaats van aanplanten van houtkanten en hoogstamboomgaard in het Natuurreservaat Wellemeersen. In samenwerking met Pasar Afdeling Denderleeuw. Deelname: volwassenen e 3, kinderen tot en met 12 jaar en jeugdbewegingen gratis. Inbegrepen: een bijdrage voor de aankoop van het plantgoed, een hapje en een drankje en een stukje natuur om mee naar huis te nemen. Natuurpunt: Bruno De Bruyn 0496 59 52 43 Pasar: Jo De Becker – 0478 88 67 95 Stevig schoeisel/laarzen en een spade

zondag 6 november

Herfstwandeling door Berchem- en Neigembos

afd. Boven-Dender 14:00 - 17:30 Café Den Haas, Wijngaardbosstraat 6, Gooik Stevige wandeling van een 10-tal km op de grens van Ninove, Roosdaal en Gooik door een reliëf- rijk landschap met als absolute blikvangers het Berchembos en het Neigembos, twee prachtige bossen die hun mooiste herfstkleuren tonen. We starten en eindigen aan café Den Haas, een authentiek volkscafé waar ze verschillende soorten streekbieren serveren. Johnny Cornelis, – 0474 58 08 38 johnny_cornelis@hotmail.com. Laarzen of stevig schoeisel

zaterdag 26 november

Op zoek naar zoogdieren in Hogedonk

afd. Aalst 16:00 – 20:00 Wiezebrug (infobord aan Disgenaatdreef), Aalst Afsluiting van een week inventarisatie van de zoogdieren in de Hogedonk door de zoogdierenwerkgroep. We vangen muizen, zoeken naar sporen en moge- lijk vangen we in de schemering een glimp op van een ree of een vos. Diemer Vercayie Brian Roelandt – 052 22 57 71 brian.roeland@telenet.be

woensdag 30 november

Natuurreizigersavond

afd. Ninove 19:30 - 23:00 Sociaal cultuurcafé Kalisj, Pollarestraat 126 te Ninove Deze avond stellen verschillende sprekers uit de regio kort (een 15- tal min.) hun natuurreis van afgelopen jaar voor via een presentatie. Als je zelf interesse hebt om een reisverslag te brengen, neem dan zeker contact op. Joachim De Maeseneer 0499 80 89 05 joachim.de.maeseneer@natuurpuntninove.be

zondag 4 december

De winter in het Liedekerkebos

afd. Affligem-Liedekerke 9:15 – 12:00 Ingang van het Liedekerkebos (E. Schelfhoutstraat, Liedekerke) We sluiten het jaar af met een winter- wandeling in het Liedekerkebos. Erik De Block – 053 68 35 88 erik.deblock@skynet.be

nr. 4 - okt. 2011 1�

zondag 4 december

Natuurwandeling in het Kravaalbos

afd. Aalst 10:00 – 12:00 Hof te Putte, Putstraat 99 te Meldert-Aalst Wandeling door het winterse bos met aandacht voor het strategisch project over bosuitbreiding. Annemie of Jens De Bruycker Stad Aalst, dienst Leefmilieu 053 73 24 12

zondag 4 december

Cultuur- en landschapswandeling in Bois de Lessines

afd. Boven-Dender 14:00 - 17:00 Kerk Bois de Lessines Tussen de uitgestrekte velden en weilanden van dit landelijke dorp ontwaren we het Acrenbos met zijn middeleeuwse waterkasteel. We ontdekken de sporen van de geschiedenis van 1302 tot de laatste wereldoorlog. Tussendoor genieten we van vele brokjes natuur in deze streek, die vroeger ‘Les terres de débats’ genoemd werd. Bij hard regenweer gaat de wandeling niet door! Willem Boonen – 0479 09 80 37 willem.boonen@skynet.be Stevige watervaste wandelschoenen

vrijdag 9 december

Natuur- en milieuquiz Denderstreek

afd. Ninove, JNM-NiGer en Kalisj 20:00 – 24:00 Jeugdcentrum de Kuip, Parklaan 1 te Ninove. Parking op het Dokter Frans Hemmeryckxplein Algemene vragenreeksen, fotoreeksen, themareeksen, een tafelronde en een 1-3-5 ronde met vragen over vooral natuur en milieu, maar ook cultuur, politiek, actualiteit met een link naar natuur en milieu. Groepen van 4 personen. Jeugdploegen bestaan uit 3 (of 4) tieners en maximaal 1 twintiger. Inschrijven kan door voor je groep e 16 over te schrijven op 979-3529555-21 van Natuurpunt Ninove met vermelding: QUIZ + ploegnaam. Joachim De Maeseneer – 0499 80 89 05 joachim.de.maeseneer@natuurpuntninove.be Stylo’s

zondag 11 december

Vriezeganzen in Damme

afd. Ninove 09:00 – 17:00 Café Kalisj, Pollarestraat 126, Ninove Het groene polderland rond Damme

oefent niet alleen een onweer- staanbare aantrekkingskracht uit op wandelaars, fietsers en andere zachte recreanten, maar ook op smienten, wintertalingen, kolganzen, kleine rietganzen en vele andere wintergasten. Via carpooling. Gelieve op voorhand aan Christian door te geven of je al dan niet, indien nodig, kan rijden en hoeveel personen je nog mee kan nemen Christian Pické – 0477 79 94 73 christian.picke@natuurpuntninove.be

zondag 8 januari

Glühweinwandeling

afd. Affligem-Liedekerke 9:15 – 12:00 Ingang van het bos (E. Schelf- houtstraat, Liedekerke) We laten het Liedekerkebos onze feestvermoeidheid verdrijven. Maar om in de sfeer te blijven eindigen we met een glaasje Glüh- wein. In samenwerking met Pasar. Erik De Block – 053 68 35 88 erik.deblock@skynet.be

zondag 15 januari

Uitstap naar de kust en polders

afd. Denderleeuw 9:00 - 19:00 Welleplein (kerk) Welle Kijken naar overwinterende watervogels en ganzen. Bruno De Bruyn – 0496 59 52 43 Warme kledij, stevig schoeisel en picknick

woensdag 9 en 16 november en zaterdag 19 november

Cursus Geologie

afd. Ninove De theorielessen op woensdag: 19:30 - 22:30; de praktijkles op zaterdag: 9:00 – 12:00 Theorielessen in het sociaal cultuurcafé Kalisj, Pollarestraat 126 te Ninove De basiscursus geologie formuleert een antwoord op een hele reeks vragen. Hoe is de Aarde ontstaan? Heeft de Aarde er steeds uitgezien zoals vandaag? Hoe ontstaan bodem, zeeën, bergen, vlaktes en dalen? Welke rol speelt water hierbij? Hoe komt het dat in Vlaanderen niet overal hetzelfde bodemtype voorkomt? Aan de hand van deze en nog vele andere vragen krijg je gaandeweg

inzicht in de wondere wereld van de geologie. Bovendien legt de cursus de link met ecologie en wordt verklaard waarom bepaalde levensgemeenschappen en organismen voorkomen op specifieke plaatsen. Prijs leden: e 15 en niet-leden: e 25. Inschrijven via een mailtje naar Christian en overschrijving naar 979-3529555-21 van Natuurpunt Ninove met vermelding “Cursus geologie” Christian Pické – 0477 79 94 73 christian.picke@natuurpuntninove.be

zaterdag 1 en 29 oktober

Beheerswerken Heidemeersen

afd. Dendermonding 9:00 – 12:00 Basisschool Ten Berge, Galgenbergstraat 39, Berlare Bestrijding (uittrekken, uitsteken) Amerikaanse Vogelkers op de rivierduin ‘t Stampkot. Vooraf contact nemen met: Stefaan Thibau – 052 42 69 72 Dirk De Mesel – 052 42 67 28

zaterdag en zondag 19 en 20 novemberDag van de natuur

Beheerswerken in onze reservaten

afd. Affligem-Liedekerke Zaterdag 9 tot 17 uur en zondag 9 tot 13 uur (of zolang je kan) Zaterdag: Zilverenbosweg te Liedekerke Zondag: Moelieweg, zijbaantje Mulhofstraat te Liedekerke Samen steken we de handen uit de mouwen in onze reservaten. Er wordt gezorgd voor een lunch en drank. Marc Michiels – 053 67 11 91 marcusmichiels@yahoo.com Stevige schoenen of laarzen, werkhandschoenen, aangepaste kledij.

zaterdag 19 novemberDag van de natuur

Werkvoormiddag in één van onze reservaten

afd. Boven-Dender 9:00 – 12:30 Verzamelpunt nog af te spreken In een natuurreservaat is altijd wel een werkje op te knappen: bomen en struiken aanplanten, afsluitingen afbreken of herstellen, een wandelpad inrichten, distels maaien, enz. Wat we precies gaan

CURSUS

BEHEERSWERKEN

doen, wordt later ingevuld. Carlos D’haeseleer – 054 41 87 09 carlos.dhaeseleer@skynet.be

zaterdag 19 novemberDag van de Natuur

Beheeractiviteit in de Heidemeersen te Berlare

afd. Dendermonding

9:00 - 17:00 Basisschool Ten Berge, Galgenbergstraat 39, Berlare. Knotten van knotwilgen. In samen- werking met de gemeente Berlare. Drank en tussendoortje worden aangeboden. Broodjes en soep voor wie de hele dag blijft. Stefaan Thibau – 052 42 69 72 Dirk De Mesel – 052 42 67 28 Laarzen of stevig schoeisel, werkhandschoenen, evt. bijltje, hakmes of zaag

zondag 20 novemberDag van de Natuur

Beheeractiviteit in de Hogedonk te Aalst

afd. Aalst

14:00 - 17:00 Wiezebrug, R. Monteynestraat, Gijzegem Iedereen kan meehelpen bij de aanplant van een houtwal en het opruimen van gekapte wilgenopslag. Achteraf warme soep. Brian Roelandt – 052 22 57 71 brian.roelandt@telenet.be Laarzen of stevig schoeisel, werkhandschoenen, evt. bijltje, hakmes.

zondag 20 november

Dag van de Natuur Bomen planten

afd. Ninove

14:00 – 17:00 De Venebroeken aan het kruispunt Den Dollar, Elisabethlaan te Ninove We gaan de eerste bomen planten van het Ninoofse speelbos. Iedereen welkom om mee te komen planten of de Ninoofse jeugd hierbij te begeleiden! Wouter Mertens – 0495 68 89 33 wouter.mertens @natuurpuntninove.be Spade

zaterdag 26 november

Beheerswerken in de Sint-Onolfspolder

afd. Dendermonding

9:00 – 12:00 Maaien van rietkant en kappen van houtkant. Vooraf contact opnemen met Bart Dierickx – 052 21 03 81 Laarzen en werkhandschoenen

zondag 11 december

Beheerswerken

afd. Affligem-Liedekerke

8:30 – 13:00 (of zolang je kan) Zilverenbosweg te Liedekerke Beheerswerken in ons reservaat Palitsebeek. Drank en een tussendoortje worden aangeboden. Marc Michiels – 053 67 11 91 marcusmichiels@yahoo.com

zaterdag 17 december

Werkvoormiddag in één van onze reservaten

afd. Boven-Dender

9:00 – 12:30 Verzamelpunt nog af te spreken. In een natuurreservaat is altijd wel een werkje op te knappen:

1� nr. 4 - okt. 2011

bomen en struiken aanplanten, afsluitingen afbreken of herstellen, een wandelpad inrichten, distels maaien, enz. Wat we precies gaan doen, wordt later ingevuld. Carlos D’haeseleer – 054 41 87 09 carlos.dhaeseleer@skynet.be

zaterdag 17 december

Beheerswerken Wachtbekken 6

afd. Dendermonding

9:00 – 12:00 en 13:30 – 16:30 Kappen van wilgenopslag en/of knotten van knotwilgen. Wie hout wil, kan het meenemen.‘s Middags broodjeslunch met warme soep. Vooraf contact opnemen met Dirk De Mesel – 052 42 67 28 Laarzen en werkhandschoenen

© V

ilda

- La

rs S

oerin

k

Geniet méér in de natuur...Gear for Adventure

met het juiste materiaal van bij Trekking

Oude Gentbaan 255 - 9300 Aalst 053 705 222

info@trek-king.be - www.trek-king.be

PGore-tex jassenPWindstoppersPThermische t-shirts PWaterdichte schoenen PVerrekijkerPRugzakPGPS

-5% korting op vertoon van

lidkaart Natuurpunt

600m2 vol gespecialiseerde uitrusting

Hernieuwbare energie voor uw bedrijf

Haalbaarheidsstudies en advies inzakebiomassa, zonne-energie en windenergie

voor bedrijven (ook KMO’s)

Zero Emission Solutions bvbaWaverstraat 1, 9310 Moorsel

Tel +32/(0)53/41.66.66Fax +32/(0)53/41.66.00

www.zeroemissionsolutions.com

20 nr. 4 - okt. 2011

De bossen in Vlaanderen zijn klein en ver-snipperd. En terwijl andere bosarme regio’s in Europa aan een duidelijke inhaalbeweging bezig zijn, komt er bij ons nauwelijks bos bij. Als vrij- etijdsorganisatie vindt Pasar dan ook dat er hier een taak voor haar is weggelegd. De lokale afdelingen kunnen immers een belangrijke rol

spelen door zelf initiatieven te nemen en op gemeentelijke vlak voor een nieuwe dynamiek te zorgen. Heel wat gemeentebesturen zijn immers meer dan bereid om een boompje bij te dragen aan bosuitbreiding of -oprichting. Toch blijkt het voor lokale overheden vaak niet makkelijk om die goede beleidsintenties om te zetten naar

Pasar boomt! Wandel mee voor meer bosin de Denderstreek

Vlaanderen is één van de bosarmste regio’s in Europa. En daar wil Pasar verandering in brengen. Op zondag 6 november brengt de vrijetijdsorganisatie iedereen massaal naar buiten met de eis voor meer bos en bomen. Ook in de Denderstreek zal Pasar - op enkele plaatsen in samenwerking met Natuurpunt - bomen aanplanten.

Joac

him

De

Mae

sene

er

nr. 4 - okt. 2011 21

concrete resultaten op het terrein. Pasar wil hen een broodnodig duwtje in de rug geven door een wandeling voor meer bos en een (symbolische) boomplantactie. Pasar werkt hiervoor samen met de lokale overheden en/of Natuurpunt-afdeling.

Tijd voor actieSchrijf 6 november 2011 nu alvast in je agenda. Dan komen in liefst 11 gemeenten in de Denderstreek Pasar-afdelingen naar buiten met de eis voor meer bos. Er wordt gewandeld langs groene plekken en langs plaatsen waar meer

groen zou moeten bijkomen. En de daad wordt bij het woord gevoegd: na de wandeling worden 15.000 bomen in heel Vlaanderen bij geplant. Ontdek alle acties nu op www.pasar.be.De actiedag van Pasar kan dan ook rekenen op de technische en financiële ondersteu- ning van de campagne 1 Miljoen Bomen (www.1miljoenbomen.be) van de Vereniging voor Bos in Vlaanderen en het Agentschap voor Natuur en Bos.

Thomas De Maeseneer

Aalst AffligemBerlareDenderleeuw

DendermondeErpe-MereGeraardsbergenNinove

RoosdaalSint-Lievens-HoutemZele

In de volgende gemeenten uit de Denderstreek vindt er een wandeling/boomplantactie plaats:

Joac

him

De

Mae

sene

er

22 nr. 4 - okt. 2011

Wie?Meeuwen zijn van nature uit kustvogels, die pas in de Middeleeuwen in de buurt van de mens zijn gaan vertoeven, onder invloed van de gunstige voedselomstandigheden gecreëerd door het ‘weg-gooigedrag’ uit die tijd. Vooral kokmeeuwen zijn

veelal in het binnenland te zien, samen met zilver-meeuwen en kleine mantelmeeuwen op doortrek en stormmeeuwen in de winter. Na hevige herfst-stormen kan men ook voor onze regio zeldzame meeuwen spotten, zoals grote mantelmeeuwen en zelfs drieteenmeeuwen, cf. één adult exemplaar

Meeuwen in de DenderstreekWie zijn ze? Van waar komen ze?Waar gaan ze naartoe?

Van kinds af hebben meeuwen me enorm gefascineerd, daar ik opgegroeid ben in de schaduw van het vilbeluik Rendac. Tot pakweg 20 jaar geleden kwamen dagelijks honderden en bij ernstige vrieskou enkele duizenden meeuwen er hun kostje bijeenscharrelen, om nadien wat te foerageren op de weilanden aan de boorden van de Dender. Die zagen soms wit van de meeuwen. Tegenwoordig is het ’s winters nog mogelijk om enkele honderden van deze rakkers te zien bij een strenge vorstinval.Geprikkeld door de waarneming van een gekleurringde zwartkopmeeuw aan de stuwsluis van Teralfene op een paar honderd meter van het Vilbeluik, heb ik in de winter van 2010 /2011 de kou getrotseerd en pionierswerk voor de Denderstreek verricht, door het aflezen van de codes van gekleurringde meeuwen

Kokmeeuwen in winterkleed

© V

ilda

- Yv

es A

dam

s

nr. 4 - okt. 2011 2�

ontdekt door Joost Mertens op 24/01/2009 en spijtig genoeg dood teruggevonden op 25/01/2009 op het RWZI te Teralfene. Dit zijn dan vaak ver-zwakte of jonge vogels die volledig uit koers gesla-gen zijn.

Van waar komen ze? Waar gaan ze naartoe?Rond de jaarwisseling bleken de omstandigheden ideaal op meteorologisch vlak en kon ik enkele leuke gekleurringde meeuwen waarnemen. Vooral de waarnemingen van de zilvermeeuwen leken mij heel interessant, maar ook die van kok-, storm- en zwartkopmeeuw waren de moeite! Na het afle-zen van letter- en/of cijfercombinaties op een gekleurde ring, ging ik opzoek naar de identiteit op de site www.cr-birding.be. Vlug bleek dat 5 van mijn 7 afgelezen ringen afkomstig waren van in Nederland geringde vogels. Door toedoen van de befaamde ringer Frank Majoor (www.frankma-joor.nl) ging het werk heel wat eenvoudiger. Een overzicht van de waarnemingen:

06/11/2010 – Adulte zwartkopmeeuw met rode ring PEU7, geringd als pullus op 11/06/2008 aan

het Mietkow reservoir (Wrolaw Polen), opgemerkt aan de stuw van Teralfene. Deze vogel werd voor het eerst gezien door Joost Mertens op 23/11/2008 als een eerste winter (juveniel van dat jaar) en werd de daaropvolgende winters telkens opgemerkt op dezelfde locatie.09/12/2010 – Adulte kokmeeuw met zwarte ring met witte inscriptie A4H1, geringd als pullus in 2007 op het Zwillbrock (20 km ten oosten van Enschede) in Duitsland, gespot op de Gatesvijver (Wellemeersen) te Denderleeuw.29/12/2010 – Adulte kokmeeuw met witte ring met zwarte inscriptie E9HC, geringd als adult in 1999 te Arnhem, waargenomen op de Grote Meersen in Okegem. Deze vogel werd op 30/05/2009 op de kolonie Klaipede-Siaure in Litouwen waargenomen als broedvogel!28/12/2010 – Adulte stormmeeuw met witte ring met zwarte inscriptie EJ06 geringd als tweede winter op de Rijnkade in Arnhem in 2006.27/12/2010 – Derde winter zilvermeeuw met groene ring met witte inscriptie EA, geringd als pullus in 2007 in Noord-Brabant (Nederland),

Zwartkopmeeuw met kleurring en wetenschappelijke ring

© V

ilda

- Yv

es A

dam

s

24 nr. 4 - okt. 2011

waargenomen op de Grote Meersen te Okegem.28/12/2010 – Derde winter zilvermeeuw met blauwe ring met witte inscriptie DN, geringd als pullus in 2007 in Saeftinge (Nederland), waarge-nomen op de grote meersen te Okegem.29/12/2010 – Eerste winter zilvermeeuw met rode ring met witte inscriptie R6, geringd als pullus in 2009 in Philipsdam (Nederland), waar-genomen op de Grote Meersen te Okegem.

Alle zilvermeeuwen waren geringd op het dij-been, om ze goed te kunnen zien als ze waden in het water. Deze methode maakt het aflezen echter moeilijker in de winter, wanneer de vogels hun pluimen opzetten tegen de kou! Deze methode van ringen wordt in Nederland veel toegepast, om de uitwisseling tussen de verschillende kolonies te kunnen bestuderen en om trekbewegingen te kunnen nagaan. Doorgaans zijn dit standvogels die over relatief kleine afstanden (enkele honder-den km) kunnen zwerven.Kokmeeuwen houden in het najaar een overwe-gende NO–ZW trekrichting aan. Onze Belgische broedvogels overwinteren namelijk op het Iberisch schiereiland en de kusten van Frankrijk, wat we te weten zijn gekomen door een kleur-ringproject in verschillende Belgische kolonies.

De vogels worden geringd met een gele ring met zwarte inscriptie. In mei 2010 spotte ik zo’n vogel in de Wellemeersen, spijtig genoeg zonder telescoop, zodat de inscriptie onbekend bleef. Mogelijks was het beest afkomstig uit de kolonie van het Molsbroek (Lokeren).De resultaten van de zilvermeeuwen bevestigen de gegevens uit de literatuur, namelijk dat zilver-meeuwen tamelijk honkvast zijn en de meeste volwassenen zich ’s winters aan de kusten bevin-den. De niet adulten ondervinden immers in het binnenland veel minder voedselconcurrentie. Zwartkopmeeuwen die bij ons overwinteren zijn meestal afkomstig uit het binnenland (Polen tot Italië) en houden een oostelijke tot zuidoostelijke trekrichting aan, in tegenstelling tot de storm-meeuwen die afkomstig zijn van Scandinavië en Noord-Rusland en zich dus noordoostelijk ver-plaatsen.

Hoe te werk gaan?Voor onze regio zijn de traditionele voederplaat-sen van watervogels in de winter echte hot spots. Bij strenge winterperiodes met veel ijs is de kans op geringde meeuwen er groot. Voor het aflezen is een goede verrekijker soms al voldoende, maar meestal brengt de telescoop uitsluitsel. Wanneer

Roepende juveniele zilvermeeuw

3Kleine mantelmeeuw

© V

ilda

- Yv

es A

dam

s

© V

ilda

- Ro

llin

verl

inde

nr. 4 - okt. 2011 2�

men een geringde meeuw ziet moet men uit-maken welke soort het is, of hij links of rechts is geringd (kleurring) en wat de exacte combina-tie is van cijfers en of letters en in welke richting die staan (verticaal of horizontaal). Ook de kleur van de ring en de kleur van de inscriptie zijn van belang.

Deze gegevens kunnen dan worden ingevoerd op de website www.denderstreek.waarnemingen.be (aanvinken bij gedrag (kleur)ringdragend). Het leuke aan kleurringen is dat men na enkele dagen meestal reeds de identiteit van de meeuw kent, dit in tegenstelling tot een wetenschap-pelijke ring. Vind je echter een dode vogel met een wetenschappelijke ring, verwijder hem dan en stuur hem op naar het KBIN in een gesloten enveloppe. Gewoon Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen opschrijven en je krijgt zeker bericht. Heel recent is het ook moge-lijk om je gegevens direct online in te geven via www.euring.be (nationaal ringwerk – English - mel- dingsformulier: aanvinken en invullen).

Joost Meulemans0476/369298

Joost.meulemans@telenet.be

Vogelwerkgroep Cinerea

INF

O

Stormmeeuw in vlucht

Uitkijken geblazen?Uit onderzoek is ook gebleken dat meeuwen zeer honkvast zijn en relatief oud kunnen worden. Het mooiste bewijs is de overwinterende Poolse zwartkopmeeuw aan de stuw te Teralfene. Misschien deze winter weer? Wie dus deze winter een gekleurringde meeuw ziet, gelieve mij een seintje te geven want de kans is groot dat ze er bij ‘stabiele’ weeromstandigheden enkele weken zal overwinteren. Alle waarnemingen zijn belangrijk.

© V

ilda

- Yv

es A

dam

s

Bos zonder grenzenOp zondag 9 oktober kan je in en rond De Helix ‘boompjes’ verzamelen om het Raspaillebos met een hectare uit te breiden. Dit doe je door op de infostops langs het wandelparcours een speelse opdracht uit te voeren zoals afdrukken maken met houtskool, sporen van dieren boetseren, of je geheugen testen met het vlinder-memory-spel. Ook met de culinaire speurtocht krijg je – bovenop een niet te versmaden dessert – een welverdiend boompje. Of breng je stem uit op het mooiste kunstwerk uit de creatieve scholenwedstrijd ‘Bos zonder grenzen’.

Neem een boompje mee naar huis!Je kunt ook deelnemen aan boeiende randactivitei-ten. Laat je haren wapperen in een huifkar, ontdek het verborgen leven in een wilg, verleg je eigen gren-zen en klim in een boom, vlecht een wilgenhut, of geniet bij een hapje en drankje van verrassende ani-matie en muziek.Om 17 uur wordt het spannend! Dan vindt de prijs-uitreiking van de scholenwedstrijd plaats. En hebben we voldoende boompjes verzameld? Ja? Dan kan de winnende school in het najaar een stukje spik-splinternieuw Raspaillebos aanplanten! We laten je bovendien niet met lege handen naar huis gaan: wie vijf virtuele boompjes verzameld heeft, krijgt een heus boompje mee naar huis.

Een postzegel voor het Internationaal jaar van de BossenBpost nam stripauteur René Hausman onder de arm om voor het Internationaal Jaar van de Bossen een bos-postzegel te ontwerpen. Speciaal voor het openings-evenement in de Helix, installeert Bpost op zondag 9

oktober een postkantoor-voor-één-dag. Alleen daar en dan, kan je deze postzegel met een speciale dagstem-pel laten afstempelen. Een collectors item zowel voor postzegelverzamelaars als voor natuurliefhebbers!

AfspraakplaatsNatuur- en milieu-educatief centrum De Helix, Hoogvorst 2, 9506 Geraardsbergen (Grimminge).

Opening van de Week van het Bos in GeraardsbergenOp zondag 9 oktober 2011 ben je in het Raspaillebos te Geraardsbergen met je fami-lie en vrienden van harte welkom op de officiële opening van de Week van het Bos.Vlaams minister van Leefmilieu, Natuur en Cultuur Joke Schauvliege opent de Week van het Bos aan het natuur- en milieu-educatief centrum De Helix. In dit Internationaal jaar van de Bossen heeft dit evenement een belangrijk doel: bosuitbrei-ding voor het Raspaillebos! En daar hebben we jouw hulp voor nodig.

Bospostzegel voor het Internationaal jaar van de Bossen

© B

post

2� nr. 4 - okt. 2011

nr. 4 - okt. 2011 2�

Programma 9 oktober

Zondagvoormiddag: Themawandelingen met gids1. Het beheer in het Raspaillebos, 10 uur, NMEC

De Helix

2. Van zaad tot boom, 10 uur en 11 uur, NMEC De Helix

3. Op zoek naar inheemse bomen en struiken, 10 uur,

parking Moerbekebos/Kapellestraat (aan de voet

van de Bosberg)

Inschrijven is verplicht (enkel voor de themawandelingen)

vóór woensdag 5 oktober:

ovl.anb@vlaanderen.be of 09 265 46 40. Vermeld welke

wandeling je kiest en met hoeveel personen je komt.

Doorlopend vanaf 14 uur:Plant samen met ons een bos zonder grenzen: verza-

mel boompjes langs de infoposten tijdens je wandeling

in het bos; per post is er een opdracht voor kinderen

(sporen van dieren boetseren, vlinder-memory-spel,

camouflagespel enz.).

Verder: boomklimmen, huifkar en oldtimertractor,

wilgenhut bouwen, culinaire zoektocht, muziek- en

andere kinderanimatie Creanima, kortfilm en ten-

toonstelling Yann Arthus-Bertrand, infostanden,

koop je bospostzegel bij het postkantoor-voor-één-

dag (collectors item!), publieksprijs scholenwed-

strijd, hapje en drankje enz.

Om 17 uur:Prijsuitreiking scholenwedstrijd: welke school wint

een bos?

Bomentelling: hoe groot wordt het nieuwe bos?

Slotoptreden Creanima

OrganisatieAgentschap voor Natuur en Bos, NMEC De Helix, Vereniging voor Bos in Vlaanderen, Natuurpunt, Instituut voor Bos-

en Natuuronderzoek en stad Geraardsbergen i.s.m. Regionaal Landschap Vlaamse Ardennen en Groenhart vzw.

Meer informatiewww.weekvanhetbos.be of bel 1700.

© V

ilda

- Ro

llin

Verl

inde

Kom mee feesten te Ninove op zondag 1� oktober!Graag nodigen wij je samen met je gezin uit op de opening van het stadsbos als afsluiting van de ‘week van het bos’. Stel zelf je programma samen!

nr. 4 - okt. 2011 2�

Programma

9 uur: bio-ontbijt in de feesttent op het terrein (Reservatie

via kaartenverkoop in vzw Kalisj, bij de dienst leefmilieu

(leefmilieu@ninove.be, 054 31 3308) of op het nummer

0495 68 89 33 - volwassenen 8 euro, kinderen 4 euro)

9.45 uur: ochtendwandeling met gids doorheen

speelbosterrein en Dendervallei (2u)

11.30 -14.30 uur: aperitiefconcert “Vrij spel”

11.30 - 14 uur: BBQ speelbosbroodjes (ook veggy)

13, 14, 15 en 16 uur: (telkens op het uur): verkennen

van het terrein onder leiding van een gids (20 min)

13.30 uur: namiddagwandeling met natuurgids (2 uur)

13.30 -15 uur: viezebeestjeszoektocht voor kinderen

(1,5 uur, aansluitend: Marc de Bel)

14 uur: activiteiten jeugdbewegingen + Recordpoging

lakens knopen rondom het terrein (Dag van de

armoede)

14.30 -16.30 uur: optreden van Les Busiciens

14.50 uur: korte wandeling met Marc De Bel naar de

voorleestent (10 min)

15 uur: jeugdschrijver Marc De Bel vertelt over zijn

Boeboeks (ong. 1 uur) + bezoek minister Schauvliege.

Aansluitend signeersessie Marc De Bel (terug in grote tent).

*springkasteel

*toelichting bij ontwerpplan

*overdekt stadsboscafé

* infostands over Dag van de armoede, boomplantactie

Pasar, Natuurpunt, Dienst leefmilieu, boekenstand

Marc De Bel, de compostmeesters,…

* randanimatie Ballonclown (vanaf 13 uur)

*kindergrime

Doorlopend

Praktisch * Feesttent: kruispunt Den Dollar, Elisabethlaan Ninove

* Parkeergelegenheid op de parking van Carrefour op de Albertlaan (met dank!).

© V

ilda

- Lu

do G

ooss

ens

Natuurpunt is een open en onge-bonden vereniging die mensen op een aangename wijze kansen wil geven om zich in te zetten voor de duurzaamheid van natuur en landschap vanuit een brede maat-schappelijke visie. Onze activitei-ten situeren zich hoofdzakelijk op het vlak van studie, educatie, beleid en reservatenwerking.www.natuurpunt.be

AFDELINGENAalstRik De Baere - 053 21 29 13rik.debaere@telenet.be

Affligem-LiedekerkeKern AffligemWim Van Grieken - 053 77 70 06wim.van.grieken@advalvas.beKern LiedekerkeErik De Block - 053 68 35 88edebe@advalvas.be

DenderleeuwBruno De Bruyn - 053 67 07 85bruno.de.bruyn@kindengezin.be

DendermondingStefaan Thibau - 052 42 69 72stefaan.thibau@skynet.be

Erpe-MerePeter D’Hondt - 053 80 72 57 peter.dhondt@telenet.be

Boven-DenderJohnny Cornelis - 0474 58 08 38johnny_cornelis@hotmail.com

Groot-HaaltertJo wittevrongel - 053 39 73 13jo.wittevrongel@telenet.be

Lede-HoutemPeter D’Hondt - 053 80 72 57 peter.dhondt@telenet.be

NinoveWouter Mertens - 0495 68 89 33wouter.mertens@natuurpuntninove.be

WERKGROEPENWerkgroep InvertebratenEric De Tré - 053 66 04 32eric.detre@vhm.be - 2255

Vogelwerkgroep CinereaWouter Faveyts 0479 27 32 78wouter.faveyts@telenet.be

Plantenwerkgroep AlliumPeter Tolleneer - 0498 40 83 28allium@belgacom.net

Zoogdierenwerkgroep DenderstreekJoachim De Maeseneer 0499 80 89 05Joachimdm@yahoo.com

Paddenstoelenwerkgroep ZwamvlokPeter D’Hondt - 053 80 72 57 peter.dhondt@telenet.be

Werkgroep amfibieën & reptielen WardKoen De Maeregreatskua2002@hotmail.com0485 68 89 82

RESERVATEN ENNATUURPROJECTEN

Giften Reservatenfonds:rekeningnummer:293-0212075-88 met vermel-ding van de projectnaam en het projectnummer.Giften vanaf e 40 zijn fiscaal aftrekbaar.

Boelaremeersen te Neder-boelare - 6640Johnny Cornelis - 0474 58 08 38johnny_cornelis@hotmail.com

Brede Schoren enKonkelschor te Berlare 6616Stefaan Thibau 052 42 69 72stefaan.thibau@skynet.be

Dendervallei te Ninove6099Jeroen Vanhee 054 33 50 29jeroen.vanhee@telenet.be

Den Dotter/Blauwboste Haaltert/Aaigem/Mere 6149Stijn De Ryck 0472 70 20 00stijnderyck@busmail.net

Everbeekse bossen - 6210Koen Van Den Berge055 42 83 90koen.vandenberge@skynet.be

Gemene Meers te Idegem6647Tom Van Muylem 054 24 02 10tom.tinne@telenet.be

't Groot Schoor te Grembergen6603Tarcy Verstraeten 052 21 11 11

Heidemeersen te Berlare6644Stefaan Thibau 052 42 69 72stefaan.thibau@skynet.be

Hogedonk te Gijzegem/Herdersem / Mespelare - 6243Brian RoelandtBrian.Roelandt@telenet.be052 22 57 71

Honegem te Erpe-Mere/Aalst/Lede - 6123Wim D’Haeseleer - 0495 87 50 50wim.dhaeseleer@honegem.bewww.honegem.be

Keelman te Denderhoutem6178Guido Van Rossen054 32 23 01

Korte Lake te Overboelare6655Willem Boonen - 054 41 75 85willem.boonen@skynet.be

Kravaalbos te Meldert6071Frans Roggemanfransroggeman@msn.com

Dendriet is het regionale contact-blad voor de leden van negen Natuurpuntafdelingen en zes studiewerkgroepen in de Dender-streek. Deze afdelingen en werk-groepen willen zowel occasioneel als structureel intens samenwer-ken. Je kan voor meer inlich-tingen steeds terecht bij de con-tactpersoon voor jouw afdeling of de werkgroep die jouw interesse wegdraagt. Stuur je opmerkingen, aanmoedigingen, belevenissen en natuurpuntjes door naar de redac-tie. Deadline volgende Dendriet:1 november 2011.

Dendriet ontvangen:Leden van Natuurpunt die lid zijn van een niet-Denderstreek-afdeling kunnen Dendriet ont-vangen door hun lidmaatschap te wijzigen naar de afdeling binnen de Denderstreek van hun keuze of door zich te abonneren op Dendriet. Dit doe je door middel van een overschrijving van e 7,50 op rekeningnummer 393-0491337-24 van Dendriet, Heldergemstraat 161, 9450 Heldergem, met ver-melding van je lidnummer en “abonnement Dendriet, midden-katern afdeling...”.Een afzonderlijk abonnement zonder lidmaatschap van Natuurpunt is niet mogelijk.

REDACTIERAADKoen Steenhoudt - redactiesecretaris.Wouter Mertens - hoofdredacteur en verantwoordelijke uitgever.Daan Stemgée, Joachim De Maese- neer - redactiekern.Stijn De Ryck - budgettering.Marc Symoens - corrector.Mikol De Decker - adresbeheer.Willy Beeckman, Rik De Baere, Eric De Block, Dirk De Mesel, Eric De Tré, Peter D’Hondt, Wouter Faveyts, Jo Ottoy, Peter Tolleneer, Wim Van Grieken.Wilfried Veldeman - lay-out.

Werkten ook mee aan dit nr :Marc De Bel, Jo de Coninck, Bpost, Johnny Cornelis, Thomas De Maeseneer, Mayli, Joost Meulemans, Dries Mertens, Jeroen Mentens, VBV, ©Vildaphoto: Yves Adams, Ludo Goossens, Lars Soerink Rollin Verlinde.

DRuKDrukkerij Druk in de Weer, GentPapier: CyclusPrint 90 gram, 100% kringlooppapierInkt: gedrukt met vegetale inkten en plantaardige wasmiddelen.

Ledezijde 6657Peter D’Hondt - 053 80 72 57 peter.dhondt@telenet.be

Moenebroek te Geraards-bergen/Lierde - 6620Carlos D’Haeseleer - 054 41 87 09carlos.dhaeseleer@skynet.be

Molenbeekmeersen te Den-derleeuw/Okegem - 6646Eric De Tré 053 66 04 32eric.detre@vhm.be

Padde- en Porrebeekvalleite Dendermonde - 6652Dirk Van den Bossche 052 42 49 60

Palitsebeek te Liedekerke - 9427Marc Michiels 053 67 11 91marcusmichiels@skynet.be

Pamelse meersen, Domme-lingen te Liedekerke - 9972Marc Michiels 053 67 11 91marcusmichiels@skynet.be

Phenixberg te Okegem - 6618Wouter Mertens 054 32 51 71wouter.mertens: zie eerder

Raspaillebos te Grimminge 6164Koen Steenhoudt 054 58 67 58k.steenhoudt@skynet.be

Rietbeemd te Moerbeke/Viane/Lessines - 6058Godfried Merlevede 068 30 01 070486 87 17 87derietbeemd@hotmail.com

Sint-Onolfspolder te Appels/Dendermonde - 6623Bart Dierickx 052 21 03 81

Valier te Liedekerke - 9418Marc Michiels - 053 67 11 91 marcusmichiels@skynet.be

Wachtbekken 6In Sint-Gillis/DendermondeStefaan Thibau 052 42 69 72stefaan.thibau@skynet.be

Walputbeek/Dendermeersente Meerbeke - 6213Georges Jacobs 054 33 60 64georges.jacobs@pandora.be

Wellemeersen te Denderleeuw/Erembodegem - 6612Eric De Tré 053 66 04 32eric.detre@vhm.be

Werkgroep Bomen-Park-Osbroek/Gerstjens te AalstPeter Tolleneer 0498 40 83 28 wbpo.aalst@belgacom.net

nr. 4 - okt. 2011 �1

SCHENK EEN LIDMAATSCHAP !Gezinslidmaatschap: e 24 op rekening 230-0044233-21

Je ontvangt natuur.blad en DendrietVoor e 8,50 meer ontvang je ook natuur.focus (studie en beheer) of natuur.oriolus (vogels)

Voor e 38,50 in totaal ontvang je zowel natuur.blad, -focus, -oriolus en Dendriet(vermeld de tijdschriften die je wenst op de overschrijving)

Week van het bos : 9 - 16 oktober

Deze titel verwijst naar:

het Griekse dendron, wat boom betekent,een mineraal in de vorm van een boompje op voegvlakken van sommige gesteenten,de vertakte uitlopers van hersen- zenuwcellen: een communicatie - kanaal dus,het Denderbekken met een netwerk van sloten en beken, tenslotte staat er natuurlijk ook veel riet langs de Dender...

Retouradres: De Decker Mikol,Dokter Haekstraat 37, 9200 GrembergenRedactieadres: Koen Steenhoudt,Waterschaapstraat 30, 1570 Galmaarden

E-mail: dendriet@skynet.be

Websites:www.natuurpunt.be/denderstreekwww.denderstreek.waarnemingen.be

Verantwoordelijke uitgever:Wouter Mertens,Pamelstraat 119, 9400 Ninove

Rekeningnummer:393-0491337-24,Dendriet, Heldergemstraat 1619450 Heldergem

Foto’s voorpagina:

Speelplezier: Vilda - Ludo GoossensKleurige herfstbladereen: Jeroen Mentens Herfstig bos: Vilda - Yves Adams

2 Een boompje opzetten

4 Bert De Somviele

� Kravaalbos

12 Bos voor iedereen

1� Denderkalender

20 Pasar boomt!

22 Meeuwen in de Denderstreek

2� Opening week van het bos

2� Feestprogramma Ninove

�0 Opendeurdag VOC

I N H O U D