Decreet integraal handelsvestigingsbeleid studiedag omgeving - 1 december 2017

Leandra Decuyper

1 december 2017, Studiedag Omgeving 2017

Decreet integraal handelsvestigingsbeleid

De X innovaties van het nieuwe decreet

Naar een Vlaamse handelsvestigingsreglementering

01/12/2017 Leandra Decuyper / Decreet Integraal Handelsvestigingsbeleid 2

A12 Shopping © Jelle Vermeersch



∎Institutioneel akkoord voor de Zesde Staatshervorming (Vlinderakkoord 2011)

∎Regionalisering vergunningsbeleid inzake handelsvestigingen

∎Wordt overgedragen aan de gewesten…

‘Vergunningenbeleid inzake handelsvestigingen/Nationaal Sociaal Economische Comité voor de Distributie.

Bij de overdracht zal in een verplicht overleg voorzien worden, volgens nog te bepalen modaliteiten, voor projecten in zones die aan een ander Gewest grenzen én door hun omvang en aantrekkingskracht een impact kunnen hebben op één of meerdere andere gewesten.’

… met ingang van 1 juli 2014



∎Nota ‘Winkelen in Vlaanderen 2.0’ (2013)

∎Continuïteit: behoud sociaal-economische vergunning

∎Integratie in Grond- en Pandendecreet

∎Integratie in sociaal-economische vergunning in stedenbouwkundige vergunning (of… omgevingsvergunning) als die ook is vereist

∎Aparte vergunning als geen stedenbouwkundige vergunning is vereist

∎Introductie van de handelsvestigingsconvenant

∎Investeringsplan voor de handel: 13 miljoen euro voor kernversterkende maatregelen



∎Keuze voor continuïteit of revolutie?

∎Volledige integratie sociaal-economische vergunning in stedenbouwkundige vergunning/omgevingsvergunning? ∎Apart vergunningsstelsel verdwijnt!

∎Assortiment en netto handelsoppervlakte als vergunningsplichtige functie?

∎Kernwinkelgebieden en winkelarme gebieden in RUP’s?

∎Of Vlaamse handelsvestigingenmachtiging?

Maar (waar mogelijk) verbonden met ruimtelijke instrumenten (zie winkelnota 2.0)



∎Voorontwerp Decreet Integraal Handelsvestigingsbeleid (14/2/2014)

∎Inbedding Boek 6/1 ‘Integraal Handelsvestigingsbeleid’ in Grond- en Pandendecreet

∎Vlaams Regeerakkoord (2014-2019)

‘Met het oog op omgevingsplanning moderniseren we het planologisch instrumentarium.

Volgend jaar implementeren we de omgevingsvergunning, die de milieuvergunning en de stedenbouwkundige vergunning integreert. We verminderen de administratieve lasten en verhogen de efficiëntie door ook de socio-economische vergunning te integreren. In dit kader onderzoeken we ook de mogelijke toepasbaarheid van een ‘lex silentio’. En we brengen de bevoegdheden ruimtelijke ordening en milieu samen bij één beleidsdomein.’



∎Beslissing van de Vlaamse regering (18/12/2015)

‘Op voorstel van minister Philippe Muyters en minister Joke Schauvliege

Een van de prioriteiten van de Vlaamse Regering in de vorige legislatuur was het detailhandelsbeleid. Bedoeling is in te zetten op kernversterking, samen met een aanbodbeleid dat voldoet aan de vraag uit de sector. Ook in de legislatuur 2014-2019 wordt er voor gekozen om de ingeslagen weg te volgen en het Integraal Handelsvestigingsbeleid verder uit te werken. Na advies van de SARO en van de SERV hecht de Vlaamse Regering opnieuw haar principiële goedkeuring aan het voorontwerp van decreet over het Integraal Handelsvestigingsbeleid. Aangezien de stedenbouwkundige vergunning nu de ‘omgevingsvergunning voor stedenbouwkundige handelingen’ is, werd het voorontwerp van decreet over het Integraal Handelsvestigingsbeleid herwerkt om een optimale afstemming te bekomen met het decreet over de omgevingsvergunning. Over dit voorontwerp van decreet wordt het advies ingewonnen van de Raad van State.'



∎Anno 2016 was regionalisering (eindelijk) een feit!

∎Goedkeuring voorontwerp DIH: 18/12/2015

∎Definitieve goedkeuring ontwerpdecreet door Vlaamse regering: 22/4/2016

∎DIH aangenomen door plenaire vergadering Vlaams Parlement: 6/7/2016

∎Publicatie in Belgisch Staatblad: 29/7/2016

Brussel en Wallonië zijn al veel langer klaar


∎Brussel

∎Ordonnantie van 8 mei 2014 tot wijziging van het Brussels Wetboek van Ruimtelijke Ordening

∎Inwerkingtreding: 1 juli 2014

∎Integratie in het Brussels Wetboek van Ruimtelijk Ordening

∎Art. 98, §1, 13° BWR:

‘Niemand mag zonder voorafgaande schriftelijke en uitdrukkelijke [stedenbouwkundige] vergunning van het college van burgemeester en schepenen:

13°op aanzienlijke wijze de handelsactiviteit wijzigen in een gebouw dat reeds voor handelsdoeleinden bestemd is, met uitzondering van groothandel, met een netto handelsoppervlakte (zoals gedefinieerd in artikel 4/2) van meer dan 400 vierkante meter.’



∎Brussel (2)

∎‘Criteria’ waarmee rekening moet gehouden worden (art. 4/2, 1ste lid BWRO):∎de bescherming van de consument

∎de veiligheid, gezondheidsrisico’s op de plaatsen en in de omgeving

∎de omstandigheden voor het verkeer, de bereikbaarheid en het parkeren

∎de integratie van dergelijke projecten in hun stedelijke omgeving

∎Handelsvestiging > 1.000m² NHO = effectenrapportage

∎Handelsvestiging > 4.000m² NHO = effectenstudie



∎Wallonië

∎Décret relatif aux implantations commerciales de 4 février 2015

∎Inwerkingtreding: 1 juni 2015

∎Geen integratie, maar ‘eigen’ handelsvestigingsdecreet, maar…

∎… geïntegreerd vergunningsproject indien ook andere vergunningen vereist

∎Art. 1, 4° DIC: ‘permis d’implantation commerciale’

∎Art. 1,3° DIC: ondergrens vergunning = 400m² NHO

∎‘Criteria’ waarmee rekening moet gehouden worden (art. 12 DIC): ∎de bescherming van de consument

∎bescherming van het stedelijk milieu

∎doelstellingen inzake sociaal beleid

∎bijdrage tot een duurzamere mobiliteit

De X innovaties van het Handelsvestigingsdecreet


Uplace © Uplace

Een kader voor het voeren van integraal handelsvestigingsbeleid?


© Leidraad Lokale Besturen © Leidraad Lokale Besturen

Continuïteit, maar vooral vernieuwing


∎Waar mogelijk aansluiting bij Handelsvestigingswet 2004…

∎‘Afzonderlijke’ vergunning voor handelsvestigingen

∎Begrippenkader

∎400 m²-grens op vlak van vergunning

∎Specifieke regeling voor beperkte uitbreidingen

∎… maar ingrijpende vernieuwingen



∎Kleinhandelsbedrijf

∎DIH: een distributie-eenheid waarvan de activiteit bestaat uit het te koop aanbieden ofwederverkopen van goederen aan consumenten, zonder die goederen andere behandelingen te laten ondergaan dan de behandelingen die in de handel gebruikelijk zijn.

∎Wet 2004: de distributie-eenheid waarvan de activiteit bestaat uit het wederverkopen op gewone wijze, in eigen naam en voor eigen rekening, van goederen aan consumenten, zonder deze goederen andere behandelingen te doen ondergaan dan die welke in de handel gebruikelijk zijn

∎Quid gemengde inrichtingen (groothandel/kleinhandel), groothandelsbedrijven die voor consumenten toegankelijk zijn, afhaalpunten online winkels, fabrieksverkoop, garage?



∎Handelsgeheel

∎DIH: een geheel van kleinhandelsbedrijven, ongeacht of deze zich in afzonderlijke gebouwen bevinden en of dezelfde persoon de projectontwikkelaar, de eigenaar of de uitbater is, waarbij de kleinhandelsbedrijven voldoen aan de volgende voorwaarden

a) ze vormen een ruimtelijk aaneengesloten geheel;b) ze zijn van rechtswege of feitelijk met elkaar verbonden, in het bijzonder op financieel, commercieel of ruimtelijk vlak;

∎Wet 2004: een geheel van kleinhandelsbedrijven die zich al dan niet in afzonderlijke gebouwen bevinden en waarvan al dan niet één en dezelfde persoon de promotor, de eigenaar of de uitbater is, die zich samen op eenzelfde plaats bevinden en die van rechtswege of feitelijk met mekaar verbonden zijn, in het bijzonder op financieel, commercieel of materieel vlak of die het voorwerp zijn van een procedure in gezamenlijk overleg op het gebied van bouwvergunning

I. 4 decretale doelstellingen


∎Het integraal handelsvestigingsbeleid is gericht op 4 basisdoelstellingen (art. 4 DIH):

∎Het creëren van duurzame vestigingsmogelijkheden voor kleinhandel, met inbegrip van het vermijden van ongewenste kleinhandelslinten

∎het waarborgen van een toegankelijk aanbod voor consumenten

∎het waarborgen en versterken van de leefbaarheid in het stedelijk milieu, met inbegrip van het versterken van kernwinkelgebieden

∎het bewerkstelligen van een duurzame mobiliteit

∎Staan dicht bij de 4 wettelijke criteria van art. 7, §2 HVW…

∎… maar zullen doorwerken op visie-, plan- en vergunningenniveau

I. 4 decretale doelstellingen


© Leidraad Lokale Besturen

1ste doelstelling


∎Duurzame vestigingsmogelijkheden

∎Kwalitatief gebruik bebouwde ruimte

∎Maximaal behoud van open ruimte

∎Door…∎ Hergebruik stimuleren

∎ Clustering van activiteiten, meervoudig gebruik

∎ Lintbebouwing + solitaire handelsvestigingen

zoveel als mogelijk tegengaan

∎ Afbouw kleinhandel in industriegebied

Twee kunstgrasvelden zijn aangelegd op de

parkeergarage in Utrecht © Hollandse Hoogte

2de doelstelling


∎Waarborgen van toegankelijk aanbod voor consumenten

∎Goede spreiding winkelaanbod over beschikbare ruimte

∎Breed en gevarieerd aanbod∎ In het bijzonder wat betreft voldoende groot aanbod voedingsmiddelen om gezond te blijven

3de doelstelling


∎Waarborgen en versterken van de leefbaarheid in het stedelijk milieu, met inbegrip van kernwinkelgebied

∎= belangrijk uitgangspunt integraal handelsvestigingsbeleid

∎Cfr. art. 7, §2 HVW + art. 3 KB 22 februari 2005

∎Impact inschatten van kleinhandelszone, kernwinkelgebied, winkelarm gebied, vergunning winkelproject op stedelijk milieu∎ Hinderaspecten

∎ Gezondheidsaspecten

∎ Gebruiksgenot

∎ Veiligheidsaspecten

∎ Leegstand en leegstandsdynamiek

∎Vraag naar ontwrichting van het stedelijk milieu?

4de doelstelling


∎Bewerkstelligen van een duurzame mobiliteit

∎Bereikbaarheid en mobiliteitsimpact van handelsvestigingen

∎Onderzoek naar…∎ Invloed op verkeersstromen, rekening houdend met wegencapaciteit

∎ Invloed op de parkeerdruk

∎ Invloed op de verkeersveiligheid

∎ Bereikbaarheid met openbaar vervoer en individuele transportmiddelen

∎ Remediërende maatregelen

II. Nieuw adviesorgaan: Comité voor Kleinhandel


∎NSECD verdwijnt (op 1 januari 2018?)

∎Andere rol dan NSECD

∎Kan advies geven, opmerkingen maken of voorstellen doen over alle aangelegenheden m.b.t. integraal handelsvestigingsbeleid

∎Moet advies geven i.h.k.v. Vlaams beleidskader integraal handelsvestigingsbeleid

∎Kan om advies gevraagd worden bij lokale beleidsvisies

∎Bemiddelingsinstantie i.h.k.v. handelsvestigingsconvenanten

∎Subadvies indien VLAIO daarom vraagt?

∎Samenstelling

III. Juridische basis voor kleinhandelsvisies


∎Voor inwerkingtreding DIH: kleinhandelsvisies zonder formele basis

∎Winkelen in Vlaanderen, Winkelen in Vlaanderen 2.0, Omzendbrief Afwegingskader grootschalige detailhandel

∎Provinciale detailhandelsvisies

∎Visies en strategisch-commerciële plannen op lokaal niveau

∎DIH: kleinhandelsvisies op Vlaams, provinciaal en gemeentelijk niveau (Hfst. 2 DIH)

∎Vlaams beleidskader integraal handelsvestigingsbeleid

∎Potentiële integratie in structuurplanning

∎Lagere visies richten zich naar hogere visies (cfr. structuurplanning)

∎Geen rechtstreekse weigeringsgrond i.h.k.v. handelsvestigingsvergunningsaanvraag

IV. Introductie van kernwinkelgebieden en winkelarme gebieden


∎Voor inwerkingtreding DIH:

∎Moeilijk om ‘ongewenste’ kleinhandelsontwikkelingen in (woon)gebieden

te vermijden∎ Perifere kleinhandelslinten

∎ Solitaire baanwinkels

∎DIH: introductie van kernwinkelgebieden en winkelarme gebieden (Art. 10, §1 DIH)

∎Naast mogelijkheid om kleinhandelszones af te bakenen in RUP’s

∎Middels GRUP of gemeentelijke stedenbouwkundige verordening

∎Afbakening winkelarme gebieden met gemeentegrensoverschrijdende impact door Provincie*

∎Overdruk over bestemmingsplan?

∎Stimulerend of ontradend beleid via stedenbouwkundige voorschriften**



Uittreksel gewestplan 9. Eeklo-Aalter



Bestemmingsplan

PRUP Antwerpsesteenweg - Lier



Verordenende voorschriften

PRUP Antwerpsesteenweg - Lier


∎Stedenbouwkundige verordening of RUP?

Stedenbouwkundige

verordening

Functiewijziginge

n

Oppervlakten Categorieën

kleinhandel

Gebied Vergunningsplicht

VCRO (art. 2.1.3) Functie handel

uitsluiten bij

wijzigingen binnen

bestaand gebouw

Normen voor

de functie

handel

opleggen

(netto en bruto)

maar niet

uitsluiten

/ Voor het

gehele

grondgebied

of voor een

duidelijk

omschreven

deel ervan

Vrijgestelde

handelingen

meldingsplichtig

maken,

meldingsplichtige

handelingen

vergunningsplichtig

maken

DIH (art. 10)

- Voor provincies enkel

op vraag van gemeente

en in overleg met

betrokken gemeenten

/ Normen voor de categorieën van

kleinhandelsactiviteiten +

differentiëren voor nieuwe dan wel

bestaande kleinhandelsbedrijven en

kleinhandelsgehelen

Afbakening

kernwinkel-

gebied en

winkelarme

gebieden

Termijnen van

vrijstelling van

kleinhandelsactivitei-

ten inkorten

V. Verminderde vergunningsplicht


∎Art. 11 DIH:

‘Niemand mag zonder voorafgaande omgevingsvergunning voor kleinhandelsactiviteitenuitvoeren in een kleinhandelsbedrijf of handelsgeheel met een netto handelsoppervlakte van 400m² in een nieuw op te richten, niet van een vergunning vrijgestelde constructie, dan wel in eenbestaand, vergund of hoofdzakelijk vergund gebouw.’

∎Minder vergunningsplichtige assortimentswijzigingen

∎Door categorisering (art. 3 DIH)∎ Voeding

∎ Persoonsuitrusting

∎ Planten, goederen en goederen voor land- en tuinbouw

∎ Andere producten



∎Enkel belangrijke wijziging in categorieën is vergunningsplichtig∎ + 10% totale vergunde netto oppervlakte

∎ + 300 m² netto handelsoppervlakte

Het zal mogelijk zijn zonder kleinhandelsvergunning 10% producten van een andere categorie te verkopen, met maximum van 300 m² netto handels

∎Vergunningsvrijstelling voor tijdelijke en pop-up kleinhandelsactiviteiten

∎Max. 180 respectievelijk 90 dagen per jaar

∎Afhankelijk of uitgeoefende activiteit conformeert aan stedenbouwkundige voorschriften

∎Beperkingen mogelijk via GRUP of gemeentelijk SV (art. 10, §1, 4° DIH)



∎Vereenvoudigde uitbreidingsregeling

∎Idem federale handelsvestigingswet, maar melding verdwijnt

∎Controle?

∎Verhuisregeling verdwijnt

∎Elke herlokalisatie = vergunningsplichtig

∎Impact hiervan mag – door categorisering – niet overdreven worden

VI. Uitbreiding toetsingskader (art. 13 DIH)


∎1. Planologische toets

∎Stedenbouwkundige en verkavelingsvoorschriften

∎Quid bestaande, zonevreemde handelsvestigingen?

∎2. Toets aan 4 decretale doelstellingen

∎Kan geweigerd worden, niet moet

∎Afweging van 4 decretale doelstellingen

∎3. Toets aan bestaande toestand

∎bv. verdichting/opvullen kleinhandelslint reden om vergunningsaanvraag in te willigen

∎bv. onvoldoende veilige weg reden om vergunning te weigeren

∎4. Toets aan beleidsmatig gewenste ontwikkelingen

∎bv. kleinhandelsvisies

∎Niet als enige weigeringsgrond

VII. Volledig nieuwe vergunningsprocedure


VII. Volledig nieuwe vergunningsprocedure (art. 12 DIH)


∎Herkoppeling stedenbouwkundige vergunning en kleinhandelsvergunning

∎Destijds bewust ontkoppeld∎ Na hevige kritiek in RS en RL

(RvS 28 februari 2000, nr. 85.640; RvS 21 juni 2001, nr. 96.355 + noten)

∎ Voor 2004 koppeling: handelsvestiging kon maar verleend worden nadat stedenbouwkundige vergunning verleend was

(RvS 17 december 1982, nr. 22.775, Masurel; RvS 20 november 1997, nr. 50.582)

∎Indien onlosmakelijk met elkaar verbonden één en dezelfde vergunningsaanvraag zowel op vlak van stedenbouw, milieu als kleinhandel (bv. Uplace, The Loop,…)

∎CBS niet enkel enige vergunningverlenende overheid in eerste aanleg

∎Afhankelijk van aard en omvang project lijst Omgevingsvergunning

(art. 15 Omgevingsvergunningsdecreet)



∎Volledig nieuwe en zwaardere procedure

∎Gewone procedure met openbaar onderzoek en evt. advies omgevingsvergunningscommissie

∎Vereenvoudigde procedure zonder openbaar onderzoek en zonder advies omgevings-vergunningscommissie

∎Afhankelijk van aard en omvang project

© Leidraad Lokale Besturen



∎NSECD verdwijnt als adviesorgaan

∎VLAIO als adviesverlenende instantie?

∎Langere beslissings- en beroepstermijnen

∎Beslissingstermijn 1ste aanleg: 60 dagen – 105 dagen – 120 dagen

∎Beroepstermijn: 30 dagen

∎Beslissingstermijn beroep: 60 dagen – 120 dagen

∎Stilzwijgende vergunning verdwijnt

∎Stilzwijgende weigeringsbeslissing (art. 32, §4 + 46, §2 Omgevingsvergunningsdecreet)



∎Sterke uitbreiding inspraakmogelijkheden

∎Niet alleen bezwaarmogelijkheid tijdens openbaar onderzoek…

∎…maar ook administratieve beroepsmogelijkheid voor belanghebbende derden (!)

∎Raad voor Vergunningsbetwistingen wordt jurisdictioneel bevoegd

∎Grensoverschrijdend overleg bij grootschalige kleinhandelsprojecten

VIII. Drastisch gewijzigde vervalregeling


∎Voor DIH

∎Vervaltermijn van 4 jaar + verlenging 1 jaar mogelijk

∎Beroep RvS schorste vervaltermijn niet

∎Eenmaal aangevangen met uitvoering vergunning, geen verval meer mogelijk

∎Art. 101 DIH:

∎Verval van rechtswege indien na 5 jaar niet aangevangen

∎Verval van rechtswege bij onderbreking voor meer dan 5 opeenvolgende jaren

∎Beroep bij RvVb + cassatieberoep RvS schorst vervaltermijn

IX. Handelsvestigingsconvenanten


∎Overeenkomst naar burgerlijk recht

∎Gemeente(n) – ontwikkelaar(s) – derden

∎Afspraken over:

∎Rationeel aanbod- en locatiebeleid

∎Gezamenlijke (promotie)initiatieven en bekostiging ervan

∎Participatie in kernversterkend beleid gemeente(n)

∎Inspanningsverbintenissen van gemeenten op het vlak van facilitering van de stabiliteit van het lokale handelsvestigingsbeleid

∎NIET afspraken m.b.t. vergunningverlening of subsidies

∎GEEN afbreuk aan bepalingen RUP’s – SV’s – vergunningen

∎Comité voor Kleinhandel als bemiddelingsinstantie

∎Quid impact arrest RvS 7 juli 2016, nr. 235.392?

X. Gedepenaliseerde handhaving


∎Handhaving Handelsvestigingswet = grotendeels dode letter

∎DIH = bestuurlijke handhaving (Hfst. 6 DIH)

∎Door gewestelijke toezichthouders of toezichthouders politiezone

∎Raadgeving of aanmaning

∎Bestuurlijke maatregelen:∎ Stakingsbevel

∎ Bevel tot bestuurlijke maatregelen

∎ Geheel of gedeeltelijke stopzetting bevelen

∎ Bevel tot verwijderen bepaalde producten

∎ …

∎Minnelijke schikking

∎Bestuurlijke geldboete ∎ Beroep mogelijk bij Handhavingscollege

Stand van zaken


∎Hoofstukken algemene bepalingen, (ruimtelijke) planning (m.u.v. art. 10, §1) en visievorming: 29/7/2016

∎Artikel 10, §1 (o.a. stedenbouwkundige verordeningen): 1/10/2017*

∎Hoofdstukken m.b.t. vergunningen- en handhavingsbeleid: 1/01/2018

∎Codextrein : uitstel naar een nader door de Vlaamse regering te bepalen datum (!)

∎Hoofdstukken 7 en 8 (vnl. wijzigingsbepalingen): uitgesteld

∎Artikel 52 (vervalregeling ‘oude’ handelsvestigingsvergunning): retroactief vanaf 1/7/2014**

Stand van zaken


∎Uitvoeringsbesluiten

∎Besluit van de Vlaamse regering van 10 februari 2017 houdende regeling van het openbaar onderzoek over stedenbouwkundige verordeningen

∎In werking sinds 1 mei 2017

∎Besluit van de Vlaamse regering tot wijziging van diverse besluiten naar aanleiding van het decreet van 15 juli 2016 betreffende het integraal handelsvestigingsbeleid en het decreet houdende diverse bepalingen inzake ruimtelijke ordening, milieu en omgeving

∎Principieel goedgekeurd op 22 september 2017, definitief … 2018

∎Besluit van de Vlaamse regering voor samenstelling en werking van het Comité voor Kleinhandel

∎Principieel goedgekeurd op 13 oktober 2017, definitief na goedkeuring wijzigingsbesluit

Leandra Decuyper

[email protected] | www.publius.be

Decreet integraal handelsvestigingsbeleid studiedag omgeving - 1 december 2017

Law

Transcript of Decreet integraal handelsvestigingsbeleid studiedag omgeving - 1 december 2017