INTERVIEW / ARTIKEL Persoonlijke Effectiviteit 4 aug 2009

Cris ZomerdijkAssociate Partner Holland Consulting Group

De praktijk van coachingInterview Bouke de Boer over zijn werk als coach

“Ik ben een boodschapper en heb een levensfilosofie die ik wil verspreiden. Ik stel mezelf dan ook altijd vooraan anderen vanuit mijn ziel en dieperliggende drijfveren. Ik ben hier om liefde, vrede en respect te verspreiden.Hiervoor moet je de weg naar binnen bewandelen. Coaches en sporters kijken naar mijn idee nog te weinignaar zichzelf. Ik vind dat iedere coach minimaal een paar keer per jaar zichzelf de spiegel voor moet houden.Op dit vlak is nog veel te winnen binnen zowel de sportwereld als het bedrijfsleven.”

Ik spreek met Bouke de Boer, mental coach van o.a. de nationale hockeyselecties, het Surinaams voetbalelftal enoprichter van het NTI-NLP instituut, maar bovenal een bijzonder mens.

Bouke over zijn missieBouke over zijn rol als coachBouke over het omgaan met coachingsdilemma’sBouke over oplossingsgerichte coachingsconceptenBouke over resultaten

Bouke over zijn missie

Bouke de Boer, begonnen als fysiotherapeut bij AZ, werkt al meer dan 25 jaar vanuit de NLP levensfilosofie. In deconservatieve sportwereld werd dit ‘zweverige geouwehoer’ niet bepaald met open armen ontvangen. “Ik geloof heiligin die aanpak en sta voor mijn boodschap, met alle consequenties van dien. In mijn werk als coach combineer ikconcepten uit oplossinggericht werken met systemisch werken. Hoewel er nog steeds scepsis heerst over deze

aanpak neemt de populariteit toe. Per jaar ontvangen wij in dit instituut zo’n 800 cursisten en gelden er voor dit najaarzelfs wachtlijsten”.

Bouke over zijn rol als coach

“Coaching draait voor mij om de innerlijke attitude van mensen en teams. Zij zullen zelf met de oplossing moetenkomen. Ik ben altijd de laagste in rang.” Hier ben ik vanaf het begin heel duidelijk in als ik individuen of teams coach.Ik faciliteer en ondersteun zowel de coach als het team, zodat zij mogelijk beter kunnen presteren. Daarbij ben ikenorm verbonden met het team en de mensen. Ik sta 24 uur per dag klaar. Een aantal elementen en vaardighedenkomen regelmatig terug als Bouke vanuit zijn praatstoel zijn rol als coach toelicht:

Containment: Het allerbelangrijkste dat ik als coach biedt is veiligheid en borging. Eigenlijk is er geen goedNederlands woord voor. Containment dekt het beste de lading van wat ik bedoel. Het gaat om het‘bevattingsvermogen’ van de coach voor de vraagstukken en spanningen (inclusief de bijbehorende emoties) vande coachee. Ik schroom zelf niet om pijnpunten uit mijn eigen relatie bloot te leggen en te benoemen.Spiegel voorhouden: Het eerste dat ik deed toen ik met de hockeyselectie begon was te stellen dat hockey geenkloten voorstelt! Het moeten stond centraal in plaats van het willen. Hoe mooi je olympische droom ook is, ikprobeer hen dit te laten relativeren en het grotere belang van het leven te laten zien. Ik houd spelers en coacheshiermee de spiegel voor.Overtuigingen: Als je echt wilt binnendringen in de belevingswereld van het team, zal je op het niveau vanovertuigingen ingang moeten vinden. Ik beperk me niet tot concreet gedrag of vaardighedenniveau, maar laatanderen inzicht geven in functionele en niet functionele overtuigingen. In dit kader haal ik regelmatig eenuitspraak van Einstein aan: “Als je zegt dat je het niet kunt, dan heb je gelijk. Zeg je dat je het wel kunt, dan hebje ook gelijk.”Voelen: Vanuit mijn Friese achtergrond is mij vooral nuchterheid en duidelijkheid meegegeven. Over gevoelenspraat je niet en al helemaal niet als man. Ik heb geleerd dat het ook anders kan en ben losgekomen van mijncollectief geweten. Hierdoor heb ik als coach het proces van “het hoofd naar het hart” gemaakt en heb ik geleerdom ook andere mensen bewust te maken van onbewuste processen en het loskomen van hun collectief gewetenen historie.Metaforen hanteren: In mijn werk als coach maak ik veelvuldig gebruik van metaforen om het onbewuste bijmensen aan te boren. Zo spreek ik van mensen die “voor in de bus zitten” als ik mijn boodschap over eigenverantwoordelijkheid nemen wil verduidelijken. Ook leg ik regelmatig de koppeling met prive-relaties als ik hetheb over problemen binnen teams. Citaten zoals “perceptie is projectie” en “feiten horen bij het probleem niet bijde oplossing” ondersteunen hierbij.Oplossinggericht werken: Na mijn eerste kennismaking met het Nederlands hockeyteam viel het mij op dat denadruk constant ligt op wat er niet goed gaat. Zo besprak het team eerst 17 fouten en kwamen ze daarna nog tot5 goede punten. Je begrijpt dat die laatste 5 punten nooit meer zijn binnengekomen bij de spelers. Ik focus altijdop wat er wel goed gaat. Een van mijn belangrijkste adagiums is: “Als dat wat je doet werkt, doe er dan meervan, en nog meer en nog meer en…!”

Bouke over het omgaan met coachingsdilemma’s

Ik sta waarvoor ik sta en durf mijn nek uit te steken. Ik neem de consequenties hiervan volledig. Anderen ervaren mijsoms als een arrogante en zelfverzekerde man. Ik ben bereid om hiernaar te luisteren en mezelf ook steeds despiegel voor te houden. Zo geef ik nu bij aanvang van een bijeenkomst aan dat ik door mijn enthousiasme en passieop bepaalde mensen arrogant en zelfverzekerd kan overkomen. Hoe ik als coach omga met het dilemma van gevenen nemen? Ik verbind me volledig aan een groep, maar het team of een speler zal het uiteindelijk zelf moeten doen.Het besluit om écht naar jezelf te kijken, moet je uiteindelijk zelf nemen. Ook de vervolgacties uit decoachingsgesprekken zijn voor rekening van de coach of gecoachte. Ik faciliteer alleen en leg patronen bloot. Verderbemoei ik me niet met de technische of tactische aspecten van het spel. Ik kan spelers niet beter leren hockeyen maar

wel in laten zien hoe zij zichzelf beter kunnen laten hockeyen.

Bouke over oplossingsgerichte coachingsconcepten

Het coachingsconcept dat ik veel gebruik in de sportwereld, maar eigenlijk ook in het bedrijfsleven of in persoonlijkecoachingsgesprekken is oplossingsgericht werken. Het grootste misverstand is overigens dat dit makkelijk is, doordathet vaak wordt geassocieerd met de ‘mannelijke uitleg’ van oplossingsgericht denken. (vrouw zegt) “Schat mijn haarzit niet goed” (man antwoord) “Dan ga je toch naar de kapper? (vrouw bedoelt) “Alsjeblieft luister naar me en laat meeven m’n verhaal vertellen, zonder zelf met een oplossing te komen.” Ik zal je ter illustratie een voorbeeld schetsenzoals ik dat bij het Surinaams elftal heb toegepast en kortgeleden ook binnen een politiekorps.

1. Coach zet frame neer (NLP, communicatie, neurolinguistische niveaus en systemisch werken)In de meeste situaties zet ik eerst een frame neer waarin ik mijn gedachtegoed duidelijk maak en debasisprincipes die hieraan ten grondslag liggen. Verder heb ik bij teams voordat het programma begint, altijdeerst een individueel gesprek. Hier krijg ik veel te weten over alle spelende thema’s van zowel spelersindividueel, relaties enzovoort. Ik doe dit aan de hand van uitsluitend oplossinggerichte vragen en een aantalschaalvragen: Wat zijn jouw talenten? Wat breng jij als meerwaarde mee in dit team? Wat is volgens jou devolgende stap?

2. Groep stelt centrale thema (schalen) vastVervolgens vraag ik de groep om zelf een centraal thema te formuleren die de kern van hun vraagstukweerspiegelt. Dat kunnen thema’s zijn als respect, vertrouwen, tevredenheid, onderlinge relaties en jezelf blootgeven. Zonodig laat ik de groep het thema aanscherpen en vraag ik of iedereen instemt met de schaal (ofschalen)

3. Schaalvragen stellenIk stel de groep vervolgens een aantal schaalvragen om tot oplossingen te komen:I. Wat is het cijfer dat jij voor bovengenoemd thema geeft (op een schaal van nul tot tien)? In groepjes gaanzij het hierover hebben en komen per groep met een gemiddelde.II. Wat doen jullie al zodanig dat jullie dit cijfer hebben? Dit geeft een enorme bewustwording. Het cijfer stijgtbovendien in het ‘hier en nu’ door de positieve gedragingen die worden geformuleerd.III. Wat kan jij en kunnen jullie als team doen om richting de 10 te gaan? Een alternatief bij deze stap kan zijnom te focussen op momenten dat het cijfer hoger is geweest en dan de groep te vragen wat zij toen deden omnaar dit hogere cijfer te komen.

Bij het hockeyelftal leidden deze vragen uiteindelijk tot maar liefst 65 thema’s/oplossingen (uiteenlopend van houdenaan afspraken tot ondersteuning aan elkaar en positief denken) en bij het Surinaamse voetbalelftal leidden dezevragen tot 45 oplossingen. Vervolgens laat ik de groep gezamenlijk afspraken maken (bijvoorbeeld “wij belovendaadwerkelijk met ons team en onze opdracht in verbinding te gaan” of “wij spreken af om tijdens trainingen strak,agressief en met inzet te trainen”). Samen met de coach bedenk ik dan een vervolgprogramma en het is aan de coachom aan te geven of oplossingen buiten de kaders vallen. In de vervolgstappen komen de volgende zaken regelmatigterug:

Evaluatie van voorgaande bijeenkomst, schaalvragen, wat heb je geleerd, welke vragen heb je, enzovoort.Indien nodig individuele gesprekken.Een rondje complimenten: Wat wil jij andere spelers/het team nog zeggen wat je nog niet hebt gezegd?Een rondje “lucht klaren”: Wat is er nog dat niet gezegd is en dat nog wel gezegd moet worden? Uitgangspunt ismet respect ontvang je respect en met verwijten ontvang je verwijten.Benoemen van het hier en nu

Iedere keer als ik een vervolgsessie heb met het team, hang ik de afspraken en uitkomsten weer op. “Als dat wat jedoet werkt, doe er dan meer van! (zo niet, doe het dan anders)”

Bouke over resultaten

Mensen vragen me weleens waar ik als coach nu het meest trots op ben. Ik zal je eerlijk zeggen dat is niet de groei inhet aantal cursisten of het feit dat ik veelgevraagd wordt als spreker. Het meest trots ben ik op mijn eigen proces. Vanpuur denken, de bereidheid gehad te hebben zo’n lange weg te bewandelen waar ik nu sta. De durf om te vertrouwenop mijn gevoel, daar ben ik trots op. Evenals de mensen die naar me toe komen en vertellen dat zij ook de weg naarbinnen hebben gevolgd en gelukkiger zijn geworden. Dit is voor mij de ultieme uiting dat ik mijn gedachtegoed nogsteeds verspreid en mensen ‘containment’ heb kunnen bieden. Ik zal dit blijven doen en ben nog lang niet klaar metmijn missie. Nog steeds laat ik me constant inspireren door anderen en ik probeer steeds beter te begrijpen enbeschrijven waar het echt om draait. Momenteel ben ik bezig met mijn derde boek: “Ik kan de wereld veranderen en jijweet wie ik is!”

Noot van de auteurBouke de Boer heeft niet alleen impact doordat hij ruim twee meter lang is. Zijn persoonlijkheid en de overtuigingwaarmee hij zijn gedachtegoed verspreid hebben indruk op mij gemaakt. Ik hoop dat het uitvergroten van zijn rol alscoach en de concepten die hij gebruikt trainers en coaches in het bedrijfsleven inspireren. Bovenal hoop ik dat hetieder individu inspireert om als mens aan de kant van de oorzaak te gaan staan en zichzelf regelmatig serieus despiegel voor te houden.

6 Reacties

Gerrit de Heer — 4 augustus, 2009

Interessante aanpak. Ik ga zelf ook als sportcoach aan de slag en zal dit meenemen. Na lang aarzelen (door figuren zoalsEmiel Ratelband, Robbins met hun sterk overdreven en Amerikaanse aanpak ) heb ik mij verdiept in NLP en een traininggevolgd op het terrein van interculturele NLP. Kan dit een iedereen aanraden die zich persoonlijk wil ontwikkelen en ookandere willen ondersteunen om hun eigen groei te maken (coachen dus!).

Boudewijn Krijger — 9 augustus, 2009

Goed om dit zo te lezen. Doet mij ook meteen denken aan Louis Cauffman. In zijn boek ‘Oplossingsgericht management &coaching’ komt coaching via schalen ook aan de orde naast een aantal andere praktische tools. Ondertitel van zijn boek is‘simpel werkt het best’ en dat kan ik alleen maar beamen. Het is voor mij altijd weer bijzonder wanneer dergelijkegereedschappen een middel zijn waarmee mensen en teams zichzelf in beweging zetten.

Stephan Scholten — 10 augustus, 2009

Prachtig stuk! Bouke vind ik dan ook een prachtmens, die mij in ieder geval weet te raken en te inspireren. En inspiratie isvoor mij een van de basale dingen die het leven diepgang, plezier en ontwikkeling geven. NLP, Oplossingsgericht werken enSystemisch werken is dan oook gebleken een fantastisch succes te zijn voor zowel in Business als in Sport als in Real Life!Managers ga naar Leiderschap door continue ontwikkeling vanuit het hart.

Femke Stapersma — 10 augustus, 2009

Wat een mooie werkwijze om sporters, maar eigenlijk ieder mens en team, bewust te maken van hun eigen kracht om tedenken in oplossingen, en zo een positieve attitude te gebruiken bij het bereiken van hun doel. Een helder interview waarinBouke duidelijk de essentie van oplossingsgericht werken uiteenzet!

Wat kunnen managers leren van sportcoaches? - Performance Management - ManagementSite.nl — 8 september, 2010

[...] De praktijk van coaching [...]

Marcel Rijntjes — 28 september, 2010

Mooi verhaal met veel herkenbare punten.Hopelijk lezen veel managers dit verhaal ook.Het kan iedereen helpen het allemaal een stuk makkelijker te maken.Mijn ervaring als coach en inspirator binnen management team ondersteunt dit gedachtegoed.

Bedankt voor de waardevolle bijdrage zowel voor Bouke als de redactie

Groet,

Marcel Rijntjeshttp://www.twitter.com/inspiratiecoach

© 1997 - 2014 ManagementSite B.V.