HBO-opleiding indeeltijd lukt wel

21 april 2012 | 4e jaargang | nr. 4| de Ondernemer Achterhoek is een uitgave van Uitgeversmaatschappij

In de Stoel: Wilbert Ebbers,innovatief bouwondernemer

Specialist nodig? Neem eentrainee uit het buitenland

* de Gelderlander

AchterhoekArnhem

www.deOndernemer.nl

Nijmegen

Pagina 3

‘Kunst mag wat kosten’ 12

Liefhebbers van kunst enbezoekers van galeries rea-

liseren zich niet altijd dateen kunstenaar ook onder-nemer is. De klant zal voorkunst moeten betalen. Zo-

als andere ondernemerseen prijs vragen voor hun

producten.Mieke van den

Broek-Hanskamp: „Vanwaardering alleen kan de

kunstenaar niet leven.”

Pagina 5 Pagina 12

KvK inside

S oms zijn er nog onderne-mers die de doorstart van deBKD niet hebben meegekre-

gen. Ze zijn blijven steken bij hetnieuws eerder dit jaar dat de Rijn-hal failliet was, en dat het door-gaan van de traditionele BedrijvenKontakt Dagen (BKD) onzekerwas. Het tegendeel is echter waar.Niet alleen wethouder Michiel vanWessem ondersteunt dat goedenieuws, ook Robin Hagen van Ha-gen Events, die de exploitatie vande Rijnhal heeft overgenomen,kan het bevestigen. En voor de or-ganisatie van de BKD tekent SeeU, het evenementenbureau vanFrans van Eck en Caroline Haar-huis, die al jarenlang naam heb-ben gemaakt met het organiserenvan tal van bekende Arnhemseevenementen. Ze worden hierbijondersteund door Paulien van derVen, die ook al jarenlang via deRijnhal aan de BKD was verbon-den. De laatste stand van zaken

van deze 28e BKD is te zien op dewebsite www.bkd-arnhem.nl, ver-telt Caroline. „Elke dag wordt diesite ververst. Want er zijn nog veelmutaties: ondernemers besluitenopeens samen te gaan met andereondernemers, of ze willen toch lie-

ver naar een andere plek in deRijnhal, of ze willen een groterestand. Alles kan nog. Op dit mo-ment (12 april, red.) zijn er nogtien stands vrij, maar de ervaringleert dat die tegen het begin vande beurs gevuld zijn.’’ Wat kun-

nen we nog meer verwachten?Een spetterende opening? Frans:„We puzzelen nog op een verras-sing, dus die kan ik je nog niet ver-tellen. Wat ik wel kan zeggen, isdat de entree grondig geprofessio-naliseerd wordt. Door Arma overi-gens, die voor het eerst op deBKD staat. Er komt een mooie ont-vangst- en een inschrijfbalie zodatje weet waar je moet zijn.’’ Verderwordt het parkeren goed geregelddoor valets, die je helpen bij hetvinden van een plaatsje. Omdat erkermis is, is de beschikbare ruimteiets verkleind, waardoor langpar-keerders kunnen uitwijken naarhet Gelredome. Voor dichtbijpar-keerders wordt er mogelijk eenlaag tarief in rekening gebracht. Ener loopt vanzelfsprekend ook be-veiliging rond als de beurs woens-dagnacht verlaten is. Nieuw ditjaar is dat Hulskamp video-opna-mes maakt van een discussietafel ála De Wereld Draait Door. Er

wordt ook een sprekersplatformopgezet, waarvoor de standhou-ders een spreker kunnen leverenten behoeve van hun gasten. En erwordt een sponsorplatform opge-zet; de Turning Tables. Frans: „Tur-ning Tables is bedoeld om spon-sors en sponsorprojecten samen tebrengen, een beetje zoals de Beurs-vloer van vroeger.’’ De indeling ende standbouw is in handen vanI&G Events uit Elst, die ook al ja-renlang op de BKD te zien was.„I&G is onder meer betrokken bijde Nijmeegse Vierdaagse’’, verteltFrans, „en ze hebben ook de Rot-terdamse Marathon verzorgd.’’Vanaf 26 april is de Rijnhal alopen voor standbouwers, zodat ie-dereen zijn beste beentje kan voor-zetten om de mooiste stands tebouwen. Informatie over de BKDgeeft See U op telefoonnummer44 55 778. De BKD wordt gehou-den op woensdag 9 en donderdag10 mei van 14-22 uur.

De BKD gaat dóór, en ook nog in de Rijnhal

Voor het eerst op de BKD: elkjaar is er een handvol, en somsmeerdere handenvol, onderne-mers die deze stap wagen. Watzijn hun motieven? Waarom be-sluiten ze om twee dagen langkantoor of bedrijf te verlaten, enalle zeilen bij te zetten op dezeregionale bedrijvenbeurs?En ook: ‘nog steeds’ op de BKD.Dat geldt voor de standhoudersvan het eerste uur. Waarom ko-men zij elk jaar weer terug? Eengreep uit de deelnemers van de28e BKD in de Arnhemse Rijnhal.

door Frank Thooft

I neke Brunekreeft uit Elst iseen van de ‘nieuwkomers’.Nou ja, nieuwkomer? Ze isal twintig jaar zelfstandigmet haar tuinontwerp- en

adviesbureau. In het begin nogparttime, maar sinds 2000 fullti-me. Vooral voor particulieren,maar de laatste jaren steeds meervoor bedrijven. En daarom ookgaat ze op, wat ze noemt, het sym-pathieke ZZP-aanbod van See U inom voor een schappelijk bedragop de BKD te kunnen staan. Zezal er haar portfolio tonen aan ie-der die het maar wil inzien, en zezal vertellen wat bedrijven aanschoonheid kunnen winnen als deentree, de patio, de binnentuin ofwat dan ook door haar onderhan-den wordt genomen. „Ik heb hetleukste vak dat er is’’, zegt ze. „Ikontmoet zoveel mensen. Ik hoopook dat ik veel ondernemers op deBKD kan spreken.’’Ook op het ZZP-plein staat An-ne-Marije Buckens, die vorig jaarmet haar 50Company begon, eenmobiliteitsbureau voor vijftigplus-sers. Ze begon haar bureau naaraanleiding van haar studie en af-studeerscriptie over de kansenvoor vijftigplussers op de arbeids-markt. Zonet heeft ze te horen ge-kregen dat haar scriptie genomi-neerd is voor de HR-praktijk scrip-tieprijs; op de vooravond van deBKD, op 8 mei, hoort ze of ze

hem ook gewonnen heeft. En ookheel recent is ze gevraagd om meete denken om haar concept ook inPolen te realiseren. Ze zal op deBKD vooral werkgevers benaderenom haar visie op het werken metvijftigplussers, de zogenaamde ge-neratie X, te delen. Zelf behoort zetot de ‘screen-agers’, de generatiedie met tenminste drie beeldscher-men tegelijk is opgegroeid. Maarook zij wordt ingehaald door eenvolgende generatie, vertelt ze, zo-als elke generatie dat overkomt.„En juist daarom kunnen we vanelkaar leren”, is haar overtuigendemissie.„Ondernemend Nederland moetweer durven ondernemen’’, vindtMark Rakers. Hij is de eigenaarvan het bekende Arnhemse Vul-penhuis, dat 62 jaar lang in de bin-nenstad zat. Onlangs heeft Mark,die alweer de vierde generatie inhet bedrijf is, de zaak bewust ver-

huisd naar de Eimerssingel West39 in Arnhem Zuid. „Waar je gra-tis voor de deur kunt parkeren’’,voegt hij toe. Mark staat bewustnu voor het eerst op de BKD om-dat hij zich meer en meer op hetbedrijfssegment richt met zijn as-sortiment (vul)pennen, schrijfwa-

ren, schrijfmappen, enzovoorts.Ook heeft hij een up to date web-shop gebouwd zodat hij bijblijftbij de ontwikkelingen van winke-lend Nederland. „De groei zit erweer in’’, zegt Mark. „En dat is eenmooi gegeven!’’Een standhouder van het eerste

uur is Engelsing, dat later Meeusheette, en waarvan de vastgoedtak

nu in handen is van MVGM. RobHengeveld was erbij, toen de BKDvoor het eerst de deuren opendein 1984.Rob: „We hebben er inmiddelsruim een kwart eeuw gestaan, endat heeft ons veel opgeleverd. Jekunt in twee dagen alle Arnhemseondernemers een hand geven zegik wel eens, en dat betekent veelvoor je relatiebeheer. Dit jaar staanwe er echter niet met een stand,omdat MVGM landelijk heeft be-sloten om een andere insteek tekiezen. We steken nu veel effort inde Provada, de nationale vastgoed-beurs. Maar dat neemt niet wegdat wij met onze mensen wel deBKD in de Rijnhal gaan bezoeken.Je zult ons er zeker zien rondlo-pen. Want de kracht van de BKDstaat voor ons nog steeds als eenpaal boven water, en we kenen in-middel heel veel Arnhemse onder-nemers.’’Jeroen Voskuilen, directeur vanhet Sonsbeek Bezoekerscentrum,staat af en toe op de BKD, en ditjaar bewust om zijn nieuwste Arn-hemse Bomenboek te promotenen onder de aandacht van het be-drijfsleven te brengen en mogelij-ke sponsors te vinden. „Bedrijvenkunnen hiermee hun citymarke-ting-activiteiten goed ondersteu-nen’’, aldus Voskuilen.

Nieuwe én oude BKD’ers

‘OndernemendNederland moet weerdurven ondernemen’

Mark Rakers met zijn superpen; voor het eerst op de BKD. foto Jacques Kok

Frans van Eck presenteert tijdens de BKD een nieuw Monopolyspel dat SeeU laat maken, de Arnhem-variant van het origineel. Doordat bedrijven eenof meerdere straten kunnen adopteren door het plaatsen van een naam oflogo kan het spel bijdragen aan de PR en marketing van het bedrijf. Inschrij-ven kan tot 13 juni bij See U. foto Jacques Kok

Paulien van der Ven geeft het stokje door. foto Jacques Kok

De Gelderlander zaterdag 21 april 2012

2| nieuws

zaterdag 21 april 2012 De Gelderlander

nieuws | 3

door Jacob Schreuder

H et werkt zelfs zogoed dat er in sep-tember een tweedeHBO-opleiding bijkomt: Toegepaste

Psychologie. En DOC-directeurGeert Teunissen sluit een verdereuitbreiding niet uit.„We denken aan HBO-opleidin-gen personeelsmanagement en fi-nanciën. Het is een doelbewustekeuze geweest om niet te veel op-leidingen tegelijk te starten. Webouwen het programma geleide-lijk op, want we willen wel kwali-teit leveren.”De HBO-opleiding Bedrijfskundevan Hogeschool ISBW-DOC draaitnu een jaar. Er zijn zestien cursis-ten en er zitten twaalf in een voor-traject. Teunissen: „In septemberkomen er weer acht studenten be-drijfskunde bij. Dan gaan we ookbeginnen met Toegepaste Psycho-logie.”Geert Teunissen heeft ook een ver-klaring voor het succes van de op-leidingen. „Wij richten ons opmensen die een baan hebben. Deopleiding bedrijfskunde sluit aanbij de specifieke behoefte die be-drijven hebben. Doordat hun men-sen deze opleiding volgen doen zepraktische kennis op die ze directkunnen toepassen. Zo worden zegetraind in het maken van verbe-terplannen voor hun eigen bedrijf.Omgerekend kost dat die bedrij-ven nog geen vijf euro per uur. Zetdaar maar eens een duur externonderzoek tegenover.”De driejarige HBO-opleiding be-drijfskunde levert studenten dievoor hun examen slagen de bache-lortitel op. Ze worden onder meergeschoold op de competenties on-dernemerschap, markt- en klantge-

richtheid, probleemanalyse, resul-taatgerichtheid, oordeelvorming,taak- en mensgericht leiderschap,kwaliteit, innovatie, samenwerken,visie en zelfkennis.Teunissen: „De studenten zijn tus-sen de 25 en 50 jaar. Ze volgen eenkeer in de veertien dagen college.Het meeste moeten ze zelf doen.Gemiddeld zijn ze toch wel vijf-tien uur per week aan de studiekwijt. Dat is veel naast een drukkebaan, maar het helpt enorm dat destudie in het verlengde van hun da-gelijkse werk ligt. Regelmatig kun-nen ze het geleerde al snel in depraktijk brengen. Er wordt heel di-rect gewerkt aan competenties omproblemen in het bedrijf aan tepakken.”

Niveau

Het bedrijf dat een medewerkervoor de studie inschrijft moet er-voor tekenen dat die student hetvereiste niveau heeft.

Ondernemingen betalen de stu-die. Sommigen treffen een rege-ling met de student om te voorko-men dat deze direct na het afron-den van de studie naar een anderbedrijf vertrekt.Volgens Geert Teunissen is dat risi-co klein. De Achterhoekers die de

HBO-opleiding volgen zijn meest-al met hart en ziel aan hun bedrijfgebonden. „Natuurlijk kun je zekwijtraken, maar dan heb je ertoch een tijd van geprofiteerd.Groot voordeel is dat je geen ho-ger opgeleiden meer uit het wes-ten hoeft te halen. Je leidt ze zelfop.”

De HBO-deeltijdopleidingen vanDOC zijn inhoudelijk mede sa-mengesteld door het ISBW, het In-stituut voor Sociale en Bedrijfswe-tenschappen. Teunissen: „De cij-fers worden onafhankelijk beoor-deeld. Daar hebben wij geen vatop. Wij willen geen toestanden zo-als bij sommige HBO-instellingenis gebeurd, dat mensen ten onrech-te een diploma kregen. Onze oplei-dingen kent geen herexamen. Jeslaagt of niet.”De opleiding bachelor toegepastepsychologie, die in septemberstart, leidt op in de competenties:oordeelsvorming, probleemanaly-se en beïnvloeden. Met als resul-taat dat mensen en hun gedrag be-ter kunnen worden beoordeeld.Ook conflicthantering hoort daar-bij. De inschrijving voor dezeHBO-opleiding is inmiddels geo-pend. Naast de HBO-studies heeftDOC meer dan honderd prakti-sche opleidingen in het program-ma. www.doc.nl

Voor de tweede keer wordt inDoesburg een ondernemersbeursgehouden. Alle standhouders zijnkleine, zelfstandige ondernemers.De beurs, die zaterdag 12 mei in deGasthuiskerk in Doesburg wordtgehouden, is met 28 standhoudersinmiddels volgeboekt. Vorig jaarwerd de beurs voor de eerste keergehouden. Het initiatief werd ge-nomen tijdens de OpenCoffee-Doesburg. Er zijn nu in het pro-gramma de nodige verbeteringenaangebracht. Zo is de beursvloeraanzienlijk groter. Ook de locatieis veranderd. De beurs wordt ge-houden in de middeleeuwse Gast-huiskerk aan de Gasthuisstraat inDoesburg. De beurs duurt van9.30 tot 16.00 uur. De officiële ope-ning is om half elf in de ochtend.De toegang is gratis. Iedere bezoe-ker ontvangt bij binnenkomst eenbeurscatalogus.www.doesburgon-derneemt.nl

Opnieuw beursin Doesburg

W ie kent niet hetsprookje vanHans en Grietje

waarin de heks een gemenerol speelt en uitroept: ‘Knib-bel, knabbel, knuisje, wieknabbelt er aan mijn huis-je?’ In de Efteling vergapenzich elk jaar vele duizendenkinderen en volwassenenaan het huisje van de heksmet het pannenkoekendaken de muren van snoep ensuiker. Genieten dus vaneen dagje uit voor het helegezin. Minder genieten ishet voor veel huizenbezit-ters die op dit moment hunhuis willen verkopen. Datvalt zeker niet mee, medeomdat aan de verkoopprij-zen behoorlijk wordt ge-knabbeld. Uit cijfers van deNederlandse Verenigingvan Makelaars (NVM) blijktdat de prijzen met 2.8% zijngedaald ten opzichte vanhet vierde kwartaal 2011 enhet aantal verkochte huizenin het eerste kwartaal ge-zakt is tot een absoluutdieptepunt van 18.549. Deverlaging van de over-drachtsbelasting naar 2%heeft dus maar weinig zo-den aan de dijk gezet. Jam-mer, want voor de econo-mie is deze sector heel be-langrijk. In deze Onderne-mer leest u er meer over.Gelukkig is het voorjaar al-tijd een tijd waarin veel ini-tiatieven worden ontplooidom nieuwe impulsen te ge-ven. En dat is hoopvol; nietalleen voor al die huizenver-kopers, maar ook voor ma-kelaars, architecten, project-ontwikkelaars en allerhan-de aan deze branche gerela-teerde bedrijven. Op 31maart was er al de open hui-zen route met meer dan100.000 bezoekers en vorigeweek zaterdag konden weeen inkijkje krijgen in de ve-le nieuwbouwprojecten opde Landelijke Nieuwbouw-dag. Ook de gemeente Arn-hem doet een duit in hetzakje want starters en door-stromers kunnen (bij goed-keuring van de gemeente-raad) straks een aanvullen-de lening krijgen van25.000 euro met gunstigevoorwaarden. Dat geeft ver-trouwen voor de toekomstwaardoor koppen als ‘Wo-ningmarkt zit helemaalvast’ zoals in de Gelderlan-der van vrijdag de dertien-de april (kan het toevalzijn?) hopelijk snel tot hetverleden behoren. MetHans uit bovenstaandsprookje liep het uiteinde-lijk goed af, dus deze crucia-le sector leeft hopelijk ooknog lang en gelukkig.

Stef Rietbergen, directeur DeGelderlander

Directeur-uitgeverStef Rietbergen

HoofdredacteurKees Pijnappels

EindredacteurThed Maas06-53645103

RedactieAndré Sonneville (Nijmegen)Frank Thooft (Arnhem)Jacob Schreuder (Achterhoek)

AccountmanagersFrank Lamers024-3650584Martijn van Tent Beking0314-372124

Foto’sEdwin Stoffer, Theo van Zwam, Jac-ques Kok, Theo Kock

de Ondernemer is een uitgave vandagblad De Gelderlander die zichricht op ondernemers, beleidsma-kers en beslissers.

HBO in deeltijd werkt wél

‘Studenten kunnengeleerde direct inpraktijk brengen’

COLOFON

Sprookjes

Twee leden van de directie van DOC Opleiding en Training. Ton Loef (l.) en Geert Teunissen. foto Theo Kock

Door Stef Rietbergen

Jarenlang is in de Achterhoek ge-steggeld over HBO. Een pogingvan ROC en HAN om een oplei-ding op touw te zetten mislukte.Te weinig deelnemers. MaarDOC Opleiding en Training inDoetinchem begon ‘gewoon’ eenHBO-studie bedrijfskunde in deel-tijd. Dat werkt wel.

Terzake

Is een ondernemerpersoonlijk aansprakelijk tussen oprichting eninschrijving van zijn BV?

Dirkzwager zorgt dat u het weet.

Het juridische antwoord op een simpele vraag, is vaak gecompliceerder dan verwacht. Met gezond verstand komt u een heel eind, maar voor een écht antwoord is meer kennis nodig. Dirkzwager deelt die kennis graag met u. Bijvoorbeeld via onze gratis Dirkzwager kennis App, de juridische kennisportal www.partnerinkennis.nl en onze geheel vernieuwde website.

Ontdek hoe Dirkzwager kennis deelt op www.dirkzwager.nl!

«infotorialTOEKOMSTVISIE CENTRAAL

Croes optimaliseert engineering in de bouw

Bureau Croes is een Nijmeegs ingenieursbureau op het gebied van bouwkunde en constructies. Het familiebedrijf begon 57 jaar geleden met constructieadvies, maar is de laatste twintig jaar uitgegroeid naar een full service ingenieursbureau. “Met zo’n 44 personeelsleden is ons bureau groot genoeg om voldoende expertise en faciliteiten daarvoor in huis te hebben, maar ook weer niet zo groot dat de overheadkosten de pan uit rij-zen,” vertelt directeur Hans Croes. Waar veel bu-reaus alleen een ontwerp maken en de uitwerking ervan afstoten, neemt Bureau Croes juist graag het hele traject van ontwerp en vergunningen tot aan werktekening en onderhoudsplan voor haar rekening. “Hierdoor kan men sneller werken en worden ook de faalkosten verkleind,” verklaart Croes die keuze.

Faalkosten worden voornamelijk veroorzaakt door een inefficiënt verloop van het bouwproces en kosten veel geld. “De faalkosten in de bouw wor-den geschat op 10 tot 14 procent van de omzet en het grootste deel daarvan wordt veroorzaakt door onvoldoende communicatie. Moet je eens nagaan wat je kunt besparen,” aldus Croes.

Integraal ontwerpenEen belangrijk middel dat het bureau gebruikt bij het zo efficiënt mogelijk werken is het 3D-model. “Bouwdelen worden soms wel door vijf verschil-lende partijen individueel uitgetekend, wat de kans op fouten vergroot,” legt Croes uit. “In een

3D-bouw-informatie-model (BIM) integreren we bouwkunde en constructie in één model. De ar-chitect, de constructeur, de installateur en de aan-nemer werken vanuit dat model, waardoor niet alleen de kans op fouten veel kleiner wordt, maar waardoor men ook veel tijd bespaart.” Voorbeeld-projecten staan op de website www.croes.nlGezien de economisch zware tijden zou men den-ken dat zo’n kostenbesparende integrale aanpak gemeengoed zou zijn in de bouwwereld. Volgens Croes is dat echter niet het geval, omdat door het streven naar de laagste prijs het bouwproces vaak in vele stukjes wordt opgeknipt. “Hierdoor ontstaat een complexe en onsamenhangende keten met veel specialisten, waarbij iedereen al-leen naar zijn eigen belang kijkt en het overzicht verloren wordt.” Toch is het volgens Croes een kwestie van tijd voordat integraal ontwerpen de standaard wordt. “Het wordt een voorwaarde om te overleven in de bouw, want anders heb je geen toekomst.”

Lange termijnBij Croes heeft men bij de advisering altijd de lange termijn voor ogen. “Je kunt soms wel goedkoper bouwen, maar wat heeft dat voor zin als je daardoor met hogere onderhoudskosten wordt opgescheept?” Wat daar op aansluit is de visie van Croes over duurzaamheid. “Daarin moet je echt investeren. Uit maatschappelijk oogpunt, maar ook financieel, omdat de energieprijzen in de toekomst alleen maar gaan toenemen. We

bouwen nu panden met een levensduur van meer dan 50 jaar. Ik vind het dan ook van de zotte dat er relatief nog zo weinig energieneutraal gebouwd wordt.”

Nu iets meer investeren kan op de langere termijn dus veel kosten besparen. “Ik zeg altijd dat een goede adviseur zichzelf terug verdient. En dat kan alleen maar als je kwaliteit levert,” aldus Croes. Kwaliteit die door de kenners wordt herkend. “We hebben bij veel aannemers, woningcorpo-raties en installateurs hun eigen kantoor gedaan. Dat zegt wel wat.”

Een goede adviseur verdient zichzelf altijd terug. Vanuit die gedachte behartigt Croes Bouwtechnisch Ingenieursbureau al jaren onafhankelijk de belangen van haar opdrachtgevers. Kwaliteit leveren en

integraal ontwerpen staan daarbij centraal. “Je kunt goedkoper bouwen, maar wat heeft dat voor zin als je daardoor met hogere onderhoudskosten wordt opgescheept?”

« Volgens Hans Croes van Croes Bouwtechnisch Ingenieursbureau heeft geïntegreerd bouwen de toekomst.

CROES BOUWTECHNISCH INGENIEURSBUREAU BVKERKENBOS 10066546 BA NIJMEGEN

TEL: 024 372 1919MAIL: BUREAU@CROES.NL

WEB: WWW.CROES.NL

Bouwtechnisch Ingenieursbureau

«infotorial

Het Nieuwe Bouwen – en De Nieuwe Advocaat

Greuters werkt al 25 jaar als advocaat in het civiele bouwrecht, en heeft de verschillende ontwikkelingen en trends de afgelopen decennia allemaal meegemaakt. Hij geeft nu leiding aan een sectie Bouwrecht van zes gespecialiseerde advocaten en ondersteuning bij De Kempenaer Advocaten in Arnhem. Het werkterrein van de sectie behelst het hele land.

Integraal samenwerken“Steeds meer bedrijven in de bouwbranche gaan tegenwoordig ‘bimmen’, dat wil zeggen het integraal samenwerken met hulp van Building In-formation Modeling”, legt Greuters uit. “Het be-treft één model (database) waarin gegevens van architect, constructeur, installateur en aannemer worden verwerkt. In dit model is direct zichtbaar hoe de verschillende disciplines zich naast elkaar gedragen in één bouwproject en welke input het project nodig heeft.”

Juridische puzzel“Het streven daarbij is om faal- en stagnatiekos-ten te vermijden”, vult mr. Björn Ramakers aan. “Kostenposten die nog weleens voor het nodige juridische getouwtrek zorgen.” Het verdelen van de rollen en verantwoordelijkheden en het vooraf bedenken van de mate van detaillering in BIM is nog een hele juridische puzzel en kan natuurlijk

in aanvang al direct leiden tot een ‘struikelblok’ wanneer de intenties bij de participanten (nog) niet gelijk zijn. Bimmen helpt de keten te integre-ren.

Heldere spelregelsDe bijdrage van de bouwrechtadvocaat verandert hierdoor eveneens. De sectie denkt graag mee aan het vormgeven van de keten, eventueel al in de aanbestedingsfase. Greuters: “Vroeger werden wij vaak pas ingeschakeld bij onenig-heid. De voortgang van het bouwproject raakte al snel ondergesneeuwd. Doordat wij nu worden gevraagd mee te denken op het moment dat een keten wordt vormgegeven, proberen we vooraf onenigheid te voorkomen door heldere spelregels af te spreken en een gemeenschappelijk belang te definiëren en concreet te maken in het contract. Dat overstijgt soms het specifieke bouwproject. Het vergt ook kennis van andere geïntegreerde contractvormen en kwaliteitsmanagementtechnie-ken.” De nieuwe tendens gaat hard. BIM wordt door belangrijke opdrachtgevers al dwingend voorgeschreven. Het huidige economische tij draagt ook bij aan de ontwikkeling.

SeminarDe Kempenaer Advocaten organiseert op 21 juni a.s. een seminar over ketenintegratie en BIM. In-

leiders vanuit verschillende disciplines (waaronder Vivare, ABT, Bartels Ingenieursbureau en NEXIT architecten) zullen hun praktijkervaringen delen. Het seminar is bedoeld voor iedereen betrokken bij de bouw. Meer informatie over het seminar is te verkrijgen bij het secretariaat van de sectie Bouwrecht, telefoonnummer (026) 3522833.

Interview: Frank Thooft

Elkaar de tent uitvechten om een bouwruzie behoort binnenkort tot de verleden tijd. Recente bouw-ongevallen, onder druk staande winstmarges, gewaarborgde continuïteit van de onderneming,

gebruikerswensen in het prille begin van ontwerp, maken een andere wijze van samenwerking in de bouw noodzakelijk. Het is de nieuwe trend in de bouwwereld: die van de ketenintegratie en bimmen. Je zou het Het Nieuwe Bouwen kunnen noemen, legt mr. Jip Greuters uit. En de bouwrechtadvocaat? Die verandert natuurlijk mee.

« Links advocaat mr Bjorn Ramakers, rechts advocaat Jip Greuters. Foto Jacques Kok.

DE KEMPENAER ADVOCATEN

WEERDJESSTRAAT 706811 JE ARNHEM

(026) 352 28 99WWW.DEKEMPENAER.NL

zaterdag 21 april 2012 De Gelderlander

de stoel | 5

Zijn er naast de veelbesproken be-dreigingen ook kansen voor debouwsector?Er zijn kansen genoeg. Ik zie tweebewegingen in de bouw. Ten eer-ste wordt de focus van nieuw-bouw verlegd naar renovatie. Gro-te uitbreidingen in de woningsec-tor zullen niet meer plaats vinden.Zeker niet in de Achterhoek, die temaken heeft met krimp van de be-volking. Je moet je niet tegen deklippen op willen richten opnieuwbouw. Daarom kijken wijvooral naar vervangende nieuw-bouw en duurzame renovatie.En de tweede beweging?Ik voorzie dat de traditionele aan-nemer meer en meer een aanbie-der wordt. We gaan de markt be-naderen met concepten. De afne-mer krijgt een oplossing aangebo-den. Daar zit visie achter en syste-matiek in. Door conceptueel tebouwen kan bijvoorbeeld een fun-dering of casco tegen een aantrek-kelijke prijs worden aangeboden.Maar conceptueel bouwen heeftnog veel meer mogelijkheden.Wordt de woningbouw dan nietveel van hetzelfde?Er zijn varianten mogelijk. Maar

binnen bepaalde grenzen. Doorontwikkeling en engineeringwordt de kostprijs naar benedengebracht. Wanneer je te veel aanhet concept sleutelt wordt ook hetkostenplaatje anders. De eigenheidvan een huis wordt overigens be-paald door te variëren in platte-grond, kozijnen en gevelindeling.Je komt vaak de term ketenintegra-tie in de bouw tegen. Wat is datprecies?Dat houdt in dat wij bij bouwpro-jecten samenwerken. De onderaan-nemer van vroeger is een partnergeworden. De kwaliteit en kennisuit een keten maximaal benutten,dát is de kern. Als partners trek-ken we samen op. Overigens kande samenstelling van een ketenwisselen. Dat hangt van de op-dracht af. Ik zeg altijd tegen de op-drachtgever: ‘Gebruik de kennisuit de keten optimaal. Dan krijg jeeen beter product voor een mis-schien wel lagere prijs.’ Je kunt kos-ten besparen door te voorkomendat een architect drie keer een teke-ning over moet maken.Wordt deze ketenintegratie vakertoegepast?Steeds meer bouwers ontdekkende voordelen van ketenintegratie.Via de keten kunnen we extrawaarde toevoegen aan het project,doordat alles - van ontwerp tot en-gineering en uitvoering - door éénteam wordt gedaan. De opdracht-

gever geeft zijn voorkeuren aan.Dat kan ook zijn het op een duur-zame manier bouwen. We kun-nen duurzame materialen toepas-sen en ook zorgen voor een ener-giezuinige woning.EBU maakt ook deel uit van ‘ener-giepositief’ wonen. Wat doet ditconsortium?We zorgen dat een woning comfor-tabel en energieneutraal wordt ge-bouwd en toch betaalbaar is. Inhet consortium werken we alsbouwbedrijf samen met een archi-tect, twee installatiebedrijven, deHogeschool Arnhem Nijmegen(een partner in kennis) en Syn-tens voor o.a. het procesmanage-ment. Het consortium biedt vijfduurzame woningvarianten aan.Fungeert het consortium als eenkenniscentrum voor de bouw?Door samen te werken in een con-sortium of keten doe je heel veelkennis op en ontwikkel je innova-tieve manieren van bouwen. Losvan elkaar zijn bedrijven alleen ge-richt op dat wat ze zelf kunnen. Ineen samenwerking wordt hun op-tiek veel breder. Wij willen als con-sortium inderdaad een kenniscen-trum zijn. Die kennis willen weniet voor onszelf houden. Het iseen continu leer- en dynamischproces. Je hoeft niet alles opnieuwte verzinnen, maar wel innovatie-ve concepten toevoegen.Hoe gaat u om met slechte berich-

ten over de bouwsector?Ach, de dingen die goed gaan wor-den meestal niet bekend gemaakt.Je leest vooral over ontslagen. Ikvind dat de verhoudingen watscheef liggen. Er gebeurt heel veelpositiefs. Zaak is dat het vertrou-wen van de consument terugkeert.Daar hebben wij weinig invloedop.Lag de focus voorheen vooral opnieuwbouw, nu richten we ons oprenovatie van bestaand vastgoed.Wij wachten niet op opdrachten,maar gaan pro-actief de markt opom opdrachtgevers te overtuigen.We moeten reageren in plaats vandoemdenken.Hoe ziet u de ontwikkelingen in dekomende jaren?De energie wordt steeds duurder.Er zijn nu huizen die meer aanenergie kosten dan aan huur. Totaan 2020 zullen we een fors deelvan de bestaande woningen ener-giezuiniger moeten maken. EBUbouwt overigens niet alleen in deAchterhoek, maar ook ver daarbui-ten. Wat erg goed loopt is de afde-ling verbouwingen van EBU. Meermensen investeren in hun huidigewoning, zoals een uitbouw, aan-bouw, dakrenovatie enz.EBU bouwde de Heemhoeve, eenzorgboerderij in de Slangenburg.Zullen er meer van dergelijke zorg-projecten volgen?We zien een verschuiving in dezorg naar kleinschalige woonzorg-voorzieningen. De Heemhoeveheeft een enorme wachtlijst. Debevolking vergrijst en boerderijenkomen leeg te staan. Door agrari-sche gebouwen een zorgbestem-ming te geven biedt je oudere plat-telanders de kans in hun omge-ving te blijven wonen en geef jeeen zinvolle bestemming aan dieboerderijen.www.ebu.nl

V raagje aan alle on-dernemers die hetniet meer zien zit-

ten: mag ik u het bos instu-ren? Nee echt, ik heb daarzo mijn redenen voor. Ikloop er zelf nogal eens, óókin grijze november- of fe-bruarimaanden. Ogenschijn-lijk zie je er dan slechts eentroosteloze boel. Modderigepaden, bomen zonderloof… Vooral met eenzacht, eindeloos durend re-gentje erbij denk je: ‘Hoemoet dit ooit weer wat wor-den?’En kijk nu eens: alles looptuit. Het frisgroen van delente… ik ken geen mooierekleur. En de vogels zorgenvoor een drukte van belang.Er wordt genesteld waar jebij staat, eitjes worden ge-legd en uitgebroed. U voeltwel waar ik heen wil, hè?De natuur richt zich altijdweer op, en dat gaat met deeconomie ook gebeuren.Het dalende consumenten-vertrouwen en de Catshuis-besprekingen… ze belovenniet veel goeds. Maar kijknaar dat bos! Dat liet zichook niet uit het veld slaan!Ofwel: laat u niet de put inpraten.Ik weet wat u denkt: ‘Wéérzo iemand die met holle fra-sen de moed erin probeertte houden. Hij heeft makke-lijk praten: hij ziet mijn or-derportefeuille niet.’ In datlaatste heeft u gelijk. Maarwat ik wél zie is dat onder-nemers die kritisch naar debedrijfsvoering kijken, dievoorraadbeheer en internelogistiek verbeteren, diewerk maken van opleidin-gen, die medewerkers moti-veren… dat die onderne-mers er zélf de moed inhouden. Daar hebben zemij helemaal niet voor no-dig! Een van de mogelijkhe-den om weer zin in de toe-komst te krijgen, is mis-schien ook wel een bedrijfs-overname- of overdracht.Wie weet is het beter omonder de paraplu van eenander te gaan lopen omdatdie beter bestand is tegendonder en bliksem. Of wel-licht kunt u uw marktposi-tie versterken door juist eenveelbelovende partner bin-nenboord te halen waar-mee u een nieuw segmentkunt bedienen. Meer we-ten? Bezoek dan op 10 meide Overnamedag van deKvK in Duiven, ziewww.kvk.nl/overnamegelderland. Afijn: maak eennest, leg een ei en broedhet uit. Waar wacht u nogop?

Gert-Jan Oplaat, voorzitterKvK Centraal Gelderland

communicatie-gelderland@kvk.nl

Broeden

‘Durf over grens te kijken’

� Naam: Wilbert Ebbers� Functie: Directeur/eigenaar� Bedrijf: Bouwbedrijf EBU Doetin-

chem BV� Vestigingsplaats: Doetinchem� Personeel: 80 vaste medewerkers

en een wisselend aantal

onderaannemers/partners� Omzet: Variërend tussen de 20 en

25 miljoen euro� Bijzonderheid: Het familiebedrijf

EBU is van 1932, 80 jaar oud.� Tekst: Jacob Schreuder� Foto: Theo Kock

Wilbert Ebbers, directeur van Bouwbedrijf EBU Doetinchem BV: „Meer mensen investeren in hun huidige woning.”

Door Gert-Jan Oplaat

Terzijde

„Los van elkaar zijn bouwers inhun mogelijkheden beperkt,”vindt directeur Wilbert Ebbersvan EBU. „Bouwers kijken naaroplossingen op eigen vakgebied.In een keten van partners kijk jeover je eigen deel heen. Dat is be-ter voor de bouwers en zekervoor de opdrachtgever.”

Bouwbedrijf EBU bv in Doetinchem

Fietsvakantiewinkel versterkt marktpositie met ‘easy flat cycling’“Met de overname van Dutch Biketours hebben we een mooie positie gekregen bij buitenlanders die in Nederland fiets-vakanties willen houden. Eigenlijk een prachtige aanvulling op ons bestaande pakket.” Dat zegt Frank Houtstra van de Fietsvakantiewinkel.

“Nu al is het aantal boekingen voor het zomersei-zoen boven verwachting. Ik heb er alle vertrou-wen in dat deze stap heel mooi uitpakt voor de Fietsvakantiewinkel”, aldus Frank Houtstra. Hoe-wel er geen dringende economische noodzaak was voor een overname was de gelegenheid te mooi om Dutch Biketours te laten schieten. “Ik kende Gerke Mekkes van Dutch Biketours al wat langer. Allebei verzorgden we ook het bagagever-voer voor fietstoeristen, wij meer op de Veluwe, hij vooral in het westen van het land. We hielpen elkaar soms als dat qua planning uitkwam. Toen hij aankondigde dat hij Dutch Biketours wilde verkopen, zijn we om de tafel gaan zitten. Ook al omdat het onderling heel goed klikt, hebben we dit met succes kunnen afronden, met dank ook aan bedrijfsmakelaar Max Miltenburg van MFS.”

InternetDe Fietsvakantiewinkel (gevestigd in Nijmegen) is al lang geen fysieke winkel meer. “De reisbran-che staat enorm onder druk en het is voor be-drijven als de onze eigenlijk vanzelfsprekend ge-worden dat je alles via internet doet met het oog op de kosten. Maar met onze webshop hebben we wel een prachtige winkel in huis. De fietslief-hebber kan er terecht voor kaarten, reisgidsen, materialen, fietskleding, accessoires… Alles is er gewoon.”Daarnaast inventariseert en verzamelt de Fiets-vakantiewinkel de fietsreizen die touroperators wereldwijd in de aanbieding hebben. “Of je nou wilt fietsen in Polen, Cambodja of in Chili… op onze site kun je ze bijna allemaal vinden.” En dan is de Fietsvakantiewinkel zelf ook tourope-

rator: onder de naam Fietsrelax.nl organiseert het comfortabele camping- en hotelreizen in Nederland en diverse Europese landen, inclusief bagagevervoer.

Plat als een dubbeltjeNederlanders zijn fietsgek, maar in het buiten-land kunnen ze er ook wat van. Frank Houtstra: “Dat bewees Dutch Biketours. Zij waren heel sterk in het organiseren van fietsreizen in Neder-land voor buitenlanders. Dat is een sterk groeien-de markt. Vooral Engelsen en Duitsers komen af op Nederland, maar we krijgen ze echt uit allerlei landen. Zelfs in Rusland worden de reizen van Dutch Biketours op de sites aangeboden. Dat Nederland zo aantrekkelijk is, komt door het easy flat cycling. Inderdaad, het zijn de wat oudere fietsers die het heerlijk vinden dat Nederland zo plat is als een dubbeltje. Dat maakt fietsen voor hen tot een hele ontspannende bezigheid.”

Sterke naamMet de overname van Dutch Biketours kochtFrank Houtstra een waardevol pakket. “De klan-tenbestanden, reisbescheiden, hele nuttige con-tacten en vooral ook de website in drie verschil-lende talen. Dat is een erg goede investering met daarbij bovendien hele goede, betaalbarevertalers voor het Duits en het Engels. En verdergoodwill en natuurlijk een naam die staat als een huis: Dutch Biketours. Die maakt in het buiten-land meteen duidelijk waar het om gaat en isheel ‘Google-friendly’.”Gerke Mekkes werkt dit eerste jaar na de overna-me nog gewoon mee in de Fietsvakantiewinkel. “Dat is part of the deal. Voor wat betreft Dutch Biketours doen we dit jaar alles voor het eerst, dus is het heel handig dat hij erbij is en kan laten zien hoe het allemaal werkt. Al met al: een gou-den greep.”

KvK-Overnamedag op 10 mei

Wilt u een bedrijf kopen, bijvoorbeeld om uw marktpositie te verstevigen? Of wilt u de onderneming juist overdragen aan een koper omdat u geen opvolger heeft? In beide gevallen loont het de moeite om de gratis toegankelijke KvK-Overname-dag te bezoeken op donderdag 10 mei. Bedrijfsovernames en –overdrachten zijn boeiend maar in de praktijk vaak com-plexe processen. Hoe zoekt of vindt u bijvoorbeeld de juiste koper of verkoper? Hoe bepaal je de waarde van de onder-neming? Wanneer kun je spreken van een goede prijs? Hoe regelt u de finan-ciering? En welke emoties spelen een rol in het onderhandelingsproces? En een overname binnen de familie lijkt op het eerste gezicht misschien snel en soepel geregeld te kunnen worden, maar juist hier vertroebelen emoties en familieban-den nogal eens het zicht op een heldere overname.

Tijdens de KvK-Overnamedag komen diverse facetten van de bedrijfsover-name- en overdracht aan bod. Diverse specialisten staan er klaar om uw vragen te beantwoorden. Bovendien zijn er ver-schillende presentaties: over het overna-meproces (door MFS), de juridische as-pecten (Nysingh), de emotionele kant van de overname (Nunes Consulting Group), waardebepaling (MKB Adviseurs) en over financiële en fiscale aspecten (Konings & Meeuwissen Accountants en Belastingad-viseurs). Daarnaast is er natuurlijk de ge-legenheid om te netwerken en in contact te komen met kopers en verkopers van bedrijven.

De KvK-Overnamedag vindt plaats van 19.00 tot 22.30 uur in Hotel Duiven bij Arnhem A12 (Van der Valk). Kijk voor meer informatie en aanmelden op: www.kvk.nl/overnamegelderland.

Frank Houtstra: “Dutch Biketours heeft een naam die staat als een huis.” (Foto: Jack Tillmanns – Foto Focus)

Activiteitenplan 2013De KvK Centraal Gelderland ondersteunt en stimuleert allerlei activiteiten en projecten om de regionale economie te versterken. Ze komt daarbij nadrukkelijk op voor de eco-nomische belangen van de ondernemers in deze regio. De KvK prikkelt de onderlinge samenwerking tussen die ondernemers en tussen ondernemerscollectieven. Hoe dat gebeurt, staat elk jaar in ons Activiteiten-plan.Daarop kunt ú invloed uitoefenen! Want de KvK nodigt u graag uit om uw ideeën over de inzet van onze Kamer in het Activiteitenplan 2013 aan te geven. Heeft u concrete ideeën voor projecten waarvan u denkt dat ze de regionale economie kunnen versterken? En zoekt u een partij die deze ideeën kan op-pakken? Stuur uw bijdrage dan vóór 1 juni per e-mail naar de afdeling regiostimulering: diana.jacobs@kvk.nl. Om u enig idee te geven van het type projecten, kunt u nog eens kijken in het Activiteitenplan 2012,www.kvk.nl/activiteitenplangelderland.

Werkconferentie POA De Liemers Het Platform Onderwijs en Arbeidsmarkt (POA) de Liemers houdt op dinsdag 8 mei een Werktop en Arbeidsmarktconferen-tie. De gratis toegankelijke bijeenkomst is bestemd voor Liemerse ondernemers en HRM-professionals vanuit onderwijs en overheid. Daarbij wordt ingegaan op trends op de regionale arbeidsmarkt, met name op de discrepantie tussen vraag en aanbod. Daarnaast kunnen bezoekers deelnemen aan twee van vier workshops: inhuur van zzp’ers, scholing van personeel en arbeidsmobiliteit, kansen voor werkzoe-kenden voor úw bedrijf, en afscheid ne-men van medewerkers: actualiteiten in het arbeidsrecht. Daarna volgen een plenaire terugkoppeling en een netwerkborrel. De conferentie vindt plaats in Hotel Duiven bij Arnhem A12 (Van der Valk) van 14.30 tot 18.00 uur. Voor info en aanmeldingen: www.poadeliemers.nl

Kamer van Koophandel in de regio

NIEUWS

KvKNIEUWS

KvK-SHOP

De FietsvakantiewinkelDe Fietsvakantiewinkel werd opgericht in 1976. Frank Houtstra ging er in 1992 werken op uitzendbasis. Het bedrijf was toen nog gevestigd in Woerden. In 1997 werd Houtstra productmanager fietsreizen bij SNP in Nijmegen. Toen datzelfde SNP in 2000 de Fietsvakantiewinkel overnam, ging Houtstra zich weer met zijn oude liefde bezighouden. Na de verkoop van SNP aan de ANWB in 2005, verzelfstandigde de Fietsvakantiewinkel weer. Het bedrijf heeft vijf mensen in vaste dienst, naast acht reisleiders/chauffeurs op freelance basis in het hoogsei-zoen. (www.fietsvakantiewinkel.nl, www.dutchbiketours.nl)

Retail 2020: Het Nieuwe WinkelenOp woensdag 25 april vindt er een informatieve bijeenkomst plaats over Retail 2020: Het Nieuwe Winkelen. Dan worden de resultaten besproken van een analyse van de regionale detailhandel in de Achterhoek. Die analyse is gemaakt door Droogh Trommelen en Partners in opdracht van KvK, Hoofdbedrijfschap Detailhandel, CBW-MITEX en MKB Nederland/Midden. Deze vier partijen organiseren de bijeenkomst mede om ondernemers, gemeenten en provincie op te roepen de handen ineen te slaan, om de kwaliteit van het ondernemerschap en het winkelgebied te verhogen, nieuwe concepten te bedenken en om de invulling van de ruimte regionaal goed af te stemmen. Een goede, onderbouwde visie op de regionale detailhan-del… dat is waar het om draait. De bijeenkomst van 25 april vindt plaats in De Radstake in Heelweg van 18.15 tot 21.30 uur. De toegang is gratis. U kunt zich aanmelden via: www.kvk.nl/retailgelderland.

Seminar Internationaal betalingsver-keer: Letter of CreditEen exporttransactie is pas succesvol te noe-men wanneer na levering van de goederen ook de factuur in zijn geheel is voldaan. Vooral bij

internationale transacties kunnen hierbij aan-zienlijke risico´s optreden. Die kunt u beper-ken door gebruik te maken van een L/C (letter of credit), ook wel documentair bankkrediet of accreditief genoemd. Tijdens het seminar ‘Internationaal betalingsverkeer: Letter of Cre-dit’ wordt een korte inleiding gehouden over diverse vormen van betalingsverkeer en welke plaats een L/C daarbij inneemt. Daarna leert u op een praktische manier om met een L/C te werken. Het is dan ook mogelijk om tijdens de workshop vragen te stellen over de eigen bedrijfssituatie. Het seminar vindt plaats op donderdag 9 mei, van 13.30 tot 17.00 uur. De deelnamekosten bedragen €100,-. Aanmelden kan via: www.kvk.nl/seminarsgelderland.

Aanmelden voor

de Overnamedag op

10 mei? Ga naar:

kvk.nl/overnamegelderland

zaterdag 21 april 2012 De Gelderlander

nieuws | 7

D e tijd dat een maatpakover de duizend euro kost-te ligt achter ons. Paul

Wiendels van Schlösser Mode uitDoetinchem: „Wij leveren al eenmaatpak voor 449 euro. Ook ma-ken we overhemden, broeken encolberts op maat. En alles tegenschappelijke prijzen.”Er is veel vraag naar maatkleding,heeft Wiendels ervaren. „Klantenvinden het prettig zelf hun kle-ding samen te stellen. Dat kangaan om een trouwpak met eennet iets ander kleurtje of aparteknopen, maar ook om een zaken-kostuum of colbertje. De kleurvan de voering of van de kraagkunnen ze zelf kiezen. Ik zie veeltoekomst in maatkleding.”Dat de prijzen van maatkledingschappelijk gehouden kunnen wor-den komt doordat Schlösser metveertig andere winkelbedrijven (in

totaal zestig zaken) samenwerkt.De organisatie heet de AlphaGroep, die is aangesloten bij de in-kooporganisatie Intres. De Alp-ha-winkels hebben een eigen la-bel: Umano.Naast Umano voert Schlösser mer-ken als Chino, Vanguard, TommyHilfiger, Hiltel, Gardeur, Roy Rob-son en Nino Danieli.„De mannenmode biedt veelkleur, stiksels en armpads. Jemerkt dat ouderen niet langer‘oud’ gekleed willen gaan. Diegroep wil kleur en een moderneuitvoering. De jonge zakenmanwil niet alleen een strak pak, maarook een vlot colbert.”Schlösser Mode bestaat dit jaar 95jaar. De zaak had altijd een wat ge-degen imago. Wiendels: „Jongerenliepen langs de zaak. Die kwamenecht niet binnen. Dat is nu geluk-kig anders. We krijgen juist veel

jongeren in de winkel.”Die winkel is sinds een paar jaargevestigd aan de Catharinastraat,bij de ingang van de parkeergara-ge. Decennia lang zat de zaak op

de hoek van het Simonsplein.Na de generaties Slösser (zondersch), waarvan Jaap Slösser(1904-1987) een bekend persoonwas in het Doetinchemse zaken-

en verenigingsleven, werd de zaakgerund door vader en zoon Hen-driksen. In 2005 nam Paul Wien-dels de winkel over, waarvan hijtoen al twee jaar mede-eigenaarwas.De verhuizing naar de Cathari-nastraat was onvermijdelijk, zegthij. „Het pand Simonsplein werdverkocht. Daarna was de huur nietmeer op te brengen. De huidigeplek was aantrekkelijk doordat hetLyceum Kwartier werd gebouwd.Helaas heeft dat een paar jaar lan-ger geduurd dan gepland, maar wezitten nu in een aantrekkelijkewinkelomgeving.” Schlösser is ookactief op internet, maar Wiendelsgelooft er vast in dat mensen altijdin de kledingwinkel blijven ko-men. „Je kunt je thuis wel oriënte-ren, maar kleding wil je voelen enaantrekken.”www.schlösserkleding.nl

N et nu de term ‘maatschap-pelijk verantwoord onder-nemen’ zo’n beetje is inge-

burgerd komt men met een syno-niem op de proppen: maatschap-pelijk betrokken ondernemen.Waar moeten bedrijven nu voorkiezen: MVO of MBO?Het antwoord is simpel: Beidenkunnen goed naast elkaar bestaan.MBO gaat wat verder dan MVO. Isook wat minder vrijblijvend.Want bij MBO verleent een onder-neming directe steun aan maat-schappelijke initiatieven. En toontbetrokkenheid bij sociale vraag-stukken in de directe of indirecteomgeving van de onderneming.Dus niet alleen een verantwoordeattitude van directie en personeel,maar heel directe en concrete hulp-verlening. Dat kwam naar vorentijdens een seminar, dat op 10april bij het Centrum voor JongOndernemerschap in Doetinchem

werd gewijd aan MBO.Het midden- en kleinbedrijf inves-teert jaarlijks 1,8 miljard euro inmaatschappelijk betrokken projec-

ten. Vijftig procent van de bedrij-ven steunt een maatschappelijkeorganisatie. Eveneens vijftig pro-cent van de steun bestaat uit vrij-willigerswerk van (medewerkersvan) een bedrijf. Ruim dertig pro-cent bestaat uit een financiële bij-drage. In hoogte lopen die op totzo’n 5000 euro. De hulp gaat voor-al naar de sectoren sport, onder-wijs en cultuur. De koffiebranderijPeeze uit Arnhem heeft van MBOeen kernactiviteit gemaakt. Het be-drijf (45 medewerkers, 11 miljoeneuro omzet en verwerker van jaar-lijks 600.000 kilo koffie) heeftduurzaam ondernemen verheventot bedrijfscultuur. Niet alleendoor in Max Havelaarkoffie te han-delen, maar ook door steun aaneen koffieproject op Sumatra.Peeze heeft een eigen Foundationwaarmee langlopende projectenworden gesteund. Peeze doet aansponsoring. Kennis wordt gedeeld

door lezingen, rondleidingen enpublicaties. In het eigen perso-neelsbeleid krijgt MBO veel aan-dacht. Toch doe je MBO er niet zomaar even bij, vertelde directeurTimmo Terpstra van Peeze Koffie.„Je moet er echt naar toe werken.Dat vergt jaren.” En wat brengtMBO het bedrijf? „Je moet een ba-lans zien te vinden tussen wat jegeeft en neemt. Heb je die balansgevonden - en wij hebben het ge-voel in balans te zijn - dan geeftMBO veel voldoening. En mede-werkers zijn er trots op dat we ditdoen en dragen die trots in huncontacten ook uit.” WethouderSteven Kroon van Doetinchemstelde de vraag of aandacht voorMBO in crisistijd geen luxe pro-bleem is. Hij gaf zelf het ant-woord: „Nee, juist in crisistijd ga jenadenken over je rol. Een crisisleidt tot verschuiving, tot andereoriëntaties.”

M et een man of dertigrond een vissekom.”Zo omschrijft ACT-di-

recteur Martin Stor zijn gevoel bijhet mede door hem georgani-seerde symposium ‘Zwakke Signa-len in Crisistijd’.„Elke grote verandering”, zegt Mar-tin Stor, „wordt vooraf gegaandoor subtiele signalen. Zoals dezee zich terugtrekt bij een tsunamiof het trillen van de rails die aan-geeft dat er een trein aankomt.Moeilijkheid is alleen: hoe duid jedie signalen nou?”Dit soort ‘zwakke signalen’ komtvolgens Martin Stor vanuit de ke-ten waarin iemand werkzaam is,van klanten of opdrachtgevers.„En als je die signalen in de smie-zen hebt, dan is dat al heel wat.Dan krijg je misschien nog de tijdom je aan te passen. Door maatre-gelen te nemen. Voordat het telaat is.”„Waar ik nou zo benieuwd naarben”, vervolgde Stor tijdens hetsymposium, „is of die signalenook dwars door allerlei sectorenheen gaan. Dat een signaal voor de

één wel eens van groot belang kanzijn voor de ander.”Het ACT heeft daarom het initia-tief genomen voor het symposiumwaarin de bouw, de zorg, duur-zaamheid en de maakindustrie er-varingen uitwisselden. Het sympo-sium werd vrijdag 23 maart gehou-den in de Orangerie bij kasteelHuize Ruurlo.Wim Maatman werd met Het hele

Arsenaal (een onderneming waar-in vijf specialisten in de communi-catiesector samenwerken) in dearm genomen om de dag te organi-seren. Het symposium werd moge-lijk gemaakt door de Kamer vanKoophandel, het Platform Onder-wijs en Arbeid (POA) en het Euro-pees Fonds voor Regionale Ont-wikkeling.In vier sessies deelden forumleden

hun ervaringen. Wim Smit (lectoraan de HAN) en Alain van deHaar (sociaal geograaf) verzorgdende inleidingen.Wat opviel was dat zwakke signa-len inderdaad dwars door alle sec-toren binnenkomen. Neem bij-voorbeeld: de mensen wordensteeds mondiger. Kennis die is op-gedaan via internet speelt daarbijeen grote rol. Het komt steeds va-ker voor dat een arts wordt gecon-fronteerd met gevonden informa-tie zonder inzicht. Ook als het omduurzame energie gaat, is de con-sument steeds meer zelfbepalend.Grote vanuit de overheid opgeleg-de projecten rond bijvoorbeeldzonnepanelen maken plaats voorindividuele keuzes. Daar zijn on-derhand de prijzen ook naar.Die vraag naar individuele toepas-singen komt ook sterk tot uiting inde maakindustrie. Dankzij nieuweproductietechnieken als 3D-prin-ting wordt het mogelijk om in dezorg gewrichten, tanden en botten1 op 1 na te maken. En omdat3D-printen tegenwoordig ook metmetaal kan, hebben automerken

als Mercedes en BMW nog maarweinig oude onderdelen op voor-raad liggen. Heb je een onderdeelnodig dan pak je de tekening enprint je ‘m uit.Er werd tijdens het symposiumveel gesproken over de organisatievan de werkzaamheden in bedrijfen organisatie. Zo werd gesteld datde zorg veel kan leren van demaakindustrie, waar bijvoorbeelddoor Quick Response Manage-ment verschillende productiepro-cessen dwars door elkaar kunnenlopen, zonder dat medewerkershet overzicht verliezen, terwijl de‘wachtijd’ soms met weken wordtbekort. Het werd een middag metveel overwachte verbindingen tus-sen mensen uit verschillende secto-ren. Bovendien werd vastgestelddat je die zwakke signalen niet al-leen kunt ontvangen, maar dat jeze ook zelf kunt uitzenden. En datis iets dat in de Achterhoek op ditmoment volop wordt gedaan.Binnenkort verschijnen via dewebsite van Martin Stor uitgebrei-de reportages over deze zwakke sig-nalen. www.act-nu.nl

Schlösser 95 jaar: ‘Maatkleding is weer in’

Ondernemen moet in balans zijn

Een kunst om zwakke signalen te herkennen

Paul Wiendels in zijn zaak Schlösser Mode Doetinchem. foto Theo Kock

Directeur Timmo Terpstra vanPeeze Koffie over MBO. foto Theo Kock

Martin Stor van het ACT (l) in gesprek met het forum. foto Theo Kock

Ontstoppingsservice24 uur, het hele jaar!

Heelwegtel: 0315 23 12 22mob: 06 31 78 75 96 24uurwww.riooltechniekachterhoek.nl

Uw deskundige hulp bij elk rioolprobleemin de achterhoek en liemers

RioolTechniekAchterhoek

De Gelderlander zaterdag 21 april 2012 zaterdag 21 april 2012 De Gelderlander

8| thema thema | 9

E en bouwbedrijf dat zelf na-zorg biedt aan bewoners vanenergieneutrale woningen.

Dat komt zelden voor.Klomps Bouwbedrijf uit Dinxper-lo en Klein Poelhuis Installatietech-niek uit Winterswijk begeleidende bewoners van de 39 socialehuurwoningen van woningcorpo-ratie Wonion. Die begeleiding be-staat uit het (leren) omgaan methun energiezuinige woning en detechnische vindingen die daarbijhoren.Het project van 61 energieneutralewoningen (39 huurwoningen en22 twee-onder-een-kap-koopwo-ningen) in de Ulftse Bomenbuurtis goed ontvangen. De woningenzijn goed geïsoleerd, waardoor zeamper energie verliezen.Vrij nieuw in de bouwwereld is dewijze waarop de nazorg aan de be-woners wordt verricht door hetbouwbedrijf zelf. In de Bomen-buurt zijn de eerste 39 energieneu-

trale huurwoningen gebouwd inopdracht van woningbouwvereni-ging Wonion. Deze woningen zijninmiddels verhuurd.Bram Klomps, directeur van eenbouwbedrijf met 56 medewerkers,is aan de hand van een tevreden-heidsonderzoek tot de conclusiegekomen dat nazorg voor de bewo-ners van de nieuwe huizen ge-wenst is.„Om de lijnen kort te houdenvoor vragen en klachten van bewo-ners hebben wij ervoor gekozende eerste drie maanden zelf de na-zorg te doen. We hebben beslotenom Wonion op dat gebied te ont-zorgen. Dat is overigens tijdelijk.Zodra de nieuwe bewoners aan dewoningen zijn gewend neemtWonion deze taak weer over.”„Nazorg leveren is ook een bouw-kwaliteit”, zegt Bram Klomps.„Als bouwbedrijf en installatiebe-drijf nemen we onze verantwoor-delijkheid, niet alleen voor de

bouw maar ook voor het gebruik.We willen uit de eerste hand ver-nemen of en hoe de voorzienin-gen bevallen”, zegt Bram Klomps.

Niet alle woningen zijn op dit mo-ment al bewoond, maar de men-sen van Klomps en Klein Poelhuisgaan regelmatig op bezoek bij de

huurders.„We geven uitleg. Hoe gaan ze ommet het energieverbruik om hetmaximale rendement uit de ener-giebesparende maatregelen te ha-len. Wie op termijn de meesteenergie bespaart krijgt van onseen waardecheque, waarmee ener-giezuinige apparatuur kan wordengekocht. De energielasten blijvenstijgen en dan is het belangrijk datde bewoners bewust leren om-gaan met hun energiezuinig huis.”Het energieverbruik is te monito-ren. Op PC of laptop, maar ook viaeen smartphone. De bewonerskunnen zien hoeveel energie ze ge-bruiken, welke apparaten de mees-te energie verbruiken. Ook kun-nen ze zien wat qua energiever-bruik in de woning het meest gun-stige moment is om bijvoorbeeldde vaatwasser aan te zetten.De 61 huizen in de Bomenbuurtworden in mei/juni opgeleverd.www.klomps.nl

Nazorg belangrijk bij energieneutrale huizendoor Frank Thooft

D e eerste keer dat ze eengratis spreekuur hield,was meteen een succes

voor Marije Weijers. „Ik wil be-wust de drempel verlagen voormensen die wel allerlei mooie idee-ën hebben voor bijvoorbeeld eenverbouwing, maar opzien tegen dekosten als je een architect inscha-kelt. Het idee leeft dat je eerst eenzak geld moet meebrengen, en datde architect dan pas aan het werkgaat.’’ Marije is weliswaar pas eenjaar geleden als architect afgestu-deerd aan de Hogeschool voor deKunsten in Arnhem, maar zewerkt al drie jaar zelfstandig als ar-chitect en ontwerper. In haar ate-lier, dat ze deelt met vijf andereontwerpers, staan tal van voorbeel-den die ze al gerealiseerd heeft. Enook in de stad kun je al werk van

haar zien: de waterspeeltuin vanhet Watermuseum bijvoorbeeld.„Ik werkte als stagiaire tijdensmijn studie Bouwkunde aan deHAN bij BAM, die het Watermu-

seum ging bouwen. Tijdens eenbouwvergadering kwam de pleknaast het terras ter sprake. Ik zeitoen: ‘zal ik die ontwerpen?’ Endat vonden ze goed.’’ Met dezelfdepassie stond ze wat later op eenrommelmarkt op de kade om haarportfolio te presenteren.Ook daar kwam een opdracht uit,en daar kwam ze eveneens in con-tact met andere ontwerpers diehaar in Perron 026 betrokken. Ma-rije richt zich in haar ontwerpenop natuurlijke materialen, helderestructuren en duidelijke ritmes.Maar boven alles zoekt ze eerst deklik met de opdrachtgever. „Mijnbedrijf heet Blik architectuur en in-terieur. Daarmee bedoel ik dat ie-dereen zijn eigen blik op ontwerpheeft, op ideeën, en dat ik die blik-ken al schetsend bundel tot eenontwerp.www.AtelierBlik.nl

Arnhemse architecte MarijeWeijers begint gratis spreekuur

door Gerben Kuitert

D e Bouwwereld Bouw-techniek Award is in-gesteld om innovatiein de bouwnijver-heid te bevorderen.

De jury beoordeelde de inzendin-gen op zorgvuldig ontworpen de-tails, slim bedachte bouwtechni-sche oplossingen en bijzonderemateriaaltoepassingen. Onder-staand een overzicht van de vijf ge-nomineerden.Project: sportveld op parkeergarageRadboud Universiteit, NijmegenOntwerp: ingenieursbureau RoyalHaskoning, Nijmegen.De Radboud Universiteit in Nijme-gen beschikt sinds afgelopen zo-mer over een parkeergarage metdaarop een kunstgras sportveld.De crux van dit schoolvoorbeeldvan dubbel grondgebruik zit in dewijze waarop het sportveld is aan-gebracht op het parkeergaragedak.Het relatief eenvoudige ontwerpvan Royal Haskoning biedt grotefunctionele en financiële voorde-len. Het geheim van de oplossingzit in een systeem van lichtge-wicht waterdoorlatende kunststofkratjes onder het kunstgras. De24.000 kratjes vervullen een dub-belfunctie. De kratjes zijn 60 bij60 centimeter lang, maar verschil-len in hoogte. Ze zorgen daardoorvoor een vlakke ondergrond enzorgen tevens voor drainage vanhet sportveld. Door de keuze voordeze ondergrond is een permanen-te belasting op het garagedak vanminder dan 300 kilogram per vier-kante meter gerealiseerd. Een nor-male grasmat weegt meer dan 700

kilo per vierkante meter. Door delage belasting op het dak van deparkeergarage konden er stan-daard kanaalplaten van 400 milli-meter dik worden gebruikt vooreen relatief grote overspanningvan bijna 15 meter! Hierdoor kun-nen er meer auto’s in de garage:430, in plaats van ca. 400. Onderde parkeergarage is een hemelwa-terberging van 500 kuub gereali-seerd. Het water wordt herge-bruikt voor de besproeiing van hetsportcomplex en bomen en plan-ten. Is de berging vol, dan wordthet water, gezuiverd door een olie-werend doek en bacteriën, naar debodem afgevoerd. Door deze slim-me manier van bouwen kon aande opdracht - 8.800 euro per par-keerplaats - worden voldaan.

Project: kartonnen draagconstruc-tie dak hockey- en tennisclub DelftOntwerp: Octatube International,Delft.Het clubhuis van Hockey & Ten-nis Club Ring Pass in Delft is uitge-breid met een ruimte van zestienbij acht meter, die is voorzien vaneen kartonnen hoofddraagcon-structie. Het dak dat rust op eenruimtevakwerk van kartonnen ko-kers in combinatie met stalen bol-len. Het technisch ontwerp- enbouwbedrijf van Mick Eekhout enzijn zoon Nils realiseerde al bijdrie andere projecten een karton-nen draagconstructie, maar diehadden een tijdelijk karkater. HetTuball-systeem bestaat uit kokers,die twee meter lang zijn en eenwanddikte van 19 millimeter heb-

ben. De binnenwanddoorsnede is76 millimeter. De verbinding tus-sen een kartonnen koker en eenTuball is op een andere manier ge-realiseerd dan met staal. In plaatsvan een gelaste prop met daaraaneen draadeind, zijn op de uitein-den van de kartonnen kokers flens-platen gelegd. Verder gaat er eendraadeind door de koker en doordeze flensplaat. Deze doet dienstals trekstang en zorgt ervoor datde kartonnen koker uitsluitend opdruk wordt belast. Karton kan na-melijk moeilijk trekkrachten enknik opvangen. Aan de binnen-kant van de Tuball kan dezetrekstang met een moer wordenaangedraaid. Door de grotere di-mensies van karton ten opzichtevan staal is tot slot ook een af-

standhouder toegevoegd tussen deTuball en de flensplaat.Project: geluidabsorberende vloerScheepvaartmuseum AmsterdamOntwerp: LBP/SIGHT Nieuwe-gein, Dok Architecten AmsterdamIngenieursbureau LBP|SIGHT ont-wikkelde met Dok architecten uitAmsterdam een geluidabsorberen-de vloer voor de overkapte binnen-plaats van het Scheepvaartmu-seum in Amsterdam. Bij de renova-tie van het monumentale mu-seum is onder meer de binnen-plaats overkapt met glas en is dezegetransformeerd tot een ont-vangst- en receptieruimte. De over-kapping heeft één groot nadeel.Als er een traditionele vloer in zouworden gelegd, zou een met bezoe-kers gevulde binnenplaats voor zo-veel nagalm zorgen dat het pijnzou doen aan de oren. Dat bleek al-

thans uit een geluidssimulatie, dieLBP/SIGHT liet maken. Daarombedachten de ingenieurs en archi-tecten samen een innovatievevloer voor de 1.000 vierkante me-ter beslaande binnenplaats. Devloer bestaat uit composiet tegels,dragend op een metalen frame datop zijn beurt weer wordt gedragendoor de betonnen ondervloer. Detegels zijn opgedeeld in zestienvierkantjes die aan de bovenkantzijn bekleed met Travetin. De voe-gen tussen deze vierkantjes zijndeels open, zodat het geluid eron-der kan worden gevangen en geab-sorbeerd. Dat absorberen gebeurtdoor de lucht in de holle ruimtetussen de tegels en de stalen pla-ten die eronder zijn gehangen. Deabsorptie in deze luchtspouwwordt versterkt door een in foliegesealde plaat mineraalwol die op

elke staalplaat ligt. De wol en delucht zorgen samen voor de dem-ping van het geluid.Project: dunste glazen gevel Hoge-school INHolland, DelftOntwerp: Octatube, Delft.De Hogeschool INHolland inDelft heeft de slankste glazen ge-vel ter wereld. Octatube ontwierpeen gevel zonder staalconstructie,maar koos voor een combinatievan voorgespannen aramide ka-bels, hi-tech composiet materialenen een constructie die door despouw van isolatieglaspanelenloopt.Aramide wordt veel gebruiktwordt in de jachtbouw. Het bijzon-dere is dat het Composietenlabvan opdrachtgever INHolland zelfheeft meegedacht over de ontwik-keling. Het heeft verschillendebuisjes voorgesteld en getest voor

in de glasspouw. De randvoorwaar-den van dit project hebben uitein-delijk geresulteerd in de keuzevoor composieten buisjes, die een50 procent hogere stijfheid heb-ben dan staal.De dubbelglas-panelen hebbeneen dikte van 54 millimeter, dat re-sulteert in de slankste glazen gevelter wereld. De hoogte van de gevelis ruim 13 meter. Uiteindelijk iseen gevelvlak uitgevoerd met hy-draulisch voorgespannen kabels inde glasspouw. De twee andere bre-de gevelvlakken worden niet doorcomposieten gedragen.De aramide kabels vangen dewindbelasting op, maar dragenniet het gewicht van de glaspane-len. De glaselementen zijn opge-hangen aan roestvrijstalen staven,die door de voegen tussen de rui-ten lopen. De spectaculair ogendegevel kan bij storm liefst 30 centi-meter ‘meebewegen’.Project: renovatie binnenhuisriole-ring flatgebouw RijswijkBedacht door: TSI Pipe Technolo-gies, Zoetermeer.De giertijzeren toilet- en badka-merleidingen van 156 appartemen-ten in flatgebouw Middenhoek inRijswijk zijn eind vorig jaar zon-der hak- en breekwerk gereno-veerd. TSI Pipeline Technologies isde Nederlandse dochter van hetZweedse bedrijf dat het zogehetenTubus System heeft ontwikkeld.Hierbij wordt het rioolstel van hetflatgebouw eerst met een camerageïnspecteerd.De verouderde standleidingen enuitleggers van de flat veroorzaak-ten lekkages, verstoppingen enveel overlast voor de bewoners.Het renoveren van het rioolstelselop traditionele wijze zou uitge-breid sloop-, hak- en breekwerk be-tekenen, aangezien de standleidin-gen ingemetseld zijn en de uitleg-gers door de fundering lopen. Tu-bus System is een techniek waarbijde standleidingen via de ontluch-ters op het dak worden gereinigden voorbehandeld.In het geval van scheuren, gaten ofgebreken in de leidingen zijn ermogelijkheden om reparaties vanbinnenuit uit te voeren.

Sportveld Radboud trekt aandacht bouwbeurs

Marije Weijers

Parkeren onder het sportveld bij de Radboud Universiteit.

Bram Klomps: ‘Nazorg voor nieuwe huizen is gewenst’.

Het ontwerp van Haskoning vooreen sportveld op een parkeerga-rage bij de Radboud Universiteitis deze week tijdens de beursBuilding Holland in de RAI geno-mineerd voor de BouwwereldBouwtechniek Award. De pu-blieksprijs ging uiteindelijk naarTSI Pipe Technologies en de ju-ryprijs werd gewonnen doorLBP/SIGHT.

Salary-split

Het Zevenaarse kantoor van Stolwijk Kelderman is pas verhuisd naar een mooi nieuw pand op een zichtlocatie aan de A12. Dagelijks passeren daar duizenden auto’s die naar Duitsland rijden of er vandaan komen.

Als fiscalist heb ik veel te maken met bedrijven en werknemers die in Duitsland ondernemen en werken. Als men (een deel van) de winst of het inkomen in Duitsland verdient, is het niet meer vanzelfsprekend dat uitsluitend Nederland als woon- of vestigingsland belasting mag hef-fen over dat inkomen. Het tussen Nederland en Duitsland gesloten belastingverdrag bepaalt welk land uw winst of inkomen mag belasten. In de meeste gevallen is dat het werkland. U kunt hiervan profite-ren!

Als een werknemer in twee landen werkt kan hij gebruik maken van de laagste inkomstenbelastingschijven in beide landen doordat het inkomen fiscaal over beide landen verdeeld wordt. Een laag (gesplitst) inkomen in twee landen wordt doorgaans veel lager belast dan een in totaliteit even hoog (ongesplitst) inkomen in één land. Het voordeel van een derge-lijke “salary-split” kan - afhankelijk van de hoogte van uw salaris en de verdeling daarvan - oplopen tot dui-zenden Euro’s.

Bij het toepassen van een salary-split verdienen ook andere onderwerpen de aandacht. Wat gebeurt er met de pensioenopbouw, de aftrek van uw hypotheekrente en de heffing van sociale verzekeringspremies? In sommige gevallen heeft u de moge-lijkheid om een auto met Duits kenteken te rijden. Dit maakt het voordeel van een salary-split vaak nog groter.

Geniet u pensioen, dan valt een emi-gratie naar Duitsland te overwegen. Pensioenen worden daar namelijk erg laag belast. Mocht het boven-staande op u van toepassing (kun-nen) zijn, laat u dan goed adviseren. U bent welkom voor een kop koffie in ons nieuwe kantoor! Kunnen we meteen eens kijken of een salary-split voor u voordelig is…..

commerciële column

Accountancy

DoorMr. H. J. SchutStolwijk Kelderman accountants fiscalisten

Reageren? Mail naar:h.schut@stolwijkkelderman.nl

ZZP-er inschakelenloont!

Het aantal zzp-ers in de bouw is groot. Ongeveer 20%. Zij zijn vooral werkzaam in de nieuw-bouw als metselaar, timmerman of stucadoor. Althans dat waren zij maar door de economische recessie is het aantal zzp-ers in dat markt-deel gekrompen. Er worden op dit moment nauwelijks nog nieuw-bouwprojecten uitgevoerd. De vooruitzichten voor de komende tijd blijven slecht. Hierdoor vindt er een verschuiving plaats van zzp-ers naar de particuliere markt en het reguliere onderhoudswerk.

Door de crisis zijn de tarieven van zzp-ers in de bouw fors gedaald van aanvankelijk a 35 - a 40 tot nu a 20 - a 25 per uur. Dit ter-wijl de FNV heeft uitgerekend dat een zzp-er ongeveer a 50 per uur zou moeten vragen om zich voldoende te kunnen verzekeren en om pensioen op te bouwen. Door het wegvallen van de omzet in de nieuwbouw is er een over-aanbod van zzp-ers ontstaan. Door de noodzaak om toch werk te heb-ben, is het uurtarief sterk gedaald tot op een nivo dat alleen dekking biedt voor inkomen en de nood-zakelijke bedrijfsmiddelen zoals de bedrijfswagen en gereedschappen. Pensioenbreuk en stopzetting van arbeidsongeschiktheidsverzekerin-gen is het gevolg. Dit is natuurlijk zorgwekkend.

Een bijkomend effect van de prijs-daling is dat de zzp-ers concurreren met de bouwvakkers in loondienst die ongeveer per uur a 35 kosten. Omdat de marges op nieuwbouw op dit moment slecht zijn biedt dit de aannemer een klein beetje lucht. Het gevolg is dat zij wel de loon-dienst bouwvakker verdringen van de arbeidsmarkt. En deze is toch al niet best.

Omdat zzp-ers door veel indirecte kosten niet door te rekenen scher-pe tarieven kunnen hanteren blijft er vraag naar hen. Het effect van het niet opbouwen van bijvoor-beeld pensioen of het onvoldoende verzekeren is immers niet direct voelbaar. Dit houdt de zzp-er aan het werk!

commerciële column

Recht

Door Derek van HijkoopBAX advocaten belastingkundigen

Reageren? Mail naar:d.vanhijkoop@baxadvocaten.nl

De Gelderlander zaterdag 21 april 2012 zaterdag 21 april 2012 De Gelderlander

8 | thema thema | 9

E en bouwbedrijf dat zelf na-zorg biedt aan bewoners vanenergieneutrale woningen.

Dat komt zelden voor.Klomps Bouwbedrijf uit Dinxper-lo en Klein Poelhuis Installatietech-niek uit Winterswijk begeleidende bewoners van de 39 socialehuurwoningen van woningcorpo-ratie Wonion. Die begeleiding be-staat uit het (leren) omgaan methun energiezuinige woning en detechnische vindingen die daarbijhoren.Het project van 61 energieneutralewoningen (39 huurwoningen en22 twee-onder-een-kap-koopwo-ningen) in de Ulftse Bomenbuurtis goed ontvangen. De woningenzijn goed geïsoleerd, waardoor zeamper energie verliezen.Vrij nieuw in de bouwwereld is dewijze waarop de nazorg aan de be-woners wordt verricht door hetbouwbedrijf zelf. In de Bomen-buurt zijn de eerste 39 energieneu-

trale huurwoningen gebouwd inopdracht van woningbouwvereni-ging Wonion. Deze woningen zijninmiddels verhuurd.Bram Klomps, directeur van eenbouwbedrijf met 56 medewerkers,is aan de hand van een tevreden-heidsonderzoek tot de conclusiegekomen dat nazorg voor de bewo-ners van de nieuwe huizen ge-wenst is.„Om de lijnen kort te houdenvoor vragen en klachten van bewo-ners hebben wij ervoor gekozende eerste drie maanden zelf de na-zorg te doen. We hebben beslotenom Wonion op dat gebied te ont-zorgen. Dat is overigens tijdelijk.Zodra de nieuwe bewoners aan dewoningen zijn gewend neemtWonion deze taak weer over.”„Nazorg leveren is ook een bouw-kwaliteit”, zegt Bram Klomps.„Als bouwbedrijf en installatiebe-drijf nemen we onze verantwoor-delijkheid, niet alleen voor de

bouw maar ook voor het gebruik.We willen uit de eerste hand ver-nemen of en hoe de voorzienin-gen bevallen”, zegt Bram Klomps.

Niet alle woningen zijn op dit mo-ment al bewoond, maar de men-sen van Klomps en Klein Poelhuisgaan regelmatig op bezoek bij de

huurders.„We geven uitleg. Hoe gaan ze ommet het energieverbruik om hetmaximale rendement uit de ener-giebesparende maatregelen te ha-len. Wie op termijn de meesteenergie bespaart krijgt van onseen waardecheque, waarmee ener-giezuinige apparatuur kan wordengekocht. De energielasten blijvenstijgen en dan is het belangrijk datde bewoners bewust leren om-gaan met hun energiezuinig huis.”Het energieverbruik is te monito-ren. Op PC of laptop, maar ook viaeen smartphone. De bewonerskunnen zien hoeveel energie ze ge-bruiken, welke apparaten de mees-te energie verbruiken. Ook kun-nen ze zien wat qua energiever-bruik in de woning het meest gun-stige moment is om bijvoorbeeldde vaatwasser aan te zetten.De 61 huizen in de Bomenbuurtworden in mei/juni opgeleverd.www.klomps.nl

Nazorg belangrijk bij energieneutrale huizendoor Frank Thooft

D e eerste keer dat ze eengratis spreekuur hield,was meteen een succes

voor Marije Weijers. „Ik wil be-wust de drempel verlagen voormensen die wel allerlei mooie idee-ën hebben voor bijvoorbeeld eenverbouwing, maar opzien tegen dekosten als je een architect inscha-kelt. Het idee leeft dat je eerst eenzak geld moet meebrengen, en datde architect dan pas aan het werkgaat.’’ Marije is weliswaar pas eenjaar geleden als architect afgestu-deerd aan de Hogeschool voor deKunsten in Arnhem, maar zewerkt al drie jaar zelfstandig als ar-chitect en ontwerper. In haar ate-lier, dat ze deelt met vijf andereontwerpers, staan tal van voorbeel-den die ze al gerealiseerd heeft. Enook in de stad kun je al werk van

haar zien: de waterspeeltuin vanhet Watermuseum bijvoorbeeld.„Ik werkte als stagiaire tijdensmijn studie Bouwkunde aan deHAN bij BAM, die het Watermu-

seum ging bouwen. Tijdens eenbouwvergadering kwam de pleknaast het terras ter sprake. Ik zeitoen: ‘zal ik die ontwerpen?’ Endat vonden ze goed.’’ Met dezelfdepassie stond ze wat later op eenrommelmarkt op de kade om haarportfolio te presenteren.Ook daar kwam een opdracht uit,en daar kwam ze eveneens in con-tact met andere ontwerpers diehaar in Perron 026 betrokken. Ma-rije richt zich in haar ontwerpenop natuurlijke materialen, helderestructuren en duidelijke ritmes.Maar boven alles zoekt ze eerst deklik met de opdrachtgever. „Mijnbedrijf heet Blik architectuur en in-terieur. Daarmee bedoel ik dat ie-dereen zijn eigen blik op ontwerpheeft, op ideeën, en dat ik die blik-ken al schetsend bundel tot eenontwerp.www.AtelierBlik.nl

Arnhemse architecte MarijeWeijers begint gratis spreekuur

door Gerben Kuitert

D e Bouwwereld Bouw-techniek Award is in-gesteld om innovatiein de bouwnijver-heid te bevorderen.

De jury beoordeelde de inzendin-gen op zorgvuldig ontworpen de-tails, slim bedachte bouwtechni-sche oplossingen en bijzonderemateriaaltoepassingen. Onder-staand een overzicht van de vijf ge-nomineerden.Project: sportveld op parkeergarageRadboud Universiteit, NijmegenOntwerp: ingenieursbureau RoyalHaskoning, Nijmegen.De Radboud Universiteit in Nijme-gen beschikt sinds afgelopen zo-mer over een parkeergarage metdaarop een kunstgras sportveld.De crux van dit schoolvoorbeeldvan dubbel grondgebruik zit in dewijze waarop het sportveld is aan-gebracht op het parkeergaragedak.Het relatief eenvoudige ontwerpvan Royal Haskoning biedt grotefunctionele en financiële voorde-len. Het geheim van de oplossingzit in een systeem van lichtge-wicht waterdoorlatende kunststofkratjes onder het kunstgras. De24.000 kratjes vervullen een dub-belfunctie. De kratjes zijn 60 bij60 centimeter lang, maar verschil-len in hoogte. Ze zorgen daardoorvoor een vlakke ondergrond enzorgen tevens voor drainage vanhet sportveld. Door de keuze voordeze ondergrond is een permanen-te belasting op het garagedak vanminder dan 300 kilogram per vier-kante meter gerealiseerd. Een nor-male grasmat weegt meer dan 700

kilo per vierkante meter. Door delage belasting op het dak van deparkeergarage konden er stan-daard kanaalplaten van 400 milli-meter dik worden gebruikt vooreen relatief grote overspanningvan bijna 15 meter! Hierdoor kun-nen er meer auto’s in de garage:430, in plaats van ca. 400. Onderde parkeergarage is een hemelwa-terberging van 500 kuub gereali-seerd. Het water wordt herge-bruikt voor de besproeiing van hetsportcomplex en bomen en plan-ten. Is de berging vol, dan wordthet water, gezuiverd door een olie-werend doek en bacteriën, naar debodem afgevoerd. Door deze slim-me manier van bouwen kon aande opdracht - 8.800 euro per par-keerplaats - worden voldaan.

Project: kartonnen draagconstruc-tie dak hockey- en tennisclub DelftOntwerp: Octatube International,Delft.Het clubhuis van Hockey & Ten-nis Club Ring Pass in Delft is uitge-breid met een ruimte van zestienbij acht meter, die is voorzien vaneen kartonnen hoofddraagcon-structie. Het dak dat rust op eenruimtevakwerk van kartonnen ko-kers in combinatie met stalen bol-len. Het technisch ontwerp- enbouwbedrijf van Mick Eekhout enzijn zoon Nils realiseerde al bijdrie andere projecten een karton-nen draagconstructie, maar diehadden een tijdelijk karkater. HetTuball-systeem bestaat uit kokers,die twee meter lang zijn en eenwanddikte van 19 millimeter heb-

ben. De binnenwanddoorsnede is76 millimeter. De verbinding tus-sen een kartonnen koker en eenTuball is op een andere manier ge-realiseerd dan met staal. In plaatsvan een gelaste prop met daaraaneen draadeind, zijn op de uitein-den van de kartonnen kokers flens-platen gelegd. Verder gaat er eendraadeind door de koker en doordeze flensplaat. Deze doet dienstals trekstang en zorgt ervoor datde kartonnen koker uitsluitend opdruk wordt belast. Karton kan na-melijk moeilijk trekkrachten enknik opvangen. Aan de binnen-kant van de Tuball kan dezetrekstang met een moer wordenaangedraaid. Door de grotere di-mensies van karton ten opzichtevan staal is tot slot ook een af-

standhouder toegevoegd tussen deTuball en de flensplaat.Project: geluidabsorberende vloerScheepvaartmuseum AmsterdamOntwerp: LBP/SIGHT Nieuwe-gein, Dok Architecten AmsterdamIngenieursbureau LBP|SIGHT ont-wikkelde met Dok architecten uitAmsterdam een geluidabsorberen-de vloer voor de overkapte binnen-plaats van het Scheepvaartmu-seum in Amsterdam. Bij de renova-tie van het monumentale mu-seum is onder meer de binnen-plaats overkapt met glas en is dezegetransformeerd tot een ont-vangst- en receptieruimte. De over-kapping heeft één groot nadeel.Als er een traditionele vloer in zouworden gelegd, zou een met bezoe-kers gevulde binnenplaats voor zo-veel nagalm zorgen dat het pijnzou doen aan de oren. Dat bleek al-

thans uit een geluidssimulatie, dieLBP/SIGHT liet maken. Daarombedachten de ingenieurs en archi-tecten samen een innovatievevloer voor de 1.000 vierkante me-ter beslaande binnenplaats. Devloer bestaat uit composiet tegels,dragend op een metalen frame datop zijn beurt weer wordt gedragendoor de betonnen ondervloer. Detegels zijn opgedeeld in zestienvierkantjes die aan de bovenkantzijn bekleed met Travetin. De voe-gen tussen deze vierkantjes zijndeels open, zodat het geluid eron-der kan worden gevangen en geab-sorbeerd. Dat absorberen gebeurtdoor de lucht in de holle ruimtetussen de tegels en de stalen pla-ten die eronder zijn gehangen. Deabsorptie in deze luchtspouwwordt versterkt door een in foliegesealde plaat mineraalwol die op

elke staalplaat ligt. De wol en delucht zorgen samen voor de dem-ping van het geluid.Project: dunste glazen gevel Hoge-school INHolland, DelftOntwerp: Octatube, Delft.De Hogeschool INHolland inDelft heeft de slankste glazen ge-vel ter wereld. Octatube ontwierpeen gevel zonder staalconstructie,maar koos voor een combinatievan voorgespannen aramide ka-bels, hi-tech composiet materialenen een constructie die door despouw van isolatieglaspanelenloopt.Aramide wordt veel gebruiktwordt in de jachtbouw. Het bijzon-dere is dat het Composietenlabvan opdrachtgever INHolland zelfheeft meegedacht over de ontwik-keling. Het heeft verschillendebuisjes voorgesteld en getest voor

in de glasspouw. De randvoorwaar-den van dit project hebben uitein-delijk geresulteerd in de keuzevoor composieten buisjes, die een50 procent hogere stijfheid heb-ben dan staal.De dubbelglas-panelen hebbeneen dikte van 54 millimeter, dat re-sulteert in de slankste glazen gevelter wereld. De hoogte van de gevelis ruim 13 meter. Uiteindelijk iseen gevelvlak uitgevoerd met hy-draulisch voorgespannen kabels inde glasspouw. De twee andere bre-de gevelvlakken worden niet doorcomposieten gedragen.De aramide kabels vangen dewindbelasting op, maar dragenniet het gewicht van de glaspane-len. De glaselementen zijn opge-hangen aan roestvrijstalen staven,die door de voegen tussen de rui-ten lopen. De spectaculair ogendegevel kan bij storm liefst 30 centi-meter ‘meebewegen’.Project: renovatie binnenhuisriole-ring flatgebouw RijswijkBedacht door: TSI Pipe Technolo-gies, Zoetermeer.De giertijzeren toilet- en badka-merleidingen van 156 appartemen-ten in flatgebouw Middenhoek inRijswijk zijn eind vorig jaar zon-der hak- en breekwerk gereno-veerd. TSI Pipeline Technologies isde Nederlandse dochter van hetZweedse bedrijf dat het zogehetenTubus System heeft ontwikkeld.Hierbij wordt het rioolstel van hetflatgebouw eerst met een camerageïnspecteerd.De verouderde standleidingen enuitleggers van de flat veroorzaak-ten lekkages, verstoppingen enveel overlast voor de bewoners.Het renoveren van het rioolstelselop traditionele wijze zou uitge-breid sloop-, hak- en breekwerk be-tekenen, aangezien de standleidin-gen ingemetseld zijn en de uitleg-gers door de fundering lopen. Tu-bus System is een techniek waarbijde standleidingen via de ontluch-ters op het dak worden gereinigden voorbehandeld.In het geval van scheuren, gaten ofgebreken in de leidingen zijn ermogelijkheden om reparaties vanbinnenuit uit te voeren.

Sportveld Radboud trekt aandacht bouwbeurs

Marije Weijers

Parkeren onder het sportveld bij de Radboud Universiteit.

Bram Klomps: ‘Nazorg voor nieuwe huizen is gewenst’.

Het ontwerp van Haskoning vooreen sportveld op een parkeerga-rage bij de Radboud Universiteitis deze week tijdens de beursBuilding Holland in de RAI geno-mineerd voor de BouwwereldBouwtechniek Award. De pu-blieksprijs ging uiteindelijk naarTSI Pipe Technologies en de ju-ryprijs werd gewonnen doorLBP/SIGHT.

Salary-split

Het Zevenaarse kantoor van Stolwijk Kelderman is pas verhuisd naar een mooi nieuw pand op een zichtlocatie aan de A12. Dagelijks passeren daar duizenden auto’s die naar Duitsland rijden of er vandaan komen.

Als fiscalist heb ik veel te maken met bedrijven en werknemers die in Duitsland ondernemen en werken. Als men (een deel van) de winst of het inkomen in Duitsland verdient, is het niet meer vanzelfsprekend dat uitsluitend Nederland als woon- of vestigingsland belasting mag hef-fen over dat inkomen. Het tussen Nederland en Duitsland gesloten belastingverdrag bepaalt welk land uw winst of inkomen mag belasten. In de meeste gevallen is dat het werkland. U kunt hiervan profite-ren!

Als een werknemer in twee landen werkt kan hij gebruik maken van de laagste inkomstenbelastingschijven in beide landen doordat het inkomen fiscaal over beide landen verdeeld wordt. Een laag (gesplitst) inkomen in twee landen wordt doorgaans veel lager belast dan een in totaliteit even hoog (ongesplitst) inkomen in één land. Het voordeel van een derge-lijke “salary-split” kan - afhankelijk van de hoogte van uw salaris en de verdeling daarvan - oplopen tot dui-zenden Euro’s.

Bij het toepassen van een salary-split verdienen ook andere onderwerpen de aandacht. Wat gebeurt er met de pensioenopbouw, de aftrek van uw hypotheekrente en de heffing van sociale verzekeringspremies? In sommige gevallen heeft u de moge-lijkheid om een auto met Duits kenteken te rijden. Dit maakt het voordeel van een salary-split vaak nog groter.

Geniet u pensioen, dan valt een emi-gratie naar Duitsland te overwegen. Pensioenen worden daar namelijk erg laag belast. Mocht het boven-staande op u van toepassing (kun-nen) zijn, laat u dan goed adviseren. U bent welkom voor een kop koffie in ons nieuwe kantoor! Kunnen we meteen eens kijken of een salary-split voor u voordelig is…..

commerciële column

Accountancy

DoorMr. H. J. SchutStolwijk Kelderman accountants fiscalisten

Reageren? Mail naar:h.schut@stolwijkkelderman.nl

ZZP-er inschakelenloont!

Het aantal zzp-ers in de bouw is groot. Ongeveer 20%. Zij zijn vooral werkzaam in de nieuw-bouw als metselaar, timmerman of stucadoor. Althans dat waren zij maar door de economische recessie is het aantal zzp-ers in dat markt-deel gekrompen. Er worden op dit moment nauwelijks nog nieuw-bouwprojecten uitgevoerd. De vooruitzichten voor de komende tijd blijven slecht. Hierdoor vindt er een verschuiving plaats van zzp-ers naar de particuliere markt en het reguliere onderhoudswerk.

Door de crisis zijn de tarieven van zzp-ers in de bouw fors gedaald van aanvankelijk a 35 - a 40 tot nu a 20 - a 25 per uur. Dit ter-wijl de FNV heeft uitgerekend dat een zzp-er ongeveer a 50 per uur zou moeten vragen om zich voldoende te kunnen verzekeren en om pensioen op te bouwen. Door het wegvallen van de omzet in de nieuwbouw is er een over-aanbod van zzp-ers ontstaan. Door de noodzaak om toch werk te heb-ben, is het uurtarief sterk gedaald tot op een nivo dat alleen dekking biedt voor inkomen en de nood-zakelijke bedrijfsmiddelen zoals de bedrijfswagen en gereedschappen. Pensioenbreuk en stopzetting van arbeidsongeschiktheidsverzekerin-gen is het gevolg. Dit is natuurlijk zorgwekkend.

Een bijkomend effect van de prijs-daling is dat de zzp-ers concurreren met de bouwvakkers in loondienst die ongeveer per uur a 35 kosten. Omdat de marges op nieuwbouw op dit moment slecht zijn biedt dit de aannemer een klein beetje lucht. Het gevolg is dat zij wel de loon-dienst bouwvakker verdringen van de arbeidsmarkt. En deze is toch al niet best.

Omdat zzp-ers door veel indirecte kosten niet door te rekenen scher-pe tarieven kunnen hanteren blijft er vraag naar hen. Het effect van het niet opbouwen van bijvoor-beeld pensioen of het onvoldoende verzekeren is immers niet direct voelbaar. Dit houdt de zzp-er aan het werk!

commerciële column

Recht

Door Derek van HijkoopBAX advocaten belastingkundigen

Reageren? Mail naar:d.vanhijkoop@baxadvocaten.nl

De Gelderlander zaterdag 21 april 2012

10| nieuws

door Frank Thooft

O p donderdag 8 november2012, vanaf 16.30 uur vin-den weer de Manage-

ment Games van de ArnhemseUitdaging plaats.Bedrijven die zich op een ludiekemanier sportief willen meten metandere Arnhemse bedrijven, eenleuk teambuildingsuitje willen enzich tegelijkertijd willen inzettenvoor een Arnhems goed doel, wor-den uitgedaagd dit jaar (weer)mee te doen met een team van zestot acht medewerkers.Bedrijven kunnen zich nu al in-schrijven bij de Arnhemse Uitda-ging.Vorig jaar hebben teams van AkzoNobel, Dirkzwager Advocaten enNotarissen, Rijnstad, SportbedrijfArnhem, BDO, De Kempenaer Ad-vocaten, Novartis, Burgers Zoo,Yacht, KuiperArnhem Bouw enOntwikkeling, PwC, RijnIJssel, Si-za en BAM tegen elkaar gestreden.Het team van Yacht was de welver-diende winnaar van de GoudenStropdas.Michel van den Bos (Yacht): „Alswinnaar van vorig jaar dagen wijalle ondernemers uit regio Arn-hem uit om deel te nemen aan deManagement Games Arnhem.Yacht zelf doet uiteraard ook weermee met een team. Wij vinden

het belangrijk om van betekenis tezijn voor onze klanten, medewer-kers, maar ook zeker voor de maat-schappij. Betekenis voor onze klan-ten, omdat we met onze kennis enexpertise hun bedrijfsvoeringduurzaam verbeteren. Betekenisvoor onze medewerkers door goedwerkgeverschap en personele ont-wikkeling. betekenis voor de maat-schappij door onze milieuverant-woorde bedrijfsvoering en natuur-lijk door deelname aan initiatie-ven zoals de Management Gamesvan de Arnhemse Uitdaging.Want wat is er nu mooier dan datde Arnhemse Uitdaging, doordatwij ondernemers van Arnhemsporten, een stap dichter bij realisa-tie van de projecten komt.”De Management Games is een jaar-lijks terugkerend evenement. Hetis een van de manieren waarop deArnhemse Uitdaging het bedrijfsle-ven stimuleert om maatschappe-lijk betrokken te ondernemen. Ie-der jaar wordt een goed doel uitge-kozen.Mariska Perrier, coördinator vande Arnhemse Uitdaging: „Met deManagement Games 2011 hebbenwe het project Pimp my Goal on-dersteund. Pimp my Goal is eennaschoolse activiteit in Malburgenvoor allochtone en autochtone jon-geren, veelal met een leerachter-stand. Het is een prachtig initia-

tief, opgezet door de actieve wijk-bewoner Sjef Hamer uit Malbur-gen, waarin huiswerkbegeleiding,sport en eten gecombineerd wor-den.”

Organisatie

De Management Games wordengeorganiseerd door de Arnhem

Falcons, de Gelderse Sport Federa-tie en de Arnhemse Uitdaging.De Arnhem Falcons is dé Arnhem-se sportvereniging voor AmericanFootball.De Gelderse Sport Federatie advi-seert en coacht overheden en be-drijven op het gebied van sportenen bewegen met als doel het verho-gen van belastbaarheid en produc-

tiviteit.De Arnhemse Uitdaging is een on-dernemersnetwerk dat zich inzetvoor verbetering van de leefkwali-teit in Arnhem.In 2012 wil de Arnhemse Uitda-ging minimaal 20 bedrijventeamstegen elkaar laten strijden voor hetgoede doel.Meer informatie of inschrijven:

Inschrijving Management Games van start

door Thed Maas

D e Deutsche Bankwerd in 1870 in Ber-lijn opgericht om deinternationale han-delsbetrekkingen te

bevorderen. In 1921 opende debank een filiaal in Amsterdam.Dat werd later onderdeel van deBank Albert De Bary, waarvan ove-rigens 90 procent van de aandelenin Duitse handen was. DeDeutsche Bank heeft een lange his-torie in Nederland.Sinds 1998 heet het weer deDeutsche Bank, die in 2010 delenvan de zakenbank vanABN/AMRO in Nederland vooreen bedrag van 700 miljoen euroovernam. Inmiddels werken er bijde Deutsche Bank in Nederland

meer dan 1.500 mensen. DeDeutsche Bank heeft 17 kantorenin ons land. In Amsterdam, Rotter-

dam en Eindhoven werden nieu-we kantoren geopend. De vestigin-gen in Amsterdam en Eindhovenrichten zich daarnaast ook op hetgrootbedrijf (Mid Cap).In Arnhem is de bank sinds enkelemaanden gevestigd in een modernkantoorgebouw op het bedrijven-terrein IJsseloord 2. „Onze groei-ambities kunnen we op verschil-lende manieren realiseren”, zegtDe Jonge.

„Of door meer te doen met be-staande klanten of door nieuweklanten aan ons te binden. Of-schoon we alle bankdiensten aan-bieden, proberen we op bepaaldegebieden onderscheidend te zijn.Zo heeft de Deutsche Bank vanoudsher een groot eigen internatio-naal netwerk. Daar kunnen onder-nemers die willen im- of exporte-ren van profiteren. We waren bij-voorbeeld de eerste bank die im-

en exporttransacties kon facilite-ren in de Chinese munt, de ren-minbi en ook nog het valutakoers-risico kon afdekken. Dan kan bij in-koop in China in de renminbi flin-ke voordelen opleveren.”Volgens De Jonge wil de DeutscheBank ondernemers niet ‘verkopenwat ze vragen, maar oplossingenbieden waar ze echt iets aan heb-ben’.„Dat betekent dat wij meer vragen

stellen. Er zijn wel eens onderne-mers die dat lastig vinden, maaranderen zien het als een manierom samen verder te komen. Deklant echt begrijpen, weten hoetransactieprocessen lopen en daar-voor de beste oplossingen bieden,daar gaat het om.”

Nieuwe speler

De Deutsche Bank biedt oplossin-gen op het gebied van Trade Finan-ce, Treasury, Werkkapitaalfinancie-ring en Cash Management. „Demarkt is over het algemeen geno-men geïnteresseerd in deDeutsche Bank als nieuwe speler”,vervolgt De Jonge. „In de handelliggen kansen voor Nederland. Ne-derland is een exportland, maarvoornamelijk gericht op de Eurozo-ne. Duitsland exporteert ook,maar dan over de hele wereld. Dekansen voor Nederland liggen danook buiten de Eurozone. In de Eu-rozone zijn de groeiverwachtingenminimaal.We moeten dus verderkijken. Naar Azië en Zuid-Ameri-ka. Dáár zit groei. We kunnen het;Nederland is wereldwijd bekendom haar internationale handels-geest.„Bij de Deutsche Bank heeft iede-re klant zijn eigen contactpersoon.En nog dit jaar gaan we PrivateWealth Management uitrollen.Een onderscheidende oplossingenvoor onze klanten.”Nederland is voor de DeutscheBank de tweede ‘thuismarkt’. DeJonge: „Nederland heeft een stevigMKB en een solide economie, ookal zijn de problemen in de Eurozo-ne nog niet uit de wereld. Het Ne-derlandse MKB is beter gepositio-neerd dan het zelf denkt. Die posi-tie kan het MKB gebruiken.”

‘Zoek de groei buiten eurozone’

‘Enige bank diein China transactieskan faciliteren’

Arco de Jonge: ‘Nederland heeft een stevig MKB.’ foto Jacques Kok

Yacht, de winnaar van vorig jaar, daagt u nu uit.

Nederland is de tweede ‘thuis-markt’ voor Deutsche Bank. „Wezijn wereldwijd georiënteerd enlokaal verankerd in 74 landen.Op deze manier kunnen we onzeklanten het beste laten profiterenvan onze wereldwijde expertiseen onze lokale kennis”, zegt Arcode Jonge, Regiodirecteur in Arn-hem.

De Kamer van Koophandel Cen-traal Gelderland verzorgt, in sa-menwerking met diverse organisa-ties, tal van seminars. Hierondervindt u het programma voor de ko-mende tijd. Tenzij anders vermeld,vinden de bijeenkomsten plaats inhet gebouw van de Kamer vanKoophandel aan de Kronenburg-singel 525 in Arnhem. De vermel-de prijzen zijn per persoon.Aanmelden vooraf is noodzakelijk:www.kvk.nl/seminarsgelderland

Start een eigen bedrijfHet is van belang dat u zich alsstartende ondernemer goed voor-bereidt zodat uw bedrijf ook eensuccesvolle onderneming wordt.Dit seminar biedt u een eerste in-druk van de stappen die u als star-tende ondernemer zet. Data: 26april in Arnhem, 10 mei in Nijme-gen en 14 mei in Ede (19.00 tot22.00 uur, kosten 35 euro).

Letter of CreditEen exporttransactie is pas succes-vol te noemen wanneer na leve-ring van de goederen ook de fac-tuur in zijn geheel is voldaan.Vooral bij internationale transac-ties kunnen hierbij aanzienlijke ri-sico’s optreden.Deze kunnen worden beperktwanneer een betaling plaatsvindtuit een L/C (letter of credit), ookwel documentair bankkrediet ofaccreditief genoemd. Tijdens dezeworkshop kunnen vragen gesteldworden over de eigen bedrijfssitua-tie. Datum: donderdag 9 mei,13.30-17.00 uur, kosten 100 euro.

BTW binnen de Europese UnieDit seminar biedt veel praktischeinformatie over onderwerpen alsadministratieve verplichtingen, be-wijsstukken voor toepassing nulta-rief, ABC-leveringen en terugvor-dering van in het buitenland be-taalde BTW en is met name be-stemd voor medewerkers die zichbezighouden met deze materie.Datum: dinsdag 7 juni, 13.30-17.00uur, kosten 100 euro.

Starten als handelsagentWat zijn de belangrijkste zakendie een handelsagent moet rege-len? Een handelsagent bemiddelttussen de buitenlandse opdrachtge-ver en de afnemers in eigen land.Over de orders die door deze be-middeling tot stand komen, ont-vangt de handelsagent provisie.Welke kosten heeft een han-delsagent, hoe zit het met provisie,goodwillvergoeding en schadever-goeding? Datum: woensdag 30mei 13.30-17.00 uur, kosten 35 eu-ro.

Coachend leidinggevenMedewerkers zeggen geen nee te-gen een bedrijf. Medewerkers zeg-gen nee tegen hun manager en ver-laten vervolgens het bedrijf. Tij-dens deze middag krijgt u inzichthoe op een resultaatgerichte wijzeleiding te geven en coachingsge-sprekken te voeren. Datum: woens-dag 30 mei Arnhem, 18.00 tot21.30 uur, kosten 100 euro.

Uw onderneming naar een BVUw onderneming is voortdurendaan veranderingen onderhevig.Wellicht is de huidige rechtsvormvan uw onderneming, de een-manszaak of vennootschap onderfirma, niet meer de meest geschik-te. Wat zijn de voor- en nádelenvan een BV? Datum: donderdag 31mei Arnhem, 19.30 tot 22.30 uur,kosten 100 euro.

Z ZP’ers zagen inderdaad aanhun eigen stoelpoten doortegen te lage tarieven te wer-

ken. Daarover zijn de deelnemersaan het maandelijkse onderne-mersontbijt het wel eens. Maar te-gelijkertijd wordt om mededogenmet de ZZP’er gevraagd. „De mees-ten hebben er niet om gevraagdom ZZP’er te worden. Dat zijn zenoodgedwongen geworden. Maardaarmee zijn ze nog geen onderne-mer”, zegt Wim Diesveld vanDDJ accountants & adviseurs uitEllecom. Hij krijgt bijval van Ri-chard van Rossum van Schilders-bedrijf Van Rossum uit Arnhem.„Ik voel me eigenlijk nu pas onder-nemer. Tot aan de crisis werd hetwerk min of meer op mijn bordjegelegd. Nu moet je scherp zijn.Mensen willen dat je voor nikswerkt. Dat kan niet. Ik krijg geluk-kig veel werk uit mijn bestaandeklantenkring en dan vooral in departiculiere sector. Bij projectendaarentegen krijg je vaak niet eensmeer een reactie op je offerte.”Het is lastig, zo blijkt, om het ver-eiste uurtarief van 35 euro exclu-sief BTW overeind te houden.Over de ontbijttafel vliegen voor-beelden van ZZP’ers die voor 15euro en soms nog minder klussenaccepteren. Installateurs zijn hetduurste; die brengen veel gereed-schap en kennis mee en krijgennog wel 30 tot 37 euro per uur.Maar timmerlieden en metselaarsmogen blij zijn als ze tussen de17,50 en 30 euro per uur uitkomen.En soms dus nog lager.„Begrijpelijk”, stelt Aytun Ay Ra

van Ayvio accountants uit Nijme-gen. „Soms hebben ze het werk ge-woon nodig. Dan gaan ze stunten,want de vaste lasten lopen ge-woon door. En inderdaad, bij gro-te projecten wordt er tegenwoor-dig wel tien keer een offerte ge-vraagd.”„Groot probleem met ZZP’ers iswel”, zo stelt Harry Franx vanBouwcoöperatie De Aandacht inOosterbeek, „dat als ze ergens an-ders twee knaken meer kunnenkrijgen, ze dan weg zijn. Dat kun

je als bedrijf niet hebben als je eengroot project onder handen hebt.Het is natuurlijk ook zo dat deCAO in de bouw momenteel hele-maal uitgehold wordt. De jongensop de werkvloer zijn enorm ach-teruit gegaan. Kijk, een timmer-man staat normaal voor 33 euroop de loonlijst: via een uitzendbu-reau kost-ie tegenwoordig 25 europer uur. Grote vraag is dus: Wiegaat er nog de bouw in?”„En vergeet de concurrentie uithet voormalige oostblok niet”,

zegt Lin de Rooij van Steiger13 uitNijmegen. „Er lopen op de bouwmomenteel heel veel bouwvakkersrond die geen woord Nederlandsspreken. Die werken voor 18 europer uur.”Aytun Ay Ra: „Ja, maar de Polenzijn wel blij met die 18 euro peruur.”Richard van Rossum: „Maar het iseen moderne vorm van slavernij.”Wim Diesveld: „Want hoe hebbenze hun sociale verzekeringen gere-geld?”Lin de Rooij: „Niet.”Wim Diesveld: „Precies, net zoalszoveel Nederlandse ZZP’ers overi-gens.”De kritiek richt zich op de over-heid en op de banken. „Als men-sen aankloppen bij de bank vooreen kleine verbouwing, denk aanserre of badkamer, dan moet jevan hele goeie huize komen wil je30 mille krijgen”, aldus Lin deRooij. Zo weet het gezelschap aantafel zeker dat de Rabobank ‘geenhypotheken meer doet op de parti-culiere markt’.„En de overheid, die komt methalfbakken maatregelen”, zegtWim Diesveld.„Misschien moet de bouw zelf ac-tiever worden”, vindt HarryFranx. „Moeten we veel meer metonderhoudscontracten en lease-contracten gaan werken, net zoalsde autobranche. Of nu een klus bijeen klant doen en die over driejaar laten betalen. Denk ook aanduurzaam bouwen. We moetendat veel meer onder de aandachtbrengen.”

ZZP: ‘Je kunt niet voor niks werken’

Seminars

W ie kan een winkel ingrote maten beter ope-nen dan qua omvang

een van de grootste mannen vanNederland. Die ook nog een grotetv-persoonlijkheid is. Quintis Ris-tie (Echte Meisjes in de Jungle,SpangaS, Van Speijk & Zo, Ray-manreporter Groeten uit Paramari-bo) opende eind maart de winkelAll Size aan de Doetinchemsewegin Varsseveld.Quintis is niet alleen een tv-per-soonlijkheid, hij is ook gewooneen heel aardige man. Niks geensterallures. Eigenaar Robert Bolkvan All Size had Quintis uitgeno-digd, omdat hij model staat voorde kleding van deze winkelketen.Hij draagt de komende tijd kle-ding die afkomstig is uit de All Si-ze-winkels.Het idee dat hele grote maten al-leen maar saaie kleding oplevert is

volgens Robert Bolk allang achter-haald. „Dat is gewoon niet zo. Ookde kleding voor grote mannen iszeer van deze tijd met heel veelkleur en variatie.”All Size is gespecialiseerd in casual,sportieve en trendy herenkledingvoor grote mannen. In de winkelis kleding te vinden van All Si-ze-merken als Greyes, Aero en Re-plika Jeans in de maten vanaf L toten met 8XL.Angelien Bolk had al jaren eenwebwinkel voor grote maten: gro-tekleren.nl. Robert maakte televi-sieproducties.„Na een tijdje ging het kriebelen,we wilden graag een echte winkel.Nu dat er van gekomen is ben ikmet mijn andere zakelijke bezighe-den gestopt en sta ik fulltime in dewinkel.”De nieuwe winkel is licht en mo-dern. In de gangpaden tussen de

kledingrekken en in de kleedka-mers is rekening gehouden methet vaak forse postuur van de klan-ten.”De winkel van All Size in Varsse-veld is de tweede van deze grotekledingketen in Nederland. De an-dere is in Amersfoort. All Size isopgericht in Denemarken. Inmid-dels zijn er tien winkels. Behalve

in Nederland ook in Denemarken,Hongarije, Polen en zelfs in SaoediArabië. Daarnaast beschikt All Sizeover internetwinkels en heeft daar-mee een bereik in 25 landen.„All Size is een soort franchisefor-mule”, zegt Robert Bolk. „Wij zijnvolledig baas in eigen zaak.”

www.ForGreatMen.nl

Quintis Ristie opentAll Size Varsseveld

Harry Franx Lin de Rooij Richard van RossumAytun Ay Ra Wim Diesveld

DeKwestie

ZZP’ers in de bouw zagen met hun (te) lage ta-rieven aan hun eigen stoelpoten.

Deze stelling kwam ter sprake tijdens hetmaandelijkse ondernemersontbijt.

Tekst: Thed MaasFoto’s: Edwin Stoffels

Robert Bolk laat Quintis Ristie een spijkerbroek zien. foto Theo Kock

zaterdag 21 april 2012 De Gelderlander

de kwestie | 11

O ndernemen is een kunst.Maar er is niet altijd hetbesef dat andersom ook

het geval is: Een kunstenaar is eenondernemer. Moet geld verdienenmet zijn of haar kunst‘producten.’Om te kunnen leven, materiaalaan te kunnen schaffen en omeventueel een galerie in stand tekunnen houden.„Het publiek zal moeten beseffendat kunstenaars van alleen waarde-ring niet kunnen leven.”Dat vindt Mieke van denBroek-Hanskamp uit Laag-Keppel.Zelf ondernemer interim manage-ment en advies toont zij zich eenpleitbezorgster van kunstenaars,die niet altijd zelf voor hun zaakopkomen. Omdat ze zich vaakmeer kunstenaar dan ondernemervoelen en die bedrijfsmatigheidwel eens onderschatten.Mieke van den Broek deed eenkleinschalig onderzoek bij eenkunstenaar, die uiteindelijk aangaf„mijn galerie te zullen sluiten en

een ander vak te kiezen.” Als argu-ment geeft deze kunstenaar aan:„De bezoeker geeft vaak veel waar-dering. Dat is fijn, maar daar kunje niet van leven. Het openstellenvan een galerie kost veel en levertweinig op. Het heeft niet veel zinom te investeren. Als de subsidiewegvalt of ons werk moet betaaldworden dan haakt een klant af.”Deze galerie ontving een keer eengroep van vijftien personen. Rond-leiding van 2,5 uur. Kopje thee er-bij. De groep stopte uiteindelijk 15euro in een potje.Mieke van den Broek: „De kunst iseen mooie sector die z’n betekenisvoor de Achterhoek moet blijvenhouden. De galeries gaan nu weeropen. Er zijn kunstroutes en cul-tuurdagen. Veel mensen bezoekeneen galerie in de regio. Ik snap datze niet altijd een kunstwerk willenof kunnen kopen. Maar een kaart-je moet toch kunnen. Of iets beta-len voor het kopje koffie.”De Keppelse constateert dat er in

Nederland momenteel een grotestelselwijziging van de sectorkunst en cultuur aan de gang is.„Je kunt ook zeggen: een hervor-ming van de sector naar een grote-re privatisering in de markt. Desubsidies lopen terug. Wel nemenvormen van sponsoring toe. Zowel

grote fondsen als kleinere bedrij-ven dragen substantieel bij aan debekostiging van kunst en cultuur.Daarvoor moet die sector zelf ookiets doen: Meer marktconform enefficiënt werken. Zelf manieren be-denken om middelen binnen tehalen, zich vraaggericht opstellen

en hogere prijzen vragen aan dekassa.”Voor veel jonge kunstenaars is hetal heel gewoon om niet langer af-hankelijk te zijn van stipendia ensubsidies.„Zij beginnen voor zichzelf, al danniet in combinatie met een anderebaan. Dit maakt de markt levendigen verscheiden, maar ook onzekeren zakelijk. De besten blijven over.Maar dat is bij andere onderne-mers ook zo.”De kunstliefhebber zal volgensMieke van den Broek mee moetengaan in de gewijzigde situatie.„Genieten kan niet altijd gratiszijn. De kunstliefhebber is een con-sument, een klant. Het zou mooizijn wanneer kunstbezoekers zichrealiseren dat ze die rol hebben endat ze zich afvragen wat een be-zoek aan een galerie voor hen in-houdt. Dat ze in een galerie ietsgaan kopen. Daarmee blijft de sec-tor in de regio overeind. Eenwin-win situatie.”

‘Van waardering kan kunstenaar niet leven’

door Jacob Schreuder

V eel bedrijven zienhun groei stagnerenomdat ze niet aan hetjuiste personeel kun-nen komen. ICT’ers

van de universiteit Twente bijvoor-beeld worden door grote concernsweggekocht. Met als gevolg datkleinere bedrijven niet aan hoogopgeleide ICT’ers kunnen komen.Het komt zelfs voor dat bedrijvenzich niet verder kunnen ontwikke-len, omdat ze niet aan het benodig-de deskundige personeel kunnenkomen. „Toch is er wel een moge-lijkheid om aan studenten (van icttot engineering, van marketing totagrarische technologie) te komen.AIESEC is een internationale orga-nisatie die studenten of trainees,afkomstig uit de hele wereld, in be-drijven kan plaatsen.”Dat vertellen Jasper Korten, stu-dent vierdejaars bedrijfskunde aande Universiteit Twente en HugoHazersloot uit Doetinchem, twee-dejaars student internationale be-drijfskunde aan dezelfde universi-teit. Jasper is dit jaar fulltime actiefvoor AIESEC en Hugo probeertals PR-medewerker de bekendheidvan AIESEC in de regio te vergro-ten.AIESEC is in 1948 opgericht doorzeven studenten uit verschillendeEuropese landen. De Tweede We-reldoorlog was net achter de rug.Zij hoopten een nieuwe oorlog tekunnen voorkomen door goedeopleidingen en door kennis te de-len. Het uitzenden van die goedopgeleide mensen over de hele we-reld zou de internationale verbon-denheid vergroten en daardoor de

kans op een nieuwe crisis verklei-nen, was de filosofie.Inmiddels is AIESEC gevestigd inmeer dan honderd landen op 1700universiteiten. Door dit uitgebrei-de netwerk is de organisatie instaat om aan uiteenlopende wen-sen van werkgevers tegemoet te ko-men. In Nederland is de organisa-tie vertegenwoordigd in tien uni-versiteitssteden.Jasper Korten: „Het is voor bedrij-ven ondoenlijk zelf talenten uithet buitenland te halen. Dat is eenduur en tijdrovend proces. Onzekracht is dat we die ondernemersveel rompslomp uit handen ne-men.”Hugo Hazersloot: „We zorgen zelfsvoor huisvesting. In Enschede be-schikken we over een huis waarwij vijf kamers voor internationalestudenten beheren. Mocht het aan-tal trainees toenemen dan gaan

we op zoek naar extra woonruim-te.”Is er in Nederland moeilijk aan af-gestudeerde ICT’ers te komen, eenland als Brazilië heeft er heel veel.Jasper Korten: „Uiteraard moetenze wel de Engelse taal beheersen,maar als dat het geval is hebben be-

drijven er uitstekende traineesaan, want ze zijn goed opgeleid.”Hugo Hazersloot: „Een bedrijf uitNederland wilde gaan producerenin China. Ze hadden het liefst eenChinees die hier kon worden opge-leid en vervolgens in China het

productiebedrijf kon opzetten.”Wanneer een werkgever zich meteen zoekvraag bij AIESEC meldtmaakt die organisatie een selectievan ongeveer drie personen.Jasper: „Via skype kan zelfs een sol-licitatiegesprek tussen werkgeveren trainee worden gehouden. Deondernemer kiest zelf de studentdie hij wil hebben.”De ondernemer neemt de studentop de loonlijst en betaalt het sala-ris.Hugo: „We zien er als organisatiewel op toe dat de student voldoetaan de wensen van de werkgever.AIESEC is een non-profitorganisa-tie en we gaan uit van het principe‘no cure no pay.”Jasper Korten: „Wij zorgen niet al-leen voor opvang en begeleidingvan de trainees, we nemen ook al-le noodzakelijke formaliteitenvoor onze rekening. Zo vragen we

een BSN-nummer en een bankre-kening aan. We regelen niet alleende huisvesting, maar ook de socia-le opvang en integratie in de Ne-derlandse samenleving van de trai-nees.”

Vier stappen

De werkwijze van AIESEC kentvier stappen:1. Samen met de ondernemer wor-den profiel van het traineeship ende gewenste achtergrond van detrainees opgesteld. Na maximaalvier weken wordt een aantal kandi-daten gepresenteerd dat aan hetprofiel voldoet. Wanneer de werk-gever een kandidaat selecteertmoet de trainee drie selecties door-lopen: door AIESEC in het thuis-land, door AIESEC in Nederlanden door het betreffende bedrijf.2. De trainees worden voorbereidop de werkervaring in het buiten-land. Samen met de trainees wor-den de nodige logistieke voorberei-dingen getroffen. Zoals het vindenvan huisvesting. De werkgeversworden geholpen met documen-ten voor het verkrijgen van de ver-gunningen van de trainees.3. Zodra de trainee in Nederlandarriveert zorgt AIESEC voor ont-vangst en begeleiding. Dat houdtonder meer in: de organisatie vansociale activiteiten, de trainee weg-wijs maken in de nieuwe woon-plaats en ondersteuning bij allerleiformaliteiten. Daar hoort ook bijbegeleiding op de eerste werkdag.4. Er is voortdurend contact van-uit AIESEC met de trainee endiens werkgever. Er zijn twee eva-luatiemomenten: aan het begin enaan het eind van het traineeship.Deze evaluatie kan online wordeningevuld. Hugo Hazersloot zal bin-nenkort zelf deelnemen aan pro-gramma van AIESEC. „In mei gaik voor een stage naar HongKong.AIESEC neemt je veel uit handen:visa, werkvergunning en huisves-ting.” Jasper Korten: „We helpende studenten graag op weg. Ze hoe-ven maar te bellen als ze iets nodighebben.”www.aiesec.nl/Cities/twente

Een ICT-trainee uit Brazilië?

‘Geen ICT’er? Kijkeens rond in Brazilië’

Jasper Korten (voor) en Hugo Hazersloot: „We nemen ondernemers rompslomp uit handen.” foto Theo Kock

Mieke van den Broek-Hanskamp: „Win-win situatie.” foto Theo Kock

Kleinere bedrijven vissen vaak ineen lege vijver als ze academischgeschoolde specialisten nodighebben. Die gaan meestal naargrote ondernemingen. Maar uni-versiteiten leveren wel degelijktrainees aan het MKB. Via AIE-SEC. Hoe dat gaat vertellen HugoHazersloot en Jasper Korten.

De Gelderlander zaterdag 21 april 2012

12| nieuws

D e allereerste ondernemers-beurs Startingsmarttoge-ther is zo’n succes gewor-

den dat al aan een vervolg wordtgedacht.Mede-organisator Ivar van Asten:„In welke vorm weten we nogniet. Het kan een jaarlijkse beursworden, maar ook een tweejaarlijk-se. We gaan de mogelijkheden be-kijken en ook de provincie en Ka-mer van Koophandel praten daar-in mee.”Het zijn die twee partijen die ver-antwoordelijk zijn voor het pro-ject IkStartSmart. Dat is een Gel-ders initiatief waarbij startende on-dernemers intensief en tegen lagekosten worden begeleid met alsdoel hun slagingskans te vergro-ten. Verreweg de meeste Geldersegemeenten doen (en betalen) aanhet project mee.Ivar van Asten is een van decoaches van IkStartSmart vanuithet bedrijf Essential Together.Na meer dan negentig onderne-

mers gecoached te hebben wildeIvar startende ondernemers dekans geven zich te profileren opeen beurs.„Beginnende ondernemers heb-ben er best wel behoefte aan zichte presenteren aan andere onder-nemers en aan het publiek, maardeelname aan een ondernemers-beurs is voor hen meestal te kost-baar.”

Gratis

De startersbeurs die op 31 maart inhet dorpshuis van Zeddam werdgehouden was dan ook gratis. Erdeden zeventig startende onderne-mers mee. Uit heel Gelderland.„Jaarlijks zijn er 400 in- en uitstro-mers in IkStartSmart. Dat is de po-tentie waar we uit putten. We wil-den de inschrijving niet beperkentot de Achterhoek. Sterker nog, inde toekomst zouden ook startersdie niet aan IkStartSmart deelne-men, maar wel voldoen aan de cri-

teria (jong ondernemen met eenmaximum van vijf jaar) moetenkunnen meedoen aan de beurs.”Startingsmarttogether in Zeddamtrok naar schatting tussen de acht-honderd en duizend bezoekers.De zeventig deelnemende starterspresenteerden zich via stands, se-minars en workshops. Het publiekkon op een speciaal massagepleinkennis maken met diverse vormenvan massage.De branches waarin ondernemerszich presenteerden liepen uiteenvan clowns tot partyverhuur, vanwebsiteontwerper tot financieeladvies. De sfeer tijdens de beurswas gemoedelijk. Publiekstrekkerwas Juvat, bekend van de dans-show SoYouThinkYouCanDance.Een vooral bij de jeugd populaireartiest maar zelf ook een gedrevenondernemer.Ivar van Asten ziet met genoegenterug op de eerste startersbeurs inZeddam. „Het was veel werk,maar het is het waard geweest.”

Beurs Startingsmarttogether krijgt vervolg

door Francien van Zetten

D urf. Creatief en oplos-singsgericht denkenen werken. Vertrou-wen op elkaars ken-nis van zaken. Plus

een lange termijnvisie.Dat zijn de bouwstenen waaropde samenwerking tussen Burgers’Zoo in Arnhem en installatiebe-drijf Maessen & Hendriks uit Oos-terbeek rust. Al meer dan veertigjaar.„Ons park bestaat bijna een eeuwen is gefocust op de lange termijn.De dierentuin moet minstens nogeens 99 jaar vooruit kunnen”, legtAlex van Hooff, directeur van Bur-gers’ Zoo uit. „Daar zoek je part-ners bij. Als je te veel gefocustbent op prijs, snijd je jezelf op denduur in de vingers.”Niek Maessen van installatiebe-drijf Maessen & Hendriks knikt.„Wij denken graag mee, zodat wevroegtijdig praktische adviezenkunnen geven.”De inbreng van de Oosterbeekseinstallateur varieert van meeden-ken over slimme schrikdraadbevei-liging om te voorkomen dat dechimpansees in de bomen klim-men en de inrichting van het zie-kenhuis van de dierentuin tot hetbedenken van technische oplossin-gen voor megaprojecten zoals Bur-gers’ Bush en Burgers’ Ocean.„Onze vaders werkten al samen.Daar is het begonnen”, zegt VanHooff met een glimlach.In samenspraak kozen ze vaakvoor onorthodoxe oplossingen.Voor de verwarming van Burgers’Bush is bijvoorbeeld in eerste in-stantie gebruik gemaakt van de

oude ketels van het station in Arn-hem.Maessen: „Mijn vader wist dat jedie voor een prikkie kon ophalenals je ze zelf sloopte.” Van Hooff:„Er was indertijd eigenlijk te wei-nig geld om te bouwen, zo is debush er toch gekomen.”Maessen & Hendriks is uitge-groeid tot een middelgroot installa-tiebedrijf voor bedrijven en parti-culieren waar circa 65 mensen wer-ken. Zeven tot tien medewerkerszijn dagelijks in de dierentuin aanhet werk.„Burgers’ heeft ons bedrijf ge-vormd”, zegt Maessen. Maessen &Hendriks ging als elektrotechnischinstallatiebureau van start. Daarzijn centrale verwarming en kli-

maatbeheersing, koudetechniek,loodgieterswerk en zelfs construc-tie en dakbedekking bij gekomen.„Eigenlijk alles wat nodig is voor

de projecten in de dierentuin.”Van Hooff benadrukt nogmaalshet belang van het partnerschap.„Het werk wordt hier niet aanbe-steed. Als je dat doet, is er over al-les wat het duurder maakt discus-sie. Bij ons gaat alle energie in een

goede oplossing zitten. Dat is hetallerbelangrijkst.” Zo werd voor detechniek achter de schermen vanhet 8 miljoen liter water bevatten-de zeeaquarium Burgers’ Oceaneind jaren negentig een heel anderuitgangspunt gekozen dan de Ame-rikaanse deskundigen huldigden.Door de grotere bassins met min-der vissen, raakt het water mindersterk vervuild, legt Van Hooff uit.„In Amerika zijn zulke aquaria al-tijd 100 miljoen dollar plus-projec-ten. Daar wordt al het water éénkeer per uur gefilterd. Wij filterenéén keer per acht tot 24 uur. Daarzit een gigabesparing, waardoorwe de Ocean voor een derde vande prijs hebben kunnen bouwen.”Veiligheid van het publiek, de me-

dewerkers en de dieren is in Bur-gers’ Zoo vanzelfsprekend vandoorslaggevend belang. „Je kuntniet hebben dat er olifanten of an-dere dieren los lopen, omdat de be-veiliging niet werkt”, zegt Maes-sen. De beveiliging en klimaatbe-heersing worden op duizendenpunten gemonitord. Op achthon-derd punten is er permanente be-waking. Als de apparatuur hapert,krijgt één van de monteurs vanhet Oosterbeekse bedrijf eensms-je en kan hij op zijn pc uitle-zen wat er aan de hand is. Zo no-dig, rukt hij meteen uit.„Als dat ‘s nachts is, weet Alex ermeestal niets van”, zegt Maessen:„Dat is onze verantwoordelijk-heid.”

De installateur van de Zoo

‘Onze vaders werktenal samen. Zo ishet begonnen’

Alex van Hooff en Niek Maessen in het verblijf van de hoefdieren dat met behulp van warmte-koudeopslag in de bodem wordt verwarmd met de rest-warmte die in de zomer vrijkomt in Burgers’ Bush. foto Jacques Kok

Veel belangstelling was er voor de workshops. foto Theo Kock

De Arnhemse dierentuin Burgers’Zoo en installatiebedrijf Maessen& Hendriks uit Oosterbeek wer-ken ruim veertig jaar samen. Metunieke projecten als resultaat.Denk alleen maar aan de zelfont-wikkelde techniek ‘achter’ het 8miljoen liter grote zeeaquariumBurgers’ Ocean.

zaterdag 21 april 2012 De Gelderlander

nieuws | 13

Ronald Migo: groei exportExport is zoals bekend één van debelangrijkste indicatoren die deeconomie kunnen stimuleren. Indie zin is het zeer hoopgevend datNederlandse exporteurs in 2012een groei van maar liefst 7% ver-wachten. Opvallend ook is dat deconsument steeds minder vertrou-wen heeft in de toekomst. Gezag-hebbend en vertrouwenwekkendleiderschap is dus nu nodig.Henk Berg: leegstandMag er nog wel nieuw gebouwdworden als je daarmee leegstandcreëert? Met een leegstand aancommercieel vastgoed van meerdan 15%, snap ik niet dat ‘debouw’ zich niet snel toelegt op her-ontwikkeling van bestaande gebou-wen met een nieuwe functie. Wemoeten het oude denken aflerenen in andere concepten durven testappen, dat is wat er nu in ‘debouw’ nodig is.Annemarie Scholtis: vertrouwenDe grootste uitdaging van dit mo-ment is herstellen van het consu-mentenvertrouwen, want volgenshet CBS is de Nederlandse consu-ment somber. Door het lage consu-mentenvertrouwen dalen ook departiculiere bestedingen. Econo-misch onderzoek van de Rabo-bank toont aan dat deze in 2011met 0,9% zijn afgenomen en in ja-nuari 2012 met -1,7% in vergelij-king met een jaar eerder. Het zijnvooral de duurzame goederen,-4,4%, en de autoverkopen, -13,7%,waar de consumenten op bezuini-

gen. Positief punt is dat de afnamevan diensten wel gelijk is gebleven.Bart van Meer: winstVoor starters is het een relatiefgunstige tijd om een huis te kopenomdat de rente nog steeds laag isen de prijzen behoorlijk zijn ge-daald en wellicht nog meer dalen.Het enige probleem van de starten-de koper is de financiering, maarde gemeente Arnhem heeft hierineen initiatief ontwikkeld om in ie-der geval met een bedrag van €25.000 te participeren in de vormvan een gunstige lening. Om hetoptimisme enigszins gestalte te ge-ven zal ik wat doen aan mijn lagecijfer en dit opschroeven naar een5,5. Het is nog geen voldoende,maar de kansen zijn er als je eenlange adem hebt.Hein van der Pasch: kansenEr is een gerichte aanpak nodigom beweging te krijgen in debouw. Die draait in ons land slech-ter dan in buurlanden. Het is eenvreemde paradox dat het verande-ren van woning moeilijk is, terwijlop de arbeidsmarkt flexibiliteit enmobiliteit worden geëist. Er ko-men nieuwe kansen, als bij bou-wen en wonen vraag en aanbodbeter op elkaar worden afgestemd.Eline Koers: onzekerheidVorige week stelde de NVM te-recht dat er duidelijkheid moet ko-men over de overdrachtsbelasting.De tijdelijk verlaging van de over-drachtsbelasting loopt namelijk 1juli a.s. af en dat betekent dat wo-ningkopers weer 6% moeten afdra-gen. Toch zou de verlaagde over-drachtsbelasting tot 1 juli a.s. eenextra stimulans moeten opleveren.Maar juist de onzekerheid over dehypotheekrente-aftrek zorgt er-voor dat potentiële kopers lievernog even willen wachten.Thijs Aarten: impulsHet doet me veel deugd dat begindeze maand bedrijfsleven, kennis-instellingen en overheid innovatie-

contracten hebben ondertekendvoor onderzoek en ontwikkelingvan vernieuwende producten endiensten in de topsectoren van deeconomie. Het is immers evidentdat er een nauw verband bestaattussen economische groei en inno-vatie.Als DNV KEMA Energy & Sustai-nability zijn we blij dat energieéén van die topsectoren is. Niet inde laatste plaats omdat verschillen-de onderzoeken hebben aange-toond dat de overgang naar eenduurzame energievoorziening eenimpuls kan betekenen voor de eco-nomische groei.Esther-Mirjam Sent: kruideniersNergens in Europa is het vertrou-wen van consumenten zo sterk ge-daald als in Nederland in demaand maart. Met als gevolg dathet vertrouwen in Nederland lageris dan gemiddeld in de EU. En datterwijl in maart vorig jaar onsland nog tot de 6 landen met hethoogste consumentenvertrouwenvan Europa behoorde.In plaats van dat vertrouwen teherstellen, laat het kabinet al krui-denierend de oren hangen naar deangstige kiezer. Het gevolg is eenneerwaartse spiraal.René Penning de Vries: top 5NXP staat al jaren in de top vijfvan bedrijven die veel geld investe-ren in Research & Developmentin Nederland. In 2010 bedroegende R&D uitgaven van NXP wereld-

wijd 497 miljoen euro, waarvanruim 200 miljoen in Nederlandwerd uitgegeven. Ondanks demoeilijke economische omstandig-heden in 2011 wist NXP de R&Dbudgetten op peil te houden.In Nederland daalden de R&D-uit-gaven weliswaar licht van 207 mil-joen naar 193 miljoen euro - nogsteeds goed voor een vijfde plaatsop de ranglijst - , maar het aantalR&D medewerkers in Nederlandnam iets toe van 1.350 in 2010 naar1.360 in 2011 (het gaat dan om hetaantal medewerker met een vastdienstverband plus het gemiddel-de aantal ingehuurde werknemersin fte’s).Een verdere onderstreping van hetbelang van R&D voor NXP is deovername van Catena, een firmavan 160 man, die zich gespeciali-seerd heeft op het gebied van HighPerformance Mixed Signal.We werken al jaren met Catena sa-men, maar deze overname maaktde samenwerking steviger. In te-genstelling tot wat vaak wordt ge-dacht werken de meeste R&Dmensen niet in Eindhoven maarin Nijmegen.Roy Tilmann: double dipHet verwachte herstel voor de Ne-derlandse bouw laat langer op zichwachten dan voorspeld. Onzeker-heden over de hypotheekrente-af-trek, waardevastheid van koopwo-ningen, behoud van gereduceerdeoverdrachtsbelasting en moeilijke

financierbaarheid van startersdoen de huizenmarkt zuchten.Het wordt tijd dat de overheid in-grijpt en aanvullende maatregelenneemt.Theo Lemmen: hoopDe gemiddelde verkoopprijs vaneen huis ging met bijna 6% om-laag ten opzichte van vorig jaar, endat ondanks de (tijdelijke) maatre-gel van verlaging van de over-drachtsbelasting. Binnenkort zalduidelijk worden, of deze tijdelijkemaatregel wordt verlengd. Maarhoe dan ook wordt het tijd voorduidelijkheid omtrent de rente af-trek voor hypotheken. Maar nogveel belangrijker is, dat bankennog steeds geen krediet meer ge-ven, als er geen dubbele tot meer-voudige borg voor gevondenwordt. Er is ook wel hoop aan dehorizon. Er staan steeds meer ver-mogende Nederlanders op, die opeen informele manier hun geldwillen gaan investeren.Hanno Littink: pijn nemen‘Pijn moet worden genomen’stond in het FD bij verwachte vei-ling van een groot deel van de kan-toren in dit land. Het past in hetbeeld van bouw en ontwikkelingop dit moment, kommer en kwel.Zolang het consumentenvertrou-wen en de bereidheid om te finan-cieren zo blijft zal de prijsdalingaanhouden en de faillissementennog wel even komen. Willen men-sen niet? Of willen ze niet omdatze niet gefinancierd krijgen?Jan Blokland: op slotMoeizaam, zo wordt alom de hui-dige situatie getypeerd. Even lijktde bodem weer onder ons weg tezakken. De winst die de AEX afge-lopen maanden heeft gemaakt isin enkele dagen verdampt, de krim-pende economie is China, steedsweer de geruchten over de zwakkeeurolanden, de huizenmarkt dievolkomen op slot lijkt te zitten ende oplopend werkeloosheid.We worden er alles behalve vrolijkvan en toch moeten we voort enin de toekomst blijven geloven. Desleutel ligt m.i. goeddeels bij demogelijkheden die starters op dehuizenmarkt en het bedrijfslevenin het Midden en Kleinbedrijf zul-len moeten krijgen om haalbare in-vesteringen te kunnen doen.Met name het Midden en Kleinbe-drijf dat tenslotte rond 60% vanonze economische bedrijvigheidvormt en altijd weer de drive vindom de schouders er onder te zet-ten verdient een dergelijke steunin de rug.Ik roep regering en politiek danook op hun verantwoordelijkheidte nemen. Voor wat onze sector be-treft zien we , doordat de malaisedie er inmiddels ook op de voed-selmarkt heerst, de bezetting vande koel- en vrieshuizen de laatstetijd landelijk weliswaar weer op-loopt, maar echte bedrijvigheidaan overslag van goederen, zoalswe die in goede tijden kennen, iser nog niet waardoor de rende-menten veel te wensen overlaten.

Barometerpanel moedeloosIris Hendrickx

Bart van Meer

ThijsAarten

Hein van de Pasch

Jan Jonker

Henk Berg

Annemarie Scholtis

Roy Tillman

Ed Velthuis

Eline Koers

Hanno Littink

Esther-Mirjam Sent

Jan Blokland

Theo Lemmen

Ronald Migo

Penningde Vries

Esther-Mirjam Sent: ‘Kabinet laat oren hangen naar angstige kiezer’.

6,1-6,0BarometerNaam BedrijfRoy Tillman Chemische bouwstoffen 6,8 - 6,8Henk Berg KPMG 6,5 - 6,6Ronald Migo KvK 6,5 - 6,5Annemarie Scholtis Rabobank 5,0 - 5,0Theo Lemmen Ondernemerscafé 6,4 - 6,5Jan Blokland Cold Stores 5,5 - 5,5Thijs Aarten KEMA 6,3 - 6,3Hein van der Pasch Mercator Incubator 5,0 - 5,0Jan Jonker Health Valley 6,5 - 6,5Ed Velthuis VNO-NCW 5,0 - 5,0Hanno Littink Bax Advocaten 7,0 - 6,9Esther-Mirjam Sent Radboud Universiteit 5,0 - 5,0Iris Hendrickx Quiris Adviesgroep bv 7,5 - 7,5Eline Koers Weeghel Doppenberg Kamps 7,0 - 6,5Bart van Meer Dirkzwager 4,5 - 5,5René Penning de Vries NXP * 7,0 - -,-i.v.m. publicatie kwartaalcijfers is het NXP niet mogelijkom een cijfer te geven

Het Barometerpanel wordt watmoedeloos door het uitblijvenvan besluiten over de economieen met name de bouwsector inDen Haag. Het panel vraagt deoverheid om ‘vertrouwenwek-kend en gezaghebbend leider-schap.

De Gelderlander zaterdag 21 april 2012

14 | de barometer

Faillissement uitgesproken

Refika Peperkamp hodn Rp Werk-kleding te Duiven, curator mr.H.J.D. ter Waarbeek, Velp.Vermetaal bv te Didam, curatormr. P.M. Gunning, Velp.Elbertsenbouw bv te Ede, hodnWillemsen en Elbertsen Ede;W&E, curator mr. I.J.G.H. Hage,Ede.Eimers Transport Velp bv te Dui-ven, curator mr. S.J.B. Drijber,Velp.Spark Holding bv te Duiven, cura-tor mr. C.A.M. Nijhuis, Arnhem.Facetspera Holding bv te Ede, cura-tor mr. M.E. Meijnhardt, Amers-foort.Keus Bedrijfsmakelaardij bv teEde, curator mr. M.E. Meijnhardt,Amersfoort.Stichting AdministratiekantoorMario Lammerts Hold te Doetin-chem, Mario Lammerts Holdingbv, Mario Lammerts Projects bv,M.Lammerts Trading Holland bv,

Exploitatiemij. Martin Lammertsbv hodn Lammerts Groep, curatormr. Th.R.M. Welling, Doetinchem.Cum Suis bv te Doetinchem, cura-tor mr. J.A.M. Egberink, Doetin-chem.CAD bv te Doetinchem, curatormr. Th.R.M. Welling, Doetinchem.S.E.M. van Riet te Azewijn hodnMezzo Restaurant en Kamers teBraamt; Mezzo Interieur Design,curator mr. D.J.J. Vrijbergen, Doet-inchem.F.P.A. Berendsen te Stokkumhodn Berendsen Transport Stok-kum, curator mr. L.A. Hauwert,Doetinchem.Hoftijzer Loonbedrijf bv te Aaltenhodn Hoftijzer Loon- en Grond-verzetbedrijf, curator mr. G.W.Wullink, Doetinchem.RP Shoes bv te Duiven hodn RPSSport; RPS Golf; RP Sport; RPSMedisch; RPS Outdoor; RPSShoes, curator mr. H.J.D. ter Waar-beek, Velp.M.R. Ullrich hodn Arnhemse Wit-

goed Direct Service te Arnhem, cu-rator mr. C.A.M. Nijhuis, Arnhem.Asparmaere bv te Arnhem hodnAmerongen, Van, Kleinbouw enOnderhoud, curator mr. H.J.D. terWaarbeek, Velp.S&R Solar Systems bv te ‘s-Hee-renberg, curator mr. M. Timmer,Doetinchem.Wennekes Ede bv te Ede, curatormr. W.R.H. Jager, Ede.Precision Metal Parts Holding bvte Duiven, curator mr. E. Smit,Arnhem.Stichting A12 Classic Rockfestivalte Zevenaar, curator mr. H.J.D. terWaarbeek, Velp.Stichting Circus Poehaa Cir-cus-Theater te Arnhem, curatormr. J.H. Steverink, Arnhem.BM.L.M. van Riel Beheer bv teArnhem, curator mr. R.J. Borg-hans, Arnhem.

Solar Sell all-inSolar Sell, leverancier van zonnepa-neelinstallaties uit Lichtenvoorde,biedt klanten een all-in concept aan.Volgens Paul Bonnes, oprichter vanSolar Sell, is dit concept ‘een garantievoor duurzame energie zonder zor-gen.’Door bij de aanschaf van zonnepane-len een beperkte extra premie te beta-len verzekert zowel de particuliere alszakelijke afnemer zich van een onbe-zorgde opbrengst aan groene stroom.Paul Bonnes: „De solarmarkt wordtoverspoeld met technisch georiënteer-de aanbiedingen of kiloknallers. Deklant zit daar niet op te wachten. Diekiest liever voor een betrouwbare op-lossing op energiegebied.”www.solar-sell.euNominatie A&M ImpactHet Doetinchemse internetbureauA&M Impact is uit een groot aantal in-zendingen gekozen als een van de vijfgenomineerden voor een Dutch Inter-active Award in de categorie BesteBrand. De Dutch Interactive Award isde prijs voor de top van de Nederland-se interactieve branche.A&M Impact heeft zich in veertienjaar ontwikkeld tot specialist in onlinediensten, zoals het bouwen van websi-tes, webshops, online marketing en so-cial media. Het team groeide in dietijd van 2 naar 25 medewerkers.www.am-impact.nlPlatform ZoostZoost is een nieuw platform voor zelf-standige ondernemers en het MKB inzowel Gelderland als Overijssel. Zoostwil ondernemers een gezicht bieden.Zo kunnen zelfstandige ondernemersen bedrijven een profiel aanmaken,dat makkelijk per branche op het inter-net te vinden is. Het MKB kan boven-dien gratis personeelsvacatures plaat-sen.De netwerkagenda is door iedereen tevolgen. Evenals columns van de onder-nemers Linda Commandeur (socialmedia), Manon van Noort (startendondernemer, interim manager encoach) en Inge klein Gunnewiek, be-lastingconsulent en initiatiefnemervan Zoost.Zoost-bijeenkomstenPlatform Zoost gaat ook regelmatigthemabijeenkomsten organiseren. Deeerste drie bijeenkomsten zijn gratis

toegankelijk voor leden van Zoost. Deeerste bijeenkomst is donderdagmid-dag 24 april. Thema is online boek-houden. Donderdag 8 mei is het eer-ste deel van het onderwerp ‘bedrijfstarten en fiscus.’ In dit deel komtaan bod: VAR-verklaring, winst uitonderneming, ondernemersfacilitei-ten en aftrekbaarheid van kosten. Indeel 2 op donderdag 22 mei komenaan bod: zelf BTW-aangifte doen. Deworkshops zijn toegankelijk voormaximaal vijftien deelnemers.www.zoost.nlNominatie Kuypers HairKuypers Hair & Wellness, ondermeer gevestigd in Lichtenvoorde,heeft drie nominaties in de wacht ge-sleept voor de Coiffure Award. Eigena-resse Annemarie Kuypers is genomi-neerd voor de Consumer Award.Haar creatie bij model Jolynn is alseen van de 24 besten uitgekozen. Ne-derlanders mogen via www.coiffu-reaward.nl uitmaken welk kapselwint. Behalve in Lichtenvoorde heeftKuypers Hair & Wellness zaken in Ol-denzaal, Almelo, Enschede, Hengelo(O) en Enschede/Eschmarke.Rondom EvenementenVijf bedrijven die op een of anderemanier met evenementen te makenhebben zijn een samenwerkingsvormaangegaan: Rondom Evenementen.De vijf zijn AVDD, Clipperms.nl,

HZR Groep, Traffic & More en hetAaltense bedrijf TripTicket.De bedrijven, elk met hun eigen spe-cialisme, willen het de organisatorenvan evenementen gemakkelijker ma-ken. Onder het motto: Eén adresvoor alles rondom evenementen.AVDD verzorgt de inzet van beveili-gers en verkeersregelaars. Clip-perms.nl verhuurt audio, video en fa-cilitaire voorzieningen en kan de vol-ledige productie regelen. HZR Groepregelt de regie van vervoer met tou-ringcars en pendelbussen. Traffic &More is specialist in het opstellen vanmobiliteitsplannen en het leverenvan tijdelijke verkeersborden. Trip-Ticket maakt het evenementenbezoe-kers mogelijk om online vervoer teboeken en te betalen.www.rondomevenementen.nlNieuwbouw DachserDachser realiseert in Zevenaar denieuwbouw van een van haar groot-ste vestigingen in Europa. Naar ver-wachting zal het pand deze zomer ingebruik worden genomen. Met dezenieuwbouw zorgt Dachser op de mid-dellange termijn voor zo’n 35 nieuwearbeidsplaatsen. Het totale investe-ringsvolume bedraagt 22 miljoen eu-ro.Het nieuwe logistieke complex zalzo’n 30.000 vierkante meter grootzijn en wordt gefaseerd gebouwd.

Dachser is een logistieke dienstverle-ner met 310 eigen vestigingen. Bij hetconcern werken wereldwijd 21.000mensen.www.dachser.nlAO-Plee’ersDe projectgroep AO-Plee’ers uit Doet-inchem is gestart met de verkoop vanEK-toiletstickers. Met dit project slui-ten zij na vier jaar hun studie af op

het AOC-Oost in Doetinchem. Desticker, bestemd voor het EK-voetbal(van 8 juni tot 1 juli), kan in een uri-noir of toilet worden geplakt. Bij eentemperatuur van 30 graden celsius,als over de sticker wordt geplast,komt er een afbeelding tevoorschijn.Dit zijn twee paar voetbalschoentjes.Onder de afbeelding staat de tekst‘!!oranje boven!!, die verwijst naar hetbovenste paar voetbalschoenen, datoranje is gemaakt. De stickers zijn on-derdeel van de eindopdracht van deleerlingen. Zij begonnen een mini-on-derneming, waarin iedere studenteen eigen taak had. De leerlingen zijnnu bezig met de verkoop van destickers.CvJO opent nieuw pandHet Centrum voor Jong Ondernemer-schap opent op 26 april het nieuwekantoorpand op de derde verdiepingvan de Rabobank Graafschap-Mid-den aan de Terborgseweg 104 in Doe-tinchem.Het CvJO is begonnen aan de Veen-tjes, was vervolgens gehuisvest in eenkantoor van WEDEO en is rond dejaarwisseling verhuisd naar het ge-bouw van de Rabobank.Het CvJO is een broedplaats voor star-ters en een kweekvijver voor jong,hoogopgeleid en ondernemend ta-lent. De nieuwe werkomgeving is eenmoderne kantoortuin van bijna 500vierkante meter. De opening op don-derdag 26 april is tussen 16.00 en19.00 uur.BeSite bestaat 12,5 jaarOp 12 oktober 1999 begonnen de Sax-ionstudenten Jurgen Rutgers, Ri-chard Hinkamp en Bram Koelmanhet bedrijf BeSite. Het sinds 2009 inAalten gevestigde bedrijf is een inter-netpartner voor bedrijven in de Ach-terhoek.Met een vast team van elf mensenhelpt BeSite bedrijven met het ma-ken van een website tot aan het ont-wikkelen van multifunctionele web-shops. Het helpen met verkopen viainternet staat hierbij centraal.Op 12 april hield BeSite in het kadervan het 12,5-jarig bestaan een relatie-dag. Gastspreker was Geert Nijkamp.Hij vertelde over de noodzaak vanhet gebruik van internet voor exporte-rende bedrijven. Over dat onderwerpgaf hij onlangs een boek uit.

Faillissementen LindusDinsdag 24 april 2012,Musiater, Bommers-heufsestraat 62 in Zeve-naar, vanaf 16.30 uurontvangst.Happy Hour met pre-sentatie van het So-ciaal Economisch On-derzoek De Liemers‘Kracht van De Lie-mers’. info@lindus.nl

VeronDonderdag 26 april,Huismanstraat 21 teHuissen, vanaf 16.30uur. Netwerkborrel opuitnodiging van Abso-lute Advocaten, themaArbeidsrecht.

HAN/KEMADonderdag 26 april,Energy Business Park,Utrechtseweg 310, ge-bouw B01, vanaf 16.00

uur. Duurzame ener-gie en Smart GRidsvoor ondernemers diewerken aan Energie-en MilieuTechnologi-sche innovaties of geïn-teresseerd zijn in detoepassing daarvan.http://www.kiemt.nl

Jong MKBDinsdag 1 mei, schip‘de Graaf van Bylant’,Rijnkade, Arnhem,aanvang: 19.30 uur, af-vaart 20.00 uur.Verkiezingsavond JongMKB-er Arnhem-Nij-megen van het jaarmet presentatie van ge-nomineerden voor detitel ‘Jong MKB-er Arn-hem-Nijmegen 2012’.Een deskundige jurybeoordeelt de presenta-ties en kiest uiteinde-lijk de winnaar.

www.jongmkbkan.nl

OKAMaandag 7 mei, Brasse-rie De Boerderij in hetSonsbeekpark, aan-vang 17.30 - 19.30 uur.Business Borreli: www.oka.nl

Sociëteit KANMaandag 14 mei, res-taurant brasserie deHucht, te Elst, vanaf17.00 uur.Netwerkbijeenkomstvoor deelnemers vande Ondernemers-So-ciëteit KAN.Thema: Zin en onzinvan sportmarketingmet bijdrage van Bobvan Oosterhout vanbureau Triple Double.Voor leden en introdu-cé’s.

AGENDA

Model Jolynn van Kuypers Hair.

Paul Bonnes van Solar Sell: „Geen kiloknallers op solargebied.”Inge klein Gunnewiek van Zoost.

Door Jacob Schreuder

geknipt en geschorenTips of informatie? deondernemer@gelderlander.nl

zaterdag 21 april 2012 De Gelderlander

geknipt | 15

EEN MAGAZINE VOL TROTS,NOSTALGIE EN AMBITIEEen glossy magazine met de schijnwerper op ondernemerschap in de regio, dat is de DirectieZetel. Zakelijke onderwerpen die trots, nostalgie en ambitie aanwakkeren en uitstralen zullen de revue passeren. Daarnaast biedt dit magazine u een prima mogelijkheid om uzelf en uw onderneming te presenteren aan collega ondernemers in de regio.

ZeteldeTROTS - NOSTALGIE - AMBITIE

Belangrijk voor u om te weten:

• de DirectieZetel zal in een oplage van

5.600 magazines geadresseerd per post

worden verstuurd naar ondernemers en

bestuurders in de regio Arnhem.

• Adverteerders krijgen 25 gratis promotie-

exemplaren. Met de DirectieZetel geeft

u een heel bijzonder visitekaartje aan

uw relaties! Wilt u meer magazines

ontvangen, dan kunt u per 25 stuks

bijbestellen voor 100 euro (prijs in

inclusief bezorgkosten). Voorwaarde is

wel dat u vóór de drukgang bestelt bij

uw accountmanager.

• Voor boekingen, bestellingen en meer

informatie neemt u contact op met:

De Gelderlander Arnhem/Doetinchem:

0314 – 372 111

Met onze verschillende presentatie- en advertentiemogelijkheden, kan ook uw ondernemingzich op een prachtige en professionele manier presenteren aan de zakelijke markt.