DDG Gazet 2011/2

1gazet/ 2011/2 doen!

DUTCH DIRECTORS GUILD

WWW.DIRECTORSGUILD.NL

2011/2

doen!

thema

Digital Storytelling

Je moet gewoon dingen maken en niet lullenHeineken, Holleeder

en het kabelcontract

04DigitalStorytelling Storytelling is booming.Alsbegrip,alsway of life,alscash machine

vooradverteerdersenbroadcasters.

10 Heineken, Holleeder en het kabelcontract

MaartenTreurnietisregisseurenvoorzittervanVEVAM.Innovember

gingzijnfilmDe Heineken Ontvoeringvooreenvollezaal(1700man)

indeRAIinpremière.Ditnadatderechterineenkortgeding,dat

topcrimineelWillemHolleedertegendefilmhadaangespannen,

groenlichthadgegeven.

16Twee of drie dingen die ik opstak bij de politie

Alspraktischfilosoofonderzochtenbeschreefikhet(straat)gezagvan

dezepolitie.Alsfilmermaakteikeenaantalfilmsvoorinterngebruik,en

eenserievan24kortewebfilmpjesvooriedereen:De onbekende politie.

20Je moet gewoon dingen maken en niet lullen

Cinérendez-vous:Smalltown Murdersongs EstherRotsenDanGeesinbezoekenSmall Town Murder Songs

vanEdGass-Donnelly.

28De markt is zonder geheugen WatkunjealsregisseurdoenomjefilmnietalleeninNederlandmaar

ookinternationaalonderdeaandachttebrengen?MarlouvandenBerge

enMoniqueRuinenvragenhetaanClaudiaLandsberger,dedirecteurvan

EYEInternational,verantwoordelijkvoordeinternationalemarketingen

promotievanNederlandsefilms.

INHOUD

08

10

2602 Voorwoord

07 Waarom elke jonge filmmaker zou moeten bloggen

Gastcolumn Ernst-Jan Pfauth

08 Geen opnamen voor de aanvraag

24 Dolfje Weerwolfje Op de set

26 Anûûrû Âboro

31 Nieuws/Agenda Colofon

32 De introductie Merlijn Passier

VOORWOORD

“Ik heb toen het originele video-dagboek in de film gebruikt, ook al mag dat officieel niet.”

Menkwammaarnietuitdeexperimentelefase,omhet

voorzichtiguittedrukken.Erwerdgeëxperimenteerdende

overheidmoestkeeropkeerfinancieelbijspringenzodatde

kostenopliepentothettienvoudige.Dezelfdesoresoverkwam

ookdeBelastingdienst(“leukerkunnenwehetvooruniet

maken,welgemakkelijker”)Enookdemobielecommunicatie

bijdepolitieontkwamnietaaneendigitaaltechnischfiasco.

Hoekandit?Dooreencombinatievanonkundemetdema-

terieeneennaïefgeloofindealomvattendedigitalewereld

waarbijweabsoluutdebootnietmogenmissen.Entja,de

digitaletreinrijdtal,dusgaanweermeedoor.Hetgevolgis

datdeoverheidgeldenvandeenepotnaardeanderemoet

slepenomhetdigitalemonsternietnogmeertegenzichin

hetharnastejagen.InhetgevalvandeUWVbetekentdateen

vermeerderingvankostentergroottevandetotalebezuini-

gingenopcultuur.Dehobbyvandeeenwordtzoweldedood

vandeander.

Nederlandisrijk.Nogwel.Maarhetgeldgaatmeernaardigi-

taleentrepreneursdannaarbijvoorbeeldkunsten.Zoziende

beeldendekunstenaarshuntarievennaar19%BTWgaan.Niet

degaleriesbetalendatverschil,maardekunstenaarszelf.En

alsdekunstenaarsindezefinancieelonzekeretijdentoeval-

ligdeprijzenwillenverhogen,danschaadtdatonmiddellijk

deverkoopvanhunwerk.Dusslikkenzedie13%korting.Zo

ookdebandsenorkestenalsdefameuzeNewCoolCollective.

Overalwaarernoggesubsidieerdepodiazijn,wordtdeze

bandgevraagd.Maardebezuinigingenzijnzohardgegaan,

datdebandnuvoordehelftvanhetgeldmoetspelen.Ende

19%dieookzijnumoetbetalen,isvoorhaarrekening.

Zijmakenallenmeewatonstewachtenstaatvanafeind

2012,begin2013.Hetiseenhardgelag.Endedigitalistenen

bankiersvandezewereldschrijvenhunrekeningen.

Natuurlijkkunnenweallesuitdekasttrekkenomervoor

tezorgendateentoporkestalshetConcertgebouworkest

danmaarwatminderkrijgt.Zijkunnenimmersook

rijkesponsorenalsbankenendigitaliseringbedrijvenaan-

trekken.Maardezepogingenommetelkaartevechten

omhetkarigecultuurgeld,zijninhetlichtvandeIT-affaires

vandeoverheidnatuurlijkschameleenvoorallozeschijn-

gevechten.Wemoetenonzekunstbroedersnietbestrijden,

maardepoliticiaansprekenophunslechtemanagement,

werkelijkheeldomme,wishfuldenkenenabominabele

culturelerentmeesterschap.Welevenkortom,inpolitiek

zeerinteressantetijden.Dekeuzesdienuwordengemaakt

zijndoorslaggevendomeenmogelijketoekomstvoorons,

alsmakersvanmooiefilms,enigszinszekertestellen.

UwDDGbestuurdoethaaruiterstebestomdaarhetnodige

aantedoenenwenstudanookmooiedagenenheelgoed

filmjaar2012toe.Latenweervangenieten.

/Ger Poppelaars, voorzitter DDG

foto: Jørgen Krielen

Op de cover: Esther Rots, gefotografeerd door Jørgen Krielen

VOORWOORD/

doen!

Ook de UWV, de Nederlandse instantie

van werknemersverzekeringen, moet

bezuinigen. Behalve op hun IT dan. De

nieuwe digitalisering van de organisatie

is immers al tien keer over het budget

gegaan. En het begon zo mooi indertijd

met een eenmalige vierenveertig miljoen

Euro. Na enkele jaren echter bleken de

IT-systemen toch niet waterdicht en ook

de datahandling functioneerde niet.

foto: Pief Weyman

2 3gazet/ 2011/2 doen! gazet/ 2011/2 doen!

kunnen.Hetbekendeezelsbruggetjebijhetlerenvanwiskun-

deofgrammaticaineenvreemdetaal.Het‘zien’vanfigurenin

dewolkenopeenmooiezomersedag.Onsbreiniseropgericht

ompatronenteherkennenenverbindingenteleggen.Werich-

tenonsvannatureopdesomderdelen,enslaandaarbijvaak

individueledelenover,ziendiesimpelwegniet,omdatwijons

altijdrichtenop the bigger picture:

“Our brains are Pattern Matching machines, constantly trying to find patterns and associating them with previous patterns. This happens unconsciously, your brain does it simply by paying attention to the world.”Josh Kaufman - The Personal MBA

Alswenunaarhetinternetkijken,ziejeinmiddelsvolop

pogingenomonze‘storytelling’herseneneenkanstegeven

omallelosseinformatiedieertevindenistoteencoherent

patroontevormen.Onlineleidtdeoverdaadenversnippering

aannieuwecontent-alsbrokstukkenvanpotentiëleverhalen

-totchaosenuiteindelijktotdesinteresse.Wantwiegaatnog

doordeeindelozestroomfoto’sopFlickrofGoogleheenop

zoeknaarhetverhaal?Datisonbegonnenwerk.Tochvoeltdat

ergonbevredigend.Erwordenmooieenbelangrijkeverhalen

verteldonline.Maarhoekunjezevinden?

Latenwealsvoorbeelddieeindelozestroomfoto’snemen.De

hoeveelheidgeüploadefoto’sisoverweldigend.Iedermoment

vanenigbelang,zowelompersoonlijkeredenenvandemaker

alsbijmaatschappelijkegebeurtenissen,wordtvanallekanten

vastgelegddoorcamera’séngeüpload.

WezienditbijvreedzamegebeurtenisseninhetWesten,

bijvoorbeeldeenspeechvanObama–waarletterlijkiedereen

inhetpubliekeencamera(oflaptop)indehandheeft,maar

ookbijmeeringrijpendegebeurtenisseninhetbuitenland.

DeprotesteninhetMiddenOosten,bijvoorbeeld.Belangrijke

getuigenissen,ervaringenenbelevenissenvanbetrokkenen

infotografischbeeld,vertellenpotentieelkrachtigeverhalen.

Maarhoevindenwediefoto’sonline?Enhoeleggenwede

juisteverbanden?

Eigenlijkligthetantwoordopdievraagbijhetprobleemdat

eraantengrondslagligt:deoverdaadonline.Viacrowdsourcing

(eneenstukautomatisering)kunnenenormehoeveelheden

mensenhunfotografischeontdekkingenbundelenenkop-

pelen,omzototeenbetekenisvolpatroontekomen.Diepro-

testeninhetMiddenOosten,bijvoorbeeld,kunjebijhouden

viacrowdvoice.org,waarallerecenteenrelevantebeeldenin-

houdelijkgegroepeerdzijn,zodatiederverhaaldekanskrijgt

verteldteworden.Deonlinecommunity alseengrootbreindat

patronenherkentenverhalenmaaktvanallebrokstukkendie

hettegenkomt.Hetlijkteennieuwemaniervanstorytelling:

devertellersenhetpubliekgezamenlijkhetverhaallaten

ontdekken.

“Post-digital is not anti-digital. It extends digital into the beyond. The web becomes not a destination in itself but a route map to somewhere real. In Marshall McLuhan’s terminology, it is cold where live is hot. This is why concerts did not die with the invention of records, but thrived on the difference. The screen relieves loneliness, as once did letters and phones, but it remains a window on the world, not a door.”The Guardian (http://www.guardian.co.uk/commentisfree/ 2011/dec/01/post-digital-world-web)

Indegeschiedenisvanhetinternetbevindenweonsopeen

uniekmoment.Alsdeafgelopen15jaarvooralinhetteken

hebbengestaanvantechniek(Age of Technique:hoewerkthet,

watkunnenweermee,hoekanhetbeter),isdietechniek

inmiddelszoverdathetvanzelfsprekendisgeworden.Internet

werkt.Altijdenoveral.Ensnel.Enmetkwalitatiefhoogstaan-

debeeld-engeluidskwaliteit.Ikdurfzelfstevoorspellendat

hetbegriponlineovereenjaaroftweeverdwijnt.Hoezoonline

benoemenalsjealtijdonlinebent;alsaljedocumenten,films,

muziek,indeCloudstaan,alszelfsjehardloopschoenenren-

statistiekenaanjouwNikewebsitedoorgeven?Wegaannaar

eenaltijd-aan,overalconnectedcultuur.Ofnee,daarzijnweal.

Dietechniekisdusalomtegenwoordig,vanzelfsprekend

eneigenlijkopzichzelfbezieneenbeetjesaai.Enzogauw

technieksaaibegintteworden,wordthetpasinteressant.

Omdathetdannietmeeromdietechniekgaat,maaromwat

jeermeekandoen.InternetstaatnuaanhetbeginvaneenAge

of Content.Endatisgoednieuwsvoorstorytellers.Wantwat

weookverzinnen,hoeingewikkeldoftechnischhoogstaand

ook,hetinternetiszoverdathetuitgevoerdkanworden.En

hetpubliekkandezeverhalenvinden,horen,bekijken,volgen,

delen...Nietalleenomdathettechnischwerkt,maaromdatze

interessehebbeninhetverhaal.

Voorbeeld:noggeenjaargeledenwashetvrijondenkbaar

dateronlineeenenormeventopredelijkekwaliteitlivevia

internetoverdehelewereld‘uitgezonden’konworden.Vorige

maand,zondYouTubeliveeenconcertuitvanColdplay,in

“Het lijkt een nieuwe manier van storytelling: de vertellers en het publiek gezamenlijk het verhaal laten ontdekken.”

>

Digital StorytellingStorytelling is booming. Als begrip, als way of life, als cash machine

voor adverteerders en broadcasters. Iedereen loopt ermee te koop,

sommigen met een extra woord ervoor geplakt (transmedia story-

telling, visual storytelling, digital storytelling), anderen gebruiken

het als losse kreet (‘een stukje storytelling in de marketing mix’),

maar bijna niemand levert er uitleg bij.

/Martijn Winkler

ftenminste...laatsthoordeikMatthiasScholten

spreken,decontentdirectorvanRTLNederland.

Hijgaftekstenuitlegbijhetsuccesprogramma

The Voice of Holland.Eenwedstrijdshowmetrealityelementen,

zoujezeggen.Klopt.MaarwatThe Voiceandersmaaktdan

soortgelijkeshowsuithetverleden(deSoundmixshowmet

HennyHuismanbijvoorbeeld),enwatvolgensScholtenaan

debasisligtvoorhetsucceservan,ispreciesdatmodewoord:

storytelling.

HetgroteverschiltussendeHennyHuismanSoundmixshowen

The Voiceisdedramaturgischefocusopdeachtergrondvande

kandidaten.Watishunmotivatie,watstaatervoorzeophet

spel,hoevoelenzezich,hoeervarenzedewedstrijd?Waarde

Soundmixshoweensnelinterviewtjemetdekandidatenafraf-

felde,meteigenlijkHenny-de-presentatoralscentralefiguur,

enalleaandachtuitgingnaarhet(lange)optredenende

puntendieeraangegevenwerden,staatinThe Voicejuistalles

watachterdeschermengebeurtcentraal–hoezezichvoor-

bereiden,watdekandidatenvoelen,watzewillenbereiken

–enishetoptredenzelfeenkortintermezzoinhetverhaaldat

overdepersonagesverteldwordt.IndeSoundmixshowgingalle

aandachtnaardewinnaar,ofeigenlijk:naarhetwinnende

optreden;inThe Voicekrijgtdeverliezersomsmeeraandacht,

enookdeindrukdieditverliesachterlaatbijvriendenen

familie.DeSoundmixshowiseenprogrammaoverperformance;

The Voiceeenprogrammaoverperformers.

Scholtenhoudteensterkpleidooivoorstorytellingalseen

middelomeenverbindingtemakenmetkijkers,omhet

publiekbetrokkentekrijgen,gedurendelangetijd,bijeenpro-

gramma.Hijzetdramaturgieentechniekeninuitverhalende

cinema(dramaendocumentair)omzijnrealitywedstrijd

showshetgevoelvaneenbioscoopfilmtegeven.Enlatenwe

eerlijkzijn:hijisdaarergsuccesvolin.

EigenlijkisScholtendeeerstediemeteensterkinhoudelijk

verhaalkomtoverdekrachtvanstorytellingineencontext

waarhetvertellenvanverhalennietvanzelfsprekendisenmet

hardecijfersdiedeeffectiviteitbewijzenbovendien!Story-

telling–gedefinieerdalsverhalenvertellen–isnatuurlijk

nietsnieuws.Sindsmensenheugenisvertellenmensenelkaar

verhalen.Omdewereldtebegrijpen.Omgevoelenseenplekte

geven.Ominformatieovertebrengen.Ombelangrijkegebeur-

tenissenniettevergeten.Ombetekenistegevenaanhetleven.

Storytellingiseennatuurlijketendensvandemens.Abstractie

encomplexiteitzettenweomineenverhaal,omerietsmeete

O

5gazet/ 2011/2 doen!gazet/ 2011/2 doen!4

fullHD,overdegehelewereld,zonderenigehaperingenof

mankementen.Eenmijlpaalindetechnischegeschiedenis

vaninternet!Maarwatnoghetmeesteopviel,washoedit

eventgecommuniceerdwerddoorYouTubeenopgepiktwerd

doorhetpubliek.Niethetfeitdathetzobijzonderwas,deze

HDlivestream.Nee,allecommunicatiegingomhetconcert

vanColdplay,omdemannenvanColdplayenhunmissie

ommuziekmetiedereentedelen,énomhetfeitdatAnton

Corbijnderegistratieregisseerde.Denadruk,kortom,lagop

decontent,opdestory.

Alstechniekonzichtbaarwordt,staandeverhalenvertellersop.

Adverteerdersbeginnenhiernuopintespringen.Inde

doelgroep18-35zijnsteedsmindermensenbereidongevraagd

advertenties(gerichtopdemassa,ofduseigenlijk:ongericht)

lijdzaamteondergaan.Zezappenwegbijreclameblokken,of

nogerger:kijkengeentelevisiemeer.Hoebereikenadverteer-

dersdezedoelgroepwel?Viadigitalstorytelling.Bijuitstekde

altijd-aan,overal-connectedgeneratiestaatopenvoorrelevante

enpersoonlijkecontent.Verhalendieertoedoen,waarzedeel

vanwillenzijn.Enalsdatbranded storieszijn,soit.Datiseigen-

lijkwelcool.Noem‘t:het Nalden effect.Wiedeverhalenverteller

is,eenpersoonofeenmerk,isondergeschiktaanhetverhaal

zelf.Ofalthans:hetverhaalkomteerst;alsdatdemoeite

waardis,wordtnaardevertellergekeken.Metrespect.Endat

respectisgoudwaardvoormerkenenbedrijven.

Neemnoudecampagne:Journey to Nowhere.Eenprachtigeroad

movievandriejongerenopwegnaarhetstadjeNowhereinde

VS.Ondersteundmetblogpostsvandereis,dagboekfragmen-

ten,muziek.Ditverhaalwerdtijdens‘dereis’gevolgddoor

tallozejongeren,online.Hetwaseenverhaaldatzeaansprak,

waarzeaankondenbijdragen.Hetwasgeencommercialvoor

spijkerbroeken.Maarwelgemaaktdooreenspijkerbroeken-

merk.(http://blog.meltinpot.com/wordpress/?p=548)Cool./

“As consumer spending evolves from “needs to wants”, from goods to experiences, the post-digital age focuses on personal contact. Post-digital is not pre-techno but exploits technology for a civilising purpose, human congregation and intercourse. The money is at the gate. This must be good news.”The Guardian http://www.guardian.co.uk/commentis-free/2011/dec/01/post-digital-world-web

Ofikvoorfilmmakerseencolumnwildeschrijvenoverhet

thema‘doen’?Uiteraard.Ikweetalleenweinigvanfilms

maken,benslechtseenliefhebber.Mijnprofessieisschrijven.

Maaralsdefilmindustrieookmaareenkleinbeetjeopde

krantenwereldlijkt,weetikiniedergevaldatheteen

fantastischetijdisvoorleeftijdsgenotendieietsmetfilm

willen‘doen’.Wijzijndeeerstegeneratiedienietmeerhoeft

tedromenoverlater,maarmeteenkanbeginnen.

Eventerugnaardatschrijven,danlegikhetuit.Mijndroom

wasaltijdalommooieverhalenopteschrijven.Alsiktien

jaareerderwasgeboren,hadikdeschoolvanjournalistiek

moetendoorlopen,eenstagemoetenzoeken,enmedan

langzaambinneneenkrant–alsikdaarüberhauptalbinnen

kwam–moetenopwerken.Maargelukkiggroeideikopmet

hetweb.Ikhoefdeniettewachtenop‘alsiklaterjournalist

ben’,ikkongelijkbeginnen.Endatdeedikop15oktober

2006,eenpaarmaandenvoordatikstageginglopenbijde

VerenigdeNatiesinNewYork.Hetleekmeinteressantom

daarovertebloggen.Nietoverwatikindebedrijfskantine

vandeVNat,maaroverhetwereldnieuwsdatzichinhet

gebouwafspeelde.Injanuari2007zouikvertrekken,dusik

haddriemaandenomwarmtedraaienopdatblog.Maarhet

liepanders.

Op19oktober2006zatikalsklapveebijPauw&Witteman,

datdeedikwelvaker:ikwoondeomdehoekenhetetenwas

daargratis.Toenmaligminister-presidentBalkenendewas

daartegastenkreegnaafloopruziemetPaulWittemanover

eenfilmpjewaardeMPvanzijnskateboardvalt.Ikfilmde

opmijnbeurtdieruzie–nieuws!hetwasverkiezingstijd!–

enplaatstedatopmijnkersverseblog.Eendaglaterberichtte

allestussenRTLBoulevardenNRCHandelsbladerover.

Opeenshadikeenpubliek.Dedrempelvandetraditionele

mediakonmijnietmeerderen:viahetdemocratischeweb

hadikmijneigenlezersgevonden.Ikblogdestugelkedag

door,richttein2009opverzoekhetblogvannrc.nextop

–blijkbaarlazenzedaarm’nblog–enwerdin2010chef

internetvanheelNRCMedia.Endathadikallemaalaan

bloggentedanken.

Jongefilmmakershebbendiezelfdeluxe.Natuurlijkzijner

deacademiesendescholenwaarzehetvakonderdeknie

kunnenkrijgen,maarhetwebisondertussenookaltijd

beschikbaaromhunwerktetoetsenenbekendertemaken.

Ikzouelkejongefilmmakerwillenaanradengebruikte

makenvanhetvoorrechtdatdezegeneratiealseersteheeft.

Beginnúeenblogoverjouwwegnaardefilmtop.Schrijfover

jeprojecten,jeinspiratiebronnen,overdiefantastische

openingsscènediejeonlangsindebioscoopzag(Melancholia,

anyone?):betrekanderefilmliefhebbersbijhetfantastische

avontuurdatfilmenheet.ToontrailersenteasersopVimeo:

dereactieszullenjeenergiegeven,wanteenpubliekstimu-

leerttotalleenmaarmeercreativiteit.Alsjehetnadertien

uureditennietmeerzietzitten,zijnjevolgersdaaromjeeen

steuninderugtegeven.Enmisschien,heelmisschien,leest

dieenegrotefilmbaaswelmee./

“Wij zijn de eerste generatie die niet meer hoeft te dromen over later, maar meteen kan beginnen.”

GASTCOLUMN

/Ernst-Jan Pfauth

/Ernst-Jan Pfauth Pfauth is mede-oprichter van het internationale project Brainsley.com, dat het web overzichtelijker moet maken, columnist nrc.next, blogger op dutchproblogger.nl en auteur van Sex, Blogs & Rock-’n-Roll (Uitgeverij Thomas Rap). Volg Pfauth op twitter: @ejpfauth.

foto: Roeland Fossen

GASTCOLUMN/

Waarom elke jonge filmmakerzou moeten bloggen

(advertentie)


John Appel, documentairemaker“VoordedocumentaireEen lege plek,waariknumeebezigben,

hadikaleengebeurtenisgedraaidvóórdeaanvraag.Diescène

hebikooktoegevoegdaanhetscriptdatisingediend.Verder

draaiikeigenlijknooitvantevoren.Ikbennooitbangom

dingentemissen.Maarikvindheteenvolstrektonzinnige

regelvanhetMediafonds.Wezijnhetenigelandterwereld

waarjevooreendocumentaireeersteenscriptmoetschrijven

endanopgeldmoetwachtenomtekunnengaandraaien.

Filmiseenbeeldendmedium,nieteenmediumvanhet

geschrevenwoord.DieregelvanhetMediafondszouecht

opengebrokenmoetenworden.Ikzouzelfszoverwillengaan

dathetfondshetverplichtmoetmakenomeenpaarscèneste

draaienvoordeaanvraag.Zodatmakerseenkleinvoorproefje

kunnenlatenzienvanhoedefilmgaatworden.”

Suzanne Raes, documentairemaker“IkzitalsadviseurbijhetMediafondsendaarleesiksomsin

aanvragendatdemakerdehoofdpersonenaljarenvolgt.Maar

erwordtdannooitbeeldmateriaalmeegestuurd.Datiseigen-

lijkweljammerwanthetzoueengoedeindrukgevenvanhoe

iemandis,hoehijpraatetcetera.

Zelfwilikvoorkomendatikmelaatregerendoortermijnen

diewordenopgelegd.Eenideegaatdoodalsikernietaan

verderwerk.Inmijnhoofdbestaanergeenfondsenwaaropik

moetwachten.Beginneneniederedageenstapverderkomen,

somsdooraltefilmen,werktvoormijbeter.Hoeweldatna-

tuurlijkwelvanhetonderwerpafhangt.Hetwerktheelfijnen

issomsookverhelderendvoorhetschrijvenvaneenaanvraag.

Vooreeninternationaleco-productieishetoverigensheelge-

bruikelijkomeentrailertemakenvoorco-financiers.Datheb

iklaatstookgedaan.Diesituatiekomtsteedsvakervoor.”

Suzanne van Voorst, producent IDTV Docs“Wijhebbeneenpaarkeerontheffinggevraagd.Eenvoorbeeld

isdefilmoverLiesbethList(Heb me lief-red)vanDeborahvan

Dam.Toenzijbijonskwammethaarfilmplanhadzealge-

draaid.WijhebbenbijdeaanvraaghetMediafondsuitgelegd

watdesituatiewasenookgedraaidmateriaalbijdeaanvraag

gevoegd.Hetbleekgeenprobleem,wehebbengeldgekregen.

Watvakervoorkomtisdatereenoftweedagengedraaid

wordt.Dangaathetomeenspecifiekegebeurtenis,waarvanje

weetdatheteenmaligisenbelangrijkvoordefilm.Iklegdat

danuitineenbriefdieikbijdeaanvraagdoe.Datiseigenlijk

nooiteenprobleemgeweest.Tochishetgekdatjealleenbij

wijzevanuitzonderingzoumogendraaien,terwijlhetjuist

heelnormaalzoumoetenzijn.Zehebbendezeregelingevoerd

omdatzebangzijndatmakersalseenkipzonderkopgaan

draaien.Zewillenhendwingenomeerstgoedoppapierte

zettenwathetplanis.Ikbegrijphunpuntwel,maarsomsben

jegenoodzaaktomalvasttegaandraaien.ZoalsnudeOccupy-

beweging.Daarstaannuzo’nzesmakerstefilmen.Niemand

gaateerstdriemaandenopeenscenariosubsidiezittenwach-

ten.Danbenjegewoontelaat.

Ikzouerergvoorzijnalszesoepelermetdieregelomgaan.

Nietsteedsuitzonderingenmaken,maarhetdraaienvoor

desubsidieaanvraagstructureeltoestaanenook,datjereeds

gedraaidemateriaalmeegenomenwordtbijdebeoordeling.”/

voor de aanvraagGeen opnamen

anafhetbeginwilhetMediafondsbijeenproductie

betrokkenzijnennietpasalseralgedraaidis.Alleen

zodenkthetfondszijntaak,hetbevorderenvande

ontwikkelingvanartistiekhoogwaardigeprogramma’s,te

kunnenuitvoeren.Hetfondsvreestdathetanderseenfinan-

cieringsfondszouwordeninplaatsvaneenstimuleringsfonds.

Ookwilhetvoorkomendatprojectentejournalistiekworden

inplaatsvanartistiek.Blijkbaarleefterdeangstbijhetfonds

datsneldraaien,ondoordachtdraaienkanzijn.

Voordocumentairemakerskandehierbesprokenregelhet

lastigermakenomintespelenopdewerkelijkheid.HetMedia-

fondsbeseftdatentoontsouplessealshetbijvoorbeeldgaat

omuniekegelegenhedendiezichnietmeerzullenvoordoen

opeenlatermoment.Hetbestuurkanvoordezespecifieke

opnamesuitzonderingenmaken.Zoiserinoverlegmethet

Mediafondsnogwelwatmeermogelijk.Tochblijvendocumen-

tairemakersworstelenmetdezeregelalishetmaaromdatze

hetgevoelhebbendathetindruisttegendeaardvanhetvak.

Anneloor van Heemstra, documentairemaker“Deregelvindikechtonhandig.Tijdensderesearchvaneen

jeugddocumentaire,bedachtikmedatikdehoofdpersooneen

videodagboekwildelatenmaken.Ikmoestdatnatuurlijkuit-

proberenenhebhemeencameragegevenomtekijkenofdat

werkte.Datbleekinderdaadheelgoedtewerken.Maartoen

weeenmaalgingendraaien,wasallesergonnatuurlijkomdat

hijallesaleenkeerhadverteld.Ikhebtoenhetoriginele

videodagboekindefilmgebruikt,ookalmagdatofficieelniet.

Daarloopjealsmakervakertegenaan,dattijdensderesearch

hetverhaalalhelemaalwordtvertelddoordemensendieje

indefilmwilthebben.Jekuntdandegesprekkenalopnemen,

zoalsikdathebgedaan,ofeendeelvanhetverhaallatenlig-

genenderestaanvullenmetjeeigenfantasie.HetMediafonds

wilnueenmaaleenvolledigscriptlezen.”

V

Het Mediafonds hanteert de regel dat er nog geen opnames voor het

programma mogen hebben plaatsgevonden, voor de aanvraag wordt

ingediend. Bijna elke documentairemaker loopt wel eens tegen deze

regel aan. Ze zien iets, raken gefascineerd en willen er iets mee doen;

het liefst gelijk draaien. De beruchte eis van het Mediafonds zet daar,

bedoeld of onbedoeld, een rem op.

/Coleta Valkenburg en Chris Westendorp

Astronaut van Anneloor van Heemstra

Heb me lief

“Ik begrijp hun punt wel, maar soms ben je genoodzaakt om al vast te gaan draaien. Zoals nu de Occupy-beweging. Daar staan nu zo’n zes makers te filmen. Niemand gaat eerst drie maanden op een scena-riosubsidie zitten wachten. Dan ben je gewoon te laat.”


Holleeder

>

Maarten Treurniet is regisseur en voorzitter van VEVAM. In november

ging zijn film De Heineken Ontvoering voor een volle zaal (1700 man)

in de RAI in première. Dit nadat de rechter in een kort geding, dat

topcrimineel Willem Holleeder tegen de film had aangespannen,

groen licht had gegeven. De film laat een battle between two giants

zien: Holleeder, uiteindelijk de grootste crimineel van Nederland en

Heineken, toen de rijkste man van Nederland. Halverwege het inter-

view gaat de telefoon. Producent Frans van Gestel meldt dat nu twee

andere in de film opgevoerde criminelen, Jan Boellaard en Frans Meijer,

op hun beurt een kort geding zijn begonnen. Hilariteit alom.

/Peter Dop

en het kabelcontract

reurniet:‘Nuhebjeeenscoop.Alleenjammerdat

dieGazetnietoptijduitkomt.Hebjeernogniets

aan’.Hijsmstweleenbevrienderelatiebijdepolitie

metdevraagofhijbeveiligingnodigheeft.Antwoord:‘Voor

MeijertweeWeesgegroetjes(Meijerisovertuigdkatholiek,

PD);overBoellaarddenkikna’.Treurniet:‘Diemanisonbe-

rekenbaar.Hijwasscherpschutter.Nadathijvrijkwamheeft

hijnog11jaargezetenomdathijindehaveneendouanier

doodschootmet2kilococaïneinzijnauto’.

De film is voor een deel in Zuid-Afrika gedraaid.Maarten Treurniet: Meerdandehelft.WijhebbeninNe-

derlandgeentaxrebate-maatregel.Endathebbenzeinde

landenomonsheenwel.Enookeenontwikkelingslandals

Zuid-Afrika.Alsjedaargaatfilmenenjegeeftdaarmeerdan

dehelftvanjebudgetuit,dankrijgje20%terug.Alsofjehier

geenBTWhoefttebetalen,zegmaar.Daarbijzijndearbeids-

krachtendaargoedkoper.Jebrengtdusmeerdandehelftvan

aljeNederlandsegeldnaarhetbuitenland.DeNederlandse

economieschieterbijin.Endatisinmiddelsbijelkegrote

Nederlandsefilmhetgeval.Zodatjezietdatdepostproductie

bedrijveninNederlandnieteensmeereenbestaankunnen

opbouwen.DiebeginnenallemaaleenfiliaalinBelgiëomdie

maatregelteomzeilen.Datisvandegekke.

WemoestennaarSintMaartenvoordiefilm.Eenstukje

speeltzichdaaraf.MaaropSintMaartenisniets.Daaris

geenfilmindustrie.Erzijngeenoudeauto’s;nietdegenedie

jenodighebt.Jemoetereigenlijkallesheenbrengenenin

Zuid-Afrikaiservanalles.HeelveelgroteAmerikaansefilms

wordendaargedraaid.Jehebtdaarpalmstranden,zee,zon,

grootstedelijkedingen.Wehebbenheelveelinterieursin

destudiogedraaid,decorsgebouwd.DeParijsestratenzijn

daargedraaid.EigenlijkalleswatjeherkentisinNederland

gedraaidenalleswatjenietherkentinZuid-Afrika.We

stondendaarineenatoomcentrum,waarzeprotonenop

kankercellen,tumorenafschieten.Eengrootcomplexvlakbij

Kaapstad.Daarhebbenwehetvliegveld,hetNederlandsepo-

litiebureau,deverhoorkamers,hetziekenhuisenhetPieter

Baancentrumgedraaid.Allemaalinééncomplex.Jehebtdaar

inZuid-Afrikaheelveelverschillendesoortenarchitectuur

bijelkaar.Watdatbetreftkunjedaareigenlijkallesdraaien.

Datiswelbijzondervandatland.Maarikhadhetlieverin

Nederlandgedraaid.

WatwehiernodighebbeniseentaxshelterzoalsinBelgië.

Bijnaelkfatsoenlijklandheeftdatomdeuitlooptebeper-

ken.DeNederlandsefilmsgaannaarBelgiëofDuitsland.

Maarmetzo’nconstructiekomenerookweerDuitsefilmste-

rugnaarNederland.Datmaaktjeonderdeelvaneenpakket.

Alsjedanproducentbent,kunjedaarmeeonderhandelen.Je

kuntzeggentegenjeBelgischecoproducent:‘Alsjijeenfilm

inNederlandkomtdoen,komikeenfilminBelgiëdoen.Zo

maakjegebruikvanelkaar.Nuishetéénrichtingsverkeer.

AlleshupNederlanduit.Eenenormekapitaalvlucht.

Hetrareisookdatalsjenaardebioscoopcijferskijkt,Neder-

landsefilmshetheelerggoeddoen.Vergelekenmetallelan-

denomonsheenisereenenormeinhaalslag.Toenikbegon

inde80-erjarenwasdeNederlandsefilmslecht,échtslecht.

Datjemetschaamroodindebioscoopzat.Zoeind90-erjaren

ishetbetergeworden.DeNederlandsefilmheeftlangeen

slechtenaamgehadbijhetNederlandsepubliek.Langzamer-

handisdatnietmeerzo.Meerdan25%vandemensendie

naareenbioscoopgaan,gaatnunaareenNederlandsefilm.

Datisnognooitzohooggeweest.Datisookhogerdaninde

landenomonsheen.

Je had een wel heel ervaren filmacteur, Rutger Hauer en een viertal niet of minder ervaren acteurs. Is dat van invloed geweest op je manier van draaien?MT: Eenbeetjewel.GiulioBiccari,mijnZuid-Afrikaanse

cameramanzeidatonervarenacteursnooituitkomenophun

merkje.Enalsjeeenovershouldermaakt,snappenzeniet

datzeiemandgaanafdekken.OphetmomentdatReinout

(ScholtenvanAschat)naarlinksbuigt,gaatRutgerHauer

mee,zodathijzorgtdathijzelfinbeeldblijft.DuswatGiulio

zeiwas:‘wegaandecameraopsliderszetten’.Daarhadik

nognooitmeegedraaid.Diestaatopeenstatiefenheeft

tweehulpstatiefjeseneriseenkleinstukjerails.Daarstaat

decameraopenjekuntdusalscameramanhelemaalmee-

bewegen.Datbetekentdatalsiemandniethelemaalgoed

uitkomt,jehetzelfkancorrigeren.Datwerktebriljant.

Ikhebmettweecamera’sgedraaid,eigenlijkookomdatik

metRutgergingdraaien.Ikzeitegendeproducentdatik

nietvoorhetdilemmawildekomen,datRutgeralleenzijn

bestgingdoenvooreenclose-up.Ikwildeeenruimershoten

T

>

Heineken, Maarten Treurniet, foto: Pief Weyman

foto: Pief Weyman

11gazet/ 2011/2 doen!gazet/ 2011/2 doen!

eenclose-upinéénkeerdraaien.Zodatjealtijdtegenhem

kanzeggen:‘wezijneenclose-upaanhetdraaien’.Datweet

hijnatuurlijkookwel.InAmerikawordtgeenenkelefilm

metééncameragedraaid.Hetwerktalseentrein.Ikzou

nooitmeermetééncamerawillendraaien.Hetisnietheel

ergveelduurderenhetleverttweekeerzoveelshotsop.En

bijnaalleNederlandsefilmsgaaneenbeetjemankaaneen

tekortaanshots.Jedraaitineenspeelfilmnooitmeerdan

tussende17en23shotsperdag.Dusalsjehetmettwee

camera’skuntdoen,hebjehetineensover40tot45shotsen

danbenjeechtaanhetfilmen.

Naast filmmaker ben je voorzitter van VEVAM. Is dat te combineren?MT: Hetislastig.Wantjebentindiefunctietocheenbeetje

devijandvandeproducent.ToenikbijVEVAMkwam,ontdek-

teikdatdetoenmaligedirecteurmeerdaneentonperjaar

verdiendeenereigenlijknooitwas.Vervolgensontdekten

weallerleimisstandenendielijstwerd,toenikereenmaal

zat,noggroter.Zobleekbijv.datereenserieregelingwas,

dieinhielddatalsjealsregisseureenwerkregisseertdatuit

meerdereafleveringenbestaat,deproducentervanuitging

datjenaeenpaarafleveringenhettrucjewelkende.Dus

werdjouwauteursrechtminder‘waard’enhetgelddatje

daarvoorkreeg,moestdannaardeproducentgaan.Daarom

kreegjevoordelatereafleveringenvaneenserienogmaar

5%vandegeldeninplaatsvandeoorspronkelijke30%.Een

bizarremaatregel.Ikwildedaareeneindaanmaken.Atede

JongwerdindietijdvoorzittervanVEVAM,maarwastoch

tebangvoordieproducenten.MarkNelissenenikwaren

hetbrutaalst,wijzeidendatdatnietkon.Helemaaltoenwij

ontdektenwatergebeurdealsergeenscenarioisvooreen

televisieprogramma.Alsdatuitgezondenwerd,vuldedepro-

ducentzichzelfinalsscenarist.Enkreeghijdusookdatgeld.

Hetbleekdater1,3miljoeneuroperjaarnaardeproducen-

tengingvooreenscenariodatnooitgeschrevenis.Toenbrak

mijnklomp.Iedereenzei:‘tja,maarhetisallemaalvolgens

deregelsgegaan’.Schandalig.Dateentelevisieproducent

100.000europerjaarkrijgtvoorhetnietschrijvenvanOnt-

bijttelevisie.Alsjedankijktwathetgemiddeldesalarisvan

eenregisseuris,wordjegek.DustoenAtedeJongopstapte,

melddeikmeaanalsvoorzitter.EnbenikmetMarkNelissen

eensoortvancampagnebegonnen.Wehebbeneerstopeen

ledenvergaderingdieserieregelingafgeschaft.Opvallendwas

datzelfssommigeproducentendaarvoorstemden.Entoen

hebbenwealleproducentenuitdevereniginggezet,zodat

weeenverenigingvooralleenregisseurswerden.

Er was sprake van een rare tweedeling, wat de producenten betreft. MT: Ja.Deproducentenvangenoptweemanierengeld.Als

bedrijfviaSEKAM,d.i.deorganisatievanproductiehuizen.

MaarookviaVEVAMalsproducentinpersoon.Zijvondenn.l.

datalseenproducenteenauteursrechterlijkbeschermdwerk

produceert,hijookrechtheeftopauteursgeld.Hetkanzijn

dathijsomsinhoudelijkeinvloedheeft,maardatmaakthem

nogniettoteenauteur.Voorderestzijnzea)inloondienst

bijhuneigenbedrijfofhetbedrijfwaarvoorzewerkenen

b)zijnhetdescenaristenenderegisseurdiehetcreatieve

werkdoen.Eninsommigegevallenishetdescenaristdiehet

formatbedenkt.

Alsjedietweegeldstromenbijelkaargaatoptellen,ishet

verschilgigantisch.Dushebbenwijervoorgezorgddat

zevanafhettweedekwartaalvan2010geenlidmeervan

VEVAMwaren.Entegelijkertijdhebbenwebijdeonderhan-

delingenbedongendatweeennormaalaandeelkrijgenvoor

hetresterendegedeeltevan2010.Datkomtneeropnaar

verwachting4,5miljoenvoorderegisseursopjaarbasis.

Er komt een nieuw kabelcontract en voor het einde van het jaar moet iedereen er uit zijn.MT: Ja,westurennuaanoparbitrage.Hetkabelcollectief

bestaatuittweegroepen.DeAgicoa-groependeCISAC-

groep.AgicoaiseenZwitsersbedrijfdatallebuitenlandse

producentenalsklantheeft.Diezorgenervoordatvooral

Amerikaanseproducentenhungeldkrijgen.CISACisdein-

ternationalekoepelvanauteursrechtenorganisaties.Datzijn

decomponisten(BUMA),deschrijvers(LIRA)endebeeldma-

kers(Pictoright).VEVAMzattotvoorkortmetSEKAMinde

Agicoa-groep.NuVEVAMalleenregisseursvertegenwoordigt,

isVEVAMnaardeCISAC-groepverhuisd.

Nuishetzodatvanhettotaalbedragdatperjaardoorde

kabelmaatschappijenbetaaldwordt(zo’n50miljoen),er60%

naarAgicoaen40%naarCISACgaat.Alleen:voordereparti-

tieoverdeafgelopenjaren,dienogmoetplaatsvinden,geldt

deoudeconstructie.Deconstructiewaarinwijnogdeeluit-

maaktenvanAgicoa.Dathoudtindateenderdevanhetgeld

vanAgicoanaarSEKAMgaat.DehelftvanSEKAMgaatdan

naarVEVAM.Waarvanweer80%naardeproducentengaat.

Omderegisseursmethunarmzaligefooitjeafteschepen.

Sinds1januari2011zitVEVAMalszelfstandigepartijbij

deonderhandelingenoverhetkabelcontract.Daarvoorzat

SEKAMnamensVEVAMaandeonderhandelingstafel.Kanje

nagaan.Regisseurshaddenhelemaalgeensteminhetgeheel.

Nuduswel.Wepleitenvooreeneerlijkeverdeling.Eerlijkbe-

>

tekentvolgensonsdatBUMAendeproducentenmoeteninle-

veren.Geeneenvoudigediscussie,wekomeneraltijdenniet

uit.Erwerdbeslotenhetoudekabelcontractteverlengentot

1juli2011.Endaarnabeslotenweweerhetmetnogeenhalf

jaarteverlengentot1januari2012.Welmetdeintentieom

erdanuittezijnoverdieverdeling.Nuvolgtdusarbitrage.

ErzijnnuallerleijuridischegevechtenmetSEKAM,diespijt

heefthoezehetmetVEVAMin2010heeftuitonderhandeld

enopslinksemanierenprobeertdatgeldweerbinnente

halen.Eenvandemanierenwaaropzedatdoenisdoorde

kabelbedrijvenaanzichtebinden.Zezijnmetdekabelaars

enomroepeneenverenigingbegonnen,RoDAP,omregis-

seursenscenaristenzoveelmogelijkbuitenspeltezetten.Ze

vindenhetbelachelijkdatregisseursüberhauptgeldkrijgen

uitdekabelovereenkomst.Daarvaltondertussenookinter-

nettelevisieonder.Enzijwillenalhetgeldhebben.Feitelijk

willenzehethelestelselonderuithebbenenwillenzedatde

kabelaarrechtstreeksgaatbetalenaandeproducentenineen

groteredealmetdeomroepen.Nou,danwetenwewelhoe

datgaat.DebedoelingvandeproducentenmetdieRoDAPis

omviadekabelaarsopeenanderemaniereendealtemaken

metdeomroepenendekabelaars.Omopdiemanieralle

andererechthebbendeneruittefietsen.Zijhebbendustotaal

watandersvoorogen.

Vooralsnogwordterzo’n50miljoeneurobetaalddoorde

kabelaarsaanhetkabelcollectief.Inhetkabelcollectiefzitten

deproducenten,schrijvers,componisten,beeldendekun-

stenaarsenwij.NORMA(deacteurs)nogniet,hoewelzeer

welbijzoudenmoetenhoren.50miljoeniseenhoopgeld.

DaarvangaateengrootdeelnaarAmerika,omdatmeerdan

dehelftvanwateruitgezondenwordtAmerikaansis.Dat

zeggenze.Volgensmijishetminderenikhebnooitcijfers

geziendiedatstaven.VeelgeldverdwijntdusviaZwitserland

naarAmerikaenoverhetanderedeelhebbenweruzie.We

proberenalgeruimetijdeennormaalpercentagetekrij-

genvoorVEVAMenikvinddatweopzijnminstnetzoveel

moetenkrijgenalsdescenaristen.Bijelktelevisieprogramma

iseenregisseurennietbijelktelevisieprogrammaiseen

scenarist.Demuziekkrijgtvaakveelteveel.Daarzittenook

producenten.Diehebbenhuneigenmuziekuitgeverijenvan-

genopzo’nmanierookweervanallesuitdatkabelcontract.

Deproducentenberoepenzichophetfeitdatzeallerechten

nodighebbenomüberhaupthunwerkteexploiteren.Dat

isnietwaar.Sindsjaarendaghebbenzijdierechtennieten

wordenzecollectiefbeheerd.NamelijkdoorSEKAM,VEVAM

enLIRA.Deregeringwilookdatzecollectiefbeheerdwor-

den.Deproducentenproberendaarnuonderuittekomen.

Zehebbeneerstvergeefsgeprobeerddeauteurswetteveran-

deren.Maarnuwillenzehethelestelselonderuithebben.

Heel veel mensen denken dat producenten die rechten nodig hebben.MT: Heelveelproducentendenkendatzelfook.Deprodu-

centenhebbenzelfeencollectievebeheersorganisatie,waar

zeeencontractmeehebben.Duszijbeschikkenwatdat

Brownian Movement

>

foto: Pief Weyman

“Het bleek dat er 1,3 miljoen euro per jaar naar de producenten ging voor een scenario dat nooit geschreven is.”


(advertentie)

Nu of Nooit!Gezocht: plannen voor kleurrijk jeugddrama van 25 minuten

Het Mediafonds en Z@pp presenteren Nu of Nooit!, een eenmalige regeling voor de ontwikkeling en realisering van cultureel divers jeugddrama met een lengte van 25 minuten voor de oudste doelgroep van Z@pp (8-12 jaar).

Er wordt gezocht naar toegankelijke, fi lmische, krachtig vertelde verhalen die geworteld zijn in de hedendaagse multiculturele samenleving. Nu of Nooit! richt zich op regisseurs en relatief beginnende of ervaren scenaristen. Zij dienen samen met een omroep en bij voorkeur met een buitenproducent projecten in.

Deadline voor ontwikkelingsaanvragen: maandag 23 januari 2012 17.00 uur.

Meer informatie: www.mediafonds.nl

Do

nke

y Girl Le

mm

ing

Film

/ VP

RO

. Fo

to: V

ictor A

rno

lds

betreftalnieteensoverallerechten.Daarbijzeggenzedatze

voordeexploitatiedierechtennodighebben.Datisnietzo

wantsindsjaarendaghebbenwijeencollectieveinningvan

dierechtenenzijhebbendusnooitdierechtennodiggehad.

Hetgaathierbijovereenspecifiekonderdeelvandierechten.

Namelijkalserietsuitgezondenwordtopdekabel.Dekabel-

aarbetaaltdaardaneenvergoedingvoorendievergoeding

moetverdeeldworden.Hetprobleemisdaterindewetstaat

datereenbillijkevergoedingmoetzijnvoordeauteurs.

Dieregelingwerkttotnutoenietindepraktijk.Alsjehet

aandeproducentenoverlaatomtebepalenwateenbillijke

vergoedingis,danwetenwijwelwaarhetopuitdraait.Dus

vindenwijaltijdendathetcollectiefgeregeldmoetworden.

Datvindtderegeringook.Allelandenomonsheendoen

hetzelfde.Deproducentenwillendatafschaffen.Zewillen

hetrechtstreeksmetdemakersafspreken.Jeweetnietwat

ergaatgebeurenindetoekomst.Wieweetkomterweleen

downloadsitewaardieproducentalzijnfilmwerkenopzet.

Waarbijdedownloaderpertikmoetbetalen.Danziejeer

nooitmeerwatvanterug.

Je zei eens dat als elke regisseur bij zijn contractbe-spreking over die VEVAMregel begint, die producenten dat gezeik al gauw zat zijn en overstag gaan.MT: Zijzijngewendomhethardballtespelen.Enregisseurs

durvendatnooit.Inprincipekosthetdeproducentgeen

centomdatregeltjevanVEVAMofLIRAinhuncontractte

zetten.WantdekabelaarbetaaltenhetwordtdoordeCBO

uitgekeerd.Maaralsregisseurdelfjealgauwhetonderspit

tegenoverdeproducent.Diezegtgewoon:‘sorry,datgaanwe

nietdoen’.Endanmoetjeheelsterkinjeschoenenstaan.

IkhebdatbijDe Heineken Ontvoeringdoorgevoerdtotzij,IDTV,

hetnietmeerdurfdenteweigeren.Ikhebgeencontract

getekendgewoon.Opeengegevenmomenthebikgezegd:

‘jongensikganietnaarZuid-Afrikaalshetcontractniet

getekendis’.Wantikbenonverzekerddaar.Ikvalnietonder

deverzekeringvanIDTValsikgeencontractheb.Tweedagen

voorwenaarZuid-Afrikagingen,washet:‘oké,dandoenwe

het’.Nuhoorikzeernooitmeerover.Nietsaandehand.

Defilmisgewoongemaaktengeëxploiteerd.Hijgaatnaar

hetbuitenland,niemandheefterlastvan.Watnou:‘ikkan

diefilmnietproducerenzonderdatikdierechtenheb’.Slaat

helemaalnergensop.Maargoed,voormijwashetmisschien

makkelijkerdanvooriemandanders.Hetwasmijnscenario;

ikhadRutgerHauergevraagd;hetwasalmijnprojectvoor-

datIDTVhetuiteindelijkgingproduceren.Alsikhadgezegd:

‘sorry,danhoudikernumeeop’,dankostdatiedereen

handenvolgeldensterfthetproject.Hetwasookomdathet

inditgevalkon,datikdacht:‘ikmoethetdoen;ikbenvoor-

zittervandieclub;ikgatochnietdepotenondermijneigen

clubvandaanzagen’./

“Wat nou: ‘ik kan die film niet produceren zonder dat ik die rechten heb’.”

foto: Pief Weyman www.moodfactory.com moodfactory MEDIANIEUWE

MAKERS

“True interactivity is not about clicking on icons or downloading files, it's about encouraging communication.” Edwin Schlossberg

effectief

engaging

creatief

effectief

cont

ent m

arke

ting

stor

ytel

ling

brandin

g

portfoliofilm

web

Social mediabranded content

print

artik

el

webvideo

website

animatie

branding

engaging

creatief

effectief

content m

arketin

g

story

tellin

g

branding

port

foliofil

m

visie

web Social m

edia

bran

ded

cont

ent

print artik

el

webvideo

website

anim

atie

branding

nieuws

engaging

creatief

effectief

content marketing

storytellingbranding

portfolio

film

web

Social media

print

artikel

webvideowebsiteanimatie

brandingnieuws engaging

creatief

brandin

g

portfolio

film

webSocial mediabranded contentartikel

website

nieuws engaging

crea

tief

content marketing

bran

ding

portfolio

film

Social mediabranded content

artikel

webvideo

websiteanim

atie

brandingcreatief

effectief

content marketing

branding

port

folio

filmvisieweb Social media

branded content

print

artikel

webvideowebsite

animatie

branding

nieuwsstorytelling

engagingcreatief

effectiefcontent marketingstorytelling branding


“Zelfs de meest succesvolle films hebben ook nog funding nodig. Dat is overigens iets dat de branche beter moet uitleggen aan de politiek en aan zich zelf.”

Twee of drie dingen die ik opstak bij de politie

evrijheidendegebodenkansenwareneengoede

redenomereenpaarjaarteblijven,maarnieteens

debelangrijkste:degroteverrassingwasdatde,

dezepolitiemijzoaangenaamverraste.Ikhaddaarvóórgeen

hogepetopvanhetinstituut.Ikhoordenietbijdepolitie-

hatersofdestenengooiers,maarstondernogalsceptischte-

genover,gevoeddooroudeoordelenenvooroordelen.Vandat

beeldbleekweinigtekloppenenikhebhetnogalbijmoeten

stellen.Depolitiebleekopener,slimmer,modernerenmen-

selijkerdanikvermoedhad–ookzijnzenietdevijandvan

hetvolk,ófvandekunstenaars.Wiehiermeervanwilweten

kaneenkijkjenemenopwww.deonbekendepolitie.nl,een

doormijbedachtenuitgevoerdprojectvanwebfilmpjes.Het

afsluitendeMijn beeld van de politie toontmetvoorbeeldenhoe

mijnpolitiebeeldveranderdis.Hierondervolgentweekanten

vanmijnpolitieverblijfdieikalsfilmerleerzaamvondendie

mogelijkinteressantzijnvoorcollega-filmmakers.

Het loon van eenvoudHeteerstebetrefthetmaakwerkenlaatzichintweewoorden

samenvatten:loondienstencamjo.Ikwerkteeigenlijkaltijd

alsfreelancerofzzp-er.Envoorzoverikdocudraaidewas

datvanzelfsprekendmetdegebruikelijkeploeg,metcamera

engeluidnaastregie.Opdiemanierwerkendhadikbijdeze

werkgeverhooguiteenfractiekunnenmakenvanwatik

gemaaktheb:tweelangeredocumentaires,eenpaaranima-

tiefilmpjesvoorinterngebruikenbovengenoemdeserievan

24webfilmpjes,terlengtevantweelangefilms.Ikbeperk

meeventotditlaatsteproject.

Uitgangspuntwasomdewerkelijkheidvandepolitieenhet

politiewerktetonen–zonderklopklop,zondersensatie.Ik

vonddienamelijkalinteressantgenoeg.EnwatdePRbetrof,

lagdaareengat.NatuurlijkheefthetAmsterdamsekorps

eeneigenAV-afdeling,maardiewerktenaaninternefilms,

hanteerdeneenouderwetsestijlenvooral:zededenhetalzo

lang,zehoordenerbij,zehaddenbepaaldgeenbuitenstaan-

derblik.Hetwasmijnvoorstelomopeenanderemanieraan

hetimagotewerken:viaeencaleidoscoopvanhelekorte,in-

formatievefilmpjes(minidocsvangemiddeld4minuten),te

publicerenopdeeigenwebsite.Iksteldezelfdeonderwerpen

voorenwerdvolstrektvrijgelatenbijdeuitvoering.Decon-

trolekwamachteraf,alsikmijnmontagestoondeaanmijn

tweechefs.HetbetekendenietdatikkritieklozePRmoest

maken:ookproblemenkomentersprake,zoalsdiscriminatie

ofdeaanpakvanmensenhandel.Ikdenkdatjemijnstatus

kanbeschrijvenalsergenstussendievaneenopdrachtfilmer

eneenembedded journalistin.Misschienhetopvallendstwas

datmijnopdrachtgeverhetvoordeelinzagvanzo’nbuiten-

staanderblikendefilmpjesomhelsde.

D

“Filmen, tenminste documen-tair filmen, is dan net zo direct geworden als schrijven of schilderen.”

“Ik hoorde niet bij de politie-haters of de stenengooiers, maar stond er nogal sceptisch tegenover, gevoed door oude oordelen en vooroordelen.”

>

Sony’s kleinste HD-camera (mini DV), richtmicrofoon, twee zenders.

Dat had ik niet gedacht, dat ik nog eens zou werken voor de

Amsterdamse politie. Maar ik heb het gedaan, met erg veel plezier

en energie, in het langste dienstverband dat ik ooit had: vier en een

half jaar. Ik had filosofie gestudeerd en keek uit naar een manier om

die nieuwe liefde ook in de praktijk te kunnen brengen. Precies op

dat moment zocht de politie Amsterdam-Amstelland een groep net

afgestudeerde buitenstaanders, om in een vrije rol onderzoek te

doen, blinde vlekken aan te wijzen en een frisse wind te laten waaien

in deze doorgaans gesloten organisatie. Ik werd aangenomen als

filosoof èn filmer, en kreeg uitgebreid de kans om te doen wat ik

wilde. Als praktisch filosoof onderzocht en beschreef ik het (straat)

gezag van deze politie. Als filmer maakte ik een aantal films voor

intern gebruik, en een serie van 24 korte webfilmpjes voor iedereen:

De onbekende politie. /Jurriën Rood

Omdat mijn fiets daar stond (1966)

16 17gazet/ 2011/2 doen!gazet/ 2011/2 doen!

meppendeAmsterdamsepolitieinvanGasterensfameuze

Omdat mijn fiets daar stond.Ofsoortgelijkenieuwsbeelden

uitanderelanden,Amerikavoorop.Statetroopersbestormen

eenstudentencampus,Four dead in Ohio–datwerk.Enzeker

ookopgrondvanspeelfilms.OfdienuAmerikaanswaren

(Serpico),Nederlands(Lek)ofFrans(La Haine)deednietterzake.

Politieblijftpolitie.Endiepolitiegebruikteteveelgeweld,

wascorruptenlui,ofanderszinskwaadaardig.Kortom:Politie

is er om te wantrouwen.WatikvanmijnverblijfbijdeAmster-

damsepolitieleerde,washoezeeriknogsteedsbeïnvloed

werddoordezeoudebeeldenenhoelangzeinstandwaren

gebleven.Hetnegatieveimagebleekzichzeerhardnekkig

vastgezettehebbeninmijnhoofd,allesdankzijsterkebeel-

denenbeeldvertellingen.

Ikdenkdatikdaarinnietdeenigeben.Becijferdisdatinde

regioAmsterdam-Amstellandjaarlijksmaximaaldehelftvan

debevolkingopdeeenofanderemaniereendirectcontact

heeftmetdepolitie.Zijkunnenhuneventueleoordeeldan

baserenoptenminsteéénervaring;derestisaangewezenop

indirecteberichten.Opdeverhalenvananderentijdensde

bekendeverjaardagsfeestjes,maarvooralopdeberichtgeving

indemedia.Energaatgeendagvoorbijofdepolitiefigu-

reertineenofandermediabericht,zestaatinhetcentrum

vandebelangstelling.Ookdatvaltjewaarschijnlijkpas

goedopalsjeerwerkt.Diepubliciteitisvaaknegatief,enal

helemaalalsjekijktnaarinternetfora.Ophetwebheefthet

politiepesten,zeopfoutenbetrappenendietriomfantelijk

vastleggenmethetmobieltjeeenhogevluchtgenomen,alsof

deanti-autoritairerevoltevanveertigjaargeledennogelke

dagmoetwordenovergedaan.Depolitiekomteruittevoor-

schijnalseensta-in-de-wegenhinderpaalvoordeonbegrens-

depersoonlijkevrijheid.Hiergaathetmeernieteensom

datdienegatievetoononterechtis(datisze).Tijdensmijn

meelopenmetstraatagentenvielmeophoezeerzijgewend

zijngeraaktaanallenegatievepubliciteit,dezegelatenaccep-

terenenervaakalvanuitgaan.Media-aandachtstaatvoor

velensynoniemaankritiek.

Duidelijkerdandaarvóórrealiseerdeikmewatdemachtis

vanbeelden,dusvanfilms(speel-,docu,reportage,nieuws-

bericht,webfilmpjeetc).Dieisenorm.Ikdachteigenlijkdat

mijnberoepenzijnproductenmaatschappelijknietergbe-

langrijkwaren.Zekerinditland,waareennieuwespeelfilm

geennieuwsis(zoalsinFrankrijk)enhetberoepvanregis-

seurnietinaanzienstaat(zoalsinDuitsland).Deervaring

leertookdatapartefilms,oftv-series,documentairesof

actualiteitsitems,opzichzelfmeestalgeenmaatschappelijke

aardverschuivingenteweegbrengen.Datvielzoopaanhet

verzoeningsprojectVideolettersinvoormaligJoegoslavië:ieder-

eenwildeeraanmeewerken,wanthierwarennueensfilms

diedirecte invloed in de werkelijkheidgingenhebben.Enmeestal

hebbenzedieinvloedjuistniét.Filmiseentoeschouwer,een

soortluxeproduct;schitterendomtemaken,maarhetheeft

geeninvloedenzalzekerdewereldnietveranderen.Zoluidt

ongeveerdegedachtegangvandebescheidenfilmer,enik

denkdatiknietdeenigewasdiehaaraanhing.

Nietmeer.Hetthemapolitiedruktemeerophoetotaales-

sentieelfilmbeeldenzijngewordenindemaatschappelijke

beeldvorming.Ikwéétdatdiebeeldenlangnietaltijdzorg-

vuldiggekozenofwaarachtigzijn,zekerindrama.Geweldda-

digepolitie,vloekendeagenten,cynischemachtsmisbruikers

–ookinfilmkringenwordendeclichésgedachteloosherhaald

alsofheteeuwigewaarhedenzijn.Samengevoegdvormenze

eenenormekrachtomdatzesluipenderwijsdebeeldvorming

bepalen.Ikvraagmeafoferopfilm-enmediaopleidingen

ooitaandachtbesteedwordtaandemaatschappelijke

invloedvanfilmbeelden.OfbijdeDDG?Bijhetitem‘de

verantwoordelijkheidvaneenfilmmaker’klinktmeestal

spontaanhoongelach:wezijntochkunstenaarsmeteen

absolutevrijheidvanmeningsuiting?Enbovendien,wat

richtéénzo’nfilmnouuit?Jaja,maarbijelkaarhebbendie

beeldenjuistvéélinvloed.Enomgekeerdzouéénpakkende

speelfilmovereengoedecopvermoedelijkmeerbetekenen

danalmijnwoordenenwebfilmpjesbijelkaar.Imagoiseen

enorme,maatschappelijkekrachtenfilmstaatinhetmid-

delpuntvandatkrachtenveld./

“Het thema politie drukte me erop hoe totaal essentieel filmbeelden zijn geworden in de maatschappelijke beeldvorming.”

Sintel

Deanderepootwaaropditprojectrustisdecamjoaanpak.

Zelfdraaien,zelfgeluiddoenplusinterviews,zelfmonteren.

Datisnatuurlijkniksnieuws,íkheberalleenwattijdvoor

nodiggehad.Envondheteenverademing,omopdezema-

nierenachterelkaartekunnenfilmenalsik dat wilde,enniet

pasalsiemandandersdaar genoeg geld voor wilde geven.Levede

digitalerevolutie!Dankzijautofocus,automatischdiafragma

endekleineafmetingenvandedigicamera’skonikdoenwat

vroegergewoontespecialistischèntezwaarwas.Filmen,

tenminstedocumentairfilmen,isdannetzodirectgewor-

denalsschrijvenofschilderen.Hetéénmansdraaienbleek

bovendieneengrootvoordeeltehebben:ikkonoveralbijen

wasnietopdringerigaanwezig.Ofjenudekorpschefvolgt

dwarsdooreenmassavoetbalsupporters,ofpolitiestudenten

observeertdiehuneerstebekeuringenuitschrijven–ikkon

zonderproblemenernaaststaanmetdeuitstralingvaneen

videoamateur.Prima.Hetgebrekaanpoehakwammealleen

maargoeduit.

Reportagewerkdeedikzelf,voorinterviewsenuittelichten

situatiesmaakteikgebruikvaneenechtecameraman(Deen

vanderZaken),dieikdegewonedagprijsbetaalde.Bijdeze

filmpjes,waarinveelgepraatwordt,ishetgeluidminstenszo

belangrijkalshetbeeld.Metvallenenopstaanhebikonder

dekniegekregenommeteenrichtmicrofoonentweezender-

tjestewerken,endezaakzoindegatentehoudendathet

ookbruikbaarenverstaanbaarwas.Zoookmet,naasthetzelf

monteren(FCPopdeMac)develemogelijkhedenvantitels

(Boris)enanimaties(Photoshop,Motion).Primaverhalende

elementen,maarvroegeraltijdeenverweg-wereldvan

specialistenenlaboratorium,endúúr.Nuisheteenkwestie

vanwatuitzoeken,watpielen–enjehebthetopjescherm.

Ennudehamvraag:watkosttehet?Wantnatuurlijkspeelt

geldookhierdecentralerol.Ikverdiendeeenbovenmodaal

loon;aanzienlijkminderdandestandaarddagprijzendie

deDDGooitvaststelde,maarwelcontinuoverjaren,met

debijbehorendeaangenamekantenvangoedearbeidsvoor-

waarden,vakantiegeldetc.Daarbijkwamennogdekosten

vandecameraman,professionelepostproductie,ingehuurde

animatoren–betaaldvolgenshungewonetarief.Ikkom

voor2jaaren24filmpjesopplm.6000europer4minuten

webfilmpje.Ikdenkdateenoffertevaneenzelfstandigefilm-

makerofproducenttweeádriekeerzohoogzoubeginnen,

afhankelijkvandelastigheidgraad.Vande Cabrio-methode,een

webfilmpjegemaaktmetstriptekenaarGerritdeJager,werd

berekenddathetdooreenvrijeproducentgebudgetteerdzou

zijnopminstens30.000euro!Depolitieisnietrijkgenoeg

omzo’nbedragtebestedenaanéénkortfilmpje,laatstaan

vooreengroteserie.Hetbetekenthetverschiltussenietswel

ofnietmaken.

Ikvindnietdatfilmersstructureelonderbetaaldmoeten

worden.Maarhetvasthoudenaaneenhogestandaardqua

dagprijsencrewomvangetc.kanookbelemmerendwerken.

Erzijnveelmanierenvanfilmen.Watjeals(gediplomeerd,

DDG-)filmerbijzondermaakt,isnietzozeerdehogetechni-

schestandaard,maardevaardigheidomeenonderwerptot

eenverhaaltemaken(metfilmischemiddelen),waaranderen

alleenmaarbeeldenverzamelen.Erzijnongetwijfeldmeer

overheidsinstantiesenorganisatiesvoorhetalgemeenbelang

dieopenstaanvoordezevormvanverslaggeving,maargeen

enormebudgettenvoorpromo-filmshebben.Intussenstelde

deloondienstmijinstaatomeenoudideaalterealiseren:

eenpaarjaarlangeencontinue filmproductie.

De macht van beeldenAlsjeoverdepolitiepraat,kanjenietheenomdebeeld-

vorming.Dieisalmachtig.Laatikbijmezelfbeginnen.

Zoalsgezegdhaddepolitiebijmijgeengeweldigimage:

langgeledeneenbullebak,daarnaeenslapjanusendaarover-

heennogdeschaduwvaneenslechterolindeoorlog.Het

gaaternunietomdatditbeeldnietmeerklopte,maarhoe

hettotstandwasgekomen.Datwasnauwelijksopbasisvan

eigenervaringen,hoofdzakelijkopgrondvandemeningen

vananderen,enopgrondvanbeelden.Bijvoorbeeldvande

“Wat je als (gediplomeerd, DDG-) filmer bijzonder maakt, is niet zozeer de hoge technische standaard, maar de vaardigheid om een on-derwerp tot een verhaal te maken (met filmische mid-delen), waar anderen alleen maar beelden verzamelen.”

De onbekende politie (2009-2010)

De onbekende politie (2009-2010)

18 19gazet/ 2011/2 doen!gazet/ 2011/2 doen!

Small Town Murder Songs toont een gesloten gemeenschap in een weids landschap. Dan Geesin:Wijzittennueenjaarineenatelierinnoord-

oostGroningenenwezienomonsheendezelfdesoorttypes.

Dezefilmisredelijktastbaarvindik,indiezin.

Esther Rots:Ja?

DG:Datsoortweidsheid,endieboeren.Hetiswelanders,

maarikkanmeerwelgoedinvinden.

Ook in zo’n gemeenschap?DG:Ja.Zo’ngemeenschapvindikinteressant.

ER:Ikweeternietzoveelovertezeggen,ikvonddefilmeen

beetjemager.Diepolitiemangaatnaardievrouwtoeendie

moetdanzeggendatdieanderhetgedaanheeft.Datdoetze

ookendatisdandefilm.Ergebeurtweinig.Endeheletijd

diemuziek,waarvanikdenk:daargaanzeweer.Endietrage

beelden.

DG:HetwaseenbeetjeDown by Law-achtigebigmuziekvan-

uiteenalternative folkhoek.

ER:Indatgenrehebjeechtheelvettemuziek!Maarookdeze

muziekvondikmager.

DG:Erzatnietheelveelmuziekin,maarhetkwambijblok-

ken,meteengrootgebaar.Hetwaskaalendanouappa,voluit!

ER:Ja,wanttussendemuziekdoorzatgeenmuziek,hè?

DG:Nee,helemaalniks.Geensounddesign.

ER:Heelrealistischensimpel.

DG:Ja,daarhoudikvan.IkmoestdenkenaanMartinScor-

sese.Hoehijzijnmuziekheeftneergezetinzijnvroegere

werk.InMean Streets.Alsdejongenseenbarinlopendanzet

hijkeiharddeRollingStonesin.

ER:Ditsoortreligieuzemuziekkanechtzowerkendatjeuit

jedakgaat.Hetkanzoopruiendenmooizijn,zodoorelkaar.

Hoeheethet,a capella.

DG:InMean Streets zatookdezelfdetrucmetdevertraging

vandebeelden.Alsdemuziekinkwamdangingallesophalve

snelheid.

Werkt het, de manier waarop hij de muziek gebruikt?DG:Hetwerkt,hetdoetwelwat.

ER:Jebentonderdeindruk?

DG:Nou,onderdeindruk,ikvindheteengeslaagdwerk.

Ikzouhetnogweleenkeerkunnenzien.

ER:Echtwaar?Ikbenverbaasd!

CINÉ RENDEZ-VOUS/

Small Town Murder Songs voert ons naar een kleine Mennonitische

gemeenschap op het Canadese platteland. Geweld is taboe en een

politieman die geweld niet schuwt een outcast. Peter Stormare (een van

de boeven in Fargo van de gebroeders Coen) speelt Walter, de politie-

man die weer in de geweldloze gemeenschap wil worden opgenomen,

maar die ook de moord op een jonge vrouw moet oplossen. Het spoor

leidt hem naar zijn ex-vriendin Rita (Jill Hennessy) en haar nieuwe vriend

Steve (Eric McIntyre), de vermoedelijke moordenaar.

/Erik van Zuylen en Peter Dop

Esther Rots maakte de speelfilm Kan door huid heen (scenario, regie, montage) met in de hoofdrol Rifka Lodeizen. Haar echtgenoot Dan Geesin componeerde de muziek en ontwierp de sound-design. Esther won met haar film drie Gouden Kalveren en de DDG award. Ook Dan won een Gouden Kalf, dit jaar met zijn korte speelfilm Olifantenvoeten (scenario, regie, muziek), die Esther monteerde.

>

“Het was kaal en dan ouappa, voluit!”

Je moet gewoon dingen maken

en niet lullen

Esther Rots en Dan Geesin bezoeken Small Town Murder Songs van Ed Gass-Donnelly

Small Town Murder Songs20 21gazet/ 2011/2 doen!gazet/ 2011/2 doen!

DG:Ikvonddetitelheelergleuk:Small Town Murder Songs,

hetdeedmedenkenaanCanadesefolkmuziek,vooral

JoniMitchell.

ER:IkmoestaanNickCavedenken.Ikvonddehoofdpersoon

welheelfijn,daargingikheelerginmee,quatypeenhoe

diehetdeed,maarzijnex,Rita,methaarnieuwelover,die

vondiktotaalongeloofwaardig.Zewordtneergezetalseen

intelligentevrouwmeteenverledenendiepgang.

DG:Oja?Maardatwaszeniet,helemaalnietenzoisze

zekernietneergezet.

ER:Datvondikwel.

DG:Meteenverleden?

ER:Ja,endanhadzevandielangeblikjes,vandieblikjesvan

‘ikweethoehetzit’.Blikkenvanverstandhouding.Zekreeg

uitgebreiddetijdomeenmysterieusiemandtezijn.Endiela-

tenzedanietskrijgenmetzo’njongendienietmeerdaneen

typetjeis.Datvondikechtjammer.Geefdiejongendanook

evendetijdomtelatenzienwaaromdievrouwingodsnaam

methemis.Ikvondhemzo’narchetyperedneck,daarzat

weinigin.Endievrouwwasdathelemaalniet.Datwasecht

weleeninteressantmens.

DG: Zijwaseigenlijkverkeerdgecastvoorderol.

ER:Ja,eenvandetweewasverkeerd.

DG:Haarnieuweman,dieredneck,waswelgoed.

ER:Ja,alsdiemangoedwas,danwaszijfout.Hoedanook,

zepastennietbijelkaar.

DG:Ja,zemoesteengoedkoop,eenbeetjetrashykarakter

spelen,maarzijhadietsintelligentsendatondermijndehet

voormij.Zewasnietgoedkoop.

Waar is het de regisseur precies om te doen? Gaat het om het verhaal of om de ontwikkeling van de hoofdpersoon?ER:Volgensmijgaathetomeensoortvancinematografische

ervaring.Endaariseencontextomheengebouwd.Zoervaar

ikhet.Zewildeneenfilmmetlekkeremuziekeneenmooie

vervreemdendeomgeving,eenbeetjebizarretypetjeseneen

moord.

DG:Erwareneenpaarheelleukeblikkenenerwaseensub-

tielerelatietussenhemenzijnvader.

ER:Maarookdatstukjevondiknietgoeduitgewerkt.Jehebt

echthetgevoel:defilmmakerszijnnaardiestadjestoegegaan,

zehebbendaareenpaarwekengezetenenrondgekeken.Maar

ikvondnergensietsdoorschemerenvaninside information.

Helemaalniet.Hetbleefallemaalzoafstandelijk.Ikvondhet

daarommoeilijkomerinmeetegaan.

DG:Ikvindgeweldophetplattelandinteressant.Ergebeurt

veelachterdichtedeuren.Envechtenbuitendekroeg.

Mettweepolitieagentenvoor,laatikzeggen,140vierkante

kilometer.

In de film zie je nu en dan landschappen met daarin levensgroot teksten, bijbelcitaten. Hoe vonden jullie dat werken?DG:Heeluitgesproken.Ikpersoonlijkvonddatnietheel

interessant,teveelbelerend.

ER:Deeerstetweecitatenwel,maarhetwarenerwelvijf,

ofzo.Bijdederdebegonhetbijmijaleenbeetjetetrekken

inm’nbuik.

DG:Hetgeefteenontwikkelingaaninreligieuzezin.

Eentekstgaatover:‘alsjegeslagenwordt,keerdanookde

anderewangtoe’.

DG:DaarnakomtdecatharsisdatWalterzijnanderewang

toekeert.HijwordtflinkinelkaargeslagendoorSteve,

denieuwevriendvanzijnex.

Was dat niet om de dader te provoceren? En om zijn ex vriendin de ogen te openen?ER:Datlijktmevergezocht.

Esther, jij schrijft het scenario en Dan, jij leest het scenario. Wanneer mag jij iets lezen?DG:Bijkan door huid heenhebikhetscenarionietgelezen.

TerwijlEstherenhaarcrewmetRifkadraaiden,wasikparallel

daaraanbezigmetdeontwikkelingvaneensoorttaalinhet

geluid.Ikvolgdedeomstandighedenwaaraanzijwerdbloot-

gesteld,dekou,deeenzaamheid,deregen,deinvloedvande

seizoenen.Ikmaaktegebruikvandeklankenvanhethuis.

ER:OmdatwechronologischfilmdenkonDan,omdathijbest

welveelzag,zichvoorstellenwathetverhaalgingworden.

Maarhijheefttotopdedagvanvandaaggeenwoorduithet

scriptgelezen.

DG:Nee.Hetwaseenenormespeeltuin,diefilm.Delaatste

film,denieuwefilm,diehebikwelgelezen.

ER: Kan door huid heenhebiktothetbijnaklaarwasaan

niemandlatenlezen.ToenhebikhetaanChrisWestendorp

gegeven,zijwasdeeerstediehetlas.Erisnogeenenorme

schrijfpartijgeweest,endaarnaheeftzijmegerustgesteld,dat

hetklaarwasomingediendtewordenbijhetFilmfondsen

toenwashet‘hupdedeuruit’.Dusdaarheeftniemandzich

opwatvoormanierdanookinlopenbemoeien.

Had je dan geen producent?ER:Datwarenwezelf.IkenmijnbroerHugo.Enjemoeteen

bedrijferbijhebbendatminimaal2jaarstaatingeschreven.

DatwerdTrent,demanvanhetNFI.

Was dat een papieren constructie?ER:Nee,wehebbenhetmetzijndrieëngedaan.Trenttrad

ookopalsuitvoerendproducent.Wewarenechteenteam.

Maarvoordenieuwefilm;hetbegintaldatjeeenbijdrage

aanvraagtvoorhetscenario,dankrijgjevandiekantinput.

Wewerkennu,ikenHugo,metStienetteBosklopper.Diewil

hetheelvaaklezenenzeheeftookduidelijkhaarmening

daarover.Wehebbencommentaargekregenvan‘Realisatie’,

decommissievanhetFilmfonds.Tweescenarioschrijvers

hebbenernognaargekekenenzijnmethuninputgekomen.

Ikhebnogmeteenjournalistgezetenomtekijkenwater

realistischwasenwatniet.Zowarenerheelveelmensenen

meningen.

DG:Enalsikdaarkritischovermagzijn:iedereenheeftzijn

eigenbelang.

ER:Hetwerktvoormijaverechtsommensenietstelatenle-

zenvoordathetklaaris.Maarhetsysteemeistdat.Enikkreeg

ookalsopmerkingdatikzoafgeslotenwerk,datikniemand

toelaat.Endatklopt.Ikschermdemeafomdatikbangwas

voorteveelinput.Toenwerdergezegd:jemoetjeopenstellen.

Ikhebmeopengesteld.Maarhetscriptisernietbeterdoor

geworden.

DG:Tegendemensendieerbijbetrokkenwillenzijn,zegik:

‘komlangs,wegaanvoorjekoken’.Danwordjeerbijbetrok-

kenopeeninformelemanier.Wantwatoppapierstaat,isniet

wateruiteindelijkgebeurt.

ER:Wijonderzoekenelkestap,datisonzewerkwijze.Wij

voerennooiteenscriptuit.Jehebteenscène,productioneel

hebjeeenlocatienodigendrieacteursendatishet.Vanaf

datmomentgajeontwikkelen,bijelkescèneopnieuw.

DG:Eriseenenormverschiltussenontwikkelenenpro-

duceren.Producereninhetkadervanuitvoeren,verschilt

volslagenvanproducereninhetkadervanontwikkelen.

ER:Endatisessentieel.NetalsinjouwfilmOlifantenvoeten.

DG:Dieisooktotopdelaatstedagontwikkeld.

ER:Endatvindikzomoeilijkmetspeelfilm,wantzohebben

weKan door huid heengedaaneniedereenriep:oh!ah!enja

enamen.Maartegelijkertijdzegtmen:‘ja,hetisheelgoed

gegaan,maarzowerkenwenatuurlijkniet,hè!’Ikvinddatzo

raaralsjebedenkt:steleenfilmkosteenmiljoen.Danmoet

hetnietuitmakenhoejedatspendeert.Hetgaateromdat

iedervoorzicheenconstructiebedenktendurftteinvesteren

invoorhembelangrijkeaspecten.Voordeeenzijndatzware

specialeffects.Vooronsisdattijd.Wijkunnenmetdrieman

werkenmaardanhebbenwedriekeerzoveeldagennodig

alsiemanddiemetdertigmanopdesetstaat.Desomblijft

gelijk.MaarbijhetFilmfondswordtrustigglashardgezegd:

hetzijnteveeldraaidagen.

Hoeveel draaidagen had je voor Kan door huid heen?ER:67.Hetgaateromofjedewerkwijzewaardeertdiewebij

Kan door huid heen zokoesterden,diezo’nbelangrijkonderdeel

wasvandekrachtvandefilm.Ikmerkdathetverdomdemoei-

lijkzalzijndatweervoorelkaartekrijgen.

En waarom is dat?DG:HetscriptvoorKan door huid heen,ismeverteld,was

geschrevenalseenroman.Estherwasookbenaderdomhetuit

tebrengenalseenboek.Enditnieuwescriptisanders.

ER:Veelconcreter.

DG:Desalniettemin,hetiseenhandgreep,eenfase.Datvind

ikzobelangrijk.Dathetalleenmaareenhandgreepisvoor

eenwerkwijzediewecontinuontwikkelen.Wehebbennu

eendansfilmgemaaktjuistomdatwebezigwillenzijnmet

hetprocesvanontwikkelen.Enonsproces.Jemoetgewoon

dingenmaken,jekanernietalleenmaaroverlullen./

“Ik vind geweld op het plat-teland interessant. Er gebeurt veel achter dichte deuren. En vechten buiten de kroeg. Met twee politieagenten voor, laat ik zeggen, 140 vierkante kilometer.”

“Het werkt voor mij averechts om mensen iets te laten lezen voordat het klaar is. Maar het systeem eist dat.”

Kan door huid heen


neeuwvanpapiersnipperswordtdoorblowersmet

stofzuigerslurvenomhooggestuurdendwarrelt

rustignaarbeneden.Indestudiozijntweesprookjes-

achtigehuizengebouwd,dievolledigingerichtzijn,inclusief

eenkerstboomeneendartboardindetuin.“Datiséénvan

dehobby’svandeart-director,”zegteenassistent.Giganti-

schelampeninwittebollenverlichtendesetendecrewtreft

delaatstevoorbereidingenvoorhetdraaienbegint.Eén

jongenklimteenpaalinomeendoekoptehangenenhet

lichtzowattedimmen.Deachterwandisbeplaktmeteen

plakkaatvanhuizen,metdaarachterlichtjes,zodatzedagen

nachtkunnenimiteren.Indetuinlopenwitte,grijzeen

bruinekippenineenkippenhok,dieDolfje,inwolfvorm,wil

opeten.

RegisseurJoramLürsenlegtuitwaaromjuistDolfje Weerwolfje

totzijnverbeeldingspreekt:“Watmijinteresseertisdathet

gaatoveriemanddieeenzaamis.Datlaatzichinbeeld

vertalen,doordatbijvoorbeeldindeeerstescènezijnhele

klaskantouwklimmenenhijniet.Ookishijheelergblond

enderestvanzijnfamilieheeftdonkerhaar.Bovendienishij

tevondelinggelegd.Endanheefthijietswatderestvande

wereld–denkthij–nietheeftendaarmoethijvooruitko-

men.Hetiseenbeetjeeenuit-de-kast-kom-film,maardan

voorhelekleinekinderen.Datmaakthetmooi,gevoeligen

universeel.Hetverhaalisdathijaanzijnoudersmoet

vertellendathijandersis.”ScenarioschrijfsterTamaraBos

vultaan:“Hetgaatookoverjezelfaccepteren.Losvanalle

avontuurtjesdiehijmeemaaktziterduseenemotionelelaag

inendatmaaktditboekgeschiktvooreenverfilming.”

VoorhetmomentdatnuwordtopgenomenstaanKimvan

KootenenRemkoVrijdag,diedeoudersvanDolfje(OleKroes,

8jaar)vertolken,ongerustindesneeuwopDolfjetewachten.

Tegelijkertijdzijnzekwaad,omdatzebangzijnomtelaatte

komen.“WegaannaardeuitvoeringvanDolfjeinPeter en de

wolf,eenschoolvoorstelling,”verteltVrijdag.Dolfjesbroertje

Timmie(MaasBronkhuyzen)snaptnietdirectwatLürsenwil:

“Jemoetnietnaarbinnenwillenlopen,jijwiltweg.”De

scènewordtmetenzondersneeuwgeschoten.Hetgeluid

moetapart,vanwegehetlawaaidatdesneeuwblazersmaken.

Lürsenzegtbijdegeluidsopnameafentoedezinnenvoor

Kroesvoor.Alsernieuwesneeuwwordtingeplugd,wordt

TimmieafgestoftenVanKootenbijgeschminkt.

Wanneerdeopnamesweerbeginnen,steltdecamerascherp

opDolfjesoudersenmaakteenkleinetiltomlaag.Dankomt

Dolfjesachterhoofdinbeeld.“Dolfjewilopditmomentaan

zijnoudersvertellenwatermethemaandehandis,maarals

hijaankomt,wordenzijnoudersboos,dusdankanhetniet,”

zegtBos.VanKootenverklaartdatzijalsmoedernuwelvoelt

daterietsmisis:“Maarikdenkdatdatkomt,omdathij

worsteltmetdathijgeadopteerdis.Alsuiteindelijkblijktdat

hijeenweerwolfjeis,isdateenopluchting;danligthet

dááraan.”

SchrijverPaulvanLoonlooptookopdesetrond.Meteenzon-

nebril,zoalswehemvandeachterkantvanzijnboeken

kennen.“Hetiseenklassiekgegevendatweerwolvende

nachtvoorvollemaan,denachtvanvollemaanendenacht

navollemaaneenweerwolfworden.Ofikhebhetzelf

verzonnen,datkanook.”Defilmhoudtditprincipenietaan.

DaartransformeertDolfjeéénkeerpermaand,metvolle

maan.Bos:“Despanningsopbouwwordtdaardoorgroter.Als

hetdeeerstekeergebeurt,denkthijdatwaséénkeeren

nooitmeer.Maaralshetweerbijnavollemaanis,schrikthij.

Enjahoor,hetgebeurtopnieuw.Danwordthetechteen

probleem.IkzelfwasongeveerevenoudalsDolfjetoenhet

eersteboekuitkwamenherinnermenogdetekeningenvan

zijnpluizigeorenenhetrondebrilletje.”

VanLoonhadKroesmetzijnkleinefysiekenengelblonde

haaraldirectinzijnhoofdvoordierol.“Ikkendehemvande

reclamevanDanoontjePowerenhadhemookgetiptaan

Joram[Lürsenred.].”Hijlachttevreden.“Nadathijdriehon-

derdkinderenopauditiehadgehad,kwamhijookbijhem

uit.”

Strakszalditzelfdejongetjeineenweerwolvenpakworden

gehesen,maardatmogenwijnognietzien.“Hetiswelheel

schattig,”verklaptVrijdag.“HetiseensoortE.T.Heelontroe-

rend,”zegtVanKooten.Kroesverteltzelfhoehijvankindtot

weerwolfwordt.“Ikmoeteerstgeschminktworden,eneen

maskeropdoen.Endanbeplakkenzemehelemaalmet

haartjes.”Hetlijkthemookwelwatomechteenweerwolfte

zijn.“Ikzouuithetraamspringeneninhetgordijngaan

hangen.”/

“Het is een beetje een uit-de-kast-kom-film, maar dan voor hele kleine kinderen. Dat maakt het mooi, ge-voelig en universeel.”

I

Op de set van Geen weg terug

S

Dolfje Weerwolfje

Op de set van Dolfje Weerwolfje

Na de musical is er nu ook een boekverfilming van Dolfje Weerwolfje,

die op 30 november in première ging. Dit is het eerste deel van Paul

van Loons reeks over het zevenjarige jongetje dat een weerwolf blijkt

te zijn. De Gazet ging op bezoek tijdens de opnames.

/Laura van Zuylen

OP DE SET/

WeerwolfjeDolfje


Klein documentair filmfestival in de Pacific

AnûûrûÂboro

detweeanderebuitenlandsejuryledendeedikhettegenvoor-

steldatwijdriebuitenlandersdanookgeenpresidentwilden

zijnalstegengiftvanhetgebaarvandedrieKanaken.Immers

zij,deKanaken,haddenonstochtevorenbetrokkenbijhun

ceremonievanéchange,vanuitwisseling?Ditpastenwijnutoe

indezeconcretesituatie.Vervolgenskwamtertafelhoenuom

tegaanmetdestem-methode.Maarookdaarinsteldeikvoor

demethodevandeKanakentevolgenbijhetoplossenvaneen

probleem:géénmeerderheidvanstemmenbijdebeslissing

wiedeeersteenwiedetweedeprijsindecompetitievanvijf-

tienfilmszoukrijgenmaarnetzolangdoorpratentotalleju-

ryledenhetmetelkaareenszijn.Ditkanoverigensalleenmet

succeswordentoegepastalsiederdebereidheidheeftnaarde

argumentenvaneenanderteluisterenenzonodigzijneigen

opvattingbijtestellen.Ditvoorstelisnietalleenmetinstem-

mingaangenomenentoegepastmaarisookinhaaruitvoering

metsuccesverlopen.Dediscussieswarensomspittigmaarwel

faireneindigdensteedsingoedeverhoudingen.

Rondenarondededenwedefilmbeoordelingindriecatego-

rieën:eenwaarbijeenfilmzekerbuiteneenprijszouvallen,

eenwaarbijeenfilmkandidaatprijswinnaarzouzijneneen

middencategoriewaarbijeenfilmterdiscussievooreenprijs

stond.Bijdezemethodevielenalsneleenaantalfilmsbuiten

debootzodatdiscussiedaaroverachterwegekonblijven.Gaan-

dewegdedagenbleefhetmogelijkhetoordeelovereenfilmte

wijzigen.Hetbleekeenefficiëntewerkwijzediezichconcen-

treerdeopgevarieerdeoverwegingenenargumenten.

Vandevijftienfilmsincompetitiewaserslechtsééndiezon-

derenigetwijfelendiscussiedebestewas:Palazzo delle Aquile

vanStefanoSavona,AlessiaPortoenEsterSparatore(Italië)

endiedeprijsinontvangstnam.Achttienslechtgehuisveste

gezinnenbezetteneendeelvanhetstadhuisvanSicilië’s

Palermo.Eenlinksgemeenteraadslidishunwoordvoerder

tijdensdeconfrontatiesmetdebewindvoerderendevoorlopig

onzichtbareburgemeester.Inzetisdatiedergezineenwoning

toegewezenwilkrijgen.Wekenvertoevenzedagennachtin

hetstadhuisenwillenvancompromissennietsweten.Hetzijn

allemaalnatuurlijkeactricesenacteurswaarbijlaterdebur-

gemeestereenmeesterinnietszeggendheidiseneenalleen

doorfilmtepakkenvileinemanblijkt,diemetzijngepomma-

deerdelichaamstaaldoordecinematografischevloerzakt.Het

themavandedocumentaireisuniverseel,glashelderverbeeld

endecompositieervanmooi.Sans doute: palmarès.

Overeenzwervermetalcoholprobleemeneenprostituée

inLondengaatdereportagefilmvanBorisGerretsPeople I

Could Have Been and Maybe Am(VanHuysteeProducties).Deze

kreegdepublieksprijs.Hetisgemaaktmeteenmobieltje.Dit

documentairfilmexperimentscheptmoedvoorjongerendie

metgoedkope,eenvoudigemiddeleneendocumentaireof

speelfilmwillenmaken.Gesprekoverdefilmspitstezichna

vertoningtoeopdetoegepaste,twijfelachtigeethiekvande

maker.MaarGerretsverdientdevollewaarderingvoorzijn

innovatievemaken.

HetwasbuitengewoonjammerdatinhetIndonesië-program-

mavanditfestivalnietdeprachtigedocumentaireStand van

de sterrenvanLeonardRetelHelmrichwasopgenomen.Dedvd

vandezeinalleopzichtenbijzonderedocumentairehadikwel

meegenomenmaarkonnietmeerinhetprogrammaworden

opgenomen.Trouwens,ikvernamdatHelmrich’sdocumen-

taireooknietgenomineerdisvooreenlangedocumentaire

kalfinhetfilmfestivalonlangsinUtrecht.Schande!Debeste

Nederlandselangedocumentairesindsjaren!Diejurykrijgt

hetnogwelvoorhaarkiezenalsdezedocumentairestrakseen

Oscarmochtkrijgen.

HetprogrammavanÂnûû-rûâboro–allesdigitaal–voltrok

zichvoornamelijk’s-avondsindeopenluchtenonderdepalm-

bomen.Enditwasvoorallefilmmakersenuiteraardookvoor

mijeenbijzondereervaring./

Nouméa (Nieuw-Caledonië), 2 november 2011

“De filmmakers van overal van-daan brengen hun films mee die de Kanaken kunnen zien en dit vatten zij op als een gift waarvoor zij erkentelijk zijn...”

etfestivalopentinPwêêdiWiimîâ(Poindimié)de

hoofdstadvanhetnoordelijkdeelvanNieuw-Cale-

doniëenbegintnietzonderdatereerstceremonieel

toestemminggevraagdisomophetgrondgebied,detribu,

vandeKanakentemogenzijn.Ditwordtookceremonieelmet

toestemmingbeantwoordenuiteraardgaanbeidemettoe-

sprakenentraditionelegeschenken(kleurrijkeomslagdoeken,

watgeld,sigaretten,Kanakengeldenhoutsnijwerk)gepaard.

Ditzalzichsteedsherhalenalserindedagenhiernaineen

anderetribueenopenluchtfilmprojectieplaatsvindt.Dece-

remonieheeftvooraleensymbolischebetekenis:uitwisseling

(‘échange’)vangedachtenengiften.Defilmmakersvanoveral

vandaanbrengenhunfilmsmeediedeKanakenkunnenzien

enditvattenzijopalseengiftwaarvoorzijerkentelijkzijn,

diezijindankontvangenenwaarzijhungastvrijheidenhun

gedachtegoedtegenoverstellen.Totditlaatstebehoorthunop-

vattinghoeeenprobleeminhungemeenschapwordtopgelost:

demannenkomeninhethuisvandetribuchefsamenenbe-

discussiërenhetprobleem.Integenstellingtotwatonsbekend

iswaarbijmeestalofaltijddemeerderheidvanstemmende

doorslaggeeftenbepalendis,discussiërendeKanakennet

zolangdoortotookdelaatstemanzijninstemmingaande

oplossinggeeft.

DejurybestonduitdrieKanakenendriebuitenlanders.Totde

laatstenbehoordeik.Defestivalleidingverlangdeeenjurypre-

sidentdiewijuitonszessenmoestenkiezen.Bijheteerstejury-

overlegdeeldendedrieKanakenons–buitenlanders–meedat

zijgeenjuryvoorzitterwildenzijnomiedereschijnvanbevoor-

delingtewillenvermijden.Respectabelbesluit.Naoverlegmet

H

Een internationaal documentair filmfestival in Nieuw-Caledonië begint

anders dan elk ander filmfestival ter wereld. Het is eind oktober en

we zijn in het land van de Kanaken, de eigenlijke bewoners van dit

eiland in Melanesië, één van de drie grote delen waarin de Pacific is

op gedeeld. Het eiland, nog steeds een Franse kolonie, is twee honderd

kilometer lang, vijf kilometer breed en vier eilanden liggen aan haar

oost- en zuidkust: Lifou, Maré, Ouvéa en Île des Pins. In totaal zo’n

250.000 inwoners.

/Vincent Monnikendam

Overhandigen geschenken bij aankomst

Prijswinnares Ester Sparatore en Vincent Monnikendam


P

Interview met Claudia Landsberger, directeur EYE International

De markt iszonder geheugen

Klaas de Jong

“Zelfs de meest succesvolle films hebben ook nog funding nodig. Dat is overigens iets dat de branche beter moet uitleggen aan de politiek en aan zich zelf.”

>

snijdenomdatdatindeechtepromotienietonzetaakis.Het

isdetaakvandeproducentofvandefestivalszelf.Alseen

festivaleenregisseurnuuitnodigtdanwordtviadeachter-

deurbijmijomgeldgevraagd.Maardecore businessvanEYE

Internationalgaatomdevraag:hoekrijgikdiefilmopde

marktendaarvoorishetnietnodigdatderegisseurnaareen

festivalgaat.Dieispasveellaternodig;bijdepromotiealsde

filmalverkochtis.

Voor acteurs heeft EYE International het Shooting Stars programma, voor producers Producers on the move, maar wat doet EYE International nog speciaal voor regisseurs?CL:HetShooting Starsprogrammadoenweomdatwewillen

datdecastinhetbuitenlandbekenderwordt.Wegebruiken

deacteurseigenlijkomdefilmtepromoten.Producers on the

Movedoenwevoorproducentenonderlingomdatzezo

onzichtbaarzijn.Doorditprogrammakomenzeweer

makkelijkerineencoproductieterechtendaarmeebenje

weerverzekerdvandistributieinhetcoproducerendeland.

Envoordeontwikkelingvanderegisseurishettrouwensook

heelgoed.Voorregisseurshebbenwehetnodigegedaan.In

Torontowasereenhelepressconference,maarerwordthelaas

nietveelgeschrevenoveronzefilmsinhetbuitenland.EYE

Internationalpraatmetdeindustrynietmethetpubliek.

Als regisseurs in de toekomst dan niet meer op kosten van EYE International naar de festivals kunnen, wat kunnen ze wel doen om hun film op de internationale markt te krijgen? Heeft het zin voor regisseurs of pro-ducenten om al in een vroeg stadium met EYE Interna-tional te komen praten? CL:Jazekerengelukkigismennuookveelmeergeïnterna-

tionaliseerddantoenik15jaargeledenbegon.Indietijd

hadmenzoietsvan‘buitenland?’tzalwel’.Nuisereen

aantalproducentendiealmethetbuitenlandingedachten

produceertofalcoproduceert.Dieproducentenzijnzich

ervanbewustdatwealskleinlandinternationaalmoeten

denkenenmetsommigenpratenwealineenvroegstadium,

namelijkindedraaifaseofindepostproductiefase.Maarer

zijnookproducentendiedaarhelemaalnietgeïnteresseerd

inzijnendiekomenpasalsdefilmafis.Danzeggenzetegen

me:‘dezefilmmoetnaarBerlijn’.Maardanzegik:‘hebjewel

gezienwaterinBerlijndraait?Daarpastjouwfilmgewoon

niet.’Datisenblijftaltijdheelwonderlijk–enditisook

kritieknaarproducenten–datmensenzoslechtkijkenen

weinigbuitenlandsefilmszien.Somsbewustomdatzeniet

afgeleidofgestoordwillenworden,maarikhebookhetidee

datnietveelmensenwetenwaterinhetbuitenlandaan

dehandisendaardoorkomenzemethogeverwachtingen:

CannesofBerlijnofVenetië,maardandenkik:Competitie?,

nouechtniet.Danmoetjeechtsnappenwatvoorsoortfilm

jegemaakthebtendatverbaastmeecht.Dandenkik:kijk

noutocheenswaterdraait,kijkeensopdiewebsite.Kijkdie

titelsendoemoeiteomdiefilmstegaanzien.

Belangrijke filmfestivals volgen elkaar in de lente en in de herfst snel op en daar wil EYE International in con-tact met producenten op vooruit lopen. CL:Indezomerlatenweeenaantalprogrammeursvande

fall-festivalsnaarNederlandkomen,dusbijvoorbeeldvan

Toronto,Venetië,SanSebastianendankunnenwehende

filmslatenziendiebijnaklaarzijn.Dusergensinapril,mei

hebbenwealvrijintensiefcontactmetproducentenoverde

filmsdiezeindeherfstklaarkunnenhebben.Hetzelfdegeldt

voordelente-festivalsalsBerlijnenCannes.

Hoe krijg je als regisseur je film in Cannes?CL:(peinzend)Did I know....,danzouiknuheelrijkzijn,zegt

Landsbergerlachend.Kijk,Fransenhebbengewooneenhekel

aanonzetaal.Voorhenklinkthetonaangenaamengutteral.

Daarnaastvindenzeonseenonbeschaafdsoorttypesenonze

cultuurnietboeiend.Totdatin2004OlivierPèredirecteur

werdvandeQuinzaine.HijhieldvanAmsterdam,dusikkon

hemlokken.HijkwamnaarNederland,kreegtheeenappel-

taartengingingesprekmeteenclubjeopkomendefilmma-

kerswaaronderPaulavanderOest,NanoukLeopoldenEddy

Terstall.Ikvindhetnamelijkbelangrijkdatmensenniet

alleennaarfilmskijkenmaarookderegisseursontmoeten,

wantalsjedannaardefilmkijktdanplaatsjehetanders.En

meteenhaddenweNanoukLeopoldinCannes.

WehebbennogsteedserggoedecontacteninCannes,onze

filmswordenookgoedgezientegenwoordig,maarzestaan

nietinderijvoorNederlandsefictie.

BijfictiedenktmennogsteedsaanPaulVerhoeven,JosStel-

lingofAlexvanWarmerdamendankomterheellangniks.

DesuccessenvanNanoukzijnteadhoc,zeheeftnogniet

dienaamopgebouwd.DatkomtookomdatNederlandse>

Landsbergerisdeavondervoorteruggekomenvande

AmericanFilmMarketinLosAngeles.Nietgehinderddoor

enigevormvanjetlagsteektzeenthousiastvanwal.We

refererenaaneeninterviewmetLandsbergeruitdeGazetvan

2003.‘Nogmaar’achtjaargeleden,maardeontwikkelingen

gaansnel.EyeInternationalheettenogHollandFilmen

regisseursstuurdenLandsbergerhunfilmopVHSwaarbeeld

ofgeluidsomsopontbrak.VolgensLandsbergerisdeDVD

vantegenwoordigbinnenkortookverledentijd.Nogevenen

producentenkunnenhunfilmsstreamenopCinando.Een

enorme–gratis–databasevoorkopersenverkopersdie

wereldwijd8000festivalsbedient.NubetaaltEYEInternatio-

naldeEngelsevertaling,dedigibetaendeDVDkopieën.

WanneerproducentenhunfilmszelfopCinandozetten,

bespaartdatEYEInternationalveelgeld.

Claudia Landsberger:Daarmoetenwewelietsvoorgaan

bedenken,omdatikmevoorkanstellendatheelveel

producentendaarnietaantoekomen,zullenwemaar

zeggen.Maarregisseurszoudendatinhuncontractonder-

handelingalkunnenaankaarten.Wantdeproducentheeft

naarderegisseurennaarzichzelfdeverantwoordelijkheid

omtelatenziendathijietssellableheeftgemaakt.Hetiseen

goeieafspraakdatdeproducentervoorzorgtdatdefilm

gezienwordt,dathijnaardemarktwordtgebrachtennaar

defestivalswordtingestuurd.Wantikzieweldatdeprodu-

centendiedaarheelactiefinzijnookveelsuccesbehalen.

Diefestivalsmoetjetocheenbeetjezienalseenvitrine;van

allefilmsdieopzeeronddobberenhalendefestivalsdetop

eruit.Dekopersgaandaaropaf,wantdanhoevenzenietde

restvandemarktafteschuimen.

Dan het slechte nieuws: Een van de gevolgen van de aankomende bezuinigingen is dat Eye International een heel groot gedeelte van de reisbeurs voor regisseurs naar festivals gaat afschaffen.CL: Wijfinancierdenaltijdtweederde,omdatwijvindendat

regisseursalszehetbelangrijkgenoegvindenomtegaan

zelfookmoeteninvesteren.Maarikzalerheelerginmoeten

Wat kun je als regisseur doen om je film niet alleen in Nederland maar

ook internationaal onder de aandacht te brengen? Marlou van den

Berge en Monique Ruinen vragen het aan Claudia Landsberger, de

directeur van EYE International, verantwoordelijk voor de internationale

marketing en promotie van Nederlandse films.

/Marlou van den Berge

“Wat er nodig is, is continuï-teit; veel en snel.”

Claudia Landsberger


regisseursnaeensuccespasheellangdaarnaweermeteen

nieuwefilmkomen.Waternodigis,iscontinuïteit;veelen

snel.Jemoetgeengatlatenvallen.Enprijzenwinnenisook

eenhelebelangrijkeinhetmakenvanjenaam.Shouf Shouf

Habibiheeftwelop22festivalsgedraaid,maaromdaterdan

nieteenfollowupkomt,moetjehetalsregisseurweerhele-

maalopnieuwopbouwen.Watdatbetreftisdiemarktzonder

geheugen.

Overigenszoudenregisseursinhuncontractonderhandeling

metproducentengoedeafsprakenmoetenmakenoverwie

watkrijgtbijhetwinnenvangeldprijzenenookwiedefes-

tivalrechtenkrijgtalsdewegenzichscheiden.Ditgeeftvaak

nogalwatstrubbelingen.

En als we kijken naar de verschillende categorieën. Je hebt de publieksfilms, de arthouse en de documentai-re. Wat zijn de publieksfilms die het goed doen in het buitenland?CL:Publieksfilmswordentegenwoordiginallelandenwel

gemaaktenwaaromdoendiehetgoed?Vanwegedecast.En

onzeacteurszijnnietbekendineenanderland.Duskijken

zeinhetbuitenlandlievernaarhuneigenfilms.

PublieksfilmsdoenhethetbesteopEU-festivals.Datwordt

vooraldoorambassadesgeregeldendaarkomtgeenkritisch

publiek.Hetisnietslechtmaarhetiseenmeermainstream

soortmens.Festivalszijnervoorkunstzinnigefilms.Main-

streamkanookindebioscoop,diehoevennietopeenfesti-

val.AlsjePolanskiheet,dankanjejedatwelveroorloven,

maaralsniemandjekentdanmoetjebijdesmaakmakende,

toonaangevendefestivalsalsbuitenlandseregisseurietsheel

baanbrekendsmakenofgrensverleggends.

Arthousefilmszijninternationaalsuccesvolalszevernieu-

wendenbaanbrekendzijn,alszenietdezoveelstethriller

latenzien.Grotenamenkunnenfilmsmaken,dietochheel

ergtelevisiezijn.DatisbijdeNederlandsefilmnatuurlijk

ookheelvaak,dathetneigtnaartelevisie.Danzieje,omdat

mensenveelvoortelevisiewerken,datzedaarinblijvenhan-

gen.Ookomdatzeteweinigkanshebbenomechtcinemato-

grafischtedenken.DaarinvindikdatNederlandzichuitde

marktaanhetprijzenis.

Welke documentaires lenen zich erg voor de theatricals of grote festivals?CL:DeNederlandsedocumentairedoethetheelgoedinhet

buitenland.Westaanindetop3.Wehebbennatuurlijkeen

langetraditiedieteruggaattotJorisIvensenvanJohanvan

derKeukenenBertHaanstradoorgaattotHeddyHonigmann

ennuookLeonardRetelHelmrichdiedeenenadeandere

prijswint.Documentairesdiehethalenopdegrotefestivals

alsBerlijnofVenetiëzijnhelevisueleofbijzonderekunstzin-

nigefilms,degewonetalking headisnietgenoeg.Ofjemoet

eenheelsexyonderwerphebbenenheelextreemgaan.

Wat zeg jij over de Nederlandse film in het buitenland?CL:VoorallegenresgeldtdatdeNederlandsecultuurmaakt

datermetlichtheidovermoeilijkeonderwerpenwordtge-

sproken.Bijonszitereensoortdistantie,datvindiktypisch

Nederlands.Maarikmisweldegroteonderwerpen.Terwijl

weineentijdlevenwaarongelofelijkveelaandehandis,

makenwebravefilms.Gelaagdheidzouookwelmeermogen

indeNederlandsefictie.Maarintellectualiteitspeelthier

nietechteenrol,hetwordtnietgestimuleerd,erisookgeen

debat.Wezijnechtdoeners.Maaralsjehethebtoverfilmdat

thuishoortindehoekvanhetdenken,danisdatlastig.

In Nederland gaat het goed met het marktaandeel voor fictie. Gelaagdheid, vernieuwing en verdieping doet het goed in het buitenland maar doet het weer niet goed in Nederland. Dat is een hele rare discrepantie.CL:Endiegaansteedsmeeruitelkaarlopen.Datisookin

defestivalwereldeeningewikkeldprobleemwantCannesen

Berlijnprogrammerendiekleinegelaagdeenintellectuele

filmdiedemarktnietverkoopt.Hetarthousepubliekwas

vroegerveelgroter.Wijgingenallemaalnaararthousefilms,

maarjongerenvannugaandaarhelemaalnietheen.Watje

welziet,isdatersteedsmeerserieskomen.Endaarisvoor

defictiewelweerveelintewinnen,dattelevisieserieseen

meerfilmischeaanpakwillen.Datiseennieuweontwikke-

lingdieikgeweldigvind.EnhetNederlandsdramaisbest

welvaneenhoogniveau.Alleendaardreigthetgevaardat

hetgebruiktwordtombioscoopfilmstemakenendatishet

niet,hetisietsanders.

Maarjamisschiengajedaaruiteindelijkwelnaartoe,weet

ikveel,wijkomenookmeteenbagage.Enalswijerstraks

nietmeerzijn,danisdat...anders./

“De Nederlandse documen-taire doet het heel goed in het buitenland. We staan in de top 3.”

Facebook pagina DDGDeFacebookpaginavandeDDGis

vernieuwdenopengesteldvooralle

leden,maarookvooroverigebelang-

stellenden.Nogeenmanierdusom

naastdeGazet,dewebsite,denieuws-

brieven,etc.opdehoogteteblijvenvan

delaatstenieuwtjes,vanalleswaterin

hetveldgebeurtenwaardeDDGmee

bezigis.Dus“like”depaginaendeel‘m

metaljebekenden.

https://www.facebook.com/ home.php#!/dutchdirectorsguild

Bijhouden website ledenpagina

DeDDGlobbytnatuurlijkvoordeleden

bijdepolitiek,fondsen,omroepen

producenten.Maarwebiedenookeen

etalage,waargeïnteresseerdendieop

zoekzijnnaarregisseursterechtkun-

nen,indevormvandeledenpagina’s

opdewebsite.Duslaatiedereenzien

watjegedaanhebt,waarjenumee

bezigbent,loginenwerkjeeigen

ledenpaginaregelmatigbij.Ookleuk

voorjevakgenotenomoptedehoogte

teblijven!

PAM en agenten formuleren standaardbepaling voor LIRA-, VEVAM- en NORMArechten

Oproepvoorallescenarioschrijvers,

regisseursenacteursomvanafheden,

dedoorPAMendeagentenindeau-

diovisuelesectorgezamenlijkgeformu-

leerdestandaardclausuletehanteren

indecontractenmetproducenten.In

deonderhandelingspraktijkleverthet

uitzonderenvandezerechtenregelma-

tigproblemenop.

Declausulewaardeagentengoede

ervaringenmeehebbenendiedesteun

heeftvanLIRA,VEVAMenNORMA

luidt:‘Vandeindezeovereenkomst

overgedragenofverleenderechtenen/

ofaansprakenzijnuitgezonderdde

rechtenen/ofvergoedingsaanspraken

diedoorLIRA/(of )VEVAM/(of )NORMA

collectiefwordenofzullenworden

geëxploiteerd.’Opwww.portal-pam.nl

isookeenoverzichtgepubliceerdvan

gebruiktecontractsbepalingenoverde

LIRA/VEVAM-rechten,metdaarbijeen

toelichtingwaaromdezeformulering

nietaanvaardbaaris.

Juridische ondersteuning

Ookin2012zaldeDDGhetjuridisch

spreekuurvoortzetten.Ledendiepro-

blemenhebbenmetopdrachtgevers,

vragenhebbenoverhuncontractof

andersoortigejuridischezakenaaneen

deskundigewillenvoorleggen,kun-

nenhiervoorterechtophetwekelijkse

spreekuur.Ditvindtelkedonderdag-

ochtendvan9.30tot10.30uurophet

Rokinplaats.Jedientjehiervoorwel

aantemelden,uiterlijkdedinsdag

hieraanvoorafgaandvoor14.00uurvia

[email protected]

inenkelezinnenwatjeprobleemisen

welkevraagjehebt.

NaasthetspreekuurvandeDDGiser

ooknogsteedsdejuridischeonder-

steuningvandeVEVAM.Dezewordt

verzorgddoorOlgaMeijerdieviahet

mailadresvandeVEVAM(info@vevam.

org)tebereikenis.Dezevormvanbij-

standisvooralgerichtopregiecontrac-

ten,inhetbijzonderderechtenclausu-

lesdaarin.

DDG-ledenpas 2012

Hebjenoggeenledenpas,stuureen

digitalefotoopnaarinfo@directors-

guild.nlondervermeldingvanledenpas.

Dezepasisstriktpersoonlijkenhethele

jaargeldig.Hetgeeftondermeerkorting

opbezoekaandiversefilmhuizenin

AmsterdamenUtrecht.DDG-leden

diein2011eenpashebbenontvangen,

krijgenautomatischbegin2012een

nieuwepastoegestuurd.

Nieuwjaarsreceptie

Injanuarivindterweereenspetterende

nieuwjaarsreceptieplaats,georganiseerd

doordiversepartijenuitdefilmsector,

waaronderdeDDG.Overigepartners

hierinzijnondermeerEYE,VEVAM,

NBF,Filmfonds,NetwerkScenario-

schrijvers,NSCendeFilmacademie.

Deuitnodigingenvolgenzospoedig

mogelijk.Komtallen!

Data: donderdag 19 januari 2012Locatie: SMART Project Space, Arie Biemondstraat 111, Amsterdam

/Agenda/Nieuws

/Colofon

Gazet is een uitgave van de Dutch Directors Guild

Eindredactie: Janette Kolkema, Monique RuinenRedactie: Marlou van den Berge, Peter Dop, Coleta Valkenburg, Stella van Voorst van Beest, Chris Westendorp, Martijn Winkler, Erik van Zuylen, Laura van Zuylen.

Medewerkers aan dit nummer: Dan Geesin, Claudia Landsberger, Vincent Monnikendam, Merlijn Passier, Ernst-Jan Pfauth, Ger Poppelaars, Jurriën Rood, Esther Rots, Maarten Treurniet.

Ontwerp: Moodfactory, nieuwe media makers, Amsterdam, www.moodfactory.com

Fotografie cover: Jørgen Krielen, Amsterdam

Drukwerk: Veenman Drukkers, Rotterdam

De volgende Gazet verschijnt in juni 2012Kopij inleveren voor 1 april 2012

Redactieadres / Bureau DDGRokin 91, 1012 KL AmsterdamTel.: 020-6842807Fax: 020-6885299E-mail: [email protected]

Niets uit deze uitgave mag worden verveel-voudigd en/of openbaar gemaakt zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de betrokken auteurs. De redactie heeft getracht de rechthebbenden van het beeldmateriaal te achterhalen. Wie desondanks meent beeld-recht te kunnen doen gelden, wordt verzocht contact op te nemen met het DDG-bureau.

Claudia Landsberger als jurylid op het Chicago International Film Festval


Nieuwe DDG-leden stellen zich voor via een film die ze hadden willen maken

Ik houd van documentaires. Ik vind

documentaires te gek. En ik denk

dat de meeste mensen documen-

taires te gek vinden en zelfs leuker

vinden dan speelfilms. /

Althans,documentairesblijvenvaaklangerinhetgeheugen

hangen,omdatdewerkelijkheidvaakgekkerisdande

verbeelding.Endaaromisdefilmdieikgraaghadwillen

makeneendocumentaire,maardaneentjedienepis,fictief,

eenzogenaamde‘mockumentary’,eenspeelfilmineen

documentaire-jasje.

HetwasinhettweedejaarvandeFilmacademiedatikeen

filmzagdieeennieuwfilmluikjeinmijnhoofdopende:

C’est arrivé pres de chez vous,eenzwartekomedie,gemaakt

doorBenoitPoelvoorde,RemyBelvauxenAndreBonzel,drie

onafhankelijkefilmmakers,netafgestudeerdaandeBrus-

selseFilmacademie.Defilmwonprestigieuzeprijzen,waar-

onder2awardsinCannes.Eendroomstartvoordejonge

makersdiedefilmbeetjebijbeetjein3jaartijddraaiden,

telkensalserweerwatgeldgevondenwas.

Defilmvertelthetverhaalvaneenmoordenaardiedooreen

cameraploeggevolgdwordtvooreendocumentaire.Gaande-

wegdefilmopnamenraaktdeploegsteedsmeerbetrokken

bijdemoordenenuiteindelijkvindtdeheleploegdedood.

Eenevenabsurdalsprikkelendgegeven,datdoordeinhoud

enzijnvormpreciesdejuisteimpactheeft:ontregelend,

grappigenooknogeens(maatschappij-)kritisch…defilmis

jaloersmakendeffectief.

IkmemoreerdeopeningsscènewaarinBen(BenoitPoel-

voorde)uitlegthoeveelstenenjebijeeningepaktlijkmoet

doenwilhetpakketzinken.Ofdescènewaarinhijeenoud

vrouwtjeeenhartverlammingbezorgtdoorplotshardtegen

haarteschreeuwen.WrangescènesdiefilmsalsReservoir

DogsenThe Bad Lieutenant (beidenbeginjaren’90)inzowel

gewelddadigalsabsurdistischopzichtoverstijgen.

DemakersvanC’est arrivé pres de chez vouswarenerook

vanovertuigddathunfictieveverhaalhetbestverteldkon

wordenineendocumentairestijl,meteendocumentaire

cameravoeringenmetdebegeesteringentoewijdingvan

eendocumentairemaker.

Enwatheeftditgoeduitgepakt!Decameravoeringisonbe-

rispelijkconsequentinzijnlelijkheidende4eof5etake

vaneengeënsceneerdescènevoeltnognetzonaturelen

authentiekalsdeeerstetake.Allesisgoeddoordacht,niet

indelaatsteplaatsomdatdemakersnatuurlijkookhebben

kunnenputtenuitdewettenvan‘fictie’.Tegelijkertijd

hebbendemakerseenflinkedosisfilmischeanarchiein

defilmgestopt.Endatislekker.Datlevertoriginaliteiten

eengevoelvannoodzaakop.Hetmaaktdefilm‘werkend’

engetuigtvanvakmanschap,hoeintuïtiefook.

De‘mockumentary’isinmiddelseenbeproefdeformule

(The Blair Witch Project, RECenParanormal Activityzijnde

laatstewapenfeiten),maarikkijkernogsteedsmetveel

pleziernaar.C’est arrivé pres de chez vousheeftwatmijbetreft

eenstandaardgezetvoorhetgenre.

Deongeremdheidwaarmeedezefilmgemaaktis,deonstuit-

barezekerheiddathetverhaalopdezemaniervormgegeven

enverteldmoestworden,deauthenticiteitdiejealleenin

‘independent’filmsterugzietendiealleendooronafhanke-

lijkegeestengemaaktkanwordenomdatzijzichniethoeven

conformerenaanfilmmaatschappijen,het“gewoonmaken

watjewilt”-gevoel…datiswaarom

ikC’est arrivé pres de chez voushad

willenmaken.Wanterzijnte

weinigfilmsdiedefilmwerelden

dekijkerweerevenwakkerschud-

den,dierammelenaandeconven-

tiesvanhetfilmmakersvakendie

eennieuwedimensietoevoegen

aandatwatmogelijkismethet

mediumfilm.Hetzijnvoormij

debelangrijksteingrediëntendie

ikalsfilmmakerinmijnfilmswil

stoppen.Langlevedeoriginaliteit!

DE INTRODUCTIE/ Merlijn Passier

Ontregelend, grappig en ook nog eens kritisch…

/ Merlijn Passier studeerde in 1997 af met de film De tranen van Castro en maakt tegenwoordig film en tv-programma’s met zijn bedrijf Cutjongens.

Collectie EYE Film Instituut Nederland

32 gazet/ 2011/2 doen!

DDG Gazet 2011/2

Documents

Transcript of DDG Gazet 2011/2