Continuteit in de familiale KMO

*Continuteit in de familiale KMOSuccesvolle overdracht : modelFamiliale OpvolgingVerkoper : creer waarde!Oefening

* Het Familiebedrijf (FB)Belang80% van Belgische bedrijven55% van het BNPstellen meer mensen te werk dan niet FBpresteren beter dan niet FBOpvolging10% haalt slechts 3 generatie1% haalt slechts 4 generatie

*Starten...

48% van de jongeren wil het3% slechts doet het< 50% is nog actief na 5 jaar

*of overnemen96% nog actief na 5 jaar80% van de overnames leidt tot50% meer omzet40% meer tewerkstelling63% meer winst46% meer innovatie

*Verklarend model overdracht

Page

Title

BEDRIJF

FAMILIE

INDIVIDU

Naar J. Lambrecht (2004)

Afbakening verantwoordelijkheden

Familiewaarden

Symbolen

Troeven

Gezond bedrijf

Familienaam

Alleen actieve aandeelhouders

Schriftelijke Planning en afspraken

EerlijkeCommunicatie

Formele internevorming

Overdrager

Vader als Buddy of Big ManituEnthousiasmeMoeder als symbolischhoofd

TIJD

Opvolger

Geen dwangIndividuele waardenVrijheidVroege betrokkenheidExterne ervaringOnder aan de ladderMedeaandeelhouderbij officile intredeOndernemer

2008

*Continuteit in de familiale KMOSuccesvolle overdracht : modelFamiliale OpvolgingVerkoper : creer waarde!Oefening

*Familiale OpvolgingValkuilen en SuccesfactorenStappenplanVoorbeeld overdrachtNut van de Holding

*Stappenplan Familiale OpvolingIn elk proces van familiale opvolging : 3 valkuilen

3 succesfactoren

*3 valkuilenIllusie dat een goed contract volstaatOverlater regelt en beslist eenzijdigFiscale optimalisatie primeert

*1. Een goed contract volstaat Misverstand bij veel adviseursOpvolging is veel meer dan een juridische kwestieOpvolging is een procesDe juridische stap is de allerlaatste

*2. Overlater regelt en beslistKent zn bedrijf, zn kinderenWil in eenieders belang handelenIs een vastberaden aanpak gewendDUS: overlater regelt en beslist MAAR: is er voldoende vrijheid van menings-vorming, voldoende overleg tussen alle betrokkenen?

*Conflict? Macht?ZoPa

*3. Fiscale optimalisatie vooropWie betaalt graag de fiscus?NiemandMakkelijk thema voor consensusOnze ervaring: deze doelstelling laten primeren, vormt een ernstige bedreiging voor de continuteit van het familiebedrijf

*3 valkuilenWat moet U doen om deze valkuilen te vermijden?Hoe moet u dan wel te werk gaan?

*3 SuccesfactorenTijdsextensief procesOpen 3-weg communicatieOntwikkeling gedeelde visie

*1.Tijdsextensief procesNeem er ruim de tijd voor4 tot 7 jaar!Opvolging is geen contract, wel een procesOpvolger, overlater, familie en bedrijf moeten erdoor

*Timing op- & afbouw

Text

Y-Axis

X-Axis

*2.Open 3-weg communicatieGebrek aan communicatie is belangrijkste oorzaak faling opvolgingOverleg tussen 3 groepenFamilieBedrijfExternen (specialisten)In een open, respectvolle sfeer

*Goede familiale relatie = Hoge RIGoede familiale relatie = succesfactor N1 in opvolging

Laggards

Late Majority

Early Majority

Early Adopters

Innovators

"The Chasm"

Technology Adoption Process

IntroductoryStage

GrowthStage

MaturityStage

Decline Stage

TotalMarketSales

Time

Strengths

Weaknesses

Opportunities

Threats

text

text

text

text

text

text

text

text

text

text

text

text

text

text

text

text

text

text

text

High

Low

Low

High

TEXT

Text

Y-Axis

X-Axis

Relationele Intelligentie

(C.& E. Hoover)

IIIGemiddelde RI

IVHoge RI

IGeen RI

IILage RIActie-gebied

*Op zoek naar harmonie ?Meer initiatieven tot samenwerking=Meer win-win=Meer harmonie

text

text

text

text

text

text

text

text

text

text

Win-winToegevenCompromis

Positief

Negatief

Positief

Effect op Familie

VermijdingGezag

Negatief

Effect op Bedrijf

Conflict strategien : welke hanteren?

(R. Sorenson)

*3. Ontwikkeling gedeelde visieOntwikkel een gezamenlijke droom waardoorOpvolgers bezield rakenMedewerkers enthousiastDe familie gengageerd blijft

*Huidige structuur : eenvoudigBedrijfsleiderZaakvoerderPatron

*Te realiseren structuur : complexUitdaging : managen van een complexere structuur 1 aandeelhouders : van 1 naar?2 zaakvoerders/bestuurders : van 1 naar ?3 managementteam?4 niet-actieve vennoten/aandeelhouders !5 uitdeindende familie !

*Structuren & Afspraken

*Sleutelprincipes bij het maken van afsprakenCommunicatieT veel bestaat nietObjectiverenWaarde, vergoeding, evaluatie prestaties..Welk belang primeert?Bedrijf>Familie>IndividuEngagement om ze na te leven

*StappenplanFamiliale Opvolging Toekomst als zelfstandige KMOKeuze voor carrire in het familiebedrijfLoslaten levenswerkInteresse andere familieledenSchenkenHaalbaarheid uitkoopFamilieleden als stille vennootFiscale optimalisatieJuridische uitwerking

*StappenplanToekomst als zelfstandige KMOHoe ziet u dit als overlater?Hoe ziet uw opvolger de toekomst?Visie van uw sleutelmedewerkers?Kan het bedrijf op eigen kracht verder?Zonder toekomst, geen opvolging!

*StappenplanKies ik als opvolger voor een carrire in het familiebedrijf?Is het dat wat ik echt wil?Heb ik de motivatie, de drive?Heb ik voldoende competenties?Kan ik het leven als zelfstandige aan?

*StappenplanLaat de overlater zn levenswerk (al) los?Ben je financieel onafhankelijk?Wees je bewust van de relationele band met het bedrijfGeef de droom doorWord coach van je opvolgerGeef je leven een nieuwe wending

*StappenplanWat is de interesse van de andere familieleden?Betrek hen bij het procesMaak dat ze zich uitspreken

*StappenplanDe voorbije 4 stappen zijn van essentieel belang. Sla ze niet over.Ze bepalen het kader waarbinnen een regeling kan uitgewerkt worden.De volgende 5 stappen hebben een meer technisch karakter.

*StappenplanIs een schenking mogelijk?Financieel mogelijk?Wat zijn de juridische mogelijkheden?Is een schenking wenselijk?

*StappenplanIs een uitkoop haalbaar?Wat is de waarde?Wat is de prijs?Wat is de terugbetalingscapaciteit?Welke zijn de financieringsmogelijkheden?

*Is uitkoop mogelijk?Waardebepaling ondernemingTerugbetalingscapaciteit opvolger Belasting op uitkoopFinanciering uitkoop

*Waardebepaling ondernemingWat zit er in het bedrijf?intrinsieke waarde netto-actiefgecorrigeerd eigen vermogenWat kan ik er in verdienen?rendementswaardeActuele waarde toekomstigeNetto-winstenVrije cashflowBereidheid opvolger hiervoor te betalen

*Terugbetaling overnamekredietCashflow volgende 5 7 jaar- aflossingen bestaande investeringskredieten- nieuwe bedrijfsinvesteringen met eigen middelen= vrije cashflow voor overnamefinancieringNog voldoende buffer voor exploitatierisicos?

*Terugbetalingscapaciteit opvolgerVrije cash flow na belastingen:Hoeveel belastingen zijn hierop verschuldigd?

*Belasting op uitkoop : activatransactieOvernemer kan afschrijvenTerugbetaling overnamekrediet kan in principe met winsten voor belasting

Overlater wordt belast op meerwaardepersonenbelasting: afzonderlijk tariefvennootschapsbelasting: gn afzonderlijk tarief

*Belasting op uitkoop : aandelentransactiekoper aandelen kan intresten overname-krediet fiscaal aftrekken koper kan niet afschrijven op aandelen => krediet aflossen met winst na belastingaankoop als priv-persoon => na personenbelastingaankoop via holding => na vennootschapsbelasting

wie aandelen verkoopt aan familiale opvolger ontvangt prijs belastingvrij

*De juiste financieringsmixBronnen van financiering ?

*De juiste financieringsmixKoper : eigen spaarcentenBedrijfUitkeren overtollig patrimoniumWerken op bedrijfsexploitatieDerdenBankiersDe overheidRisicokapitaal / Business angelOverlater : uitstel van betaling

*StappenplanFamilieleden als stille vennootAls een uitkoop niet haalbaar isHoe omgaan met stille vennoten?Wat zijn de juridische mogelijkheden?Hoe kan de opvolger controle houden over het bedrijf?

*Familieleden als stille vennootNV: meerderheid algemene vergadering benoemt bestuurdersBVBA: afzetten statutaire zaakvoerder vergt bijzondere meerderheidCommanditaire Vennootschap op AandelenPrivate Stichting

*Familieleden als stille vennoot Veel belangrijker dan de juridische structuur is de voortdurende investering in het engagement & respect van de familie

*Familieleden als stille venootVertrouwen informatie over gang van zakeninformatie over toekomstvisieEmotionele banddezelfde naamdezelfde roots

*StappenplanFiscale optimalisatiePas nadat alle andere stappen zijn doorlopenDe wet biedt tal van opportuniteiten!Juridische uitwerkingDeze laatste stap is een gevolg van alle voorgaande

*StappenplanFamiliale Opvolging Toekomst als zelfstandige KMOKeuze voor carrire in het familiebedrijfLoslaten levenswerkInteresse andere familieledenSchenkenHaalbaarheid uitkoopFamilieleden als stille vennootFiscale optimalisatieJuridische uitwerking

*Familiale OpvolgingValkuilen en SuccesfactorenStappenplanVoorbeeld overdrachtNut van de Holding

*Familiale Opvolging ABC Context :Successieplanning echtpaar V R3 kinderen : Karel, C & V ABC en andere vennootschappenKarel wil ABC uitbouwenOuders willen schenken

*Familiale Opvolging ABCVoor bespreking :50% van de aandelen overdragenControle bij oudersNa bespreking en analyse :Firma integraal overdragenOnafhankelijkheid overnemer/overdragerFaire waardeUitwerking : verkoopscenario

*ABC : stappenplan => verkoopAanzuivering schuld bij ABC XYZ betaalt zijn schuld aan ABC : 400.000 eurABC beschikt hierdoor over liquiditeitenOprichting holdingvennootschap Bvb 100.000 eur kapitaal (middels?)Verkoop NV ABC aan Karels holdingaan waarde obv waarderingsverslag: 600.000 eur Financiering middels krediet van 500.000 eur

*ABC : stappenplan => verkoopSchenking verkoopprijs (600.000)aan elk van de 3 kinderen Inbreng 200.000 door Karel in zijn holding Als RC (lening)100.000Als startkapitaal 100.000Terugbetaling deel krediet Met 100.000 (RC) daalt het krediet naar 400.000 Dividenduitkering door ABC aan HoldingMet de liquiditeiten (400) : 200.000 (?)Resterende liquiditeiten in ABC : 200.000Resterend lange termijnkrediet op Holding : 200.000

*Familiale OpvolgingValkuilen en SuccesfactorenStappenplanVoorbeeld overdrachtNut van de Holding

*Familiale OpvolgingZeer vaak keuze voor :Verkoop van het familiebedrijfMiddels holdingstructuur

Holding: hoe werkt dit?

*Huidige situatie

*Holding : stap 1 opvolger richt holding op die aandelen kooptRichtlijnenRulingInzakeFamilialeOverdracht

*Holding : stap 2 dividenduitkering

*Holding: stap 3 aflossing schuld aan oudersVerkoper OntvangtVerkoopprijsBelastingvrij

*Familiale Opvolging: Nut van de HoldingSuccessieproblematiek verkleinenGeen aandelen verdelen, wel cashGeen onverdeeldheid creren rond familiebedrijfFiscaalvriendelijke techniekGeen Meerwaardebelasting Koper : DBIExploitatiemaatschappijMean & lean => performanter

*Familiale Opvolging :Nut van de HoldingVoordelen uitkoop :Definitieve regeling indien faire prijsOpvolger op eigen benen : drive!Overdrager financieel onafhankelijk

*Continuteit in de familiale KMOSuccesvolle overdracht : modelFamiliale OpvolgingVerkoper : creer waarde!Getuigenis : Paul PeetersOefening

*WaardecreatiePositioneringTransparant ondernemingsdossierWerken op bedrijfsexploitatieLatente rendabiliteit tonenVennootschap afslanken

*WOW! (werken op waardecreatie)Voordeel ondernemergroter familiaal vermogenbetere risicospreidingminder financile zorgen bij overdrachtmakkelijkere successieplanning

*Overdracht: moeilijk

*WOW!

Text

*WOW! (werken op waardecreatie)Voordeel ondernemergroter familiaal vermogenbetere risicospreidingminder financile zorgen bij overdrachtmakkelijkere successieplanningVoordeel onderneminghogere performantievlottere verkoopbaarheid

*Continuteit in de familiale KMOSuccesvolle overdracht : modelFamiliale OpvolgingVerkoper : creer waarde!Oefening

*

Tot PLATO !

Bank J.Van Breda & C voor SPKBank J.Van Breda & C voor SPK29 april 2008PLATO-begeleiders over 'continuteit KMO'*PLATO-begeleiders over 'continuteit KMO'Bank J.Van Breda & C voor SPKBank J.Van Breda & C voor SPK29 april 2008PLATO-begeleiders over 'continuteit KMO'*PLATO-begeleiders over 'continuteit KMO'Bank J.Van Breda & C voor SPKBank J.Van Breda & C voor SPK29 april 2008PLATO-begeleiders over 'continuteit KMO'*PLATO-begeleiders over 'continuteit KMO'Bank J.Van Breda & C voor SPKBank J.Van Breda & C voor SPK29 april 2008PLATO-begeleiders over 'continuteit KMO'*PLATO-begeleiders over 'continuteit KMO'Bank J.Van Breda & C voor SPKBank J.Van Breda & C voor SPK29 april 2008PLATO-begeleiders over 'continuteit KMO'*PLATO-begeleiders over 'continuteit KMO'Bank J.Van Breda & C voor SPKBank J.Van Breda & C voor SPK29 april 2008PLATO-begeleiders over 'continuteit KMO'*PLATO-begeleiders over 'continuteit KMO'Bank J.Van Breda & C voor SPKBank J.Van Breda & C voor SPK29 april 2008PLATO-begeleiders over 'continuteit KMO'*PLATO-begeleiders over 'continuteit KMO'Bank J.Van Breda & C voor SPKBank J.Van Breda & C voor SPK29 april 2008PLATO-begeleiders over 'continuteit KMO'*PLATO-begeleiders over 'continuteit KMO'Bank J.Van Breda & C voor SPKBank J.Van Breda & C voor SPK29 april 2008PLATO-begeleiders over 'continuteit KMO'*PLATO-begeleiders over 'continuteit KMO'Bank J.Van Breda & C voor SPKBank J.Van Breda & C voor SPK29 april 2008PLATO-begeleiders over 'continuteit KMO'*PLATO-begeleiders over 'continuteit KMO'Bank J.Van Breda & C voor SPKBank J.Van Breda & C voor SPK29 april 2008PLATO-begeleiders over 'continuteit KMO'*PLATO-begeleiders over 'continuteit KMO'Bank J.Van Breda & C voor SPKBank J.Van Breda & C voor SPK29 april 2008PLATO-begeleiders over 'continuteit KMO'*PLATO-begeleiders over 'continuteit KMO'Bank J.Van Breda & C voor SPKBank J.Van Breda & C voor SPK29 april 2008PLATO-begeleiders over 'continuteit KMO'*PLATO-begeleiders over 'continuteit KMO'Bank J.Van Breda & C voor SPKBank J.Van Breda & C voor SPK29 april 2008PLATO-begeleiders over 'continuteit KMO'*PLATO-begeleiders over 'continuteit KMO'Bank J.Van Breda & C voor SPKBank J.Van Breda & C voor SPK29 april 2008PLATO-begeleiders over 'continuteit KMO'*PLATO-begeleiders over 'continuteit KMO'Bank J.Van Breda & C voor SPKBank J.Van Breda & C voor SPK29 april 2008PLATO-begeleiders over 'continuteit KMO'*PLATO-begeleiders over 'continuteit KMO'Bank J.Van Breda & C voor SPKBank J.Van Breda & C voor SPK29 april 2008PLATO-begeleiders over 'continuteit KMO'*PLATO-begeleiders over 'continuteit KMO'Bank J.Van Breda & C voor SPKBank J.Van Breda & C voor SPK29 april 2008PLATO-begeleiders over 'continuteit KMO'*PLATO-begeleiders over 'continuteit KMO'Bank J.Van Breda & C voor SPKBank J.Van Breda & C voor SPK29 april 2008PLATO-begeleiders over 'continuteit KMO'*PLATO-begeleiders over 'continuteit KMO'Bank J.Van Breda & C voor SPKBank J.Van Breda & C voor SPK29 april 2008PLATO-begeleiders over 'continuteit KMO'*PLATO-begeleiders over 'continuteit KMO'Bank J.Van Breda & C voor SPKBank J.Van Breda & C voor SPK29 april 2008PLATO-begeleiders over 'continuteit KMO'*PLATO-begeleiders over 'continuteit KMO'Bank J.Van Breda & C voor SPKBank J.Van Breda & C voor SPK29 april 2008PLATO-begeleiders over 'continuteit KMO'*PLATO-begeleiders over 'continuteit KMO'Bank J.Van Breda & C voor SPKBank J.Van Breda & C voor SPK29 april 2008PLATO-begeleiders over 'continuteit KMO'*

PLATO-begeleiders over 'continuteit KMO'