Sportzwembad voor EkerenAppartementen op Auxilia

Gallo-Romeins TongerenKoninklijke Salons Zaventem

Duurzaam InfraxHoningzoet Meli

4Bouwen aan

Vlaanderen nuMMER 4 I 2009jAARGAnG 10 I 3 MAAnDElIjKS

www.bouwEnAAnvlAAnDEREn.bEvAKTIjDSCHRIFT vooR DE bouw

1

Partnersfor the Future

www.cordeel.be

We inspire at www.duco.eu NAT

UR

AL

CO

MFO

RT

INSI

DE

Het DucoSun Cubic zonweringsysteem staat in voor een optimaal evenwicht

tussen maximaal daglicht en minimale zonnehitte. Het is verkrijgbaar met

vaste of met elektrisch verstelbare lamellen. De rechthoekige vorm van de

‘Cubic’ lamellen zorgen voor een bijzonder strak design.

info@duco.eu - Bedrijvenlaan 2 - 8630 Veurne - Belgium - tel 058 33 00 66 - fax 058 33 00 67

DucoSun Cubic / Architecturale Zonwering

01092009_DUCO_BAV.indd 3 09-11-2009 11:49:27

Kantoren:Maatschappelijke zetel:

Boombekelaan 7, B-2660 Hoboken • Tel.: 00 32 (0)3 233 57 27 • Fax: 00 32 (0)3 226 35 17 • E-mail: info@emmerynv.be • www.emmerynv.beBTW 0450.669.423 • RPR Antwerpen • Fortis bank 220-0902595-46

Bijkantoren:231, rue Saint Honoré • 75001 Parijs – Frankrijk • Tel. : 0033 01 42 60 09 36 • N° INSSE SIRE FR 52.429.757.511

Ul. A.Mickiewicza 1B • 77-300 Czluchow – Polen • Tel.: 0048 60 73 52 714 • Fax: 0048 59 83 24 305 • NIP 843-14-98-196 • Regon 771550812 Konto PKO Bank Polska • 10201853-1106080-270-01

J a k a r t a – I n d o n e s I ë • L a g o s – n I g e r I a • J e d d a h – s a u d I a r a b I ä

Emmery Fire: Een modern concept voor automatische brandbeveiliging (lees: sprinklersystemen) voor de Bouw en Industrie.

Emmery NV’s filosofie is een logische vormgeving aan complete en effectie-ve brand-en veiligheidsbescherming, gebaseerd op een professionele geva-ren-evaluatie van het te beschermen gebied.

Moderne vernieuwingen en verbete-ringen van de systemen en haar com-ponenten worden op de voet gevolgd door ons intern proces van onderzoek, ontwikkeling en testen van installaties.

Door volledige analyse van de gevaren van brand en veiligheidsrisico’s verzeke-ren wij op onze manier de toevoeging van de essentiële veiligheidscomponen-ten in de installaties.

Deze grote aandacht voor detail verze-kert uitermate veilige en blus-zekere systemen.

Onze aktiviteiten: • ontwerp alle blussystemen volgens CEA – VdS

– APSAD – NFPA – LPCB• Sprinklersystemen• Detectie• Blusgas• Ondergrondse brandleidingen• Haspelinstallaties• Brandbluspompgroepen• 24/24 operationele onderhoudsdienst en in-

terventiedienst

2007032_bavl0407v.indd 1 12-12-2007 13:24:00

vooRwooRDDiscussiëren over De zin van bouwprojecten

Referenda zijn, behalve voor de constructeurs van kieshokjes, slecht voor de bouwsector. Dat

de Antwerpenaren de Lange Wapper wegstemden kwam niet als een verrassing. Want of het

nu om ondergrondse parkings ging (Gent, Sint-Niklaas, Lier) of een bibliotheek (Boechout),

alle totnogtoe sinds de Koningskwestie in de jaren vijftig gehouden referenda leidden tot een

overwinning van het neen-kamp. Vlaanderen is hierin niet uniek, getuige de recente Zwit-

serse afwijzing van minaretten. De Zwitserse Moslims doen er goed aan een delegatie naar

Sint-Niklaas te sturen. Want na de afwijzing van de ondergrondse parking werd daar gewoon

een ondergrondse parkeer…sleuf aangelegd. Het verschil tussen beide is niet heel duidelijk.

De discussie rond de Lange Wapper is er niet alleen één over bouw, maar ook één over

communicatie. Degelijke communicatie kan een project voldoende draagvlak verlenen.

Maar zelfs de beste communicatie heeft tijd nodig om haar boodschappen te verankeren.

En in de loop der jaren veranderen de inzichten. Een duidelijk voorbeeld is monumen-

tenzorg. In de jaren vijftigen vroege jaren zestig gold het demonteren en heroprichten

van historische gebouwen in openluchtmusea zoals Bokrijk als een voorbeeld van ver-

antwoord monumentenbeheer. Maar in de jaren zestig nam de stelling de bovenhand dat

historische bouwwerken best op hun oorspronkelijke plaats bleven. De aanleiding hier-

voor was de geplande overbrenging van een gebouwtje uit de oudste wijk van Antwerpen

naar Bokrijk. Antwerpse politici uit zowat alle toenmalige partijen gingen hiertegen in het

verzet. Toch zou het nog jaren duren eer de intussen tot stand gekomen Vlaamse over-

heid een krachtdadig monumentenbeleid op poten zette. Einde jaren zeventig telde heel

Vlaanderen bijna evenveel beschermde monumenten als … de stad Amsterdam.

Stilaan verschoof de discussie naar welke inspanningen zinvol waren. Het behoud van

een monument was in sommige optieken slechts zinvol als het ook een bestemming had.

Maar functie en behoud van het oorspronkelijk karakter gaan soms moeilijk samen. Een

modern landbouwbedrijf past niet altijd in een oude hoeve. Of een golfclub in een oud

kasteel. Soms kwam het tot een flexibele interpretatie van het woord ‘oorspronkelijk’,

soms tot dure, maar principiële oplossingen en soms bleven oplossingen uit. En op zeker

moment werd de Nederlandse taal verrijkt met een nieuw woord: Zen-monument. Dit

heeft niets te maken met Oosterse filosofie, maar is gewoon een afkorting voor ‘zonder

economisch nut’. In dit nummer komt het Brugse Zen-monument Sint-Joristoren aan bod.

Zijn aanwezigheid versterkt wel het antieke uitzicht van Brugge en draagt zo ook bij tot

de toeristische uitstraling van de stad en indirect dus ook tot de economie.

België schermt graag met ‘economisch’ nut, in de Verenigde Staten is ‘militair nut’ dikwijls een

prioriteit. Tijdens de regering van Ronald Reagan wou de initiatiefnemer van een nieuw bouw-

project voor fundamenteel wetenschappelijk onderzoek staatssteun verkrijgen. Waarop hij de

vraag kreeg of zijn project bijdroeg tot de verdediging van de staat. Zijn gevatte antwoord:

“Helemaal niet. Maar het maakt hem wel meer de moeite waard om verdedigd te worden.”

Koen Mortelmans

Klipperbuilding geeft Luchtbal nieuw elan

AnTwERpEn11 Nieuw sportzwembad voor Ekeren

16 Auxilia blijft Antwerpen-Centrum trouw

22 Klipperbuilding geeft Luchtbal nieuw elan

27 Nieuws VCB Antwerpen

lIMbuRG28 Gallo-Romeins museum Tongeren respecteert omgeving

32 Klantgerichte engineering voor ATM

34 Nieuws VCB Limburg

ooST-vlAAnDEREn35 Nieuws VCB Oost-Vlaanderen

vlAAMS-bRAbAnT36 Kinnarps blikvanger langs Brusselse ring

42 Stijlvolle salons op luchthaven Zaventem

48 Axa kantoorproject in hartje Europa

50 Wetenschapspark Arenberg

56 Woonproject Zwembadsite stimuleert Leuvense buurt

59 Nieuws VCB Vlaams-Brabant

COLOFONBouwen aan VlaanderenKwartaalvaktijdschrift voor de bouwJaargang 10 • nummer 4 • 2009Sinds 1999 • Verschijnt 4 x per jaar

veraNtwOOrdeLijke Uitgever

H.B.J.M. LouwersWildlaan 7Postbus 15, 3910 Neerpelt, BelgiëT +32 (0)11 605540E info@louwersmediagroep.be

redaCtieadresKoen MortelmansKempenlaan 52160 WommelgemT +32 (0)3 3536066E redactie@bouwenaanvlaanderen.be

redaCtieDave Cuypers, Luc De SmetVeerle Devos, Henri GielenEls Jonckheere, Koen MortelmansBram Souffreau, Michel Vanden HeedeBert Verbeke, Chantal Verrecas

BLadmaNagemeNtPhilippe BourdaT +32 (0)9 2209250M +32 (0)478 437543 E p.bourda@louwersmediagroep.be

adverteNtiesFTP-server van Louwers Mediagroep:http://ftp2.louwersuitgevers.nlUsername: bavlWachtwoord: gastAdresgegevens:Postbus 15, 3910 Neerpelt, BelgiëT +32 (0)11 605540E verkoop@louwersmediagroep.be

seCretariaatManuela Depenbrock

FOtOgraFieMarc Sourbron e.a.

aBONNNemeNtprijs€ 35,00 per jaar excl. BTWABN Amro: 723-5404718-21t.n.v. Louwers Mediagroep BVBAo.v.v. Bouwen aan Vlaanderen.Informatie over abonnementen:T +32 (0)11 605540

adreswijzigiNgeNSchriftelijk ten minste drie weken voor verhuizing naar: Postbus 15, 3910 Neerpelt, België

OpzeggiNgeNIndien twee maanden voor het verstrijken van de abonnementsperiode geen schrif-telijk bericht van opzegging is ontvangen, wordt het abonnement automatisch met een jaar verlengd.

dOeLgrOepBouwen aan Vlaanderen is een commu-nicatieplatform dat met name architec-ten, projectontwikkelaars, aannemers, installateurs, woningbouwcorporaties, gemeenten, overheidsinstellingen en op-drachtgevers uit alle betrokken regio’s van Vlaanderen informeert.

vOrmgeviNg/art direCtiONLogo Reclame- OntwerpbureauValerie BerbenRichard Kokx

Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen of ver-menigvuldigd zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever en zonder bronvermelding. Hoewel dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Zij aan-vaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor scha-de, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op deze informatie.

22Nieuw sportzwembad voor Ekeren

11

AnTwERpEn AnTwERpEn

Klantgerichte engineering voor ATM

Kinnarps blikvanger langs Brusselse ring

Infrax voorbeeld van duurzame aanpak

Sportzwembad voor EkerenAppartementen op Auxilia

Gallo-Romeins TongerenKoninklijke Salons Zaventem

Duurzaam InfraxHoningzoet Meli

4Bouwen aan

Vlaanderen NUMMER 4 I 2009JAARGANG 10 I 3 MAANDELIJKS

WWW.BOUWENAANVLAANDEREN.BEVAKTIJDSCHRIFT VOOR DE BOUW

1

voorpaGina:

Gallo-Romeins museum Tongeren respecteert omgeving

wEST-vlAAnDEREn60 Infrax voorbeeld van duurzame aanpak

65 Gemeenschapscentrum De Leest Izegem

68 Meli kiest voor esthetiek en milieu

71 Anubis spectaculairste Plopsaland-attractie

73 Restauratie Brugse Sint-Joristoren

74 Nieuws VCB West-Vlaanderen

SECToRnIEuwS75 Strepqes doet je vloer opleven

76 GET blijft innoveren

78 EasyFairs Industrie- & Projectbouw

79 Recycleerbare vinyltegel Saga2

80 Eurorent verruimt aanbod

81 Clean Site system

82 Column Hans Herbrant

83 Column Assumax

84 Nieuws CIB

88 Nieuws ORI

90 Nieuws BVA

92 Nieuws VCB

96 ‘Wie Doet Wat’ InHouD

32 36 60

ooST-vlAAnDEREn wEST-vlAAnDEREnvlAAMS-bRAbAnT

Waarom heeft archi-europe een oog voor architecten ?

deel uw expertise met de architecten in het kader

van de ‘permanente opleiding’,

haal voordeel uit onze ervaring op het gebied van advies en marketing,

ontwikkel en verhoog uw contacten met de Belgische en Europese

architecten, dankzij een compleet en specifiek aanbod van diensten,

gebruik onze Building Solutions nieuwsbrief: deze kan verzonden

worden naar 66 300 architecten in Europa,

toon uw bouwoplossingen in Archi-News

(digitale redactionale nieuwsbrief), verzonden naar 125 000 lezers,

adverteer uw architectuuroplossingen in de gedrukte Archi-News,

publiceer uw banner op onze website, en genereer zo “qualified trafic”

naar uw website,

toon uw producten in de speciaal ontwikkelde online building corners,

neem samen met ons deel aan internationale bouwbeurzen,

neem deel aan de internationale awards en wedstrijden

die Archi-Europe organiseert.

www.archi-europe.com/Icommunicatetoarchitects.htmwww.archi-europe.com/Iamarchitect.htm

als architect als fabrikant

wordt lid van ons gratis netwerk, meer dan 163.000 Europese architecten zijn reeds ingeschreven,

publiceer uw persoonlijke projecten en maak ze zichtbaar voor de complete architectuurgemeenschap en naar een groot aantal mogelijke klanten,

profiteer van een grote internationale visibiliteit, dankzij de Europese dimensie van Archi-Europe,

bezoek de internationale website,

gebruik de talrijke diensten: een maandelijkse informatie nieuwsbrief, volledige informatie over nieuwe technieken, materialen, innovaties,

internationale agenda van evenementen en wedstrijden,

publiceer video clips van uw mooiste projecten,

registreer u gratis voor de wekelijkse Buildings Solutions nieuwsbrief, en wordt als eerste op de hoogte gebracht van de nieuwe architecturale ontwikkelingen

wordt uitgenodigd om deel te nemen aan de awards en wedstrijden die Archi-Europe organiseert,

ontvang gratis uitnodigingen voor internationale bouwbeurzen en evenementen,

verhoog het aantal bezoekers naar uw website.

Dennendreef 8 - B 3720 Kortessem

info@archi-europe.com

bezoek onze website : www.archi-europe.com

contacteer ons op : + 32 11 37 56 13

www.debie.com

Partner van BOUWEN AAN VLAANDEREN 9

vCb nIEuwS

Vlaanderen heeft nood aan doelgericht woonbeleidsplan

Vlaanderen heeft nood aan een meer planmatig woonbeleid. Dit betekent: vertrek-

ken van meer en beter onderbouwde cijfergegevens, op basis hiervan prioriteiten

stellen en vervolgens bij de uitvoering van het beleid deze kerndoelstellingen niet

uit het oog verliezen. De beleidsnota Wonen van minister Van den Bossche voor

2009-2014 stelt dat er een Woonbeleidsplan Vlaanderen moet komen maar vult

deze idee niet verder in. Nochtans is zo’n beleidsplan cruciaal. Het moet er zo snel

mogelijk komen.

Een gedegen omgevingsanalyse is daarbij essentieel. In de beleidsnota is deze

analyse nog te partieel. Zij bevat ook cijfers die in vraag worden gesteld of nuan-

cering behoeven. De nota gaat bijvoorbeeld uit van 844.000 bouwmogelijkheden

op bestaande percelen in woonzones. VLORO betwijfelt dat die percelen effectief

beschikbaar zijn. Volgens VLORO is het feitelijke aanbod veel kleiner. Zo zijn som-

mige bouwpercelen momenteel in gebruik als sportveld, tuin of parkeerterrein.

Sommige percelen komen ook zeer moeilijk vrij omdat ze moeilijk bereikbaar zijn.

Ze zitten bijvoorbeeld helemaal ingesloten tussen andere percelen.

Het is positief dat de minister het huursubsidiestelsel verder wil uitbreiden. Wij zijn

van oordeel dat de huursubsidies moeten worden uitgebouwd tot een volwaardige

tweede pijler in het Vlaamse woonbeleid, naast de traditionele sociale woning-

bouw. Maar volgens VLORO moeten de huursubsidies dan wel in de eerste plaats

gaan naar de huishoudens met de hoogste reële woonnood. Precies bij huursub-

sidies kan de overheid een zeer doelgroepgericht beleid voeren zonder getto’s te

creëren. VLORO vindt het dan ook geen goed idee om de huursubsidies al meteen

te verruimen tot mensen die op een wachtlijst voor een sociale woning staan. Op

die manier mist de overheid een unieke kans om echt sociaal te zijn.

De doelgerichtheid van het beleid komt bijkomend in het gedrang doordat de mi-

nister eraan denkt de inkomensgrenzen voor sociale woningen nog eens te ver-

hogen. Ook deze idee kan VLORO niet ondersteunen. De sociale woningen zul-

len op die manier meer en meer ten goede komen aan gezinnen die voldoende

koopkracht hebben om zonder overheidssteun een degelijke woning te kopen of

te huren. De sociale woningbouw zal de private woningbouwsector dan niet aan-

vullen maar de private markt integendeel concurrentie aandoen en zij zal nog

slechts in beperkte mate extra bouwactiviteit opleveren ten gunste van de meest

achtergestelde gezinnen.

Marc Dillen Gaëtan van de werve

Secretaris-generaal vzw VLORO Voorzitter vzw VLORO

Met Pellikaan heeft u een ervaren partner voor de totale realisatie van uw nieuwbouw, renovatie of uitbreiding.

Van ontwerp tot realisatie, alles in één hand.60 jaar internationale ervaring in algemene bouw en 40 jaar in leisure centers, wellness en sport.

Exploitatie van 6 eigen fitness-leisure centra.Eigen studie en uitvoering of in bouwteam met architecten en studiediensten.

Pellikaanbouw Brussel - Londen -Tilburg - Düsseldorf

Excelsiorlaan 1 - 1930 Zaventem Tel: 02/720.58.45 - Fax: 02/721.34.70 info@pellikaan.be - www.pellikaan.be

AnTwERpEn

BOUWEN AAN VLAANDEREN 11

Nieuw sportzwembad voor Ekeren

Het nieuwe zwembad is ge-

bouwd op een achteruitbouw-

zone van het L-vormige terrein

aan de Oorderseweg. Omdat

in ekeren, district van antwerpen, is afgelopen voorjaar het nieuwe sportzwembad De schinde geopend. Het is opgetrokken op de par-

keerplaats van het oude zwembad, dat tijdens de werken open bleef en nadien onder de slopershamer verdween. Het ging om een publiek-

private samenwerking (pps) met de stad antwerpen die resulteerde in een ‘design, build & maintain’ (DbM) opdracht. voor de realisatie

tekende een bouwteam bestaande uit pellikaan bouwbedrijf, axima contracting en het ingenieurs- en architectenbureau essa.

licht binnen brengt. Aan de andere lange

zijde en één korte zijde sluit er een laag-

bouw met een plat dak met asfaltbedek-

king op aan. Daarin zijn de kleedruimten,

het sanitair, een grote cafetaria, enkele

kantoren en de inkomhal ondergebracht.

De binnenmuren zijn in zichtmetselwerk

gelaten, de ramen zijn in aluminium. De

buitenkant van de zwemhal is bekleed met

multiboardplaten, de binnenmuren en de

vloer zijn betegeld. Het spantdak rust op

16 ronde kolommen. ➡

Tekst: Henri GielenFoto’s: Pellikaan Bouwbedrijf

De laagbouw in baksteen met daarachter de ellipsvormige zwemhal met gordijngevel en ver-der bekleed met multiboardplaten.

De laagbouw in baksteen met daarachter de ellipsvormige zwemhal met gordijngevel en ver-der bekleed met multiboardplaten.

De zwemhal met spantdak.De zwemhal met spantdak.

Het dak van de zwemhal rust op kolommen.Het dak van de zwemhal rust op kolommen.

daarvoor de parking van het oude zwem-

bad moest verdwijnen, legde Pellikaan op

de groenzone aan de straatkant een voor-

lopige parking in gebroken steenslag aan.

Het bestaande zwembad is na voltooiing

van de werken in één maand tijd gesloopt

om plaats te maken voor een nieuwe

groenzone. Die moet net als de parking

nog worden aangelegd, vermits de eigen-

lijke buitenaanleg niet in de opdracht zat.

De ellipsvormige ca. 6 m hoge zwemhal

biedt onderdak aan een wedstrijdbad van

25 bij 14 m met 6 banen en een instructie-

bad van 14 bij 5 m. Het is geen recreatie-

zwembad en heeft dus bijvoorbeeld geen

glijbaan, het dient alleen voor zwem- en

watersportwedstrijden, zoals waterpolo,

en de trainingen daarvoor. Een van de lan-

ge zijden is een grote gordijngevel die het

Inducon zwembadafdekkingen zijn spaarzame types. Ze

houden uw zwembad lekker warm. Niet alleen ’s nachts

maar ook tijdens de stille uren overdag. Dat scheelt u al

gauw zo’n 60% op de energiekosten van uw zwembad.

Inducon ontwerpt, fabriceert en installeert moderne

energiebesparende folie- en lamellenafdeksystemen op

maat. Het revolutionaire Indubrella systeem bestaat uit

een dun doek dat als een soort paraplu over het bassin

wordt gespannen.

Inducon afdekkingen zijn er voor bestaande en nieuwbouw

baden, in de open lucht of overdekt, voor vrijwel elke

bassinvorm. Wilt u kennismaken met onze spaarzame

types? Bel, mail of fax Inducon voor meer informatie en

kijk op www.inducon.nl

SP

AA

RZ

AA

M

Bathoorn 3, NL-9411 SE Beilen

Telefoon +31 (0)593 - 332181 • Fax +31 (0)593 - 331544

E-mail inducon@inducon.nl • Website www.inducon.nl

BEW

EEG

BA

RE

VLO

EREN

–

ZW

EMB

AD

AFD

EKK

ING

EN

–

KEE

RW

AN

DEN

–

ZO

NN

ECO

LLEC

TOR

EN

BOUWEN AAN VLAANDEREN 13

PARTICIPANT AAN HET WOORDAXIMA CONTRACTING – VENTILATIE EN VERWARMINGAxima Contracting Vlaanderen (Aartselaar) leverde en plaatste, in opdracht van Pellikaan Bouwbedrijf, het

ventilatie- en verwarmingssysteem voor het zwembad De Schinde. Axima Contracting is een dochterbedrijf

van GDF-Suez en naar eigen zeggen de grootste HVAC-specialist op de Belgische markt. Naast de speciale

zwembadventilatietechnieken installeert het bedrijf HVAC- en piping installaties in alle soorten gebouwen,

van kantoorgebouwen tot specifieke industriële projecten, zowel in de micro-elektronica als in de farma-

ceutische nijverheid.

Branchmanager Steven Bultiauw: “Axima Contracting heeft De Schinde uitgerust met een ventilatiesysteem

met drie luchtgroepen. Het 25 m-bad wordt geventileerd en verwarmd met 28.000m2/h lucht, die ingebla-

zen wordt via centraal gelegen gecoate kanalen. Een afzonderlijk ventilatiesysteem (6.750 m2/h) ventileert

en verwarmt de natte ruimtes, zoals de kleedkamers. Alle overige ruimtes worden standaard verwarmd

met radiatoren en klassieke ventilatiesystemen. Om energie te besparen gebeurt de aanmaak van het

CV-water in twee condenserende ketels (circa 580 kW) en zijn de ventilatieluchtgroepen uitgevoerd met

recirculatiesecties om het aandeel ventilatielucht optimaal te benutten. Dit alles wordt intelligent gestuurd

via een PLC-computer.”

PPSVoor dit project schreef de stad Antwer-

pen in 2004 een PPS-aanbesteding uit,

die einde dat jaar het bouwteam van Pel-

likaan Bouwbedrijf, Axima Contracting

en het ingenieurs- en architectenbureau

ESSA (Diest) als winnaar opleverde. Het

betrof een zogenaamde design, build &

maintain opdracht, waarbij de aannemers

niet alleen instaan voor de bouw zelf,

maar gedurende dertig jaar ook voor het

onderhoud. Wegens administratieve pro-

blemen konden de werken pas einde no-

vember 2007 van start gaan. “De techno-

logische evolutie stond intussen niet stil,”

zegt Eddy Vanden Heuvel, commercieel

directeur van Pellikaan Bouwbedrijf. “We

hebben geprobeerd de nieuwste technie-

ken van duurzaam energiegebruik alsnog

in het project te integreren, voor zover

dat technisch en budgettair mogelijk was.

Dit tot tevredenheid van het Antwerpse

stadsbestuur, dat een voortrekkersrol wil

spelen op het gebied van energiebespa-

rende maatregelen.”

Uitleg over die technische optimaliserin-

gen geeft projectleider Siegfried Decoster

(Abssis). “Het gaat om een systeem van

warmterecuperatie, dat de warmte van de

afgezogen lucht recupereert om daarmee

de aangezogen koude lucht al voor een

stuk op te warmen. Mee omdat de glasnor-

men ondertussen verstrengd zijn, hebben

we van de vertraging gebruik gemaakt om

hoogrendementsglas te plaatsen. Verder

recupereren we het regenwater om er de

toiletten mee te spoelen. Het regenwater

dat we niet kunnen bufferen, komt terecht

in een open infiltratiebekken dat over een

breedte van 5 m rond het nieuwe gebouw

ligt en met gras bezaaid is. Voor zonne-

energie was het te laat en was de inplan-

ting van het complex ook niet ideaal.”

Ondertussen was ook de EPB-regelgeving

(energieprestatie- en binnenklimaatregel-

geving) in Vlaanderen van kracht gewor-

den. Eddy Vanden Heuvel: “Om ons project

daarmee in overeenstemming te brengen,

hebben we extra aandacht besteed aan de

luchtdichtheid, de verluchting, de vocht-

en dampdichtheid, de raamaansluitingen

en de vloerisolatie.

En dat zonder meerprijs voor de stad,

aangezien een design & buildopdracht

een resultaatverbintenis tegenover de op-

drachtgever inhoudt.” ➡

De binnenmuren en de vloer van de zwemhal zijn volledig betegeld.De binnenmuren en de vloer van de zwemhal zijn volledig betegeld.

De inkomhal.De inkomhal.

AnTwERpEn

Desta nvHeerle 11

2322 Hoogstraten

Tel.:+32(0) 3 315 70 99

Fax:+32(0) 3 315 81 48

mail@desta.be

www.desta.be

2990450_desta.indd 1 04-12-2009 13:39:32

AXIMA Contracting speelt een vooraanstaande rol op de Belgische markt van klimaat engineering. Haar know-how in HVAC- en sprinkler-installaties steunt op meer dan 30 jaar ervaring en wordt toegepast in de meest uiteenlopende infrastructuren: industriële complexen, kantoorgebouwen, hotels, ziekenhuizen, luchthavens, ruimtevaartcentra, elektrische centrales, enz.

AXIMA Contracting maakt deel uit van de Belgische entiteit van GDF SUEZ Energy Services. Deze groepeert AXIMA Contracting, Fabricom, COFELY Services en hun fi lialen, en stelt 11.500 mensen tewerk en heeft in 2008 een omzet geboekt van 1,65 miljard euro.

AXIMA createsa better climate

www.axima-gdfsuez.be

Vluchtenburgstraat 52630 Aartselaar - BELGIËtel. 32 3 870 72 00fax 32 3 877 22 10aartselaar@axima-gdfsuez.be

BOUWEN AAN VLAANDEREN 15

AnTwERpEn

PARTICIPANT AAN HET WOORDINDUCON – ROLAFDEKKING ZWEMBADENInducon (Beilen, Nederland) is een internationaal leverancier van energiebesparende zwembadafdekkingen

en dit al sinds 1978. Ze worden op maat gemaakt, zowel voor bestaande situaties als voor nog te bouwen

zwembaden. Inducon biedt vier soorten afdekkingen aan: het lamellen vouwsysteem, het lamellen rolsys-

teem, folie-afdekkingen en Indubrella-afdekkingen. Het bedrijf levert ook beweegbare vloeren, keerwanden

en zonnecollectoren.

In het nieuwe zwembad van Ekeren heeft Inducon twee lamellen rolafdekkingen geplaatst. Bedrijfsleider

Jan de Vries: “Deze afdekking is een aaneenschakeling van robuuste hard-pvc-lamellen, die om een as

worden gewikkeld. Die as kan op verschillende plaatsen worden geplaatst, in Ekeren is ze ingebouwd in

de bodem van het bad. De schacht voor de lamellen wordt met een automatisch draaiende klep afgedicht.

Het kleine bad kreeg een dubbelwerkende rolafdekking met twee afdekkingen op één oprolas, die bij het

afrollen elk een kant opgaan. Het grote bad is uitgerust met twee lamellen dekens naast elkaar, die door

één motor worden aangedreven. De afdekking is fraai weggewerkt achter een draaibare klep. Het uitrollen

en opbergen gaat met een druk op de knop.”

DBM-BouwteaMPellikaan Bouwbedrijf is helemaal gewon-

nen voor de bouwteamformule, voegt de

commercieel directeur eraan toe. “Het

grote voordeel is dat wij als aannemer

van meet af aan mee kunnen plannen met

de architect en zo onze praktijkervaring

kunnen inbrengen. Dat leidt tot een goed

evenwicht tussen het architecturale en het

bouwtechnische, waarbij beide partners

samen naar oplossingen voor mogelijke

problemen zoeken. In de klassieke aanbe-

stedingsformule is het voor de aannemer

bijna onbegonnen werken om het project

bouwtechnisch te optimaliseren.” Nogal

wat opdrachtgevers vrezen dat bij ‘design,

build & maintain’-contracten meer tijd

verloren gaat aan de voorbereiding van

hun project. Volgens Eddy Vanden Heuvel

is die voorbereidingstijd vaak zelfs korter

omdat architectuur en prijsbepaling sa-

men verlopen. “Met een goed voorbereid

dossier win je altijd omdat er nog weinig

aanpassingen noodzakelijk zijn tijdens de

rit. Te meer daar de medeaannemers voor

de verschillende technieken van in een

vroeg stadium mee rond de tafel zitten.

Zij hebben er alle belang bij om de beste

technische oplossingen voor te stellen en

uit te voeren, aangezien ze de installaties

gedurende dertig jaar moeten onderhou-

den. Voor de opdrachtgever is er het bij-

komende voordeel dat dit soort contract

een resultaatverbintenis inhoudt.” ❚

TECHNIsCHE FICHEOpdrachtgever: stad Antwerpen

Ontwerp en technische studies:

ingenieurs- en architectenbureau Essa (Diest)

Hoofdaannemer:

Pellikaan Bouwbedrijf (Zaventem)

Projectleider: Abssis (Wauthier-Braine)

Klimaatengineering en maintenance:

Axima Contracting Vlaanderen (Aartselaar)

Zwembadafdekking: Inducon (Beilen, Ned.)

Kostprijs: 5,5 miljoen euro

Start werken: november 2007

Einde werken: mei 2009

De ontvangstbalie.De ontvangstbalie.

Het sportzwembad dient voor zwemwedstrijden (6 banen) en watersporten zoals waterpolo.Het sportzwembad dient voor zwemwedstrijden (6 banen) en watersporten zoals waterpolo.

Het cafetaria met zicht op de zwemhal.Het cafetaria met zicht op de zwemhal.

16 BOUWEN AAN VLAANDEREN

AnTwERpEn

Nieuwbouw vervangt bestaande polikliniek

Auxilia blijft Antwerpen-Centrum trouw

De VTB heeft al jaren geleden

haar diensten in Zwijndrecht

gecentraliseerd. “Het gebouw

langs de Sint-Jacobsmarkt was

echt uitgeleefd en te weinig flexibel om

het te herbruiken. Ook voor het bestaan-

de gebouw van Gezondheidszorg – niet

versleten, wel verouderd – was afbreken

en vervangen door nieuwbouw veruit

de beste oplossing,” verklaart architect

Jef Van Oevelen, die de integratie van

de twee panden voorstelde. “Het zieken-

fonds heeft niet de volledige oppervlakte

van beide panden nodig, maar de aankoop

van het VTB-gebouw was wel een ideale

oplossing om en de permanente werking

van de polikliniek en een vlot verloop

van de bouwwerken te verzekeren.” Het

nieuwbouwproject kreeg de naam Auxilia

mee, afgeleid van het Latijnse woord voor

hulpverlening.

Door de grotere beschikbare oppervlakte

kwam er wel ruimte voor een bijkomend

programma. “Dit omvat het centraliseren

en uitbreiden van het intern opleidings-

centrum, de uitbouw van een informatie-

centrum annex bibliotheek en een audito-

rium met 150 plaatsen. Bovendien kunnen

we op de verdiepingen meer dan dertig

appartementen in het geheel integreren.

Hoeveel precies kan Gezondheidszorg in

een laat stadium bepalen, want de inde-

ling is vrij flexibel. Het aanbod zal zowel

studio’s omvatten als woongelegenheden

tot 140 m2, stuk voor stuk met terras.” De

verkoop van de appartementen kan een

deel van de investering compenseren. “De

economische haalbaarheid was tijdens de

ontwerpfase een belangrijk gegeven.

Bovendien dragen we zo bij aan de hui-

dige maatschappelijke vraag om in steden

woon- en werkfuncties te combineren.

Gezondheidszorg, een vzw die huisvesting verleent aan de vzw Medisch centrum en

aan diensten van cM antwerpen, koesterde al geruime tijd plannen om haar poli-

kliniek in hartje antwerpen te verbouwen. De ligging van het pand, op de hoek van

de sint-jacobsmarkt en de sint-annastraat, maakte het echter lang onmogelijk die

plannen uit te voeren zonder de permanentie van de medische hulpverlening in het

gedrang te brengen. Dat probleem is nu opgelost, door de integratie van het vroegere

vtb-complex in het nieuwe geheel.

Tekst: Koen MortelmansFoto’s: Lke Van Oevelen

AnTwERpEn

BOUWEN AAN VLAANDEREN 17

Grondplan van het gelijkvloers.

Een ander actueel aandachtspunt is ener-

giezuinigheid. Door het compacte volume

en het toepassen van aangepast geselec-

teerd isolatiediktes en materialen berei-

ken we een K-peil van 45.” Een technisch

hoogstandje is de licht geperforeerde

ventilatiewand van de aula, die tevens

over uitstekende akoestische eigenschap-

pen beschikt.

Jef Van Oevelen en zijn medewerkers

hebben de verschillende kabinetten en

onderzoeksruimtes uitgetekend volgens

samenwerking tussen de specialisaties en

ze ruimtelijk gegroepeerd rond een bin-

nentuin met patiokarakter op niveau -1. De

nieuwbouw telt twee ondergrondse en zes

bovengrondse niveaus. De appartemen-

ten zullen de vier hoogste niveaus in be-

slag nemen en krijgen drie toegangen op

straatniveau. Hun bewoners zullen boven-

dien over ondergrondse parkeerplaatsen

en bergingen kunnen beschikken.

“Op de verdiepingen worden ze verder

ontsloten via galerijen langs de noord-

waarts georiënteerde achtergevel.” On-

dergronds komen er in totaal 123 parkeer-

gelegenheden. ➡

BOUWEN AAN VLAANDEREN 19

AnTwERpEn

Naast de bewoners van de appartementen

vinden ook de medische staf en de perso-

neelsleden van de polikliniek er een plekje

voor hun wagen.

GeVeluitzichtDe grijze gevelsteen, waarin de buiten-

gevels worden opgetrokken, heeft een

neutraal karakter, maar is ook erg onder-

houdsvriendelijk. “Er komen wel enkele

witte accentmuren, maar alleen bij de ap-

partementen. En dan nog uitsluitend mu-

ren die van het straatniveau inspringen

of onzichtbaar blijven vanaf de straat.”

Blikvangers worden wel de inkompartijen.

“Omdat ze niet alleen ingesneden zijn in

het verder strakke bouwvolume, maar ook

omdat ze twee niveaus overspannen en

een hoogte van 6 m bereiken. Dit is niet

alleen het geval voor de inkom van de po-

likliniek, maar ook voor die van de appar-

tementen.” Dit inkomconcept verhoogt in

hoge mate de transparantie van de poly-

valente ruimte er vlak achter.

Na de asbestverwijdering en de afbraak

van de bestaande VTB-gebouwen, het

aanbrengen van een soil-mix palenwand

en onderschoeiingen met VHP-palen zijn

de kelders verder uitgegraven tot op een

diepte van 7,5 m. Bemaling was noodza-

kelijk, want het grondwaterpeil bevindt

zich hier op -4 m. In juni 2009 kon de

grote bouwkraan geïnstalleerd worden.

“Werken in een dichtbebouwde stedelijke

omgeving heeft een heel eigen problema-

tiek,” zegt Theo Van Hemelrijk van hoofd-

aannemer Vanhout. “Zo moesten we onze

torenkraan op het bouwperceel zelf aan-

brengen, verankerd in de betonvloer van

de parking op niveau -2. We gebruikten

een kraan met een hoogte van 43,8 m en

een gieklengte van 50 m, met tegengiek

van 17,7 m. Op de plaats van de kraan is

het beton wel 2 m dik! Voor de montage

van de torenkraan gebruikten we twee

mobiele kranen van Sarens. De eerste was

eigenlijk een hulpmiddel voor het monte-

ren van de eigenlijke montagekraan. Die

had zelf een reikwijdte van 44 m en een

hoogte van 56,5 m. Ze stond op de hoek

van Sint-Jacobsmarkt en de Lange Sint-

Annastraat , zowat 38 m uit de as van de

torenkraan.

De montage vlak voor de bouwput, was

niet mogelijk, vanwege de aanwezige

tramsporen. De Lijn gaf die ruimte al-

leen vrij tussen 01.00 en 4.30 uur. Dat

was uiteraard niet werkbaar voor ons.”

Vanhout had slechts één dag nodig voor

de opbouw van de montagekraan en het

plaatsen,over de gebouwen heen, van de

torenelementen en de cabine van de to-

renkraan. “Op de tweede dag hebben we

de giek ,de tegengiek en de tegengewich-

ten geplaatst ,waarna de afbouw van tele-

scopische kraan kon gebeuren. Het zwaar-

ste te monteren gewicht was de cabine

van 11 ton. De torenkraan is zo opgesteld

dat ze voor beide bouwfasen kan worden

gebruikt. Ze zal dus drie jaar ter plaatse

blijven.”

De fasering is eenvoudig: na het slopen

van het VTB-gebouw en de voltooiing

van de nieuwbouw op die plaats kan de

polikliniek daarheen verhuizen en begint

de tweede fase, de bouwwerken aan het

oorspronkelijke gebouw.

“De werken in de kelders vormden een

zeer moeilijk aspect in de opbouw “ legt

Harry De Smet van Ingenieursbureau De

Smet- Verlinden- Van Staeyen (DSV) uit.

“Veel oude funderingen zaten in de weg

en moesten verwijderd worden. We von-

den ook bestaande betonbalken in de

funderingsmuren langs de straatkant. Die

moesten we op een speciale wijze opvan-

gen en ondersteunen om de stabiliteit van

deze muur niet in het gedrang te brengen.

Aangezien Axilla tot op niveau - 2 reikt

maakten we gebruik van een secanspa-

lenwand, die de zijdelingse druk van de

buren opneemt. ➡

Meer dan een aannemer !

Lammerdries 12 - 2440 GeelTel.: +32 (0)14 25 16 11 - Fax: +32 (0)14 25 16 00

www.vanhout.eu

● sanitaire en brandbestrijdingsinstallaties● verwarming, verluchting en klimatisatie● elektrotechnische uitrusting● transportsystemen● bijzondere medische technieken

met rationeel gebruik van energie, water en grondstoffenin het kader van ecologisch en duurzaam bouwen

Voor alle vacatures, contacteer:Edwin SEGERS Ing. Bouwkunde en ElektromechanicaIlse CROMHEEKE Lic.Wetenschappen

Sportstraat 42 - 44 - 2160 WOMMELGEM - e-mail: info@botec.be - www.botec.betel: 03 354 36 18 - fax: 03 354 41 92

Ingenieursbureau voor bouw en techniek

BOUWEN AAN VLAANDEREN 21

AnTwERpEn

Zo bekwamen we een open bouwput. Een

opvallende constructie is zeker de grote

overspanning van de aula. De ondersteu-

ning behoort tot de bouwfase 1 en de aula

zelf tot de fase 2. We troffen de nodige ge-

detailleerde maatregelen om zonder veel

hinder voor het al eerder afgewerkte deel

fase 2 te kunnen uitvoeren.”

DSV heeft al de nodige ervaring met wer-

ken in stedelijke omgeving met complexe

bouwgeschiedenis. Op de Stadscampus

van de Antwerpse Universiteit bijvoor-

beeld, op amper 100 meter van Auxilia.

Maar ook bij een verbouwing van het

Antwerpse Fotografiemuseum, bij het La-

motproject in Mechelen en de podiumzaal

Schaliken, langs de grote markt van He-

rentals.

“De combinatie van drie verschillende

functies woog door op de technieken,”

aldus Tom Mertens van studiebureau Bo-

tec, dat de technische infrastructuur voor

zijn rekening nam. “Vooral de repetitivi-

teit van de appartementen, die allemaal

individueel sanitair, gas en elektriciteit

moeten krijgen, weegt door op de indeling

van de onderste bouwlagen. Complex zijn

eveneens de werken aan de verwarmings-

installatie. Want de centrale stookplaats

maakt deel uit van de eerste bouwfase.

Pas later worden de andere installaties,

die tot fase 2 behoren, ermee verbonden.

Ook de vervanging van de hoogspannings-

cabine van de VTB was geen sinecure. Die

cabine moesten we tijdelijk op straat op-

stellen.” ❚

TECHNIsCHE FICHEOpdrachtgever:

Gezondheidszorg vzw, Antwerpen

Architect: Architektenburo Jef Van Oevelen,

Ekeren

Studiebureau stabiliteit: De Smet - Verlinden -

Van Staeyen, Antwerpen

Studiebureau technieken:

Ingenieursbureau Botec, Wommelgem

Hoofdaannemer: Vanhout, Geel

Start werken: oktober 2008

Einde werken: 2012

Vloeroppervlakte: 12.613 m2