April 2014 def

Composteren en milieubelasting

Nog veel onbenut potentieel onder mensen met

afstand tot arbeidsmarkt

Gemeenten werken aan toekomstige rol van

ketenregisseur

GRAM

Volop kansen voor gemeenten om regie over grondstoffen te nemen

JAA

RGA

NG

105 | NU

MM

ER April 2014

VAKBLAD VAN DE 3

Oude banden, nieuw

leven.

www.bandenmilieu.nl

Inzamelen oude banden. Voor een schoner milieu. Alle gebruikte autobanden worden in Nederland door RecyBEM ingezameld en op een milieuverantwoorde wijze verwerkt. RecyBEM is een initiatief van uw bandenleverancier.

Acht miljoen oude autobanden inzamelen per jaar...

…dat is gelijk aan de oppervlakte van 400 voetbalvelden

…dat zijn alle ingeleverde gebruikte personenwagenbanden in Nederland

…dit betekent bijna 60.000 ton minder CO2-uitstoot

… daarmee besparen we CO2 gelijk aan de emissie van 400 miljoen autokilometers (10.000 keer de aardbol rond) of de aanplant van 400.000 nieuwe bomen

…dit levert 32 miljoen kilo hoogwaardige grondstoffen

…op milieuverantwoorde wijze verwerkt

GRAM | april 2014 3

Vakblad van de nVRD

inhoudsopgave

6

9

12

17

Hoe doen zij dat?Deze maand: regie en organisatie

Vier personen vertellen over de organisatievorm van het bedrijf waarvoor ze werken,

de rol opdrachtgever – opdrachtnemer en hoe de balans is tussen bedrijfs- en politiek

belang.

Gemeente moet regie over grondstoff en houdenAfval is grondstof is geld, luidt nu het motto. gemeenten kunnen in de toekomst meer

aan afval verdienen, dan wel op de kosten ervan besparen. Ook de inzameling kan

effi ciënter. Bovendien gloren er dwarsverbanden met andere gemeentelijke thema’s als

zorg en re-integratie.

Gemeenten werken aan toekomstige rol van regisseur in de kunststofketenna 2014 staan gemeenten als ketenregisseur aan de lat voor het sorteren

van kunststof verpakkingsafval. Als ze dat willen, mogen ze de gesorteerde

kunststofstromen zelf vermarkten. De opgave uit de Raamovereenkomst Verpakkingen

krijgt op uiteenlopende wijze handen en voeten, zo leert een rondgang door het land.

Nederland groot genoeg voor twee AEEA inzamelorganisatiesMet WEEE en Wecycle kent nederland twee AEEA (Afgedankte Elektrische en

Elektronische Apparatuur) inzamelorganisaties. De overeenkomst is duidelijk,

maar waarin verschillen ze? En is de nederlandse markt groot genoeg voor beide

organisaties?

Foto: Maurice Booyer / Hollandse Hoogte,

lees verder op pag. 9

5 Bezem

15 Prof. dr. Hans Bossert geen voorstander

van gemeentelijke Regelingen

20 Vrijwilligers volgen training om oud

papier veilig in te zamelen

22 Kansen creëren voor werknemers van

de werkvoorziening

25 nVRD nieuws

26 Vakwerk

28 nVRD Benchmarks

30 Belgische inzamelmodel interessant

voor nederlandse gemeenten

32 nieuws op de markt

34 Agenda

Lees verder op pag. 12

4 GRAM | april 2014

heeft inmiddels, samen met gemeenten, een goed func-

tionerende inzamelen hergebruikketen opgezet. “Tot

1 januari 2015 zijn gemeenten verplicht hun kunststof

verpakkingen bij ons aan te leveren”, verklaart Beuting.

“Maar volgens de Raamovereenkomst vervalt die ver-

plichting volgend jaar. Wij merken dat veel gemeenten

zich nu afvragen hoe ze de inzameling en verwerking

het beste kunnen regelen.”

Kunststof Hergebruik heeft in de afgelopen jaren veel

expertise opgedaan, die voor gemeenten van onschat-

bare waarde is. Beuting: “Wij hebben een netwerk van

de beste en gecertificeerde sorteerders en verwerkers

in binnen- en buitenland. Plus zo’n veertig open over-

slagstations waar gemeenten met hun kunststofafval

terecht kunnen. Dat laatste staat garant voor zo min

mogelijk kilometers. Voor elke gemeente is er een

overslagstation in de buurt.”

75 procent

Volgens de commercieel directeur is Kunststof Herge-

bruik ook een betrouwbare partner als het gaat om

kwaliteit. “Door onze contracten en ons uitgekiende

netwerk weet een gemeente zeker dat ie met de juis-

te partner samenwerkt. We zijn trots op ons huidige

hergebruikpercentage van 75 procent, maar in de toe-

komst zal dat alleen maar hoger worden. We ondersteu-

nen gemeenten namelijk ook met inzamelcampagnes

en analyseren hun eigen, bestaande inzamelsystemen

via benchmarks. Door verdere optimalisering van het

totale ketenbeheer verwachten we ons hergebruikper-

centage zeker nog verder te kunnen laten stijgen. En

dat biedt weer voordelen voor gemeenten, want de

vergoeding uit het Afvalfonds is direct gerelateerd aan

het hergebruikpercentage.”

Volgens Beuting is het ook voor kleinere gemeenten

interessant om gebruik te (blijven) maken van de dien-

sten van Kunststof Hergebruik. “Door collectieve maat-

regelen kunnen we de maatschappelijke kosten per

gemeente laag houden, ongeacht de omvang van het

aanbod. Iedereen kan van ons netwerk en onze voor-

zieningen mee profiteren, ook gemeenten die met rela-

tief kleine volumes te maken hebben.”

Voor meer info: www.kunststofhergebruik.nl

Tekst: Hetty Dekkers

Het vinden van de juiste partner is volgens Kunststof

Hergebruik minder moeilijk dan het lijkt. “Wij hebben

deze taken de afgelopen zes jaar met veel plezier en

deskundigheid op ons genomen”, zegt commercieel

directeur Roger Beuting van Kunststof Hergebruik BV.

“Dat blijven we in de toekomst ook doen. Wij nemen

gemeenten alle zorg om kunststof verpakkingsafval uit

handen. Dus van inzameling tot en met verwerking,

precies zoals men van ons gewend is. Daarbij garande-

ren we een kostenneutrale transitie. Wie gebruik maakt

van onze diensten, betaalt nooit meer dan de geldende

vergoeding uit het Afvalfonds.”

Goedfunctionerende keten

Kunststof Hergebruik werd zes jaar geleden opgericht

vanuit het verpakkende bedrijfsleven. De organisatie

De juiste partner voor kunststof verpakkingen

Gemeenten staan vanaf volgend jaar voor een belangrijke keuze. Het hele takenpakket rondom huis-

houdelijk kunststof verpakkingsafval komt op hun eigen schouders te liggen. Hoe pakt een milieube-

wuste en kostenbesparende gemeente dat aan ?

Close-Up

Wij nemen gemeenten alle zorg om

kunststof verpakkingsafval

uit handen

BEZEM

burger denkt of vindt. Of is de politiek niet meer in staat de interesse van de burger te wekken?

Op lokaal niveau is dat niet anders. De gemeenteraads-verkiezingen zijn inmiddels achter de rug. In de aanloop naar de verkiezingen heeft elke zichzelf respecterende partij de nodige uithangborden geplaatst langs aan- en afvoerwegen van de gemeente. Soms staan er zoveel kreten op, dat je je bij elke partij wel ergens thuis kunt voelen. Er zijn inmiddels zoveel partijen, en dus evenveel borden, dat de doorsnee inwoner door de bomen het bos niet meer ziet. Eigenlijk valt vooral het bord van de plaatselijke bakker op, die een stokbrood cadeau doet bij besteding van € 13,49 aan boodschappen. Deze wijkt af en wekt interesse. Moet de politiek bij de plaatselijke bakker in de leer ?

Betrokkenheid

Kijkend naar de Oekraïne, vraag ik me af hoe ver betrokkenheid gaat. Het ‘westen’ verwijt het ‘oosten’ inmenging op soeverein grondgebied. Een deel van de inwoners van dat grondgebied vindt het prima, een ander deel smeekt het westen om stappen te ondernemen. Er gaan stemmen op voor sancties. Maar …wie is daar nou nog van onder de indruk? In Uganda wordt de anti homowet uitgevaardigd. Europa wil laten zien dat ze het daar niet mee eens is en legt sancties op. (Overigens werd bij de antihomo-wet in Rusland minder zorgelijk gereageerd). De regering van Uganda is niet onder de indruk van sancties en verwijt Europa zelfs be-moeizucht en verkeerde invloed. Voor inwoners van Nederland die toch al geen voorstander van Europa zijn, is dit olie op het vuur. Zie je wel! Wat hebben we aan Europa? Alle geldstromen die naar Europa gaan voor buitenlandse steun, worden tegen het licht gehouden en er ontstaan dis-cussies over de verkeerde zaken. Wie kan de doorsnee inwoner nu nog fatsoenlijk uitleggen waarom en wat het nut van Europa is? Wat is de meerwaarde van gemeenschappelijkheid, zelfs als dat geld lijkt te kos-ten? Soms lijkt het de doorsnee politicus niets te kunnen schelen wat de

GRAM | april 2014 5

6 GRAM | april 2014

▼▼Deze maand:

regie en organisatie

Hoe doen zij dat?

Welke organisatievorm heeft uw

bedrijf?

Wij vormen een gemeenschappelijke rege-

ling (gR) van vijf gemeenten in Midden-

limburg. Een gR is een openbaar lichaam,

ofwel een publiek orgaan, met vertegen-

woordigers van gemeenten in het bestuur.

Dat zijn in de regel wethouders.

Waarom deze keuze?

RD Maasland bestaat al vijftig jaar. Waar-

om die keuze destijds is gemaakt, is niet

meer te achterhalen. Maar een gR is altijd

opgezet door de gemeenten zelf en kent

een grote betrokkenheid van het bestuur.

Met andere organisatievormen, zoals een

nV, heb je een grotere afstand tot de ge-

meenten. Wij hebben een algemeen én

dagelijks bestuur met uitsluitend verte-

genwoordigers van de gemeenten.

Welke besluiten kan de GR zelfstan-

dig nemen?

Alles wat vastgesteld is bij de begroting,

en dat is het meeste, geldt als kader en

kunnen wij zelfstandig uitvoeren. Daar

hebben we een directiestatuut voor. Voor

▼

Arthur Smedtsdirecteur RD Maasland

44.000 aansluitingen

Contact: [email protected]

Tekst: Hetty D

ekkers

andere dingen moeten we wel terug naar

het bestuur. Bijvoorbeeld als we een sa-

menwerking aan willen gaan met een an-

dere organisatie, of als er zich een onver-

wachte investering voordoet. Zo konden

we een keer de grond die we huurden

voor materiaalopslag onverwacht kopen.

Dat soort dingen moet je aan het bestuur

voorleggen.

Wat gebeurt gemeenschappelijk,

wat niet?

In de regel volgen we het gezamenlijke

gemeentelijk beleid, met hier en daar lo-

kale accenten. In ons hele verzorgings-

gebied hanteren we een brengsysteem

voor kunststof verpakkingen, maar één

gemeente wil dat we de zakken huis-aan-

huis ophalen. Dat doen we dus ook. Dat

geldt ook voor kerstbomen ophalen en

dergelijke. Daar zijn kleine lokale ver-

schillen in de dienstverlening, maar dat

is geen enkel probleem.

Hoe is de verhouding opdrachtge-

ver/opdrachtnemer versus

aandeelhouder?

De gemeenten zijn in onze organisatie-

vorm eigenaar en dus feitelijk ook aan-

deelhouder. Wij voeren voor hen de ta-

ken uit die in de wet zijn neergelegd. Je

kunt soms wel als aannemer functione-

ren, bij specifi eke regelingen, maar dat

is dan een vorm van inbesteding via de

gemeenschappelijke regeling.

Hoe is de balans tussen bedrijfs- en

politiek belang?

Die balans is absoluut aanwezig. Je werkt

voor de lokale overheid en dat doe je zo

effi ciënt en goed mogelijk. Er is bij de

normale uitvoering van de taken geen

spanningsveld. Als je echter iets nieuws

wil doen, zoals taken uitbreiden, dan kan

het lang duren. Het interne besluitvor-

mingsproces binnen de gemeenten gaat

vaak traag, dat is weleens lastig.

Tegen welke problemen loopt u aan?

Als bedrijf wil je wel eens sneller dan ge-

meenten kunnen meebewegen. Ook het

toetreden van een nieuwe gemeente tot

de gemeenschappelijke regeling is een

moeizaam proces. Zakelijk zou dat zo

geregeld zijn, maar bij een gR kost dat

heel veel tijd en inspanning.


bedrijf?

ciruclus is een BV en Berkel Milieu een

nV. Dat is zo sinds eind jaren negentig. In

die tijd waren de verschillen tussen een

nV en een BV groter dan nu. Overigens

bereiden we nu een fusie voor tussen

beide bedrijven. Uiteindelijk zal het een

BV worden.

circulus is ontstaan uit een samensmel-

ting van de twee gemeentelijke diensten

van Apeldoorn en Deventer. Berkel Milieu

is ontstaan uit een gemeenschappelijke

regeling van zeven gemeenten. De acht

▼

Henk Knipalgemeen directeur

Circulus en Berkel Milieu

samen 190.000 aansluitingen.


▼

GRAM | april 2014 7

▼▼Waarom deze keuze?

Sinds een jaar zijn we ambtelijk gefu-

seerd met Aalsmeer. Die gemeente be-

steedt zijn afvaltaken uit aan Meerlanden.

In Amstelveen doen we het van oudsher

zelf. Dat is historisch zo gegroeid. Om-

dat onze dienstverlening van kwalitatief

hoog niveau is, met een acceptabele

kostprijs, wil men het graag zo laten.

Welke besluiten kan uw dienst zelf-

standig nemen?

We werken volgens de principes van inte-

graal management, dat gemandateerd is

voor allerlei beslissingen. Als een voer-

tuig aan vervanging toe is, kunnen we

dat zelf regelen. Daarvoor hoeven we

niet terug naar de raad. Als gemeente-

lijke afdeling moet je wel de lange ter-

mijnvisie goed in het oog houden. Als

je iets wezenlijks wil veranderen aan je

afvalinzameling, moet je op tijd je on-

derbouwde plannen indienen bij de ge-

meenteraad. Als je dat goed in de gaten

houdt, krijg je voldoende ruimte om te

ondernemen.


wat niet?

Beide gemeenten hebben hun eigen be-

leidsvrijheid. Voor Amstelveen voeren

wij de taken uit, voor Aalsmeer doet

Meerlanden dat.


politiek belang?

Aalsmeer is opdrachtgever en aandeel-

houder van Meerlanden en dat kan soms

wel eens spanningen opleveren. Een wet-

houder is het, vanuit zijn rol als opdracht-

gever, bijvoorbeeld niet eens met de kwa-

liteit die geleverd wordt en spreekt daar

het bedrijf op aan. De burgemeester kan

daar als aandeelhouder weer heel anders

tegenaan kijken. Maar uiteindelijk wordt

alles wel weer opgelost, het zijn geen on-

overkomelijke zaken.

Tegen welke problemen loopt u aan?

De situatie Aalsmeer-Meerlanden is voor

ons ook nieuw, dat is nog wennen. In

Amstelveen zijn de problemen meer

inhoudelijk van aard. Zo willen we ons


politiek belang?

Een wethouder fi nanciën bemoeit zich

doorgaans niet met de manier waarop

het afval ingezameld moet worden en an-

dersom geldt hetzelfde. Een wethouder

milieu geeft geen kritiek op de begro-

ting. Als inzamelbedrijf doen wij regel-

matig klanttevredenheidonderzoek en

daar rapporteren we ook op. Ook doen

we mee aan benchmarks om de kosten,

servicegraad en milieurendement per ge-

meente te kunnen vergelijken. Op deze

manier kan elke gemeente bepalen of we

ons werk naar behoren doen.


bedrijf?

Wij zijn een gemeenschappelijke dienst

met vier directeuren en zeventien afde-

lingen, het zogeheten netwerkmodel.

De afvalinzameling maakt, net als onder

meer riolering en gladheidbestrijding,

deel uit van centrale Beheertaken. Deze

organisatie, cBT, is binnen de gemeente-

lijke organisatie gepositioneerd als een

bedrijf en kan dus redelijk zelfstandig

werken.

deelnemende gemeenten kozen bewust

voor een nV en BV, omdat ze een zekere

afstand wilden bewaren tussen de ge-

meenten en het bedrijfsmatige resultaat.

Ze hadden voorheen de ervaring dat de

bedrijfsmatige uitvoering te kortschoot en

wilden meer effi ciency, te bereiken door

een grotere schaal en meer kennisbor-

ging. Met een nV en BV hoopten ze vooral

de kosten te kunnen drukken en meer

vooruitgang te boeken in eff ectiviteit.

Welke besluiten kan uw organisatie

zelfstandig nemen?

In de statuten staat exact omschreven

welke besluiten door aandeelhouders ge-

nomen moeten worden: vaststellen van

de jaarrekening, goedkeuren begroting,

eventuele fusies, businessplan. De for-

mele koers wordt dus door de gemeen-

ten bepaald, wij zorgen voor de dage-

lijkse gang van zaken. Wij adviseren de

gemeenten over de afvalverwijdering en

bepalen zelf met welk materiaal we het

doen en met welke mensen. Wij voeren

het beleid uit, voor zover het past binnen

de begroting.


wat niet?

Het gemeentelijk beleid ligt vast en is

voor ons leidend. Dat kan echter per ge-

meente anders zijn. Onlangs hebben drie

gemeenten besloten diftar in te voeren,

dat is voor ons geen enkel probleem. Wij

voeren de taken gewoon uit, zoals elke

gemeenteraad het graag wilt. Wel heb-

ben we acht jaar geleden gezamenlijk

een visie ontwikkeld, waarbij we streven

naar een afvalvrije samenleving in 2030.

Hoe is de verhouding opdrachtge-

ver/opdrachtnemer versus

aandeelhouder?

Voor ons is die verhouding goed geschei-

den. De opdrachtgever is doorgaans de

wethouder afval of wethouder openbare

werken en de aandeelhouder is de wet-

houder fi nanciën. Op het gemeentehuis

komen de lijnen bij elkaar, wij merken

daar weinig van.

Nico Altorfhoofd centrale beheertaken Amstelveen

en Aalsmeer

samen 115.000 inwoners


▼

8 GRAM | april 2014


wat niet?

Elk stadsdeel heeft zijn eigen beleidson-

derdelen, die voeren wij uit. De manier

van inzamelen kan zelfs per stadsdeel

variëren, afhankelijk van hoogbouw of-

laagbouw, veel of weinig bedrijven. Wij

voeren uiteraard ook het gezamenlijk be-

leid uit, steeds binnen de marges van de

afvalstoffenwet.


politiek belang?

De nieuwe bestuursstructuur, met één

bestuurder en de wethouders in een raad

van toezicht, is ingevoerd om slagvaardi-

ger te kunnen opereren. Op deze manier

is er iets meer afstand tussen opdracht-

gever en opdrachtnemer gecreëerd. Dit

komt de efficiency ten goede en maakt

dat wij, als uitvoerend bedrijf, sneller

kunnen schakelen.


bedrijf?

Wij zijn een stichting, voortgekomen uit

vier stadsdelen van Amsterdam. Oor-

spronkelijk bestond het bestuur uit vier

wethouders, sinds ruim een jaar is dat

veranderd in één bestuurder en een raad

van toezicht.

Waarom deze keuze?

De stadsdelen vonden een stichting de

meest geschikte constructie, omdat er

geen winst nagestreefd wordt en omdat

het bestuur vrij eenvoudig is te organise-

ren. Men wilde geen aandeelhouders en

dergelijke.

Welke besluiten kan Afval Service

West zelfstandig nemen?

Scheidingsdoelstellingen en dergelijke

worden in het beleid vastgesteld. Alles

wat direct gelinkt is aan de bedrijfsuit-

voering doen we zelf. Zo hebben we pas

een hybride afvalauto in gebruik geno-

men op biogas.

afvalscheidingpercentage omhoog bren-

gen van 52 naar 55 procent. We scoren al

best goed, maar het kan nog hoger. Daar

werken we nu aan.

KICI is op zoek naar een

Ervaren accountmanager

Stichting KICI. Specialist in inzameling en hergebruik van textiel. Wij doneren de gehele opbrengst aan goede doelen in binnen- en buitenland. Voor meer informatie over de vacature kijk op www.kici.nl/nl/over-kici/vacatures.

Hoe doen zij dat?▼

Edwin Ringelingdirecteur/bestuurder Afval Service West,

78.000 aansluitingen


▼

GRAM | april 2014 9

Gebruikte strooimethode bij fietspaden (%)

In de historische binnenstad van Weesp nadert een

klein proefproject zijn voltooiing. In plaats van zes

grote afvalcontainers voor winkels en horeca die ver-

spreid in de openbare ruimte staan, is op gezag van

de gemeente op een centrale plek een verdiept contai-

nerparkje met vier bakken aangelegd. Sinds een aantal

maanden maken niet alleen de vele cafés gebruik van

de containers om hun lege flessen en etensresten af te

voeren. Ook winkels en bewoners kunnen er restafval,

papier, karton, glas en plastic verpakkingsafval kwijt.

“We willen op deze manier onderzoeken hoe we als ge-

meente het beste een integrale regie op de openbare

ruimte kunnen ontwikkelen”, legt verantwoordelijk

Gemeente moet regie overgrondstoffen houdenDe tijd is voorbij dat de gemeente louter de zorgplicht vervulde. Afval is grondstof is geld, luidt nu het

motto. Gemeenten kunnen in de toekomst meer aan afval verdienen, dan wel op de kosten ervan bespa-

ren. Ook de inzameling kan efficiënter. Bovendien gloren er dwarsverbanden met andere gemeentelijke

thema’s als zorg en re-integratie. Er liggen volop kansen voor gemeenten om de regie over grondstof-

fen te nemen. Het zoeken is nu naar de beste manier om dat te doen.

ZOEKTOcHT nAAR DE ROlVERDElIng

wethouder Jean van der Hoeven (cDA) van de gemeen-

te Weesp uit. “Uitgangspunt daarbij is dat we afval als

grondstoffen zien en handelen vanuit het perspectief

van zowel milieu als de openbare ruimte en de kwa-

liteit van de woon- en leefomgeving van de burgers.”

Op zoek naar ideale mix

Hoewel de definitieve resultaten van het kleine proef-

project nog moeten volgen, zijn de signalen bemoe-

digend, aldus Van der Hoeven. Hij is sinds zes jaar

wethouder en bovendien voorzitter van het regionaal

portefeuillehouderoverleg Milieu en Duurzaamheid van

de regio gooi en Vechtstreek. “In plaats van drie vracht-

wagens van verschillende afvalbedrijven en containers

in alle maten en soorten, wringt zich nog slechts één

vrachtauto door de nauwe straatjes van onze mooie

binnenstad. Er staan minder zakken tegen de contai-

ners. Daardoor is er minder ongedierte dat zakken

openscheurt. Dat scheelt dus ook weer zwerfafval. We

zoeken op deze manier samen naar een mix tussen de

meest efficiënte, kosteneffectieve manier van afvalin-

zameling en verwerking, minder vervoersbewegingen,

een schone en veilige openbare ruimte en meer her-

gebruik van grondstoffen. De betrokkenheid van alle

partijen die ‘grondstoffen’ aanbieden is hierbij onont-

beerlijk.”

Integrale benadering

Weesp ziet afval niet langer als een restproduct, maar

als een waardevolle secundaire grondstof. Van der Hoe-

ven wil het hergebruikspercentage van alle in het cen-

trum vrijkomende grondstoffen daarom flink opkrik-

ken en zoekt daarvoor afstemming tussen inwoners,

winkeliers en de gemeente. “Fracties als groen afval,

textiel, kunststofverpakkingsafval en grof vuil krij-

gen steeds meer waarde. En eigenlijk zit ook rioolwa-

ter gewoon vol met herbruikbare grondstoffen”, zegt

Jean van der Hoeven: “Grondstoffen,

efficiëntie en de openbare ruimte,

dáár gaat de gemeente over.”

Wethouder Jean van der Hoeven bij de prullenbakken

voor gescheiden inzameling in Weesp. Deze bakken

zijn onderdeel van de integrale aanpak van

grondstoffen in de openbare ruimte.

10 GRAM | april 2014

Van der Hoeven. Samen met acht andere gemeenten

in de regio gooi en Vechtstreek vinden deze periode

overal proefprojecten plaats om te onderzoeken hoe

we de gemeentelijke regie over grondstoffen kunnen

versterken. De integrale benadering bestaat eruit dat

niet langer huishoudelijk afval, bedrijfsafval (vooral

van kantoren, winkels en diensten) en zwerfafval als

afzonderlijke thema’s worden gezien, maar in samen-

hang met elkaar worden aangepakt, zoals bij het proef-

project met de vier verdiepte containers.

Geld verdienen

En er is meer. Een educatief project is de zogeheten

Bermbende. Van der Hoeven: “Dat is een organisatie

van jonge en oude vrijwilligers die met elkaar honder-

den kilo’s zwerfafval uit de openbare ruimte halen. Het

werkt heel goed. Bijvoorbeeld door de link te leggen

tussen plastic afval op straat en de plastic soep in de

oceanen. En erop te wijzen dat ook dit waardevolle

grondstoffen zijn. Je ziet dan dat mensen zich meer

bewust worden van hun eigen gedrag.”

Ook valt er meer dan voorheen domweg geld te ver-

dienen. Pet-flessen zijn geld waard. niet voor niets

worden kledingscontainers op verschillende plaatsen

in nederland leeggeroofd om de waarde van het afge-

dankte textiel. Ook de oud papierinzameling blijft een

levendige markt voor het sportvereniging en kerkelijke

organisaties.

Samenwerken

Een niet onbelangrijk vraagstuk van de nieuwe ge-

meentelijke regie bestaat uit het vinden van een even-

wicht tussen vrijwilligersorganisaties en marktpartijen.

Daarvoor is nog geen pasklare oplossing. “Want we

willen natuurlijk niet de commerciële afvalverwerkers

het brood uit de mond stoten”, aldus Van der Hoeven.

“We moeten wel meer gaan samenwerken met com-

merciële partijen. De prijs van de afvalverwerking en

duurzaamheid kunnen samengaan. Het is onzin dat wij

als gemeenten bijvoorbeeld zelf aan de slag gaan met

het oprichten van vergistingsinstallaties om groen af-

val om te zetten in energierijk biogas. Er zijn beslist

voldoende installaties beschikbaar bij marktpartijen.

Daar moet je dan niet zelf aan willen beginnen. grond-

stoffen, efficiëntie en de openbare ruimte, dáár gaat de

gemeente over.”

Moeizaam scheiden

In Huizen, een andere gemeente in de regio gooi en

Vechtstreek, worden eveneens proefprojecten gedaan

Foto

: natio

nale Beeld

ban

k

in samenwerking met gAD. Een proef op een twee

hectare groot strand langs het gooimeer leerde dat re-

creanten en dagjesmensen nauwelijks bereid zijn hun

afval in gescheiden bakken te deponeren. “Mensen ver-

zamelen wel hun papier, plastic en restafval, maar blij-

ken dit niet in drie verschillende bakken te stoppen”,

vertelt Peter Posthuma, teamleider Wijkbeheer van de

gemeente Huizen. Bij de bezoekers van het grote win-

kelcentrum Oostermeent ligt dat mogelijk anders, moet

blijken uit een proefproject. Daar gloren de contouren

van de integrale benadering. “Want de bewoners van

de honderd woningen boven het winkelcentrum gaan

meedoen en de nabijgelegen scholengemeenschap

worden eveneens betrokken”, aldus Posthuma.

De ervaring in Huizen leert overigens dat het nauwe-

lijks loont papier te scheiden in de openbare ruimte.

“Het papier wordt nat door de drankenkartons met nog

enige inhoud of vettige pizzadozen. De oud papierin-

dustrie is nauwelijks geïnteresseerd in dergelijk nat

papiermateriaal.” Huizen gaat daarom in een vervolg-

project onderzoeken of het niet slimmer is om afval uit

de openbare ruimte voortaan in slechts twee fracties

te scheiden. Mogelijk zou het volstaan één fractie in te

zamelen van verpakkingenafval zoals plastic, dranken-

kartons en blikjes en de andere fractie van restafval.

“Blik levert geld op en voor kunststoffen is een ver-

goeding.”

Rolverdeling

Ook Huizen worstelt in deze integrale regie nog met

de rol van de markt. “Misschien is het mogelijk om af-

valstromen toe te wijzen”, oppert Posthuma. “Bijvoor-

beeld dat twee marktpartijen glas en kunststoffen inza-

melen, het verenigingsleven oud papier en in de eigen

inzamelorganisatie het restafval.” De gooi en Vechts-

treek kan hier gedachten over ontwikkelen, maar er zal

uiteraard op landelijk niveau ongetwijfeld een en ander

moeten worden geregeld om dit mogelijk te maken, er-

kent Posthuma. Van belang is dat gemeenten de regie

houden en daarmee grip op de kosten, een veilige en

schone openbare ruimte en de aantrekkelijkheid van

bijvoorbeeld een winkelgebied.

Voorbeeldfunctie

Huizen gaat een deel van de 1,19 euro die de stad per

inwoner krijgt uit het Afvalfonds, besteden aan educa-

tie van scholieren, waarbij zij worden aangesproken op

hun afvalgedrag. Ook gaat de gemeente onderzoeken

of andere gemeentelijke taken, zoals de re-integratie

en participatie van mensen met een afstand tot de ar-

beidsmarkt, te combineren zijn met afvalbeheer in de

openbare ruimte. “Dat kan door mensen via de sociale

werkvoorziening in te schakelen bij het gescheiden in-

zamelen van afval in de openbare ruimte. Dat levert

extra werkgelegenheid op in plaats van verdringing op

Peter Posthuma: “Misschien is het

mogelijk om afvalstromen toe te

wijzen.”

GRAM | april 2014 11

Foto

: natio

nale Beeld

ban

k

de arbeidsmarkt”, aldus Posthuma. “Wij willen op de

zaterdagmarkt in winkelcentrum Oude Dorp structu-

reel met twee medewerkers van de sociale werkplaats

afval scheiden tussen 11 en 4 uur. Hierdoor creëren

we ook een voorbeeldfunctie voor alle bezoekers van

de markt. Bijkomend voordeel is dat er in de avond

minder met bladblazers gewerkt hoeft te worden, wat

lawaai en luchtvervuiling scheelt.”

Eigenaar blijven

Ook in Breda wordt de gemeentelijke regie krachtig ter

hand genomen. “Zelfs als je als gemeente beslist om

de inzameling van afval uit te besteden, raad ik aan om

altijd eigenaar te blijven van de grondstoff en. Sluit van-

daag de dag ook vooral geen lange termijncontracten

af, want afvaltarieven en opbrengsten variëren enorm.”

Petra van Breugel, hoofd afvalservice van Breda is stel-

lig en heeft meegemaakt dat de gemeente aan een

twintig jaar durend contract voor de verbranding van

afval vast zat, terwijl de verbrandingstarieven intussen

waren gehalveerd.

Het gaat haar echter niet louter om het geld. “commer-

ciële afvalinzamelaars zijn vaak minder goed in staat

het maatwerk goed te regelen. De aanpak van afval-

stoff en in een dorpswijk als Ulvenhout moet nu een-

maal anders dan in een wijk in het centrum. Ook als je

aanvankelijk inzet op inzamelmethode A, maar er na

verloop van tijd achterkomt dat methode B beter is, is

de fl exibiliteit van de inzamelaar om om te schakelen

vaak ver te zoeken. Bovendien kost het veel geld.”

Alles zelf doen

De gemeente Breda doet dus alles zelf. In samenwer-

king met Midwaste, een coöperatie van circa twaalf

overheidsgedomineerde afvaldiensten (totaal 2,8 mil-

joen inwoners), worden zo aantrekkelijk mogelijk con-

tracten met afnemers van de secundaire grondstoff en

afgesloten. Doordat tien gemeenten samenwerken, is

het volume gegarandeerd en kan een aantrekkelijker

contract worden bedongen dan elke gemeente afzon-

derlijk. “Zo zijn recent de voorbereidingen van een aan-

besteding gestart voor de sortering van onze ingeza-

melde kunststof verpakkingen. Die leveren gescheiden

in vier of vijf fracties meer geld op. Dat contract zal

voor een korte termijn worden afgesloten, want we wil-

len de mogelijkheid open houden een eigen sorteerin-

richting op te starten”, aldus Van Breugel.

Breda was er al vroeg bij. Al in het midden van de jaren

negentig van de vorige eeuw haalde de gemeente bij

wijze van proef huis aan huis plastic verpakkingen op,

waarbij ook winkels en horeca meededen. Van Breugel:

“Het was een doorslaand succes, maar we zijn er mee

opgehouden. Er was absoluut geen afzetmarkt voor.”

Dat is inmiddels wel anders. Zelfs bij evenementen als

carnaval wordt plastic gescheiden in grote containers

die op goed gekozen locaties zijn geplaatst. Breda

overweegt ook een afvalbak in de openbare ruimte met

drie verschillende openingen, waar mensen respectie-

velijk blik, plastic en restafval in kunnen werpen.

Tegenprestatie

Een blijvertje is ‘de Mier’. Sinds achttien jaar draait het

voertuig als een SRV-wagen zijn rondjes door de bin-

nenstad. Van Breugel: “Zowel huishoudens als winkels

als marktkooplui kunnen er hun afval brengen. Papier,

karton, folies, gft en restafval worden gescheiden inge-

zameld. Voor glas moeten de winkeliers en horeca nog

wel contracten afsluiten voor het gebruik van onder-

grondse glascontainers.”

De Mier heeft sinds vier jaar overigens een gedaante-

wisseling ondergaan. “Het is een hybride-voertuig dat

nagenoeg volledig rijdt op elektrische energie, is ge-

ruisloos en voldoet daardoor aan de strenge bepalin-

gen voor de uitstoot van stoff en in de milieuzone in

de binnenstad. En de Mier ziet er nog goed uit ook.”

Ook in Breda is de discussie over tegenprestatie door

mensen met een uitkering actueel. “Wij denken erover

na om mensen met een achterstand tot arbeidsmarkt

in te schakelen bij afvalbeheer in de openbare ruimte”,

zegt Van Breugel. “Eind dit jaar gaan we mogelijk in een

volkswijk waar een slechte prestatie op afvalscheiding

wordt geleverd, een milieuparkje plaatsen bij een goed

bezocht buurthuis. Daar kunnen medewerkers van het

SW-bedrijf Atea (voorheen sociale werkplaats) bewo-

ners helpen.”

Tekst: René Didde

Petra van Breugel: “Sluit vandaag de

dag geen lange termijncontracten af,

want afvaltarieven en opbrengsten

variëren enorm.”


Gevoel krijgen bij de kunststofmarktNa 2014 staan gemeenten als ketenregisseur aan de lat voor het sorteren van kunststof verpakkingsafval. Als ze dat

willen, mogen ze de gesorteerde kunststofstromen zelf vermarkten. De opgave uit de Raamovereenkomst Verpak-

kingen krijgt op uiteenlopende wijze handen en voeten, zo leert een rondgang door het land.

gEMEEnTEn WERKEn AAn TOEKOMSTIgE ROl VAn KETEnREgISSEUR

Hoe groter de schaal hoe beter, als het om het sorteren van kunststof

verpakkingsafval gaat. En hoe hoger het percentage hergebruikt kunst-

stof, des te hoger de inkomsten. gemeenten ontvangen in 2015 een

vergoeding van 815 euro per ton hergebruikte kunststof. Wat ze in de

jaren erna krijgen is nog onderwerp van onderhandeling. Maar dat zijn

dus de enige zekerheden die gemeenten hebben, wanneer ze volgend

jaar verantwoordelijk zijn voor het sorteren en vermarkten van het in-

gezamelde verpakkingskunststof.

Ede

In Ede liggen alle opties nog open. Met drie andere gemeenten uit het

gelderse is de 110 duizend inwoners tellende stad lid van het afval-

samenwerkingsverband AcV. Ook die schaal is nog veel te klein, weet

Freek Fokkert, beleidsmedewerker afval en milieu van Ede. “Of we slui-

ten ons aan bij een van de grote samenwerkingsverbanden of we gaan

werken via ARn, dat ook sorteeractiviteiten heeft. We zijn aandeelhou-

der in dit bedrijf.” Massa is kassa. Een groter volume levert bij aanbe-

stedingen een gunstigere prijs op, “maar of dat bij kunststofafval het

geval is, moeten we nog zien”, zegt Fokkert. Er heerst nog veel ondui-

delijkheid. Als aan een aantal voorwaarden is voldaan, vervalt in 2015

de wettelijke statiegeldplicht op grote petfl essen. Dan komt er een gro-

te extra afvalstroom beschikbaar. “We weten niet hoe de samenstelling

van het kunststof na 2014 zal zijn en hoe groot het aandeel onbruik-

bare reststroom is. Dat is wel van belang voor het vaststellen van de

vergoeding en de prijs waar het kunststof voor wordt vermarkt. Enige

fl exibiliteit zouden we dan ook graag in onze aanbesteding inbouwen.”

Het liefst zou Ede het sorteertarief mee willen laten wegen met het

hergebruikspercentage. Fokkert kent de discussie dat verwerkers van

het gesorteerde kunststof de zuiverheidsgraad, zoals deze in de DKR-

normen staat voorgeschreven, te laag vinden. In de maarteditie van

gRAM waarschuwde bestuurslid Bernard Merkx van brancheclub nRK

van de rubber- en kunststofi ndustrie, dat gemeenten met de huidige

sorteerspecifi caties afzetproblemen zullen krijgen. gemeenten zullen

in ieder geval hun kunststoff racties beter moeten laten sorteren. “Van

belang is inderdaad een zo hoog mogelijk kwaliteit aan te bieden”, zegt

Fokkert, “maar wat kost extra zuiverheid aan extra inspanningen? Dat

hogere prijskaartje moet wel in de juiste verhouding staan.”

Transparant

Volgens Fokkert is de markt nog weinig transparant. “Als gemeente zijn

we maar een onderdeel in de keten en doen we alleen de inzameling.

We hebben er weinig zicht op welke nederlandse partijen er zijn om

het kunststof te verwerken in nieuwe producten. Dan pas kun je goede

sorteerafspraken maken. Als overheid willen we een rol spelen in de

circulaire economie. Dit is nu nog een stip aan de horizon, want we

kunnen sturen op slimme ontwerpen van producten voor een optimaal

hergebruik. Dan moeten wel alle partijen aan tafel zit-

ten. We willen graag een rol spelen in het grotere ge-

heel. Wie dat gaat trekken, is nog onduidelijk. Op deze

vraag is nog geen pasklaar antwoord. niemand voert

vooralsnog de regie op dit onderwerp.”

Limburg

De 32 gemeenten in Afvalsamenwerking limburg (ASl)

zijn vergevorderd met het organiseren van een aanbe-

steding. “We geven de voorkeur aan een hoofdpartij die

ons volledig ontzorgt”, zegt ambtelijk secretaris Math

Oehlen. “Dat past binnen onze traditie. Een aantal deel-

nemers in ASl zal overslaglocaties en transport zelf or-

ganiseren. Een aantal overweegt daarbij aan te sluiten.

Het overgrote deel van onze gemeenten beschikt zelf

niet over grootschalige infrastructuur van overslag en

transport.” ASl verwacht dat de hoofdaannemer in een

makelaarsrol voldoende capaciteit weet te regelen voor

de jaarlijks vijftien duizend ton brongescheiden kunst-

stof verpakkingsafval uit de limburgse gemeenten.

“Verder gaan we ons er zo min mogelijk mee bemoeien.

Onze eerste optiek is dat de gemeenten voldoende ver-

goeding voor hun inzamelprestatie toucheren. En dat

doel is tegelijkertijd gediend met een zo groot mogelijk

percentage uitgesorteerd materiaal. We gaan zelf geen

operationele activiteiten organiseren.” ASl streeft naar

overeenkomsten op langere termijn. “Initieel hanteren

we een periode van twee jaar. Als de partner een hoog

hergebruikpercentage weet te realiseren of meedenkt

in het sluiten van grondstoff enketens in de regio, dan

gaan we een langdurigere relatie aan. Zo niet, dan knip-

pen we het contract weer op.” Oehlen moet nog een

slag om de arm houden. Over een maand is duidelijk of

de gemeenten het bestek defi nitief onderschrijven. De

winnaar van de aanbesteding zal tijdig bekend moeten

zijn, “anders kom je met de uitvoering in de proble-

men. Er moeten straks wel honderden vrachtwagens

gaan rijden”, zegt Oehlen.

‘Mid East’

De afvalsamenwerkingsverbanden lijken het voortouw

te nemen bij de invulling van de nieuwe opgave die

volgens de eind 2012 beklonken Raamovereenkomst

Verpakkingen in januari 2015 ingaat. De eerste grote

aanbesteding werd eind februari gelanceerd. Area,

Avu, Berkel Milieu, circulus, gAD en Rova bundelen

hierin de krachten om een partij te vinden voor de sor-


tering van zo’n 31 duizend ton kunststof (naast een

klein tonnage aan blik en drankenkartons). De winnaar

mag acht jaar aan de slag voor het collectief dat in de

wandelgangen van de afvalsector de bijnaam Mid East

heeft gekregen. Hiervoor moet hij wel een minimum

hergebruikspercentage kunststoff en garanderen. De

partijen in ‘Mid East’ gaan de gesorteerde kunststof-

stromen niet zelf vermarkten. Die activiteit wordt ook

aanbesteed, maar dan voor telkens twee jaar.

Midwaste

Een partij die het zelf vermarkten van het gesorteerde

kunststof serieus overweegt is Midwaste. “Wellicht

nog niet de eerste twee jaar, maar wel op termijn”,

lichten directeur Machiel van Haaften en projectmana-

ger kunststoff en Jurgen de Jong toe op hun kantoor

in Delft. Bij de coöperatieve vereniging Midwaste zijn

twaalf overheidsgedomineerde inzamelbedrijven en

-diensten aangesloten uit Zuid-Holland, Brabant, gel-

derland en Friesland. “We willen de kunst van het ver-

markten in loop der jaren opbouwen. Het gevoel erbij

in de vingers krijgen om er het optimale voor onze le-

den uit te halen”, zegt Van Haaften. In ‘zelf vermarkten’

klinkt de echte ondernemersgeest door. Toch wil Van

Haaften dat beeld corrigeren. “We hebben geen com-

merciële bedoelingen, maar behartigen puur de belan-

gen van onze leden om de rol van ketenregisseur zo

goed mogelijk vorm te geven.”

De Jong is verantwoordelijk voor wat bij Midwaste het

‘kunststof-regiemodel’ heet. “We willen met de sorteer-

der de afspraak maken de hergebruikslat hoog te leg-

gen. Als we van 75 naar 80 procent te hergebruiken

kunststof kunnen gaan, is dat een aanzienlijke winst.

Hoe groter het hergebruik, des te hoger de vergoedingen voor onze

leden.” De aanbesteding wordt in april gepubliceerd, verwachten Van

Haaften en De Jong. Het volume aan brongescheiden kunststof dat

de Midwaste-leden aanbieden, is rond de 30 duizend ton. Door de

onduidelijke toekomstontwikkelingen, kiest Midwaste voor een korte

contractduur van twee jaar. “Over de hoogte van de vergoedingen

voor de komende jaren is immers nog weinig zeker”, zegt Van Haaf-

ten. “Verder schrijden ook technische ontwikkelingen voort en neemt

het volume mogelijk toe als ook de grote petfl essen erbij komen.”

Commerciëler

Een partij die zich al duidelijk commerciëler presenteert, is Kunststof

Hergebruik. nu nog draagt deze organisatie tot de jaarwisseling vol-

ledig zorg voor de fase na de gemeentelijke inzameling: overslag,

transport, sortering en recycling van al het in nederland ingezamelde

verpakkingskunststof. Dat doet het bedrijf in opdracht van Afvalfonds

Verpakkingen, de organisatie van het verpakkende bedrijfsleven (su-

permarkten en merkfabrikanten). Sinds kort is Kunststof Hergebruik

eigendom van het bedrijf 2 circular Value van Ruud Sondag, voorma-

lig bestuursvoorzitter van Van gansewinkel. Al zit de verpakkende

industrie op de achterbank, benadrukt Joris van der Meulen. De di-

recteur van Kunststof Hergebruik ziet een continuerende rol voor zijn

organisatie als ketenregisseur. “We hebben laten zien dat we in het

afgelopen jaar zo’n 115 duizend ton kunststof weg hebben weten te

zetten.” Kunststof Hergebruik heeft een landsbrede infrastructuur op-

gezet, waarin een veertigtal overslagstations zijn gecontracteerd en

vijf sorteerinstallaties; eentje in ons land (SITA in Rotterdam) en vier

in Duitsland (Tönsmeier in Koblenz en Remondis en DKR in Kempen

en Kerpen). Partijen die zich overigens, zo verwacht menigeen, recht-

streeks bij gemeenten en samenwerkingsverbanden gaan melden.

Van der Meulen zegt nadrukkelijk naar de lopende en toekomstige

aanbestedingen te kijken. “Ook praten we met individuele gemeenten

die het sorteren en vermarkten zelf willen regelen. Het is niet perse

interessant je bij de grote samenwerkingsverbanden aan te sluiten.


Stel dat jouw afval straks kilometers moet reizen. We

hebben als regieorganisatie veel kennis en expertise

in huis en vertrouwen erop gemeenten een optimaal

sorteer- en hergebruiksresultaat en de gewenste fl exi-

biliteit te kunnen bieden.”

Geen afzet problemen

Van der Meulen ziet niet waarom gemeenten met de

huidige sorteerkwaliteit afzetproblemen zouden krij-

gen. “We verkopen de gesorteerde kunststoff en aan

zo’n zeventig recyclers. Dat zijn bedrijven die het

kunststof opwerken tot grondstof of het materiaal di-

rect toepassen in nieuwe producten. Allemaal binnen

Europa, een belangrijk deel ook in eigen land. Ik heb

niet de indruk dat er extra handelingen nodig zijn om

het kunststof op een nog hogere zuiverheidsgraad te

krijgen. Al onze verwerkers zijn gecertifi ceerd. Dit is

belangrijk voor ons, omdat we zo kunnen aantonen

dat de tonnen kunststof die we bij hen afzetten, daad-

werkelijk gerecycled worden en dus meetellen voor

de hergebruiksdoelen. De Inspectie leefomgeving en

Transport heeft in eerdere rapporten bevestigd dat er

hergebruik wordt gerealiseerd conform de eisen uit de

Raamovereenkomst.”

Verstoring

Dan zijn er nog de blik en drankverpakkingen. In Ede

maakt Fokkert meteen duidelijk dat die voorlopig niet

meegenomen worden. “De combinatie hiervan met

kunststof kan tot enorme verstoring leiden en dat kan

je veel geld kosten. Bovendien is er voor drankenkar-

tons nog niets geregeld”, zegt hij. De Jong van Midwas-

te sluit zich hierbij aan. “liever niet combineren met

kunststof, al zullen we hier op termijn wel rekening

mee moeten houden.” Directeur Van der Meulen van

Kunststof Hergebruik zegt de sortering en recycling

van gecombineerde stromen van kunststof, blik en

drankpakken te ondersteunen, als gemeenten daarom

vragen. “gemeenten moeten zich echter realiseren dat

bij de interactie van deze stromen het risico bestaat

dat de hergebruiksscore lager uitvalt. Dit kan dus een

lagere vergoeding opleveren. gemeenten moeten zich

hier wel van bewust zijn. Al zullen we een optimaal

hergebruik garanderen.”

Binnen de ASl-gelederen combineert alleen Horst aan

de Maas de kunststoff eninzameling met die van blik en

drankenkartons. “Dat zal de winnaar van de aanbeste-

ding moeten faciliteren”, licht Oehlen toe. “Horst aan

de Maas heeft aangegeven deze aanpak te willen conti-

nueren. Al zal ze uiteraard het sorteren, net als nu, zelf

moeten bekostigen.” Voor de andere ASl-leden, weet

Oehlen, is gecombineerde inzameling een wens op

termijn. Uiteindelijk zal het landelijke beleid bepalend

zijn, alsook de vraag of binnen limburg drankenkar-

tons verwerkt zullen gaan worden bij Van Houtum in

Swalmen. “Als dat laatste het geval zal zijn, dan heeft

het weinig zin om drankenkartons samen met andere

stromen in te zamelen. Dan kan men die stroom beter

apart houden en rechtstreeks naar Swalmen rijden.” De

ASl-secretaris begrijpt niet dat er rond de gecombi-

neerde inzameling met drankenkartons nationaal geen

uitspraak is. Een gebrek aan overall regie, meent Oe-

hlen. “Met haar programma Van Afval naar grondstof

wil staatssecretaris Mansveld de winst van grondstof-

fen uit het restafval maximaliseren. Dan snap ik niet

hoe ze alles nog steeds per materiaalstroom blijft rege-

len. Waarom niet alles in één keer?”

Netwerkinfo:

gemeente Ede, Freek Fokkert (beleidsmedewerker

Afval & Milieu), [email protected], www.ede.nl.

Vereniging Afvalsamenwerking limburg, Math

Oehlen (ambtelijk secretaris), [email protected],

www.afvalsamenwerkinglimburg.nl.

Midwaste, Machiel van Haaften (directeur),

[email protected],

www.midwaste.nl, nl.linked.com/in/

machielvanhaaften, twitter: @midwastedelft;

Jurgen de Jong (projectmanager kunststoff en),

[email protected], nl.

linked.com/in/jurgendejong, twitter: @jgdejong1

Kunststof Hergebruik, Joris van der Meulen

(directeur) [email protected],

www.kunststofhergebruik.nl, nl.

linked.com/in/jorisvandermeulen.

Tekst: Pieter van den Brand


"Overheidsvennootschap ideaal voor afvalbedrijven waarin meerdere gemeenten deelnemen"Voor professor dr. Hans Bossert, hoogleraar public governance, geldt afvalbedrijf ROVA als een school-

voorbeeld van een goed gestructureerde overheidsvennootschap. "De gemeenten die hun reinigingsta-

ken en het beheer van de openbare ruimte op basis van een individuele dienstverleningsovereenkomst

door ROVA laten verzorgen, zijn ook aandeelhouder van het bedrijf. Daarmee houden zij bij de uitvoe-

ring van het werk de regie grotendeels in handen, terwijl zij als aandeelhouder zeggenschap hebben

over de koers."

PROF. DR. HAnS BOSSERT gEEn VOORSTAnDER VAn gEMEEnTElIJKE REgElIngEn

Bossert was vorig jaar nauw betrokken bij het zoeken

naar een oplossing voor het zowel in bestuurlijk als

in financieel opzicht in drijfzand terechtgekomen af-

valbedrijf Avalex. Daar kreeg hij te maken met de an-

dere kant van de publieke dienstverlening. Avalex is

namelijk georganiseerd als een gemeenschappelijke

regeling van diverse gemeenten. Bossert wil niet te

veel op de Avalex-case ingaan, maar zegt wel: "Een

gemeenschappelijke regeling is voor een puur opera-

tionele organisatie als een afvalbedrijf vaak hét recept

voor moeilijkheden, omdat politici en ambtenaren uit

iedere deelnemende gemeente in die constructie altijd

mee kunnen en vooral ook wíllen sturen. Als leiding

van zo'n organisatie heb je dan constant te maken met

veel verschillende commando's. Ik noem een gemeen-

schappelijke Regeling altijd iets als twee geloven op

één kussen. Het werkt niet. Als dan vanuit de organi-

satie onvoldoende tegenkracht kan worden gegeven,

kom je onvermijdelijk in de problemen. En als de in-

terne organisatie en verantwoording dan ook nog eens

niet goed zijn geregeld, heb je de poppen aan het dan-

sen. Kortom, een gemeenschappelijke Regeling in een

zakelijke operationele setting als afvalinzameling en

afvalverwerking verdient geen schoonheidsprijs. Ook

niet omdat er van een echt doelmatige regievoering

vanuit de gemeenten vaak niet veel terechtkomt."

Ideale structuur

"De sturing bij een overheidsvennootschap is daarente-

gen wettelijk vastgelegd in de voor vennootschappen

algemeen geldende governance voorschriften. Vooral

als het gaat om wie wat voor het zeggen heeft. In

combinatie met de dienstencontracten die gemeenten

voor de uitvoering van het werk sluiten met de ven-

nootschap, staat die structuur garant voor duidelijk-

heid over wie het op welke terreinen voor het zeggen

heeft. Daarom vind ik de overheidsvennootschap een

ideale structuur voor de afvalsector." Het zal na deze

woorden geen verbazing wekken dat Bossert bij Avalex

heeft geadviseerd de structuur om te vormen tot die

van een overheidsvennootschap. Of, als dat om wel-

ke reden dan ook niet mogelijk is, het werk dan maar

simpelweg geheel uit te besteden en te proberen via

contracten de regie over de uitvoering in eigen hand

te houden.

Dikke kanttekening

Bij het oprichten en vooral bij het invullen van de

poppetjes binnen de Raad van commissarissen van

een overheidsvennootschap, plaatst Bossert wel een

dikke kanttekening. "In die Raad van commissarissen

moeten, zoals dat bij ROVA het geval is, volstrekt on-

afhankelijke deskundigen zitten. Dus absoluut géén

wethouders of andere directe vertegenwoordigers uit

de gemeentelijke organisatie. Anders krijg je een soort

gemengd bedrijf met allerlei achterbannen die via 'hun'

commissaris extra invloed willen uitoefenen. Dat is

“Ik noem een Gemeenschappelijke Regeling

altijd iets als twee geloven op één kussen.

Het werkt niet.”


geen zuivere constructie. Je zou het als wethouder ook

niet moeten willen. Uiteraard is er geen enkel bezwaar

tegen - integendeel juist - als er wel wethouders of

andere gemeentelijke vertegenwoordigers in de Alge-

mene Vergadering van Aandeelhouders zitten. Verder

is het belangrijk dat binnen de structuur van het bedrijf

krachten en tegenkrachten worden georganiseerd. Dat

houdt iedereen bij de les."

Tucht van de markt

Een voordeel van de overheidsvennootschap is vol-

gens Bossert ook dat het bedrijf dan de 'tucht van de

markt' voelt. "Dat vraagt een puur zakelijke aanpak.

Tegelijkertijd moet het bedrijf uiteraard in belangrijke

mate rekening houden met de eisen en de druk van

de gemeentelijke, politieke en maatschappelijke orga-

nisaties op het gebied van bijvoorbeeld duurzaam on-

dernemen. Een overheidsvennootschap moet immers

ook aan dat maatschappelijk aspect daadwerkelijk uit-

voering geven. Daar ligt volgens mij het grote verschil

met de private vennootschappen in de afvalsector. Die

private bedrijven hebben aandeelhouders die, hoe je

het ook wendt of keert, primair financieel rendement

eisen. Dergelijke bedrijven roepen vaak met mooie

woorden en pr-campagnes dat ze zo duurzaam zijn.

Aan het eind van de dag vragen de aandeelhouders

echter toch vooral hoeveel euro's er zijn verdiend. Het

gaat bij die constructies immers uiteindelijk altijd om

de economische performance als hoogste goed. Dat

geldt helemaal als het bedrijf in handen is of komt van

private-equity. Ze zullen dit uiteraard allemaal ontken-

nen, maar uiteindelijk draait het er toch echt om dat ze

geld willen zien."

Veiligheid inbouwen

Om pure winstgerichte ambities bij overheidsven-

nootschappen te voorkomen, adviseert Bossert bij de

oprichting van een dergelijke vennootschap goede

veiligheidskleppen in te bouwen. "Ik doel dan vooral

op het hard vastleggen - bijvoorbeeld in de statuten -

van afspraken dat de aandelen van de vennootschap

nooit voor een hogere prijs mogen worden verkocht

dan de oorspronkelijke aankoopprijs of uitgiftewaarde.

Dat voorkomt dat gemeentelijke aandeelhouders toch

in de verleiding komen de bedrijfswaarde op te pom-

pen om zodoende op termijn via verkoop van het be-

drijf dik geld te verdienen. Als dat dreigt te gebeuren,

gaat het mis. Het is in ieder geval een heel verkeerde

manier van regievoering en bedrijfsvoering. Het is veel

beter het bedrijf door een duurzame aanpak te laden

met maatschappelijke waarden. Daarbij zou je er ook

aan kunnen denken om arbeidsplaatsen te bieden aan

sociale werkplaatsen. Dat vergroot de match tussen za-

kelijk en maatschappelijk nut." Op de vraag of de struc-

tuur van een overheidsvennootschap niet iets is voor

alleen de grote afvalbedrijven, antwoord Bossert: "naar

mijn ervaring doen juist de kleinere vennootschappen

binnen de afvalsector het prima. Ik ben wel van mening

dat een overheidsvennootschap in die sector weer niet

te veel gemeenten-aandeelhouders moet omvatten. Ik

denk aan een maximum van ongeveer vijfentwintig

gemeenten. Anders verdwijnt de binding en wordt het

te groot om alles nog goed te kunnen beheersen en

regisseren."

ROVA is een publieke dienstverlener op het gebied

van grondstoffen en afval, openbare ruimte en duur-

zame energie. Algemeen directeur-bestuurder Hans

groenhuis is het eens met de schets van profes-

sor Bossert over de ideale organisatiestructuur van

een overheidsvennootschap in de afvalsector. "Bij

ons bedrijf hebben de twintig gemeenten-aandeel-

houders uit de regio's IJssel-Vecht, Achterhoek en

Eemland met in totaal ongeveer 900.000 inwoners

via een dienstverleningsovereenkomst individueel

invloed op de uitvoering van ons werk. In ons mo-

del bepaalt iedere gemeente haar eigen beleid en

vertaalt dat in een dienstopdracht. Verantwoording

over de uitvoering van de dienstverlening gaat dan

ook primair naar de gemeente als opdrachtgever.

Verantwoording over de bedrijfsvoering van de or-

ganisatie als geheel leggen wij af aan de gemeen-

ten-aandeelhouders. Als aandeelhouder hebben de

gemeenten zeggenschap over ons gehele beleid.

Door actieve bestuurders van aangesloten gemeen-

ten niét in de Raad van commissarissen te benoe-

men, houden wij verantwoordelijkheden scherp

gesplitst. Externe, onafhankelijke toezichthouders,

die zijn geselecteerd op gewenste competenties,

houden zo namens de gemeenten-aandeelhouders

toezicht op de bedrijfsvoering. Die bedrijfsvoering

zelf is primair de verantwoordelijkheid van de be-

stuurder. Zo blijven de lijnen zuiver en kan er geen

belangenverstrengeling ontstaan."

Tekst: Laurent Chevalier

"Naar mijn ervaring doen juist de

kleinere vennootschappen binnen de

afvalsector het prima."

PROF. DR. HAnS BOSSERT gEEn VOORSTAnDER VAn gEMEEnTElIJKE REgElIngEn


“Het zijn onvergelijkbare organisaties”, legt Ted van Hin-

tum, manager PR & communicatie Wecycle uit. “Onze

rol en taakopvatting zijn totaal verschillend. Wecycle

heeft een maatschappelijke taak om in opdracht van

bijna alle producenten en importeurs (1.600) een lan-

delijk dekkende inzamelvoorziening voor AEEA te ver-

zorgen. Wij zijn een stichting zonder winstoogmerk.

We werken volgens de voorwaarden van de producen-

ten die ook zorg dragen voor de financiering van het

systeem.” Daarnaast houdt Wecycle zich bezig met on-

derzoek, zet inzamelacties op met gemeenten en win-

kels en verzorgt landelijke communicatiecampagnes.

Van Hintum: “Wij hebben vanuit onze maatschappelijke

opdracht geen verdienmodel.”

WEEE nl, een commercieel bedrijf, is aangesloten bij

het European Recycling Platform (ERP). Het bedrijf is in

december 2002 opgericht door de elektronica produ-

centen Braun, Electrolux, HP en Sony. ERP steunt WEEE

nl in het verder uitrollen van een landelijk terugname-

systeem. WEEE nl maakt gebruik van de opgebouwde

kennis en ervaring van ERP. Bij ERP, actief in 13 Euro-

pese landen, zijn 2400 producenten en importeurs

aangesloten. In deze landen ligt het marktaandeel van

ERP tussen de 8 en 40 procent. “Wij zijn een jonge, en-

Nederland groot genoeg voor twee AEEA inzamelorganisatiesWEEE NL kreeg in februari 2013 goedkeuring van het ministerie van Infrastructuur en Milieu om als collectief terug-

namesysteem voor elektronica producenten en importeurs op te treden. Naast Wecycle, kent Nederland nu dus twee

AEEA (Afgedankte Elektrische en Elektronische Apparatuur) inzamelorganisaties. De overeenkomst is duidelijk, maar

waarin verschillen ze? En is de Nederlandse markt groot genoeg voor beide organisaties?

thousiaste organisatie, opgericht door mensen met veel ervaring in de

elektronica inzameling en verwerking”, vertelt Reint Sekhuis, directeur

WEEE nl. “Voor gemeenten betekent dit dat zij voortaan de keus heb-

ben voor een betrouwbaar alternatief.”

Werkwijze

Wecycle werkt samen met partners als HVc, Midwaste en Omrin die

de AEEA ophalen bij gemeenten, kringloopbedrijven en scholen. Ook

haalt Wecycle de producten op bij veel winkelketens. In totaal gaat het

om ongeveer 10.000 adressen met een ophaalfrequentie variërend van

dagelijks tot één keer per jaar. De transporteurs brengen de afgedankte

energiezuinige verlichting en armaturen naar vier overslagcentra en de

afgedankte elektrische apparaten naar acht regionale sorteercentra.

Daar worden de producten gesorteerd naar recycleproces. De gesor-

teerde producten worden daarna vervoerd naar gespecialiseerde recy-

clingbedrijven in nederland, België en Duitsland. “Uniek is dat Wecycle

al haar processen uitvoert volgens de Europese WEEElABEX-kwaliteit-

seisen. Zodoende garanderen we optimale en verantwoorde inzame-

ling en recycling. Deze ketenverantwoordelijkheid wordt getoetst door

onafhankelijke auditors en is niet gebaseerd op beloften,” aldus Van

Hintum.

WEEE nl claimt een andere insteek en biedt “een meer meedenkende,

maatgerichte oplossing. gemeenten moeten in de nabije toekomst

steeds meer werk vinden voor de re-integratie van werkzoekenden en

foto

: Wec

ycle


biedt een vergoeding afhankelijk van de marktwaarde

op basis van steekproeven achteraf.

Stand van zaken

Wecycle laat bij meer dan 90 procent van de gemeen-

ten AEEA inzamelen. Sinds de start van de aangepaste

wetgeving in februari zijn 25 gemeenten overgestapt

naar WEEE nl en twee grotere regionale sorteercentra

opgezet bij twee gemeenten. In een aantal andere ge-

meenten wordt toegewerkt naar het opzetten van een

stedelijk en dus kleinschalig sorteercentrum of even-

eens een groter regionaal sorteercentrum. Met ver-

schillende gemeenten wordt nog contact onderhouden

over een overstap gedurende het jaar of begin 2015.

Van Hintum benadrukt dat Wecycle niet in competitie

is met WEEE nl. “Het landelijk inzamelen en optimaal

recyclen van al het e-waste, waar mogelijk met een

sociale agenda, is een opdracht die per definitie geld

kost. We leven in een vrij land, gemeenten kunnen en

konden altijd zelf al kiezen wat te doen met ingeno-

men AEEA. Meer dan 90 procent wil worden ontzorgd

door Wecycle.” Ondertussen voert WEEE nl samen met

meerdere producenten strijd om op nationaal niveau

de gevestigde structuren te wijzigen. De organisatie

stuurt aan op een uitvoeringsmodel waarin het nieuwe

collectief een zelfde behandeling krijgt als het Wecycle

collectief.

Markt genoeg

Wecycle laat nu ongeveer 45 procent van het gewicht

dat aan apparaten op de markt wordt gebracht, ver-

werken. Er valt nog een substantieel AEEA in de markt

te winnen. Sekhuis: “In 90 procent van de Europese

landen zijn meerdere uitvoeringsorganisaties actief.

Dit brengt concurrentie mee, het werkt innoverend en

bevordert efficiëntie. Een effect dat positief werkt voor

alle spelers in de keten. Een systeem dat zijn best moet

doen om zijn marktaandeel te behouden, zal meer ser-

vicegericht zijn naar zijn klanten, maar ook naar zijn

toeleveranciers van materiaal, zoals gemeenten. Dus

ja, nederland is groot genoeg voor twee systemen.”

Wecycle is altijd voorstander geweest van een vrije

markt. Van Hintum: “We schakelen op basis van markt-

aanvragen logistieke dienstverleners en recyclers in.

Dit leidt niet alleen tot koste efficiëntie, maar ook tot

kwalitatief hoogwaardige opslag, vervoer en recycling.

Wecycle heeft hiermee de afgelopen vijftien jaar een

bewezen track record opgebouwd. Onze collectieve

opdrachtgevers willen dat we zoveel mogelijk e-waste

inzamelen en dit zo goed mogelijk recyclen. geen race

naar het minimum zoals in andere landen is te zien.”

Ervaringen

De vier gevraagde deelnemende gemeenten/samen-

sociaal zwakkeren. Elektronica sortering en inzameling biedt via WEEE

nl een bijdrage hieraan”, aldus Sekhuis. “goed voorbeeld is gemeente

Barneveld, die bewust kiest om deze activiteit in te zetten als project

voor re-integratie. In combinatie met andere activiteiten wordt zo een

goed werkproject gecreëerd. Wij helpen deze activiteiten op te zet-

ten en binnen kaders te faciliteren. Dergelijke projecten zijn gestart in

meerdere gemeenten met verschillende partners. De keuze voor een

nieuwe aanpak is echter vaak een politieke keuze die tijd en anders

denken vergt.”

Vergoedingen

Wecycle biedt gemeenten een vaste kostenvergoeding van 85 euro per

ton voor de inname, tijdelijke opslag en afgifte van e-waste. Daarnaast

kunnen de gemeenten die een samenwerkingsovereenkomst hebben

gesloten, een eenmalige kostenvergoeding van 1.000 euro ontvangen

als zij ook lampen aannemen die door het MKB worden aangeboden.

“gemeenten die samenwerken met Wecycle kunnen zonder kosten mee-

liften met landelijke tv/campagnes en krijgen gratis incentives voor

hun inwoners. Ze ontvangen jaarlijks een certificaat over hun recycling-

opbrengsten en vermeden cO2-uitstoot,” vult Van Hintum aan. WEEE nl

foto

: Wec

ycle


groot: “ROVA streeft naar maximale inzet van sociale werkvoorziening,

waar mogelijk in samenwerking met kringloopwinkels uit onze aan-

deelhoudende gemeenten. Het zou voor ons daarom een goede zaak

zijn als we meer mogelijkheden zouden hebben in het sorteren en ont-

mantelen van elektrische apparaten. Hierdoor ontstaat meerwaarde in

de keten. De gesorteerde deelstromen leveren zo meer geld op, waar-

mee wij de inzet van sociale werkgelegenheid weer kunnen financie-

ren. Wecycle heeft momenteel nog weinig mogelijkheden om te voor-

zien in onze wens tot het inzetten van sociale werkgelegenheid. Daar

ligt dus een verbeterpunt.”

Inzicht

Een ander aandachtspunt is het ontstaan van de diverse parallelle in-

frastructuren voor inzameling van elektrische apparaten. “Wij juichen

het natuurlijk toe dat wordt ingezet op zoveel mogelijk inzameling van

deze grondstoffenstroom. Om optimaal te rapporteren over hergebruik

van grondstoffen, is het belangrijk dat elke gemeente inzicht heeft in

alle aanwezige inzamelinfrastructuren en de gerealiseerde ingezamel-

de hoeveelheden. Daarnaast is een verdichting van de inzamelinfra-

structuur niet per definitie ook een optimalisatie. Als regieorganisatie

zouden we graag meer betrokken zijn bij de inrichting en optimalisatie

van de inzamelinfrastructuur.”

Stadswerken Utrecht loopt tegen een vergelijkbaar probleem op; de

registratie van AEEA dat via detailhandel (winkels of internetverkoop)

wordt ingezameld. Van Kleef: “Onze eigen kilo´s kennen we, maar een

belangrijke stroom wordt ingezameld via de detailhandel, daar is de re-

gistratie veel lastiger. Dat maakt het moeilijker vast te stellen wat je per

inwoner inzamelt. Als voorbeeld: in Utrecht hebben wij de Mediamarkt

en Saturn, beide grote winkels, de burger uit de naburige gemeente

koopt in Utrecht en levert via Mediamarkt/Saturn in.”

Cijfers 2012

AEEA inzamelorganisaties moeten minimaal voldoen aan de doel-

stellingen die voortkomen uit de Europese regelgeving WEEE. De

wettelijke doelstelling is 4 kilogram e-waste per persoon. Dit komt

neer op een totaal van ongeveer 66,7 miljoen kilo. Uiteraard kan het

net gestarte WEEE nl geen cijfers overleggen. Wecycle rapporteerde

over 2012 139 miljoen kilo e-waste; 8,3 kilogram per persoon. Van

het totaal ingezameld e-waste is in 2012 een hergebruik gereali-

seerd van 84 procent. Totaal komt de nuttige toepassing uit op 96

procent. Van de 4 procent die overblijft, wordt 2 procent verbrand

met geen of lage energieterugwinning en wordt 2 procent gestort.

Tekst: Geke Wassink

Netwerkinfo:

Wecycle, Ted van Hintum,

e-mail: [email protected]

WEEE nl, Reint Sekhuis, e-mail: [email protected]

AEB Amsterdam, Robert Jolen,


gemeente Utrecht, Stadswerken, Frank van Kleef,


AVRI, Martijn Verharen, e-mail: [email protected]

Rova, John de groot, e-mail: [email protected]

werkingsverbanden zijn tevreden over de samen-

werking met zowel Wecycle als WEEE nl. Rova en

Stadswerken Utrecht doen al zolang de producentver-

antwoordelijkheid bestaat zaken met nVMP/Wecycle.

“Het is een professionele organisatie die haar zaakjes

goed voor elkaar heeft,” is de ervaring van John de

groot, manager grondstoffen & Energie Rova. Frank

van Kleef, unithoofd gescheiden Inzamelen & Markten,

Stadswerken Utrecht: “Over het algemeen zijn wij te-

vreden en waarderen de promotie-acties die Wecycle

organiseert zeer. Ook van het Wecycle gemeentefonds

hebben wij dankbaar gebruik gemaakt. Jammer dat dat

fonds niet meer bestaat!”

Flexibiliteit

Avri koos voor WEEE nl om de flexibiliteit in het con-

tract, laat Martijn Verharen, manager Afvalbeheer we-

ten. “De besprekingen verliepen goed en open, WEEE

nl was bereid mee te denken in onze plannen. De

dienstverlening is hetzelfde gebleven, er zijn echter

afspraken gemaakt. Hierdoor kan Avri zelf de transpor-

ten (strategische doelstelling nr. 1, Duurzame inzet-

baarheid medewerkers) uitvoeren. De overgang verliep

heel soepel, in plaats van 30m3 containers hebben we

nu 40m3 containers (minder transport). Ook heeft Avri

de mogelijkheid zelf te gaan sorteren en demonteren.

Voor ons is dit belangrijk, er zijn al ver gevorderde

plannen dit te gaan uitvoeren met inwoners met een

achterstand op de arbeidsmarkt uit het rivierengebied

(strategische doelstelling nr. 6, maatschappelijk be-

trokken in regio rivierenland). De vergoeding voor de

standaard dienstverlening is hetzelfde gebleven. Over

de vergoedingen van de toekomstig gesorteerde en ge-

demonteerde stromen zijn ook al afspraken gemaakt.”

Ook Robert Jolen, projectmanager I&H AEB Amsterdam,

is te spreken over de samenwerking met WEEE nl. “na

tien jaar samenwerking met Wecycle op ons regionaal

sorteercentrum wilde de organisatie niet meer van

onze diensten gebruik maken. Wij wilden die activitei-

ten - het sociale gezicht van ons bedrijf- graag terug,

er werkten veel mensen met een achterstand tot de

arbeidsmarkt. In de loop van de jaren zijn behoorlijk

veel mensen doorgestroomd naar regulier werk. Overi-

gens werken we daarbij samen met Milieu Werk en Eco-

college. WEEE nl regelde snel operationeel alles; van

containers tot sorteerinstructies voor medewerkers

op de werkvloer. Ook de webapplicatie waarmee alle

aan- en afvoeren worden geadministreerd, was in korte

tijd operationeel. Dit vermindert de administratieve

lasten en maakt facturering makkelijker.” net zo min

als Avri´s Verharen ziet Jolen verbeterpunten, daarvoor

opereert WEEE nl nog te kort op de markt.

Verbeteringen

Wat kan beter in de samenwerking met Wecycle? De

terrein van een veilige papierinzameling weinig heb-

ben geregeld. Bij diverse partijen, waaronder de EVO,

de nVRD en de Vng, informeerde Bonekamp hoe de

veiligheid het beste kon worden gewaarborgd. Ook

hier kwam geen eenduidig antwoord uit naar voren.

“Wij wilden helderheid creëren en voorkomen dat er in

de toekomst nog een keer een ongeluk zou gebeuren.

Om die reden hebben we een aantal opleidingsinstitu-

ten verzocht een offerte uit te brengen voor het ont-

wikkelen van een training voor de vrijwillige papierin-

zamelaars.” SPA groep was de partij die de opdracht

kreeg.

Kostenplaatje

In de training van SPA groep krijgen vrijwilligers onder

meer uitleg over de bedieningsknoppen van een kraak-

perswagen, ze leren wanneer ze op de treeplank mogen

staan, hoe ze moet bukken en welke veiligheidskleding

ze nodig hebben. De training duurt in totaal drie tot

vier uur en wordt afgesloten met een praktijktoets,

“Twee vrijwilligers liepen in juni vorig jaar letsel op tij-

dens de papierinzameling. Eén van hen had een ontzet-

te kaak en de ander had haar arm zodanig verwond dat

ze daar waarschijnlijk de rest van haar leven last van

blijft houden”, vertelt Joop Bonekamp, projectleider

team Reiniging van de gemeente Maastricht. De chauf-

feurs van de kraakperswagens waren geïnstrueerd, dat

ze de vrijwilligers goed moest uitleggen wat ze wel

en niet mochten doen en welke veiligheidskleding ze

moesten dragen. Er gebeurden wel vaker kleine onge-

lukjes, maar het ongeval met de twee vrouwelijke vrij-

willigers was van zodanige aard dat de Inspectie SWZ

erbij werd betrokken. Bonekamp: “We wijzen niet met

een beschuldigende vinger naar de betreffende chauf-

feurs. Onze visie is dat de papierinzameling een ge-

zamenlijke verantwoordelijkheid is van de onderaan-

nemer, het papierrecyclingbedrijf en de gemeente. In

praktijk blijkt iedereen de regels echter op zijn eigen

manier uit te leggen.” Maastricht ging op onderzoek uit

en bij navraag bleek dat de meeste gemeenten op het

Veilig papier inzamelenVeel verenigingen zetten vrijwilligers in om papier in te zamelen. De opbrengst vormt een welkome

aanvulling op de verenigingsinkomsten. Meestal verloopt de papierinzameling vlekkeloos, maar in

Maastricht ging het vorig jaar een keer mis en raakten twee inzamelaars gewond. Voor de gemeente

was dit aanleiding om een training te laten ontwikkelen voor de vrijwilligers.

VRIJWIllIgERS VOlgEn TRAInIng


Voor vrijwilligers bij de inzameling van oud papier is een training veilig werken heel belangrijk. (Foto Eut van Berkum)


Die investering doen we graag. Als verenigingen meer

dan de afgesproken achttien mensen willen laten oplei-

den, is het voor hun eigen rekening.” Maastricht is blij

dat de papierinzameling nu goed is geregeld. “Alles is

nu glashelder. Met de training en de praktijktoets slui-

ten we risico’s zoveel mogelijk uit.”

Hans nijboer, opleidingsmanager Spa groep: “We

hadden al een training voor papierinzamelaars in

ons aanbod, maar hebben deze op maat gemaakt

voor de gemeente Maastricht. Alle theorie- en prak-

tijkonderdelen zijn getoetst door de Inspectie SWZ

en voldoen aan de eisen van de Arbowet. Op die ma-

nier wilde Maastricht er zeker van zijn dat de veilig-

heid van de vrijwilligers is gewaarborgd. De training

vormt echt een toevoeging voor de branche. Be-

roepskrachten zijn verplicht om veilig te werken en

worden daar goed in opgeleid. Toch vinden er nog

jaarlijks ongelukken plaats met ervaren vakkrach-

ten. Het is dan logisch dat vrijwilligers, die niet da-

gelijks met een inzamelvoertuig werken, ook goede

instructies ontvangen. Maastricht heeft de training

serieus opgepakt. Bij sommige verenigingen was er

sprake van weerstand, maar de gemeente heeft voet

bij stuk gehouden en de training verplicht gesteld.

Het gaat tenslotte om de veiligheid van hun vrijwil-

ligers.”

Tekst: Ans Aerts

achter het inzamelvoertuig. Dit gebeurt in een veilige

setting. Wie slaagt, krijgt een certificaat en een pasje

dat vijf jaar geldig is. Voor alle vrijwilligers die ach-

ter het inzamelvoertuig lopen, is de training verplicht.

Vrijwilligers die niet achter het voertuig lopen en niet

de papierbelader of knoppen bedienen, hoeven de trai-

ning niet te volgen. In Maastricht zamelen ongeveer 23

verenigingen oud papier in. Bonekamp: “Per vereniging

leiden we vijftien vrijwilligers op. Door de uitstroom

van vrijwilligers kan elke vereniging bovendien drie ex-

tra mensen laten opleiden.” Behalve een certificaat en

een pasje, ontvangen de vrijwilligers die zijn geslaagd,

een veiligheidsvest, –schoenen en een –broek van de

gemeente. Bonekamp: “We willen voorkomen dat men-

sen hun eigen schoenen dragen. Die zijn misschien wel

van een goede kwaliteit, maar we hebben dan niet de

garantie dat ze voldoen aan de Arbowet. Om ondui-

delijkheid en discussie te voorkomen, lossen we het

op deze manier op. De chauffeurs van onze eigen in-

zameldienst en van onderaannemer Van gansewinkel

zijn op de hoogte. Vrijwilligers die geen pasje kunnen

overleggen of geen veiligheidskleding dragen en toch

achter het voertuig willen lopen, krijgen van hen geen

toestemming om mee te gaan.”

Glashelder

De eerste training werd in augustus 2013 gegeven. In

de periode dat de vrijwilligers niet konden worden in-

gezet, omdat ze eerst moesten worden opgeleid, nam

de gemeente zelf de inzameling op zich, met inzet van

Van gansewinkel. Eind van het jaar waren alle vrijwil-

ligers geschoold en konden de verenigingen weer zelf

papier inzamelen. De gemeente Maastricht betaalt de

trainingen. Bonekamp: “We betalen dit uit de vergoe-

ding die we krijgen voor de papierinzameling. Dat be-

tekent dus dat we hier minder opbrengst van hebben.

In praktijk blijkt iedereen de regels op

zijn eigen manier uit te leggen.


ook het beheer van het openbaar groen, kopieerwerk

en het digitaliseren van archieven."

Zogenaamd mooie deal

Uit zijn contacten binnen de branche weet Van gorsel

dat de zaken bij een flink aantal gemeenten in het land

niet altijd even soepel verlopen. Hierdoor lopen be-

drijven binnen de sociale werkvoorziening opdrachten

mis. "gemeentelijke inkopers hebben dan weer eens

een zogenaamde mooie deal gesloten op de private

markt. gemeenten vergeten trouwens vaak dat Eu-

ropese wetgeving toestaat dat bepaald werk wordt

inbesteed. Dat heet dan dat de gemeente 'een voor-

behoud' kan maken voor het inschakelen van Sociale

Werkplaatsbedrijven." Als verklaring voor het negeren

van de sociale werkvoorziening noemt Van gorsel de

verkokering bij gemeenten. "De al eerder genoemde

schotten dus.

Kicken op aanbestedingen

Een heikel punt is ook dat veel gemeenten kicken op

aanbestedingen. Dat is een soort automatische reflex.

Ik noem geen namen, maar in sommige gemeenten in

ons land is het soms bar en boos." Als ander voorbeeld

van gemeentelijk dwaalbeleid vertelt Van gorsel over

een gemeente, die via een advertentie een schoffelaar

zocht. "De loonschaal stond er bij. Als die gemeente

een sociale werkplaats had ingeschakeld, had ze voor

dezelfde prijs twee schoffelaars aan een baan kunnen

helpen. Het is echt te betreuren dat het bij veel gemeen-

ten ontbreekt aan samenwerking tussen afdelingen die

verantwoordelijk zijn voor het beheer van de openbare

ruimte enerzijds en het maatschappelijk werk ander-

zijds. Dat verkleint de kansen op social return en dus

die van creatie van de economische waarde van maat-

schappelijke maatregelen. gemeenten zien dit verband

niet altijd. Ik hoop dat dit verandert met de komst van

de Participatiewet in 2015, omdat gemeenten dan echt

goed moeten gaan rekenen. Anders worden ze door

het rijk of de eigen inwoners daar hard op aangespro-

ken. Verder is het voor onze sector afwachten wat de

Participatiewet in de praktijk brengt.

Structuur

Ik vind het in ieder geval een goede zaak dat de ver-

splintering tussen de diverse sociaal-maatschappelijke

De gedreven directeur van Welplaat doelt met zijn kritische uitlatingen

vooral op het nog vaak voorkomende euvel van gebrek aan goed over-

leg en samenwerking tussen gemeentelijke diensten. Daardoor worden

opdrachten te snel uitbesteed aan de private sector. Veel werk kan ech-

ter uitstekend worden gedaan door mensen met afstand tot de arbeids-

markt. Welplaat is zo'n organisatie met ruim 450 werknemers, die door

een sociale- of lichamelijke beperking niet aan de slag kunnen bij het

reguliere bedrijfsleven. Met een beetje extra begeleiding kunnen ze uit-

stekend werk leveren. Welplaat is al ruim vijftig jaar onder meer actief

als dienstverlener in de groensector, bij reinigingsdiensten en als in-

dustrieel toeleveringsbedrijf. Ook detacheert Welplaat personeelsleden

bij gemeenten, bedrijven en instellingen op Voorne-Putten. Van gorsel

benadrukt dat sociale werkplaatsen min of meer gewone bedrijven zijn.

Buitenspel

Terugkomend op zijn opmerking over penny wise, pound foolish zegt

Van gorsel: "Ik bedoel daarmee dat gemeentelijke inkopers vaak niet

in de gaten hebben dat ze de eigen gemeente én de lokale gemeen-

schap financieel nadeel berokkenen door de sociale werkvoorziening

buitenspel te zetten. Als er namelijk geen geschikte opdrachten zijn,

doen werknemers van de werkvoorziening immers een groter beroep

op de 'sociale' kas van de gemeente." Van gorsel benadrukt dat de

door hem geschetste situatie absoluut niét aan de orde is binnen het

verzorgingsgebied van Welplaat, bestaande uit de gemeenten Spijke-

nisse, Brielle, Hellevoetsluis, Westvoorne en Bernisse, samen goed voor

ongeveer 170.000 inwoners. "In deze regio werken wij uitstekend sa-

men met de gemeenten, waardoor onze personeelsleden passend werk

kunnen doen."

Als mooi voorbeeld van de lokale samenwerking wijst Van gorsel op de

relatie met n.V. Reinis, de verzelfstandigde Dienst Stadsreiniging van

de gemeente Spijkenisse. Personeel van Welplaat verzorgt voor Reinis

al enkele jaren tot grote tevredenheid de inzameling van zwerfafval

met zogeheten BOB-wagens. Dit zijn voertuigen waar geen rijbewijs

voor is vereist. "Wij worden door Spijkenisse en Reinis zoveel mogelijk

ingeschakeld. Zo werken medewerkers van ons bij het lokale kring-

loopbedrijf. Voor de gemeenten in ons werkgebied verzorgen wij vaak

"Schotten weg en meer overleg tussen gemeentelijke afdelingen""Het is vaak typisch een geval van penny wise, pound foolish. Wel zuinig zijn met kleine uitgaven, maar niet met de

grote", stelt Arie van Gorsel, directeur van Welplaat, een grote organisatie op het gebied van sociale werkvoorzie-

ning op de eilanden Voorne-Putten in Zuid-Holland. "Als je het anders wilt formuleren, kun je zeggen dat er bij veel

gemeenten nog te vaak schotten zijn tussen inkoop en sociaal-maatschappelijke zorg."

KAnSEn cREëREn VOOR WERKnEMERS VAn DE WERKVOORZIEnIng

Participeren in de maatschappij geeft

mensen structuur en eigenwaarde, waar

de gemeente ook baat bij heeft.


personeelsleden tellende Sociale Werkvoorziening van de gemeente

worden ingezet bij iedere gemeentelijke opdracht. De gemeentelijke

inkopers mogen daar niet van afwijken. Daar wordt scherp op toege-

zien. Je zou dit best kunnen beschouwen als een heel praktische vorm

van ontschotten."

Mooie match

Van Wilgenburg kan zich vinden in de kritische kanttekeningen die Van

gorsel maakt bij het inkoopbeleid van veel gemeenten. Op dat gebied

heeft hij als geen ander recht van spreken, want eerder was hij hoofd

inkoop inzamelmiddelen bij de Rotterdamse reinigingsdienst Roteb. "Ik

spreek dus uit eigen ervaring. Sommige inkopers zijn redelijk conser-

vatief, anderen progressief. Vaak speelt de laagste prijs nog een grote

rol in aanbestedingen." In zijn huidige functie als Programmamanager

coördinatiepunt Social Return is het zijn opdracht er voor te zorgen dat

het collegebesluit uit 2011 scherp tussen de oren komt van alle Rot-

terdamse diensten en bedrijven. "In Rotterdam is dit beleid al redelijk

goed geïntegreerd. In een aantal gevallen is het al een automatisme

geworden om altijd eerst te kijken of het werk kan worden inbesteed

bij de sociale werkvoorziening. Pas als dat niet mogelijk is, wordt ex-

tern gezocht. Door deze op social return gerichte manier van werken,

heeft Rotterdam er voor gezorgd dat in 2013 zo'n 2400 mensen met

een afstand tot de arbeidsmarkt hebben gewerkt."

Als concreet voorbeeld van een mooie match vertelt Van Wilgenburg

dat in Rotterdam bijna honderd personeelsleden van de Sociale Werk-

voorziening werken bij het groenonderhoud en de stadsreiniging. "Dat

ging overigens niet zonder slag of stoot. Vooral omdat financiële mana-

gers aanvankelijk mopperden dat deze personeelsleden duur zijn om-

voorzieningen aan de onderkant van de arbeidsmarkt

door die wet verdwijnen. Hopelijk leidt het ook tot

meer en betere samenwerking tussen gemeentelijke af-

delingen. Dat zou een hele verbetering betekenen voor

de mensen aan de onderkant van de arbeidsmarkt."

Van gorsel benadrukt dat werk belangrijk is voor deze

groep. "Het kunnen participeren in de maatschappij

geeft hen structuur en eigenwaarde, waar de gemeen-

te ook baat bij heeft. Daarom roep ik gemeentelijke

diensten op om bij aanbestedingen onder de integrale

streep te kijken. Anders gaat het verlies naar sociale

zaken."

Sociaal maatschappelijke clausule

Het kan ook anders in gemeenteland. Rotterdam be-

wijst dat. Daar zijn zaken rond de sociale werkvoorzie-

ning in zowel maatschappelijk- als financieel opzicht

prima geregeld. René van Wilgenburg, Programmama-

nager coördinatiepunt Social Return bij het Werkgevers

Servicepunt van Rotterdam, vertelt dat het gemeente-

bestuur al in juni 2011 scherp inspeelde op de maat-

schappelijke discussies en de mogelijke effecten van

de Participatiewet. "Het gemeentebestuur besloot toen

dat voortaan bij alle investeringsbeslissingen van ge-

meentelijke afdelingen een sociaal-maatschappelijke

clausule moest worden opgenomen in de bestekken.

Met deze aanpak wil Rotterdam aan de voorkant af-

dwingen dat er substantieel mensen uit de circa 2100


niging en bij de plantsoenendienst van de gemeenten

Haarlemmermeer en Aalsmeer. Daarnaast schakelt

Meerlanden nog 40 vrijwilligers in voor divers werk.

Over de samenwerking met de AM groep zegt Ange-

line Kierkels, directeur Publieke Sector Meerlanden:

"Die relatie biedt ruimte om verder te onderzoeken

hoe wij nog meer inhoud kunnen geven aan onze so-

ciale verantwoordelijkheid. Wij willen bijvoorbeeld ook

meer mensen uit de bijstand in regulier werk inzetten.

In samenwerking met de gemeenten willen wij hen een

kans geven op deelname aan of re-integratie in het ar-

beidsproces."

Tekst: Laurent Chevalier

dat ze extra begeleiding vragen. Dat is op zich deels

waar, maar per saldo levert deze aanpak de gemeente

op jaarbasis ruim 2 miljoen euro op. Bovendien bieden

wij de mensen op deze manier zinvol werk. Dat verte-

genwoordigt ook waarde."

Samenwerking

In noord-Holland hebben Meerlanden en de AM groep

de afgelopen jaren aangetoond dat medewerkers van

de werkvoorziening een nuttige rol kunnen vervul-

len in de openbare ruimte en bij de kringloopwinkel.

Onlangs werd de relatie bekrachtigd met een nieuwe

samenwerkingsovereenkomst. Zo'n 75 medewerkers

van de AM groep werken bij milieustraten, straatrei-

KAnSEn cREëREn VOOR WERKnEMERS VAn DE WERKVOORZIEnIng

Participatiewet

Met de Participatiewet moeten gemeenten vanaf 2015 mensen met een beperking, op maat en in samenhang met

andere hulpvragen begeleiden naar werk of andere vormen van maatschappelijke ondersteuning. nu is deze hulp-

verlening nog verspreid over drie regelingen: de WWB (de Wet werk en bijstand), de Wsw (de Wet sociale werkvoor-

ziening) en de Wajong-regeling voor jongeren met een beperkt arbeidsvermogen en ligt de uitvoering grotendeels

bij het rijk. Voor de fi nanciering van de nieuwe structuur krijgen de gemeenten vanaf 2015 één budget van het

rijk. De uitgaven voor de WWB en WSW en de Wajong waren in 2013 circa 11 miljard euro. Met de overheveling

naar de gemeenten hoopt het Rijk circa 1,7 miljard euro te bezuinigen.

May 5–9, 2014World’s Leading Trade Fair for Water, Sewage,

Waste and Raw Materials Management

Be a part of this get-together of the worldwide environmental technology sector—at IFAT 2014 in Munich. Come and experience innovative new products and learn

about successful strategies for the future. And benefi t from the exclusive supporting program at IFAT and the opportunity for international networking.

Welcome to the future of environmental technology

Visit IFAT’s sister events around the world:

May 20–22, 2014 October 9–11, 2014www.ie-expo.com www.ifat-india.com

www.ifat.de

Information: Van Ekeris Expo Service B.V. | HaarlemTel. +31 (0) 23 525 8500 | [email protected]

Register now online! Save up to 30% and gain time at the venue!www.ifat.de/tickets/en


NVRD Benchmarks

Voor gemeenten (met of zonder inzamel-

dienst), publieke inzamelbedrijven en

samenwerkingsverbanden organiseert

de nVRD de volgende drie benchmarks:

Benchmark Huishoudelijk Afval

Inhoud: milieueff ectiviteit, regievoering

(regiekosten en –vaardigheden) en be-

drijfsvoering (kosten- en operationele

effi ciëntie). Inschrijving tot 18 april.

Startbijeenkomst: 22 april. Workshop I:

19 juni. Workshop II: 25 september. Slot-

bijeenkomst: oktober/november. Infor-

matie/aanmelden: Ismael Morales,

[email protected], tel. 088-3770024 of

Folkert Starreveld,

[email protected],

tel. 06-54755102.

Benchmark Gemeente Schoon

Inhoud: kwaliteit, kosten en inzet, re-

gie- en bedrijfsvaardigheden, thema’s

(afvalbakken, sociaal domein, evene-

menten, etc.) Aanmelding in april. Start

vragenlijst benchmark: 7 april. Bijeen-

komst 1 (+ conceptrapport): 25 april.

Bijeenkomst 2 (+ conceptrapport): sep-

tember. Bijeenkomst 3 (+ eindrapport):

december. Informatie/aanmelden:

Ismael Morales, [email protected],

tel. 088 3770024, of

www.gemeenteschoon.nl

Benchmark Gladheidbeheer

Inhoud: aanpak/organisatie, service,

kwaliteit/prestatie, kosten, operationeel,

omgevingsfactoren. Aanmelding in april.

Eerste bijeenkomst: 16 mei. Afrondende

bijeenkomst: september/oktober. Infor-

matie/aanmelden: Bas Peeters,

[email protected], tel. 088-3770014.

nieuwsTekst: Bas Peeters

Handreiking aanbesteding kunst-

stofsortering

De nVRD ontwikkelt een handreiking met

afwegingskader voor de aanbesteding

van het sorteren van kunststof verpak-

kingen door gemeenten. gemeenten die

de aanbesteding van kunststof sortering

nog moeten organiseren, worden op weg

geholpen met het schrijven van een aan-

bestedingsbestek. Voor meer informatie:

Maarten goorhuis, [email protected]

Masterclasses voor (nieuwe)

raadsleden

De nVRD organiseert samen met het Zijl-

stra center, kenniscentrum voor de pu-

blieke sector binnen de Vrije Universiteit,

masterclasses voor (nieuwe) raadsleden.

Veel van de bestuurlijke en politieke di-

lemma’s op lokaal niveau komen samen

in het beheer van de openbare ruimte

en de publieke taak van gemeentelijk

afvalbeheer. lokale bestuurders zullen

zich snel op de verschillende dossiers in

moeten werken en keuzes moeten ma-

ken. Om dit eff ectief te kunnen doen,

biedt de nVRD masterclasses aan waarin

raadsleden in één bijeenkomst de be-

nodigde kennis krijgen aangereikt en

een snelle update krijgen van de laatste

ontwikkelingen; ontwikkelingen op be-

leidsterreinen, zoals milieu/duurzaam-

heid, sociaal/participatie, fi nanciën/

markt&overheid. De masterclasses wor-

den regionaal georganiseerd bij leden

van de nVRD en worden voorafgegaan

door een bedrijfsbezoek.

Een overzicht van data en locaties vindt

u op www.nvrd.nl/masterclasses

Heidag NVRD-bestuur

Op 6 maart heeft het nVRD-bestuur haar

jaarlijkse heidag gehouden. Op de heidag

staat het bestuur langer stil bij zowel in-

houdelijke onderwerpen als vraagstukken

rond de vereniging. Op 6 maart is gespro-

ken over de stand van zaken van de tran

sitie van de vereniging, het publieke kader

voor afvalbeheer en de nVRD-agenda voor

het programma Van Afval naar grondstof,

de meerwaarde van het nVRD-lidmaat-

schap en de resultaten die de nVRD heeft

geleverd. Deze onderwerpen worden met

de leden gedeeld tijdens de algemene le-

denvergadering van 23 mei tijdens het

nVRD-Jaarcongres in Tiel.

Positionpaper Vennootschaps-

belasting

De nVRD heeft een positionpaper Ven-

nootschapsbelasting opgesteld. Aanlei-

ding is het voornemen van het Ministerie

van Financiën om de huidige wettelijke

uitzonderingspositie van overheidsbedrij-

ven voor de belastingplicht te wijzigen.

Dit kan leiden tot verplichte winstopslag

en privatisering van uitvoerende taken.

In de positionpaper zijn neveneff ecten en

gevolgen geschetst en worden argumen-

ten aangereikt voor vrijstelling van taken

in het gemeentelijk afvalbeheer en beheer

van de openbare ruimte. De postionpaper

is te verkrijgen via www.nvrd.nl

Voor meer informatie: Ilse van de grift,

[email protected]

NVRD-agenda

April

10 Regiobijeenkomst Zuid-nederland

10 commissie Regie

22 Redactievergadering gRAM

24 Bestuur

Mei

7 Bestuur regio noord

22 nVRD-Jaarcongres

agenda

April:

10 Excursie Schone Maas

17 cursus gedragsverandering vervolg 2

25 Benchmarkbijeenkomst

gemeenteSchoon


VAKWERK

Regie is weten wat je wilt om te krijgen wat je vraagtWat houdt uw functie in?

Voor Weert houd ik me vooral bezig met grote projecten als de IJzeren

Rijn -een goederenspoor van Antwerpen naar het Ruhrgebied in Duits-

land- de viering van Weert 600 jaar, outsourcing en centrummanage-

ment. geen directe relatie met afval dus. Als programmamanager Afval-

samenwerking limburg (ASl) werk ik met de 33 aangesloten gemeenten

samen bij het bereiken van schaalvoordelen. Voorbeelden zijn het aanbe-

steden van de eindverwerking van rest- en gft-afval en het laten sorteren

en in de markt zetten van kunststoff en. In 1993 hebben de limburgse

gemeenten zich contractueel voor vijftien jaar gebonden (AVl-sturing)

om de afvalverbranding in Moerdijk tot stand te laten komen. Als lid van

de klantenraad ben ik toen met het dossier afval in aanraking gekomen.

Begin deze eeuw is het bewustzijn gegroeid dat het aanbesteden van de

eindverwerking na 2008 fl inke voordelen kon bieden voor de limburgse

gemeenten. Op basis van deze bewustwording is ASl opgericht in janu-

ari 2005. Bij de nVRD werd ik vijf jaar geleden gevraagd als bestuurslid,

met als aandachtsveld de regievoerende gemeenten. Daaronder verstaan

we gemeenten die hun afvaltaken niet zelf of samen met anderen uitvoe-

ren maar professioneel aanbesteden en op de markt brengen. Dat levert

meestal de beste product-prijsverhouding op.

Wat deed u hiervoor?

Van origine ben ik tuinman, in mijn ogen het mooiste

vak op aarde. na mijn has-opleiding in Den Bosch ben

ik in de jaren zeventig begonnen als bedrijfsleider bij

een hoveniersbedrijf. Daarna was ik toezichthouder

groenvoorziening bij de gemeente Eindhoven, hoofd

uitvoering bij de gemeente Tilburg, hoofd beheer open-

bare ruimte bij de gemeente Venlo en tien jaar directeur

Stadsbeheer in Weert. Vanuit die laatste functie kreeg ik

meer met afval te maken. Ik ben een van de oprichters

van ASl.

Wat heeft u met afval?

Iedereen heeft iets met afval, want we produceren ge-

zamenlijk zo’n 400 kilo per jaar per huishouden. Zes-

tig jaar geleden, toen de welvaart minder was, was dat

nog maar 100 kilo. Voor velen staat afval synoniem aan

waardeloos. Dat zie ik anders. Afval bestaat niet, het is

een grondstof, of energie of iets anders. Onze grond-

Huub Keijzers (63) is adviseur

strategische trajecten voor de ge-

meente Weert. Ook verzorgt hij

het programmamanagement bij

de vereniging Afvalsamenwerking

Limburg en is hij bestuurslid van

de NVRD. Met die laatste twee func-

ties gaat Keijzers dit jaar stoppen.


De rubriek Vakwerk gaat over het vakmanschap en de bevlogenheid in de branche. In afval- en beheer van de openbare ruimte werken vele professionals, die hart hebben voor de ‘schone zaak’. Wat drijft hen in hun werk? En waarom doen zij dit werk graag en goed?

stoff en op deze aarde zijn eindig en daarom is cyclisch

denken en doen een belangrijke levenshouding. Want op

is op en weg is weg. Wat mij opvalt in de afvalbranche,

is dat afvalinzameling een uiterst operationele tak van

sport is. nederland heeft ruim vierhonderd gemeenten,

die doen het allemaal anders. Verscheidenheid is troef,

als het om afvalbeheer gaat. Een collectieve uitdaging

voor de branche kan zijn daar meer standaardisatie in

aan te brengen. Daarmee kun je veel geld besparen en

meer optimalisatie bereiken. Ook zou er meer aandacht

voor het gehele ketenbeheer moeten zijn, in plaats van

te focussen op de losse onderdelen. Een mooi voorbeeld

is het streven van veel gemeenten zo min mogelijk rest-

afval te produceren. Terwijl je zou moeten sturen op

zoveel mogelijk materiaalhergebruik, want dat is het

werkelijke vraagstuk.

Hoe kijkt u terug op vijf jaar NVRD?

De nVRD is een leuke en uiterst gemêleerde club, met

publieke bedrijven, verwerkers, gemeentelijke diensten.

Die verschillende achtergronden en deelbelangen maakt

de vereniging complex en naar buiten toe niet altijd

eenduidig. De nVRD is daardoor ook een spannende

vereniging, waar steeds uitdagingen liggen om tot een

goede balans te komen. Persoonlijk ben ik voorstander

van een lokale overheid als deskundig opdrachtgever.

Intergemeentelijke opdrachtverstrekking geeft schaal-

vergroting en dat kan nuttig zijn. ASl heeft dit bewezen,

net als andere organisaties. De overheid hoeft niet alles

zelf te doen om haar publieke taak te vervullen. Een huis

bouwen doe je ook niet zelf. Je moet als overheid wel de

baas zijn in de regievoering. Dat doe je niet door taken

over de schutting te gooien, maar door je opdrachtge-

vende rol professioneel te organiseren en in te vullen.

De uitvoering kun je het beste bij de markt laten. Veel

gemeenten laten hier kansen liggen.

Waar bent u trots op?

Dat we met Afvalsamenwerking limburg 150 miljoen

kosten hebben kunnen besparen voor 1,1 miljoen huis-

houdens. Dat betekent maar liefst 50 euro per huishou-

den per jaar. Afval is niet alleen een milieukwestie, ook

de maatschappelijke kosten zijn belangrijk. Waar ik ook

trots op ben, is het succes van een ondertunnelingplan

voor de IJzeren Rijn. Als de oorspronkelijke spoorlijn

door zou gaan, zouden er zware treinen met gevaarlijke

stoff en dwars door Weert zijn gegaan. Om draagvlak te

krijgen voor een ondergronds traject, heb ik fractievoor-

zitters uit de Tweede Kamer naar Weert gehaald en ze

voor de camera laten zeggen hoe ze erover dachten. Balkenende heeft zo

ook eens in Maastricht gestaan en zijn afschuw uitgesproken over die A2

midden door de stad. Met zulke uitspraken en camerabeelden kun je media-

aandacht genereren, dat helpt je zaak. Door mijn strategie kregen we een

meerderheid in de Tweede Kamer achter ons standpunt. Dat vond ik een

persoonlijke overwinning. Zo’n strategie werkt beter dan een mooie brief.

natuurlijk ben ik als ‘tuinman’ ook apetrots dat Weert verkozen is tot groen-

ste Stad van nederland in 2012 en zelfs van Europa in 2013.

Goed samenwerken, hoe doe je dat?

Bij ASl moet je de standpunten van 33 gemeenten op één noemer krijgen.

Dat kost veel energie en daar gaat veel tijd in zitten. Maar het is wel dank-

baar werk als het lukt. Daarin zit hem de charme van dit werk. Je moet goed

zoeken naar de gezamenlijke ambities en de verschillende drijfveren. Men

wil nogal eens snel met standpunten komen, die eigenlijk niet goed bear-

gumenteerd zijn. Als strateeg en adviseur probeer je daar helderheid in te

brengen en ga je zoeken waar je de matches kunt maken en waar niet. De

sleutel tot succes is het proces er naar toe. Als je dat goed begeleidt, kom

je tot samenwerking en resultaten.

En goed regie voeren?

Regie is weten wat je wilt om te krijgen wat je vraagt. Om een goede regie

te kunnen voeren, hoef je niet alles zelf te doen. Wel moet je zorgen dat

je een deskundige opdrachtgever bent, dat je het vraagstuk goed verkent.

Wat je bijvoorbeeld ziet is dat veel gemeenten zich nu uitsluitend richten op

de vermindering van het restafval. Met bronscheiding als een soort geloof

of ideologie. Maar je kunt je afvragen of dat wel de beste oplossing is. Als

je vijf fracties ophaalt, betekent dat vijf keer transport. Voor milieu, herge-

bruik en kostenbesparing kan het beter zijn alles in een keer op te halen en

achteraf te laten sorteren. Zorg dus dat je zelf weet hoe het in elkaar zit,

hou de deskundigheid in huis. Ik heb ook sociale werkplaatsen en afvaldien-

sten gezien die vooral focussen op hun bedrijfsbelang: we moeten groter

groeien, meer mensen aan het werk zetten, meer wagens laten rijden. Als

gemeente moet je daarin blijven sturen. Door deskundig te zijn en te weten

wat je wil. Als je zonder kennis van zaken zegt laat een ander het maar

doen, dan raak je de regie kwijt.

Hoe wordt er afval gescheiden in huize Keijzers?

Mijn garage is net een milieustraat. Een klein bakje restafval, verder zakken

en dozen met kunststof, papier, tetrapakken, blik, elektrische apparaten.

Kortom een grote troep! Het is net een mini-milieustraat. En dan begrijp

je ook meteen waarom ik fervent voorstander van nascheiding ben. Dat is

ook om redenen van comfort. Met voorscheiding ben je afhankelijk van de

goede wil en medewerking van de burgers, bovendien halen we er niet uit

wat erin zit. De technische mogelijkheden zijn tegenwoordig goed genoeg

om eff ectief en effi ciënt via nascheiding te sorteren.

Tekst: Hetty Dekkers


Nieuw:Benchmark Huishoudelijk Afval NVRD en Rijkswaterstaat nodigen u uit voor de vernieuwde Benchmark Huishoudelijk Afval. De Benchmark Huishou-

delijk Afval is een initiatief van Rijkswaterstaat en NVRD en wordt mede vormgegeven en uitgevoerd door Cyclus

Management. De benchmark is een samenvoeging van de benchmarks Afvalscheiding van Rijkswaterstaat/CyclusMa-

nagement en Afvalinzameling van de NVRD.

Een benchmark is een krachtig kennis-, netwerken managementinstru-

ment. Het biedt objectieve stuurinformatie voor uw eigen organisatie.

Onderlinge vergelijking prikkelt te leren van elkaars aanpak en innova-

ties. Daarbij combineert de vernieuwde benchmark Huishoudelijk Afval

de voordelen van een landelijk dekkend, professioneel kennisnetwerk

met verbeterde leer- en vergelijkingsmogelijkheden. De benchmark

richt zich zowel op gemeenten (met of zonder inzameldienst) als op

publieke inzamelbedrijven en samenwerkingsverbanden.

Inhoud

De benchmark bestaat uit twee onderdelen: een gezamenlijk deel waar

alle deelnemers aan meedoen (A) en een specifiek deel waarvoor deel-

nemers een keuze kunnen maken (B). A omvat beleidseffectiviteit: ver-

gelijking en analyse van milieu- en afvalscheidingsprestaties. De keu-

zes in het specifieke deel zijn: B1 Beleidsregie: vergelijking en analyse

van afvalbeheerkosten en dienstverlening, belicht vanuit de gemeente.

En B2 Bedrijfsvoering: vergelijking en analyse van inzamelkosten en

productiviteit, belicht vanuit inzameldienst of inzamelbedrijf.

Onderdeel B1 is voral bedoeld voor gemeenten die hun afvalinzame-

ling hebben verzelfstandigd of uitbesteed en geïnteresseerd zijn in

de kosten van hun gemeentelijke zorgtaak. Onderdeel B2 is bedoeld

voor gemeenten met eigen inzameldienst of publieke inzamelbedrij-

ven, geïnteresseerd in bedrijfsmatige efficiëntie. gemeenten met eigen

inzameldienst kunnen ook aan beide onderdelen meedoen (B1 en B2

leveren andersoortige stuurinformatie op).

Wat levert deelname op:

• inzicht in uw afvalsituatie en kansen tot verbetering;

• een managementrapportage met kernprestatie-indicatoren, analyse

en vergelijking met vergelijkbare deelnemers;

• een professioneel netwerk met ambitieuze en kundige collega’s van

deelnemende gemeenten en inzamelbedrijven;

• vier bijeenkomsten om actief kennis uit te wisselen en te netwerken.

Hoe gaat benchmarken in z'n werk?

In een startbijeenkomst maakt u kennis met de andere deelnemers,

lichten we de benchmark toe en inventariseren we de wensen voor

de workshops. na de startbijeenkomst levert u via een internetappli-

catie gegevens aan. In twee workshoprondes worden vervolgens de

resultaten in subgroepen besproken. gezamenlijk gaat u, door ons on-

dersteund, op zoek naar de oorzaken van de verschillen, kijken welke

verbeteringen er mogelijk zijn en hoe u deze kunt doorvoeren. Zonodig

regelen we externe expertise. De benchmark wordt afgesloten met een

slotbijeenkomst, waarin we de rapporten uitreiken, de benchmark met

u evalueren en een themapresentatie organiseren.

Agenda

•startbijeenkomst:22april,10tot12u,Utrecht

•workshopI:19juni,10tot15u,Utrecht

•workshopII:25september,10tot15u,Utrecht

•slotbijeenkomst:oktober/november,Utrecht

Tarieven

Deelnametarieven zijn afhankelijk van het deelname-

pakket:

• Pakket 1: delen A + B1: € 2000,-

• Pakket 2: delen A + B2: € 2250,-

• Pakket 3: delen A + B1 + B2: € 2750,-

Vernoemde prijzen zijn exclusief BTW. Hierin zijn alle

workshops en bijeenkomsten, rapportages en onder-

steuning inbegrepen. Inzamelbedrijven kunnen in deel

B2 met meerdere gemeenten mee doen. Dit kan tegen

een meerprijs van € 350,-(excl.BTW) per extra gemeente.

Waarborg gegevens

De gegevens van uw organisatie zullen enkel binnen de

context van deze benchmark worden gebruikt. Onder-

delen B1 en B2 zullen in geborgenheid plaatsvinden:

binnen deel B1 is sprake van openheid van deelnemers

onderling en binnen deel B2 is sprake van volledige

anonimiteit van deelnemers onderling. Ieder jaar wordt

een analyse op hoofdlijnen publiek gemaakt. Individu-

ele resultaten van deelnemers worden hierin niet op-

genomen.

Informatie/aanmelding

Voor meer informatie en/of aanmelding kunt u zich

wenden tot Folkert Starreveld (folkert@cyclusmanage-

ment.nl, 06-54755102) of Ismael Morales

([email protected], 088 3770024).

Inschrijving is mogelijk tot 18 april.


inzicht in de prestaties van collega’s in relatie tot hun

eigen prestatie. Dit biedt de basis voor een gezamen-

lijke analyse van verschillen en mogelijke verbeterpun-

ten. Deze verdieping, waarvoor de deelnemers ook zelf

thema’s aandragen, gebeurt in twee bijeenkomsten.

Door deelname aan de benchmark krijgen deelne-

mers structureel toegang tot een netwerk van experts

en een individuele rapportage over de winterperiode

2013/2014.

Meedoen

Deelname aan de benchmark kost €495,-. Publieke be-

drijven met meerdere gemeenten in hun verzorgingsge-

bied kunnen ook met meerdere gemeenten deelnemen.

Dit kan tegen een meerprijs van €95,- per gemeente.

De benchmark gaat dit voorjaar van start en de eer-

ste benchmarkbijeenkomst is gepland voor 16 mei.

Voor meer informatie en/of aanmelden: Bas Peeters,

[email protected] tel. 088-377014.

De nVRD nodigt u uit om mee te doen aan de nieuwe

nVRD benchmark gladheidbeheer. gladheidbeheer is

een belangrijke taak in het gemeentelijk beheer en de

nVRD-leden delen graag hun kennis en ervaringen op

dit terrein. Dit blijkt uit de grote deelname aan de in-

ventarisatie gladheidbestrijding van afgelopen winter-

periode. De nVRD-commissie gladheidbestrijding heeft

dan ook het initiatief genomen tot een benchmark.

Deze benchmark biedt objectieve stuurinformatie voor

de eigen organisatie en de onderlinge vergelijking prik-

kelt om te leren van elkaars aanpak en innovaties.

De benchmark richt zich op gemeenten, gemeentelijke

diensten en publieke bedrijven met verantwoordelijk-

heden en taken in lokaal gladheidbeheer. Het thema

van de benchmark is gladheidbeheer, beleid en uit-

voering. De benchmark is gericht op een vergelijking

op de thema’s: aanpak/organisatie, service, kwaliteit/

prestatie, kosten en bedrijfsvoering/operationeel.

Deelnemers aan de benchmark krijgen op deze thema’s

Benchmark Gladheidbeheer van start

RKGV-specialist sinds 1988

Meerdere locaties in Nederland

Snelle dienstverlening

Diverse transportmogelijkheden

ISO- en VCA-gecertifi ceerd

Gratis afvalstroomnummer

Bij Zandrecycling Nederland is uw RKG-slib en veegzand veilig tot de kleinste fractie.

Wilt u af van uw riool-, kolk-, gemaalslib of veegzand? Zandrecycling

Nederland laat u graag zien hoe het kán en hoe het hóórt. We zijn im-

mers de enige afvalverwerker in Nederland die volledig is toegespitst

op het verwerken van RKGV. Ofwel het reinigen en recyclen tot schone

(bouw)materialen, en het verwerken van restfracties volgens de kleinste

paragrafen van de Milieuwet. Kijk op www.zandrecycling.nl, of bel

0174-24 39 50 voor meer info, een vrijblijvende afspraak of een offerte.

Zandrecycling Nederland BV • ABC Westland 227, 2685 DC Poeldijk • T 0174-243950 • F 0174-291148 • www.zandrecycling.nl • [email protected]

Af van uw RKGV-afval? Zó hoort ‘t.


vindt zijn oorsprong in het feit dat het systeem volle-

dig is ingeburgerd. Dat zien we ook bij onze inzamelre-

sultaten van glas. Voor de burger is het een natuurlijke

reflex geworden om glas naar de glasbak te brengen.

Die reflex moet in nederland voor kunststof nog ver-

der ontwikkeld worden. Zo hoop ik dat we, net als in

België, in de toekomst ons systeem verder gaan uit-

rollen en ook bedrijven gaan verplichten om kunststof

gescheiden in te zamelen.”

Metaal en kunststof samen

In België worden plastic flessen, drankkartons en me-

taal samen ingezameld. Omdat de sortering van de ver-

schillende fracties in de sorteerlocaties op hoog niveau

ligt en de Belgische kunststoffractie (PMD) slim geko-

zen is, zijn de opbrengsten navenant. Vermeulen: “let

op: in nederland gaan we ook een vergoedingsmodel

krijgen dat uitgaat van de kwaliteit van de uitgesor-

teerde fracties, terwijl er nu nog met een bruto vergoe-

ding voor de ingezamelde tonnen wordt gewerkt. Dat

kan een groot verschil betekenen op de gemeentelijke

begroting als er een hoge vervuiling in de kunststof-

fractie zit. Als er meer dan 25 procent vervuiling in het

kunststofafval zitten, dan krijgen gemeenten daar de

rekening voor gepresenteerd.”

De opbrengsten van ingezameld PMD in België liggen

op hoog niveau omdat metaal mee wordt ingezameld.

De opbrengst van uitgesorteerd blik (zowel ferro als

non-ferro) ligt hoger dan de opbrengst van metaal uit

bodemassen na verbranding. Vermeulen: “Het is zeker

de moeite waard te overwegen of deze afvalstroom

toegevoegd kan worden aan het kunststof dat wordt

ingezameld. Het is nu het moment, want de samenstel-

ling van KFF+ zal mogelijk al uitgebreid worden met

drankenflacons en statiegeldflessen. gemeenten heb-

ben immers de vrijheid om vanaf volgend jaar aan de

kunststoffractie andere materialen toe te voegen. Wat

ons betreft is PMD+ dan een goede optie.”

Tips bij aanbesteden

Voor gemeenten zijn er dus veel zaken om bij stil te

staan. Vermeulen wil hij graag een paar tips geven.

“Wat ons betreft is PMD+ een haalbare en zeer inte-

ressante optie. Een kleine kanttekening is hier op zijn

Sinds vier jaar worden kunststof verpakkingen in nederland ingeza-

meld. nedvang stuurt de sortering en verwerking aan. Vanaf 2015 zijn

de nederlandse gemeenten aan zet. Tegen die achtergrond spelen er

ook vragen over de toekomstige samenstelling van de kunststoffractie.

gaat er een einde komen aan de statiegeldregeling? Worden die plas-

tic flessen toegevoegd aan de gehele kunststof verpakkingenfractie?

Komt er een vervolg op de pilot met drankenflacons? Verder leven er bij

gemeenten ook vragen over de nieuwe verantwoordelijkheden vanaf

2015. Hoe gaan we de kunststofsortering organiseren? Is en blijft de

door nedvang verstrekte vergoeding kostendekkend? En wat komt er

kijken bij het vermarkten van de uitgesorteerde fracties? Kortom, veel

terechte vragen die zorgvuldig beantwoord moeten worden.

Over de grens

Jacob Vermeulen is directeur Sales, Development & Marketing MSW bij

Indaver nederland en volgt de ontwikkelingen op de voet. Immers, de

Raamovereenkomst Verpakkingen geeft ruimte om te kijken naar een

nieuwe invulling, ook omdat het systeem voor vergoedingen wordt

aangepast. Vermeulen: “Het wiel opnieuw uitvinden is in het geval van

het sorteren en vermarkten van kunststoffen misschien niet nodig. Het

Belgische inzamelmodel kan interessante inzichten bieden voor de ne-

derlandse gemeenten.”

De inzameling in België wordt uitgevoerd onder verantwoordelijkheid

van FostPlus, een organisatie die zorgt voor de promotie, coördinatie

en financiering van de inzameling, sortering en recycling van huishou-

delijk verpakkingsafval. De organisatie is zo’n 20 jaar geleden opge-

richt en startte toen ambitieus met de inzameling van PMD, glas en

papier. PMD is de afkorting voor plastic flessen en flacons, metalen

verpakkingen en drankkartons. Jacob Vermeulen: “Zeker wat PMD be-

treft, hebben de Belgen een stevig systeem te pakken dat zeer goede

resultaten oplevert. Maar liefst 85 procent van het ingezamelde PMD

wordt uitgesorteerd tot fracties met een zuiverheid oplopend tot zelfs

99 procent. Dat is uitstekend, want de gouden regel is: hoe beter de

verschillende soorten zijn gescheiden, hoe hoger de opbrengst.”

Hoe komen de Belgen aan zulke goede rapportcijfers? Vermeulen: “Dat

Belgische inzamelmodel interes-sant voor Nederlandse gemeenten Jaren geleden startte gescheiden inzamelen van afval met een enkele glasbak op een dorpsplein. Nu is het mogelijk

om gips, een oude fiets, kapotte elektrische apparaten, batterijen en groenafval apart in te zamelen en te recyclen.

Een belangrijke reststroom vormt kunststof verpakkingsafval. Een steeds groter deel van ons afval bestaat uit kunst-

stoffen. In de praktijk blijkt deze fractie zeer geschikt om te recyclen. Het Belgische inzamelmodel kan interessant

zijn voor de Nederlandse gemeenten.

KUnSTSTOF AFVAl

Vanaf 2015 wordt er vergoed op basis

van de kwaliteit van ingezamelde

kunststoffen.


Wist u dat?

Vanaf 2015 krijgen nederlandse gemeenten van nedvang niet

langer een vaste vergoeding voor iedere ingezamelde ton KFF+.

In plaats hiervan verstrekt nedvang een vergoeding voor iedere

uitgesorteerde ton kunststof die voldoet aan de volgende DKR

normen:

DKR 328 voor PET

DKR 324 voor PP

DKR 329 voor PE

DKR 310 voor folies

DKR 350 voor mix kunststoffen

Meer informatie

Indaver heeft veel ervaring op vlak van kunststofsortering en deelt

deze kennis en expertise graag om gemeenten te helpen bij de invul-

ling van de nieuwe regierol binnen de keten van kunststof verpakkin-

gen. Voor meer informatie over dit onderwerp kunt u contact opnemen

met de auteur van dit artikel: Femke Mackenzie, marketing manager

Indaver nederland, e-mail: [email protected]

plaats. De uitgesorteerde ferro en non-ferro stromen

genereren voldoende opbrengst bij het afzetten op de

markt, maar komen niet in aanmerking voor vergoe-

ding van nedvang. Verder moeten gemeenten naden-

ken over de schaalgrootte van de aanbesteding. Om tot

een kosteneffectieve en efficiënte sortering van kunst-

stofafval te komen, is een schaal van meer dan 30.000

ton eenduidig materiaal nodig. Voor een flink aantal ge-

meenten lijkt dat niet haalbaar. In dat geval is het slim

te zoeken naar samenwerking met andere gemeenten

of afvalbedrijven. Verder zal in de aanbesteding vol-

doende aandacht moeten zijn voor prestatieprikkels

voor sorteerders, zeker te zijn dat er voldaan kan wor-

den aan huidige én toekomstige kwaliteitseisen. In het

verlengde hiervan is het ook belangrijk om sorteerders

de ruimte te geven te kunnen investeren in een pas-

sende installatie. Dit is alleen mogelijk door in te zet-

ten op een langdurig contract met haalbare ingangsda-

tum. Mijn laatste tip betreft de transportkosten. Deze

vormen een relatief groot deel van de kostprijs voor

het recyclen van kunststof. Om dat aandeel terug te

schroeven en het milieu te sparen, zouden grootscha-

lige aanbestedingen opgedeeld moeten worden in per-

celen. Zo voorkomen we bijvoorbeeld dat ingezameld

kunststof uit groningen in limburg wordt gesorteerd.”

De Belgen hebben een stevig systeem

voor inzamelen van kunststof.

Plastic afval verwerkt tot balen (copyright: Koen Broos) Jacob Vermeulen, directeur Sales,

Development & Marketing MSW bij

Indaver Nederland


Door onder meer het rookverbod en het

zomerseizoen neemt de hoeveelheid

zwerfpeuken langs kust- en duingebie-

den toe. Voor strandbezoekers en kust-

gemeenten was dit jarenlang een doorn

in het oog. Totdat de gemeenten de han-

den ineensloegen met het bedrijfsleven

en dankzij een uitgekiende mix van voor-

zieningen en communicatie resultaten

behaalden: beduidend minder zwerfpeu-

ken op het strand.

“Zwerfpeuken zijn vies, vooral voor kin-

deren die in het zand spelen.” Alexander

Balk, eigenaar van Alexander Beach club

in noordwijk, is er duidelijk over: zwerf-

peuken horen niet op het strand. Ook Ja-

pan Tobacco International (JTI), een grote

internationale tabaksproducent, gelooft

in een collectief verantwoordelijkheids-

besef. Enkele jaren geleden besloten zij

in samenwerking met nederlandSchoon

verschillende gemeenten te benaderen

met het initiatief hen te helpen bij de

zwerfpeukenaanpak. lukas Fransen, di-

recteur Stichting Strandexploitatie Veere:

“na het eerste contact met JTI hebben we

afgesproken om met hen en de gemeen-

ten Vlissingen en Veere een project te

starten om de zwerfpeuken aan te pak-

ken. ”Met ondersteuning van Stichting

nederland schoon en innovatieve bedrij-

ven als Barkadera en DropPit werd een

projectgroep geformeerd.

Samenwerking

Zandvoort startte in 2011 als eerste met

de zwerfpeukenpilot. Dankzij hun succes

werden Walcheren en noordwijk geïnspi-

reerd om ook te starten. Een belangrijke

sleutel tot dit succes is de publiek-pri-

vate samenwerking. niet alleen de ge-

meenten, maar ook paviljoenhouders,

tankstations, horeca en campings zijn bij

de aanpak betrokken. Vroom legt uit: “JTI

leverde de middelen, zoals peukenafval-

bakken (DropPits) en speciale zakasbak-

jes (Barkadera’s). Wij zorgden vervolgens

voor het beheer, dus het legen en reini-

gen. Het was mooi om te zien dat vrijwel

alle lokale bedrijven graag mee wilden

werken aan deze aanpak.”

Belangrijk is de combinatie van voorzie-

ningen met communicatie. Hierbij staat

de roker centraal. Dijkstra hierover:

“We hebben posters opgehangen op

strandlocaties en in huis-aan-huisbladen

geplaatst. Dit doen we elk seizoen op-

nieuw.” Balk kan dit beamen: “Mijn erva-

ring is dat als je rokers de middelen aan-

reikt, ze deze ook gebruiken. Wij zien al

aan de twee peukenafvalbakken bij ons

dat het helpt, er zitten ontzettend veel

peuken in en de terrassen zijn schoner.”

Veel minder afval

De aanpak van zwerfpeuken levert blij-

vend succes op. De conclusie in Walche-

ren is al even enthousiast als in andere

gemeenten. Dijkstra: “Het werkt! na het

eerste seizoen zijn de peuken in de peu-

kenafvalbakken geteld. Een vies werkje,

maar we zagen dat er maar liefst 10.000

peuken in de bakken zaten.” Fransen vat

het ten slotte treff end samen: “De peu-

kenafvalbakken zijn elk jaar goed gevuld

en de mensen raken aan de middelen ge-

wend. Een groot succes dus, want elke

peuk die in een afvalbak wordt gegooid,

is er één minder in het zand!” Meer infor-

matie over deze aanpak is te vinden op

www.laatjepeuknietalleen.nl.

nIEUWTJES VAn DE ZAKElIJKE MARKT NIEUWSCampagne ‘Laat je peuk niet alleen’

Zakasbakjes worden uitgedeeld op het

strand.

BSmart afvalpasOm een ondergrond-

se containers te

openen, hebben

burgers vaak een

afvalpas nodig.

BWaste levert

zo’n afvalpas nu

met een prepaid

tegoed voor het

vaste deel van

de afvalstof-

fenheffi ng.

De pas is ook

te gebruiken

bij het aanle-

veren van afval

op een milieus-

traat. Hoe gaat het

in zijn werk? Vóór elke storting in een

ondergrondse container checkt de pasle-

zer in de database of de houder van de

pas voldoende tegoed heeft. Alleen als

dat het geval is, kan de container worden

geopend. Opwaarderen van de pas kan

op twee manieren: bij een Paypoint op-

laadpunt (te vinden bij vele supermark-

ten en andere publieke locaties) of on-

line met iDEAl, via een speciale website.

Op deze website kan iedere pashouder

ook het actuele saldo en de persoonlijke

storthistorie zien; het aantal keren dat de

pashouder de ondergrondse container

opent, wordt netjes bijgehouden, even-

als het aantal bezoeken aan het afval-

brengstation. Burgers ontvangen nooit

meer onverwacht een rekening achteraf

en dankzij het prepaidsysteem is de kans

groot dat zij bewuster worden van hun

afvalgedrag. Hoe de implementatie van

BSmart in zijn werk gaat, is ook afhanke-

lijk van de uitgangssituatie bij gemeen-

ten. Vanuit een bestaande diftar-situatie

zijn de vereiste aanpassingen doorgaans

minimaal. Ook bij communicatietraject

om de burgers te informeren over het

nieuwe systeem kan BWaste gemeenten

met raad en daad terzijde staan.

Om een ondergrond-

se containers te

openen, hebben


nIEUWTJES VAn DE ZAKElIJKE MARKT NIEUWSKunststof Hergebruik adviseert over kunststof verpakkingsafvalKunststof Hergebruik is sinds de start

van de kunststof inzameling in 2008 de

organisatie die zorgdraagt voor de open

overslag, de sortering en het hergebruik

van het door gemeenten gescheiden inge-

zamelde kunststof verpakkingsafval. In de

Raamovereenkomst Verpakkingen 2013-

2022 is bepaald dat gemeenten vanaf 1

januari 2015 zelf verantwoordelijk wor-

den voor de gehele keten. concreet wor-

den gemeenten vanaf dat moment onder

andere verantwoordelijk voor:

•decontinuïteitvandeinzamel-enher-

gebruikketen

•dekwaliteitenkwantiteitvanhetinge-

zamelde materiaal

•hetafdekkenvanfinanciëleenoperati-

onele risico's

•hetcontracterenvanuitvoerendepar-

tijen, ook in het buitenland

•het voldoen aan (inter)nationale wet-

en regelgeving

•de kwaliteitsbewaking van de in- en

output van de materiaalstromen

•decontinuïteitvandeinzamel-enher-

gebruikketen

•deafzetvanmateriaalstromen

•hetafdekkenvanfinanciëleenoperati-

onele risico's

•derapportagevangerealiseerdherge-

bruik

•deadministratieveenfinanciëleafhan-

deling.

gemeenten hebben het afgelopen jaar

meer dan 115.000 ton kunststof verpak-

kingsafval per jaar ingezameld. Kunst-

stof Hergebruik is erin geslaagd om van

deze hoeveelheid materiaal meer dan

driekwart geschikt te maken voor her-

gebruik als nieuwe grondstof. De kennis

en ervaring die Kunststof Hergebruik de

afgelopen jaren als ketenregisseur hier-

mee heeft opgedaan, wil zij graag blijven

inzetten, door gemeenten hun expertise

en dienstverlening aan te bieden. Als re-

gisseur van deze keten kunnen zij voor

gemeenten de hergebruikketen optima-

liseren, van een efficiënte en effectieve

inzameling tot en met hoogwaardige re-

cycling.

MBO diploma IBOR voor medewerkers Spaarnelanden In de gemeente Haarlem werken sinds

kort 39 medewerkers reiniging en groen-

voorziening van Spaarnelanden met een

diploma op zak. Ze zijn de eerste deelne-

mers in nederland die hun MBO-diploma

Integraal Beheer Openbare Ruimte (IBOR)

hebben behaald. De beroepsopleiding

IBOR is speciaal ontwikkeld voor bui-

tendienstmedewerkers die de openbare

ruimte schoon, groen en netjes houden.

Spaarnelanden, het bedrijf dat verant-

woordelijk is voor het beheer en het on-

derhoud van de openbare ruimte van de

gemeente Haarlem, is trots op haar gedi-

plomeerde medewerkers. “gemeenten en

inwoners worden steeds veeleisender als

het gaat om de kwaliteit van de openbare

ruimte,” zegt Martin van Duijn, interim

directeur bij Spaarnelanden. “Door on-

derhoudsmedewerkers van verschillende

disciplines een beroepsopleiding te laten

volgen zijn ze breder en flexibeler inzet-

baar en kijken ze nog kritischer naar de

kwaliteit van hun werk. Daarnaast is een

diploma een erkenning van hun vakman-

schap.” De éénjarige opleiding IBOR is

ontwikkeld door SPA groep en is op MBO

1 niveau. Deelnemers leren naar eigen

inzicht volgens vastgestelde kwaliteits-

normering hun werk te doen. Het doel

hiervan is dat medewerkers hun werk

uitvoeren op plekken in de stad waar

dat daadwerkelijk nodig is in plaats van

volgens een vastgestelde route en fre-

quentie. In de opleiding staan vakken als

veiligheid, gezondheid & ergonomie, al-

gemene ontwikkeling, nederlands, reke-

nen en communicatie in de wijk centraal.


Agenda5-9 mei

IFAT, wereldbeurs voor afval-, water- en grondstoff enmanagement, München

Inl. www.ifat.de

21-23 mei

nVRD Jaarcongres ‘De toekomst ligt buiten’

Organisatie: AVRI en nVRD

Inl. www.detoekomstligtbuiten.nl

26 juni

nVRD themadag Beheer Openbare Ruimte, Reehorst Ede

24 september

nationaal gladheidbestrijdingscongres

30 oktober

Afvalconferentie, Antwerpen

ColofonUitgevernVRD, WTc Arnhemnieuwe Stationsstraat 106811 KS ARnHEMTelefoon 088 - 3770000E-mail [email protected] www.nvrd.nl

RedactiecommissieRob Schram, RMn (hoofdredacteur)Marc Maassen, gADBas Peeters, nVRDRiny de Jonge, stadsdeel Amsterdam-OostMarc Veenhuizen, gemeente ApeldoornWilly Brinkbäumer, Twente MilieuMartin van nieuwenhoven, RijkswaterstaatDiederik notenboom, De Meerlanden

EindredactieKarin Hegeman en Karin giesen Postbus 1218, 6801 BE Arnhemtel. 088 - 3770000e-mail: [email protected]

Advertentie-exploitatieBureau Van VlietPostbus 20, 2040 AA Zandvoorttel. 023 - 5714745e-mail: [email protected]

Opmaak en drukWeevers grafi media, www.weevers.nl

gemeentereiniging en Afvalmanagementis het offi ciële vakblad van de

AbonnementenadministratienVRD, Postbus 1218, 6801 BE ArnhemJaarabonnement ad € 98,– excl. BTW. België € 122,50 (Europa en buiten Europa op aanvraag). los: € 11,50.

Beëindiging abonnementAbonnementen moeten schriftelijk bij de nVRD en uiterlijk op 15 november worden opgezegd. Bij niet tijdige opzegging wordt het abonnement automatisch verlengd.

ISSn 1569-0458

© nVRD

gRAM wordt gedrukt op papier met het FSc®-keurmerk en verschijnt 10x per jaar.

Hoewel door de uitgever de uiterste zorgvuldigheid is betracht, wordt voor de inhoud geen aansprakelijkheid aanvaard.

De Tweeling 4, 5215 MC ’s-Hertogenboschwww.welvaarts.com

DÉ SPECIALIST IN GEIJKTE MOBIELE WEEGSYSTEMENWaarom? Naast onze jaren aan ervaring bent u bij ons verzekerd van service van a tot z. Wij bieden u een breed en innovatief scala aan geijkte mobiele weegsystemen. Wij denken graag voor u of met u mee. Neem vrijblijvend contact met ons op via [email protected] of bel naar +31 (0)73 6 927 927.

Bent u klaar voor de toekomst? Het NVRD Jaarcongres 2014 neemt u mee naar buiten. Naar de ontwikkelingen in het beheer van de openbare ruimte. Naar de toekomst van de steden en dorpen waar we in werken. Naar internationale ontwikkelingen in de grondstoff enpolitiek én naar de nieuwste technologie. Dit alles op een unieke locatie op het water in Rivierenland. De toekomst ligt buiten!

Aanmelden of meer informatie? www.detoekomstligtbuiten.nl

NVRD JAARCONGRES 21/22/23 MEI - TIEL

Astrid Joosten Dagvoorzitter

Annemarie Jorritsma

Kim Putters Barbara Baarsma

Voor een overzicht van alle sprekers kijkt u op de website.

AVR14_081 Opzet adv7.indd 1 17-02-14 15:50

Meer informatie en data, gecombineerd met een werkbezoek bij uw gemeentelijke afvalbedrijf: www.nvrd.nl/masterclasses

• Hoeveel banen kunt u scheppen in het beheer van de openbare ruimte?

• Creëert uw gemeente banen bij het sorteren van afvalstromen voor recycling?

• Haalt uw gemeente met het afval de duurzaamheiddoelstellingen binnen budget?

• Weet u hoeveel gemeenten een eigen reinigingsdienst hebben of aanbesteden aan de markt?

• Werkt uw gemeente ef� ciënt samen met andere gemeenten bij de afvalinzameling?

Masterclasses voor Raadsleden

Over de MasterclassesMet de masterclasses de Vrije Universiteit en de Koninklijke NVRD zijn nieuwe raadsleden snel op de hoogte van

de publieke taken in het beheer van de openbare ruimte en het afvalbeheer binnen de gemeente. Raadsleden

hebben de taak het bestuur te controleren en issues te agenderen. Deze masterclass geeft in één dagdeel de

kennis en inzichten om die verantwoordelijkheden goed te kunnen nemen. Daarnaast bent u direct op de hoogte

van de laatste trends en kansen.

■

www.vanschijndel.euVan Schijndel BV • Stationsweg 78 • 6051 KL Maasbracht • Nederland

T +31 (0)475 465636 • F +31 (0)475 466540 • E [email protected] www.vanschijndel.eu

Eenvoudig, betrouwbaar. Beproefd concept voorzien van de nieuwste technieken. Ongecompliceerde moderne hydrauliek & elektronica.

Langere levensduur door toepassing van slijtvast staal voor achterlader en opbouw. Standaard met verzwaard juk en persschot. Twee jaar garantie. Vraag naar onze fi nancierings- mogelijkheden.

Waarom voor van Schijndel kiezen:

OND

ERDELEN

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

Van Schijndel Afvalinzamelsystemen“iets anders, veel beter”.

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

VSAII + ACB Archiefbelading Onderdelenservice

VSAIII + SCB1700 Eurocontainer

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

euVSAII + SCB1700 Eurocontainer

April 2014 def

Documents

Transcript of April 2014 def