22 | Mantelzorgvriendelijk personeelsbeleid | HR in de Zorg 2016 |

Céline Baele

Mantelzorgvriendelijk

PersoneelsbeleidVzw Vorm: HR in de zorg, 09.06.2016

Tips en tools

Kennismaking

Hoe voelt het om mantelzorger te zijn?Oefenin

g

Mantelzorgquiz

Hoeveel procent van de Vlamingen (tussen 18 en 85 jaar) verleent op regelmatige basis zorg?

A. Bijna één op tien Vlamingen (10%)

B. Bijna één op vijf Vlamingen (20%)

C. Bijna één op drie Vlamingen (33%)

Bron: Vanderleyden & Callens, 2012, SCV-survey Studiedienst Vlaamse Regering

Vraag 1

Indien gewenst, kan je hier beeldmateriaal invoegen. Klik op het icoon of ga naar ‘invoegen’ → ‘afbeelding’ of ‘online afbeelding’. Vergeet grote foto’s niet te comprimeren tot schermresolutie (150 ppi) (hulpmiddelen voor afbeeldingen → afbeeldingen comprimeren → doeluitvoer = scherm)Via ‘crop’ kan je de afbeelding binnen het fotokader veranderen van positie (fit or fill)De afbeelding kan ook gedraaid of gespiegeld worden binnen het fotokader.

Hoeveel procent van de mantelzorgers (tussen 18 en 85 jaar) is een man?

A. 5%B. 15%C. 35%

Bron: Jacobs & Lodwijckx, 2004

Vraag 2


Het hoogste percentage mantelzorgers bevindt zich in de leeftijdscategorie

A. Tussen 25 en 45 jaar oudB. Tussen 45 en 65 jaar oudC. Tussen 65 en 85 jaar oud

Bron: Dedry, 2003; Vanderleyden & Moons, 2010

Vraag 3


Hoeveel procent van de werkende Vlamingen verleent op regelmatige basis zorg?

A. Minder dan 5%B. Tussen 10 en 25%C. Meer dan 40%

Bron: SCV-survey 2011, Studiedienst Vlaamse Regering; Deboosere et al., SEE

2001

Vraag 4


Hoeveel procent van de geregistreerde mantelzorgers combineert de zorg met een job?

A. Minder dan 20%B. Van 30 tot 60%C. Meer dan 80%

Bron: Van Woensel, 2006

Vraag 5


Stellingenspel

STELLING 1

De meeste mantelzorgers zorgen voor een

zorgbehoevende ouder.

STELLING 1

Voorbeelden van variatie in mantelzorgsituaties:

→ Sociale relatie: ouder, kind, broer/zus, buur, kennis, neef/nicht, ander familielid

→ Zorgontvanger: iemand die zorgafhankelijk is door een beperking, ziekte, ouderdom, psychische versus lichamelijke symptomen, ….

→ Soort zorg die gegeven wordt: fysiek (verzorging, wassen), administratief (hulp bij organisatie, boekhouding), huishoudelijk (schoonmaken, koken, boodschappen doen), sociaal-emotioneel (gezelschap, steun, luisterend oor, sociaal contact, oppas), inslapen/waken, ….

→ Inwonend of buitenshuis

STELLING 2

Er zijn meer werkende mantelzorgers dan niet-

werkende mantelzorgers.

STELLING 2→ Aantal mantelzorgers actief op de arbeidsmarkt

verschilt van onderzoek tot onderzoek

→ Afhankelijk van gehanteerde definitie

→ Niet-werkende Vlamingen zijn vaker mantelzorger dan werkende Vlamingen

→ Aantal werkende mantelzorgers is in absolute cijfers groter dan het aantal niet-werkende mantelzorgers.

Bron: Van Woensel (2006)

STELLING 3

Werk is altijd een extra belasting voor

mantelzorgers.

STELLING 3

Mantelzorgers kiezen vaak zelf om aan het werk te blijven. Werk betekent voor mantelzorgers:

→ Behoud van sociale contacten en voorkomen van isolement

→Uitlaatklep en afwisseling met de zorgtaken

→ Voldoening en uitdaging door aanspreken van talenten en kwaliteiten (voldoening, waardering en erkenning)

→Bescherming van financiële draagkracht

STELLING 4

Werkgevers hebben er baat bij aandacht te hebben voor de

medewerkers met mantelzorgtaken

STELLING 4: MEERWAARDE→ van werkende mantelzorgers:

→ Transfer van vaardigheden

→ van mantelzorgvriendelijk ondernemen:→ Verhoogde inzet en prestatie→ Tevredenheid, loyaliteit, organisatie-

betrokkenheid→ Werksfeer/collegialiteit → Dalend verzuim → Dalend verloop (kosten rekrutering)→ Organisatie-attractiviteit (imago, pionier in MVO)

(Bron: Carers UK, 2006)

STELLING 5

Onze organisatie beschikt over mantelzorgvriendelijke

maatregelen.

STELLING 5: Maatregelen→ Maatwerk en creativiteit: afstemmen op de unieke

noden van de mantelzorger én op mogelijkheden en beperkingen van de organisatie

→ Benutten van bestaande sterktes

→ Zijn beschikbaar, bekend en toegankelijk

→ Oog voor (impact op en noden van) team en collega’s

→ “Noden worden erkend, maatregelen niet noodzakelijk toegekend.”

Maatregelen = 1 van de 3 pijlers van een mantelzorgvriendelijk personeelsbeleid

STELLING 6

Het is zinvoller om onder managers over concrete mantelzorgvriendelijke maatregelen te brainstormen dan om onder managers over

mantelzorgvriendelijkheid te praten.

STELLING 6: Visie→ Kennis van, bewustzijn over en profilering ten opzichte

van werk en mantelzorg → Verankering in bestaande waarden, visie en beleidslijnen

= eerste pijler van mantelzorgvriendelijk ondernemen

→ Fundament → Bepaalt richting→ Overstijgt het situatie-specifieke van maatregelen→ Zorgt voor coherentie → Verzekert continuïteit en duurzaamheid

STELLING 7

In onze organisatie zou dergelijke regeling perfect mogelijk zijn.

Eén van onze werknemers is mantelzorger voor zijn zieke vrouw. Om voor zijn vrouw te kunnen zorgen, wou hij graag 4/5 werken. Dat ligt in ons bedrijf nogal moeilijk voor personeelsleden met zijn functie. Wie minder wil werken, kan niet aanblijven in die specifieke functie. De persoon in kwestie wou graag zijn functie blijven verderzetten, maar tegelijk had hij nood aan één vrije dag per week voor zorgtaken. In principe kon hij ouderschapsverlof opnemen en op die manier 4/5 werken, hetgeen we hem niet konden weigeren, maar wat ons als werkgever wel in de problemen kon brengen. Hij verkoos echter om met zijn probleem naar ons toe te stappen en stelde voor om voltijds te blijven werken, maar zijn uren te spreiden over 4,5 in plaats van vijf dagen. We gingen akkoord en hebben samen met hem en zijn collega’s gezocht naar een manier om dat mogelijk te maken. Doordat hij naar ons toestapte en we samen zochten naar een oplossing, kan hij én de job blijven doen die hij graag doet, én voor zijn vrouw zorgen.

(HR-manager, social profit, Vlaams productie- en dienstenbedrijf met 1700-tal werknemers)

STELLING 7: Cultuur van bespreekbaarheid → Bekendheid thema mantelzorg en werk→ Beschikbaarheid van informatie → Bespreekbaarheid van noden

→ Horizontaal en verticaal

→ Top-down en bottom-up

→ Via zoveel mogelijk communicatiekanalen

→ Voortgezet doorheen de tijd

→ Alle werknemers worden betrokken

→ Transparantie en discretie

Cultuur van bespreekbaarheid = Centrale pijler

Mantelzorgvriendelijk

personeelsbeleidPijlers

DOELSTELLINGFaciliteren en ondersteunen van afstemming tussen werk en mantelzorg bij werkende mantelzorgers.

Organisatie-specifiekComplementair aan wettelijke regelingenProfit en non-profit sector

Pijlers mantelzorgvriendelijk ondernemen

Visie Cultuur van bespreekbaarheid Maatregelen

• Kennis van, bewustzijn over en profilering ten opzichte van werk en mantelzorg

• Verankering in bestaande waarden, visie en beleidslijnen

• Bekendheid, beschikbaarheid en bespreekbaarheid

• Bewustwording en sensibilisatie

• Zowel top-down als bottom-up

• Beschikbaar, gekend en toegankelijk

• Maatwerk • Oog voor impact

op team, collega’s en organisatie

• Mogelijkheden en grenzen

Getuigenis 1“Uit de organisatiescan die we onze medewerkers begin 2014 lieten invullen, bleek dat er binnen onze organisatie behoorlijk wat mantelzorgers aanwezig zijn. Dat was voor ons een echte eyeopener. We waren ons namelijk niet bewust van het grote aantal werknemers dat werken zorgtaken combineert. Door de resultaten die de organisatiescan ons gaf, besloten we om focusgroepen met mantelzorgers te organiseren. Er werden twee focusgroepen georganiseerd met een vijftal mensen die effectief mantelzorger zijn en die zich bovendien kenbaar wilden maken. Uit deze focusgroepen kwam naar voor welke klemtonen er gelegd moesten worden, wilden we als organisatie mantelzorgvriendelijk ondernemen. We stelden ons de vraag wat mantelzorgers binnen onze organisatie nodig hebben en wat wij als organisatie kunnen bieden om deze mensen te erkennen, te motiveren en langer aan het werk te houden.”

Getuigenis 1“In april 2014 planden we een opstartoverleg. Hierin bekeken we samen met de directie en teamcoördinatoren welk traject we zouden lopen en wat we daarvoor nodig hadden. Vrij snel zagen we in dat binnen onze organisatie de leidinggevenden een centrale rol bekleden en sleutelfiguren zijn in de verschillende voorzieningen. Het was dan ook van uiterst belang dat we hen betrokken op weg naar een mantelzorgvriendelijk beleid. In korte vormingsmomenten wisselend we met deze groep mensen ideeën uit en stippelden we het traject uit dat we de komende maanden zouden bewandelen.”

Reflectie getuigenis 1

Wat roept deze getuigenis op?

Is deze getuigenis herkenbaar?

Wat wil je graag onthouden uit deze getuigenis?

“Het is op zijn minst een uitdaging om medewerkers te laten voelen dat wij het als werkgevers echt belangrijk vinden dat zij een evenwicht vinden tussen hun werk-privé balans. Cruciaal hierin is het creëren van een cultuur van bespreekbaarheid. Naar aanleiding van mantelzorgsituaties kunnen we deze cultuur van bespreekbaarheid vorm geven. Waar loop je als medewerker tegenaan, waar ervaar je problemen, hoe kunnen we jou helpen om zowel je mantelzorgrol als professionele rol vol te houden, … Dit houdt medewerkers bezig. Dit bespreekbaar maken, zowel als directie als leidinggevende, heeft op zich al een gunstig effect op de beleving van de medewerker. En dat is wat meteen opvalt. Medewerkers in een mantelzorgsituatie vragen geen onmogelijke grootse dingen, ze vragen vooral om beluisterd te worden.”

Getuigenis 2

Reflectie getuigenis 2

Wat roept deze getuigenis op?

Is deze getuigenis herkenbaar?

Wat wil je graag onthouden uit deze getuigenis?

TOOLSMantelzorgvriendelijk

Personeelsbeleid

DOE HET ZELF PAKKET

1. MIJN JOB: Wat betekent mijn job voor mij?

2. MANTELZORG: Wat betekent de mantelzorg die ik geef voor mij?

3. Wat zou ik willen of kunnen veranderen in de mantelzorg die ik geef?

4. Wat zou ik willen of kunnen veranderen in mijn job?

5. Hoe haalbaar is het voor mij op dit moment om werk en zorg met elkaar te combineren?

6. Waaraan wil ik het liefst voorrang geven: werk en/of mantelzorg?

7. Hoe ziet mijn ‘ideale combinatie’ van werk en mantelzorg er uit?

8. Wat zijn de concrete stappen die ik kan zetten?

Thema’s

Mantelzorgwijzer

Mantelzorgvriendelijke maatregelenWat is haalbaar in jouw

organisatie?

Fiches actorenReflectie

MantelzorggesprekLeidraad

Vormingsbundel

Mantelzorgvriendelijke organisatie?

Hoe ziet een mantelzorgvriendelijke organisatie er volgens jullie uit? Stel je voor dat je in een perfecte organisatie werkt, waar alles mogelijk is. Hoe kan een mantelzorgvriendelijk personeelsbeleid tot uiting komen? Wat zou je – indien je geen rekening diende te houden met zaken die niet mogelijk zijn – in jouw organisatie willen implementeren m.b.t. mantelzorgvriendelijk ondernemen?

ONTWIKKELEN VAN EEN MANTELZORGVRIENDELIJKE

VISIE

Mantelzorgvriendelijke visieEen visie op mantelzorgvriendelijkheid wordt verankerd in bestaande waarden, visie en beleidslijnen van de organisatie, bouwend op de missie van de organisatie en door de uitgedragen waarden optimaal/maximaal te internaliseren.

→ Wat is de visie van jouw organisatie?

→ Wat is de missie van jouw organisatie?

→ Wat zijn de belangrijkste waarden binnen

jouw organisatie?

→ Hoe kan dit gekoppeld worden aan het thema werk en mantelzorg?

Mantelzorgvriendelijke visie

VISIEHoe zien wij onszelf in de wereld van morgen? (wat betreft het thema mantelzorg en werk) Wat willen we bereiken? Waarvoor gaan we? ≠missie


Missie VisieTijdloos Voor bepaalde periode

Geformuleerd vanuit de lessen uit het verleden

Blik op de toekomst

Wie zijn we? Wat kunnen we betekenen? Organisatiegericht MarktgerichtWaarvoor we staan Waarvoor we gaan

MISSIE Bestaansreden en waarden van een organisatie Basis van de identiteit van een organisatie Wie zijn we? Wat doen we? Wat willen we betekenen

en voor wie?


→ Van waaruit kiest jouw organisatie ervoor om aandacht te besteden aan het thema mantelzorg?

→ Op welke manier past aandacht voor mantelzorg binnen de missie en de visie van jouw organisatie?

→ Binnen welke beleidslijnen wordt het thema mantelzorg opgenomen?


Checklist visieontwikkeling 1. De visie geeft duidelijk de richting en de doelen aan2. De visie bouwt verder op de missie van de organisatie 3. De visie nodigt uit tot actie4. De visie is toekomstgericht5. De visie is helder en concreet geformuleerd6. De visie is verankerd in de bestaande visie, waarden

en beleidslijnen

Wat nemen jullie mee?

Indien gewenst, kan je hier beeldmateriaal invoegen. Klik op het icoon of ga naar ‘invoegen’ → ‘afbeelding’ of ‘online afbeelding’. Vergeet een grote foto niet te comprimeren tot schermresolutie (150 ppi) (hulpmiddelen voor afbeeldingen → afbeeldingen comprimeren → doeluitvoer = scherm)Via ‘crop’ kan je de afbeelding binnen het fotokader veranderen van positie (ook ‘fill of ‘fit’). De afbeelding kan ook gedraaid of gespiegeld worden binnen het fotokader.

Contact→ Kennispunt Mantelzorg, Hogeschool West-

Vlaanderen

→ Train-de-trainertweedaagse: 10 en 18 november 2016

→ Alle materiaal gratis beschikbaar op de website

www.mantelzorgvriendelijk-ondernemen.be

https://vimeo.com/136544742

[email protected]

http://www.mantelzorgvriendelijk-ondernemen.be/



http://mantelzorgvriendelijk-ondernemen.be/

22 | Mantelzorgvriendelijk personeelsbeleid | HR in de Zorg 2016 |

Recruiting & HR

Transcript of 22 | Mantelzorgvriendelijk personeelsbeleid | HR in de Zorg 2016 |