‘Actuele stand van zaken decentralisatie AWBZ-Wmo’Heelweg, 17 oktober 2013

Presentatie bijeenkomst Achterhoeks netwerk

‘Formele en informele zorg in balans’Henk Beltman,

adviseur programma Aandacht voor Iedereen

Inhoud van de presentatie

1. Wat zijn belangrijke trends?

2. Actuele punten rond hervorming van de langdurige zorg

3. Wat houdt het wetsvoorstel Wmo in?

4. Wat zijn de gevolgen van de veranderingen?

5. Enkele aandachtspunten vanuit cliëntenperspectief

6. Samenvatting

Programma Aandacht voor iedereen 2

Introductie: programma ‘Aandacht voor Iedereen’

- landelijk programma cliëntenorganisaties, financiering VWS

- doelen: informeren van cliëntenorganisaties; toerusten van Wmo-raden; agenderen van thema’s (zelfregie, burgerinitiatieven)

- onderdelen: regionale adviseurs; nieuwsbrief; kennisdossiers

- rollen naar ouderenbonden: geven presentaties; meedenken over inhoudelijke standpunten; adviseren

- regio Achterhoek: vacature

1. Wat zijn belangrijke trends?

- maatschappelijke trends: nadruk zelfregie en zelfredzaamheid; drang tot participatie; burgerinitiatieven (‘doe-democratie’)

- politieke trends: beperken overheidsuitgaven; beperken AWBZ; overdracht taken naar en grote beleidsvrijheid van gemeenten

- inhoudelijke trends: langer zelfstandig thuis wonen; ondersteuning in thuissituatie; wijkgericht werken

- drie nieuwe wetten (decentralisaties) per 1 januari 2015: Jeugdwet, Participatiewet en Wet maatschappelijke ondersteuning (gemeente verantwoordelijk voor participatie kwetsbare burgers)

2.a. Actuele punten rond hervorming van de langdurige zorg

- kernpunten: (1) beperking van de AWBZ tot intensieve 24-uurszorg; (2) ondersteuning en participatie naar Wmo; (3) behandeling en verpleging naar Zorgverzekeringswet

- belangrijke maatregelen:

* beperken hulpmiddelen (rollator)

* langer zelfstandig thuis wonen (o.a. afschaffen enkele zorgzwaartepakketten)

* bezuinigingen huishoudelijke hulp (schoonmaken, opruimen)

* overhevelen en bezuinigingen begeleiding (dagbesteding, dagstructurering, inclusief vervoer)

2.b. Actuele punten rond hervorming van de langdurige zorg

* overhevelen en bezuinigingen persoonlijke verzorging (?) (hulp bij wassen, aankleden)

* functie thuisverpleging in Zorgverzekeringswet

* pgb onder stringente voorwaarden

* gemeente krijgt middelen voor: - sociale wijkteams - wijkverpleegkundige - cliëntondersteuning - financieel vangnet

3. Wat houdt het wetsvoorstel Wmo in? a. hoofdlijnen

- opdracht aan gemeente: kwetsbare burgers zo lang mogelijk in eigen leefomgeving wonen door (1) ondersteuning (2) toeganke- lijkheid van voorzieningen en (3) zelfredzaamheid en participatie

- 3 doelen (in plaats van 9 prestatievelden) * bevorderen sociale samenhang, mantelzorg, vrijwilligerswerk, veiligheid en leefbaarheid en voorkomen en bestrijden van huiselijk geweld

* bieden van opvang (maatschappelijke opvang, vrouwenopvang, beschermd wonen en verslavingszorg)

* ondersteunen van participatie en zelfredzaamheid van personen met een beperking of met chronische, psychische of psychosociale problemen

3. Wat houdt het wetsvoorstel Wmo in? b. enkele belangrijke punten

- de compensatieplicht wordt vervangen door de (breder geformuleerde) resultaatverplichting

- de gemeente moet mantelzorgers en vrijwilligers ondersteunen

- algemene voorzieningen moeten toegankelijk zijn voor iedereen

- de gemeente zorgt ervoor dat cliëntondersteuning beschikbaar is

- de gemeente is verantwoordelijk voor de kwaliteit en continuïteit van de voorzieningen

- algemene voorzieningen zijn voorliggend op maatwerk- voorzieningen

4. Wat zijn de gevolgen van de veranderingen?

- cliënt: minder rechten en meer maatwerk; meer eigen verantwoordelijkheid; drang tot maatschappelijke participatie

- gemeente: sturende rol; nadruk eigen kracht; creatieve verbindingen tussen domeinen; inkoopbeleid cruciaal

- (welzijns- en zorg)instelling: onzekere positie; (her)formuleren aanbod; positioneren (samenwerken, concurreren)

- algemeen: elke partij maakt krachtenveldanalyse

5. Aandachtspunten vanuit cliëntenperspectief a. individuele burger/cliënt

- bezin u op mogelijkheden en beperkingen van zelfredzaamheid/zelfmanagement en participatie

- bekijk wat belangrijke onderwerpen zijn:

* ondersteuning bij het ‘keukentafelgesprek’

* persoonsgebonden budget

* ondersteuning mantelzorgers

* vangnet meest kwetsbare ouderen

* verbinding sociale wijkteams en wijkverpleegkundige

5.Aandachtspunten vanuit cliëntenperspectief b. mogelijke rollen vrijwilligersorganisaties

- signaleren van knelpunten en mogelijkheden (armoede onder kinderen, eenzame ouderen, leefbaarheid wijk)

- ondersteunen van zelfredzaamheid en maatschappelijke participatie van kwetsbare burgers (trainingen in zelfregie, hulp bij administratie, klussendienst, vervoer, maatjesproject, mentor, cliëntondersteuner)

- opzetten en ondersteunen van burgerinitiatieven (ontmoetingsgroepen, buurtkamers, leefbaarheid van de wijk, beheer publieke voorziening)

- samenwerkingspartij (maatschappelijk steunsysteem, dorpshuizen, Wmo-raden)

6.Aandachtspunten vanuit cliëntenperspectief c. ouderenbonden

- bezinning rol ouderenbond: informeren van leden; formuleren van standpunten; belangenbehartiging; initiatieven, samenwerking)

- stimuleer dat cliënten vroegtijdig, op verschillende manieren en herhaaldelijk worden betrokken en geïnformeerd

- zoek samenwerkingspartners (andere bonden, Wmo-raad vrijwilligersorganisaties)

- benader politieke partijen (verkiezingsprogramma’s, kandidaat- gemeenteraadsleden, bijeenkomsten, stemadvies)

- let op het stappenplan van de gemeente en oefen tijdig invloed uit (nieuw Wmo-beleidsplan december 2013; verordening; contracten)

7. Samenvatting

- verschuiving rollen van burgers, overheid en instellingen (van verzorgingsstaat naar participatiesamenleving)

- precieze uitwerking wetsvoorstel Wmo komt nog

- belang van belangenbehartiging (standpunten, acties, moment)

- mogelijkheden voor vrijwilligersorganisaties

- mogelijkheden voor ouderenbonden