Partners

Stichting Kennis Gebiedsontwikkeling

Ministerie van Infrastructuur en Milieu,

TU Delft, de Alliantie, AM, Amvest, Bouwfonds

Ontwikkeling, Dienst Landelijk Gebied, Gemeente

Amsterdam, Gemeente Delft, Gemeente Groningen,

Gemeente Nijmegen, Gemeente Rotterdam,

Heijmans Ontwikkeling, NS Stations,

Provincie Gelderland, Provincie Noord-Brabant,

Provincie Noord-Holland, Synchroon, Waterschap

Amstel, Gooi en Vecht en Ymere

Kring van Adviseurs

Movares, Stibbe, Deloitte, Akro Consult,

Brink Groep, Buck Consultants,

Berenschot

Praktijkcongres

Gebiedsontwikkeling 2013

Werkzame ontwikkelstrategieën

• Agnes Franzen programmamanager Praktijkleerstoel Gebiedsontwikkeling TU Delft

• Isabelle Vries gebiedsmanager Havenbedrijf Rotterdam

• Otto Trienekens initiatiefnemer RET-ontwikkeling Veldacademie

• Jeroen Over de Vest directeur Business Unit Centrale Prefabricage Cofely West Industrie

E. Sluisjesdijk Rotterdam: werk in

ontwikkeling

3 © Copyright - Port of Rotterdam - 2012

Ondernemen op de Dijk

Isabelle Vries Havenbedrijf Rotterdam Otto Trienekens Veldacademie Jeroen Over de Vest Cofely - West

4 © Copyright - Port of Rotterdam - 2012

1. Context

5 © Copyright - Port of Rotterdam - 2012

Historie

6 © Copyright - Port of Rotterdam - 2012

Vooroorlogs: raffinage en overslag

7 © Copyright - Port of Rotterdam - 2012

Na-oorlogs: maakindustrie

8 © Copyright - Port of Rotterdam - 2012

Daarna: “rafelrand”

• Verouderd (matig tot slecht) vastgoed

• Rommelige en anonieme uitstraling bedrijven

• Ruimtegebrek voor logistiek

• Verkeerd gebruik van buitenruimte; parkeren; stallen

• Versnipperd eigendom, illegaal onderhuur

• Veiligheid staat onder druk, overlast en criminaliteit

• Uitstraling van een “no-go area”

• Bodemverontreiniging

• RO kader uit 1934

Draagt niet bij aan imago “Port of Rotterdam”

8

9 © Copyright - Port of Rotterdam - 2012 9

Ambitie Stadshavens (2004):

Binnenstedelijke verdichting

10 © Copyright - Port of Rotterdam - 2012

Koerswijziging

Waalhaven/Stadshavens

Veel ambities, maar:

•Woningmarkt ingestort

•Kantorenmarkt al langer

•Financiële positie stakeholders (gemeente, woco’s)

•Borging belangen havenbedrijven (milieuruimte)

•Veel erfpachtcontracten langlopend

•Historische verontreinigingen

11 © Copyright - Port of Rotterdam - 2012 11

Koerswijziging: haven richt zich ook

op het oosten

12 © Copyright - Port of Rotterdam - 2012

2. Karakteristieken

Kerngegevens -- 50 ha bruto, 38 netto -- ca 8 ha privaat eigendom -- ca 120 bedrijven -- bijna 3000 werknemers -> exploitatie is positief

13 © Copyright - Port of Rotterdam - 2012

14 © Copyright - Port of Rotterdam - 2012 15-3-2013

15 © Copyright - Port of Rotterdam - 2012 15-3-2013

16 © Copyright - Port of Rotterdam - 2012

Commerciële kwaliteiten:

Maritieme en technische industrie &

dienstverleners

15-3-2013

17 © Copyright - Port of Rotterdam - 2012 15-3-2013

18 © Copyright - Port of Rotterdam - 2012

18

19 © Copyright - Port of Rotterdam - 2012 15-3-2013

20 © Copyright - Port of Rotterdam - 2012 15-3-2013

21 © Copyright - Port of Rotterdam - 2012

3. Ondernemen op de dijk

Kwaliteiten Sluisjesdijk als bedrijventerrein “herontdekt”

• Commercieel: Sluisjesdijk als HET servicecluster voor de mainport

• Fysiek:

• Auto bereikbaarheid, binnen de ruit

• Uniek waterfront

• Bufferfunctie Stad – Haven

• Sociaal economisch

• Veel werkgelegenheid

• Dicht bij arbeidspotentieel

• Kansen op scholing

• Brugfunctie Stad - Haven

22 © Copyright - Port of Rotterdam - 2012

ONDERNEMEN OP DE DIJK Ambitie en Uitvoeringsprogramma 2012 - 2016

Duurzaam vernieuwen van Sluisjesdijk, in het bijzonder gericht op maritieme en technische industrie & dienstverlening, in een

een aantrekkelijke werkomgeving

Verbeteren Commercieel Profiel Sturen op gebruik (erfpacht) Marketing en acquisitie Juiste bedrijf op juiste plek Herverkaveling (courant)

Verbeteren Vestigingsklimaat Netwerk ondernemers Veiligheid & handhaving Infrastructuur/parkeren etc

Verbeteren Leefklimaat Sturen op gebruik en beeldkwaliteit Relatie Haven-Stad Openbare ruimte

Verhogen Toekomstwaarde Gezonde exploitatie Duurzaam vastgoed Energievoorziening Bodemsanering

23 © Copyright - Port of Rotterdam - 2012

4. Naar een haalbare ontwikkelstrategie

Gebiedsanalyse

Bodemverontreining

Vastgoed: Meer dan 50 % is matig tot slechte kwaliteit Intensief bebouwd: Floor Space Index uitgegeven gebied is 0,78

24 © Copyright - Port of Rotterdam - 2012

Scenario-ontwikkeling

Ontwikkelstrategie actief passief

• Focus ligt op beheer en handhaving

• Geen (actieve) aankoop van locaties

of afkoop van contracten

• Opwaardering openbare ruimte is

afhankelijk van fysieke ruimte en

financiële dekking

• Beperkt investeringsvolume, relatief

lage financiële risico’s

• Gewenste doelen worden deels of

niet bereikt

• Ontwikkeling duurt langer dan 25 jaar

• Focus ligt op ontwikkeling

• Actieve aankoop van locaties en

afkoop contracten

• Aanleggen van openbaar groen, fietspad

etc.

• Relatief hoog investeringsvolume en

risicoprofiel

• Grote kans op het behalen van de

gewenste doelen

• Ontwikkeling binnen 25 jaar

25 © Copyright - Port of Rotterdam - 2012

Scenario analyse

Keuze tot ingrijpen op basis van

-) staat vastgoed

-) gewenst/niet gewenst (doelgroepen)

26 © Copyright - Port of Rotterdam - 2012

Ontwikkelstrategie (Voorkeursscenario)

Een geleidelijke fasering past bij transitie;

upward (kantoren, woningbouw, ZHG) ontbreekt, verdere

verdichting niet mogelijk

Gerichte ingrepen (laaghangend fruit) eerste 5 jaar

Gefaseerde aanpak; tempo afhankelijk van markt

Geen dichtgetimmerde GREX; flexibiliteit door scenario denken

Monitoring effecten, bijstelling koers of tempo mogelijk

Aanpak ‘soft values’ (netwerken, dialoog, samenwerking):

vergen geen grote investeringen

15-3-2013

27 © Copyright - Port of Rotterdam - 2012

Voorkeursscenario leidt tot

verbetering commercieel profiel

Passend binnen commercieel profiel (m² plangebied)

2011

Primaire

doelgroep

42%

Secundaire

doelgroep

30%

Niet gewenste

doelgroep

28%

Passend binnen commercieel profiel (m² plangebied)

2025

Primaire

doelgroep

58%

Niet gewenste

doelgroep

12%

Secundaire

doelgroep

30%

NB: zonder multiplier effect!

De scenario’s zijn kwantitatief vergeleken op

• Financieel effect

• Gewenst commercieel profiel

• Kwaliteit vastgoed

• Openbare ruimte/verblijfsruimte

• Nieuwbouw volgens duurzaamheidstandaard

• Saneringsopgave uitgevoerd

28 © Copyright - Port of Rotterdam - 2012

En verbetering kwaliteit vastgoed

Onderhoudsstatus opstallen (m² plangebied)

2011Goed

10%

Voldoende

36%

Slecht

19%

Matig

35%

Onderhoudsstatus opstallen (m² plangebied)

2035

Goed

36%

Slecht

8%

Voldoende

36%

Matig

20%

NB: zonder multiplier effect van de markt !

29 © Copyright - Port of Rotterdam - 2012

Investeringen in publieke ruimte

30 © Copyright - Port of Rotterdam - 2012

Faciliteren markt

15-3-2013

31 © Copyright - Port of Rotterdam - 2012

Faciliteren markt

15-3-2013

Praktijkcongres

Gebiedsontwikkeling 2013

Werkzame ontwikkelstrategieën

14.03.2013

14.03.2013 ontwikkelvisie | reeks

14.03.2013 ontwikkelvisie | fasering & netwerk

14.03.2013 veldacademie rotterdam

14.03.2013 proces

14.03.2013

• ETALAGE Het bedrijfsleven etaleert zichzelf opdat bij jongeren de belangstelling voor een beroep in de Techniek & Zorg actief kan worden gestimuleerd.

• ONTDEKHOEK De plek waar we jongeren kunnen laten ontdekken welke talenten en passies zij hebben en welke opleidingen c.q. banen in techniek en zorg daarbij aansluiten.

• INFORMATIELOKET De plek waar de vele instanties die afzonderlijk de keten van talentontwikkeling bezig zijn, waaronder scholen, hun ‘loket’ krijgen en met elkaar verbonden worden.

• TRAININGSCENTRUM De plek waar de economische kracht van het kleinbedrijf op Zuid versterkt kan worden door bijscholing en of begeleiding. De plek waar academisch en hbo-studenten voorbereid worden op het beroep wijkverbetering.

• ONTWIKKELBUREAU De plek waar gebiedsmanagement, beheer, veiligheid en ontwikkeling van het gebied Sluisjesdijk wordt georganiseerd.

• LOUNGE De plek als collectieve uitvalsbasis van ondernemers en gebruikers van de Sluisjesdijk.

concept

14.03.2013

• ETALAGE Het bedrijfsleven etaleert zichzelf opdat bij jongeren de belangstelling voor een beroep in de Techniek & Zorg actief kan worden gestimuleerd.

• ONTDEKHOEK De plek waar we jongeren kunnen laten ontdekken welke talenten en passies zij hebben en welke opleidingen c.q. banen in techniek en zorg daarbij aansluiten.

• INFORMATIELOKET De plek waar de vele instanties die afzonderlijk de keten van talentontwikkeling bezig zijn, waaronder scholen, hun ‘loket’ krijgen en met elkaar verbonden worden.

• TRAININGSCENTRUM De plek waar de economische kracht van het kleinbedrijf op Zuid versterkt kan worden door bijscholing en of begeleiding. De plek waar academisch en hbo-studenten voorbereid worden op het beroep wijkverbetering.

• ONTWIKKELBUREAU De plek waar gebiedsmanagement, beheer, veiligheid en ontwikkeling van het gebied Sluisjesdijk wordt georganiseerd.

• LOUNGE De plek als collectieve uitvalsbasis van ondernemers en gebruikers van de Sluisjesdijk.

concept

14.03.2013

• ETALAGE Het bedrijfsleven etaleert zichzelf opdat bij jongeren de belangstelling voor een beroep in de Techniek & Zorg actief kan worden gestimuleerd.

• ONTDEKHOEK De plek waar we jongeren kunnen laten ontdekken welke talenten en passies zij hebben en welke opleidingen c.q. banen in techniek en zorg daarbij aansluiten.

• INFORMATIELOKET De plek waar de vele instanties die afzonderlijk de keten van talentontwikkeling bezig zijn, waaronder scholen, hun ‘loket’ krijgen en met elkaar verbonden worden.

• TRAININGSCENTRUM De plek waar de economische kracht van het kleinbedrijf op Zuid versterkt kan worden door bijscholing en of begeleiding. De plek waar academisch en hbo-studenten voorbereid worden op het beroep wijkverbetering.

• ONTWIKKELBUREAU De plek waar gebiedsmanagement, beheer, veiligheid en ontwikkeling van het gebied Sluisjesdijk wordt georganiseerd.

• LOUNGE De plek als collectieve uitvalsbasis van ondernemers en gebruikers van de Sluisjesdijk.

concept

14.03.2013

• ETALAGE Het bedrijfsleven etaleert zichzelf opdat bij jongeren de belangstelling voor een beroep in de Techniek & Zorg actief kan worden gestimuleerd.

• ONTDEKHOEK De plek waar we jongeren kunnen laten ontdekken welke talenten en passies zij hebben en welke opleidingen c.q. banen in techniek en zorg daarbij aansluiten.

• INFORMATIELOKET De plek waar de vele instanties die afzonderlijk de keten van talentontwikkeling bezig zijn, waaronder scholen, hun ‘loket’ krijgen en met elkaar verbonden worden.

• TRAININGSCENTRUM De plek waar de economische kracht van het kleinbedrijf op Zuid versterkt kan worden door bijscholing en of begeleiding. De plek waar academisch en hbo-studenten voorbereid worden op het beroep wijkverbetering.

• ONTWIKKELBUREAU De plek waar gebiedsmanagement, beheer, veiligheid en ontwikkeling van het gebied Sluisjesdijk wordt georganiseerd.

• LOUNGE De plek als collectieve uitvalsbasis van ondernemers en gebruikers van de Sluisjesdijk.

concept

14.03.2013

• ETALAGE Het bedrijfsleven etaleert zichzelf opdat bij jongeren de belangstelling voor een beroep in de Techniek & Zorg actief kan worden gestimuleerd.

• ONTDEKHOEK De plek waar we jongeren kunnen laten ontdekken welke talenten en passies zij hebben en welke opleidingen c.q. banen in techniek en zorg daarbij aansluiten.

• INFORMATIELOKET De plek waar de vele instanties die afzonderlijk de keten van talentontwikkeling bezig zijn, waaronder scholen, hun ‘loket’ krijgen en met elkaar verbonden worden.

• TRAININGSCENTRUM De plek waar de economische kracht van het kleinbedrijf op Zuid versterkt kan worden door bijscholing en of begeleiding. De plek waar academisch en hbo-studenten voorbereid worden op het beroep wijkverbetering.

• ONTWIKKELBUREAU De plek waar gebiedsmanagement, beheer, veiligheid en ontwikkeling van het gebied Sluisjesdijk wordt georganiseerd.

• LOUNGE De plek als collectieve uitvalsbasis van ondernemers en gebruikers van de Sluisjesdijk.

14.03.2013

• ETALAGE Het bedrijfsleven etaleert zichzelf opdat bij jongeren de belangstelling voor een beroep in de Techniek & Zorg actief kan worden gestimuleerd.

• ONTDEKHOEK De plek waar we jongeren kunnen laten ontdekken welke talenten en passies zij hebben en welke opleidingen c.q. banen in techniek en zorg daarbij aansluiten.

• INFORMATIELOKET De plek waar de vele instanties die afzonderlijk de keten van talentontwikkeling bezig zijn, waaronder scholen, hun ‘loket’ krijgen en met elkaar verbonden worden.

• TRAININGSCENTRUM De plek waar de economische kracht van het kleinbedrijf op Zuid versterkt kan worden door bijscholing en of begeleiding. De plek waar academisch en hbo-studenten voorbereid worden op het beroep wijkverbetering.

• ONTWIKKELBUREAU De plek waar gebiedsmanagement, beheer, veiligheid en ontwikkeling van het gebied Sluisjesdijk wordt georganiseerd.

• LOUNGE De plek als collectieve uitvalsbasis van ondernemers en gebruikers van de Sluisjesdijk.

concept

14.03.2013 concept | trainingscentrum

14.03.2013 oktober 2012

14.03.2013 januari 2013

14.03.2013 lounge

14.03.2013

14.03.2013

VER VOORUIT IN DUURZAME TECHNOLOGIE

“Opknappen, vernieuwen

en transformeren”

“aantrekkelijk vestigingsklimaat en daarmee werkgelegenheid voor Rotterdam Zuid.”

Rotterdam Zuid. Waarom?

52

• Historie. Hoe zijn wij op Rotterdam Zuid terecht gekomen?

• De Hoop Groenpol GTI Cofely

1942 [Gevestigd aan vasteland noordzijde richting zuid]

Wat doen wij?

Enkele voorbeelden:

• Voor ETT hebben we het ontwerp en de bouw van een volledige tankterminal gerealiseerd

• Voor VOPAK tankterminal hebben we een oplossing bedacht en gerealiseerd ter voorkoming van geuremissie

• We zijn partner voor Shell pernis bij het groot onderhoud (de zogenaamde stops)

• We realiseren een nieuwe fabriek van Wilmar die halffabrikaat levert aan de chemische fabriek van Huntsman

54

Van aannemer richting technologie.

• Tegenwoordig helpen wij als technologiepartner ook bij het verduurzamen van de industrie in Rotterdam.

• Zo dragen we bij aan de ambitieuze klimaatdoelstellingen van Rotterdam en de verbetering van ons eigen leefklimaat.

55

Waarom vanuit/in Rotterdam?

• Voor het ontwikkelen van deze oplossingen gaan we vooral samenwerkingsverbanden aan met kleine innovatieve start ups. Ook zoeken we samenwerking met kennisinstituten, hogescholen, universiteiten en de havens van Amsterdam, Antwerpen, Vlissingen, Terneuzen, Gent en Zeebrugge.

• We hebben tegenwoordig onze eigen oplossingen om onder andere de uitstoot van rookgassen te verminderen en door ballastwaterbehandeling te voorkomen dat organismen van overal ter wereld hier een ecologische ramp veroorzaken.

56

Het belang van Zuid voor Cofely West Industrie: Cofely heeft:

• 79 verschillende leveranciers binnen het postcodegebied van Rotterdam Zuid (3070-3089),

• 71 eigen medewerkers

• 501 inleners

• 55 klanten

De belangrijkste redenen voor Cofely om zich weer op Zuid te vestigen zijn:

• de nabijheid van de arbeidsmarkt en scholen

• goede ontsluiting

• representatieve ligging

58

Het belang van Zuid voor Cofely West Industrie: • ruimte en stimulans vanuit gemeente en

havenbedrijf om een nieuw kantoorpand te realiseren op deze voor ons historische locatie

• Wij staan volledig achter de eigen oproep van de inwoners van Rotterdam Zuid om prioriteit te geven aan scholing en de oproep van onze eigen burgemeester Aboutaleb om iets aan discipline te doen.

59

Cofely en Rotterdam Zuid!

• Rotterdam Zuid bruist van de initiatieven, krijgt nu de juiste aandacht en hopelijk de juiste prioriteit.

• Wij willen ons daar als Cofely vanuit onze maatschappelijke verantwoordelijkheid en eigen belangen graag voor inzetten en hopen dat velen van de vandaag aanwezigen zich daarbij aan willen sluiten.

Dank voor uw aandacht.

60

Praktijkcongres

Gebiedsontwikkeling 2013

Werkzame ontwikkelstrategieën

Verslag & presentaties:

Partners

Stichting Kennis Gebiedsontwikkeling

Ministerie van Infrastructuur en Milieu,

TU Delft, de Alliantie, AM, Amvest, Bouwfonds

Ontwikkeling, Dienst Landelijk Gebied, Gemeente

Amsterdam, Gemeente Delft, Gemeente Groningen,

Gemeente Nijmegen, Gemeente Rotterdam,

Heijmans Ontwikkeling, NS Stations,

Provincie Gelderland, Provincie Noord-Brabant,

Provincie Noord-Holland, Synchroon, Waterschap

Amstel, Gooi en Vecht en Ymere

Kring van Adviseurs

Movares, Stibbe, Deloitte, Akro Consult,

Brink Groep, Buck Consultants,

Berenschot

Praktijkcongres

Gebiedsontwikkeling 2013

Werkzame ontwikkelstrategieën