Workshop Ondervoeding - Oncowijs · Ondervoeding komt in de thuiszorg en in de verzorgingshuizen...
Transcript of Workshop Ondervoeding - Oncowijs · Ondervoeding komt in de thuiszorg en in de verzorgingshuizen...
Inge Cantatore
13-10-2016
Workshop
Ondervoeding Voedingsadviezen bij kanker
28-10-2016
Inhoud programma LESA
Landelijke eerstelijns samenwerking afspraken
Wanneer ben je ondervoed?
Soorten ondervoeding
Screenen op ondervoeding
Diagnostiek
Wat kun je doen?
Praktische tips
Wanneer schakel je diëtist in?
Samenwerkingsafspraken
Casus
28-10-2016
LESA, landelijke eerstelijns samenwerking afspraken
Aandacht voor ondervoeding bij risicogroepen is
van groot belang en samenwerkingsafspraken
zijn nodig
Ondervoeding komt in de thuiszorg en in de
verzorgingshuizen bij meer dan 20% van de cliënten voor.
SNAQ65+ en Gewicht- en gewichtsverlies65- zijn
geschikte instrumenten
Alle cliënten met ondervoeding moeten naar een diëtist worden verwezen
28-10-2016
LESA, landelijke eerstelijns samenwerking afspraken
Ondervoeding leidt tot meer complicaties bij medische behandelingen en verhoogde mortaliteit.
Bij onbedoeld gewichtsverlies kunnen mensen met een normaal gewicht of zelfs overgewicht toch ondervoed zijn.
Oedeem maskeert het gewichtsverlies.
Signalering van ondervoeding is bij uitstek een taak van verpleegkundigen en verzorgenden in de thuiszorg en de verzorgingshuizen.
De huisarts verwijst alle patiënten met ondervoeding naar een diëtist
28-10-2016
LESA
Ondervoeding
Signalering/Diagnostiek
Behandeling en begeleiding
28-10-2016
LESA
Noodzaak samenwerken
Transitie AWBZ naar WMO
Verschuiving van 3e/2e naar 1e/0- lijn
Patiënten met complexere zorgvragen blijven
langer thuis:
Zelfredzaamheid/eigen kracht van de patiënt
Druk op de 1e en 0e lijn is groter van voorheen
Ontstaan van wijkzorg netwerken/sociale
wijkteams.
28-10-2016
3e lijn
2e lijn
1e lijn
0e lijn Informele zorg
Zo
rgv
erz
eke
raa
rs
Ge
me
en
te
Overheid
28-10-2016
Wanneer ben je
ondervoed?
1. Ondervoeding 2. Signalering/Diagnostiek
3. Behandeling
28-10-2016
Wanneer ben je
ondervoed?
Meest gebruikte criteria voor ondervoeding:
Lage BMI
< 18,5 (< 65 jaar)
< 20 (≥ 65 jaar)
< 21 bij COPD
Onbedoeld gewichtsverlies
>10% onbedoeld gewichtsverlies in de laatste 6 maanden
> 5% in de laatste maand
28-10-2016
Wanneer ben je ondervoed
SNAQ
Snel en eenvoudig,
Wetenschappelijk basis
http://www.youtube.com/watch?v=aL8i_hFhwBc
1. Ondervoeding
2. Signalering/Diagnostiek 3. Behandeling
28-10-2016
Wanneer ben je
ondervoed?
Belang lichaamssamenstelling
Bepalen spiermassa!!
Bio Impedantie meting
Hand knijp kracht
28-10-2016
Oorzaken ondervoeding
Medische oorzaken:
- Ziektetoestand (inflammatie/koorts)
- Verminderde smaak, geur en eetlust
- Gebitsklachten
- Slikproblemen
- Ontregeling van honger- en verzadigingsgevoel
- Verstoorde vertering/absorptie
- Pijn
- Dementie
- Bijwerkingen van medicatie
- Verslavingsproblematiek
Fysieke oorzaken: - Verminderde mobiliteit
- Verminderde
mogelijkheid om
boodschappen te
(laten) doen en eten te
bereiden
- Vermoeidheid
Psychische factoren:
- Angst
- Depressie
- Verminderde
cognitie Sociale factoren: - Eenzaamheid
- Verdriet
- Armoede
Soort ondervoeding,
bepaalt het gevolg
28-10-2016
wasting: lage BMI,
gewichtsverlies
cachexie: spiermassa verlies,
inflammatie,
gewichtsverlies,
verminderde eetlust sarcopenie: veroudering inactiviteit, spiermassa verlies, inflammatie
Rol verpleegkundige
Screenen met de SNAQ 65+
Inschatting voedingsinname patiënt
Wat is genoeg??
Eerste voorstel aanpassing in de voeding
Tijdig doorsturen naar de diëtist
28-10-2016
1. Ondervoeding
2. Signalering/Diagnostiek 3. Behandeling
Behandel op tijd!
28-10-2016
Meer kans op infecties
(verminderde darmwerking
en verlaagde weerstand)
Ondervoeding
Afname gewicht
en
spiermassa
Hogere
mortaliteit
Meer kans op complicaties
Afname kwaliteit van leven
Verminderde
wondgenezing/
toename kans
decubitus
Langere opnameduur
Hogere behandelingskosten
Behandel op tijd!
Wat is voldoende?
Is dit genoeg?
Of dit?
Of dit?
28-10-2016
1. Ondervoeding
2. Signalering/Diagnostiek
3. Behandeling
Aanbevolen hoeveelheden
basis
28-10-2016
Wat is een goede
broodmaaltijd? een heel bord:
2 boterhammen
besmeerd met margarine
2 x vleeswaren / kaas beleg
een melkproduct
een half bord:
1 boterham
zoet beleg
een melkproduct
een kwart bord:
1 boterham of beschuit of cracker
zoet beleg
geen melkproduct Te
weinig
Redelijk
Genoe
g
28-10-2016
Wat is een goede warme
maaltijd? een heel bord:
3-4 aardappels
200 à 300 gram groente
portie vlees (75 – 100 gram)
150 ml nagerecht (melkproduct)
een half bord:
1 à 2 aardappels
100 gram groente
een klein stukje vlees (50 gram)
100 ml nagerecht (melkproduct)
een kwart bord:
1 aardappel
een klein beetje groente
geen vlees en wel een melkproduct als nagerecht OF
een klein stukje vlees en geen nagerecht
Genoe
g
Redelijk
Te
weinig 28-10-2016
Wanneer is er een
probleem?
Als de cliënt in een week meer dan 3 dagen te
weinig heeft gegeten
Als de cliënt langer dan een week redelijk eet
28-10-2016
Wanneer is er een
probleem?
Maar ook als er sprake is van:
Problemen met boodschappen doen
Problemen met koken
Problemen met eten
Slikken, kauwen
Geen eetlust, misselijkheid
Vermoeidheid
Lege koelkast
Restjes?
Producten over de houdbaarheidsdatum?
Voorraad?
28-10-2016
Wat kun je doen?
Let op gezond eetgedrag:
Ga aan tafel zitten/tv uit;
Neem de tijd
Eet rustig en kauw goed;
Eet meerdere keren per dag:
3 hoofdmaaltijden en 3 tussenmaaltijden
Probeer samen met anderen te eten
Gebruik warme maaltijd in de middag
28-10-2016
Wat kun je doen?
Kies altijd voor volle producten
Adviseer geen light!
Besmeer brood royaal
Gebruik dubbel broodbeleg (kaas/worst)
Gebruik extra boter, olie of room door pap of soep of puree
Liever glas (karne)melk ipv een glas limonade
Zorg voor voldoende variatie
warm/koud, zoet/hartig
28-10-2016
Wat kun je doen?
Kies energie + eiwitrijke tussendoortjes:
Chocolademelk met slagroom
(Zelfgemaakt) milkshake: ijs, slagroom, fruit
Handje nootjes
Cracker met zalm
Stukjes kaas/worst
Gekookt eitje
Huzarenslaatje
Linzensoep
28-10-2016
Wat kun je doen?
Schakel op tijd de diëtist in
In de 1ste lijn:
Minimaal 3 uur vergoeding via de basisverzekering!
Afhankelijk van aanvullende verzekering extra tijd
Eigen risico
Huisbezoek is mogelijk,
liefst samen met u en de mantelzorger.
28-10-2016
Wat kun je doen?
VIND EEN DIETIST OP:
http://www.stuurgroepondervoeding.nl/dietisten
https://www.nvdietist.nl/ik-wil-naar-de-dietist/ik-wil-
naar-de-dietist
28-10-2016
Wat doet de diëtist
Voedingsanamnese
Intake: berekening voedingsstoffen
Rekening houden met beleving/emoties
Antropometrische gegevens
SNAQ/Bio-Impedantie Meting/Hand knijpkracht
Biochemische gegevens (o.a. CRP!)
Berekenen van de voedingsintake + de
behoefte
28-10-2016
1. Ondervoeding
2. Signalering/Diagnostiek 3. Behandeling
Berekening
voedingsbehoefte
100%: intake continueren
75 – 100%: eiwit- en energierijke voeding in de
vorm van verrijkte hoofdmaaltijden, tussentijdse
verstrekkingen en eventueel drinkvoeding.
50% – 75%: drink- en/ of sondevoeding naast
eiwit- en energierijke voeding.
Intake lager dan 50%: volledige sondevoeding
aangewezen aangevuld met wat per os mogelijk
is.
28-10-2016
Wat doet de diëtist
Individueel plan
Motiverende gesprekstechnieken
Berekenen van de intake en behoefte
Lijst met “energie en eiwitrijke” producten opstellen
Frequente maaltijden goed spreiden over de dag
Plannen van de maaltijden
Aanvullende drinkvoeding/sondevoeding
Proefpakket
Machtiging regelen
28-10-2016
1. Ondervoeding 2. Signalering/Diagnostiek
3. Behandeling
Wat doet de 1ste lijn diëtist?
Hulp bij boodschappen?
Inzet mantelzorger/maatje/vrijwilliger
Online boodschappen bestellen?
Advies:
Producten van Carrezo
Protino/Bouwsteentjes
Hulp bij warme maaltijd?
Inzet Maaltijdservice? Apetito//VersaanTafel
Aanbod Buurthuis?
Maaltijden van de slager?
28-10-2016
Wat doet de diëtist?
Inzet aanvullende drinkvoeding/sondevoeding
Diverse soorten en smaken:
Energie verrijkt/met vezel
Energie/eiwit verrijkt/met vezel
Geconcentreerde drinkvoeding/met vezel
Ziekte specifiek
Modules/Mixtures
28-10-2016
Wat doet de diëtist
Doel behandeling
Voedingsintake naar 100 % behoefte brengen
Voorkomen complicaties ondervoeding
Beweging
Multidisciplinaire aanpak!
28-10-2016
Samenwerkingsafspraken
Inventariseer de sociale kaart in de regio en de lokale initiatieven.
Stem beleid, werkwijze en verantwoordelijkheden af
Signalering
Weegbeleid
Manier van communicatie (mail/telefoon etc) + terugrapportage
Wat te doen bij stagnerend herstel
Wie heeft de regie, wie is aanspreekpunt voor de patiënt en
mantelzorgers.
28-10-2016
Samenwerkingsafspraken
Organiseer Multidisciplinair overleg!
Wijkverpleging
Fysiotherapeut
Ergotherapeut
Logopedist?
Organiseer dit structureel:
1 x per 6-8 weken?
28-10-2016
Tot slot…….. een casus
28-10-2016
http://www.rtvoost.nl/nieuws/default.aspx?nid=169314&cat=1#.U
vpwhHW9FYs.email
Tot slot……..een casus
Wat vindt u van deze ontwikkeling?
Heeft meneer Timmerman risico op
ondervoeding?
Welke signalen zijn belangrijk in de herkenning
van ondervoeding bij deze groep?
Wat valt er volgens u nog te verbeteren in de zorg rondom ondervoede cliënten
Korte termijn
Lange termijn
28-10-2016
Vragen?
28-10-2016