Ondervoeding bij kinderen Ondervoeding bij kinderen in het ziekenhuisin het ziekenhuis

OnderwerpenOnderwerpen

• Prevalentie• Doel voedingstherapie• Definitie ondervoeding: PI versus

optimaal• Screenen op risico ondervoeding• Beleid (onder)voeding• Taakverdeling• Eiwit- en energiebehoefte• Samenvatting

Prevalentie ondervoedingPrevalentie ondervoeding

• Prevalentie varieert bij kinderen van 3-34% afhankelijk van de groep en de gehanteerde definitie– Acute ondervoeding (wasting)– Chronische ondervoeding (stunting)

• Resultaten screeningsdriedaagse (2007) – 19% van de klinisch opgenomen kinderen is

ondervoed • 22% academische ziekenhuizen, • 17% algemene ziekenhuizen

PrevalentiecijfersPrevalentiecijfers

Doel voedingsbehandelingDoel voedingsbehandeling

• Handhaven of herstel van de eiwitmassa in het lichaam

• Verschaffen van voldoende exogene energie voornamelijk bij afgenomen energie voorraden

• Manipulatie van de insulinesecretie via glucose

Sauerwein et at Clin Nutr 2006

Definitie ondervoeding Definitie ondervoeding volgens PIvolgens PI

• Acute ondervoeding– Kinderen < 1 jaar: gewicht naar leeftijd <

-2SDS– Kinderen > 1 jaar: gewicht naar lengte <-

2 SDS

• NB. correctie prematuriteit tot 2 jarige leeftijd• NB. gebruik groeicurve o.b.v. geslacht en etniciteit

Definitie ondervoedingDefinitie ondervoedingOPTIMAALOPTIMAAL

• Acute ondervoeding– Kinderen >28 dagen en <1 jaar: gewicht naar

leeftijd <-2SD– Kinderen >1 jaar: gewicht naar lengte <-2 SD– Alle kinderen: >1 SD afbuigende groeicurve in

afgelopen 3 maanden• Chronische ondervoeding: lengte naar leeftijd

– Alle kinderen: <-2 SD– <4 jaar 0.5-1 SD afbuiging in 1 jaar – >4 jaar 0.25 SD afbuiging in 1 jaar

• NB. correctie prematuriteit tot 2 jarige leeftijd• NB. gebruik groeicurve o.b.v. geslacht en etniciteit

Screenen op Screenen op ondervoedingsrisico met ondervoedingsrisico met

STRONG-kidsSTRONG-kids

• STRONG-kids=• screening tool risk on

nutritional status and growth– screenings instrument om het

risico op verslechtering van de voedingstoestand en groei te bepalen bij opname

Screenen op Screenen op ondervoedingsrisico met ondervoedingsrisico met

STRONG-kidsSTRONG-kidsScreening risico op ondervoeding Score indien

‘ja’1) Is er sprake van een ziektebeeld met een verhoogd risico op

ondervoeding (zie tabel volgende dia)?2

2) Verkeert de patiënt in een slechte voedingstoestand beoordeeld op basis van uw klinische blik? Inschatting ingevallen gelaat en/of verlies subcutaan vet en/of verlies spiermassa?

1

3) Is er sprake van 1 van onderstaande punten:• Overmatig diarree (>5x daags dunne ontlasting) en/of

braken (>3x daags) gedurende de laatste 1‑3 dagen, en/of• Bestaande voedingsinterventie met drink- of

sondevoeding, en/of• Duidelijk verminderde inname gedurende de laatste 1‑3

dagen, en/of• Belemmering van voedselinname door pijn?

1

4) Is er sprake van gewichtsverlies of stilstand (<1jaar) in groei/gewicht gedurende de laatste weken tot maanden?

1

Totaalscore

STRONG-kidsSTRONG-kids Hoog risico ziektebeelden

•Anorexia nervosa•Brandwonden•Bronchopulmonale

dysplasie (< 2 jaar)•Coeliakie•Cystic fibrosis•Dysmaturitas/prematuritas

(tot 6 maand na à terme datum)

•Hartziekten, chronisch• Infectieziekten (aids)• Inflammatoire darmziekten •Kanker

•Leverziekten, chronisch•Nierziekten, chronisch•Niet nader gespecificeerd

(inschatting arts)•Pancreatitis•Short bowel syndrome•Spierziekten•Stofwisselingsziekten•Trauma•Verstandelijke handicap/

retardatie•Verwachte grote operatie

STRONG-kidsSTRONG-kidsScore in relatie tot voedingsinterventie

Bereken de totaal score en volg onderstaande indeling en adviesScore 0 Laag risico op ondervoeding

Geen voedingsinterventie nodig

Score 1-3 Matig risico op ondervoeding

Overleg voedingsbeleid, evt. met diëtist

Controleer gewicht 2 x per week en evalueer risico na 1 week

Score 4-5 Hoog risico op ondervoeding

Specifiek voedingsadvies in overleg met diëtist

Bij opname (< 24 uur) - screenen d.m.v. screeningsinstrument STRONG-kids- wegen en meten:

• > 28 dagen en < 1 jaar: gewicht/leeftijd en lengte/leeftijd• > 1 jaar: gewicht/lengte en lengte/leeftijd

Ondervoed

< -2 SDS groeicurven

> 1SD afbuiging laatste 3 maanden (gewicht)

< 4 jaar 0.5-1 SD in 1 jaar (lengte/leeftijd)

> 4 jaar 0.25 SD in 1 jaar (lengte/leeftijd)

Algemeen

Tussentijdse verstrekkingen MotiverenAlgemene monitoring- Inname globaal bijhouden- Regelmatig wegen (volgens protocol) en groeicurven bijhouden

Beleid Beleid (onder)voeding(onder)voeding

• < 24 uur na opname: Diëtist in consult• < 48 uur na opname: Behandelplan ingezet

en evaluatie volgens schema

• Dag 4: Evaluatie intake door diëtistStreven naar de

berekende energie- en eiwitbehoefte, zo nodig aanpassen behandelplan

• Dag 7: Evaluatie voedingstoestand en vervolgens wekelijks

• Aandacht voor nazorg na opname

Inname vs. berekende behoefte

Advies Monitoren/evalueren

100% Algemeen advies Globale monitoring intake door voedingsassistent en verpleegkundigeEvaluatie diëtist

75-100% Evt. modules en drinkvoeding

Na 48 uur evaluatie: behoefte met inname gehaald?Continueren of aanvullen met modules /drinkvoeding

50 - 75% Modules en drinkvoeding en / of sondevoeding

Na 48 uur evaluatie: behoefte met inname gehaald?Continueren of overgaan op sondevoeding

< 50% Sondevoeding, eventueel aangevuld met gewone voeding

Na 48 uur evaluatie: behoefte met inname gehaald?Continueren of aanpassen

TaakverdelingTaakverdeling

• Arts / verpleegkundige– Meten van lengte en gewicht– Invullen en interpreteren STRONG-kids– Invullen en interpreteren groeicurve– Bepalen voedingsbeleid in relatie tot

medische behandeling

• Diëtist– Voedselinname versus behoefte– Optioneel aanvullende metingen:

omtrekmaten (arm), lichaamsamenstelling (impedantie, huidplooien), armspanwijdte, onderbeenlengte

Energie aanbeveling Energie aanbeveling optimaaloptimaal

Energiebehoefte = rustenergieverbruik (REE) + toeslagen

REE: berekend: Schofield formulegemeten: Indirecte calorimetrie

• Toeslagen: – Ziektefactor– Activiteitsfactor– Groeifactor– Inhaalgroeifactor

NB. NB. PI: PI: minimaalminimaal Schofield (REE) + 30% toeslag Schofield (REE) + 30% toeslag (activiteit) (activiteit) voor kinderen > 1 jaar voor kinderen > 1 jaar

Eiwit aanbevelingEiwit aanbevelingoptimaaloptimaal

Uitgangspunt: WHO PE% (2007)

• Acuut ondervoede kinderen (gewicht naar lengte < -2SD):

– Optimaal: 9-11.5 en% eiwit

• Chronisch ondervoede kinderen (lengte naar leeftijd < -2SD):

– Optimaal: 11-15 en% eiwit

NBNB PI: PI: minimaalminimaal 1.2 – 1.5 gram eiwit/kg voor kinderen > 1 jaar 1.2 – 1.5 gram eiwit/kg voor kinderen > 1 jaar

Samenvatting Samenvatting

• Meten voedingstoestand– < 1 jr: gewicht naar leeftijd– > 1 jr: gewicht naar lengte=> Identificeren van kinderen

met ondervoeding

• Voedingsbeleid > 1 jaar

Minimaal 1.2 – 1.5 g eiwit/kgMinimaal Schofield REE+ 30%

• Meten voedingstoestand– < 1 jr: gewicht naar

leeftijdlengte naar leeftijd

– > 1 jr: gewicht naar lengte

lengte naar leeftijd=> Identificeren van kinderen

met ondervoeding

• Screening risico op ondervoeding– Invullen STRONG-kids

• Voedingsbeleid – Eiwit en energie volgens

individuele gemeten of berekende behoefte

Minimum (PI) Minimum (PI) OptimaalOptimaal