VIVACE - Vocaliter › wp-content › uploads › 2016 › ... · Kwartaalblad van Wassenaar...

13
Kwartaalblad van Wassenaar Vocaliter december 2015 1 VIVACE Kwartaalblad van Wassenaar Vocaliter december 2015 INHOUD Redactioneel 1 Vrijwilliger van het jaar in 2014 1 De voorzitter aan het woord 3 Impressie concert van Gerda Jonkman 4 The Sound of music: Marleen Bennebroek 7 Agenda en nieuwe leden 8 Bach en Händel 9 Even voorstellen: John Borking 12 =================================================================================== Redactioneel at mogen wij ons gelukkig prijzen…. Zo vlak na ons najaarsconcert kijkt uw redactie met veel plezier terug op een fantastische avond! We ontvingen mooie complimenten en lovende recensies, zoals bijvoorbeeld de recensie die ons oud-koorlid Gerda Jonkman op ons verzoek voor deze Vivace schreef. Wij als koor deden het goed, de solisten waren geweldig en het orkest speelde de sterren van de hemel. Dit leverde een buitengewoon positieve recensie in de Wassenaarse Krant op, die we ook maar in dit decembernummer hebben opgenomen om te bewaren voor het nageslacht! Maar dit alles is alleen maar mogelijk dankzij die ene man: onze Frank! Wat mogen wij ons gelukkig prijzen….. Met een musicus die tot de top van Nederland hoort, die iedere maandagavond weer bereid is om ons koor te begeleiden en te dirigeren. En die ons door zijn onvermoeibare inzet in staat stelt zo’n prachtig concert te geven. Er zijn maar weinig koren die zo’n uitzonderlijk goede dirigent hebben. Wat mogen wij onszelf gelukkig prijzen…. En we benadrukken nog maar eens dat al uw inbreng welkom is op [email protected]. Niek Rader heeft in dit nummer het goede voorbeeld gegeven! ====================================== ”Vrijwilliger van het jaar 2014 in Wassenaar” Interview met Jur Bekooij I edere week zorgt Jur Bekooij, koster van de Nederlandse Protestanten Bond, ervoor dat we in de pauze ons kopje thee/koffie of drankje kunnen drinken. Het koor is hem daar erg dankbaar voor en geeft hier bij verschillende gelegenheden blijk van. Jur blijkt nog een heel druk leven te leiden! W

Transcript of VIVACE - Vocaliter › wp-content › uploads › 2016 › ... · Kwartaalblad van Wassenaar...

Page 1: VIVACE - Vocaliter › wp-content › uploads › 2016 › ... · Kwartaalblad van Wassenaar Vocaliter december 2015 1 VIVACE Kwartaalblad van Wassenaar Vocaliter december 2015 INHOUD

Kwartaalblad van Wassenaar Vocaliter december 2015

1

VIVACE Kwartaalblad van Wassenaar Vocaliter december 2015

INHOUD

Redactioneel 1 Vrijwilliger van het jaar in 2014 1 De voorzitter aan het woord 3 Impressie concert van Gerda Jonkman 4 The Sound of music: Marleen Bennebroek 7 Agenda en nieuwe leden 8 Bach en Händel 9 Even voorstellen: John Borking 12

===================================================================================

Redactioneel

at mogen wij ons gelukkig prijzen….

Zo vlak na ons najaarsconcert kijkt uw

redactie met veel plezier terug op een

fantastische avond!

We ontvingen mooie complimenten en

lovende recensies, zoals bijvoorbeeld de

recensie die ons oud-koorlid Gerda Jonkman

op ons verzoek voor deze Vivace schreef.

Wij als koor deden het goed, de solisten

waren geweldig en het orkest speelde de

sterren van de hemel. Dit leverde een

buitengewoon positieve recensie in de

Wassenaarse Krant op, die we ook maar in dit

decembernummer hebben opgenomen om te

bewaren voor het nageslacht!

Maar dit alles is alleen maar mogelijk dankzij

die ene man: onze Frank!

Wat mogen wij ons gelukkig prijzen…..

Met een musicus die tot de top van Nederland

hoort, die iedere maandagavond weer bereid

is om ons koor te begeleiden en te dirigeren.

En die ons door zijn onvermoeibare inzet in

staat stelt zo’n prachtig concert te geven.

Er zijn maar weinig koren die zo’n uitzonderlijk

goede dirigent hebben.

Wat mogen wij onszelf gelukkig prijzen….

En we benadrukken nog maar eens dat al uw

inbreng welkom is op [email protected].

Niek Rader heeft in dit nummer het goede

voorbeeld gegeven!

======================================

”Vrijwilliger van het jaar

2014 in Wassenaar”

Interview met Jur Bekooij

I edere week zorgt Jur Bekooij, koster van

de Nederlandse Protestanten Bond, ervoor

dat we in de pauze ons kopje thee/koffie of

drankje kunnen drinken. Het koor is hem daar

erg dankbaar voor en geeft hier bij

verschillende gelegenheden blijk van. Jur

blijkt nog een heel druk leven te leiden!

W

Page 2: VIVACE - Vocaliter › wp-content › uploads › 2016 › ... · Kwartaalblad van Wassenaar Vocaliter december 2015 1 VIVACE Kwartaalblad van Wassenaar Vocaliter december 2015 INHOUD

Kwartaalblad van Wassenaar Vocaliter december 2015

2

Jur is op 1 maart 77 jaar geworden, maar hij is

nog zeer vitaal. Vorig jaar is hij in Wassenaar

uitgeroepen tot vrijwilliger van het jaar en

tijdens het gesprek wordt goed duidelijk

waarom…. Hij is al 23 jaar EHBO-er bij het

Rode Kruis en rijdt met de rolstoelbus. Hij

verzorgt uitstapjes en haalt mensen thuis op

voor de maandelijkse bingo. Jur is één van de

chauffeurs voor het Van Ommerenpark en

rijdt met de bus van Duinstede, onder andere

naar een speciale tandarts in Monster, die

gehandicapte en dementerende mensen

behandelt. Een speciale stoel , die opgeblazen

wordt, zet de patiënten klem, Als het dan nog

niet lukt worden ze in slaap gebracht.

Je kunt Jur ook 2x per week in de bibliotheek

aan het werk zien met koffie en thee bij de

cursussen muziek en kunstgeschiedenis. Hij

was 8 jaar diaken bij de Messiaskerk en

verricht nog hand- en spandiensten voor

minder draagkrachtigen. Met het collecteren

voor vijf goede doelen is hij nu gestopt.

Jur is in Wassenaar geboren en getogen en

was de oudste van een tweeling. Zijn

tweelingbroer kreeg op zijn 14e leukemie en

overleed vlak voorzijn 21e verjaardag. Zijn

jongste broer is in België verongelukt op 41-

jarige leeftijd. Tien jaar geleden kreeg Jur een

open-hart-operatie.

In zijn professionele werkzame leven was Jur

onder meer installateur van centrale

verwarming, luchtverwarming en

airconditioning met ook werk in België en

Frankrijk. In Maasdijk was zijn bedrijf in een

voormalige kerk gevestigd. Hij heeft duidelijk

wat met kerken….. In 1989 heeft hij zijn

bedrijf verkocht.

Daarna kwam het kerkbestuur met het

verzoek koster te worden bij de Dorpskerk.

Vanwege de open-hart-operatie heeft hij dat

na 5 ½ jaar moeten beëindigen. In die tijd

heeft hij uiteraard ook de concerten van

Vocaliter meegemaakt, eerst van de vader van

Frank en daarna van Frank zelf. Vanwege de

overstap naar de NPB kon hij Vocaliter blijven

volgen. Hij heeft grote waardering voor het

feit dat Ans en hij voor de concerten worden

uitgenodigd.

Op de vraag welke bijzondere gebeurtenissen

hem het meest zijn bijgebleven, vertelt hij dat

hij gastheer mocht zijn namens de Dorpskerk,

toen Willem-Alexander en Maxima in

Wassenaar kwamen wonen en hij met beiden

een gesprek kon hebben. “Ik vroeg hen of ze

nu hier te kerke zouden gaan en kreeg als

antwoord dat dat een beetje moeilijk zou zijn,

omdat moeder Beatrix altijd naar de

Kloosterkerk in Den Haag gaat. Ik zei dat ze bij

ons korting zouden krijgen en dat vonden ze

leuk.” Toen Willem-Alexander een lezing over

watermanagement in de Dorpskerk hield,

werd in de koorruïne zuurkool met worst

gegeten. In de consistoriekamer stak hij een

sigaar op, waarop ik hem op een bordje wees

met de tekst: “Zij die niet buiten roken

kunnen, die kunnen buiten roken.” Maar hij

rookte stug door….

Ook om nooit te vergeten zijn een Russisch-

Orthodox huwelijk met bijzondere kleden en

hoofddeksels (en dat in de Dorpskerk!); het

huwelijk van tophockeyer Bram Lomans met

alle prominenten uit deze sport en de

begrafenis van oud-minister-president Jelle

Zijlstra met vele (oud-)ministers erbij. Op een

andere manier bijzonder was een

Wassenaarse vrouw, die voor de tweede keer

met dezelfde man ging trouwen en door 3

tantes ongelooflijk vals werd toegezongen. De

gehele dienst moest op CD worden

opgenomen……

Page 3: VIVACE - Vocaliter › wp-content › uploads › 2016 › ... · Kwartaalblad van Wassenaar Vocaliter december 2015 1 VIVACE Kwartaalblad van Wassenaar Vocaliter december 2015 INHOUD

Kwartaalblad van Wassenaar Vocaliter december 2015

3

Tenslotte vertelt Jur dat tijdens het

overkappen van de Koorruïne met een glazen

dak gaten moesten worden geboord in de

dikke muren naast de preekstoel. Kerkgangers

klaagden hartje winter over tocht en gingen

op zoek naar lappen om de gaten te dichten.

“Kwam er daarna iemand vragen of ik soms

een witte shawl had gevonden. Omdat deze

door de rode steen roze was geworden, heb ik

die maar eerst in de wasmachine gedaan….”

===================================================================

De voorzitter aan het

woord

Constant Gevers Deynoot

B este koorleden,

Nu twee weken na de schitterende uitvoering

op 25 november 2015 van DIE JAHRESZEITEN

van Joseph Haydn komen de diverse

melodieën nog steeds spontaan in mijn hoofd

op! Het was een zeer geslaagde uitvoering

waarbij zowel wij als koor, als Frank als

dirigent goed ‘in ons vel’ zaten! Daarbij speelt

natuurlijk mee dat het HSO en de solisten van

een ongekend hoog niveau waren. Grappig

dat iedereen die ik na afloop sprak ook die

zelfde ervaring had; we zaten met z’n allen in

een goede ’flow’ en hebben daarmee het

beste van onszelf laten zien!

Bij het samenstellen van het

programmaboekje, heb ik de tekst goed

gelezen en de diepe bewondering voor de

natuur en de schepping van de schrijver van

het libretto tot me door laten dringen!

Verbazingwekkend dat deze tekst die ruim

twee honderd jaar geleden is geschreven

emoties onder woorden brengt, die wij in

onze moderne tijd net zo kunnen aanvoelen.

De mogelijkheid om als mens geraakt en

ontroerd te kunnen worden door de

schoonheid van de natuur en haar schepping

is blijkbaar van alle tijden!

Net zo min veranderd en in schril contrast

staand met mijn voorgaande constatering is

alle ellende, haat en geweld in de wereld die

we dagelijks via de media over ons heen

krijgen! Hoe is het mogelijk dat deze IS milities

duizenden mensen om zeep helpen en de

meest mooie en oude kunstschatten vernielen

en zo geheel voorbij gaan aan de liefde voor

de mens en aan alles wat mooi en waardevol

is. Die gespletenheid van de mens is blijkbaar

ook van alle eeuwen en is vanaf het ontstaan

van het menselijk ras evenmin veranderd.

Daar word ik soms heel verdrietig van. De

wanhopige vraag komt dan bij mij op of de

mens dan nooit wijzer wordt en zijn

verbondenheid met de schepping dan nooit

gaat begrijpen? Dan troost ik me met de

gedachte dat er zo veel meer mensen zijn van

goede wil die de balans tussen goed en kwaad

in evenwicht houden.

Nog geen week na onze uitvoering bereikte

ons het bericht dat Iris de Jonge na een

moedige strijd haar dierbaren heeft moeten

verlaten. Iris was nog niet zo lang lid van ons

koor maar in de maanden dat zij met ons

meezong, was zij zeer betrokken en

Page 4: VIVACE - Vocaliter › wp-content › uploads › 2016 › ... · Kwartaalblad van Wassenaar Vocaliter december 2015 1 VIVACE Kwartaalblad van Wassenaar Vocaliter december 2015 INHOUD

Kwartaalblad van Wassenaar Vocaliter december 2015

4

enthousiast en genoot zij zichtbaar van de

muziek. Onze gedachten gaan uit naar Wouter

en de kinderen en kleinkinderen en wij

wensen hen sterkte en kracht toe om verder

te gaan ondanks het gemis van Iris en om de

wegen te vinden om het leven op den duur

weer op te pakken.

Dit jaar hebben Mirjam en ik besloten om een

kerstboom met kluit te kopen met het idee

dat we die boom na Kerstmis ergens in een

park in Wassenaar in de grond gaan zetten!

Dan blijft in ieder geval die boom in leven en

dragen we een klein beetje bij aan een betere

leefomgeving. Nu staat deze dennenboom in

een grote pot op ons terras en genieten wij ’s

avonds van zijn lichtjes in de donkere tuin!

Na een gezellig St. Nicolaasfeest met onze

(schoon-)kinderen en kleinkinderen met

surprises en gedichten, maken we ons op voor

Kerst en Oudjaar. Een periode waarin we de

warme verbondenheid met ons gezin en

familie extra kunnen voelen en voeden!

Ik wens jullie allen een gezellige en gezegende

kersttijd toe!

===================================================================

Uitvoering Die

Jahreszeiten

Impressie van een oud-lid

Gerda Jonkman

Wanneer je als oud-lid, tegenwoordig ook

vriend, naar de uitvoering van een groot werk

als “Die Jahreszeiten” door Wassenaar

Vocaliter gaat, brengt dat een apart soort

vanouds bekende gespannen verwachting met

zich mee. Omdat ik dit Oratorium van Haydn

tot mijn eigen verwondering nog niet ken

noch als zanger noch als toehoorder, ben ik er

extra benieuwd naar. Ik weet alleen dat het

een lange zit zal worden. Ik zie veel

vertrouwde gezichten maar ook nieuwe leden

met name bij de sopranen. Het orkest is mij

nog niet bekend, de solisten gedeeltelijk wel.

Het eerste deel “het voorjaar” kan mij helaas tegen alle verwachting in niet echt boeien. Wat is dit? De zoetelijke tekst, de weinig originele toonzetting, de niet erg overtuigende zang van het koor, een wat rommelig begin bij het orkest? Dat gaat met recht een lange zit worden! Gelukkig kan ik hierna mijn oordeel steeds meer bijstellen.

Page 5: VIVACE - Vocaliter › wp-content › uploads › 2016 › ... · Kwartaalblad van Wassenaar Vocaliter december 2015 1 VIVACE Kwartaalblad van Wassenaar Vocaliter december 2015 INHOUD

Kwartaalblad van Wassenaar Vocaliter december 2015

5

De zomer is al veel verrassender. Bij het zomerse onweer gaan alle registers open. De kwaliteit van koor en orkest komt nu veel meer tot zijn recht. Dus kijk ik nu met hoopvolle verwachting uit naar het vervolg na de pauze.

En zo geniet ik deze avond steeds meer zowel van de muziek als de uitvoering. Wat een prestatie wordt hier weer geleverd niet in de laatste plaats door Frank, die alles overtuigend in de hand heeft. Het koor is echt goed in de vele best complexe samenzang gedeelten. Het orkest met name de strijkerssectie houdt de moeilijke lange partijen de hele avond geconcentreerd en genuanceerd vol en de solisten lijken stuk voor stuk geknipt voor hun rol. Af en toe is het ook lachen zoals bij het luid gezongen “schnurre, knurre, schnurre”, de muzikale uitbeelding van een spinnewiel.

Het langdurige applaus tot slot is m.i. dan ook volkomen verdiend. Wel bedankt voor deze boeiende avond!

Page 6: VIVACE - Vocaliter › wp-content › uploads › 2016 › ... · Kwartaalblad van Wassenaar Vocaliter december 2015 1 VIVACE Kwartaalblad van Wassenaar Vocaliter december 2015 INHOUD

Kwartaalblad van Wassenaar Vocaliter december 2015

6

Page 7: VIVACE - Vocaliter › wp-content › uploads › 2016 › ... · Kwartaalblad van Wassenaar Vocaliter december 2015 1 VIVACE Kwartaalblad van Wassenaar Vocaliter december 2015 INHOUD

Kwartaalblad van Wassenaar Vocaliter december 2015

7

The Sound of music van…

Marleen Bennebroek

Mijn vroegste herinnering aan muziek is

niet bepaald mijn beste herinnering, want ik

was als klein kind bang voor muziekkorpsen! Ik

denk dat met name het geroffel op de

trommels mij angst inboezemde. Een andere

minder goede, maar wel hilarische herinnering

heb ik aan mijn blokfluit spelende zus, die dat

toentertijd moest doen voor haar opleiding

Akte N20; ik hoor nog de valse noten! Zingen

ging haar beter af, vaak samen tijdens de

afwas, o.a. canons, maar ook de hits van dat

moment.

Gedurende mijn kostschoolperiode (M.M.S. te

‘’Huize Bijdorp’’ in Voorschoten) heb ik enkele

jaren piano gespeeld. Elke dag een half uur

oefenen en 1 keer per week les, een welkome

afleiding tijdens de verplichte studietijd. Op

deze school heb ik o.a. muziekles gehad van

een zeer enthousiaste docent: Ad de Groot, de

vader van Frank en vorige dirigent van ons

koor.

Tijdens mijn werkzaamheden als medisch-

analiste op het Hematologisch laboratorium

van het LUMC, toen AZL, leerde ik Ans

Zonneveld kennen, die mij vertelde dat ze in

een koor zong, én met zeer veel plezier! Korte

tijd later zag ik op haar werkplek een

aankondiging van een concert van dit koor (11

november 1986) o.l.v. dirigent Ad de Groot.

Mijn vroegere leraar? Ja, dat klopte! Ik vond

dit zó leuk dat ik uit nieuwsgierigheid 2

kaarten kocht! Mijn moeder en ik hebben

genoten van o.a. de ‘’Paukenmesse’’ van

Haydn. Het gevolg was dat ik de eerstvolgende

maandag naar de koorrepetitie (Warenar) ging

en door Ans werd voorgesteld aan Ad (voor

mij tot dan Mijnheer de Groot; wij noemden

de docenten nog niet bij de voornaam!), met

de opmerking dat ik een oud-leerling van hem

was. Hij vond het zó leuk dat ik bij wijze van

spreken al was aangenomen zonder één noot

gezongen te hebben…..

Mijn eerste uitje met het koor was op 8 april

1987 (bedankt Jan voor de lijst uitgevoerde

werken!), een radio-opname van de NCRV in

Page 8: VIVACE - Vocaliter › wp-content › uploads › 2016 › ... · Kwartaalblad van Wassenaar Vocaliter december 2015 1 VIVACE Kwartaalblad van Wassenaar Vocaliter december 2015 INHOUD

Kwartaalblad van Wassenaar Vocaliter december 2015

8

Haarlem, met o.a. het ‘’Magnificat’’ van Albert

de Klerk, die ook aanwezig was in de kerk.

Mijn eerste koorreis was naar Wenen (14-12-

1991) waar we op zondag in een ijskoude

Breitenfeldkirche tijdens de H.Mis de

‘’Pastoralmesse’’ van Diabelli hebben

gezongen… met handschoenen aan, shawl om

en muts op, máár met een geweldig applaus

op het eind !! We dachten daarna een heerlijk

warm kopje koffie te krijgen om op te

warmen, maar het koffiezetapparaat was

kapot en werd het een glas koude (!) rode

(mis?) wijn! Het onderwerp ‘koorreis’ wordt

nog regelmatig en met veel plezier besproken.

Tijdens het bedenken van onderwerpen en

opzoeken van gegevens nodig voor deze

rubriek, kwam ik nog enkele reis-, en

oefenweekendverslagen in dichtvorm tegen

van m.n. Piet Lustenhouwer. Wat zaten die

goed in elkaar en leuk om het weer eens te

lezen, zó herkenbaar. Door deze klus ben ik

weer even teruggegaan in de koortijd…

Tot slot wil ik het nog even hebben over een

bijzondere ervaring: met ruim 3000 zangers en

zangeressen de ‘’Messiah from Scratch’’

zingen in de Royal Albert Hall in Londen, met

natuurlijk als hoogtepunt het ‘’Halleluja’’, zeer

indrukwekkend!!

===================================================================

Agenda

14 december laatste repetitie

4 januari 2016 nieuwjaarsrepetitie

6 februari en 19 maart extra repetitie zaterdagen

Stemvorming

15 februari en 7 maart sopranen

22 februari en 14 maart alten

29 februari en 21 maart tenoren/bassen

14 april pre generale voorjaarsconcert

18 april generale repetitie in Dorpskerk Wassenaar

20 april Voorjaarsconcert in Dorpskerk Wassenaar

24 april Kerkdienst Amsterdam .......

4 juli laatste repetitie vóór zomervakantie

14 december najaarsconcert

Nieuwe leden

Gerda de Keyzer. Sopraan

Marianne van Coeverden Sopraan

Page 9: VIVACE - Vocaliter › wp-content › uploads › 2016 › ... · Kwartaalblad van Wassenaar Vocaliter december 2015 1 VIVACE Kwartaalblad van Wassenaar Vocaliter december 2015 INHOUD

Kwartaalblad van Wassenaar Vocaliter december 2015

9

Bach en Händel

De twee grote componisten

hebben elkaar nooit ontmoet

Jan Elsinga

In april gaat Vocaliter een cantate van Bach

en een anthem van Händel uitvoeren. Hoewel Bach en Händel in hetzelfde jaar zijn geboren en zijn opgegroeid in dezelfde streek hebben ze elkaar nooit ontmoet….. Er is veel gespeculeerd over de redenen daarvan en er is zelfs een schrijver die een toneelstuk met een fictieve ontmoeting heeft geënseneerd, dat in 2012 in ons land is opgevoerd.

Eén van de eerste biografen van Bach, Johann Nikolaus Forkel (1749-1818), schreef dat Bach Händel in 1729 graag wilde ontmoeten: “Toen Händel in zijn beste jaren eens van Londen

naar Halle (zijn geboorteplaats) kwam, om daar zijn familie te bezoeken, verheugde Johann Sebastian Bach, die toen in Leipzig woonde, zich zozeer over zijn komst, dat hij hem door zijn oudste zoon Wilhelm Friedemann dadelijk liet complimenteren en hem naar Leipzig bij zich liet uitnodigen. Verscheidene aanzienlijke muziekvrienden zagen met smart uit naar deze ontmoeting om een kleine vriendschappelijke tweekamp tussen twee zo grote mannen te organiseren; maar Händel vermeed, ondanks meerdere uitnodigingen, iedere gelegenheid daartoe".

Händel leefde in een heel andere muzikale wereld dan Bach, maar Bach was wél erg geïnteresseerd in het doen en laten van zijn leeftijdgenoot Händel. Leven en werk van Handel liggen evenwel op een geheel ander vlak dan dat van Bach. Voor Bach speelde alles zich af binnen de muren van kerk en vorstenhoven van Thüringen en het naburige Saksen. Hij heeft zijn roem te danken aan zijn cantates en orgelcomposities en niet te vergeten de Passionen. Händel begeeft zich eerst in de wereld van de opera in de paleizen van Italiaanse aristocraten en kardinalen en daarna in de Engelse hoven in Londen. Hij laat zich daar tot Engelsman naturaliseren. Tenslotte wordt hij de schepper van het Engelse oratorium.

Page 10: VIVACE - Vocaliter › wp-content › uploads › 2016 › ... · Kwartaalblad van Wassenaar Vocaliter december 2015 1 VIVACE Kwartaalblad van Wassenaar Vocaliter december 2015 INHOUD

Kwartaalblad van Wassenaar Vocaliter december 2015

10

Herman Rutters (J.S. Bach en onze tijd, 1941) heeft het zeer kernachtig samengevat:” Bachs roeping is kerkelijk, die van Händel wereldlijk. Daar hebben we de grootste tegenstelling tussen beide componisten. Händel heeft ook enkele sacrale werken geschreven, onder andere een aantal Engelse kerkcantates of anthems”. Deze wegen volgens Rutters niet op tegen de oratoria, waarmee hij veel eer en roem zou weten te behalen. Bach werkte voor vorsten of voor de kerk en moest er voor zorgen dat er een passende cantate voor de eredienst of kerkelijke hoogtijdag gereed lag.

Bach en Händel zijn typische vertegenwoordigers van de barokstijl. Maar Händel, zegt Bekker (oprichter van Toonkunstkoor Bekker in 1877) is een koor, Bach een orgel. Van der Leeuw in 1947: “Händel is de vocale componist bij uitmuntendheid, de monodist, die ook in zijn machtige koren, de expressieve lijn van de begeleide zang doortrekt. Bach is in wezen toch altijd de polyfonist, in wiens contrapuntisch gebouw alle stemmen hun zelfstandigheid behouden. Bij Händel gaat het om de levende stem, bij Bach om de stemmen. Een werk van Bach kan men in vele gevallen ook door instrumenten doen uitvoeren, zonder dat het schade lijdt; een werk van Händel niet.” Volgens Van der Leeuw deed de liturgische binding waarvan Bach zich sterk bewust was, Bach de weelderige expressie sterker bedwingen dan Händel. Hij maakt een vergelijking met Rubens en Rembrandt. “Bij Bach vinden wij het mystieke vallicht van een Rembrandt, bij Händel de stralende klaarheid van een Rubens. Het is een tragische beschikking die het leven van beide, de naar binnen en de naar buiten gekeerde, in blindheid deed eindigen. Alsof noch het binnen- noch het buitenlicht voor beider vrome ziel ten slotte genoeg kon zijn.” (bron: G. van der Leeuw, Bachs Mattheus Passion, 1947).

Standbeeld van Händel in zijn geboorteplaats

Halle an der Saale

Fictieve ontmoeting tussen Bach en Handel Paul Barz heeft in 1994 in “Mögliche Begegnung” een gefingeerde ontmoeting tussen Bach en Händel als toneelstuk geschreven. Het is wereldwijd uitgevoerd en in zestien talen vertaald, maar vreemd genoeg in Nederland weinig gespeeld. Regisseur Anita van Soest bewerkte het toneelstuk in “Het duel” tot muziektheater en heeft het in 2012 uitgevoerd. 'Acteur Arthur Boni kwam er mee. Hij heeft jaren geleden samen met Wim Meeuwissen, Marx en Freud in Chili gespeeld. Beiden zijn in de zeventig, maar nog altijd actief. Ze wilden zo graag nog een keer samen in de theaters staan en vroegen mij hiervoor. Ik was direct enthousiast want het past helemaal in wat ik wil, klassieke muziek toegankelijk maken met theater. Op welke manier en voor wie, dat maakt me niet zoveel uit, zo lang ik er mijn eigen ideeën over muziek en theater in kwijt kan. Klassieke muziek is vaak zo veel mooier dan mensen zich realiseren.'

Page 11: VIVACE - Vocaliter › wp-content › uploads › 2016 › ... · Kwartaalblad van Wassenaar Vocaliter december 2015 1 VIVACE Kwartaalblad van Wassenaar Vocaliter december 2015 INHOUD

Kwartaalblad van Wassenaar Vocaliter december 2015

11

De twee componisten treffen elkaar op toneel in 1747 in Leipzig en kruisen prompt hun muzikale degens. Handel is een kosmopolitische zakenman die handig componeert en weet wat het hof wil horen. Bach is het nijvere genie dat in grote devotie zijn roeping volgt en moeite heeft zijn gezin met twintig kinderen te onderhouden. Anita van Soest: 'De tegenstelling tussen de twee karakters is mooi en biedt tal van dramatische uitgangspunten.

Portret van Bach door Marte Röling, recent gepresenteerd in tv-programma “Podium Witteman”

Maar het gaat ook om de kwaliteit van de muziek. Wie is de betere componist? Dat kan het publiek zelf beoordelen. De helft van de voorstelling bestaat uit muziek van Bach en van Handel. De muziek wordt gespeeld door Ivo Janssen, die de bescheiden partij van Händels assistent speelt en de vertellersrol voor zijn rekening neemt, maar die vooral het werk van de beide genieën ten gehore brengt. En die daardoor van deze eenvoudige vertelling een concert maakt, een ontroerende muziekgebeurtenis. Het stuk neemt je mee door het leven en de dromen van deze beide grootheden. De beide componisten dromend van de kwaliteiten of

privileges van de ander, die uiteindelijk elkaar toch weten te vinden.”

================================

Ingezonden door Niek Rader:

anthem (het)

betekenis lofzang, lied met symbolische betekenis

uitspraak [en-thuhm] (met de th van thriller)

citaat "Na de aanslagen in Parijs groeide de song [Imagine] van de Brit John Lennon nog maar eens uit tot een wereldwijd anthem voor een maatschappij waarin iedereen in harmonie met elkaar leeft." Bron: 15 opvallende reacties op Imagine als #1 in Top 2000 (J. Geerdink, SpitsNieuws, 28 november 2015)

woordfeit Het Engelse leenwoord anthem wordt in het

Nederlands soms gebruikt voor een lied dat

voor een bepaalde club of groep mensen een

symbolische betekenis heeft.

In het Engels heeft anthem ook de bredere

betekenis 'lofzang'. Van oudsher ging het met

name om kerkelijke lofzangen, zoals psalmen,

hymnen en antifonen 'beurtzangen', liederen

die afwisselend door twee partijen worden

gezongen, bijvoorbeeld een priester en de

kerkgangers.

Etymologisch zijn anthem en antifoon

verwant. Beide gaan via het Latijn terug op het

Laatgriekse antiphonos '(er)tegenin klinkend',

dat bestaat uit anti 'tegenover' en phonè

'geluid'.

Page 12: VIVACE - Vocaliter › wp-content › uploads › 2016 › ... · Kwartaalblad van Wassenaar Vocaliter december 2015 1 VIVACE Kwartaalblad van Wassenaar Vocaliter december 2015 INHOUD

Kwartaalblad van Wassenaar Vocaliter december 2015

12

Even voorstellen…..

John Borking

Encounter met Vocaliter

Tijdens het 'Kramenlint' van het Cultureel

Overleg Wassenaar op zaterdag 10 september

2011 heb ik aan Angelien verteld dat ik

geïnteresseerd was om te komen zingen bij

Vocaliter. Mijn vrouw Pauline zei dat ik moest

gaan zingen omdat ik, terwijl ik achter de

computer aan het werken was, vaak zat (mee)

te zingen met klassieke muziek. Ik ben verzot

op de Messiah van Händel en vaak zong ik zo

goed en zo kwaad als ik kon bijv. “But who will

abide” of “The trumpet shall sound”.

Angelien Dees stuurde mij wat later een email

met het verzoek om op maandag 28

november 2011 om 19.30 uur aanwezig te zijn

in het NPB gebouw.

Zingen in een koor was voor mij een totaal

nieuwe ervaring. Ik had nog nooit aan muziek

gedaan. Mijn ouders draaiden in mijn jeugd 33

toeren platen met klassieke muziek en jazz,

waarnaar ik meeluisterde terwijl ik mijn

opwindtrein met wagonnetjes door een

tunnel over de rails liet rijden. Ik wist dus

helemaal niet wat mij bij Vocaliter te wachten

zou staan.

Liedjes van June Christy zoals “Imagination, is

funny, it makes the cloudy days sunny” of

“Baby’s Birthday Party”, van de Beatles en The

Beach Boys zijn ook mijn favorieten. Muziek

van Dave Brubeck, “Blue Rondo a la Turk” of

“Points on Jazz for Two Pianos and Chamber

Orchestra, van Duke Ellington “Take the “A”

Train”, “C” Jam Blues”, of “It Don’t Mean a

Thing” kan me helemaal in vervoering

brengen.

Het eerste wat ik in Vocaliter meezong was

J.S. Bach: Cantate 182 “Himmelskönig sei

Willkommen”. Die Cantate heeft een

onuitwisbare indruk achtergelaten en ik zing

het eerste stuk nog vaak. Ik heb om te

oefenen heel vaak naar You Tube filmpjes

gekeken, waarin Himmelskönig wordt

gezongen. Vervolgens heb ik les genomen bij

Karin Vogelaar. Van alle mooie muziek die wij

bij Vocaliter zingen trekt mij muziek van Bach

het meest aan. Bij sommige passages in die

Page 13: VIVACE - Vocaliter › wp-content › uploads › 2016 › ... · Kwartaalblad van Wassenaar Vocaliter december 2015 1 VIVACE Kwartaalblad van Wassenaar Vocaliter december 2015 INHOUD

Kwartaalblad van Wassenaar Vocaliter december 2015

13

muziek, merk ik dat ik emotioneel word. Is het

de tekst, de structuur, de herhaling, de

toonhoogte, de samenklank? Ik kan het niet

duiden. Het gebeurt soms en niet altijd op de

zelfde plaats in de muziek. Ik vraag me dan af

of meer mensen dit hebben en ik zou dan een

experiment willen doen om alle toonhoogtes

af te tasten om te ontdekken of een bepaalde

toonhoogte iets in mij doet. Ook Gregoriaanse

muziek pakt mij. Ik ben in mijn vroege jeugd

met Rooms-katholieke muziek in de kerk

opgevoed en het heeft net als de Madrigalen

van Monteverdi of muziek van Palestrina en

Byrd een betoverende werking op mij.

Onze uitvoering dit jaar van Die Jahreszeiten

van Haydn liep geweldig. Ik vond het een van

de beste performances van ons koor. De

toehoorders in de zaal waren ook enthousiast.

Een paar mensen vonden de zit wat lang. Ik

vind het ongelofelijk wat Frank tot stand kan

brengen. Aan het begin van de repetitie denk

ik, dat wordt nooit wat en bij de uitvoering

weet Frank ons zo goed te dirigeren, dat er

een fantastisch resultaat wordt bereikt. Ik

weet niet hoe het programma van wat wij

zingen tot stand komt. Ik zou ook wel een

moderner stuk (uit de 20ste eeuw) met

Vocaliter willen zingen zoals bijvoorbeeld de

Carmina Burana (O, Fortuna) van Carl Orff.

Maar als onervaren zanger heb ik geen idee of

dit te hoog gegrepen is of dat het niet in het

repertoire van Vocaliter past.

Muziek is voor mij de ontsnapping aan de

hectiek van het werk. Ik houd mij als

informaticajurist al meer dan twintig jaar bezig

met privacybescherming. In het bijzonder met

het “vertalen” van ethische beginselen en

rechtsregels in computerprogrammatuur en

systeemarchitectuur. Zo wordt op een meer

geautomatiseerde wijze onze privacy

beschermd wanneer er gegevens van ons

worden verzameld, verwerkt en opgeslagen. Ik

maak me al lang zorgen over de erosie van

onze privacy door het gemak waarop mensen

hun persoonlijke gegevens direct of indirect

prijsgeven. Zo kan bijvoorbeeld aan de loop

van iemand worden gezien of hij of zij van

plan is iets in een winkel te kopen, zonder dat

hij of zij zich er van bewust is. Video-opname

apparatuur in winkels detecteren dit en

gecombineerd met het profiel van de

bezoeker in de winkel kunnen verkopers daar

gebruik van maken. Het in alle anonimiteit

winkelen gaat steeds meer tot het verleden

behoren. Het kan leiden tot gebrek aan

keuzevrijheid en autonomie en in het ergste

geval tot de verwording tot

consumentenrobots.

Voor de liefhebbers vermeld ik nog dat op 1

januari 2016 de Wet Datalekken van kracht

wordt en half 2016 binnen de EU de General

Data Protection Regulation. Dit zal grote

gevolgen hebben voor alle organisaties die

gegevens verwerken. Niet voldoen aan de wet

zal leiden tot torenhoge boetes.

Als vrijwilliger lobby ik bij Provincie en

Gemeente voor het niet volbouwen van het

voormalig vliegkamp Valkenburg en het

beschermen van Wassenaarse en Haagse

monumenten tegen afbraak of verminking.

=================================================================================

Colofon

Redactie: Irene Huyts, Marie-France Luchsinger, Tineke de Haas en Jan Elsinga Copij voor het

septembernummer kan tot 29 februari 2016 worden ingeleverd bij [email protected]