Verslag en Achtergrondinformatie van de Wandeling in de

omgeving van Oirschot: Landgoed Baest

17-05-2013

Meanderende Beken, Gemengd Bos, Hoog Gras, Kanaal,

Mariakapel en Landgoed We beginnen de wandeling bij de Theresiakapel aan de Dr J van de Mortellaan.

Theresiakapel De kapel is gebouwd in 1933 door

Henri van de Mortel toenmalige

bewoner van Landgoed Baest als

dank en herinnering voor een

verkregen gunst. Het kapelletje is gebouwd in 1933

en hersteld in 1980

We lopen iets terug over het bruggetje en gaan daar rechts het pad in en volgen zo de Kleine Beerze.

De Beerze is de rode draad door onze wandeling. In het begin lopen we dus langs de

Kleine Beerze, waarbij we de oprijlaan van Huize de Baest kruisen. Even verder komt de Kleine Beerze samen met de Groote Beerze, en gaan beide verder als de Beerze. Even voor dit punt van samenvloeien gaan we over een bruggetje zonder leuning de kleine Beerze over. Deze beekjes stromen dwars door landgoed De Baest. Dit landgoed wordt in het noorden ruw doorsneden door het Wilhelminakanaal. Wat verderop zullen we ook zien dat de Beerze onder dit kanaal wordt doorgeleid.

Wilhelminakanaal Het Wilhelminakanaal is een water in Noord-

Brabant. Het loopt van de Amer bij

Geertruidenberg naar de Zuid-Willemsvaart

tussen Beek en Donk en Aarle-Rixtel en is 68

kilometer lang. Het kanaal is bevaarbaar voor

schepen tot 500 ton. Gemiddeld is het 2,30

meter diep (ondiepste punt: 1,90 meter) en 25 tot 30 meter breed.

De eerste plannen voor een kanaal dat Tilburg

en Eindhoven met de Maas verbindt, dateren

uit 1794, maar het duurde tot 1910 tot werd

begonnen met het graven. Op 16 september

1916 meerde het eerste schip in Tilburg aan

maar het duurde tot 1923 voordat het kanaal voltooid werd. Op 4 april van dat jaar werd het

officieel geopend. Door de opkomst van het vrachtverkeer is de waterverbinding haast

overbodig geraakt

Gelukkig heeft men van de oorspronkelijke plannen om ook de Beerze te kanaliseren

afgezien, zodat dit prachtige stukje landschappelijke natuur is behouden. In plaats daarvan

heeft men aan de oostelijke rand van het landgoed een afwateringskanaal gegraven.

Wij gaan ook het Wilhelminakanaal over bij de ophaalbrug en gaan aan de andere kant weer verder langs de Beerze. Zo komen we uit bij de Kapel van de Heilige Eik, waar vooral in de meimaand nog veel bedevaartgangers komen. Hier houden we even een koffiepauze. (zelf voor de koffie zorgen)

Kapel van de Heilige Eik De kapel is toegewijd aan O.L. Vrouw

van de H. Eik. Het miraculeuze

Mariabeeld dat hier oorspronkelijk

stond, staat nu in de Oirschotse

Petruskerk. Het is een laat-

middeleeuws beeldje, dat in de 15de

eeuw door herders gevonden werd.

Zij plaatsten het in een eik. Al gauw

werden er wonderen mee in verband

gebracht, waardoor de devotie groeide

en het beeldje in een houten kapel

geplaatst werd.

De huidige kapel dateert van 1854.

In 1906 werd ze vergroot. De

toegangsbogen van het nieuwe deel worden gedragen door zuilen die afkomstig zijn van de

St-Petruskerk in het dorp.

Ook aan deze kant van het kanaal lopen we dus nog steeds op het landgoed. De bedoeling was dat we via de volgende ophaalbrug over het Wilhelminakanaal weer van het noordelijk deel naar het zuidelijk deel van het landgoed zouden gaan. Dit kon echter niet doorgaan, zie bij “voorwandeling” waarom niet. We lopen nu weer voor een deel hetzelfde pad terug omdat we weer over dezelfde brug terug moeten als we gekomen zijn

Welkom op Landgoed Baest Mooiste Landgoed van Brabant" (Brabantse Monumentenprijs 1997) Landgoed Baest is gelegen in de gemeente Oirschot, tussen Tilburg en Eindhoven. Het Landgoed is zo’n 400 hectare groot, grotendeels bestaand uit bos, weiden en waterpartijen. Een enclave: het hoofdhuis en diverse gerestaureerde bijgebouwen vormen tezamen een idyllische, van oorsprong Middeleeuwse nederzetting. Het aantrekkelijke Huis te Baest, gebouwd begin 16e eeuw, in de 18e eeuw aangepast, is omgeven door een historische tuin. De monumentale 18e eeuwse Eikehoef, verscholen in het Landgoed, is beschikbaar voor recepties, lunches, diners, huwelijkssluitingen, vergaderingen, bedrijfspresentaties en seminars. Desgewenst is het mogelijk om op afspraak een rondleiding door de indrukwekkende tuin te krijgen.

Geschiedenis Landgoed Baest kent een geschiedenis van 800 jaar. Het landgoed is ontstaan in de 12e

eeuw door de abdij van Berne en later uitgebreid door de abdij van Tongerlo, Na 1559 komt de abdij van Tongerlo in het bezit van Bisdom ’s-Hertogenbosch. Het werd door de bisschoppen gebruikt als zomerhuis, buitenplaats, om de stad te ontvluchten. Er werd gefluisterd als ‘lusthof’. Dit duurde niet lang: de bezetting van ’s-Hertogenbosch in 1629 maakte hieraan een einde. Alle kerk- en kloostergoederen werden verkocht aan particulieren.

Landgoed Baest is in verschillende handen geweest voor dat in 1774 Johannes Baptist van Bommel het kocht. Het bestond uit 1 herenhuysinge en 2 hoeves met omliggende landerijen en bos. Zijn schoonzoon, Paulus Emmanuel de la Court heeft een groot aandeel gehad in de aanleg van de omliggende bossen. En in die periode zijn er nog eens 3 boerderijen bijgebouwd. De Beukehoef, de Lindehoef en de Masthoef. Het landgoed komt in 1848 in handen van zoon Leopoldus. Het huis wordt verbouwd tot het huidige formaat. Daarnaast

voert Leopoldus voor die tijd een aantal nieuwe ontwikkelingen door, vloeiweides. Zijn zoon Willem erft in 1865 een deel van het landgoed. Samen met zijn moeder, zij heeft het andere deel. Zij experimenteren ook met nieuwe bosbouwtechnieken en breiden de gronden uit door aankopen. Willem laat alles in 1913 achter aan zijn twee neven Arnoldus en Emmanuel. Het landgoed zou in tweeën gesplitst worden maar voordat dat kon gebeuren is Emmanuel overleden en is alles naar Arnoldus gegaan. In 1932 is Arnoldus kinderloos gestorven en komt het bezit bij zijn neef Jan van de Mortel terecht. De vader van de huidige eigenaar Jan-Hein van de Mortel. Landgoed Baest is dus bijna 250 jaar in dezelfde families. In die 250 jaar is er een landschapspark ontstaan met elementen uit de 17e en 18e eeuw. De strakke lanenpatronen zijn daar een voorbeeld van. Rond 1800 gaat de familie met de mode mee en ontstaan er in het park hier en daar ook stukjes landschapsstijl, kronkelende paden, met doorzichten naar de Beerze, weides of woeste grond. Rond 1850 (de overgang van Paulus naar Leopoldus) worden er nog een aantal lanen toegevoegd In 1962 als het in handen komt van de heer van de Mortel (huidige eigenaar) begint hij met een restauratie van de woningen en boerderijen. Rondom het landhuis wordt een prachtige tuin aangelegd en elementen zoals de moestuinmuur hersteld, zodat dit unieke historische park zijn vorm ook voor de toekomst blijft behouden. Voorwandeling

De voorwandeling op donderdag 2 mei was een wandeling vol verrassingen. Bij de H Eik, waar we pauzeerden kwam tegelijk met ons Toon Hopstaken met zijn groep fietsers van de PVGE aan. Even gezellig gekletst. We waren nog maar net bij de H Eik vertrokken voor het vervolg van de wandeling of we kwamen bij de eerste verandering in de geplande route; we moesten hier over een nieuw aangelegd hangbruggetje, dat zag er wel aardig uit en we hoefden de route gelukkig niet veel te

veranderen. We gingen weer verder richting Wilhelminakanaal, waar we weer terug over het kanaal moesten. Tot onze grote schrik was deze brug echter verdwenen en moesten we daardoor drie kilometer langs het kanaal lopen om weer terug te komen bij de brug waar we eerder over heen gekomen waren. Dat was voor de route een groot probleem, want de route langs het kanaal was vrij saai.

Ook aan de kant van het kanaal waar landgoed het Baest lag, waren alle paden waarover we om het landgoed heen konden lopen verboden privé-terrein. Dus zat er niets anders op dan langs de Beerze weer dezelfde route terug te lopen, waarover we gekomen waren. Dat is echter wel een heel mooi stuk, dus zo erg is dat niet. We hebben er nog wat aangebreid, en ten noorden van het kanaal hebben we de terugweg ook wat veranderd. Toen ik thuis was ben ik natuurlijk meteen op internet gaan kijken wanneer die brug is verdwenen. Ik vond toen dat deze brug Kattenberg heette en dat hij in 2011 al gedeeltelijk verwijderd was. In 2012 hebben ze de fundamenten verwijderd en nu is niet meer te zien dat er ooit een brug met brugwachtershuisje is geweest. zie: http://www.rws.nl/actueel/nieuws_en_persberichten/2010/december2010/brug_kattenberg_over_wilhelminakanaal_wordt_verwijderd_in_het_weekend_van_18_en_19_december.aspx

De rododendrons bloeiden nog niet helaas, evenmin als de gele lis. Misschien over 14 dagen??? Wel zagen wel enkele randen met bosanemoon en speenkruid.

Wilt u vast in de stemming

komen bekijk dan: http://www.youtube.com/watch?v=SNqT2KiMXbQ

bosanemoon

Sites die ik dankbaar gebruikt heb bij het samenstellen van dit verslag en waaruit je nog meer informatie kunt putten http://gpswalking.nl

http://nl.wikipedia.org/wiki/Baest

http://nl.wikipedia.org/wiki/Wilhelminakanaal

De wandeling.

Donderdag 16 mei had het de hele dag geregend, en het was spannend of het weer op 17 mei wat

beter zou zijn. ’s Morgens om 9 uur gaf buienradar aan dat het tot ca. 12 uur droog zou blijven,

dus wandelen maar. Met 26 wandelaars hebben we een heerlijke wandeling gehad, in een

prachtige omgeving, alleen het laatste stukje hebben we overgeslagen, omdat toen de eerste

druppels begonnen te vallen.

Chris Pennings

WANDELING LANDGOED BAEST 17-05-2013