landgoed in 3D
16
Landgoed in 3D! Perspectief dankzij een nieuw samenspel tussen overheid en particuliere landgoederen
-
Upload
kien-van-hoevell-tot-westerflier -
Category
Technology
-
view
1.203 -
download
0
description
position paper voor landgoederen als maatschappelijk bevlogen ondernemingen
Transcript of landgoed in 3D
Landgoed in 3D!
Perspectief dankzij een nieuw samenspel tussen overheid en particuliere landgoederen
2
Fo
to o
msla
g v
an b
uitenpla
ats
Volle
nhoven (
Kie
n v
an H
övell)
.
Fo
to d
eze p
agin
a v
an u
itzic
ht
bij
lan
dgoed V
ilste
ren (
n1c0la
s v
an f
lickr.
com
).
3
Nieuw perspectief in 3D
Het platteland ontwikkelt zich tot de buitenplaats van onze stedelijke
samenleving. Veel mensen zoeken hier naar een plek voor een functie. De
overheid heeft een belangrijke rol bij het reguleren van het gebruik van de
schaarse buitenruimte. Zo neemt zij stelling bij urgente vraagstukken zoals
de herbestemming van gebouwen, de kwaliteit van milieu, landschap en
leefbaarheid, de wateropgave, cultuurhistorie, zorg en educatie, de rol van
toerisme en recreatie in buitengebieden, economische duurzaamheid en nog
veel meer. Deze tijd vraagt daarom van de landelijke, provinciale en lokale
overheden slagvaardigheid en een intelligente ontwikkelingsstrategie. In
deze arena, waar samenhang vitaal is en waar ook de mondige burger
opkomt voor zijn belangen, kan de particuliere landgoedeigenaar een rol
spelen.
De particuliere landgoedeigenaar leidt een onderneming die onder grote
ruimtelijke en financiële druk staat. Hij heeft een vaak generaties lange
ervaring op het terrein van multifunctionele inrichting en beheer en is
integrator in ruimte, in functie en in tijd. Duurzame keuzen worden gemaakt
met respect voor de historie en met het besef dat de effecten van zijn
handelen door de generatie van morgen gedragen zullen worden. Een
integrale benadering, persoonlijke bezieling en het streven naar continuïteit
door een effectieve inzet van middelen, vormen samen het hart van deze
solide praktijk. Dit beginsel zorgt ervoor dat het landgoed telkens kan blijven
inspelen op de eigentijdse wensen van de samenleving, zonder zijn
fundamentele koers te verlaten. Hier ligt de kern van het professionele
handelen van de particuliere landgoedeigenaar.
Een groeiend aantal particuliere landgoedeigenaren is zich bewust van de
grote vraagstukken van deze tijd en ziet het als een uitdaging om de kracht
van landgoederen in te zetten voor de nieuwe maatschappelijke opgaven.
In deze brochure presenteren wij u de kansen van deze benadering en
nodigen we u uit om met ons hierover in gesprek te gaan.
4
Door met een 3D bril te kijken ontstaat perspectief.
5
Wat is 3D?
3D staat voor driedimensionaal; een verschijnsel dat de vlakke dimensie
overstijgt en dat perspectief vertoont. Deze ruimtelijke benadering dient als
metafoor voor het pluriforme karakter en de potenties van particuliere
landgoederen. En voor de vraag hoe de samenleving als geheel hieruit méér
profijt kan halen.
Deze vraag kan overigens alleen worden beantwoord wanneer
landgoedeigenaren én overheden de handen ineen slaan en bereid zijn om
samen op te trekken. Veel hangt dus af van de verbinding en het samenspel
tussen beide. 3D kijken leidt tot synergie. Het vertegenwoordigt een nieuwe
attitude bij de integrale benadering van de landgoedproblematiek in deze
tijd. Het biedt particulieren, de overheid en alle overige relevante partners de
ruimte om de visionaire opgaven van particuliere landgoederen opnieuw
tegen het licht te houden en om samen creatiever na te denken over de
toegevoegde waarde van deze landgoederen in de maatschappij.
Metafoor van 3D
De 3D-bril is ontwikkeld als een creatief gereedschap waarmee
onverwachte, prachtige beelden ontstaan. Dit systeem, dat aanvankelijk uit
twee gekleurde glazen bestond, wordt nu voor dit initiatief gebruikt als
metafoor voor een nieuwe manier van samenwerken.
Het rode gedeelte van de bril vertegenwoordigt het collectief van
landgoedeigenaren en hun samenwerkende partners (ANV’s, LTO en
TBO’s), het blauwe de overheid (Rijk, Provincies, Gemeenten en de
Waterschappen)
Het montuur, dat de twee verbindt, maakt dat de kijker door twee
verschillende glazen een schitterend perspectiefbeeld te zien krijgt in 3D.
6
Fo
to e
ducatie
pro
ject
op la
ndgoed G
roots
tal (K
ien v
an H
övell)
.
Particuliere landgoederen bieden excellente kansen
om de veelheid aan sectorale doelen langdurig en
daarmee duurzaam met elkaar te verbinden.
7
Waarom 3D?
De hoge waarde van particuliere landgoederen wordt door veel mensen als
vanzelfsprekend ervaren. Men weet echter vaak weinig over de problematiek
die voortkomt uit het vele sectorale beleid dat separaat op het landgoed
inwerkt. Het huidige overheidsbeleid vertaalt zich helaas nog steeds, hoe
integraal ook bedoeld, in sturing op losse onderdelen. Het resultaat is een
versnipperde situatie gericht op het optimaliseren van afzonderlijke functies:
hectaren landbouw, op locatie vastgelegde natuurdoelen, woningbouw etc.
Bevlogen en bezielde eigenaren en beheerders van landgoederen hebben
de sleutel voor het oplossen van dit probleem in handen: 3D kijken!
De huidige crisissen op het gebied van milieu en economie leren dat
ontwikkelingen, op welke schaal dan ook, onvermijdelijk op elkaar inwerken.
Bewustzijn van omgevingsfactoren en de hoge complexiteit daarin moeten
gezamenlijk worden omarmd, willen we adequate antwoorden vinden voor
de urgente problemen van deze tijd. 3D kijken helpt om gevestigde
maatschappelijke patronen te doorbreken en zo nieuwe
samenwerkingsstructuren een kans te geven.
Voor de landgoedeigenaren betekent dit dat zij met open vizier en met
behulp van het 3D kijken op zoek gaan naar nieuwe kansen voor de
maatschappelijke inbedding van hun landgoed en daarvoor bereid zijn om
bredere allianties op te zoeken.
Voor de overheid betekent het dat een transitie wordt gemaakt van sectoraal
beleid naar een meer integrale benadering van de particuliere landgoederen.
In de praktijk zal dit betekenen dat de focus op de toepassing en naleving
van afzonderlijke regels plaats maakt voor bredere kaders waarbinnen met
landgoedeigenaren (prestatie)afspraken kunnen worden gemaakt, die de
samenleving ten goede komen.
Synergie kan ontstaan, wanneer er een daadwerkelijk effectief samenspel
ontstaat tussen partijen. Vertrouwen is de basis voor deze samenwerking.
8
Fo
to o
msla
g
landgoed G
roots
tal (K
ien v
an H
övell)
.
Op een particulier landgoed worden van oudsher
meerdere functies gecombineerd; van landbouw,
veeteelt, natuur tot zorg. Deze zijn samengebracht in
één economische entiteit die zichzelf kan bedruipen en
die daarmee borg staat voor een duurzame
instandhouding. Door deze combinatie van functies
kunnen landgoederen een belangrijker rol spelen in de
relatie stad - land.
9
Voor wie is 3D?
3D kijken wordt al toegepast door bevlogen en bezielde eigenaren en is bij
uitstek geschikt voor eigenaren die hun landgoed een plek willen in geven
de stedelijke samenleving van de 21ste
eeuw.
Het is het domein van de inventieve ondernemer, die geoefend is in de
ontwikkeling en uitvoering van grensverleggend en duurzaam beheer.
Buitenplaatsen waren van oudsher plaatsen waar innovaties plaatsvonden.
Nog altijd zijn het plekken waar eigenaren pionieren naar effectieve vormen
van beheer en nieuwe functies zoeken voor gebouwen en landschap. De
grootte van het landgoed is daarbij minder relevant, het gaat vooral om de
instelling van de eigenaar.
Overheden worden uitgenodigd om samen met de particuliere
landgoedeigenaar 3D te kijken en samen een visionair toekomstperspectief
te ontwikkelen.
Zo kunnen op een doeltreffende en efficiënte manier diverse functies
(cultuur, educatie, landschap, natuur, recreatie, waterberging, etc.) in
samenhang met elkaar en voor de langere termijn worden gerealiseerd.
10
Fo
to v
an la
ndgoed M
iddachte
n (
mberg
isch
van flic
kr.
com
).
11
Particuliere landgoederen zijn belangrijker dan vaak
gerealiseerd wordt. Ze bevatten belangrijke
cultuurgoederen, agrarische gronden, waterbergingen,
natuur, woningen en bieden ruimte aan recreanten en
mogelijkheden voor educatie.
Volgens de gegevens van LNV bestrijkt het totale
areaal van landgoederen circa 125.000 hectare .
Hiervan ligt ongeveer 95% in de EHS.
Landgoedeigenaren beheren daarmee bijna 20% van
de totale EHS. Dit aandeel is iets groter dan
bijvoorbeeld Natuurmonumenten (circa 100.000
hectare) en de provinciale Landschappen (circa
90.000 hectare).
12
De opgaven van 3D
3D kijken is logisch maar niet altijd even makkelijk. Enkele landgoederen
brengen het al in praktijk. Zij lopen echter tegen veel regels aan. Tegelijk is
grotere groep landgoedeigenaren zich, net als veel andere Nederlanders,
nog niet bewust van de kansen die 3D kijken biedt. Ook voor overheden
liggen er veel kansen die opgepakt kunnen worden. Als initiatiefnemers
hebben wij daarom enkele opgaven geformuleerd die ieder afzonderlijk kan
uitvoeren en ook enkele aandachtspunten benoemd waar gezamenlijk aan
zou moeten worden gewerkt. Deze opgaven zijn:
Landgoedeigenaren
realiseren de EHS op een wijze die ook economisch duurzaam is;
ontwikkelen een visie voor hun landgoed die, naast de instandhouding
van het eigen bezit, ook gericht is op de ontplooiing van meervoudig
maatschappelijk rendement;
bezitten en ontwikkelen waarden die als product of als gedachtegoed
gedeeld kunnen worden met een breder publiek;
maken inzichtelijk op welke onderdelen multifunctioneel beheer leidt
tot een maatschappelijke meerwaarde. Hierbij valt o.a. te denken aan
bedrijfsvoering die wordt gecombineerd met educatie en beleving;
stellen zich nadrukkelijker als gastheer of -vrouw op en beraden zich op
nieuwe vormen van communicatie met hun bezoekers, waardoor deze
zich eerder te gast voelen en eerder geneigd zullen zijn om waardering
te tonen voor het gebruik;
zoeken collega’s en klanten op en verleiden andere landgoedeigenaren
om voortaan proactief 3D te gaan zien.
13
Fo
to v
an k
unstm
anifesta
tie T
uin
der
Luste
n o
p la
ndgoed S
ingra
ven
(Joris H
ol)
.
Particuliere landgoederen vormen steeds vaker ook
het platform voor hoogstaande kunstmanifestaties en
culturele programma’s.
14
Overheden
erkennen, benutten en vertrouwen op de duurzame kracht die uitgaat
van particuliere landgoederen;
ervan uitgaande dat wetten en regels voorlopig sectoraal blijven is het
des te belangrijker dat individuele ambtenaren en bestuurders integraal
blijven denken!
spannen zich in om de bureaucratie waarmee landgoedeigenaren bij het
oprichten en beheren van landgoederen geconfronteerd worden, terug te
dringen;
zijn bereid om in afzonderlijke gevallen de focus op regelgeving te
verleggen naar heldere (prestatie)afspraken op maat.
Vraagstukken die samenwerking behoeven
Naast opgaven zijn er ook nog diverse vraagstukken. In samenwerking met
overheden, landgoedeigenaren en andere betrokken partijen zou voor de
volgende vraagstukken oplossingen moeten worden gezocht:
Hoe kunnen landgoedeigenaren de ruimte krijgen om sectoraal beleid
integraal op te pakken, met daarbij voldoende ondernemersruimte?
Overheden benutten met tijdelijke subsidies de mogelijkheden van
landgoederen niet optimaal. Welke vorm van stimulering (of
partnerschap) past beter?
Door de jaren heen is de NSW diverse malen aangepast, vaak om
misbruik in te tomen. Vrijheden voor het maken van goede keuzes geeft
ook ruimte voor misbruik. Een pilot met overheden en
landgoedeigenaren voor nieuwe (passende) afrekenmethodes is nodig.
Dit is direct een handreiking aan landgoedeigenaren die nu “stoeien” met
ingewikkelde regelgeving en (onnodig) tekort aan financiën.
Op zoek naar een nieuw contact tussen landgoedeigenaren en burgers
en naar nieuwe applicaties waarmee actuele maatschappelijke thema’s
verbonden worden aan de duurzame (lange termijn) aanpak van
landgoederen.
Hoe kunnen landgoederen inspelen op de wensen van de vluchtige
samenleving zonder bloot gesteld te worden aan de waan van de dag?
15
Fo
to v
an la
ndgoed M
arie
nw
aerd
t (S
tijn
van f
lickr.
com
).
16
Initiatiefnemers
Willem de Beaufort GPG / FPG, o.a. landgoed Beekzicht
Liesbeth Cremers Landgoed Vilsteren
Kien van Hövell tot Westerflier Landgoed Grootstal
Charlotte Rauwenhoff Landgoed Tongeren
Het project wordt gefinancierd door het ministerie van LNV en begeleid door
adviesbureau Wing.
Wat gaan we doen?
De missie van de initiatiefnemers is het verbreden van de perceptie over
landgoederen. In 2010 en 2011 wordt daarom term 3D gelanceerd en verder
uitgewerkt volgens de volgende stappen:
1. Lancering 3D in de eigen landgoederen achterban
2. In gesprek met overheden. Stakeholders bij de overheid uitnodigen tot
een nieuwe manier van kijken en handelen en hen interesseren voor
nieuwe vormen van samenwerking.
3. Komen tot concrete afspraken over verdere uitwerkingen met alle
partijen.
Contact
Voor vragen over 3D kunt u contact opnemen met Kien van Hövell
([email protected] / 06-55820089) of met Harm Luisman van
adviesbureau Wing ([email protected] / 0317-465207).
