VEROUDERING EN VERNIEUWING KLASSIEKE VRAGEN OVER SAMENLEVINGEN HERIJKT Wout Ultee Radboud...

VEROUDERING EN VERNIEUWING

KLASSIEKE VRAGEN

OVER SAMENLEVINGEN HERIJKT

Wout Ultee

Radboud Universiteit Nijmegen

Conferentie De toekomst van de sociologie

19-4-2004 Trippenhuis Amsterdam

VERNIEUWEN DAT MOET VAN BIJ

‘DE TIJD’ DE VRAGEN VAN DE SOCIOLOGIE VEROUDEREN OMDAT DE TIJDEN VERANDEREN

ETHOS GEGEVENS, WETENSCHAP THEORIEËN,

VRAGEN:STILSTAND IS ACHTERUITGANG

SCHUYT EN GEGEVENS, REDACTIE THEORIEËN, M&M VRAGEN:

EEN ‘FRISSE’ SOCIOLOGIE

VERNIEUWEN MOET OOK VAN: BIJ: HOE:

NWO-GROOT GEGEVENS GEEN (GESTAPELDE) DWARSDOORNSNEDEN EN RETROSPECTIEVE ENQUÊTES MEER, VANAF NU PANELS

NWO-AANDACHT THEORIEËN WEG RATIONELE- KEUZETHEORIEËN,

WEL EVOLUTIONAIRE VERKLARINGEN

MINISTER VRAGEN MINDER UNIVERSITEIT, MEER BEDRIJFSLEVEN, OVERHEID, MIDDENVELD

VERNIEUWEN, KAN DAT ZO MAKKELIJK EN IS HET

GEWENST?

* NIET ALLE DIRIGENTEN KUNNEN ZIN KRIJGEN

* DIRIGENTEN MAKEN FOUTEN

* EEN VAK ZONDER LIJN IN DE VRAGEN HANGT ALS LOS ZAND AAN ELKAAR

* EEN SOCIOLOOG DIE VAAK VAN VRAGEN WISSELT, BOUWT GEEN DESKUNDIGHEID OP

DILEMMA:

KLASSIEKE VRAGEN

VERSUS

BRANDNIEUWE KWESTIES

DE SOCIOLOGIE IS EEN VAK MET EENHEID OMDAT HET SINDS DE ENGELS-SCHOTSE EN FRANSE

VERLICHTING DRIE KLASSIEKE VRAGEN KENT



ONGELIJKHEID,

COHESIE EN

RATIONALISERING

HOE KUNNEN DE HOOFDVRAGEN VAN DE SOCIOLOGIE WORDEN

VERNIEUWD?



ONGELIJKHEID,

COHESIE EN

RATIONALISERING

HOE KUNNEN DE HOOFDVRAGEN VAN DE SOCIOLOGIE WORDEN

VERNIEUWD?



ONGELIJKHEID,

COHESIE EN

RATIONALISERING

HOOFDVRAGEN ZIJN OVERKOEPELENDE PROBLEMEN MET DEELVRAGEN

OPLOSSING:

CRITERIA VOOR PROBLEEMKEUZE

OVERKOEPELENDE VRAGEN

TEGENSPRAAKPROBLEMEN

DIEPERE VRAGEN

DUBBELVRAGEN

ONAFFE VRAGEN EN HAMVRAGEN

OUDE EN NIEUWE DEELVRAGEN

Zie Ultee 1974 en Ultee 2001 over logische structuur vragen

ONGELIJKHEIDSVRAAG SINDS FERGUSON, MILLAR, ENGELS & MARX, SOMBART, WEBER

ONGELIJKHEDEN IN WAT TUSSEN WIE EN WIE?

ONGELIJKHEID SINDS FERGUSON, MILLAR, ENGELS & MARX, SOMBART, WEBER

ONGELIJKHEID

FEITELIJKEVERSCHILLEN


ONGELIJKHEID


WETTELIJKE ONDER-

SCHIKKING


ONGELIJKHEID


WETTELIJKE ONDER-

SCHIKKING

MEER VRIJHEID,GERINGERE

VERSCHILLEN?


ONGELIJKHEID


WETTELIJKE ONDER-

SCHIKKING


VERSCHILLEN?

SPREIDINGVERSCHILLENÉÉN TIJDPSTIPÉÉN PERSOON


ONGELIJKHEID


WETTELIJKE ONDER-

SCHIKKING


VERSCHILLEN?


ABSOLUUT


ONGELIJKHEID


WETTELIJKE ONDER-

SCHIKKING


VERSCHILLEN?


ABSOLUUT RELATIEF


ONGELIJKHEID


WETTELIJKE ONDER-

SCHIKKING


VERSCHILLEN?


ABSOLUUT RELATIEF

MOBILI-TEIT


ONGELIJKHEID


WETTELIJKE ONDER-

SCHIKKING


VERSCHILLEN?


ABSOLUUT RELATIEF

OPENHEID

MOBILI-TEIT


ONGELIJKHEID


WETTELIJKE ONDER-

SCHIKKING


VERSCHILLEN?


ABSOLUUT RELATIEF

OPENHEID

MOBILI-TEIT

CONNU-BIUM

OUDE VARIATIES OP VRAGEN OVER VRIJHEID EN ABSOLUTE

OF RELATIEVE INKOMENS



* WAAROM IN 1850 IN ENGELAND BIJ VRIJE ARBEIDSMARKT DALING NAAR HONGERLONEN?




* ROND 1900 LONEN OMLAAG IN KOLONIËN EN DAAROM VOORUIT IN MOEDERLANDEN?




* ROND 1900 LONEN OMLAAG IN KOLONIËN EN DAAROM VOORUIT IN MOEDERLANDEN?

* ROND 1960, WEGENS VRIJHANDEL IN GRONDSTOFFEN, RELATIEVE INKOMENSVERSCHILLEN KLEINER IN LANDEN MET HOOFDZETELS MULTINATIONALS, GROTER IN LANDEN MET NEVENVESTIGINGEN?

NIEUWE VARIATIES OP VRAGEN OVER VRIJHEID EN INKOMENS


SINDS 1975, WEGENS VRIJHANDEL IN EIND-PRODUCTEN, GROTERE VERSCHILLEN IN LONEN IN LANDEN MET HOGE LONEN (EN MET LAGE)?



SINDS 1973, WEGENS OPEC KARTEL EN ONVRIJE HANDEL IN GRONDSTOF OLIE, GROTERE

INKOMENSVERSCHILLEN IN OLIEARME LANDEN?



SINDS 1973, WEGENS OPEC KARTEL EN ONVRIJE HANDEL IN GRONDSTOF OLIE, GROTERE

INKOMENSVERSCHILLEN IN OLIEARME LANDEN?

ROND 2000, WEGENS BELEMMERINGEN HANDEL LANDBOUWPRODUCTEN VAN ARM NAAR RIJK,

STAGNERENDE INKOMENS BOEREN ARME LANDEN?

UITWAAIERENDE PROBLEMEN

NOG MEER VOORUITGANG: VAN VRAGEN OVER

MARKTEN EN INKOMENS


TWEE LAATSTE VRAGEN

MEESTBELOVEND



MARKTEN EN INKOMENS

NAAR VRAGEN OVER STATEN EN INKOMENS


TWEE LAATSTE VRAGEN

MEESTBELOVEND



MARKTEN EN INKOMENS

NAAR VRAGEN OVER STATEN EN INKOMENS EN

NAAR VRAGEN OVER GEZINNEN EN INKOMENS


TWEE LAATSTE VRAGEN

MEESTBELOVEND

ALS MARKTEN VRIJER ZIJN, SORTEREN ZORGMAATREGELEN VAN DE STAAT DAN

MINDER EFFECT?


MINDER EFFECT OP INKOMENSVERCHILLEN?

ALS GETROUWDE VROUWEN BETAALD WERK GAAN VERRICHTEN, HOEVEEL GROTERE VERSCHILLEN IN HUISHOUDINKOMEN?


MINDER EFFECT OP INKOMENSVERSCHILLEN?

ALS GETROUWDE VROUWEN BETAALD WERK GAAN VERRICHTEN, HOEVEEL GROTERE VERSCHILLEN IN HUISHOUDINKOMEN?

ALS HOGER GEBOORTECIJFER IN ARME LANDEN DOOR KATHOLICISME EN ISLAM,

DAN MEER LAGE INKOMENS?

DIEPERE PROBLEMEN

VIER GENERATIES MOBILITEITSVRAGEN

DIEPERE PROBLEMEN


DOOR TECHNISCHE VOORUITGANG, MEER VRAAG NAAR GESCHOOLDE ARBEID EN MEER SOCIALE STIJGING?

DIEPERE PROBLEMEN



MEER STIJGING DOOR MEER VRAAG VAN WERKGEVERS OF DOOR STUDIEBEURZEN STAAT?

DIEPERE PROBLEMEN




HEBBEN STUDIEBEURZEN STAAT BEPERKT EFFECT OMDAT RIJKE OUDERS CULTURELE BAGAGE BENUTTEN?

DIEPERE PROBLEMEN




HEBBEN STUDIEBEURZEN STAAT BEPERKT EFFECT OMDAT RIJKE OUDERS CULTURELE BAGAGE BENUTTEN?

OF HEEFT VERLENGING LEERPLICHT STAAT BEPERKT EFFECT OMDAT 16-JARIGE KINDEREN ZICH

NIET LATEN DWINGEN?

ER ZIJN DELEN VAN DE ONGELIJKHEIDVRAAG DIE OOK DELEN VAN DE COHESIEVRAAG ZIJN


DAT SPREEKT NIET TEGEN DE STELLING VAN DRIE HOOFDVRAGEN, MAAR MAAKT SNELLE

VOORUITGANG MOGELIJK EN THEORIEËNPLURALISME

DE PARADOX VAN INTEGRATIE EN COHESIE: ALS IEDER LID VAN EEN SAMENLEVING HECHTE

BANDEN MET DE EIGEN GROEP HEEFT, HEBBEN DE GROEPEN ZWAKKE BANDEN MET ELKAAR


DAT SPREEKT NIET TEGEN DE STELLING VAN DRIE HOOFDVRAGEN, MAAR MAAKT SNELLE

VOORUITGANG MOGELIJK EN THEORIEËNPLURALISME

VOORBEELD DUBBELVRAAG: WIE TROUWT MET WIE?

ANDER VOORBEELD: WIE IS BEVRIEND MET WIE?



(ONAF) DERDE VOORBEELD:

WIE KRIJGT GESCHENKEN?

WIE GEEFT GESCHENKEN?






TOEKOMSTIGE HAMVRAAG






TOEKOMSTIGE HAMVRAAGWIE KRIJGT VAN WIE GESCHENKEN? =

WIE GEEFT AAN WIE GESCHENKEN?

ANDERE ONAFFE COHESIEVRAAG:

WIE IS LID VAN EEN VERENIGING?

ANDERE ONAFFE COHESIEVRAAG:

WIE IS LID VAN EEN VERENIGING?

TOEKOMSTIGE HAMVRAAG:

ALS LID, HEBBEN ANDERE LEDEN ZELFDE ACHTERGROND?

=

HOE HOMOGEEN, HETEROGEEN IS LIDMAATSCHAP VAN EEN VERENIGING?

WEER EEN ONAFFE VRAAG: HOEVEEL VRIENDEN HEB JE

EN HELPEN ZE JE?


EN HELPEN ZE JE?

BEVINDING: ALS GEHOLPEN DOOR VRIEND, DAN LAGERE BAAN, ALS HELPER ZELF HOGER, JIJ OOK


EN HELPEN ZE JE?

BEVINDING: ALS GEHOLPEN DOOR VRIEND, DAN LAGERE BAAN, ALS HELPER ZELF HOGER, JIJ OOK

TOEKOMSTIGE HAMVRAAG:WIE IS BEVRIEND MET WIE EN

ALS JE HOGERE VRIENDEN HEBT, HELPEN ZE DAN WEL,

EN ALS EEN RIJKERE HELPT, WORD DIE DAN OMLAAGETROKKEN?

LAATSTE ONAFFE EN AFFE VRAGEN OVER COHESIE

EERST: WIE OVERTREEDT WETBOEK ARTIKEL X?



DAN: WIE SLACHTOFFER OVERTREDING ARTIKEL X?



DAN: WIE SLACHTOFFER OVERTREDING ARTIKEL X?

TOEKOMSTIGE HAMVRAAG:WIE VERMOORDT WIE?

WIE DOOR WIE VAN TASJE BEROOFD?

WAAROM ROND 1900 MEESTE VORMEN RATIONALISERING

IN WESTEN VERDER DAN ELDERS OP AARDE?



VELEN BETOOGDEN DAT RATIONALISERINGSPROBLEEM

VERKEERD IS, ARGUMENTEN NIET STEEKHOUDEND



VELEN BETOOGDEN DAT RATIONALISERINGSPROBLEEM

VERKEERD IS, ARGUMENTEN NIET STEEKHOUDEND

WEL: RATIONALISERINGSPROBLEEM IS OVERKOEPELEND PROBLEEM

MET SLECHT ONDERSCHEID TUSSEN DEELVRAGEN

OUDE DEELVRAGEN RATIONALISERING

RATIONALISERING

VRIJERE MARKTEN EN

ECONOMISCHE GROEI

MEERFORMELE STAAT ENBUREAU-

CRATISERING

TECHNISCHEVOORUIT-

GANG

NIEUWE DEELVRAGEN BINNEN OUDE STRUCTUUR RATIONALSERINGSVRAAG

RATIONALISERING

ONTTOVERINGWERELD

SECULARISERING

NIEUWE DEELVRAGEN BINNEN OUDE STRUCTUUR RATIONALSERINGSVRAAG

RATIONALISERING

ONTTOVERINGWERELD

SECULARISERING

TECHNISCHE VOORUITGANG

SNELHEID OVERGANG NAAR KENNISSAMENLEVING

VERDEDIGENDE SECULARISERINGSVRAGEN KOMENDE TIJD NEDERLAND


NU IN NEDERLAND VERANDERINGEN BIJ KERKGANG EN GEMENGDE HUWELIJKEN

MINDER SNEL?


NU IN NEDERLAND VERANDERINGEN BIJ KERKGANG EN GEMENGDE HUWELIJKEN

MINDER SNEL?

VERANDERINGEN BIJ GELOOF IN GOD LANGZAMER EN NOG LANGZAMER ALS

REKENING WORDT GEHOUDEN MET GELOOF IN HOGERE KRACHTEN?

AANVALLENDE VRAGEN OVER SECULARISERING


GEMIDDELDE NEDERLANDER MEER SECULIER, MAAR HOE MET PERCENTAGE PRECIEZEN?



HOE KAN DAT: VERENIGDE STATEN MINDER SECULIER DAN NEDERLAND, MAAR OOK:

WAAROM IN GODSDIENSTIG AMERIKA ZOVEEL MISDAAD?



HOE KAN DAT: VERENIGDE STATEN MINDER SECULIER DAN NEDERLAND, MAAR OOK:

WAAROM IN GODSDIENSTIG AMERIKA ZOVEEL MISDAAD?

WAAROM GAAT ‘SAMEN OP WEG’ IN SOMMIGE PLAATSEN IN NEDERLAND

GEPAARD MET KERKSCHEURING?

HOE VOORAANSTAAND

IS NEDERLAND NU ALS KENNISSAMENLEVING

EN ZIJN ER MANIEREN WAAROP DE STAAT

DIE PLAATS IN DE TOEKOMST KAN VERBETEREN?

HOE VOORAANSTAAND

IS NEDERLAND NU ALS KENNISSAMENLEVING

EN ZIJN ER MANIEREN WAAROP DE STAAT

DIE PLAATS IN DE TOEKOMST KAN VERBETEREN?

TEGENSPRAAKPROBLEEM:

IN FINLAND LEERLINGEN MIDDELBARE SCHOLEN BESTE BIJ INTERNATIONALE TOETSEN,

MAAR LERAREN GEMIDDELD SALARIS

SLECHTE EN MINDER SLECHTE AANWIJZINGEN KENNISSAMENLEVING

INSPANNING UITGAVEN ONDERWIJS

BESCHIKBAARHEID AANTAL ONDERZOEKERS

RESULTAAT OCTROOIEN

RESULTAAT SCHOLEN WISKUNDE TOETSEN

RESULTAAT BEVOLKING INTERNET AANSLUITING

INTERNET GEBRUIK

LEZEN NEDERLANDS

LEZEN ENGELS

WANPRESTATIES ONLEESBARE HANDLEIDINGEN

FALEN TECHNIEK KRANTEBERICHTEN OVER UITVALLEN STROOM, STADION ZONDER GRAS, LEKKENDE TRAMTUNNEL, SOFTWARE MET BUGS

STATISTIEKEN OVER BINNEN BEDRIJVEN AFGEKEURDE PRODUCTEN

BESTE AANWIJZINGEN LAGERE PLAATS, WELLICHT OOK TE BEÏNVLOEDEN DOOR OVERHEID

NIEUWE DEELVRAGEN RATIONALISERING

RATIONALISERING


RATIONALISERING

OPTIMALE VOORTBRENGING

PRIVATE GOEDEREN DOOR MARKT?


COLLECTIEVEGOEDEREN DOOR STAAT?


RATIONALISERING





GEEN GEBEDEL DOOR GELDSTEUN

STAAT BIJTEGENSLAGEN EN TEKORTEN?

GEEN BESMETTELIJKEZIEKTEN DOOR

WATERLEIDINGEN RIOLERING GEMEENTEN?


RATIONALISERING





GEEN GEBEDEL DOOR GELDSTEUN

STAAT BIJTEGENSLAGEN EN TEKORTEN

GEEN BESMETTELIJKEZIEKTEN DOOR

WATERLEIDINGEN RIOLERING

GEMEENTEN

WAAROM 20STE EEUW

UITROEIINGS-STAAT?

VRAAG UITROEIINGSSSTAAT DUBBELVRAAG OVER RATIONALISERING EN COHESIE


OMDAT UITROEIINGSSTAAT, IN WESTEN RATIONALISERING NIET VERDER



DAAROM IS DE VRAAG

WAAROM IN WESTEN MEER RATIONALISERING ANNO 2000?

TOCH VERKEERD



DAAROM IS DE VRAAG

WAAROM IN WESTEN MEER RATIONALISERING ANNO 2000?

TOCH VERKEERD

EN VRAAG UITROEIINGSSTAAT BELANGRIJK

RATIONALISERING

VREDE DOOR MONOPOLIEGEWELDSMIDDELEN EN

VOORBRENGINGCOLLECTIEF GOED?

RATIONALISERING

JUIST DOOR MONOPOLIEGEWELDSMIDDELEN

GEEN COLLECTIEF GOEDEN GEEN

RATIONALISERING?

DE SWAANS ANTWOORD:ABSOLUTE MACHT MOORDT ABSOLUUT

DE RECHTSSTAAT BESCHERMT, RELATIEF

DE SWAANS ANTWOORD:ABSOLUTE MACHT MOORDT ABSOLUUT


TWEE DIEPERE VRAGEN UITROEIINGSSTAAT:

DE SWAANS ANTWOORD:ABSOLUTE MACHT MOORD ABSOLUUT



ONDER WELKE ONSTANDIGHEDEN BESCHERMT DE RECHTSSTAAT MEER?

DE SWAANS ANTWOORD:ABSOLUTE MACHT MOORD ABSOLUUT



ONDER WELKE ONSTANDIGHEDEN BESCHERMT DE RECHTSSTAAT MEER?

ALS MACHT ALLEEN DOOR GROTERE TEGENMACHT KAN WORDEN

VERDREVEN, WANNEER DAN MINDER NIEUWE MOORDEN?

ANTWOORDEN ENGELS-SCHOTSE VERLICHTING EERSTE DIEPERE VRAAG


HOBBES ZONDER STAAT, OORLOG ALLEN TEGEN ALLEN



LOCKE RECHTSTAAT MISBRUIKT MACHT MINDERDAN ABSOLUTE STAAT




BENTHAM BIJ DEMOCRATISCHE RECHTSTAAT WEER MINDER UITROEIING DOOR STAAT

ANTWOORDEN ENGELS-SCHOTSE VERLCHTING

EERSTE DIEPERE VRAAG



BENTHAM BIJ DEMOCRATISCHE RECHTSTAAT WEER MINDER UITROEIING DOOR STAAT

LEMKIN NOG MINDER UITROEIING DOOR STAATALS GEVOLG VAN INTERNATIONAAL RECHT

REICHMANNS HITLER AAN DE MACHT DOOR BEVINDING DEMOCRATISCHE VERKIEZINGEN

IN TIJDEN VAN HOGE WERKLOOSHEID EN DOOR ZWAKKE GRONDWET OVER RECHTSSTAAT

E. Reichmann, Hostages of Civilization, The social sources of National-Socialist Anti-Semitism, 1950

REICHMANNS HITLER AAN DE MACHT DOOR BEVINDING DEMOCRATISCHE VERKIEZINGEN

IN TIJDEN VAN HOGE WERKLOOSHEID EN DOOR ZWAKKE GRONDWET OVER RECHTSSTAAT

E. Reichmann, Hostages of Civilization, The Social Sources of National-Socialist Anti-Semitism, 1950

POWERS VERENIGDE STATEN TELKENS BEVINDING WEER OGEN DICHT BIJ

UITROEIINGEN

S. Power, “A Problem from Hell”, America and the Age of Genocide, 2002

DEELS AFFE VERSIE EERSTE DIEPERE VRAAG

UITROEIINGSSTAAT

ALS DEMOCRATIE EN RECHTSSTAAT MET ZWAKKE GRONDWET EN ALS GEEN VERZORGINGSSTAAT,

DAN MEER KANS OP MISBRUIK MONOPOLIE GEWELDSMIDDELEN?

AFFE VERSIE TWEEDE DIEPERE VRAAG

UITROEIINGSSTAAT


UITROEIINGSSTAAT

WERKEN WAARHEIDSCOMMISSIES OP TERMIJN?

R.A. Wilson, The politics of Truth and Reconciliation in South Africa, 2002


UITROEIINGSSTAAT

WERKEN WAARHEIDSCOMMISSIES OP TERMIJN?

R.A. Wilson, The politics of Truth and Reconciliation in South Africa, 2002

EN ZET EERSTE NIEUWE LEIDER, ALS DEZE EEN BESCHEIDEN PERSOONLIJKHEID HEEFT, VOORBEELD?

B. Schwartz, George Washington, The making of an American Symbol, 1987J.-L. Margolis, Cambodge: au pays du crime déconcertant, in S. Courtois et al,

Le livre noir du communisme, 1997

GEEN DILEMMA

KLASSIEKE VRAGEN EN BRANDNIEUWE VRAGEN

GAAN SAMEN

GEEN DILEMMA

KLASSIEKE VRAGEN EN BRANDNIEUWE VRAGEN

GAAN SAMEN

KLASSIEKE VRAGEN GEVEN HANDVAT

VOOR BEDENKEN EN AANSCHERPEN VAN

NIEUWE VRAGEN

Uitgeschreven tekst:

w.ultee@ maw.kun.nl

Uitgeschreven tekst:

w.ultee@ maw.kun.nl

Dias nogmaals te bekijken op:

www.socsci.kun.nl/maw/sociologie/ultee

onder presentaties

VEROUDERING EN VERNIEUWING KLASSIEKE VRAGEN OVER SAMENLEVINGEN HERIJKT Wout Ultee Radboud...

Documents

Transcript of VEROUDERING EN VERNIEUWING KLASSIEKE VRAGEN OVER SAMENLEVINGEN HERIJKT Wout Ultee Radboud...