VAN MACROVRAGEN OVER POLITIEKE GELIJKHEID EN VREEDZAAM SAMENLEVEN

NAAR

MICRO-CONTEXTUELE VRAGEN OVER VERBONDENHEID MET

ANDEREN

Wout Ultee

9-1-2007

DE WELLICHT MEEST BEKENDE MICRO-MACRO PARADOX IN DE

SOCIOLOGIE IS HET DILEMMA DER GEVANGENEN:

ALS TUSSEN PERSONEN GEEN BINDEND OVERLEG MOGELIJK IS,

RESULTEERT DE RATIONALITEIT VAN DE AFZONDERLIJKE INDIVIDUEN IN

COLLECTIEVE IRRATIONALTEIT

IS ER OOK ZO’N MICRO-MACRO PARADOX ALS HET NIET OM

RATIONALISERING ALS HOOFDVRAAG VAN DE SOCIOLOGIE GAAT,

MAAR OM COHESIE ALS HOOFDVRAAG VAN DE SOCIOLOGIE?

JA

ONDERZOEK NAAR DE TIJD VAN VERZUILDHEID IN NEDERLAND

LEERT DAT DE MENSEN TOEN WEL HEEL STERKE BANDEN MET ANDERE MENSEN HADDEN

MAAR DE COHESIE VAN DE SAMENLEVING ALS GEHEEL

BEPERKT WAS

DE MENSEN HADDEN STERKE BANDEN MET MENSEN VAN HUN

EIGEN GELOOF, NIET MET MENSEN VAN EEN ANDER GELOOF

DE BESTE AANWIJZING VOOR DE GERINGE COHESIE VAN HET

VERZUILDE NEDERLAND WAS WELLICHT DAT

HET ER NA DE VERKIEZINGEN ERG LANG DUURDE VOOR DE PARTIJEN

HET OVER DE REGERINGSVERKLARING VAN DE NIEUWE COALITIE EENS WAREN

DE FRANSE ARISTOCRAAT ALEXIS DE TOCQUEVILLE REISDE DOOR DE

VERENIGDE STATEN VAN AMERIKA

EN ZIJN REISVERSLAG VERSCHEEN IN 1835 ALS

DE LA DEMOCRATIE EN AMERIQUE

DE TOCQUEVILLE NOEMDE EEN SAMENLEVING DEMOCRATISCH ALS ZE GEEN ARISTOCRATIE, GEEN

ADEL HAD

IN FRANKRIJK WAS NA DE REVOLUTIE VAN 1789 DE ADEL AFGESCHAFT, EN WAREN DE EIGENDOMMEN

VAN DE LEDEN VAN DEZE STAND, EVENALS DIE VAN DE GEESTELIJKHEID, DOOR DE STAAT ONTEIGEND

DE FRANSE REVOLUTIE LIEP ECHTER UIT OP EEN SCHRIKBEWIND EN DAARNA KWAM EEN

ALLEENHEERSER DIE HEEL EUROPA ONDER DE DUIM PROBEERDE TE KRIJGEN DOOR OORLOG TE VOEREN

NA 1815 WERD DE ADEL IN ZIJN RECHTEN HERSTELD

DE TOEN IN FRANKRIJK GANGBARE HYPOTHESE WAS DAT EEN SAMENLEVING

ZONDER ADEL GEWELDDADIG WAS

DE TOCQUEVILLE LEERDE ECHTER VAN ZIJN REIS DAT VREEDZAAM SAMENLEVEN

ZONDER ADEL MOGELIJK WAS

WAT WAREN VOLGENS HEM DE OORZAKEN VAN HET VREEDZAAM SAMENLEVEN IN DE

VERENIGDE STATEN VAN AMERIKA?

VOLGENS DE TOCQUEVILLE LEIDDE DE VRIJHEID VAN VERENIGING EN VERGADERING

IN DE VERENIGDE STATEN ERTOE DAT ALLERLEI ORGANISTATIES WAREN ONTSTAAN

DIE ZICH MET DE POLITIEK BEMOEIDEN, WAARDOOR MISBRUIK VAN POLITIEKE MACHT

WERD INGEDAMD

HIJ NOEMDE DIE ORGANISATIES INTERMEDIAIRE ORGANISATIES, ORGANISATIES

TUSSEN DE BURGERS EN HUN STAAT

DURKHEIM NAM DEZE TERM OVER, EVENALS DE HYPOTHESE DAT INTEGRATIE IN

INTERMEDIAIRE GROEPERINGEN DE COHESIE VAN EEN SAMENLEVING VERGROOT, DIT MAAL BLIJKEND UIT EEN LAAG ZELFDODINGCIJFER

IN ITALIË KREGEN IN 1970 DE REGIO MEER POLITIEKE AUTONOMIE

ROBERT PUTNAM ONDERZOCHT DE GEVOLGEN HIERVAN IN

MAKING DEMOCRACY WORK, CIVIC TRADITIONS IN MODERN ITALY

1993

OMDAT DE EENHEDEN VAN PUTNAM REGIO WAREN, WAS ZIJ VRAAG EEN

MACROVRAAG

PUTNAMS ANTWOORD WAS OOK EEN MACROHYPOTHESE

PUTNAMS 20 EENHEDEN

PUTNAMS CENTRALE VARIABELE

PUTNAM ‘VALIDEERDE’ ZIJN SCHAAL VOOR

INSTITUTIONELE PRESTATIES MET GEGEVENS OVER DE TEVREDENHEID VAN DE

INWONERS VAN EEN REGIO

WAS IN FEITE TOETSEN VAN DE BELANGRIJKSTE

INHOUDELIJKE HYPOTHESE

DE WOORDEN, NIET DE CIJFERS, VAN PUTNAM EN ZIJN LATERE

ONDERZOEKEN LEREN DAT HIJ LIEVER DAN GEGEVENS OVER TEVREDENHEID

MET HET LEVEN

GEGEVENS HAD GEHAD VOOR DE MATE WAARIN DE BEWONERS VAN EEN REGIO VERTROUWEN IN HUN MEDEMENSEN EN

IN HUN REGERING HADDEN

HET GING PUTNAM UITEINDELIJK OM DE COHESIE VAN DE SAMENLEVING

DEZE CORRELATIE LIJKT ERG HOOG, MAAR SPELEN MET GEGEVENS LEERT

DAT HET GROEPEREN VAN INDIVIDUELE GEGEVENS ALS GEVOLG HEEFT DAT

EEN BEPERKTE SAMENHANG IN DE INDIVIDUELE GEGEVENS WORDT TOT

EEN STERKE SAMENHANG VOOR DE NA AGGREGATIE ONTSTANE EENHEDEN

ZIE BLALOCK, CAUSAL INFERENCES IN NON-EXPERIMENTAL RESEARCH, 1964

HOE ZIET PUTNAMS VERKLARING VAN

VERSCHILLEN TUSSEN REGIO ER UIT?

PUTNAMS VERKLARING BEHELST EEN TERUGKEER NAAR DE INTERMEDIAIRE GROEPERINGEN VAN DE

TOCQUEVILLE

DE INDEX HEEFT BETREKKING OP REGIO

HET MACROVERBAND

NOG MEER MACRO-EFFECTEN

PUTNAM STELDE NIET ALLEEN PER REGIO VAST

HOE HET NU MET DE STERKTE VAN HET

MAATSCHAPPELIJK MIDDENVELD WAS,

MAAR OOK HOE STERK HET IN REGIO IN HET VERLEDEN

WAS

WEER EEN MACROVERBAND

EEN VERBAND TUSSEN TOEN EN NU

ROBERT PUTNAM

BOWLING ALONE, THE COLLAPSE AND RIVIVAL OF AMIERCAN COMMUNITY

2000

DE LOGISCHE STRUCTUUR VAN DIT BOEK OVER DE VERENIGDE STATEN LIJKT OP DAT VOOR

ITALIË

DE REGIO WERDEN STATEN

CIVIC INVOLVEMENT WERD SOCIAAL KAPITAAL

DE GEVOLGEN LEKEN SOMS OP DE OUDE

ZE WAREN SOMS NIEUW, ZOALS EEN HOOG MOORDCIJFER IN EEN

STAAT

IN BOWLING ALONE ONDERSCHEIDDE PUTNAM TUSSEN BONDING SOCIAL

CAPITAL EN BRIDGING SOCIAL CAPITAL

IN ZIJN INDEX VOOR SOCIAAL KAPITAAL DEED HIJ NIETS MET DIT ONDERSCHEID

BONDING SOCIAL CAPITAL WAREN BANDEN MET MENSEN VAN DE EIGEN

SOORT

BRIDGING SOCIAL CAPITAL WAREN BANDEN MET ANDERSOORTIGE MENSEN

IN 2004 BEZOCHT PUTNAM HET VERENIGD KONINKRIJK

BLAIR IS EEN FAN VAN HEM

MAAR VOLGENS THE ECONOMIST VAN 28 FEBRUARI 2004 SCHROK

BLAIR VAN EEN NIEUWE BEVINDING VAN PUTNAM

DIE BEVINDING HAD BETREKKING OP DE VERENIGDE STATEN EN LUIDDE:

BLANKEN DIE IN OVERWEGEND BLANKE WIJKEN WONEN

HEBBEN MEER VERTROUWEN IN BLANKEN

DAN BLANKEN DIE IN EEN OVERWEGEND NIET-BLANKE WIJK

WONEN

MERK OP DAT IN DEZE UITSPRAAK DE EENHEDEN PERSONEN ZIJN

GEWORDEN EN DAT HET OORDEEL VAN PERSONEN AFHANGT VAN EEN

KENMERK VAN HUN CONTEXT

PUTNAM IS DE OVERGANG AAN HET MAKEN VAN MACROVRAGEN EN

MACROHYPOTHESEN

NAAR MICROVRAGEN EN MICRO-CONTEXTHYPOTHESEN

HENK FLAP BEGON IN NEDERLAND MET ONDERZOEK NAAR SOCIAAL KAPITAAL,

MAAR HIJ IS INGEHAALD DOOR DE VLAMING MARC HOOGHE

DIE MEER AANSLUITING ZOCHT BIJ DE COHESIEVRAGEN VAN PUTNAM

‘WAARDENCONGRUENTIE BINNEN VRIJWILLIGE VERENIGINGEN’, MENS

EN MAATSCHAPPIJ 2001

HOOGHE LIET ZIEN DAT HET ETNOCENTRIMSE VAN MENSEN LAGER WAS ALS ZIJ EEN

HOGERE OPLEIDING HADDEN

EN DAT HUN ETNOCENTRISME, ONAFHANKELIJK HIERVAN, LAGER WAS ALS

ZE LID WAREN VAN VERENIGINGEN

HIJ GING ZOEKEN WELKE VERENIGINGEN MEER ETNOCENTRISME VERLAAGDEN

DAARBIJ ONDERSCHEIDDE HIJ TUSSEN HOBBYVERENIGINGEN, SPORTCLUBS,

MENSENRECHTENORGANISATIES, ENZOVOORT

HOOGHE HAD GEEN HYPOTHESEN OVER WELKE VERENIGINGEN

ETNOCENTRISME MEER ZOUDEN VERLAGEN

OP EEN CONGRES KREEG HIJ VAN ULTEE DE VRAAG OF ZIJN DATABESTAND GEGEVENS

VARIABELEN BEVATTEN OVER

DE SAMENSTELLING VAN VERENIGINGEN NAAR HET

OPLEIDINGSNIVEAU VAN HUN LEDEN

HOOGHE WIST NIET WAT DE SAMENSTELLING WAS VAN JUIST DE

PLAATSELIJKE VERENIGING WAARVAN MENSEN LID WAREN

MAAR HIJ KON WEL ZEGGEN DAT DE OPLEIDING VAN HET GEMIDDELDE LID

VAN EEN MENSENRECHTENVERENIGING IN

VLAANDEREN

HOGER WAS DAN DAT VAN HET GEMIDDELDE LID VAN EEN

HOBBYCLUB

ULTEE RAADDE HOOGHE TOEN AAN DE NAAM VAN EEN VERENIGING TE

HERCODEREN NAAR DE VARIABELE OPLEIDING VAN HET GEMIDDELDE LID VAN

DIE VERENIGING

EN IN TOEKOMSTIG ONDERZOEK NAAR BIJVOORBEELD SPORTCLUBS TE VRAGEN

WAT DE SAMENSTELLING WAS VAN DE VERENIGING WAARVAN IEMAND LID IS

NAAR ETNICITEIT EN OPLEIDING

IN HET UITEINDELIJK VERSCHENEN ARTIKEL VAN HOOGHE BLIJKT HET

OPLEIDINGSPEIL VAN HET GEMIDDELDE LID VAN EEN BEPAALD

SOORT VERENIGING,

ONAFHANKELIJK VAN IEMANDS EIGEN OPLEIDING

HET ETNOCENTRISME VAN MENSEN TE VERMINDEREN

IN DEZE TIJD BEGON

RUUD VAN DER MEULEN BIJ WOUT ULTEE ZIJN ONDERZOEK NAAR

DE VRAAG IN WELKE MATE HET LIDMAATSCHAP VAN MENSEN VAN

SPORTVERENIGINGEN

BIJDRAAGT AAN DE COHESIE VAN DE NEDERLANDSE SAMENLEVING

ZIJN VRAAG BLEEF GEEN MACROVRAAG ZOALS IN DE TWEE BOEKEN VAN PUTNAM

MAAR WERD EEN

MICRO-CONTEXTUELE VRAAG

HIJ VERZAMELDE NAMELIJK GEGEVENS BIJ INDIVIDUEN

OVER DE SPORTCLUB WAARVAN ZE LID WAREN

VAN DER MEULEN VERZAMELDE GEGEVENS OVER DE

SAMENSTELLING VAN IEMANDS EIGEN SPORTCLUB NAAR

ETNICITEIT EN OPLEIDING

DAARMEE KWAM HIJ BOVEN HOOGHE UIT

VAN DER MEULEN VROEG OOK HOEVEEL VERTROUWEN IEMAND HAD IN MENSEN

MET EEN ANDERE OPLEIDING, ETNICITEIT EN MENSEN IN HET ALGEMEEN

DAARMEE KON HIJ PUTNAM OP HET INDIVIDUELE NIVEAU OVER DOEN

VAN DER MEULEN VROEG TEVENS HOEVEEL VRIENDEN EN KENNISSEN VAN

EEN BEPAALDE ETNICITEIT EN OPLEIDING IEMAND HAD

DAARMEE KON HIJ DE BANDEN VAN MENSEN MET PERSONEN BUITEN HUN

EIGEN GROEP VAST STELLEN EN BESCHIKTE HIJ

IN TEGENSTELLING TOT PUTNAM OVER EEN MAAT VOOR

‘BRIDGING CAPITAL’

DE RESULTATEN VAN DIT ONDERZOEK STAAN OP PUNT VAN

VERSCHIJNEN